Kazimierz Grążawski
Brodnica-Michałowo, st. 1, gm. loco,
woj. toruńskie, AZP 35-51/104
Informator Archeologiczny : badania 30, 199-200
Wczesne średniowiecze
Bachórz, st. 16,gm. Dynów, woj. przemyskie
patrz: środkowa i późna epoka brązu
BĘDZIN-Góra Zamkowa, st. 2, gm. loco,
woj. katowickie, AZP 9 7 -48/15
cmentarzysko wczesnośredniowieczne (ΧΙΙ-poł. XIII w.)
Badania wykopaliskowe, przeprowadzone w dniach od 24 czerwca do 24 lipca przez mgr Aleksandrę Rogaczewską (Muzeum Zagłębia w Będzinie). Finansowane przez Muzeum Za głębia w Będzinie. Szósty sezon badań. Przebadano powierzchnię 190 m2.
Ustalono dwie brakujące granice cmentarzyska — zachodnią i południową — eksplorując ostatnie 6 grobów: 2 dziecięce (nr 58 i 59), 2 męskie (nr 60 i 62), i 2 kobiece (nr 61 i 63). Wszyscy zmarli leżeli na plecach z głową skierowaną na zachód. W grobach n r 61 i 62 ręce ułożone były wzdłuż tułowia; w grobach 59 i 63 prawa ręka spoczywała na miednicy, lewa wzdłuż ciała. Szkielety w grobach nr 60 i 63 były niekompletne — w pierwszym zachowały się partie od stóp do kolan, w drugim brak było czaszki, obojczyków, lewej łopatki i części krę gów. W trzech grobach (nr 58, 59 i 62) zachowała się częściowo obstawa kamienna (w grobie nr 59 tylko 1 kamień). Groby nr 58, 59 i 61 były poruszone. W grobie kobiecym nr 61 powyżej kości miednicy, po lewej stronie, znaleziono duży, cynowy kabłączek skroniowy.
Materiały i dokumentacja przechowywane są w Muzeum Zagłębia w Będzinie. Badania będą kontynuowane
BĘDZIN-Grodziec, st. 1, gm. loco,
woj. katowickie, AZP 9 6 -4 8 /3
cmentarzysko wczesnośredniowieczne (poł. X-XI w.)
Sondażowe badania wykopaliskowe, przeprowadzone w dniach od 1 do 30 sierpnia przez mgr Aleksandrę Rogaczewską (PSOZ Katowice). Finansowane przez PSOZ. Pierwszy sezon badań. Przebadano powierzchnię 150 m2.
Odsłonięto 2 groby szkieletowe. W grobie męskim zmarły leżał w pozycji wyprostowanej na plecach, z głową skierowaną na wschód. Po prawej stronie, pod kośćmi miednicy znalezio no nóż żelazny (15 cm długości) o prostym ostrzu i trzpieniu wyodrębnionym przez górne i dolne podcięcie. Drugi grób był prawdopodobnie kobiecy. Szkielet z głową skierowaną na zachód zachowany był tylko od stóp po stawy kolanowe, reszta została zniszczona przez wkop fundamentowy dom u mieszkalnego. Ustalono granicę wschodnią i północną cmentarzyska. Pozostałe groby znajdują się pod gęstą zabudową.
Materiały i dokumentacja przechowywane są w Muzeum Zagłębia w Będzinie. Badania nie będą kontynuowane.
Bocień, st. 5,
gm. Chełmża, woj. toruńskie
patrz: neolit
Bogate, st. 1,
gm. Przasnysz, woj. ostrołęckie
patrz: młodszy okres przedrzymski — okres wpływów rzymskich
Bokiny, st. 63,
gm. Łapy, woj. białostockie
patrz: neolit Я Ш BRODNICA-MICHAŁOW O, st. 1, gm. loco, woj. toruńskie, AZP 35-51/104
wczesnośredniowieczne grodzisko i osada przygrodowa (XIII w.)
Badania wykopaliskowe, przeprowadzone we wrześniu przez mgr. Kazimierza Grążaw- skiego (Muzeum w Brodnicy). Finansowane przez PSOZ. Piąty sezon badań. Stanowisko było badane w latach 1969 (Katedra Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toru niu), 1991, 1994 i 1995 (Muzeum w Brodnicy). W sezonie 1996 w zachodniej części przywa łowej partii grodziska założono 2 wykopy: 1/96 i 2/9 6 — oba o wymiarach 3 x 7 m. Łącznie przebadano powierzchnię 42 m 2.
W wykopie 1/96, wytyczonym na osi północny zachód-południowy wschód, odsłonięto nawarstwienia kulturowe o maksymalnej miąższości 205 cm. Pod warstwą I — ornej ziemi
199 W C Z E S N E Ś R E D N IO W IE C Z E
EP O K A Z E LA Z A BUBEL-ŁUKOWISKA, st. IX, gm. Janów Podlaski, woj. bialskopodlaskie, AZP 56-87/11
(humus) o miąższości do 30-40 cm — zalegał dość skomplikowany układ nawarstwień w ukła dzie horyzontalnym: jasnobrunatny, drobnoziarnisty piasek (warstwa II) o miąższości do 40 cm oraz brunatny piasek (warstwa III) o miąższości 40-80 cm, który w części północnej wy kopu zagłębiał się w klinowato wchodzący w dno wykopu obiekt, któremu towarzyszyły sku piska spalenizny. W przewarstwieniach stanowiących jądro w dużej mierze zniwelowanego wału grodziska wystąpiły soczewkowato układające się warstwy: glinki pomarańczowej (war stwa IV), glinki szarozielonkawej (warstwa V), szarobrunatnego piasku (warstwa VI) i rdza wej glinki (warstwa VII) — każda miąższości 10-20 cm. Poniżej zalegał biało-żółty, drobnoziar nisty piasek (calec). W narożniku południowo-wschodnim wykopu zlokalizowano jeszcze jeden obiekt — jamę wędzarską, dość nieregularnego, owalnego kształtu (średnicy około 140 cm), w przekroju zbliżonego do gruszkowatego, która w spągowych partiach obrzeży zawierała spore ilości łusek i ości rybich. Poniżej jego niecki wystąpiło lejowate, 70-centymetrowe przegłę- bienie, wypełnione ciemnobrunatnym piaskiem w spągowych partiach nasyconym spaleni zną. Wykop 2/96, usytuowany prostopadle do wykopu 1/96, obejmował wewnętrzne partie obwałowań grodu. Zarejestrowano w nim nawarstwienia kulturowe o miąższości do 120 cm. Warstwę I stanowił humus miąższości 20-30 cm, pod nim zalegał ciemnobrunatny piasek miąższości 12-23 cm (warstwa II), a poniżej brunatny piasek miąższości 10-50 cm (warstwa III), w którym, w części południowej wykopu, wystąpiła soczewa jasnobrunatnego piasku (warstwa IV) oraz wkładki brunatnoszarego piasku ze smugami spalenizny, miąższości 10- 30 cm (warstwa V). W narożniku północno-zachodnim wykopu odsłonięto rumowisko ka m ieni polnych w owalu ciem n o b ru n atn eg o piasku ze spalenizną, o średnicy około 1,5 m. W północno-zachodniej części profilu, na głębokości około 80 cm uchwycono żu chwę ludzką. Świadek między wykopami 1/96 i 2/96, oznaczony umownie jako wykop 3/96, pozwolił zlokalizować niemal kompletnie zachowany szkielet, który został wtórnie zniszczony i nie zachował układu anatomicznego w miejscu pochówku — czaszka była rozbita na 4 części rozrzucone na obszarze około 0,5 m \ Pochówek pochodził raczej z wczesnośredniowiecznej fazy przedgrodowej lub, być może, z przełomu II i III w. Na ten okres datowane są materiały kultury oksywskiej, występujące na wtórnym złożu we wszystkich nawarstwieniach stanowi ska. Charakter nawarstwień kulturowych, w których zlokalizowano pochówek, wyklucza moż liwość późniejszego wkopu. Szkielet przekazany zostanie dr. A. Florkowskiemu (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu) do analizy antropologicznej. Z zabytków wydzielonych na uwagę zasługują: grzebień kościany, przęślik gliniany, fragment ceramicznej dyszy z nacieka mi korozji metali kolorowych i rogowe szydło. Pozyskano ponadto 392 fragmenty kości zwie rzęcych oraz spore ilości łusek i ości rybich (przekazane do analizy D. Makowieckiemu — Polska Akademia Nauk, Poznań). Analiza ruchomego materiału zabytkowego (496 fragmen tów naczyń glinianych) potwierdziła dotychczasowe ustalenia co do chronologii stanowiska, pozwalające umieścić czas funkcjonowania grodu w obrębie jednej fazy osadniczej, zamykają cej się w okresie 2 połowy XIII w. Podczas tegorocznych badań pobrano kilkanaście prób z konstrukcji drewnianych (odkrytych wcześniej pod wodą przy prawym brzegu Drwęcy) do badań dendrologicznych i dendrochronologicznych w pracowni dr. A. Zielskiego w Instytu cie Biologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu — zostały one wydatowane na lata po 1300 AD, 1314 AD i po 1302 AD.
ślady osadnictwa z epoki kamienia
ślady osadnictwa kultury łużyckiej (wczesna epoka żelaza) ślady osadnictwa wczesnośredniowiecznego (VII-VIII w.) osada wczesnośredniowieczna (X-XII w.)
Ratownicze badania wykopaliskowe, przeprowadzone w dniach od 8 do 12 września przez dr Joannę Kalagę (Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego). Finansowane przez PSOZ. Drugi sezon badań. Przebadano powierzchnię 1 ara.
W wykopie III pod warstwą humusu wystąpiła warstwa kulturowa, miejscami dochodzą ca do 40 cm. Odkryto zarysy dwóch obiektów, oznaczonych numerami 17 i 18. Obiekt 17 był wczesnośredniowieczną (X-XI w.) jamą produkcyjną, której kształt, w profilu trapezowaty, w części stropowej zbliżony był do owalu. Wypełnisko stanowiła intensywnie czarna, przepa lona ziemia z dużą ilością materiału ceramicznego, kości zwierzęcych i polepy konstrukcyj nej. Obiekt 18 to jama kultury łużyckiej z wczesnej epoki żelaza. W części stropowej miała
