Barbara Otwinowska
"Mikołaja Reja "Krótka rozprawa" i
"Kupiec". Problemy dialogu i
dramatu", Jerzy Ziomek,
Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk
1971 : [recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 14/41, 186
/ 1 1 / TOPOLSKI J e r z y : D z ia ła ln o ś ć gospodarcza M ik o łaja R e ja . W: M ikołaj R e j. W c z t e r e c h s e t l e c i e ś m ie r c i. P ra c a zbiorow a pod r e d . T .B ieńkow akiego, J .P e lc a i K .P isa rk o w e j. O ss. Wroc ław-Wars zawa-Kraków-Gdańsk 1971. TRI, PAN. S tu d ia S ta r o p o l s k i e . T. XXX, s . 1 5 -2 7 .
Na t l e a k tu a ln y c h t e n d e n c ji ekonomicznych e u ro p e js k ic h i p o ls k ic h a u to r u k a z u je d z ia ła l n o ś ć R e ja , o b lic z o n ą na zw ięk sze n ie o d zied zic z o n e g o m a ją tk u . A n aliza ty c h poczynań o ś w ie tla sy lw etk ę R e ja ja k o typowego, a zarazem w ybitnego p r z e d s ta w ic ie la " s z la c h t y now ej” , aktyw nej g ospo darczo, po l i t y c z n i e , r e l i g i j n i e i k u l t u r a l n i e . W związku z tym ,zarów no je g o sposób go sp od aro w an ia, ja k te ż a k c je gospodarczo - s p o łe c z n e /z a k ła d a n ie nowych w si i m ia s t »pobudzanie c h ło pów do w łasn y ch in w e s ty c ji i t p . / w skazują na p rz e k ra c z a n ie g r a n ic f e u d a ln e j m e n ta ln o ś c i, a r a c z e j w iążą go z k ie ru n kami b l i s k i m i formom ro d ząc eg o s i ę ju ż w E u rop ie k a p i t a l i z mu. Jeg o ekonomiczne id e e - to trz e ź w o ść , o szczęd n o ść, za p o b ie g liw o ś ć , finansow a r z e t e l n o ś ć . A s p ira c je zaś - zw łasz cza pod k o n ie c ż y c ia - z b l i ż a ł y go do w y k s z ta łc a ją c e j s i ę w arstw y nowej m a g n a te r ii.
BP/41 ^ B.O.
/ 1 1 / ZIOMEK J e r z y : M ik o ła ja R eja "K rótka rozpraw a" i "K u p iec". Problem y d ia lo g u i d ram atu . W: M ikołaj R e j. W c z t e r e c h s e t l e c i e ś m ie r c i. P ra ca zbiorowa pod r e d .T .B ie ń kow skiego, J .P e l c a i K .P is a rk o w e j. O ss. Wrocław-Warsza wa-Kraków-Gdańsk 1971» IBL PAN. S tu d ia S ta r o p o ls k ie . T. XXX, s . 65—8 8 .
Rozprawa g e n o lo g ic z n a d o ty c z ą c a sw o isty c h cech dialogów R e ja o ra z r ó ż n ic pomiędzy renesansowym d ia lo g ie m a dramatem. R e f e r u ją c b ad an ia Budzyka i K rzyżanow skiego d o ty czące pozy c j i i wzajemnego s to s u n k u osób p rz ed sta w io n y ch w " K ró tk ie j ro z p ra w ie " , wprowadza a u t o r nowy sposób ic h in te r p r e to w a n ia - p r z e z k o n cep c ję " s t r o n " , t j . re p re z e n ta n tó w o k reślo n y ch s ta n o w is k , n ie wchodzących jed n ak w o s o b is ty k o n f l i k t , wy znaczonych "wykonawców" o k re ś lo n y c h tematem r ó l , s o l i d a r n i e w spó łtw orzący ch o g ó ln ą id e ę u tw o ru. Wiążąc t ę kon cep cję z w y b itn ie d y s p u ta c y jn ą k u l t u r ą P o ls k i XVI w. i z ówczesną te n d e n c ją do p u b lic z n y c h i n s c e n i z a c j i ró żn y ch zaprogramowa nych d y sp u t - a u to r w skazuje na ic h lu d y c zn y , widowiskowy c h a r a k t e r .
