ZASTOSOWANIE LEWOFLOKSACYNY W UROLOGII
USE OF LEVOFLOXACIN IN UROLOGY
STRESZCZENIE: Lewofloksacyna jest chemioterapeutykiem z grupy fluorochinolonów III ge-neracji. Mechanizm jej działania polega na hamowaniu gyrazy DNA i topoizomerazy IV w ko-mórce bakteryjnej. Bardzo dobre właściwości farmakokinetyczne lewofloksacyny pozwalają na zastosowanie jej w profilaktyce oraz w terapii zakażeń układu moczowego. W urologii jest profilaktycznie wykorzystywana u pacjentów poddawanych: biopsji przezodbytnicznej ster-cza, badaniom urodynamicznym lub przewlekłemu cewnikowaniu. W leczeniu stosuje się ją u chorych z powikłanymi zakażeniami dróg moczowych, zapaleniem stercza czy zapale-niem najądrza. Optymalna dawka zapobiegająca selekcji szczepów opornych wynosi 750 mg na dzień. Lek wykazuje efekt poantybiotykowy.
SŁOWA KLUCZOWE: biopsja stercza, fluorochinolony, infekcja układu moczowego, lewoflok-sacyna
ABSTRACT: Levofloxacin is an antibiotic that belongs to the group of third-generation fluoro-quinolones. Its mechanism of action relies on inhibiting the bacterial DNA gyrase and topo-isomerase IV. Levofloxacin’s favourable pharmacokinetic profile makes it useful in prophylaxis and treatment of urinary tract infections. Levofloxacin is used as a prophylactic agent in urolo-gy patients undergoing a transrectal prostate biopsy, urodynamic studies and prolonged ca-theterization. It is also administered for therapeutic purposes in patients with complicated uri-nary tract infections, prostatitis and epididymitis. The optimal dosage that helps avoid bacterial resistance is 750 mg per day. Levofloxacin also displays a postantibiotic effect.
KEY WORDS: fluoroquinolones, levofloxacin, prostate biopsy, urinary tract infection
Oddział Kliniczny Urologii, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach,
Plac Medyków 1, 41-200 Sosnowiec, Tel.: 32 368 25 11, e-mail: aleksander.targonski@gmail.com Wpłynęło: 10.02.2017 Zaakceptowano: 21.02.2017 DOI: dx.doi.org/10.15374/FZ2017013
WSTĘP
Chinolony są chemioterapeutykami przeciwdrobno-ustrojowymi dzielącymi się na cztery generacje, różniące się spektrum działania oraz farmakokinetyką (Tabela 1).
Niektóre z nich zawierają w swojej cząsteczce atom flu-oru, dlatego są nazywane chinolonami fluorowanymi lub fluorochinolonami.
Fluorochinolony są związkami hamującymi enzymy bak-teryjne, odpowiedzialne za prawidłową strukturę podwójnej helisy DNA: topoizomerazę IV oraz gyrazę DNA. Na sku-tek działania tych chemioterapeutyków połączenie enzymu
z DNA bakteryjnym staje się nieodwracalne, co blokuje syn-tezę DNA i prowadzi do śmierci komórki. Główny mecha-nizm oporności na fluorochinolony wiąże się z istnieniem mutacji zmieniających sekwencję aminokwasów w obrębie genów kodujących wspomniane enzymy, zwłaszcza w ge-nach: gyrA, gyrB, parC i parE. Jeżeli mutacja dotyczy jed-nego z punktów uchwytu (jedjed-nego enzymu) – dochodzi do obniżenia wrażliwości na dany lek, natomiast mutacja w cząsteczkach obydwu enzymów skutkuje opornością wy-sokiego stopnia [1].
Kolejnym mechanizmem oporności jest zdolność ak-tywnego wypompowywania z komórki przez bakterie
cząsteczek fluorochinolonu. Wiąże się to najczęściej z mu-tacjami w genach marA oraz yhiU. Mechanizm ten nie jest specyficzny dla chinolonów i może także dotyczyć innych grup związków, np.: węglowodorów, pozostałych chemiote-rapeutyków oraz antybiotyków [1, 2].
Fluorochinolony szybko i dobrze wchłaniają się z prze-wodu pokarmowego, osiągając (dla większości związków) biodostępność w wysokości od 60 do ponad 90%. Zmniej-szenie wchłaniania może być powiązane z obecnością po-karmu, kationów dwu- i więcej wartościowych (zwłaszcza glinu, wapnia i magnezu) lub alkalizacją treści żołądkowej (np. przez leki neutralizujące). Po około jednej do dwóch godzin od podaży doustnej fluorochinolony osiągają maksy-malne stężenie w surowicy, a objętość dystrybucji przekra-cza 1 l/kg. Terapeutyczne stężenia fluorochinolonów obser-wuje się w: moczu, błonie śluzowej oskrzeli, płucach, tkan-ce nerki, płynie maziowym, wydzielinie gruczołów oskrze-lowych, mięśniach, macicy, płynie mózgowo-rdzeniowym (PMR), tkance tłuszczowej, gałce ocznej i wydzielinie gru-czołu krokowego. Poszczególne związki różnią się między sobą czasem eliminacji leku z organizmu (3–30 godzin) oraz częścią dawki podlegającą biotransformacji w wątrobie (0–90%), co przekłada się na ryzyko wystąpienia interak-cji. Fluorochinolony wpływają bowiem hamująco na nie-które izoenzymy cytochromu P450 w wątrobie, szczególnie CYP1A2. Powoduje to, że upośledzeniu ulega metabolizm znacznej liczby leków – w tym: teofiliny, kofeiny, leków prze-ciwzakrzepowych czy antydepresyjnych – i u pacjenta mogą wystąpić objawy ich przedawkowania w sytuacji równole-głego zażywania fluorochinolonów [2].
Działania niepożądane terapii fluorochinolonami moż-na podzielić moż-na kilka grup. Należy wymienić przede wszyst-kim objawy ze strony przewodu pokarmowego (biegunkę, nudności, wymioty, brak apetytu), które stanowią najczęst-szą formę nietolerancji. U niewielkiej części pacjentów ob-serwuje się reakcje ze strony ośrodkowego układu nerwo-wego (OUN). Mogą one objawiać się: bólami i zawrotami głowy, sennością, zaburzeniami widzenia, pobudzeniem, niepokojem, objawami psychotycznymi, drgawkami i wią-żą się najpewniej z antagonistycznym działaniem na recep-tory GABA-ergiczne. Rzadko odnotowuje się hepatotok-syczność oraz niewydolność nerek. Obserwowane są re-akcje skórne, w tym fototoksyczne, nawet przy naświetla-niu światłem sztucznym. Niektóre fluorochinolony mogą
prowadzić do uszkodzenia chrząstki stawowej (co ograni-cza ich stosowanie u dzieci), obrzęku, bólu czy sztywności stawów, a także do tendinopatii, zwłaszcza w odniesieniu do ścięgna Achillesa. Objawy te występują głównie u osób: po 50. roku życia, stosujących kortykosteroidy, z upośledzo-ną czynnością nerek, z chorobami układowymi tkanki łącz-nej lub nadczynnością przytarczyc. Ma to najprawdopodob-niej związek z toksycznym wpływem na kolagen, indukowa-niem zmian niedokrwiennych oraz wzrostem stresu oksy-dacyjnego w tkankach ścięgien. Wśród działań niepożą-danych tych chemioterapeutyków znajdują się także reak-cje ze strony układu krążenia, tj.: spadek ciśnienia tętnicze-go, tachykardia czy wydłużenie odstępu QT grożące zabu-rzeniami rytmu, w tym typu torsade de pointes [2–4].
CHARAKTERYSTYKA FARMAKOLOGICZNA
LEWOFLOKSACYNY
Przykładem fluorochinolonu III generacji jest lewo-floksacyna, która stanowi lewoskrętny izomer ofloksacyny i w porównaniu z nią jest dwukrotnie bardziej aktywna wo-bec bakterii Gram-ujemnych i nieco silniejsza w stosunku do bakterii Gram-dodatnich oraz atypowych (Ryc. 1).
Po podaniu doustnym lewofloksacyna – podobnie jak pozostałe fluorochinolony – wchłania się niemal całkowicie z przewodu pokarmowego, a obecność pokarmu nie wpły-wa znacząco na ten proces. Całkowita biodostępność tego chemioterapeutyku wynosi blisko 100%. Po około godzi-nie od podania (godzi-nie ma istotnej różnicy farmakokinetycz-nej między formą doustną i dożylną) osiąga maksymal-ne stężenie w surowicy, a czas półtrwania wynosi 6–8 go-dzin. Około 30% cząsteczek lewofloksacyny ulega związa-niu z białkami osocza. Wysokie stężenie leku uzyskuje się w: błonie śluzowej oskrzeli, wydzielinie nabłonka dróg od-dechowych, płynie wewnątrzpęcherzykowym, tkance płuc-nej, moczu, gruczole krokowym oraz cieczy wodnistej oka. Większość podanej dawki leku w formie niezmienionej jest wydzielana przez nerki, dlatego wartość klirensu kreatyni-ny może istotnie wpływać na farmakokinetykę lewofloksa-cyny. Metabolitami chemioterapeutyku, stanowiącymi po-niżej 5% dawki wydalanej z moczem, są demetylolewoflok-sacyna i N-tlenek lewofloksacyny. Niewielka kumulacja leku w organizmie może być obserwowana przy dawkowaniu
Generacja I II III IV
Przykłady leków Kwas oksolinowy Kwas nalidyksowy Cinoksacyna Kwas pipemidowy Cyprofloksacyna Fenoksacyna Fleroksacyna Lomefloksacyna Norfloksacyna Ofloksacyna Pefloksacyna Temafloksacyna Gatifloksacyna Grepafloksacyna Lewofloksacyna Pazufloksacyna Sparfloksacyna Tosufloksacyna Klinafloksacyna Moksyfloksacyna Trowafloksacyna
Tabela 1. Podział chinolonów przeciwbakteryj-nych.
dobowym 2×500 mg, natomiast przy standardowej dawce doustnej 1×500 mg dziennie nie stwierdzono takiego zjawi-ska. Lewofloksacyna wykazuje znaczący efekt poantybioty-kowy i jednocześnie jest jednym z najbezpieczniejszych le-ków w swojej grupie, a odsetek działań niepożądanych nie przekracza 2% [4].
CHARAKTERYSTYKA TERAPEUTYCZNA
LEWOFLOKSACYNY
Podstawowymi wskazaniami do stosowania lewofloksa-cyny są: ostre zapalenie zatok przynosowych, zaostrzenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, pozaszpitalne zapa-lenie płuc, powikłane zakażenie dróg moczowych (ZUM), przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego, zapalenie nają-drza, a także niektóre gronkowcowe choroby skóry. Miej-scowo chemioterapeutyk używany jest w powierzchownych bakteryjnych zapaleniach oka [5, 6].
Drobnoustrojami wrażliwymi na działanie lewofloksacy-ny są:
t tlenowe bakterie Gram-dodatnie: Enterococcus fa-ecalis, Staphylococcus aureus wrażliwy na metycy-linę (ang. methicillin-resistant S. aureus – MRSA), Staphylococcus haemolyticus wrażliwy na metycyli-nę, Staphylococcus saprophyticus, paciorkowce grupy C i G, Streptococcus agalactiae, Streptococcus pneu-moniae średniowrażliwy i oporny na penicylinę oraz Streptococcus pyogenes;
t tlenowe bakterie Gram-ujemne: Acinetobacter bau-manii, Citrobacter freundii, Eikenella corrodens, terobacter aerogenes, Enterobacter agglomerans, En-terobacter cloacae, Escherichia coli, Haemophilus in-fluenzae wrażliwy i oporny na ampicylinę, Haemo-philus parainfluenzae, Klebsiella oxytoca, Klebsiella pneumoniae, Moraxella catarrhalis, Morganella mor-ganii, Pasteurella multocida, Proteus mirabilis, Pro-teus vulgaris, Providencia rettgeri, Providencia stu-artii, Pseudomonas aeruginosa i Serratia marcescens; t bakterie beztlenowe: Bacteroides fragilis, Clostridium
perfringens i Peptostreptococcus;
t inne: Chlamydia pneumoniae, Chlamydia psittaci, Legionella pneumophila i Mycoplasma pneumoniae. Drobnoustrojami o średniej wrażliwości są: w grupie tle-nowych bakterii Gram-dodatnich – Staphylococcus haemo-lyticus oporny na metycylinę, spośród tlenowych bakterii Gram-ujemnych – Burkholderia cepacia, a także bakterie beztlenowe (Bacteroides ovatus, Bacteroides thetaiotaomi-cron, Bacteroides vulgatus i Clostridium difficile).
Oporność na lewofloksacynę wykazuje Staphylococcus aureus oporny na metycylinę [4].
W urologii lewofloksacyna znalazła
zastosowa-nie w zakresie profilaktyki i leczenia zakażeń układu moczowo-płciowego. W powikłanych infekcjach dróg mo-czowych fluorochinolony są najczęściej stosowanymi leka-mi na świecie (26,7%) – przed cefalosporynaleka-mi (23,3%), aminoglikozydami (14,1%) i penicylinami (13,8%). Jed-nak – bez względu na obowiązujące europejskie i światowe wytyczne dotyczące używania fluorochinolonów u pacjen-tów urologicznych – każdorazowo przy podejmowaniu de-cyzji o wyborze danego leku w terapii empirycznej należy brać pod uwagę lokalne wzorce oporności bakterii oraz naj-częstsze czynniki etiologiczne zakażeń, a także stan klinicz-ny i choroby współistniejące chorego. W terapii celowanej podstawową rolę odgrywa – obok badania podmiotowego i podmiotowego – wynik analizy mikrobiologicznej z anty-biogramem [7, 8].
Pierwszą z procedur urologicznych, objętych postępowa-niem profilaktycznym z użyciem lewofloksacyny, jest bada-nie ciśbada-nieniowo-przepływowe, stanowiące jeden z kluczo-wych elementów diagnostyki urodynamicznej dolnych dróg moczowych. Odsetek pacjentów zapadających na ZUM w następstwie tego badania jest szacowany na 1,1–20,6%, mimo przestrzegania zasad aseptyki. Zastosowanie lewo-floksacyny w dawce 500 mg przez 3 dni – tj.: w przededniu badania, w dniu badania oraz dzień później – zmniejsza ry-zyko wystąpienia zakażenia dróg moczowych o ponad po-łowę [9].
Kolejnym badaniem diagnostycznym, wymagającym sto-sowania profilaktyki antybiotykowej, w odniesieniu do któ-rego lewofloksacyna ma ugruntowaną i sprawdzoną w wielu krajach pozycję, jest przezodbytnicza biopsja gruczołu kro-kowego. Od 1 do 6% biopsji prostaty kończy się powikłania-mi infekcyjnypowikłania-mi. Fluorochinolony, jako leki pierwszego wy-boru w zapobieganiu zakażeniom, są w tym zakresie reko-mendowane zarówno przez Europejskie, jak i przez Ame-rykańskie Towarzystwo Urologiczne. Lewofloksacyna wy-kazuje bardzo dobrą penetrację do gruczołu krokowego, gdzie osiąga po 12 godzinach od podaży doustnej stężenie 6–8 μg/g, dlatego skutecznie spełnia swoją rolę w profilak-tyce powikłań po biopsji stercza. Na obszarach cechujących się wysoką opornością szczepów Escherichia coli na fluoro-chinolony udowodniono korzyści ze stosowania skojarze-nia lewofloksacyny z amikacyną w porównaniu z użyciem
wyłącznie lewofloksacyny w kontekście zmniejszenia ryzy-ka urosepsy w następstwie przezodbytniczej biopsji prosta-ty. W zestawieniu z podażą 1 g cefazoliny dożylnie, profilak-tyka z wykorzystaniem 500 mg lewofloksacyny cechowała się blisko czterokrotnie mniejszym odsetkiem infekcyjnych powikłań biopsji stercza. W porównaniu natomiast z poda-wanymi dożylnie cefalosporynami II i III generacji, penicy-linami z inhibitorem beta-laktamaz, monobaktamami oraz aminoglikozydami, trzydniowa profilaktyka okołobiopsyjna z użyciem lewofloksacyny wykazywała taką samą efektyw-ność przy jednocześnie lepszym wyniku rozrachunku eko-nomicznego. Według dostępnych badań nie ma istotnej sta-tystycznie różnicy w odsetku powstałych powikłań infekcyj-nych po biopsji stercza między pacjentami, którzy otrzyma-li pojedynczą dawkę lewofloksacyny, a tymi, u których była ona podawana przez dwa lub więcej dni. Mając na uwadze potencjalne ryzyko selekcji szczepów opornych u osób, któ-re jako profilaktykę przed biopsją otrzymały fluorochinolon, do leczenia empirycznego ostrego zapalenia stercza w na-stępstwie biopsji przezodbytniczej proponuje się wybór in-nej grupy antybiotyków [10–15].
Lewofloksacynę badano również pod kątem skuteczno-ści zmniejszenia prawdopodobieństwa wystąpienia ZUM w następstwie kolonizacji towarzyszącej obecności cewni-ka w pęcherzu moczowym u chorych po zabiegach ope-racyjnych. Infekcje związane z cewnikiem w drogach mo-czowych stanowią blisko 40% ogółu zakażeń szpitalnych (ang. hospital-acquired infections – HAI). Co prawda ko-lonizacja bakteryjna u pacjenta z cewnikiem może prze-biegać skąpo- lub bezobjawowo i ustępować wraz z usu-nięciem cewnika, jednak u chorych wysokiego ryzyka (np. w wieku podeszłym lub z deficytem odporności) czę-sto kończy się zapaleniem pęcherza, najądrza, gruczołu krokowego lub nerki. Porównując stosowanie lewoflok-sacyny w dawce 250 mg dziennie w czasie utrzymywania cewnika (3–14 dni) z zastosowaniem placebo, w aspekcie profilaktyki zakażeń nie uzyskano różnicy istotnej staty-stycznie. Wśród osób stosujących chemioterapeutyk wyż-szy odsetek pozbawiony był bakteriurii [16].
Wśród wskazań do prowadzenia terapii empirycz-nej z zastosowaniem lewofloksacyny znajdują się powi-kłane zakażenia pęcherza moczowego i nerek o przebie-gu klinicznym łagodnym lub umiarkowanym. W przy-padku ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek udo-wodniono, że leczeniem cechującym się najniższą selek-cją szczepów opornych i najkorzystniejszą farmakokine-tyką jest podawanie lewofloksacyny w dawce 750 mg raz na dobę przez 5 dni, przy czym taką terapię należy roz-ważać na obszarach o wskaźniku oporności E. coli na ten chemioterapeutyk nieprzekraczającym 10%. Takie po-stępowanie wykazuje przewagę nie tylko nad stosowa-niem związków, takich jak kotrimoksazol czy amoksycy-lina (coraz rzadziej skutecznych nawet w pozaszpitalnych
zakażeniach układu moczowego), lecz także w przypadku popularnego schematu podaży cyprofloksacyny 2× dzien-nie po 500 mg przez 10 dni. W zestawieniu terapii powi-kłanego ZUM: lewofloksacyna w dawce 750 mg dziennie przez 5 dni vs. podaż standardowa, tj. 500 mg raz dzien-nie przez 10 dni, dzien-nie wykazano istotnych różnic w oddzien-nie- w odnie-sieniu do skuteczności eradykacji, bezpieczeństwa organi-zmu oraz tolerancji leczenia przez chorego. Jednak pierw-szy schemat zasługuje na preferencyjność z uwagi na niż-sze ryzyko selekcji szczepów opornych oraz korzystniej-szy aspekt ekonomiczny. Należy ponadto dodać, że choć najczęstszym patogenem sprawczym powikłanych ZUM jest Escherichia coli, to również w leczeniu zakażeń o etio-logii Klebsiella pneumoniae lewofloksacyna stanowi sku-teczny oręż o lekowrażliwości szczepów bakteryjnych przewyższającej penicyliny, cefalosporyny czy cyproflok-sacynę [17–20].
Właściwości farmakokinetyczne i spektrum działania le-wofloksacyny czynią ją lekiem szczególnie przydatnym w le-czeniu ostrego i przewlekłego zapalenia gruczołu go różnego typu (Tabela 2). Na zapalenie gruczołu krokowe-go zapada w swoim życiu co drugi mężczyzna, a najbardziej utrudniającą codzienne funkcjonowanie postacią tego scho-rzenia jest przewlekły zespół bólowy miednicy mniejszej.
U chorych poddawanych długotrwałej antybiotykote-rapii z powodu zapalenia stercza typu IIIA, lewofloksacy-na powoduje silniejsze obniżenie wartości indeksu CPSI (ang. Chronic Prostatitis Symptom Index) niż cyproflok-sacyna czy oflokcyproflok-sacyna. Porównując działanie lewoflok-sacyny i cyprofloklewoflok-sacyny, odnotowano z kolei, że pierw-szy lek zapewnia lepszą eradykację bakterii (86% vs. 60%), większą poprawę na poziomie objawów klinicznych (93% vs. 72%) oraz mniejsze ryzyko nawrotu choroby (4% vs. 19%). Spotęgowanie tego efektu – wraz z dodatkowym ko-rzystnym wpływem na wyniki badania uroflowmetrycz-nego u pacjentów z przewlekłym zapaleniem stercza – ob-serwuje się po skojarzeniu lewofloksacyny z tamsulozyną, należącą do α1-adrenolityków oddziałujących na miocy-ty gładkie cewki moczowej, pęcherza i stercza. Dla porów-nania u mężczyzn z zespołem bólowym miednicy mniej-szej leczonych lewofloksacyną i innym α1-blokerem – te-razosyną – stwierdzono większą skuteczność terapii skoja-rzonej niż monoterapii terazosyną, a ponadto – co cieka-we – nie zaobserwowano znaczącej różnicy między wspo-mnianą terapią skojarzoną a użyciem wyłącznie lewoflok-sacyny. Ten korzystny efekt leczenia fluorochinolonem, sięgający 60% i szczególnie interesujący u chorych z ujem-nymi wynikami posiewów, może wynikać z obecności bak-terii atypowych niewzrastających na standardowych po-żywkach, lecz wrażliwych na fluorochinolony, a ponad-to z przeciwzapalnego działania tych chemioterapeutyków na tkanki stercza czy wreszcie nawet, jak się przypuszcza, z efektu placebo [21–25].
PODSUMOWANIE
Lewofloksacyna dzięki swym właściwościom zajmu-je znamienną pozycję w terapii zakażeń urologicznych. Nie sposób przy tym nie wspomnieć o narastającej w ostatnich latach oporności bakterii na fluorochinolony, co skłania do szczególnie starannego ich doboru w terapii empirycznej zakażeń układu moczowego. W Europie oporność ta kształ-tuje się na poziomie: dla Escherichia coli – 6,8–45,5% (śred-nio – 22,8%), dla Klebsiella pneumoniae – 2,9–70% (śred(śred-nio – 29,7%), a dla Pseudomonas aeruginosa – 0–62% (średnio – 19,3%). Natomiast w Polsce: dla E. coli – 26–30% (średnio – 27,9%), dla K. pneumoniae – 60–68% (średnio – 63,9%) oraz 30–42% (średnio – 36,2%) dla P. aeruginosa. Do se-lekcji szczepów opornych (w tym na lewofloksacynę) przy-czyniają się: długotrwała hospitalizacja, zabiegi przeprowa-dzane w obrębie dróg moczowych oraz obecność cewni-ka w drogach moczowych (szacuje się, że u 16% pacjentów przebywających w szpitalu dochodzi do kolonizacji przewo-du pokarmowego szczepami E. coli opornymi na fluorochi-nolony, co zwiększa ryzyko ZUM). Połączenie informacji epidemiologicznych i mikrobiologicznych oraz wiedzy me-dycznej opartej na faktach stanowi w odniesieniu do lecze-nia lewofloksacyną klucz do sukcesu [26–28].
KONFLIKT INTERESÓW: nie zgłoszono.
PIŚMIENNICTWO
1. Yolbaş I, Tekin R, Kelekci S et al. Community-acquired urinary tract infections in children: pathogens, antibiotic susceptibility and seasonal changes. Eur Rev Med Pharmacol Sci 2013;17(7):971– 976.
2. Han JH, Nachamkin I, Tolomeo P, Mao X, Bilker WB, Lautenbach E. Tempo-ral changes in resistance mechanisms in colonizing Escherichia coli isolates with reduced susceptibility to fluoroquinolones. Diagn Microbiol Infect Dis 2013;76(4):491– 496.
3. Wagenlehner FM, Umeh O, Steenbergen J, Yuan G, Darouiche RO. Ceftolo-zane-tazobactam compared with levofloxacin in the treatment of complicat-ed urinary tract infections, including pyelonephritis: a randomizcomplicat-ed, double- -blind, phase 3 trial (ASPECT-cUTI). Lancet 2015;385(9981):1949– 1956. 4. Lin HA, Yang YS, Wang JX et al. Comparison of the effectiveness and
anti-biotic cost among ceftriaxone, ertapenem and levofloxacin in treatment of community-acquired complicated urinary tract infections. J Microbiol Im-munol Infect 2016;49(2):237– 242.
5. Rahardjo HE, Tirtayasa PM, Afriansyah A, Parikesit D, Akbar MI. The effective-ness of a three day course antibiotic post-urodynamic study in preventing lower urinary tract infection. Acta Med Indones 2016;48(2):84– 90.
urinary tract infections in areas with high rates of fluoroquinolone-resistant uropathogens. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 2012;31(8):1699– 1704. 7. Petronella P, Scorzelli M, Fiore A et al. Antibiotic prophylaxis in
catheter-asso-ciated urinary infections. New Microbiol 2012;35(2):191– 198.
8. Schneeberger C, Holleman F, Geerlings SE. Febrile urinary tract infections: pyelonephritis and urosepsis. Curr Opin Infect Dis 2016;29(1):80– 85. 9. Kostowski W, Herman Z. Farmakologia. Podstawy Farmakoterapii.
Wydawnic-two Lekarskie PZWL, Warszawa, 2006.
10. Linden-Castro E, Pelayo-Nieto M, Alias-Melgar A, Carreño-de la Rosa F. Single dose of levofloxacin versus three dosages for prophylaxis in prostate biopsy. Int Sch Res Notices 2014;2014:875670.
11. Sadahira T, Wada K, Ikawa K et al. Clinical pharmacokinetics of oral levofloxa-cin and sitafloxalevofloxa-cin in epididymal tissue. J Infect Chemother 2017 [Epub ahead of print].
12. Qiao LD, Chen S, Wang XF et al. A multi-center, controlled, randomized, open-label clinical study of levofloxacin for preventing infection during the perioperative period of ultrasound-guided transrectal prostate biopsy. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 2016;35(11):1877– 1881.
13. Altintas R, Oguz F, Beytur A, Ediz C, Gunes A, Ozer A. Comparison of results after fluoroquinolones and combination therapies in type III A chronic pros-tatitis. Actas Urol Esp 2013;37(10):619– 624.
14. Ismail M, Mackenzie K, Hashim H. Contemporary treatment options for chronic prostatitis/chronic pelvic pain syndrome. Drugs Today (Barc.) 2013;49(7):457– 462. 15. Zhang ZC, Jin FS, Liu DM, Shen ZJ, Sun YH, Guo YL. Safety and efficacy of
levofloxacin versus ciprofloxacin for the treatment of chronic bacterial pros-tatitis in Chinese patients. Asian J Androl 2012;14(6):870– 874.
16. Shigemura K, Tanaka K, Yamamichi F, Shirakawa T, Miyakw H, Fusijawa M. Does mutation in gyrA and/or parC or efflux pump expression play the main role in fluoroquinolone resistance in Escherichia coli urinary tract infections? A statistical analysis study. Int J Antimicrob Agents 2012;40(6):516– 520. 17. Rafat C, Debrix I, Hertig A. Levofloxacin for treatment of pyelonephritis.
Ex-pert Opin Pharmacother 2013;14(9):1241– 1253.
18. Odongo CO, Anywar DA, Luryamamoi K, Odongo P. Antibiograms from community-acquired uropathogens in Gulu, northern Uganda – a cross-sectional study. BMC Infect Dis 2013;13:193.
19. Miyazaki Y, Akamatsu S, Kanamaru S et al. A prospective randomized trial comparing a combined regimen of amikacin and levofloxacin to le-vofloxacin alone as prophylaxis in transrectal prostate needle biopsy. Urol J 2016;13(1):2533– 2540.
20. Ren H, Li X, Ni ZH et al. Treatment of complicated urinary tract infection and acute pyelonephritis by short-course intravenous levofloxacin (750 mg/day) or conventional intravenous/oral levofloxacin (500 mg/day): prospective, open-label, randomized, controlled, multicenter, non-inferiority clinical trial. Int Urol Nephrol 2017 [Epub ahead of print].
21. Takeda SI, Imai T, Chaki Y, Kusano E. Four consecutive cases of Achilles tendon disorders associated with levofloxacin treatment in hemodialysis patients. Clin Exp Nephrol 2012;16(6):977– 978.
22. Chiang BJ, Pu YS, Chung SD et al. Quinolone prophylaxis in transrectal ul-trasound guided prostate biopsy: an eight-year single center experience. Scientific World Journal 2013;2013:452107.
23. Togo Y, Kubo T, Taoka R et al. Occurrence of infection following prostate biopsy procedures in Japan: Japanese Research Group for Urinary Tract Infection (JRGU) – a multi-center retrospective study. J Infect Chemother 2014;20(4):232– 237.
24. Szerkus O, Jacyna J, Wiczling P et al. Ultra-high performance liquid chromato-graphic determination of levofloxacin in human plasma and prostate tissue with use of experimental design optimization procedures. J Chromatogr B Analyt Technol Biomed Life Sci 2016;1029– 1030:48– 59.
25. Wang J, Yan D, Liang K, Xu Z. A randomized controlled trial of levofloxacin, terazosin and combination therapy in patients with category III chronic pros-tatitis/chronic pelvic pain syndrome. Int Urol Nephrol 2016;48(1):13– 18. 26. Rattanaumpawan P, Nachamkin I, Bilker WB et al. Risk factors for ambulatory
urinary tract infections caused by high-MIC fluoroquinolone-susceptible
Escherichia coli in women: results form a large case-control study. J
Antimi-crob Chemother 2015;70(5):1547– 1551.
27. El Meliegy AI, Torky M. An observational study to monitor the efficacy and tolerability of levofloxacin 500 mg once daily for treatment of chronic bacte-rial prostatitis in Saudi Arabia. Urol Ann 2015;7(1):71– 72.
28. European Center for Disease Prevention and Control. Antimicrobial resis-tance surveillance in Europe 2015 – surveillance report. ECDC (online) 2015; http://ecdc.europa.eu/en/publications/Publications/antimicrobial-resis-tance-europe-2015.pdf
Typ zapalenia Opis
I Ostre bakteryjne ZGK II Przewlekłe bakteryjne ZGK IIIA Przewlekły zapalny ZBMM IIIB Przewlekły niezapalny ZBMM IV Bezobjawowe (histologiczne) ZGK
Tabela 2. Podział zapalenia gruczołu krokowego według NIH (ang. Natio-nal Institutes of Health).