Ocena fizyczno-mechanicznych własności bentonitów okolic Jawora na podstawie badań przeprowadzonych różnymi metodami

mniejsza od wUgotno§ci p~cznienia; przy obcillzeniu 2 i '3 kG/cm2 _{r6inlca ta jest jeszcze bardzlej widoczna.}

Badanie to ma duze znaczenle przy okre§laniu sta-teczno§cl zboczy, dla kt6rych istnieje koniecznos~ uw- ' zgl~dniania zmian hydrogeologicznych zachodUlcych w masywle skarpy (chodzl tu przede wszystkim 0 maksymalne wilgotno§cf, jakie moZe osi~ll~ grunt znajdujllCY sit: w warunkach naturalnych' pod obcill-"

zeniem' nadkladu).

Uwzglt:dniajllc r6wniez te zmiany okreslono wplyw wilgotno§ct na podstawowe wlasnoscl mechaniczne tych grunt6w - ' wartoM kllta tarcia wewnt:trznego (cp) i sp6jnos~ (c). Badanie przeprowadzono w aparacie tr6josiowym na pr6bkach 0 teksturze naruszonej oraz w celu por6wnania wynik6w na pr6bkach 0 teksturze nienaruszonej, uprzednio poddajllc je konsolidacji. Przeprowadzajllc dla poszczeg6lnych pr6bek po kUka oznaczefl cp i c przy ,r6znych wilgotno§ciach moma bylo ustali~ zalezno§~ granicznej warto§ci, kllta tareia wewnt:trznego od wilgotnosci oraz zaleznos~ sp6jnosci od wilgotnosci. Por6wnujllc wyniki wartosci cp i c dla pr6bek 0 nienaruszonej teksturze i pr6bek 0 naruszo-nej teksturze, przy tej samej wilgotnosci (dla okreS1o-nego rodzaju gruntu), mozna okresli~ r6znic~ mi~zy

tymi wartosciami: dla bentonit6w wynosi ona w przy-padku kllta tarcia wewnt:trznego (cp) okolo 1°30', sp6j-nosci (c) okolo 0,2 kG/cm.! i odpowiednio jll uwzglt:dni~

w obliczeniach lnZyniersko-geologicznych.

Metody badafl, szczeg610we wyniki i analiza tych wynik6w stanowill treSc osobnej pracy (2).

UWAGI KO~COWE

Z wyzej wymif,mionych badafl nasuwajll sit:

nastt:-pujllce wnioski: "

1. Oznaczanie skladu granulometrycznego, granicy plastycznoliei i plynnosci 'metodami normowymi w przypadku bentonit6w obarczone jest duzymi blt:da-mi;

2. W celu wlasciwej charakterystyki bentonit6w na-lezy stosowac metody, uwzgl~dniajllce specyficzne wlasnosci bentonit6w wPiywajllce na przebieg

bada-nia' .

3: Ze

wzgl~du

na szereg cbarakterystycznych wlas-nosci bentonit6w, wyraznie r6znillcych je od innych grunt6w spolstych proponuje sit: wprowadzenie do normowej klasyflkacjl grunt6w budowlanych (10) w klasie grunt6w nielitych oddzlelnej grupy ,,grunt6w wysoko hydrofilnych", podobnie jak ma to miejsce w przypadku grunt6w makroporowatych i organicznych. Wydzlelenie takie byloby celowe ze wzglt:du na:

SUMMARY

The present paper gives the results of the researches of physic-mechanical properties of the bentonites occurring in the vicinities of Jaw6r. During examina-tions, standard methods of determining' the granulo-metric composition of plasticity and fiuidity bounda-ries for bentonites have critically been anaiyzed to show that the results obtained by means of these me-thods are laden with errors. In this connection, a pi-pette method has" been applied during determination of granulometric composition, under an adequate treat-ment of the sample with stabilizer, whereas the "exami-nations of consistency were made in plastometer of L. Wysokiflski.

In addition, the paper presents the results of special laboratory examinations which were carried on under natural conditions characteristic of the ground consi-dered. These are: maximum humidity under loading; and interdependence between the internal friction angle and cohesion and the humidity.

On account of a number of characteristic features of the bentonites, and of a necessity of using the adequate non-normalized research methods, the aut-" hors propose to introduce into the building ground classification a separate group of hydrophilic grounds " withlD the class of non-cohesive grounds.

174

- koniecznosc5 stosowania dla bentonit6w innych, nie normbwych metod okreslania wymienionych up-rzednio wska~nik6w fizycznych,

- wplyw bentonit6w na wlasnosci podloza budow": lanego, szc;eg6lnie budowll wodnych oraz statecznosc zboczy.

Na podstawie dotychczasowych badafl, jako kryterili

wydzie~enia tej grupy grunt6w, proponuje si~ stosowa6 takie wskaZnlki, jak: wUgotnos~ ~cznienia (wskamik:

~znienia), wskainik aktywnosci. Biorllc pod uwa~

kryteria podane przez A. W. Skernptona oraz wlasne doswiadczenia, proponuje sl~ jako' wartosc granicznll przy wydzielaniu grunt6w wysoko: hydrofilnych przy-'

jll~ wielkosc wskaznika aktywnosci ~ 1,5. :

, ,

, LrTERATUR~

;1. A w i don W. A. - Priedwaritielnyje -ispytanija glin w polewych uslowijach. 1963. : "

2. D r 11 g 0 w ski 'A., K a c z y fl ski

R.

R. - i

Wplyw wUgotnosci na wlasnosci mechaniczne ben-tonit6w okolic Jawora (praca niepublikowana). 3. G u i 11 0 t R. - Interpretation' des proptiete

geo-techniques des orgiles par la theoria des colloides. Routes nr, 378, 1963, " ' " ' , 4. L a n g e r - K u

z

n i a row a A. - Wplyw

stabi-lizator6w na substancjt: Uastll w analizie granulo-metrycznej. Kwart. geol. '1961, t. 5, nr 1.

S. L eh m ann H. - Die Differentialthermoanalyse Tonindustrie. Zeitung und Keramische Rundschau B. 1, 1954. .

6. M y s l i fl s k a E., S z y s z I 0 D. - Pracownia gruntoznawcza. CZt:M" H. 1963.

7. 0 r c e I J. - Mineralogie des argUes, 1963. 8. Pas z y c - S t ~ p k 0 w s k a E. - Wplyw rodzaju

jonu wymiennego na wlasciwoScl fizyko-ch~icz­ ne bentonitu. Arch. Hydrotechniki. 1960. T. VII, nr 2.

9. Pia

s

k 0 w ski A. - Sprawdzenie metody ozna-czania skladu granulometrycznego grunt6w wg Rutkowskiego. Inz. i Bud. 1~51, nr 5.

10. Po I ski e Normy - PN-54/B-02480; Grunty bu-dowlane. Klasyfikacja, 1954; PN-551B-04483; Grun-ty budowlane." Badania wlaliciwosci fizycznych.

Analiza areometryczna, :1955; PN-571B-04!489;

Grunty budowlane. Oznaczenie granicy plynnosci; 1957; PN-591B-04490; Grunty budowlane. Oznacze-nie granicy 'plastycznosci, 1959.

11. W y s 0 k i fl ski L. - Characteristic of cohesive soil relative plasticity index determined by means of plasticity gange. Procedings of the seminar on soU mechanics and foundations engineering, 1964.

PE310ME

B pa60Te Dpe~T8BJIaHbI pe3yJIh'l'aThI HCCJI~armm: «PH3H'B:O-MexaHH'lecKHX caoacTB (ieB'l'OHJlTOB paAOBa SlBop. Ha oQCHOB8HJ1'K ~8HHhIX ' 3THX HCCJI~OBamdl

npoBO~CR ~ecxJdi: aHamf3 aopMRpOBIUIBhIX

Me-TO~OB onpe1l;eJIfffilUI rpaHYJlOMeTpK<ISCKOl'O cOCTaBa,

DP~eJIa DJIaC'l'K'mOC'l'H H TeKY'{ec-m: 6eHToBHToB K ~o­

Jta3hIBaeTCB:, 'lTO PE!!3YJIbTa'1"hI 'IJOJIY'IaeMhIe c

'Il'PHMe-HeHJ!IeM 9'l'HX MeTOAOB BltJIIO"IaIOT 3Ha"mTe.m.HhIe no-rpeuIHOC'l'K. B CB.f.I3H C 3'l'HM AJUI oupe,tteJIeHK.f.I

rpa-HYJIOMeTPH'IeoKoro COCTaBa upHVeH.f.IJreIl IlHIIero"IH:&I:A

M~ c OOCY1'BeTC'l'BYIO~eti 06pa€XmroA 06p83~a C'1'8~

fiHnK3aTOPOM, a HOCJI~OSaHHe KOHC~

npoJO-B01l;WIOCL IDnacTOIIepoM JI. Bh1COKIKHCl[Ol'O.

KpoMe 'OOl'O 'B pa60'1'e npe,ttCTaBJIeHhI pe3Ym.TaTLl

C'II~ JIaOOpaTapHldX HOCJIe1l;oslUDfA c Y'I~

ecTeCTBeH'HLIX YCJIomfit, B JtOTOpbIX HaX'O~ HJIH

J400Ke'l' aaX01l:MTLCR l'PYH'l'. K BIDI O'l'HOC.f.l're.f.l:

MaJtCH-J4aJILRaH 13JIaJIt'HOCTL n01l; Harpy:nroA H 3aBHCHJ4OC'1"h

yrJIa 9HY'1'PeBHero 'l'peSHR H C'IIaEacTH rrr BJIalKHocm.

B CB.f.l3H C P.f.l1l;OM Xap8lt'l'epHhJX eBOik:TB 6eH'roBH'l'OB

H He06xoA'HMOC'l'hJO npKMeHeHH.f.I HeHOpMifpoBaHHhIx

J4e'1'01{OB HCCJIe~amdi, aBTOphI IJpe~JIIlI'aIOT 'BBeC'l'H

B KJIa'OC HeDJlOTHhIX rPYH'I'OB KJlaCoHcPKK:aItHIol: