EĞİTİM BİLİMLERİ ANABİLİM DALI
EĞİTİM YÖNETİMİ TEFTİŞİ, PLANLAMASI
VE EKONOMOSİ BİLİM DALI
UZAKTAN EĞİTİM
TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI
OKUL YÖNETİCİLERİNİN EĞİTİM
SÜRECİNDEKİ TEKNOLOJİ KABUL
DURUMLARI VE EĞİTİM SÜRECİNE
ETKİLERİ
DEMET AŞIGÜLÜ
PROJE DANIŞMANI
DOÇ. DR.
TUNCER BÜLBÜL
Projenin Adı: Okul Yöneticilerinin Eğitim Sürecindeki Teknoloji Kabul Durumları ve Eğitim Sürecine Etkileri
Hazırlayan: Demet AŞIGÜLÜ
ÖZET
Bilgisayarların, telefonların, teknolojik donanım ve yazılımların ilk kullanılmaya başlandığı dönemden günümüze kadar teknolojinin hızla ilerlemesi sosyal bir varlık olan insanların zaman zaman hayatını kolaylaştıran zaman zaman ise zorlaştıran bir ihtiyaç halini almıştır. Hayatın her aşamasında kullanılan teknolojinin eğitim sürecinde yöneticiler tarafından ne şekilde kullanıldığı konusunda bir araştırma yapılmıştır. Bu araştırmada yöneticilerin teknoloji kabul durumlarının ve teknoloji kabul modelinin sorumluluklar üzerindeki etkisinin tespiti yapılmıştır.
Araştırmanın çalışma grubu, Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı devlet ve özel okul olmak üzere 10 ilkokul ve ortaokul yöneticisinden oluşmaktadır. Tüm yöneticilerin branşları göz önünde bulundurulmaksızın yalnızca yöneticilik unvanları ve yönetim aşamasında teknolojiyi ne şekilde kullandıkları konusunda görüşmeler yapılarak veri toplanmıştır.
Görüşmeler, yapılandırılmış sorulardan oluşup, görüşme formunun içeriği konunun ana başlıklarına uygun olarak hazırlanmıştır. Görüşmecilerin okul yöneticisi olmaları kuralına uyularak yapılan görüşmelerde teknoloji kimliği belirleme, teknoloji kabul modelinin yararları, teknoloji kullanımının yöneticilerin görev ve sorumluluklarını nasıl etkilediği hakkında görüşleri alınmıştır. Bu görüşler betimsel analiz yönetimi ile incelenerek bazı sonuçlara ulaşılmıştır Yapılan görüşmelerin sonucunda teknoloji kullanımının hem avantajlarının hem de dezavantajlarının olduğuna varılmış ve teknoloji kabul modelinin yönetim şekline etkileri konusunda bazı yargılara varılmıştır. Bu yargılar, kullanılan teknolojinin sorumluluk ve görevleri yerine getirmede zaman kazanma, istenilen belge ve prosedürlere hızlı ulaşmada önemli roller oynamasının yanı sıra, sosyal ortamlarda kullanıldığında insanların iletişim kurmalarını ve aşırı kullanımda sağlık sorunlarına yol açacağı kanısına varılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Teknoloji, Okul Yöneticisi, Eğitim teknolojisi, Teknoloji Kabul Modeli
Name of Project: The School Administrators' Technology Acceptance Status and the Effects on Education Process
Prepared by: Demet AŞIGÜLÜ
ABSTRACT
The rapid progress of technology from day one of using computers, phones, technological hardware and software to the first use of daily life has become a necessity which sometimes makes life easier and difficult for people who are social entities. A study has been conducted on how the technology used at every stage of life is used by the administrators in the educational process. In this study, managers' acceptance of technology and the effect of technology acceptance model on responsibilities have been determined.
The study group consists of 10 primary and secondary school administrators, including state and private schools affiliated to the Ministry of National Education. Data were gathered by negotiating how managers are using only the managerial titles and the management stage without considering the branches of all managers.
The interviews consist of structured questions and the content of the interview form was prepared in accordance with the main headings of this topic. Opinions about how technology use affects the duties and responsibilities of the managers, the benefits of the technology adoption model, and how technology use affects the managers' responsibilities. Some results were obtained by analyzing the opinions with descriptive analysis management. As a result of the negotiations, it was concluded that both the advantages and disadvantages of using technology were found and some judgments were made about the management style effects of the technology acceptance model. These judgments have concluded that the technology used does not only play an important role in gaining time to fulfill responsibilities and duties but also in achieving the required documents and procedures, as well as in communicating with people when used in social settings and causing health problems in extreme use.
Key words: Technology, School Manager, Educational Technology,
ÖNSÖZ
Öncelikle, eğitim ve proje çalışması boyunca bilgi, tecrübelerini ve fikirlerini paylaşarak her zaman yardımcı olan ve motive eden değerli ve saygın hocam, proje danışmanım Doç. Dr. Tuncer BÜLBÜL ’e; çalışmanın konusuna ilham kaynağı olan Doç. Dr. Cem ÇUHADAR’ a; değerlendirme sürecini yapabilmek için gerekli akademik bilgiyi bizlerle paylaşan Yard. Doç. Dr. Demirali Yaşar ERGİN’e teşekkür ediyorum. Proje görüşmelerinde bana yardımcı olan tüm okullardaki yöneticilerime teşekkürlerimi sunuyorum.
Proje çalışmamı hazırlarken ve bütün eğitim-öğretim süreçlerimde yanımda sevgi ve sabırla bulunan, desteklerini esirgemeyen annem Nevruze AŞIGÜLÜ, babam Salim AŞIGÜLÜ ve ağabeyim Mert AŞIGÜLÜ’ ye sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum.
Demet AŞIGÜLÜ EDİRNE 2017
İÇİNDEKİLER
ÖZET... i ABSTRACT ... ii ÖNSÖZ ... iii EKLER ... vi ŞEKİLLER ... vii KISALTMALAR ... viii BÖLÜM I ... 1 GİRİŞ ... 1 1.1. Problem ... 1 1.2. Amaç ... 2 1.3. Önem ... 3 1.4. Sınırlılıklar ... 3 1.5. Tanımlar ... 4 BÖLÜM II ... 5 İLGİLİ ALANYAZIN ... 5 2.1. Teknoloji ... 5 2.1.1. Teknoloji ve Eğitim ... 5 2.1.1.1 Eğitim Teknolojisi ... 72.1.2. Okul Yöneticisi ve Teknoloji ... 8
2.2. Teknoloji Kabul Modeli... 10
2.2.1. Teknoloji Liderliği ... 13
2.2.1.1. Teknoloji Liderliği Gelişimi ... 15
2.2.1.1.2. Dijital Çağ Öğrenme Kültürü ... 17
2.2.1.1.3. Profesyonel Uygulamada Mükemmellik ... 18
2.2.1.1.4. Sistematik Gelişim ... 18
2.2.1.1.5. Dijital Vatandaşlık ... 19
2.2.1.2. Teknoloji Liderliğinin Ülkemizdeki Durumu ... 20
BÖLÜM III ... 23
YÖNTEM ... 23
3.1. Araştırma Modeli ... 23
3.2. Çalışma Grubu ... 23
3.3. Veri Toplama Araçları ... 24
3.4. Verilerin Analizi ... 24
BÖLÜM IV ... 26
BULGULAR VE YORUMLAR ... 26
4.1. Teknoloji ve Teknolojinin Farklı Alanlarda Kullanımının Sosyal, Kültür ve Eğitim Alanına Olan Etkilerin Görüşleri... 26
4.2. Eğitim Teknolojileri ve Teknolojilerin Kullanımının Eğitim Sistemine Uygunluğu Hakkındaki Görüşler ... 29
4.3. Katılımcıların Teknoloji Kabul Durumları ile ilgili görüşleri ... 31
4.4. Teknoloji Kullanımının ve Katılımcıların Teknoloji Kabul Durumlarının Yönetime Etkisi Hakkındaki Görüşleri ... 33
BÖLÜM V ... 36 SONUÇ VE ÖNERİLER ... 36 Sonuç ... 36 Öneriler ... 38 Kaynakça ... 39 EKLER ... 41
EKLER
Ek-1: Okul yöneticilerinin Eğitim Sürecindeki Teknoloji Kabul durumları ve Yönetime Etkileri hakkında Görüşme Formu
ŞEKİLLER
Sayfa
Şekil 1: Eğitim- Teknoloji Arası İlişkiler ………... 6
Şekil 2: Çağdaş Eğitim Teknolojisi………. 8
Şekil 3: Teknoloji Kabul Modeli………11
Şekil 4: Teknoloji Kabul Modeli Tarihsel Gelişimi………12
Şekil 5: Teknoloji Liderliği Modeli………14
KISALTMALAR
BDE: Bilgisayar Destekli Eğitim
ISTE: International Society for Technology in Education- Eğitimde Uluslararası Teknoloji Topluluğu
MEB: Millî Eğitim Bakanlığı
NETS-A: National Educational Technology Standards for Administrators- Yöneticilere Yönelik Ulusal Eğitim Teknolojisi Standartları
TAM: Technology Acceptance Model TKM: Teknoloji Kabul Modeli
BÖLÜM I
GİRİŞ
Bu bölümde araştırmanın problemi, amaçları, sınırlılıkları ve tanımlarına yer verilerek detaylı bilgilendirme yapılmıştır.
1.1. Problem
Günümüz teknolojisinin her geçen gün daha da gelişerek ilerlemesi, teknoloji kullanımının her alanda artması ve insanlar tarafından kabul görmesi zarurî bir ihtiyaç haline gelmiştir. Fakat, teknolojinin eğitim alanında farklı bir kol oluşturması araştırmaları farklı yollara yönlendirmiştir. “Eğitim teknolojileri”,” Eğitim teknolojisi”, “Öğretim teknolojileri”, “öğretim teknolojisi” gibi kavramların ortaya çıkmasına kaynak olan teknolojinin, okul yöneticilerinin de birçok alanda olduğu gibi okulda bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımı konusunda kurumlarına teknoloji liderliği yapmaları tartışılmaktadır (Bülbül ve Çuhadar, 2012).
Okul yöneticisinin, eğitim teknolojisi araçlarının okulda etkili ve verimli kullanımıyla ilgili bilinçli kararlar verebilmesi, öğretmenleri ve öğrencileri yönlendirebilmesi, diğer bir deyişle etkili bir teknoloji liderliği yapabilmesi için bu araçları tanıma ve kullanma konusunda ilgili ve istekli olması gerekir (Bülbül ve Çuhadar, 2012).İstekli ve ilgili olan okul yöneticilerinin bilişim ve teknoloji liderliği, teknolojik yazılım ve donanımların kullanım konusunda bilgi ve beceri paylaşımları yapılarak teknoloji liderliği konusunda kendi kimliklerini oluşturabilmeleri sağlanmalıdır. Bu paylaşımların teknoloji liderliği konusunda okul yöneticilerine faydalı olabilmesi için yöneticilerin tutum, inanç ve farkındalık düzeylerinin göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Bahsedilen faktörler göz önünde bulundurulduğunda, okul yöneticileri teknoloji kimliklerini oluşturmuş olacaklardır. Teknoloji kimliği, bireyin teknoloji
kullanımına yaklaşımını kısacası tutumunun hangi yönde olduğu hakkında bilgi verir. Bu konuda Davis (1989) tarafından geliştirilen Teknoloji Kabul Modeli (TKM) kullanılarak okul yöneticilerinin hangi davranışları gösterdikleri tespit edilmektedir. Aynı zamanda TAM ile hedeflenen diğer bir amaç ise, bilim ve teknoloji kullanılarak yeniliklerin yayılmasını sağlamaktır. Bu amaç, gelecek nesillerin bilgiye ulaşımını kolaylaştırmak ve bilginin daha hızlı yayılmasını sağlayarak insanların zamandan tasarruf etmesini sağlamaktır. Günümüz teknoloji çağında daha önce de belirtildiği gibi okul yöneticilerinin tutumları ve farkındalıkları eğitim-öğretim sürecinde önemli rol oynamaktadır. Eğitim teknolojilerinin varlığı ile birlikte hem öğretim hem de bilgiye ulaşım sürecinde yeniliklerle ilgili paylaşımlar sağlanılarak eğitim sürecinin yararlı bir şekilde idame ettirilmesi uygun görülmektedir.
Teknoloji kavramının günümüzün bir ihtiyacı olduğu belirtilmişti fakat burada okul yöneticilerinin tutumlarının yanı sıra teknolojinin eğitim sistemine uygunluğu da tartışılmaktadır. Eğer uygun araç gereçler, donanım ve yazılım sistemleri mevcut değil ise teknoloji kullanımı ne kadar kabul edilirse edilsin uygulamada sorunlar yaşanacağı için yöneticiler tarafından daha büyük problemler ortaya çıkacaktır. Bu problemlerin çözülmesi hem bir örgüt olan okulun hem de teknoloji liderliği yolunda ilerleyen okul yöneticilerinin yeni projeler, yeni sistemler oluşturmaları anlamına gelmektedir.
1.2. Amaç
Bu araştırmanın amacı özel ve devlet okullarında görev alan, ilkokul ve ortaokul yöneticilerinin eğitim teknolojilerinin kullanımına olan yaklaşımları ve bu yaklaşımların okul yöneticilerinin sorumluluklarına olan etkilerini ortaya koymaktadır.
Araştırmanın sonunda aşağıdaki sorulara cevap verilmesi beklenmektedir: 1. Teknoloji kavramının hayatın farklı alanlarına olan etkileri nelerdir? 2. Eğitim teknolojilerinin eğitim sürecine olan etkileri nelerdir?
3. Yenilikçi düşünce kimliklerinin tanımlanması TKM’den nasıl etkilenmektedir?
4. Okul yöneticilerinin TKM’ ye olan yaklaşımları nelerdir?
5. Teknoloji Kabul Modeli göz önünde bulundurulduğunda teknolojinin okul yöneticisi görev ve sorumlulukları üzerindeki etkileri nelerdir?
1.3. Önem
Bilişim teknolojilerinin kullanımının yönetici-çalışan arasındaki iletişimi hızlı sağladığı, yapılacak olan toplantılar veya bildirimlerin hızla yayılıp geri dönüt alınmasına yol göstericilik yapmasından dolayı bilişim teknolojileri eğitim teknolojileri ile beraber kullanılmaktadır. Okul yöneticileri teknolojinin önemine yönelik bir farkındalığa sahip olmakla beraber birçoğu yetersiz olduklarını düşündükleri için sorunlar yaşayabilmektedirler (Bülbül ve Çuhadar, 2012). Bu sorunların giderilmesi için yapılacak olan çalışmalar hem yöneticileri hem de okul içerisinde teknoloji kullanımının yaygınlaşmasını sağlayarak teknoloji liderliği konusunda yöneticilere destek sağlayacaktır. Bu çalışmaların gerçekleştirilebilmesi hem donanımsal hem yazılımsal hem de fizikî şartların uygunluğu gerekmektedir. Laboratuvarların varlığı ya da verilecek olan eğitimin, yapılacak olan çalışmalar için belirli bir bütçe ve imkân ayrılması kaçınılmaz bir ihtiyaçtır.
Bütçe ve ortamın sağlanması hem MEB hem de yöneticilerin kendilerini geliştirmeleri için yapmaları zaruri olan bir ihtiyaç olarak görülmelidir. Çünkü gelişen bir teknoloji çağı içerisinde gelişen eğitim bilimlerinin bir kolu olan “eğitim teknolojileri” kavramı eğitim-öğretim sürecinin hızlanmasını ve gelişerek yeniliklere açılmasını sağlamaktadır. Bu nedenle yöneticilerin teknoloji kabul durumları ve teknoloji liderliğine yakınlıkları önemlidir.
1.4. Sınırlılıklar
Araştırma örneklemi, İstanbul ili Küçükçekmece ve Fatih ilçelerinde bulunan özel ve okullarında görev yapan okul yöneticilerinden oluşmaktadır. Her iki okuldan
araştırmaya katılan yöneticilerin öğretmenlik geçmişleri olması ve branşlarının farklı olması, çalışmanın yönetim odaklı olması zaman zaman katılımcıları zorlamaktadır.
Okul yöneticilerinin teknoloji kullanımının kabulüne olan yaklaşımları, TKM’ ne uygun olarak incelenmesi hedeflenmiştir.
Görüşmelerde ve araştırma genelinde kullanılan “teknoloji kabul” kavramı; okul yöneticilerinin teknoloji kullanımına olan eğilimleri ve bu konudaki tutumlarını
açıklamak amacıyla kullanılmaktadır.
1.5. Tanımlar
Teknoloji: Bilimsel veya sistematik bilgilerin pratik alanlara sistemli bir biçimde uygulanmasıdır. İnsan-makine sistemlerinin desenlenmesi, organizasyonu ve işletilmesini kapsayan ve bu bağlamda makineler işlemler, yöntemler, süreçler, sistemler, yönetim ve kontrol mekanizmaları gibi çeşitli öğelerin belirli bir düzende bir araya getirilmesi ile oluşan disiplindir (Çuhadar, 2015). En genel anlamda kazanılmış yeteneklerin işe koşulmasıyla doğaya egemen olmak için gerekli işlevsel yapılar oluşturmaktır (Alkan, 2005).
Okul Yönetimi: Eğitim yönetiminin sınırlı bir alana uygulanmasıdır (Taymaz, 2011).
Eğitim teknolojisi: Genelde eğitime, özelde öğrenme durumuna egemen eğitim olabilmek için ilgili bilgi ve becerilerin işe koşulmasıyla öğrenme ya da eğitim süreçlerinin işlevsel olarak yapısallaştırılmasıdır (Alkan, 2005).
Teknoloji Kabul Modeli: Teknoloji Kabul Modeli, genel olarak bireylerin teknoloji kullanımına yönelik davranışlarını belirlemeye ve bu temelde teknoloji kabulüne yönelik belirleyici etmenleri açıklamaya yönelik bir yaklaşımdır (Bülbül ve Çuhadar,2012).
BÖLÜM II
İLGİLİ ALANYAZIN
Bu bölümde çalışma ile ilgili kavramların kuramsal araştırmalarına yer verilmiştir.
2.1. Teknoloji
Geçmişten günümüze kadar olan süreçte insanlığın hayatlarını kolaylaştırmak amacıyla buldukları araç gereçler, kullandıkları yazı ya da haberleşme sistemlerinin ortaya çıkışı ile günümüz teknolojisinin bulunduğu nokta göz önünde bulundurulduğunda yaşanılan çağın gerekliliği teknoloji olmuştur. Teknoloji çağının yoğunluğu, genişliği ve gelişmişliği, örgütsel açıdan bakıldığında gelişmişlik ve farkındalık düzeyini de etkileyerek bilişim teknolojilerinin her alanda kullanımına yol gösterici olmaktadır.
Günümüzde kullanılan her türlü teknolojik ve bilişimsel sistemlerin hızlı gelişimi ile birlikte bilimsel ve günlük bilgilerin de hızlı bir şekilde ilerlemesini sağlamaktadır. Akıllı telefon, gelişmiş nitelikteki bilgisayarlar, tabletler ve diğer teknolojik aletler insanların var olan bilgiye daha hızlı ulaşmalarını da kolaylaştırmıştır.
Gelişen teknoloji ağı ve bilişim teknolojileri her alanda faydalı olurken eğitim alanında da gelişim göstererek eğitimsel ve akademik ilerleme gösterilmesini de kolaylaştırmıştır.
2.1.1. Teknoloji ve Eğitim
Teknoloji, ortaya çıkan bilgi yığılımının düzenli bir şekilde insanlığa ulaşmasını sağlamakta ve bu düzenli bilgilendirmenin hızlı bir şekilde yayılmasını sağlamaktadır. Bu hızın her geçen gün artması eğitim sistemlerinin güncel olarak iyileşmesine ve bilgi kaynaklarının çoğalmasına katkıda bulunarak bilişim teknolojilerinin eğitimin bir parçası
olarak görülmesine yol göstermektedir. Eğitimin çok yönlü gelişim göstermesi ve bulunduğu toplumun sosyal, ekonomik, kültürel yapısından etkilenmesi teknolojinin de bu yöndeki etkilenmeler sonucunda kullanılmasını sağlamaktadır.
Şekil 1: Eğitim- Teknoloji Arası İlişkiler Kaynak: Alkan, 2005
Eğitim, insanın doğuştan kazandığı gizli güçlerin ve yeteneklerin açığa çıkarılmasına, onun daha güçlü, daha olgun yaratıcı ve yapıcı bir varlık olarak gelişme büyümesine hizmet etmiştir. Teknoloji ise, insanoğlunun eğitim yoluyla kazandığı bilgi ve becerilerden daha etken, daha verimli biçimde yararlanabilmesinde, onları daha sistemli ve bilinçli olarak uygulayabilmesinde yardımcı olmuştur (Alkan, 2005).
Teknolojinin eğitim içinde yer alması, bazı gereklilikleri de beraberinde getirmektedir. Eğitim ve teknoloji arasındaki bağı sağlayan bu gereklilik, teknolojiyi kullanacak olan bireylerin bu konuda eğitilmesidir. Diğer bir kavram olan teknik eğitim, bilişim teknolojilerinin eğitim ile beraber kullanımının daha yararlı olmasını sağlayarak, bireysel teknik gelişim ortaya çıkarmaktadır. Gerekli insangücü ortaya çıktıktan sonra eğitim ve teknoloji kavramı eğitim teknolojisi kavramına dönüşmektedir.
2.1.1.1 Eğitim Teknolojisi
Eğitim teknolojisi kavramı, eğitim ve teknoloji kavramlarının tanımlanmasının sonucunda ortaya çıkan, öğrenme- öğretme ve eğitim süreçlerinin tasarlanması, uygulanması, değerlendirilmesi ve geliştirilmesi işi olarak da tanımlanmaktadır. Eğitim teknolojisi eğitim sürecini geliştirmeyi hedefleyen bir tasarım olarak görülmektedir ve bu tasarım her türlü kuramsal ve kavramsal ögeleri içermektedir. Eğitim – öğretim sürecinde ortaya çıkan yeni alternatif yöntemlerin kullanılması, öğretmen ve öğretme sürecinin ilerlemesine katkıda bulunmaktadır.
Bireysel öğrenme farklılıkları, farklı zekâ türleri gibi öğrenme durumunu diğer bireylerden ayıran özelliklere karşı eğitim teknolojisinde bireyin öğrenme hızı, öğrenme sürecine maruz kalan grup üyelerinin sayısı ve teknik çeşitlilik bakımından günümüzde de eğitimciler ve yöneticiler tarafından kabul görmektedir.
Eğitim teknolojisinin bir örgüt olan okul içerisinde kullanımı genel olarak öğretmen ve yöneticilerin tutum ve inançları ile ilgili olmaktadır. Öğreticilerin öğrencilerle olan etkileşim sürecinde farklı yöntemleri kullanarak eğitim dönemine etkilerinin olmasının yöneticiler tarafından onaylanması da gerekmektedir. Bu onayın oluşması için, okul yöneticisinin teknoloji kullanımına olan tutum ile öğreticilerin ve yöneticilerin teknik ve akademik yeterliliklerinin ölçülmesi gerekmektedir.
Şekil 2: Çağdaş Eğitim Teknolojisi Kaynak: Alkan, 2005
2.1.2. Okul Yöneticisi ve Teknoloji
Okul yönetiminin görevi, okuldaki tüm insan ve madde kaynaklarını en verimli biçimde kullanarak, okulu amaçlarına uygun olarak kullanmaktır (Taymaz, Okul Yönetimi, 2003). Okul yöneticisinin bu sorumluluğu yerine getirebilmesi için okulu bir örgüt olarak görmesi, okul içerisinde örgütsel sistemi meydana getiren, öğretmen, öğrenci ve diğer okul yöneticileri ile işbirlikçi olarak hareket etmesi gerekmektedir. Okul yönetimini üstlenen kişinin hem eğitim hem de yönetimsel kısımlardaki hakimiyetinin üst düzeyde oluşu, o okul açısından yararlı ve ilerlemeci bir bakış açısında sahip olmalarını
sağlayacaktır. Bu bakış açısının sağlanması günümüz bilişim çağının her geçen gün daha da ilerlemesi, eğitim teknolojisinin ve teknolojik liderliğin okul yöneticileri tarafından kabul edilmesiyle ortaya çıkmaktadır.
Okul yöneticilerinin teknoloji kabul ve teknoloji önderliği konusundaki gerekli kriterleri, uluslararası organizasyonlar aracılığı ile “eğitim teknolojileri standartları” olarak tanımlanmıştır. Merkezi Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunan ISTE (International Society for Technology in Education- Eğitimde Uluslararası Teknoloji Topluluğu) NETS-A' yı (National Educational Technology Standards for Administrators) Yöneticilere Yönelik Ulusal Eğitim Teknolojisi Standartları olarak kabul etmiştir. (Görgülü, Küçükali ve Ada, 2013). 2002 yılında ISTE tarafından ele alınan teknolojik liderlik standartları okul müdürlerinin eğitim teknolojisi alanında bilmesi gerekenler ve rollerine ilişkin öneriler sunan NETS-A’da teknolojik liderlik standartları 6 boyutta ele alınmıştır: (Hacıfazlıoğlu, Karadeniz, ve Dalgıç, 2010)
1. Liderlik ve Vizyon: Teknoloji liderinin teknoloji ile ilgili bir vizyon geliştirmesi ve bu vizyonu gerçekleştirmek için yapması gerekenleri kapsar.
2. Öğrenme ve Öğretme: Öğrenci merkezli bir öğrenme ortamı oluşturmasını kapsar. 3. Üretkenlik ve Profesyonel Uygulama: Teknoloji kullanımıyla performansın artmasını ve teknoloji kullanım konusunda teknoloji liderinin model olmasını kapsar.
4. Destek, Yönetim ve Operasyonlar: Okulda kullanılan tüm altyapı sistemlerinin teknoloji kullanılarak yürütülmesini sağlamayı kapsar.
5. Değerlendirme: Tüm değerlendirme süreçlerinde teknolojiden yararlanmayı kapsar.
6. Sosyal, Hukuki ve Etik Konular: Teknoloji kullanımıyla ilgili tüm yasaların uygulanması ve teknolojiye erişim konusunda fırsat eşitliğinin ön planda tutulmasına ilişkin konuları kapsar.
Yapılan araştırmalar ve çalışmalar sonucunda ortaya teknoloji kabul ve teknoloji liderliği sorunlarının sebeplerine ulaşılmıştır:
- Öğretmen ve yöneticilerin isteksizliği, - Araç eksikliği,
- Yeterli maddi desteğin bulunmaması,
- Yeterli laboratuvar ya da bilişim teknolojilerinin kullanılabileceği yerlerin olmayışı,
- Okul yöneticilerinin eğitim süresince öğretmenlere yardım edebilecekleri eğitim teknolojisinin ve bu teknolojilerin uzmanlarının olmayışı,
- İhtiyaç duyulan araç ve gereçlere vaktinde ulaşılamayışı,
- Bireysel farklılıkları göz önünde bulundurmayarak farklı araç gereçlerin bulunamayışı.
Bu sebepler bir kısmı okul yöneticisinin öz-yeterliği ile ilgiliyken, bir kısmı dış etmenlerden kaynaklı sorunlardır. Okul yöneticilerinin teknolojik yeterliklerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi sürecinde öz-yeterlik kavramı öne çıkmaktadır. Öz-yeterlik Bandura’nın sosyal öğrenme kuramı ile beraber ortaya çıkmıştır ve günümüzde de halen önemini korumaktadır. Bu kurama göre bireyin belirli konularda başarılı olmasının ardında kendini o konuda yeterli hissetmesi yatmaktadır (Hacıfazlıoğlu, Karadeniz ve Dalgıç, 2011).
2.2. Teknoloji Kabul Modeli
Teknolojinin entegrasyonunu kolaylaştıracak şartları ya da faktörleri belirlemek, araştırmacıların uzun yıllardır ilgisini çekmiştir. Literatürde zamanla teknoloji kabulünü test etmek için modeller geliştirilmiş ve bu modeller arasında en çok kabul görenlerden biri Teknoloji Kabul Modeli (Technology Acceptance Model-TAM) olmuştur. Teknoloji Kabul Modeli (TKM), ilk olarak Fred D. Davis tarafından 1985 yılında, doktora tezinde bilgisayar tabanlı bilgi sistemlerinde kullanıcı kabulünü test etmek ve geliştirmek için bir model önerisi olarak sunulmuştur (Kurt, 2011) Ayrıca oluşturulan bu modelle insanların teknoloji kullanımına karşı olan tutum ve davranışları da gözlemlenmek istenmiştir (Ong, Muniandy, Ong, Tang ve Phua, 2013).
Şekil 3: Teknoloji Kabul Modeli Kaynak: Kurt, 2011
Şekil 3’te görüldüğü gibi TKM, teknoloji kabulü davranışları ile ilgili olarak iki ana faktör algılanan fayda ve algılanan kullanım kolaylığını ortaya koymaktadır. Davis bu iki etkenin bireysel bilişim teknolojisi kabulünün belirleyicileri olduğunu varsaymıştır (Kurt, 2011).
Algılanan fayda; bireylerin kullandıkları ya da kullanmadıkları herhangi bir teknolojinin veya uygulamanın kendilerine sağlayıcı yarara karşı olan tutumları anlamına gelmektedir. Davis algılanan faydaya ilişkin olarak “kişinin belirli bir sistemi kullanarak iş performansını artırabileceği inancının derecesi” şeklinde bir tanım geliştirmiş ve bu derecenin yüksek olduğu durumlarda olumlu bir kullanım-performans ilişkisi görüleceğini belirtmiştir (Kurt, 2011).
Kullanım kolaylığı, var olan uygulamayı kullanacak olan bireylerin fayda sağlayacağını düşünmelerinin yanı sıra o uygulamanın kolaylığı ve erişilebilirliği ile ilgili olarak daha fazla enerji ve zaman harcamaları gerektiği kanısına varmaları anlamına gelmektedir. Bu durumda kullanım kolaylığı ve algılanan fayda arasında bir etkileşim olduğunu göstermektedir
Dışsal Değişkenler
Kullanıma Karşı Tutum
Davranışsal Niyet
Gerçek Sistem Kullanımı Algılanan Fayda
Algılanan Kullanım Kolaylığı
Şekil 4.: Teknoloji Kabul Modeli Tarihsel Gelişimi Kaynak: Kurt, 2011
TKM ortaya atıldığı dönemde desteklenmesine rağmen ilerleyen zamanlarda uygulanma ve geliştirme aşamalarında sorunlar yaşandığı için çoğu zaman eleştirilmiştir. Bunun sonucunda çeşitli araştırmacılar ve uzman kişiler tarafından 4 evrede incelenmiştir (Kurt, 2011). Bu evreler; modelin ortaya çıkışı, doğrulanması, genişletilmesi ve detaylandırılması aşamalarından oluşur (Kurt, 2011).
Teknoloji Kabul Modeli’nin ortaya çıkışından detaylandırılması evresine kadar olan süreçte, diğer evrelerden farklı olarak, model uygulamasının sonucunda ortaya çıkan ürünün algılanan faydayı arttırdığı ortaya konulmaktadır (Sevim, 2015).
Teknoloji Kabul Modeli’nin ortaya çıkışı ve teknolojinin her alanda ihtiyaç olarak görülmesi teknoloji liderliğini, okul yöneticilerinin okul yönetimi görevlerini yerini
getirirken de bu modelden etkilenmeleri ve yenilikçi kimliklerinin ortaya çıkışını sağlamaktadır.
2.2.1. Teknoloji Liderliği
Teknoloji ve Teknoloji Kabul Modeli’nin eğitim ve öğretim sürecine dahil edilmesini sağlayan ilk yapıtaşı yöneticidir. Okul yöneticilerinin teknoloji ve yeniliklere açık olmaları; eğitim teknolojisi kullanımı, bilişim teknolojilerinin kullanımı ve bu gelişimin eğitimsel açıdan da devam ettirilmesini sağlamaktadır. Günümüzün gelişen teknoloji çağının, bilişim teknolojilerinin sosyal ve akademik hayatın içerisinde yer alması, yenilikçi anlayışı da beraberinde getirerek insanların var olan teknolojik düzeni benimsemelerini, anlamlandırmalarını ve hayatlarına entegre etmeleri için gerekli olan teknoloji kullandıkları alana ne kadar hâkim olduklarıdır. Bu hakimiyet, bilişim teknolojileri eğitimi ya da teknoloji liderleri sayesinde gerçekleşmektedir. Teknoloji lideri, gelişime odaklanan ve örgüt içerisinde sistematik gelişim etkinliklerini yeni yol, yöntem, plan ve programlarla inşa edebilen kişilerdir (Hayytov, 2013). Bu liderler zaman zaman uzman kişiler olurken, bazen de okul yöneticileri ve öğretmenler olmaktadır. Özellikle okul içerisinde ve eğitim – öğretim sürecinde teknoloji kullanımının kabulü öğretmen ve okul yöneticileri için önemli olmaktadır. Fizikî şartlar ve teknolojik gelişmişlik hem liderlik konusunda hem de TKM konusunda ilk ve önemli koşullardan biridir. Bu şartları yerine getirdikten sonra kullanılacak olan bilişim teknolojisi hakkında ne kadar bilgi sahibi olunduğu da önem kazanmaktadır.
Şekil 5.: Teknoloji Liderliği Modeli Kaynak: Irmak, 2015
Okullarda teknoloji kullanımı konusunda uzmanlaşmış iş görenlerin bulunması, bu iş görenleri harekete geçirecek ve okulda teknoloji kullanımının niteliğini yükseltecek liderlik anlayışına duyulan gereksinim her geçen gün kendini daha çok hissettirmekte, bu durum eğitim kurumlarını hızla ilerleyen teknoloji dünyasıyla bütünleşmeye yöneltmektedir (Irmak, 2015). Ağ toplumunun gelişimine paralel olarak okullara eğitim teknolojilerinin alınması, teknolojinin takip edilerek güncellenmesi, bilgi teknolojileri konusunda uzman personelin işlendirilmesi (istihdam edilmesi), öğretmenlerin yeni araç-gereçleri kullanması için yetiştirilmesi konularında okul yöneticilerinin sorumlulukları daha da artmaktadır (Irmak, 2015). Sorumluluklar ve görevlerin artması teknoloji liderliğinde farklı kimlikler edinmelerini sağlamıştır. Bu kimleri açıklayan ISTE’nin 2002 ve 2009’ da yaptığı çalışmalarla teknoloji liderliği standartları ortaya çıkarılmıştır.
2.2.1.1. Teknoloji Liderliği Gelişimi
Teknoloji liderliğinin gelişimi açısından farklı çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmaların genel amacı, teknoloji liderliği kavramını açıklamak ve liderlik statüsünde olacak kişinin özelliklerini belirlemektir.
Anderson ve Dexter’in sunduğu modele göre, Teknoloji Liderliği 8 kategoriden oluşmaktadır ve bu kategorilerin 6’sı NETS-A ile paralellik göstermektedir: (Hacıfazlıoğlu, Karadeniz ve Dalgıç, 2010)
a. Teknoloji Komitesi: Bir okulun bilgisayar ya da teknoloji komitesine sahip olup olmadığının göstergesidir. Bu tür bir komitenin varlığı, okul çapında ortak teknoloji kullanımının geliştirilmesi ve konuya ilişkin kaynakların eş güdümlü kullanılması ve okul ikliminin buna uygunluğunun tayin edilebilmesi açısından önemlidir.
b. Okul Müdürü Teknoloji Günleri: Okul müdürünün bir eğitim döneminde 5 ve daha fazla gününü teknoloji planlama, koruma ve yönetimine ayırdığının göstergesidir. c. Okul Müdürü E-posta Kullanımı: Okul müdürünün öğretmenler, idari personel, öğrenci ve veli gruplarından en az 2’siyle e-posta yoluyla iletişim kurduğunun göstergesidir. d. Personel Geliştirme Politikası: Okulun teknoloji ile ilgili düzenli personel gelişim programı politikasının olmasıdır.
e. Okul Teknoloji Bütçesi: Okulun teknoloji için ayrılmış bir bütçesi olup olmadığının göstergesidir.
f. Bölge Desteği: Diğer bölgelerle karşılaştırıldığında okul müdürünün algısına göre kendi bölgesi tarafından teknoloji giderlerinin daha çok desteklendiğinin göstergesidir. g. Fonlar: Okulun son 3 yıl içinde bilgisayarla ilgili bir program denemek üzere masrafları için fon aldığının göstergesidir.
h. Telif Hakkı Politikası: Okulun telif haklarını destekleme politikasını gösterir. Teknoloji Çıktıları ise;
a. Net Kullanımı: Okuldaki öğretmen ve diğer kişilerin çeşitli amaçlarla e-posta ve web kullanma düzeyini ölçer.
b. Teknoloji Bütünleşmesi: Teknolojinin müfredat ve öğretim uygulamaları ile bütünleşme düzeyini ölçer.
c. Öğrenci Araç Kullanımı: Öğrencilerin eğitim yılı boyunca rapor, kompozisyon yazma gibi akademik işlerinde, fen bilimleri ve sosyal bilimlere ilişkin benzetimlerde (simülasyon) ve hesap işlemlerinde, veri tabanı taramalarında bilgisayar kullanma sıklıklarını ölçer.
Alan yazınında bahsedilen teknoloji liderliği standartları 2002 ve 2009 yılında geliştirilmek amacıyla yapılan NETS-A çalışması ile teknoloji liderliği özelliklerinin ortaya konulması alanında yapılan çalışmaları içermektedir. 2002 yılında çalışmalarda teknoloji liderliğinin özellikleri 6 ana başlıkta incelenirken 2009 yılında yapılan çalışmalarla 5 ana başlıkta toplanmıştır.
ISTE, 2002 Yılı Teknoloji Liderliği- Yönetici Standartları
ISTE, 2009 Yılı Teknoloji Liderliği- Yönetici Standartları
1) Liderlik ve Vizyon 1) Vizyoner Liderlik
2) Öğrenme ve öğretme 2) Dijital çağ öğrenme kültürü 3) Üretkenlik ve mesleki
uygulama
3) Profesyonel uygulamada mükemmellik
4) Destek, yönetim ve işlemler 4) Sistematik gelişim 5) Ölçme ve değerlendirme 5) Dijital vatandaşlık 6) Sosyal, yasal ve etik konular
Şekil 6.: ISTE, 2002 ve 2009 NETS-A Standartları Kaynak: Irmak, 2015
2.2.1.1.1. Vizyoner Liderlik
Okul yöneticilerinin; teknoloji kullanımının arttırılması, uygulanması, değerlendirilmesi ve geliştirilmesine yönelik çalışmalar yaparak bu örgütlenmenin fevkalade bir biçimde sağlanması için ortak bir yol izlemeleri vebu sorumluluk için “yol gösterici” statüsünde bulunmasıdır. Bu durumda okul yöneticileri:
Bulundukları bölgedeki kurumlardaki okul yöneticilerinin çalışmalarını en üst düzeyde bulunmasını sağlamak, var olan bilişim teknolojileri ve eğitim uygulamalarına destek olmak, bu çalışmaların kazanımlarını ve hedeflerini en üst düzeye çıkarmak ve bu sonuçlara ulaşılabilmesi adına teknoloji çağının var olan kaynaklarından yararlanmayı kabul ederek ortak amaçlar belirler ve bu amaçlara ulaşımı kolaylaştırır.
Teknolojiyle bütünleşmiş bir vizyonun ve stratejik planın uygulanmasını desteklemek için kaynak oluşturmanın, program ve politikaların yerel, bölgesel ve ulusal düzeyde savunuculuğunu gerçekleştirir (Hayytov, 2013).
2.2.1.1.2. Dijital Çağ Öğrenme Kültürü
Okul yöneticileri; öğretmenleri, öğrencileri ve eğitim- öğretim sürecine katkı sağlayan her sorumlu ile ilgili detaylı araştırmalar yaparak örgüt olan okul içerisinde teknoloji kültürünün öğrenilmesine katkı sağlayacak bir ortam oluşturur, uygulanması ve geliştirilmesi için destek sağlar. Okul yöneticileri; (Hayytov, 2013)
Dijital çağda öğrenmenin sürekli gelişimi üzerine odaklanmış öğretimsel yenilikleri sağlar.
Öğrenme için yoğun ve etkili teknoloji kullanımında model olur ve teknoloji kullanımını teşvik eder.
Tüm öğrencilerin farklı ve bireysel gereksinimlerini karşılamak için öğrenme kaynakları ve teknolojiyle donatılmış öğrenci merkezli öğrenme çevreleri hazırlar.
Teknoloji alanında ve teknolojinin müfredat/öğretim programları ile bütünleştirilmesinde etkili uygulamalar gerçekleştirir.
Dijital çağ iş birliğini, yaratıcılığı ve yeniliği teşvik eden yerel, ulusal ve evrensel öğrenme topluluklarını destekler ve bunlara katılır.
2.2.1.1.3.
Profesyonel Uygulamada Mükemmellik
Eğitim yöneticileri, çağdaş teknolojilerin ve dijital kaynakların bütünleştirilmesi yoluyla öğrencilerin öğrenmesini geliştirmek için eğitimcileri güçlendiren profesyonel öğrenme ve yeniliğe dayalı ortamları destekler (Görgülü, Küçükali ve Ada, 2013).
Buna göre;
Etkili teknoloji kullanımı ve teknolojinin eğitimdeki yararlılığının gelişmesi açısından her türlü sürekli hizmet içi eğitimler için kaynak materyal, zaman ve bu eğitimlere ulaşımı sağlar.
Okul yöneticileri ve öğretmenler ile teknoloji kullanımı ve çalışmalara katkıda bulunan, bilgilendiren ve gelişimlerine destek sağlayan eğitim sorumluları ile beraber iş birliği içerisindedir.
Teknolojinin etkili kullanımına ilişkin yükselişe geçen akımlara/trendlere/eğilimlere ve eğitim araştırmalarına uyum sağlar, yeni teknolojilerin öğrencilerin öğrenmesini geliştirme kapasitelerinin değerlendirilmesini teşvik eder (Hayytov, 2013).
2.2.1.1.4. Sistematik Gelişim
Eğitim yöneticileri, bilgi ve teknoloji kaynaklarının etkili kullanılarak örgütün sürekli gelişimi için dijital çağ liderliğini ve yönetimini sağlar (Irmak, 2015). Okul yöneticileri; (Hayytov, 2013)
Zengin medya kaynakları ve teknolojinin uygun biçimde kullanımıyla öğrenme hedeflerine ulaşma başarısını en üst düzeye çıkarma yönündeki değişime liderlik eder.
Öğrenmeyi ve çalışanların performanslarını geliştirmek amacıyla; veri toplama, verileri inceleme, sonuçları yorumlama, ölçümler yapma ve sonuçlarını paylaşmak için iş birliği yapar.
Akademik ve uygulamaya dönük amaçları geliştirmek için teknolojiyi yetkin ve yaratıcı bir şekilde kullanan üst düzey yeterliğe sahip çalışanları işe alır ve muhafaza eder (sürekliliğini sağlar).
Sistemin gelişimini destekleyen stratejik ortaklıklar kurar ve kazanım sağlar. Öğrenimi, öğretimi, uygulamaları ve yönetimi desteklemek için birlikte işleyen ve
bütünleştirilmiş teknoloji sistemlerini de kapsayan güçlü bir teknoloji alt yapısı kurar ve sürekliliğini sağlar.
2.2.1.1.5. Dijital Vatandaşlık
Okul yöneticileri, teknolojik ve dijital çağın getirilerinin sosyal, etik, yasal katılımlarına destek sağlayıcı ve bu gelişimi sağlayan sorumlulukların yararlı bir şekilde kullanılabileceği bir bakış açısı oluşturur ve bu bakış açısının ilerleyen nesillere geliştirilerek aktarılmasını sağlar. Okul yöneticileri; (Hayytov, 2013)
Tüm öğrencilerin gereksinimlerini karşılamak için uygun dijital araçlara ve kaynaklara eşit/adil erişimi sağlar.
Dijital bilgi ve teknolojinin güvenli, yasal ve etik kullanımı konusunda politikalar geliştirir, örnek olur ve teşvik eder.
Teknoloji ve bilginin kullanımına ilişkin güçlü/sorumluluk içeren/güvenilir bir sosyal etkileşimi teşvik eder ve örnek olur.
Güncel iletişim ve iş birliği araçlarını kullanarak evrensel konulara dahil olmayı ve paylaşılan bir kültür anlayışı geliştirilmesini teşvik eder ve örnek olur.
Uluslararası topluluk ve uzmanlar tarafından yapılan çalışmalarda ve incelemelerde görülüyor ki, her geçen zaman içerisinde farklı alanları da teknoloji liderliğini kapsamasını sağlayarak “teknoloji liderliği” kavramı genişlemektedir. Yapılan çalışmaların liderliğin özelliklerine yönelik olması, sadece sürekli eğitimle olmadığı aynı zamanda kaynak kullanımının ve bilişsel yordamaya da ihtiyacı olduğunu göstermektedir.
2.2.1.2. Teknoloji Liderliğinin Ülkemizdeki Durumu
Ülkemizde var olan eğitim sisteminde kullanılan teknolojik sistemler çoğunlukla
bilgisayar destekli eğitim olarak geçmektedir. Bilgisayar Destekli Eğitim (BDE) 18-12
Temmuz 1988 tarihleri arasında yapılan XII. Milli Eğitim Şurası’nda temeli atılmış olan bir çalışma projesidir. Teknolojik gelişmelerin ilerlemesi ve eğitim – öğretim sürecine bu ilerlemenin de dahil olması ile hem öğrencilerin hem öğretmenlerin hem de yöneticilerin teknoloji liderliği konusundan farklı düşünceleri oluşmaya başlamıştır.
Eğitim-öğretim sürecinde bilgisayar destekli eğitimin etkililiği okul yöneticilerini de bu konu üzerinde ciddi olarak düşünmeye yöneltmiştir. Bu sayede eğitim-öğretim sorunlarının çözümünde teknolojinin sağladığı olanaklardan yararlanma ve sorunları bu yolla çözme da girişimleri arttırılmıştır. Eğitim süreci ve niteliğinin artmasında önemli rol oynayan bu yeni yaklaşım öğretim çalışmaları için olduğu kadar yönetim kademesinde de teknolojilerin eğitim kurumlarına girmesi hızlanmıştır (Karadağ, Sağlam ve Baloğlu, 2008).
Okullarda teknoloji kullanımının olası yararlarının üst düzeyde gerçekleştirilebilmesinde ortamın paydaşları olan öğretmenler, okul yöneticileri ve deneticiler anahtar konumda bulunmaktadırlar (Seferoğlu, 2009). Anahtar konumun bir parçası olan okul yöneticilerinin görevleri şu şekilde sıralanabilir:
- Bilgisayar destekli eğitim veya bilişim teknolojilerinin kullanımı konusunda bilgi sahibi olmaları,
- Bu teknolojilerin görevli oldukları kurum açısından yeterli materyal ve kaynaklara sahip olup olmadıklarını tespit etmeleri,
- Var olan materyal ve kaynakların kullanımı ve verimliliği açısından önce kendilerinin daha sonra da bu kaynakları kullanacak öğretmen ve uzmanların bilgi sahibi olmalarını sağlayarak, kullanılabilirliği ve yararlılığı konusunda sürekli eğitimler düzenlenmesini sağlamaları,
- Bu çalışmaların ve hazırlıkların sonucunda ortaya çıkan uygulamanın değerlendirmesini yaparak, çalışmanın olumlu ve olumsuz yönlerini belirlemeleri, - Yapılan değerlendirmeler ve ortaya konan sonuçlar neticesinde var olan çalışmayı
geliştirme çalışmaları yapmalarıdır.
Günümüz teknoloji çağının her alanda etkili olması, geleneksel öğretim sisteminin de teknoloji içerikli olmasını sağlayarak ilerlemeci ve gelişim gösteren bir öğretim sistemi oluşturulmasını sağlamaktadır. Daha önce de bahsedildiği var olan BDE hem öğretmenler hem de okul yöneticileri tarafından benimsendiğinde bu gelişme kaydedilecektir. Okul yöneticilerinin kendi sorumluluklarını yerine getirmeleri; öğrencilerin bilişim teknolojilerini faydalı bir şekilde kullanarak eğitim – öğretim sürecinde aktif olarak rol almalarını sağlayacak, öğretmenlerin rehberliğinde öğrenci-öğretmen- bilişim teknolojileri ilişkisini kurmalarına yardımcı olacak ve okul yöneticilerinin bu süreci takip edebilmeleri ve bu süreç içerisinde yer almalarına yardımcı olarak teknolojik gelişmelerin eğitim sistemine yansımalarını sağlayacaktır.
2.2.1.3. Teknoloji Liderliği Eğitimi
Diğer ülkelerde var olan bilişim teknolojilerinin kullanılması ve bu teknolojilerle ilgili yenilikleri takip amacıyla yapılan çalışmalar, ülkemizde de yapılmaktadır. Fakat BDE kullanımı ve eğitim teknolojilerinin, öğretim teknolojilerinin ülkemizde kullanımı yakın geçmişe ait olduğu için öğretmen ve yöneticilerin bu kullanımlar konusunda eğitimlere tabii tutulmasına ilişkin uygulanan projeleri sınırlıdır. Öğretmenlerin ve
yöneticilerin mezun oldukları eğitim fakültelerinden aldıkları birkaç kredilik ders, Millî Eğitim Bakanlığına (MEB) bağlı Halk Eğitim Merkezlerinden veya özel dershanelerden alınan kurs ve MEB’ce yetiştirilerek okullara eğitim vermek üzere gönderilen formatör öğretmenlerin semineri ve MEB Hizmet-içi Daire Başkanlığı’nca verilen kurslarla sınırlı gözükmektedir (Atmaca, 2010).
Var olan okul yöneticisi yetiştirme programlarında ve uygulamalarında, akademik yeterliliklerle beraber teknolojik yeterliliklerin kazanıldığı söylenemez. Bu sebepten, MEB iş birliği ile eğitim ve okul çerçevesi içerisinde teknoloji kullanımı ile ilgili çalışmaların ve uygulamaların arttırılması ve bu çalışmaların her bir teknoloji lideri adayının ulaşabileceği kolaylıkta olması gerekmektedir. Bu çalışmaların en üst düzeyi olarak lisans eğitimine ek olarak yüksek lisans eğitimi görünmektedir.
BÖLÜM III
YÖNTEM
Bu bölümde; araştırma modeli, çalışma grubu, veri toplama araçları, verilerin analizi alt bölümleri ele alınacaktır.
3.1. Araştırma Modeli
Okul yöneticilerinin eğitim sürecindeki teknoloji kabul durumları ve yönetime etkileri hakkında görüşlerini ortaya koymayı amaçlayan bu araştırmada nitel araştırma yaklaşımı benimsenmiştir. Araştırma ile ilkokul ve ortaokul yöneticilerinin teknoloji kabul durumları belirlenmeye çalışılmış ve bu tutumun yönetime olan etkileri ile ilgili sonuca varılmaya çalışılmıştır. Bunun için “Okul yöneticilerinin Eğitim Sürecindeki Teknoloji Kabul durumları ve Yönetime Etkileri hakkında Görüşme Formu” hazırlanarak görüşmeler yapılmıştır. Görüşmeler sonunda ulaşılan veriler yansız bir şekilde analiz edilerek betimlenmiştir.
3.2. Çalışma Grubu
Araştırmanın çalışma grubu, İstanbul ili Küçükçekmece, Fatih ve Bakırköy ilçelerinde bulunan MEB’e bağlı devlet ve özel olmak üzere 10 okul yöneticisinden oluşmaktadır. Bu çalışma grubunda 4 müdür yardımcısı, 6 müdür bulunmaktadır. Çalışma grubunda bulunan müdür ve müdür yardımcılarının farklı branşlardan gelen öğretmenler olmaları çalışma açısından farklı fikirlerin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Çalışma grubunda bulunan okul yöneticileri (O1,O2,O3…) ile birlikte numaralı bir şekilde adlandırılmaktadır.
3.3. Veri Toplama Araçları
Araştırmanın amacına yönelik olarak ilkokul ve ortaokul yöneticilerinin, teknoloji kabul durumlarının yönetimlerine olan etkilerinin belirlenmesi amacıyla yapılandırılmış sorulardan oluşan bir görüşme formu düzenlenmiştir. Görüşme formunun hazırlanma aşamasında araştırma konusunu oluşturan kavramlar ve kuramsal araştırmalarla birlikte yapılan taramalarda bulunulan bilgiler kullanılmıştır. Formda yer alan her bölümün, araştırma konusunun kavramsallığının açıklanması için gerekli veriyi toplama amacı bulunmaktadır. Yapılan görüşmelerde edinilen yazlı ve sözlü bilgilerin işlenebilmesi için alanyazın kaynakları da kullanılmıştır.
Görüşme formu hazırlanırken yapılan yazın taramalarında karşılaşılan bazı bölümler görüşme formunun bölümünü oluştururken, araştırma konusunu meydana getiren kuramların araştırılması ve bu kuramların okul yöneticilerinin sorumluluklarına uygun hale getirilmesi işlemi uygulanmıştır.
Araştırmaya katılan okul yöneticilerinin bulundukları kurum hakkında bilgi toplayarak görüşmelere başlandığında yöneticilerin branş farkları göz ardı edilerek görüşmelere başlanmıştır.
Yapılan görüşmelerin sonucunda okul yöneticilerinin kendi teknoloji kabul durumlarının farkındalığı oluşturmak hem araştırma açısından hem de bireysel olarak yöneticilik anlayışlarına farklı bir bakış açısı katmaktadır.
3.4. Verilerin Analizi
Görüşmeler esnasında ses kayıt cihazı ile kaydedilerek edinilmiş olan bilgiler herhangi bir sübjektif bilgi kullanılmadan yazılı not haline getirilmiştir. Yapılan bu yazılı çalışma ile tüm görüşmecilerden toplanan veriler derlenmiş ve uygun konu ve tema başlıklarının altına eklenmiştir. Hazırlanan ve görüşmeye katılan okul yöneticilerine uygulanan görüşme formunun amacı, yöneticilerin kendi teknoloji liderliklerini tespit
edebilmek ve aynı zamanda farklı bakış açıları oluşturmaktır. Bu durumda ele alınması gereken koşullar, yöneticilerin asıl branşları ve o görevdeki süreleridir.
Betimsel analiz yönteminin kullanılmasından dolayı, görüşme formunda yer alan her bir bölüm o bölümün sınıflandırılması, özetlenmesi ve sonuçlandırılması amacıyla farklı bölümlerden oluşmaktadır. Bu bölümler araştırmanın konu başlıklarını ve içeriğini oluştururken aynı zamanda katılımcılar için de kendilerine bu konuda eğitim verilmesi gerektiği gerçeği ile karşılaşmalarına yol açmıştır.
Birinci bölümde yöneticilerin teknoloji ile ilgili olarak sosyal hayattaki ve eğitim sürecindeki yeri hakkındaki tutumları ele alınmıştır.
İkinci bölümde eğitim teknolojileri bu bölümün içeriğini oluşturmaktadır. Okul yöneticilerinin eğitim teknolojileri kavramının günümüz eğitim sistemine uygunluğu konusunda
Üçüncü bölümde araştırmanın temelini oluşturan teknoloji kabul durumu ele alınmaktadır.
Dördüncü bölümde ise teknoloji kabulün yöneticiler tarafından ne kadar ve hangi yollarla yönetim şekline uyarlandığı konusu ele alınmıştır.
BÖLÜM IV
BULGULAR VE YORUMLAR
Bu bölümde MEB’e bağlı özel ve devlet okulları yöneticilerinin teknoloji kabul durumları ve bu tutumlarının yönetime olan etkileri çözümlenerek yorumlanmaktadır.
4.1. Teknoloji ve Teknolojinin Farklı Alanlarda Kullanımının Sosyal,
Kültür ve Eğitim Alanına Olan Etkilerin Görüşleri
Teknoloji kullanımının bir ihtiyaç olarak görüldüğü bir çağda yaşanmaktadır. Bu açıdan bakıldığında teknoloji kavramının hayatımızın her aşamasında kullanıldığı tüm okul yöneticileri tarafından kabul edilmektedir. Bu konudaki katılımcıların bazılarının görüşleri aşağıdaki gibidir:
Günümüzde neredeyse bütün işlerimizi bağlamış olduğumuz teknoloji kavramı artık yaşamın ta kendisini ifade etmeye başladı (O2).
Teknoloji, uyanmamızdan uyumamıza kadar olan bütün süreci kapsayan çok önemli bir gelişmedir. Hayatımızı kolaylaştıran, aksaklıklar yaşandığında zorlaştıran fakat bütün bir çerçeveye bakıldığında insanlık çağının en büyük gelişmelerini kapsayan kavramdır (O7).
Öğretmenliğe ilk başladığım zamanlarda her şeyi elimizle yazardık, çoğaltılması gereken kağıtları, notları her şeyi elimizle, kâğıt, kalem ile yazardık. Sonra bilgisayar denen teknolojik araç ortaya çıktı. Şimdi bir yöneticiyim ve öğretmenlerimin ulaşması gereken materyal, kaynak bilgi vs. gibi her şeye kolayca ulaşılabiliyor olduğunu görmek hızlı çağın geldiğini gösteriyor (O10).
Sosyal hayatta kullanılan teknoloji kavramı, katılımcılar tarafından bilişim
teknolojileri olarak algılandığı kanısına varılmıştır. Bu teknolojilerin sosyal hayata olan
olumlu ve olumsuz etkilerinden bahsedilmiştir. Katılımcıların bulundukları görüşlerde genel olarak tablet, telefon, bilgisayar gibi teknolojik aletlerden bahsedilmiştir. Bu aletlerin bilişim teknolojileri olarak geçmelerini sağlayan aslında onların kullanıldıkları alanlardır. Bu konuda katılımcıların farklı yorumları bulunmaktadır:
Teknoloji, sosyal hayatımızda artık vazgeçilmezdir. İletişim ve haberleşmede elimizden düşmeyen aletler aslında hayatımızı kolaylaştırıyor. Ancak bu araçlar galiba bizi yalnızlığa itiyor. Kalabalık arasında, misafirlikte, iş yerlerinde, toplu taşıma araçlarında hatta evlerinde birbiriyle konuşmayan telefon veya bilgisayarıyla mutlu olmaya çalışan insanlar, kitap okumayan insanlar olarak varlığımızı sürdürüyoruz (O1).
Teknolojinin sosyal hayatımda güçlü olan yönü sevdiklerime istediğim zamanda ve istediğim mekânda ulaşmamı sağlaması, her özlediğimde onları yanımda, yakınımda hissetmeme sebep olmasıdır. Aynı zamanda sosyal ilişkilerimi kuvvetlendirmem, sosyal çevremi her zaman sıcak tutmakta bana olan yardımı teknolojinin bende güçlü olan yönüdür. Zayıf yönü ise ara sıra da olsa bazen kendimi çok kaptırıp sosyal çevremi ihmal etmeme yol açmasıdır. Bunun asıl sebebi de teknolojiyi olumlu kullanmayı bilmemektir (O2).
Katılımcıların yaptığı yorumlar ve görüşleri aslında teknolojinin hayatın bir parçası olduğunu, hayatı kolaylaştıran yanlarının yanı sıra (O1) bireyleri eğitsel ve kültürel alışkanlıklardan uzaklaştırdığı üzerinde durmaktadır. Teknoloji kullanımının yeterli olmayışı da sosyal iletişim açısından insanların sorunlar yaşadığını da göstermektedir (O2).
Teknoloji kullanımının okul yöneticisi olan bireylerin sorumluluklarına olan etkileri katılımcılarla tartışılmıştır. Ortaya çıkan sonuçlar ise, genel olarak yöneticilerin sahip oldukları yoğun çalışmaları kolaylaştırmak ve zaman kaybını önlemek amacıyla kullanmak olmaktadır. Genel olarak alt ve üs makamlarla haberleşme ve iletişim halinde
kalmak amacıyla internet ve telefonu aktif bir şekilde kullanmakta oldukları ifade edilmiştir. O4 ve O8 bu konudaki görüşlerini şu şekilde belirtmişlerdir:
Okul içerisinde acil bir toplantı veya bir bilgi paylaşılması gerektiğinde ilk başvurduğumuz kaynak telefonlarımız olmakta. Çünkü teknolojinin ilerlemesi sayesinde cebimize sığdırdığımız cihazlarla uzaktan da olsa bilgi ve belge paylaşımı yapabiliyoruz. Ve bu da bize zaman kazandırıyor. Okulumuz büyük bir okul ve ben bütün öğretmenlere ulaşmak istediğimde bir mesajım yeterli oluyor. Aynı şekilde bizim statümüzdeki okul yöneticisi arkadaşlarım için de geçerli. Farklı yerlerdeki okullarda görev yapmamıza rağmen, birbirimize ulaşmamız kolaylaşıyor (O4).
Yöneticiliğimin ilk zamanlarında toplantı zamanlarını öğretmen arkadaşlarımla sürekli paylaşmak durumunda kalıyordum. Acil yapılan toplantılarda her zaman bir iki öğretmenimiz eksik oluyordu. Daha sonra teknoloji sayesinde bütün öğretmen arkadaşlarımın hem çalışmalarını takip eder hale geldim, hem de artık toplantı düzenlediğimizde kaybımız olmuyor (O8).
Teknolojinin eğitim-öğretim sürecine olan olumlu ve olumsuz etkileri tartışılmıştır. Bu tartışmalarda ortaya çıkan sonuç her katılımcı için aynıdır. Teknoloji ve eğitimin bir arada olması çoklu zekâ kuramının uygulanmasını sağlamak amacıyla farklı türlerde eğitim modelleri düzenlenirken, bir yandan da öğrencinin tamamen teknolojik araçlara yönlendirilmesinden endişe duyulmaktadır. Bu konuda O1’in görüşleri şu şekildedir:
Teknoloji hiç şüphesiz eğitim öğretim sürecinde çok yararlıdır. Görsel, işitsel, renkli ve hareketli görüntüler çocukların ilgisini canlı tutarak öğrenmeyi kolaylaştırıyor. Ayrıca internet olanakları öğretmenin elinin altına bir yığın araç, materyal, bilgi koyarak onlardan yararlanmasını sağlıyor. Laboratuvar ortamında yapılırsa tehlikeli olabilecek deneyleri sanal bilgisayar ortamında tehlikesiz bir şekilde yapmamızı sağlayabiliyor. Öte yandan bir yığın olumsuzluklar da getiriyor. Sadece görselliğe ilgi duyan, yazmayan,
kitap okumayan, sanatsal el yazısı, resim, edebi mektup, öykü yazımı gibi alışkanlıkları kazanamayan öğrencilerin yetişmesine neden oluyor (O1).
4.2. Eğitim Teknolojileri ve Teknolojilerin Kullanımının Eğitim
Sistemine Uygunluğu Hakkındaki Görüşler
Eğitim teknolojilerinin günümüz eğitim sistemine uygun olmadığı katılımcılar tarafından da doğrulanmaktadır. Eğitim sisteminin teknolojik gelişmeleri içermesi ve bu sistem içerisinde uygulanması için gerekli olan materyal ve kaynakların varlığında eksiklik, teknolojik alt yapının yeterli olmayışı ve teknoloji kullanımında sürekli eğitimlerin bulunmayışı hem öğretmenler hem de yöneticiler açısından sorunların yaşanmasına sebep olmaktadır. Bu konuyu O5 açıkça dile getirerek okul yöneticilerinin bu konuda neler yaşadıklarını belirtmektedir:
Okulumuzun çok eski zamanlara dayanan bir eğitim sistemi bulunmaktadır. Yenilikleri sürekli takip etmemize rağmen, artık yetişemediğimizi ve öğrencilerimize her daim yenilikçi düşüne yapısını yansıtmaya çalışsak da teknolojinin hızına yetişemez olduk. Uyguladığımız eğitim programında gerekli eğitim ve öğretim teknolojilerini kullanıyoruz fakat artık kurum içi sistemlerimizde sorunlar yaşamaya başladık. Bu sorunlar ise tamamen teknolojik yapının yetersizliğinden kaynaklanmakta. Öğrencilerimizden zaman zaman ekstra proje istekleri geliyor ve projeleri teknolojik kaynaklar aracılığıyla yapmak istiyorlar fakat bunun için yeterli teknik donanımımız olmadığından onlara da yardımcı olamıyoruz. Aynı zamanda öğretmen, öğrenci ve biz yöneticilere yeterli ve sürekli olmayan eğitimlerle bu teknolojik gelişmeleri takip etmemiz isteniyor. Bu tamamen imkânsız. Önce eğitim olmalı ki ben o teknolojiyi nasıl kullanmam gerektiğini öğrenip, sonrasında takibini daha rahat yaparak, gelişimine de katkıda bulunabileyim (O5).
Okul yöneticilerinin öğretim sürecinde eğitim teknolojilerinin kullanımı konusunda fikirleri farklılık göstermektedir. O6, eğitim veya bilişim teknolojilerinin hem günümüz eğitim sistemine uygu olduğunu düşünmekte hem de kullanılacak olan teknolojik araçların (akıllı tahta, tablet gibi) öğretim sürecine katkısı bulunacağını düşünmektedir. Bu düşünceden ortaya çıkan sonuç, kullanılan teknolojik alt yapının, teknoloji kullanımının kendi kurumu açısından yeterli olduğunu ortaya koymaktadır. Fakat O9, bu konuda kullanılacak olan teknolojinin kullanılabilirliği ve yararlılığı konusunda farklı görüşleri bulunmaktadır. Bu görüşleri şöyle açıklamaktadır:
Kullanılacak olan teknolojik aracın kullanılabilirliği ile ilgili şüphelerim bulunmaktadır. Okulumuzda kullanılan alt yapı üs makamlarla ilgili olan işlerimizi bile tamamlamamıza izin vermemekte. Bu sebepten, eğitim teknolojilerinin kullanımının yararlılığı kurumdan kuruma farklılık gösterir. Kendi kurumum için söylemek istediğim, sağlanan teknolojik kaynakların kullanımı bize eğitim-öğretim sürecinde yarar sağlamaktan çok sorunlarımızı arttırmaktadır. Bunları kullanmak isteyen öğretmenlerimiz var fakat kullanım aşamasında sorun yaşamaları öğretmenlerimizin ders içi aktiviteleri yapmalarını geciktirmekte hatta zaman zaman zorlaştırmaktadır (O9).
Bu görüşten de anlaşılacağı gibi kurumlar arası ve teknoloji liderliğine engel olan sebeplerden dolayı, eğitim teknolojilerinin öğretim sürecinde kullanılmasını sağlamak, fizikî şartlardan dolayı mümkün olmamaktadır.
Tartışılması gereken bir diğer konu da eğitim teknolojilerinin öğretmenin yerini alıp alamayacağı olmaktadır. Öğrencinin ve eğitim-öğretim sürecinin etkileşimli bir ortam olduğu düşünüldüğünde bütün katılımcılar arasında aynı düşünce ortaktır. Sadece teknolojinin kullanıldığı bir ortamın mümkün olmayacağı konusunda hemfikirdirler. Öğretmenlerin eğitim teknolojilerini kullanan ve öğrencilere bu konuda liderlik
yapabilecek kişiler olmaları üzerinde durulmaktadır. Bu konuda katılımcıların görüşleri şu şekildedir:
Kısa vadede öğretmenin yerine geçmesini düşünmek ütopik olur. Günümüz şartlarında insan ve insan ilişkileri hala çok fazla önem taşımakta. Bu sebepledir ki, insan ilişkilerinin ön plânda olduğu ve rol model arayışı içinde olan çocuğa örnek olması bakımından şimdilik bu imkânsızdır (O2).
Eğitimde her şeyi farklı bir materyalle telafi edersiniz, kitap, okul binası, teknolojik araç olmadan da eğitim öğretim yapabilirsiniz ama öğretmen olmadan eğitim öğretim yapamazsınız. Öğretmen sadece öğretici bir figür değil, duygusal gelişimi sağlayan, yüreklere dokunan, doğruyu yanlışı yüz hatları, bakış, vücut hareketleriyle anlatan vazgeçilmez kişidir (O3).
4.3. Katılımcıların Teknoloji Kabul Durumları ile ilgili görüşleri
Eğitim sürecinde teknoloji liderliği görevini üstlenmiş olan öğretmen ve okul yöneticilerinin teknoloji kullanımı konusundaki görüşleri olumlu yönde olmasına rağmen teknoloji kabul durumları farklılık göstermektedir. Katılımcıların %60’ı teknolojinin eğitim-öğretim sürecinde aktif olarak kullanılmasını kabul edip desteklerken, %10’u şüpheci yaklaşarak teknoloji kullanımının öğretim ortamı için bir engel olacağını düşünmektedir. Bu görüşlere sahip katılımcılar, düşüncelerini şöyle ifade etmektedir:
Eğitim sürecinde teknoloji kullanımının faydalarını görmezden gelemeyiz. Örneğin bir konuyu anlatırken onu görsel ve işitsel materyallerle desteklemek daha fazla çocuğun ilgisini çekecek ve akılda kalıcılığı artıracaktır. Veya dakikalarca tahtaya çizmekle uğraşılan geometrik bir şeklin direkt olarak yansıtılması zamandan tasarruf sağlamaya yardımcı olacaktır (O3).
Teknoloji kullanımının hayatımızın bir parçası olmasının yanı sıra eğitim sürecinde de kullanılması hem materyal farklılığı hem de öğretimin kalitesini arttırmaktadır. Öğrencilere farklı yollardan öğrenme şansı sunmaktadır. Örneğin, simülasyonlar kullanılarak fen bilgisi derslerindeki hedeflere ulaşılabilir. Böylece öğrencilere yaşayarak öğrenme yoluna girmiş olurlar (O7).
Teknoloji verimli olarak kullanıldığında eğitime olan katkısı ve öğrenmeye olan olumlu etkisi kesinlikle reddedilemez. Ancak bütün eğitimi masa başında bir bilgisayar aracılığıyla yapmak imkânsızdır. Bu çocuk ve öğretmen arasındaki ilişkiyi sıfıra indirecek ve bağların bir süre sonra kopmasına sebep olacaktır (O9).
Teknoloji Kabul Modeli’nin temelinde bulunan yeniliklerin geliştirilerek yayılması düşüncesini kabul eden okul yöneticileri, bu yayılmanın planlı ve uygulaması kolay bir şekilde yapılması düşüncesini savunmaktadır. Hızlı bir şekilde yapılan değişiklikler öğrencilerin öğrenme yöntemlerinde sorun yaşamalarına sebep olacaktır ve yaşanan hızlı değişikliklerden dolayı hem öğretmenler hem de okul yöneticileri teknoloji kullanımının zayıf yönlerinden biri olan teknoloji için sürekli eğitim engeline takılacaklardır. Bu konu hakkında katılımcıların düşünceleri şu yöndedir:
Yeniliklerin yayılması eğitim-öğretim sürecine katkıda bulunur. Bu yayılma ani ve hızlı olmak yerine oturaklı, geliştirilmiş ve kararlılığı artırılmış projelerle olursa daha da faydalı olacaktır. Aksi halde yüzeysel yenilikler derine nüfuz eden bir değişiklik sağlamayacaktır. Aynı şekilde yönetime olan katkısını da bu açıdan bakıp değerlendirmek mümkündür (O1).
Yenilikler yayılması şüphesiz kabul sınırını da yukarı çekmektedir. Eğitim öğretim süreci okulda gerçekleştiği için mutlaka teknolojiyi kullanma eğitimi de okulda
gerçekleşmelidir. Öğrenciler denetimli bir ortamda fayda ve zararlarını birlikte öğrenerek teknolojiden yararlanmalıdır (O2).
Çalışma grubunda bulunan okul yöneticilerinin çoğunluğunun eğitim teknolojilerinin kullanımından beklentisi, verimliliği arttırmaktır. Daha önceki başlıklarda da bahsedildiği gibi teknoloji kullanımının farklı öğrenme şekillerine de yardımcı olması, bütün öğrenenlerin öğrenme ve öğretme sürecine aktif katılmasını sağlamaktadır. Teknoloji kabul durumu şüpheci olan okul yöneticileri de dahil olmak üzere doğru ve planlı olarak kullanıldığında eğitim teknolojilerinin verimli olacağı konusunda görüşleri bulunmaktadır. Bu görüşleri ortaya çıkış noktası okul yöneticilerinin çalıştıkları kurumlardır. Fizikî şartları iyi olan kurumlarda, teknoloji kullanımı çalışmaları, sorun yaşanmadığı takdirde öğretim sürecinde faydalı olmaktadır ve yeniliklerin öğrenen gruba aktarılması konusunda başarı göstermektedir. Bu konuda O7’nin görüşleri şu şekildedir:
Benim için eğitim teknolojisinin kullanımı verimliliği artırmaktır. Günümüz eğitim sürecindeki bireylerin birçoğu var olan yenilikleri zaten tanımaktadırlar. Daha yetkin, daha gelişmiş insanlar yetiştirmektir amacımız. Yeniliklerin tanınması reklamcıların ve kazanç sağlamaya çalışan firmaların işidir (O7).
4.4. Teknoloji Kullanımının ve Katılımcıların Teknoloji Kabul
Durumlarının Yönetime Etkisi Hakkındaki Görüşleri
Dijital çağ veya teknoloji çağı olarak adlandırılan dönemin her alanda etkili olduğu okul yöneticileri tarafından kabul edilmektedir. Bu gelişimin okul yönetim alanına olan etkileri de yöneticiler tarafından da kabul edilmektedir. Öğretim aşamasındaki yenilikler öncelikle öğretmenler tarafından öğrenenlere aktarıldığından yöneticileri de öğretim açısından değil de yönetim açısından etkilemektedir. Fakat bu etkiler, katılımcı olan okul yöneticileri arasında farklılık göstermektedir. Kimi yönetici kendi
sorumlulukları ile ilgili farklılıklar açısından görüşlerini bildirmiş olsa da kimi yöneticiler öğrenen, öğretmen ve veliler açısından görüşlerini bildirmektedir. Çalışma grubu okul yöneticilerini görüşleri şu yöndedir:
Okul yönetiminde teknolojinin varlığı yöneticinin elini çok kuvvetlendirir. İşlerini hızlı yapması, yöneticinin eğitim ve öğretim sürecini geliştirmesi için daha fazla düşünmeye ve çalışmaya fırsat bulması demektir. Daha fazla zaman, daha iyi bir yönetim demektir (O1).
Okul yönetiminde teknoloji kullanımı o kurumun çağa uygun, çağın gelişen teknolojilerinden faydalanan bir okul olduğunu gösterir. Kullanmayan okul ise veliler nezdinde gelişmemiş, eğitimdeki yeni gelişmeleri takip etmeyen etkisiz bir okul olarak algılanır (O3).
Yönetim sürecindeki sorumluluklarımı artırmıştır. Bunun sebebi ise çevremdeki yöneticilerin teknolojiyi iyi kullanamamaları ve onların yapacakları işi daha hızlı yapmam sayesinde o işlerin de benim üstüme kalmalarına yol açmıştır. Kurum olarak teknolojiyi iyi kullanamıyorsanız, teknolojiyi iyi kullanan elemanlarınıza fazla yük binebilir (O6).
Teknoloji kimliği şüpheci olan okul yöneticilerinin eğitim sürecinde ve okul yönetimi sürecinde yaşadıkları sorunlara alternatif yollar bulmaları konusunda fikirleri sorulduğunda, alınan cevaplar bakış açılarının aslında katılımcı kimlik kazanmaya doğru yol aldıklarını göstermektedir. Kurum içerisinde var teknoloji kullanımının zaman zaman kendilerine de kolaylık sağlaması onları bu yola yönlendirmiştir. Fakat genel çalışma grubuna yöneltilen aksaklıklara çözüm bulma konusundaki fikirleri aynı çıkarımda bulunulmasını sağlamıştır. Okul yöneticileri, teknoloji kullanımında yaşanan aksaklıklar ve yetersizliklerle ilgili çözümleri genelde eski geleneksel yöntemlere geri dönmek olmuştur. Bu konu ile ilgili olarak görüşler şu şekildedir:
