ISSN:1896Ǧ382X|www.wnus.edu.pl/epu DOI:10.18276/epu.2018.131/1Ǧ03|strony:31–38
HenrykBabis
UniwersytetSzczeciÑski WydziaÏZarz¦dzaniaiEkonomikiUsÏug henryk.babis@wzieu.plKompetencjecyfrowe
wpolityceinnowacyjnejPolskiiUniiEuropejskiej
Kody JEL: O31, O52
Sáowa kluczowe: komunikacja elektroniczna, technologie cyfrowe, kompetencje cyfrowe,
wy-kluczenie i wáączenie cyfrowe
Streszczenie. Celem artykuáu jest ukazanie roli kompetencji cyfrowych w Ğwietle technologii
cyfrowych w komunikacji elektronicznej. Problem ten przedstawiono na podstawie analizy do-kumentów Unii Europejskiej i polskiego Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.
Wprowadzenie
Nowoczesne technologie dynamicznie zmieniają wizerunek wspóáczesnego spoáe-czeĔstwa oraz sposób funkcjonowania gospodarki. Dotyczy to szczególnie komunikacji elektronicznej, która jest obecna zarówno w sferze publicznej, zawodowej, jak i pry-watnej funkcjonowania kaĪdego czáowieka (Castells, 2011). Komunikacja elektroniczna rozwija siĊ dynamicznie poprzez wdraĪanie innowacji i postĊpu technologicznego doty-czącego cyfryzacji. Cyfrowa transformacja komunikacji nie jest zdarzeniem jednorazo-wym. Cyfryzacja komunikacji opiera siĊ na ewolucji wielu technologii, tj. sieci teleko-munikacyjnych (mobilnych lub stacjonarnych sieci szerokopasmowych), technologii komputerowych (komputery/laptopy, urządzenia bezprzewodowe i tablety), oprogra-mowania (systemy operacyjne, Internet rzeczy i sztuczna inteligencja). Wraz z ewolucją tych technologii nastĊpowaáa i coraz dynamiczniej bĊdzie nastĊpowaáa zmiana aktyw-noĞci komunikacyjnej spoáeczeĔstwa, biznesu i administracji publicznej.
Analizując rozwój komunikacji elektronicznej, moĪna wyróĪniü trzy jego okresy. Pierwszy związany jest z wprowadzaniem cyfrowych technologii telekomunikacyjnych, takich jak áącznoĞü szerokopasmowa (stacjonarna i mobilna) i cyfrowa telekomunikacja
gáosowa (stacjonarna i mobilna), które umoĪliwiáy zdalny dostĊp do informacji. Dzisiaj te technologie uwaĪa siĊ za „dojrzaáe”. WdraĪano teĪ systemy informacji zarządczej, mające na celu zautomatyzowanie przetwarzania danych i zastosowanie ich do monito-rowania i raportowania wyników biznesowych.
Drugi okres cyfryzacji komunikacji charakteryzuje siĊ dyfuzją Internetu i odpo-wiednich platform, które umoĪliwiają nawiązywanie kontaktów miĊdzy przedsiĊbior-stwami, wĞród konsumentów i miĊdzy przedsiĊbiorstwami a konsumentami i admini-stracją (np. wyszukiwarki, portele spoáecznoĞciowe). Platformy te umoĪliwiáy powsta-nie wielu form dziaáalnoĞci biznesowej, np. e-handel, e-banking) oraz nowych form kontaktów w sferze dziaáalnoĞci spoáecznej.
W trzecim okresie nastąpiáo zastosowanie szeregu zaawansowanych technologii, takich jak duĪe bazy danych (Big Data), Internetu rzeczy i sztucznej inteligencji, które mają na celu dalsze usprawnienie przetwarzania informacji i poprawĊ jakoĞci procesu decyzyjnego. Te technologie nie są zwykle stosowane w sposób niezaleĪny, ale są ze sobą zintegrowane i bardziej dojrzaáe w porównaniu z technologiami charakterystycz-nymi dla pierwszego i drugiego okresu.
Do 2007 roku wdraĪane komunikacyjne technologie cyfrowe związane byáy z eksploracją danych (data mining), wyszukiwaniem informacji, a architektura sieciowa byáa zorientowana na usáugi i wirtualną wspóápracĊ. W póĨniejszych latach rozwój technologii cyfrowych w wiĊkszym stopniu dotyczyá komunikacji mobilnej, bezpie-czeĔstwa i przetwarzania danych w chmurze. Obecnie technologie cyfrowe nakierowa-ne są na Internakierowa-net rzeczy czy sztuczną inteligencjĊ. ĝwiadczy to o tym, Īe kolejnakierowa-ne tech-nologie są w pewnym sensie ewolucją i odpowiedzią na powstające wyzwania wynika-jące z moĪliwoĞci, jakie niesie ze sobą cyfrowy postĊp.
Ta krótka charakterystyka rozwoju technologii cyfrowych w komunikacji wskazu-je, Īe wzrastają wymagania w zakresie kompetencji cyfrowych spoáeczeĔstwa. Kompe-tencje te warunkują efektywne wykorzystanie technologii cyfrowych. Praktycznie sprawdza siĊ stwierdzenie Bangemanna, gdyĪ wspóáczeĞnie wygrają te spoáeczeĔstwa i firmy, które bĊdą potrafiáy wykorzystaü tĊ technologiĊ w sposób kreatywny i bĊdą otwarte na potrzebĊ doskonalenia posiadanych kwalifikacji. Obecnie kompetencje cy-frowe muszą byü zdobywane przez caáe Īycie. ZagroĪeni wykluczeniem cyfrowym są ludzie bierni wobec rozwoju cyfryzacji.
1.Teoretyczneuj¸ciekompetencjicyfrowych
W literaturze wskazuje siĊ, Īe analizĊ istoty kompetencji cyfrowych przeprowadza siĊ wedáug dwóch podejĞü: katalogowego, czyli tzw. Tradycyjnego, oraz relacyjnego ujĊcia kompetencji cyfrowych (Buchholtz i in., 2015). Wedáug tych autorów, którzy opracowali raport w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014– 2020, kompetencje cyfrowe w dotychczasowym tradycyjnym podejĞciu okreĞla siĊ jako sprecyzowany katalog (niezmienny, jednakowy dla kaĪdego), dotyczący wiadomoĞci
i umiejĊtnoĞci, które kaĪdy czáowiek powinien posiadaü. Badacze podkreĞlają, Īe jedy-ną kategorią podziaáu kompetencji w tym podejĞciu są kryteria demograficzne (wiek, poziom edukacyjny) uĪytkowników, jednak bez uwzglĊdniania ich jednostkowych pre-dyspozycji, doĞwiadczeĔ i oczekiwaĔ (Bucholtz i in., 2015).
PodejĞcie to jest zgodne z definiowaniem kompetencji cyfrowych przez KomisjĊ Europejską, która okreĞliáa je jako „umiejĊtnoĞci wymagane w korzystaniu z technologii cyfrowych, swobodnego i krytycznego posáugiwania siĊ technologiami informacyjno-komunikacyjnymi w pracy, czasie wolnym, ksztaáceniu i komunikacji” (Gáomb, 2009, s. 7).
Bardziej szczegóáowe rozumienie kompetencji cyfrowych zaproponowane jest w dokumencie The Key Competences for Lifelong Learning – A European Framework, (2007, s. 7) i odnosi siĊ do kompetencji spoáeczeĔstwa informacyjnego w aspektach wiedzy, umiejĊtnoĞci i postaw. JednakĪe podejĞcie to, podobnie jak poprzednie, nie uwzglĊdnia róĪnic indywidualnych uĪytkowników. Z tego powodu jest ono niewystar-czające w aspekcie cyfrowego postĊpu technologicznego, przejawiającego siĊ w szyb-kim rozwoju sprzĊtu elektronicznego, systemów operacyjnych, oprogramowania i In-ternetu oraz coraz wiĊkszych i róĪnorodnych moĪliwoĞciach ich wykorzystywania (Bu-choltz i in., 2015).
Mankamenty podejĞcia tradycyjnego zostaáy wyeliminowane w podejĞciu relacyj-nym. Przyjmuje siĊ w nim zaáoĪenie, iĪ nowoczesne technologie cyfrowe nie stanowią wydzielonej przestrzeni aktywnoĞci czáowieka, lecz są integralną czĊĞcią kaĪdej z nich (np. praca, edukacja, czas wolny). Kompetencje cyfrowe powinny usprawniaü wszelkie dziaáania podejmowane przez czáowieka. Ich poziom powinien byü dostosowany do indywidualnych potrzeb uĪytkownika bez koniecznoĞci tworzenia ogólnie przyjĊtych (jednakowych) norm (Bucholtz i in., 2015).
PodejĞcie to zostaáo wykorzystane w Ramowym katalogu kompetencji cyfrowych opracowanym w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa 2014–2020. Autorzy tego katalogu rekomendują zastosowanie podejĞcia relacyjnego do kompetencji cyfro-wych w obszarach: „edukacja, sprawy codzienne, finanse, relacje z innymi, praca i rozwój zawodowy, zdrowie, odpoczynek, hobby, zaangaĪowanie obywatelskie, reli-gia” (Jasiewicz i in., 2015, s. 13).
Kompetencje cyfrowe w tym podejĞciu ujmowane są jako „zespóá kompetencji informacyjnych obejmujących umiejĊtnoĞci wyszukiwania informacji, rozumienia jej, a takĪe oceny jej wiarygodnoĞci i przydatnoĞci oraz kompetencji informatycznych, na które skáadają siĊ umiejĊtnoĞci wykorzystywania komputera i innych urządzeĔ elektro-nicznych, posáugiwania siĊ Internetem oraz korzystania z róĪnego rodzaju aplikacji i oprogramowania, a takĪe tworzenia treĞci cyfrowych” (Danielewicz, Tarkowski, 2013).
2.KompetencjecyfrowewdokumentachUniiEuropejskiej
W paĨdzierniku 2017 roku Rada Europejska wezwaáa do zapewnienia, aby syste-my szkoleĔ i ksztaácenia byáy „na miarĊ ery cyfrowej”. W komunikacie „Wzmocnienie toĪsamoĞci europejskiej dziĊki edukacji i kulturze” przedstawiono wizjĊ europejskiego obszaru edukacji i zapowiedziano specjalny plan dziaáania w zakresie edukacji cyfro-wej.
W styczniu 2018 roku Komisja zorganizowaáa pierwszy Europejski Szczyt Edu-kacji, o szerokiej tematyce: „Ustanawianie podstaw europejskiego obszaru edukacji: na rzecz innowacyjnej i wáączającego edukacji opartej na wartoĞciach”. W „Nowym euro-pejskim programie na rzecz umiejĊtnoĞci” Komisja przedstawiáa, w jaki sposób systemy ksztaácenia i szkolenia mogą lepiej wykorzystywaü innowacje i technologiĊ cyfrową oraz wspieraü rozwój odpowiednich kompetencji cyfrowych potrzebnych do Īycia i pracy w erze szybkiej rewolucji cyfrowej. Uznano, Īe sprawą najwyĪszej wagi jest inwestowanie w umiejĊtnoĞci cyfrowe przez caáe Īycie, gdyĪ z transformacji cyfrowej wynika wiele nowych moĪliwoĞci, ale jednoczeĞnie wystĊpuje najwiĊksze zagroĪenie związane siĊ z tym, Īe spoáeczeĔstwo moĪe byü Ĩle przygotowane na przyszáoĞü.
W Europie ponad 80% osób máodych korzysta z internetu do celów towarzyskich (Eurostat, 2015). Korzystanie z technologii w celach edukacyjnych pozostaje niestety w tyle. Nie wszystkie szkoáy podstawowe i Ğrednie w UE dysponują szerokopasmowym dostĊpem do Internetu, a nie wszyscy nauczyciele mają wystarczające kompetencje i pewnoĞü swoich umiejĊtnoĞci, aby wspieraü nauczanie narzĊdziami cyfrowymi (Ko-misja Europejska, 2013). W przeprowadzonym niedawno badaniu wykazano, Īe w 2015 roku okoáo 18% szkóá podstawowych i Ğrednich w UE nie byáo podáączonych do sieci szerokopasmowej (Komisja Europejska, 2017a).
W przytoczonych wyĪej dokumentach oraz Komunikacie Komisji w sprawie Pla-nu dziaáania w dziedzinie edukacji cyfrowej (Komisja Europejska, 2018) przyjĊto, Īe do najwaĪniejszych celów polityki innowacyjnej na rzecz umiejĊtnoĞci cyfrowych naleĪą:
wspieranie wysokiej jakoĞci ksztaácenia, zwiĊkszanie jego wagi,
rozwijanie umiejĊtnoĞci cyfrowych Europejczyków oraz dąĪenie do tego, aby byáy one bardziej widoczne,
pobudzanie innowacji i kompetencji cyfrowych we wszystkich instytucjach oĞwiatowych,
otwarcie systemów ksztaácenia. Zawarto w nim trzy priorytety:
lepsze wykorzystywanie technologii cyfrowej w nauczaniu i uczeniu siĊ, rozwijanie kompetencji i umiejĊtnoĞci cyfrowych wáaĞciwych w dobie
trans-formacji cyfrowej,
poprawĊ ksztaácenia dziĊki lepszej analizie danych i prognozowaniu.
Europejskie ramy kompetencji cyfrowych dla obywateli (Komisja Europejska, 2016a) odnoszą siĊ do kompetencji cyfrowych w piĊciu obszarach: umiejĊtnoĞci
korzy-stania z informacji i danych, komunikacji i wspóápracy, tworzenia treĞci cyfrowych, bezpieczeĔstwa i dobrobytu oraz rozwiązywania problemów. Opublikowane europej-skie ramy kompetencji cyfrowych dla nauczycieli (Komisja Europejska, 2017b) oferują nauczycielom wskazówki w dziedzinie rozwijania modeli kompetencji cyfrowych.
W Komunikacie Komisji Europejskiej (Komisja Europejska, 2018) wskazuje siĊ, Īe naleĪy nauczaü kompetencji cyfrowych Europejczyków w kaĪdym wieku, gdyĪ oko-áo 90% stanowisk pracy wymaga obecnie kompetencji cyfrowych.
3.KompetencjecyfrowewProgramieOperacyjnymPolskaCyfrowa
Program Operacyjny Polska Cyfrowa (POPC) jest krajowym programem opera-cyjnym finansowanym ze Ğrodków EFRR. Projekt POPC zostaá przyjĊty przez RadĊ Ministrów w dniu 8 stycznia 2014 roku, a nastĊpnie zaakceptowany przez KomisjĊ Europejską (KE) decyzją z dnia 5 grudnia 2014 roku. Byá to pierwszy krajowy program na lata 2014–2020, wynegocjowany przez polski rząd i zatwierdzony przez KomisjĊ Europejską.Obszarem realizacji programu jest obszar caáej Polski. Alokacja finansowa Pro-gramu Operacyjnego Polska Cyfrowa 2014–2020 w perspektywie finansowej 2014– 2020 wynosi 2,17 mld euro. Razem z wkáadem krajowym ok. 409 mln zá daje to w perspektywie lat 2014–2020 kwotĊ ponad 10 mld zá na cyfryzacjĊ kraju, gáównie na szybki Internet, e-usáugi i rozwój kompetencji cyfrowych polskiego spoáeczeĔstwa. Na realizacjĊ osi priorytetowej „kompetencje cyfrowe spoáeczeĔstwa” przeznaczono 145 mln euro.
NadrzĊdnym celem POPC jest zbudowanie i wykorzystanie potencjaáu cyfrowego do poprawy jakoĞci Īycia polskiego spoáeczeĔstwa. Obejmuje on dwa filary:
infrastrukturalny, związany z rozwojem dostĊpu do szerokopasmowego Inter-netu,
spoáeczny, związany ze wspieraniem umiejĊtnoĞci cyfrowych obywateli. W programie zaáoĪono cztery osie priorytetowe:
OĞ I. Powszechny dostĊp do szybkiego Internetu, OĞ II. E-Administracja i otwarty rząd,
OĞ III. E-Integracja grup wykluczonych cyfrowo i upowszechnienie technolo-gii informacyjno-komunikacyjnych,
OĞ IV. Pomoc techniczna.
W ramach osi priorytetowych programu zaáoĪono realizacjĊ oĞmiu celów szczegó-áowych. W ramach osi I realizowany jest jeden cel szczegóáowy, tj. zwiĊkszenie po-wszechnego dostĊpu do szerokopasmowego szybkiego Internetu i ograniczenie teryto-rialnych róĪnic w tym zakresie. W ramach tego celu zakáada siĊ, Īe do 2020 roku kaĪdy Polak bĊdzie miaá dostĊp do szybkiego Internetu o przepustowoĞci powyĪej 30 Mb/s.
zwalczanie wykluczenia cyfrowego oraz podniesienie dostĊpnoĞci do e-usáug publicznych,
usprawnienie funkcjonowania cyfrowej administracji publicznej, wzrost cy-frowej efektywnoĞci e-urzĊdów i jakoĞci e-usáug publicznych,
zwiĊkszenie dostĊpnoĞci i wykorzystania informacji sektora publicznego. W ramach osi III realizowane są dwa cele szczegóáowe, tj.:
e-integracja i e-aktywizacja spoáeczeĔstwa na rzecz zwiĊkszenia aktywnoĞci oraz jakoĞci korzystania z Internetu,
pobudzanie potencjaáu uzdolnionych programistów dla zwiĊkszenia zastoso-wania rozwiązaĔ cyfrowych w gospodarce i administracji. W ramach tego celu przewiduje siĊ promowanie zaawansowanych kompetencji cyfrowych poprzez konkurs i program dla zdolnych programistów. Dziaáania ukierunkowane są na inspirowanie budowy kultury cyfrowej w poáeczeĔstwie.
Realizacja Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa ma przynieĞü w 2020 roku nastĊpujące korzyĞci:
objĊcie 100% gospodarstw domowych zasiĊgiem dostĊpu do internetu o prze-pustowoĞci co najmniej 30 Mb/s,
zwiĊkszenie do 45% odsetka osób oraz do 91,5% odsetka przedsiĊbiorców ko-rzystających z Internetu w kontaktach z administracją publiczną,
zwiĊkszenie do 80% odsetka internautów.
Program Operacyjny Polska Cyfrowa wpisuje siĊ w StrategiĊ Europa 2020, gáów-nie w wymiarze inteligentnego rozwoju i wáączenia spoáecznego. Strategia Europa 2020 zakáada rozwój inteligentny, oparty na wiedzy i innowacjach, oraz zrównowaĪony, sprzyjający wáączeniu spoáecznemu, gospodarczemu i terytorialnemu, czyli zapobiega-jący wszelkiemu wykluczeniu. Sprzyja teĪ realizacji siedmiu obszarów priorytetowych Europejskiej Agendy Cyfrowej:
europejska gospodarka bez granic – jednolity rynek cyfrowy, przyĞpieszenie innowacji w sektorze publicznym,
bardzo szybki Internet – popyt i podaĪ, chmura obliczeniowa,
zaufanie i bezpieczeĔstwo,
przedsiĊbiorczoĞü oraz cyfrowe miejsca pracy i umiejĊtnoĞci,
program dziaáaĔ przemysáowych na rzecz kluczowych technologii wspomaga-jących.
POPC wpisuje siĊ teĪ w realizacjĊ celów tematycznych polityki spójnoĞci wyzna-czonych na poziomie caáej UE, gáównie celu „ZwiĊkszenie dostĊpnoĞci, stopnia wyko-rzystania i jakoĞci technologii informacyjno-komunikacyjnych”, bĊdącego jednym z 11 celów tematycznych.
Podsumowanie
Dynamiczny rozwój technologii cyfrowych i komunikacji elektronicznej jest wspóá-czeĞnie fundamentem spoáeczno-gospodarczego rozwoju kaĪdego kraju. Wzrost znacze-nia technologii informacyjno-komunikacyjnych w biznesie i spoáeczeĔstwie powoduje, Īe niezbĊdna jest znajomoĞü obsáugi komputerów i komunikacji internetowej. Kompetencje cyfrowe spoáeczeĔstwa są nieodzowne przy wykonywaniu znacznej wiĊkszoĞci zawodów. Wiedza na temat komputerowych aplikacji i programów oraz umiejĊtnoĞü posáugiwania siĊ nimi odgrywają coraz bardziej istotną rolĊ w przebiegu kariery zawodowej (Drabo-wicz, 2014). Posiadanie umiejĊtnoĞci obsáugi komputerów nazywa siĊ teĪ w literaturze „kapitaáem kulturowym” (Bourdieu, 1986; za: Drabowicz, 2014).
Przeprowadzony przegląd programów unijnych i polskich wskazuje, Īe potrzeba podnoszenia kompetencji cyfrowych w spoáeczeĔstwie jest uznawana za waĪny pro-blem. Analizy wskazują, Īe poziom kompetencji cyfrowych spoáeczeĔstwa, rozwoju treĞci i usáug dostĊpnych przez Internet oraz upowszechnianie dostĊpu do Internetu o wysokich parametrach (w zakresie prĊdkoĞci i przepustowoĞci) są nowoczesnymi filarami rozwoju.
Literatura
Buchholtz, S., Buchner, A., Filiciak, M., Jasiewicz, J., Kabicz, P., Mierzecka, A., PospieszyĔska-BurzyĔska, J., Szczerba, P., Tarkowski, A., Trzeciakowski, r. (2015). Analiza doĞwiad-czeĔ oraz identyfikacja dobrych praktyk w obszarze wspierania rozwoju kompetencji cy-frowych w kontekĞcie przygotowania szczegóáowych zasad wdraĪania Programu Opera-cyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014–2020 oraz koordynacji celu tematycznego. Raport koĔcowy. Warszawa.
Castells, M. (2011). SpoáeczeĔstwo sieci. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Danielewicz, M., Tarkowski, A. (2013). Prawo autorskie w czasach zmiany. O normach spoáecz-nych korzystania z treĞci. Warszawa: Centrum Cyfrowe Projekt: Polska.
Drabowicz, T. (2014). Determinanty nierównoĞci w kompetencjach cyfrowych dorosáych Pola-ków. W: B. Káos, J.SzymaĔczak (red.), NierównoĞci spoáeczne w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Enders Analysis (2017). Children’s changing video habits and implications for the content market. Pobrano z: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX: 52018DC0022&from=ES.
Eurostat (2015). Being young in Europe today – digital world. Pobrano z: http://ec.europa.eu/ eurostat/statis tics-explained/index.php/Being_young_in_Europe_today_-_digital_world. Gáomb, K. (red.) (2009). Kompetencje cyfrowe. Dokument roboczy Komisji Europejskiej, Tarnów. Jasiewicz, J., Filiciak, M., Mierzecka, A., ĝliwowski, K., Klimczuk, A., Kisilowska, M.,
Tarkow-ski, A., ZadroĪny, J. (2015). Ramowy katalog kompetencji cyfrowych. Pobrano z: https://mc.bip.gov.pl/rok-2015/ramowy-katalog-kompetencji-cyfrowych.html.
Komisja Europejska (2006). The Key Competences for Lifelong Learning – A European Frame-work. Official Journal of the European Union, 30 December 2006/L394.
Komisja Europejska (2013). Survey of Schools: ICT in Education Benchmarking Access, Use and Attitudes to Technology in Europe’s Schools. Pobrano z: https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/news/survey-schools-ict-education.
Komisja Europejska (2016a). Ramy kompetencji cyfrowych dla obywateli. Pobrano z: https://ec.europa.eu/jrc/en/digcomp/digital-competence-framework.
Komisja Europejska (2016b). ICT for work: Digital skills in the work place. Pobrano z: https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/news/ict-work-digital-skills-workplace. Komisja Europejska (2017a). Satellite broadband for schools: Feasibility study. Pobrano z:
http://ec.europa.eu/newsroom/document.cfm?doc_id=46134.
Komisja Europejska (2017b). Ramy kompetencji cyfrowych dla edukatorów. Pobrano z: https://ec.europa.eu/jrc/en/digcompedu.
Komisja Europejska (2018). Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europej-skiego Komitetu Ekonomiczno-Spoáecznego i Komitetu Regionów w sprawie Planu dzia-áania w dziedzinie edukacji cyfrowej. Pobrano z: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52018DC0022&from=PL.
Kompetencje cyfrowe. Dokument roboczy Komisji Europejskiej. Raport dotyczący kompetencji cyfrowych: przegląd dla Inicjatywy na rzecz e-Integracji i2010 (2009), Tarnów.
OECD (2016). Innovating Education and Education for Innovation. The Power of Digital Tech-nologies and Skills. Pobrano z: http://www.oecd-library.org/docserver/download/ 9616061e.pdf?expires=1520246581&id=id&accname=oid032762&checksum=4378000F 6248586BCA4F24E9ECE7FB8A.
DIGITAL COMPETENCES IN THE INNOVATION POLICY OF POLAND AND THE EUROPEAN UNION
Keywords: electronic communication, digital technologies, digital competences, digital exclusion
and inclusion
Summary. The aim of the article is to show the role of digital competences in the light of digital
technologies in electronic communication. This problem is presented on the base of the analysis of European Union documents and the Polish Operational Program Digital Poland.
Cytowanie
Babis, H. (2018). Kompetencje cyfrowe w polityce innowacyjnej Polski i Unii Europejskiej. Ekonomiczne Problemy Usáug, 2 (131/1), 31–38. DOI: 10.18276/epu.2018.131/1-03.
