• Nie Znaleziono Wyników

"Die Sprachphilosophie des hl. Thomas von Aquin und ihre Anwendung auf Probleme der Theologie", dr Franz Monthey, Paderborn 1937 : [recenzja]

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share ""Die Sprachphilosophie des hl. Thomas von Aquin und ihre Anwendung auf Probleme der Theologie", dr Franz Monthey, Paderborn 1937 : [recenzja]"

Copied!
4
0
0

Pełen tekst

(1)

A. Steuer

"Die Sprachphilosophie des hl.

Thomas von Aquin und ihre

Anwendung auf Probleme der

Theologie", dr Franz Monthey,

Paderborn 1937 : [recenzja]

Collectanea Theologica 19/1, 142-144

(2)

do niej przygotow anie A utora, w ielką jego erudycję i znajom ość p rz e d m io tu 3).

D zięki tem u zasługuje o n a n a szczere i serdeczne polecenie nie tylko jak o d o sk o n ałe i nieodzow ne studium dla tych, którzy u rz ąd za ją pielgrzym kę do Ziem i św ., ale też dla ogółu duchow ­ nych i św ieckich n ad aje się jako lektura b ard zo pożyteczna, m iła i n a d e r zajm ująca.

Lwów O. A. Fic.

D r. F ra nz M anthey, P ro fesso r in P elplin, Die S p rach p h i­ lo so p h ie d es hl. T h o m as von Aquin und ih re A nw endung au f P ro b le m e d e r T h e o lo g ie. P ad e rb o rn F. Schönigh. 1937, 268 S. 7.80 M.

Mit dem v orliegen den W erk ist eine Lücke im Schrifttum ü ber den hl. T h o m a s ausgefüllt; denn sein er S prachphilosopie w a r b ish e r keine b e so n d e re S tudie gew idm et, w ohl desw egen, w eil T h o m a s ü b er sie keine b eso n d e re D a rstellu n g geschrieben hat. Z w ar ist in seinem K om m entar zu P erih erm en eias d es Ari- risto teles ein g ro s s e r T eil sein er S p rac h p h ilo so p h ie enthalten; so n st ab e r sind die B em erkungen hierzu in sein en vielen W erken w eit v erstreut. Es w a r D arum ein m ühsam es und zeitraubendes B eginnen, die zur S p rach p h ilo so p h ie g ehö renden Stellen au s dem gew altigen S chriftw erk des A q uinaten zusam m enzusuchen und

3) Usterki natury filologicznej są bardzo znikome: np. na str. 98, 13 140 zam . „Abla“ ma być „A bela“, podobnie na str. 145 i 164 „Abelem“ zam . „Ablem “, na str. 396 „Kafze“ zam . „Kafse“.

Z om yłek drukarskich: str. 147 „l’o eu v re“ zam . „l’oevre“. Natomiast na str. 138 popraw nie jest V i g o u r e u x w brew sceptycyzm ow i recenzenta z Przegl. Bibl. T . 1. Z esz. 2, str. 190.

j e s z c z e niektóre uwagi z innej zupełnie dziedziny: czy K ościół może się w yp ow ied zieć w kw estii topograficznej?... (str. 131). D la czeg o „postę­ pow e zapatryw ania O. L. napotkały na całkiem zrozum iały i słu szn y opór z e strony eg zeg etó w konserw atyw nych“, jeżeli dopiero przyszłość pokaże, „czy i jakie ustępstw a nauka katolicka b ęd zie m usiała p o czy n ić“... (str. 154). Opór zrozum iały, ale czy słuszny?

Jeżeli chodzi o u staw od aw stw o Izraela, zaw arte w P ięcioksięgu Moj­ ż e sz a , to eg zeg eci katoliccy poczynili pew ne ustępstw a i m ało kto odwa­ żyłby się dzisiaj nie uznać jego p ó źn iejszego rozw oju.

Na str. 152 w zdaniu: „Ta inspiracja w erbalna nie jest jednak tylko dyktatem “ — uw ażam w yraz „tylko“ z a zb yteczny, gdyż m ógłby insynuować, że inspiracja jest dyktatem.

Str. 61. Sprawa um iejscow ienia ew angelicznego nie musi być roz­ strzygnięta p rzez arch eologów na korzyść K ubebe lub N icopolis, gdyż i inne m iejscow ości rów nie d obrze (m o że naw et lepiej od Kubebe) m ogą się o to ubiegać.

Str. 62. N ie uw ażam , by Kubebe m iało p ow ażne pretensje do Emaus ew an gelicznego.

Str. 131. Mnie o so b iśc ie w ydaje się data śm ierci N. Marii P. rok 45 z a w czesną.

(3)

sy stem atisch zu o rdnen. W ie em sig d e r V erfasser d ab ei g ear­ b eitet hat, zeigt ein B lick auf die g ro sse Z ahl d er Z itate auf je d e r Seite. D ab ei h at er nicht u n terla sse n , auch auf die ein­ schlägige neuere L iteratur, in sb eso n d ere auf H usserl und H eidegger B ezug zu nehm en.

A ngeregt w u rd e M. zu sein er A rbeit d u rch die B em erkung G ra b m an n s in seinem A rtikel „D ie E ntw icklung d er m ittelalter­ lichen S p rac h lo g ik “: es Hesse sich ü ber die A nw endung d e r S p rach - logik auf P ro b lem e d e r T h eo lo g ie in d en W erken d es hl. T h o ­ m as eine um fassende A b h an d lu n g sch reiben. N un h a t zw ar M. ü b er dieses spezielle T h em a in seinen W erk nicht m ehr als 45 S eiten g eb rach t so d a ss G ra b m an n s V erm utung nicht ganz in E rfüllung gegangen ist, doch zäh lt d er v o ra n g eh en d e g run leg en de Teil im m erhin 203 S., w a s sicherlich eine nicht unanseh nliche S tudie ist. Um nu n auf ihren Inhalt einzugehen, so fa s st M. die S p rach p h ilo so p ie als die allgem eine Lehre vom W esen, d e r E nt­ ste h u n g und dem Z w eck d er S prache auf. D ie diesbezüglichen L ehren d es hl. T h o m a s legt er in neun K apiteln d a r; er sp rich t u. a. vom W esen und den A ufgaben d e r S prache, von d er Be­ d eu tu n g d es W ortes, d er E n tsteh u n g d er S p rach e u nd ihren B estandteilen, b e so n d e rs dem N am en, V erbum und Satz. Die F rage, w elcher W issen sc h aft T h o m a s diese seine A usführungen zuw eisen w ürde, b ea n tw o rtet M. dahin, d ass er die M ehrzahl d er hier als sp ra c h p h ilo so p h isc h bezeichneten A usführungen zur G ram m atik zählen w ürde. In zw ei w eiteren K apiteln b eh an d elt M. die Q uellen d er S p rac h p h ilo so p h ie des A quinaten, zu nächst die von ihm se lb st zitierten au s d es A ltertum , d er P atristik , dem F rühm ittelalter, den A rabern und Juden, d es w eiteren die von ihm nicht nam entlich erw ähn ten, zu denen sein L ehrer A lbertus M agnus, W ilhelm S h yresw o o d und P e tru s A b älard u s zu rechn en sein. D i e S t e l l u n g d e s A q u i n a t e n i n d e r G e s c h i c h t e d e r S p r a c h p h i l o s o p h i e sei dahin zu ch arak terisieren , d a s s er w eit ü b er die sich n u r au f d as rein A usdrückliche b e­ sch rän k en d e n G ram m atiken des D o n a tu s (M itte des 4. Ja h rh u n ­ d e rts) und P riscian (c. 500) h in au sg eh e; and erseits h ab e er im G ro sse n und G anzen b ereits alles, w a s m an in den „ p ro p rie ­ ta te s term in o ru m “ d es P e tru s H isp an u s ( f 1277) und seiner Z eit­ g e n o sse n finden könne, und m anches, w a s sich d ann sp ä te r zu den S um m en „de m o dis significan di“ entw ickelte. D er zw eite T eil u n seres W erk es ü ber die A nw endung d e r S p rac h p h ilo so p h ie auf P ro b lem e d e r T h eo lo g ie b e sp ric h t zu n äch st die A nw endung d er S p ra c h p h ilo so p h ie zu Einw ürfen, zu r Lösung von S ch w ie­ rigkeiten, zur E rk läru n g und sp eku lativ en A usnutzung th eo lo ­ g isch er T exte, um d an n in län g eren A usführungen die A usw er­ tu n g sein er sp ra ch p h ilo so p h isch e n A nschau ungen in der Lehre von G ott, vom Logos, den E ngeln, den S akram enten , den

(4)

W o rtsü n d en und dem S p rac h w u n d er beim ersten P fingstfeste darzulegen.

So tro cken an und für sich g ram m atikalische A usführungen, w ie sie d e r G rossteil des v o rliegenden W erk es bilden, sein m ögen, h a t es d er H ochw . H. V erfasser dennoch dan k d er K larheit sein er A usführungen v erstan den, sie in te re ssa n t zu m achen. N ur w ürde es sich em pfehlen, d a s W o rt „b e d e u tsa m “ nicht im Sinne von „etw as b e d e u te n d “ zu nehm en und bei „a lle in e“ d a s S chlu ss-e w egzulassen. Ein m u sterh aft angelegtes 20 S. u m fassend es N a­ m en- un d S ach reg iste r erh ö h t die V erw ertung d er Studie. Noch sei erw ähnt, d a ss g eg enw ärtig im D ivus T h o m a s 1937 von P . V ictor W a rn ac h O. S. В. eine m ehr psych olog isch A bhandlung ü ber E rkennen un d S prechen bei T h o m as von A quin erscheint.

P oznan D r A . Steuer.

F asciculus se q u e n s edetur Kalendis Junii 1938.

Permissu Curiae Metropolitanae Lat. Leopoliensis.

Foliorum Redactor: ALEXIUS KLAWEK — L w ów , ul. Supińskiego U , m. 4.

ODBITO W ZAKŁADZIE GRAFICZNYM

Cytaty

Powiązane dokumenty

Bardzo wiele ciekawego materiału znajdujemy w korespondencji Orzeszkowej z Konopnicką, zresztą niemało szczegółów o autorce Roty rozsianych jest także po innych

Spraw y polskie zajmują w recenzowanej pracy naturalnie niewiele miejsca i występują tylko wtedy, kiedy autor charakteryzuje ogólną sytuację polityczną w Europie

Z bezwzględności w ściąganiu podatków zasłynął w Iłirii i Galii Flo­ rentius, ale do najokrutniejszych i najbardziej bezwzględnych należy w ostatnich wiekach

Na taki stan rzeczy wpływał fakt, iż większość działaczy lubelskiej SDKPiL wywodziła się ze środowisk proletariackich Lublina, gdzie organizacja opierała się

Być może Autorzy starali się w tych miejscach, w możliwie naj- szerszym zakresie, wprowadzać wątki odnoszące się do samej miejscowości, ale nagromadzenie aż tak znacznej

The present work focuses on the effect of roughness element of various geometries and size on laminar to turbulent transition in subsonic flow.. In order to have a

Miasta prywatne pojawiły się w Małopolsce u progu urbanizacji kraju na etapie struktur gospodarczych i społecznych o charakte- rze miejskim, kolonii przybyłych na ziemie

Advertisement Representatives: Italy: Ediconsult Internationale Piazza Fontane Marose 3, 16123 Genoa, Italy... Advertisement Representatives: Italy: Ediconsult Internationale