Marian Franek, Henryka Rola
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa, Zakład Ekologii i Zwalczania Chwastów we Wrocławiu
Ocena przydatności herbicydu Nimbus 283 SE
do odchwaszczania plantacji rzepaku ozimego
na Dolnym Śląsku
Efficacy of herbicide Nimbus 283 SE to weed control
in winter oilseed rape on Lower Silesia
Słowa kluczowe: rzepak ozimy, chwasty, zwalczanie chwastów, herbicydy, metazachlor, chlomazon Key words: winter oilseed rape, weeds, weeds control, herbicides, metazachlor, clomazone Aby uzyskać wysoki plon nasion rzepaku
ozimego trzeba na plantacji stosować herbicydy prawidłowo dobrane do stanu i stopnia zach-waszczenia. Korzystniej jest zwalczać chwasty środkami zawierającymi dwie substancje aktywne niż jedną, które mają zwykle węższe spektrum działania na chwasty. W doświadczeniach Za-kładu Ekologii i Zwalczania Chwastów IUNG we Wrocławiu badano herbicyd Nimbus 283 SE zawierający 250 g/l metazachloru i 33,3 g/l chlo-mazonu. Doświadczenia zakładano metodą loso-wanych bloków w 3 powtórzeniach na poletkach o powierzchni 25 m2. Rzepak był uprawiany zgodnie z zaleceniami agrotechnicznymi. Nimbus 283 SE stosowano bezpośrednio po siewie w daw-kach 2,5 oraz 3 l/ha. Stwierdzono, że niszczy on skutecznie najgroźniejsze dla rzepaku chwasty, takie jak Apera spica venti, Galium aparine,
Anthemis arvensis, Tripleurospermum inodorum, Descurainia sophia, Stellaria media, Thlaspi arvense, Capsella bursa-pastoris, Lamium amplexicaule, Lamium purpureum, Veronica persica. Środek ten nie był fitotoksyczny dla
rzepaku odmian Lirajet i Silvia. Zastosowany na polach zachwaszczonych przyczynił się do wzrostu plonu rzepaku o 27–54%.
In order to obtain high yield of winter rapeseed the herbicides applied to the field need to be carefully chosen according to the condition and degree of weed infestation. It is preferable to use for weed control herbicides containing two active substances. In the Department of Ecology & Weed Control the experiments aiming at the evaluation of Nimbus 283 SE herbicide were carried out. Nimbus, 283 SE containing 250 g/l metazachlor and 33.3 g/l clomazone, was applied just after sowing of rape in the rates of 2.5 and 3 l/ha. The experiments were established by randomised block design, on trials in three replications (plot area 25 sq. m.). Soil and plant cultivation was done in accordance with phytotechnic principles for winter oilseed rape. Nimbus 282 SE, applied direct after sowing of winter oilseed rape, eliminated: Apera spica
venti, Galium aparine, Anthemis arvensis, Tri-pleurospermum inodorum, Descurainia sophia, Stellaria media, Thlaspi arvense, Capsella bursa-pastoris, Lamium amplexicaule, Lamium purpureum, Veronica persica. The phytotoxic
effects of herbicide Nimbus 283 SE on winter oilseed rape of Lirajet and Silvia varieties were not observed. The yield harvested from the herbicide objects was higher about 27 to 54% in comparison with the yield obtained from the control object.
Wstęp
Rzepak jest rośliną reagującą bardzo silnie na zachwaszczenie w początko-wym okresie swego rozwoju, dlatego stosowanie środków przedwschodowych jest najefektywniejsze. Korzystniej jest zwalczać chwasty środkami zawierającymi dwie substancje biologicznie czynne niż jedną, które mają zwykle węższe spektrum działania na chwasty. Nimbus 283 SE jest nowo opracowanym herbicydem, przeznaczonym do zwalczania chwastów dwuliściennych w rzepaku (Nyuken i in. 1996). Celem przedstawionego opracowania jest ocena efektywności działania tego środka w rzepaku ozimym w warunkach Polski, na podstawie wyników czterech doświadczeń przeprowadzonych w latach 1999–2001 w Zakładzie Ekologii i Zwalczania Chwastów IUNG we Wrocławiu.Metodyka
Doświadczenia zakładano metodą losowanych bloków w trzech powtórze-niach, na polach produkcyjnych, na których rzepak był uprawiany zgodnie z zale-ceniami agrotechnicznymi. Poletka o powierzchni 25 m2 opryskiwano bezpośred-nio po siewie rzepaku herbicydem Nimbus 283 SE, zawierającym jako substancje aktywne 250 g/l metazachloru i 33,3 g/l chlomazonu. W doświadczeniach stoso-wano dwie dawki 2,5 oraz 3 l/ha, a dla porównania użyto Butisan 400 SC i Butisan Star 416 SC w dawce 3 l/ha. Co roku jedno z doświadczeń przeprowadzono na lekkiej glebie brunatnej IV kompleksu przydatności rolniczej w Laskowicach, a drugie na ciężkiej — czarnej ziemi II kompleksu przydatności rolniczej w okolicach Wrocławia.Ocenę działania herbicydów na roślinę uprawną i chwasty metodą bonitacyjną w skali 1÷9 wykonywano 3–4 tygodnie po opryskaniu. Jesienią określono stopień zniszczenia chwastów metodą ramkową. Wiosną tuż przed kwitnieniem rzepaku oceniano stopień pokrycia gleby przez roślinę uprawną i chwasty metodą agrofitosocjologiczną. Wszystkie analizy wykonano zgodnie z przyjętą metodyką (Domaradzki i in. 2001). Plony z poletek zbierano kombajnem, następnie przeliczano w tonach na hektar, a wyniki analizowano statystycznie.
Omówienie wyników
Analizy wykonane metodą bonitacyjną wykazały, że herbicyd Nimbus 283 SE nie jest fitotoksyczny dla rzepaku ozimego. W doświadczeniach na glebie lekkiej zanotowano jedynie niewielkie przebarwienia brzegów liści rośliny uprawnej, charakterystyczne dla działania chlomazonu (tab. 1). Objawy te obserwowano na około 5% roślin. Okazały się one przemijające, ustąpiły w okresie 2 tygodni i nie wpłynęły na dalszy rozwój i plonowanie rzepaku. Podobnych przebarwień nie obserwowano w doświadczeniach prowadzonych na glebie ciężkiej (tab. 2).Stwierdzono, że Nimbus 283 SE stosowany w dawce 3 l/ha niszczy skutecz-nie szereg gatunków chwastów, takich jak Apera spica venti, Galium aparine, Anthemis arvensis, Tripleurospermum inodorum, Descurainia sophia, Stellaria media, Thlaspi arvense, Capsella bursa-pastoris, Lamium amplexicaule, Lamium purpureum, Veronica persica (tab. 1 i 2); jego efektywność była lepsza niż stan-dardowego środka Butisan 400 SC. Obniżenie dawki herbicydu Nimbus 283 SE do 2,5 l/ha spowodowało zmniejszenie skuteczności działania na niektóre chwasty: Chenopodium album, Descurainia sophia oraz Lamium amplexicaule na glebie lekkiej i Thlaspi arvense na glebie ciężkiej. Gatunkami średnio wrażliwymi na działanie środka były Geranium pusillum i Viola arvensis, które lepiej niszczył standardowy Butisan 400 SC.
Dzięki dobremu zniszczeniu chwastów Nimbus 283 SE, stosowany w daw-kach 2,5–3 l/ha, przyczynił się do wzrostu plonu rzepaku o 27–31% w doświad-czeniach na glebie lekkiej, gdzie dominowały chwasty rumianowate (Anthemideae) — tabela 1 oraz o 51–54% w doświadczeniach na glebie ciężkiej, gdzie dominowała przytulia czepna (Galium aparine) — tabela 2.
Wnioski
• Nimbus 283 SE stosowany w dawkach 2,5–3 l/ha nie uszkadzał rzepakuozimego odmian Lirajet i Silvia, a dzięki skutecznemu zniszczeniu chwastów przyczynił się do wzrostu plonu nasion o 27–54%.
• Nimbus 283 SE okazał się przydatnym herbicydem do niszczenia najgroź-niejszych dla rzepaku chwastów, takich jak: Galium aparine, Anthemis arvensis, Tripleurospermum inodorum, Descurainia sophia, Stellaria media, Thlaspi arvense, Capsella bursa-pastoris, Lamium amplexicaule, Lamium purpureum, Veronica persica.
• Rejestracja w Polsce i wprowadzenie tego środka do zaleceń dla praktyki rolniczej zwiększy możliwości skutecznego ograniczenia zachwaszczenia rzepaku ozimego.
Conclusion
• The phytotoxic effects of herbicide Nimbus 283 SE (dose 2.5–3 l/ha) on winter oilseed rape of varieties Lirajet and Silvia were not observed. The yield assembled from the treated plots was higher about 27 to 54% in comparison with the yield obtained from the control plots.• Nimbus 282 SE give good control: Apera spica venti, Galium aparine, Anthemis arvensis, Tripleurospermum inodorum, Descurainia sophia, Stellaria media, Thlaspi arvense, Capsella bursa-pastoris, Lamium amplexicaule, Lamium purpureum, Veronica persica.
• Registration and introduction of this herbicide to Polish agriculture increased possibilities of weed control in winter oil seed rape
Literatura
Domaradzki K., Badowski M., Filipiak K., Franek M., Gołębiowska H., Kieloch R., Kucharski M., Rola H., Rola J., Sadowski J., Sekutowski T., Zawerbny T. 2001. Metodyka doświadczeń biologicznej oceny herbicydów, bioregulatorów i adiuwantów. Cz. 1. Doświadczenia polowe. Wyd. IUNG Puławy: 167.Nyuken W., Klassen H., Landes M. 1966. BAS 632 00 – eine neue Herbizid – Kombination zur Unkrautbekämpfung in Winterraps. 50 Deutsche Pfanzenschutztagung in Münster, biologische Bundesanstalt für Land- und Forstwietschaft, Berlin – Dahlem, 321: 61.
Tabela 1 Ocena efektywności herbicydu Nimbus 283 SE w doświadczeniach IUNG Wrocław z rzepakiem ozimym, uprawianym na glebie lekkiej (wyniki średnie z lat 1999–2001) — Evaluation of effectiveness of herbicide Nimbus 283 SE in experiments IUNG Wrocław with winter oilseed rape on the light soil
F E Obiekt Treatment Dawka Dose [l/ha] Plon Yield
[t/ha] BRSNA APESV VIOAR VERPE LAMPU MATIN ANTAR CAPBP LAMAM THLAR CHEAL GERPU
Kontrola – Check – 2,34 1 * 24 * 73 * 37 * 32 * 29 * 27 * 27 * 18 * 12 * 4 * 3 Nimbus 283 SE 2,5 2,98 1–2 100 61 100 100 100 100 99 85 100 88 45 Nimbus 283 SE 3 3,06 2 100 68 100 100 100 100 100 100 100 95 84 Butisan 400 SC 3 3,04 1 100 76 100 100 100 100 100 97 88 80 93 Butisan Star 416 3 2,94 1 100 71 100 100 100 100 96 97 82 75 86 NIR 0,418
Objaśnienia do tabeli — Comments to the table:
BRSNA — Brassica napus LAMPU — Lamium purpureum LAMAM — Lamium amplexicaule
APESV — Apera spica venti MATIN — Tripleurospermum inodorum THLAR — Thlaspi arvense
VIOAR — Viola arvensis ANTAR — Anthemis arvensis CHEAL — Chenopodium album
VERPE — Veronica persica CAPBP — Capsella bursa-pastoris GERPU — Geranium pusillum
F— wrażliwość roślin na herbicyd w skali 1÷9, gdzie: 1 — brak działania na roślinę uprawną
9 — zniszczenie rośliny uprawnej
F — susceptibility of plants to herbicides in scale 1÷9 where: 1 — no reaction of crop
9 —crop damaged E— zniszczenie chwastów [%]
*— dla kontroli podano liczbę chwastów [szt./m2]
E — percent of weeds control
Tabela 2 Ocena efektywności herbicydu Nimbus 283 SE w doświadczeniach IUNG Wrocław z rzepakiem ozimym, uprawianym na glebie ciężkiej (wyniki średnie z lat 1999–2001) — Evaluation of effectiveness of herbicide Nimbus 283 SE in experiments IUNG Wrocław with winter oilseed rape on the heavy soil
F E Obiekt Treatment Dawka Dose [l/ha] Plon Yield
[t/ha] BRSNA TRZAX GALAP CAPBP THLAR MATIN VIOAR STEME DESSO ANTAR LAMAM LAMPU
Kontrola – Check – 2,09 1 * 7 * 23 * 13 * 12 * 12 * 8 * 7 * 6 * 5 * 3 * 3 Nimbus 283 SE 2,5 3,16 1 31 91 95 75 100 50 100 76 100 100 100 Nimbus 283 SE 3 3,22 1 38 100 100 93 100 60 100 96 100 100 100 Butisan 400 SC 3 2,94 1 38 74 100 83 100 75 100 99 100 100 100 Butisan Star 416 3 3,18 1 24 100 92 87 100 68 100 79 100 100 100 NIR 0,448
Objaśnienia do tabeli — Comments to the table:
BRSNA — Brassica napus THLAR — Thlaspi arvense DESSO — Descurainia sophia
TRZAX — Triticum spp. MATIN — Tripleurospermum inodorum ANTAR — Anthemis arvensis
GALAP — Galium aparine VIOAR — Viola arvensis LAMAM — Lamium amplexicaule
CAPBP — Capsella bursa-pastoris STEME — Stellaria media LAMPU — Lamium purpureum
F— wrażliwość roślin na herbicyd w skali 1÷9, gdzie: 1 — brak działania na roślinę uprawną
9 — zniszczenie rośliny uprawnej
F —susceptibility of plants to herbicides in scale 1÷9 where: 1 — no reaction of crop
9 — crop damaged E — zniszczenie chwastów [%]
*— dla kontroli podano pokrycie gleby przez rośliny [%]
E —percent of weeds control
