• Nie Znaleziono Wyników

"Historiografia jako metoda kształtowania współczesnej białoruskiej œwiadomośœci narodowej", 2006 : [recenzja]

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share ""Historiografia jako metoda kształtowania współczesnej białoruskiej œwiadomośœci narodowej", 2006 : [recenzja]"

Copied!
8
0
0

Pełen tekst

(1)

Yлaбэiмip Cнanкoycкi

"Historiografia jako metoda

kształtowania współczesnej

białoruskiej wiadomości narodowej",

2006 : [recenzja]

Echa Przeszłości 8, 277-283

(2)

m oże p re te n d o w ać do roli p rz ew o d n ik a m etodycznego. J e s t to „drogow skaz”

pro w adzący donikąd. D o k to ra n t, k tó ry n ie o p a trz n ie zechce sk o rz y sta ć z tego

op ra co w an ia , szybko p rz e k o n a się, że ce n n ie jsze w sk azó w k i o trz y m a od

u rz ę d n ik a w dziek an acie. P u b lik a cję o p ra co w an ą p rzez B en o n a M iśkiew icza,

M acieja S zczurow skiego oraz W andę K ry sty n ę R o m an n ależ y u zn a ć za zb ęd ­

n ą , d ając ą fałszyw y obraz studiów d o k toran ck ich .

T o m a s z K r u z

(Łódź)

A n d r z e j W a łk ó w s k i

(O lsztyn)

BoaryK Ha apTbiKya 3a3icaaBa M.BrniuKara Historiografia jako metoda kszal-

towania współczesnej białoruskiej świadomości narodowej, anyOaiKaBaHbi

y naconice „Echa Przeszłości”, 2006, t. VII, s. 343-375.

n p a ^ e c a p iHCTMTyTa M m H a p o p H b ix a a c a e a a B a H H a y B p o p a a y c K a r a ym B epciT 3T a 3 a 3 ic a a y M .B iH ip K i He n ep m b i r o a 3anM aeppa BbiByn3HHeM cynacH an 6eaap ycK an ricT a p b ia rp a ^ ii, a 6 hmm cB ean ap b a ro n y6aiK apbii, y tm m aiK y KHira1. r 3Ta BeabMi naT ps6H aa n p a p a aK a a a 3aM e^H an, TaK i 6eaap ycK an ricT ap b iarp a^ ii. Y B oryae npa6aeMaTbiKa pa3B ippa cyn acH an 6eaap ycK an ricTapbinHan HaByKi ayH a HeaacTaTKOBa pacnpapaB aH a y E e a a p y c i. E eaap ycK ia ricTopbiKi naKyab mTo He M orypb n a x B a a ip p a TaKiMi c y p ’e3HbiMi MaHarpa^iaMi n a r3Tan T3MaTbipbi, aKia cTBapbm i ix 3aM e^H bia K aaeri - HaMepKi ayTap P anH 3p .n iH a ro p p i n oab cK i ricTopMK 3 a 3 ic a a y BiHipKi. A 6 ea 3 B e n p a p b He 3acT aaica n a -3 a yB aran 6ea a p y cK ix B y n o H b x , aT p b M a y m b p3p3H 3ii y ricTapbiHHbix n a c o n ic a x 2 . K H ira P.^iH pH 3pa nepaK aap3eH a i Bbipap3eHa Ha 6eaap ycK an MoBe3 .

E eaap ycK ia ricTopMKi a a b irp a a i aKTbiyHyro poaro y n p a p 3 c a x HapbiaHaabHara a p p ap ^ 3H H a, a3M aKpaTbi3apbii, r a a o c H a c p i, H a6b ip p i E e a a p y c c r o p 3 a p ^ a y H a n H e 3 a a e ^ H a c p i, cT a H a y a eH H i P 3 c n y 6 a iK i E e a a p y c b aK H oB an e y p a n e n c K a n P 3 a p ^ a B M 3 6araT M M i ricT a p b in H b iM i T p a p b ip b ia M i. P a3aM 3 iH m biM i npaacTayHiKaMi HaByKoBan i TBopnan im a a ireH p b ii aHbi y 3 a a ic a 3a im aaeK TyaabH yro n p a p y n a aaH ayaeH H i ricT ap b in H an n p a y a b i, a a ca ea a B a H H i “ 6 e a b ix n a a M a y ” y H a B y p b , a p p a p ^ 3 H H i 6 e a a p y c K a n m ob m i H a p b ia H a a b H a n c B a a o M a c p i P 3H apbaH aai3aBaH ara i 3pyci$iK aB aH ara 6 eaap ycK ara rpaMaacTBa. Ł3Taa n p a p a , aKaa 6 b ia a H an 6oab m 3ayB a^aabH aa y a p y r o n n a a o B e 1 9 8 0 - x - n e p m a n n a a o B e 9 0 - x

1 Z. J . W inicki, Współczesna doktryna i historiografia białoruska (po roku 1989) wobec

Polski i polskości,W rocław 2003.

2

Di. CHanKoycKi, Yjiaa3iMip. E e j a p y c K i z i c m o p biK n a d n p u z n e m a M y n a d bi [y:] E e j a p y c K i

zicm apbiH H bi a z j u d . 2000. № 7. Cm. 1. C. 214— 227; A. CMaaaHHyK. y n o m y K a x e o p a z a S e u a p yc K a u n a ą u i [y:] E e ja p y c K i z ic m a p biHHbi a z j u d . 2003. № 10. C. 255-280.

3

.PmaHap, PaHHap. r i c m o p b i K i i y j a d a : H a ifb iH m e o p H b i n p a ^ c i zic m a p b iH H a u n a jim b iK a

(3)

ragoy, M o^a 6 b ^ b c a n p a y g i apaHeHa 3aMe^HbiMi gacnegnMKaMi aK “TBapaHHe HapMi” . _3Ha пpaцarвaeццa na ceHHamHi g3eHb. 3ano3HeHaa y cBaiM ^apMipaBaHHi i p a 3 B ^ ^ 6en ap ycK aa нaцbIa naKana cB aix “ т в o p ц a y ” Ha HiBe g y x o y H a - KynbTypHara a6yg^3HHa. y rsTMM csH ce 6enapycKia ricTopbiKi, Ha Maro gyMKy, He p a 6 in i H enara He3BbinanHara y napayHaH Hi 3 n p a ^ ecin H b iM i i TBopnMMi HaMaraHHaMi cBaix Kaneray 3 yKpaiHM, .HiTBbi i iHmbix 6binbix caвeцкix pscny6niK , aKia arp irnan i H e3 a n e^ H a c^ nacna p a cn agy CCCP.

TaKcaMa n e p a g ricTopMKaMi h o b m x H e3ane^ H bix g 3 a p ^ a y n a y c r a n a TaKaa H oBaa i a ry n b H a a g n a y c i x 3 a g a n a , aK в м п p a ц o y к a c B a e n н a ц м a н a n b н a н r ic T a p in H a n K a H ^ n ^ ii . T aBopKa im n a n p a T oe, Ka6 B b in p a ^ B a ^ hobm n o r n a g Ha an n b iH H yro i cy c B e T H y r o r i c T o p i r o n p a 3 c B a e agM eT H b ia, K an i x o n a ц e “H a^ iaH anbH bia aKynapbi” . T p s 6 a 6b in o p a зв iт a ц ц a , p a m y n a a g к iн y ц b cra p b ia MeTaganarinHMa n a g b ix o g b i, a ^ H K i, g a c n e g n i a iHcTpyMeHTM, na6ygaBaH bia Ha g b iK T a^ M apKci^Ka-neHiHcKan ig s a n o r ii, i n e p a n c r o Ha n a s ^ b i i M eTaganarinH ara n n ropani3M y i c B a 6 o g b i HaByKoBan т в o p n a c ц i. A ^ м ц ц a y n e н н e rsT a n 3agan b i agKpMBana m n a x y cycBeTHyro ricrapbinH yro HaByKy. y rsTMM c sH c e He Mary п a r a g з iц ц a c a ^ B a p g ^ H H a M i a y T a p a , aK ia eH p o 6 iц b , c n a c b in a r o n b ic a Ha P.^iH gH spa, a 6 t m m, mTo 6enapycK aa “H a^ iaH anbH aa K a H ^ n ^ ia ricT opbii” Bag3e g a agpbiBy ag ricT opbii iHmbix H ap ogay (C .3 4 8 ).

Pa3aM 3 MaiMi KaneraMi n a iH c T b n y ^ ricT opbii H a ^ ia H a n b H a n a к a g эм ii HaByK B e n a p y c i a y g 3 e n b H in a y y в м п p a ц o y ц м h o b m x HaByKoBbix n a g b ix o g a y g a acBaTneHHa ricT opbii B e n a p y c i, aKaa 6b in a im ^ iip a B a H a TaranacHbiM gb ^ K T a p a M iHcTMTyTa M .n .K a ^ r o K o M (3anM ay n a c a g y g b ^ K T a p a y 1 9 8 9 - 1 9 9 9 rr.), a r o HaMecHiKaM n a HaByKoBan n p a ^ i M . O .BinoM , iHmbiMi BagynbiMi c y n p a ^ y m K a M i iHcTMTyTa4. T o e, mTo mm x a ^ n i cт в a p м ц b g n a ynacH bix g a c n e g n b ^ K ix п a т p э 6 a y i g n a BM K apicTaH H a iHmMMi ricTopM KaM i, T a g i aTpMMana p a 6 o n y r o Ha3By “H a^ iaH an b H aa” ц i “ H a ^ ia H a n b H a -g 3 a p ^ a y H a a к a н ц эп ц м a ricT opbii B e n a p y c i” . Г э т a mm pa3yM eni aK arynbH yro M eTaganarinH yro n n a r ^ o p M y y gacnegaB aH H i ricT opbii B e n a p y c i 3 H a ^ iaH an b H a-g3ap ^ ayH b ix n a s ^ b i n 5. 3pa3yM ena, mTo cnpaB a He im n a n p a H an icaH H e H enK ara gaKyM eH Ta, ycT a H o B a n H a ra apTM Kyna ц i g м p э к т м в м , aK т p э 6 a g a c n e g a в a ц b 6 en a p y cK y ro r ic T o p i r o . “ H a ^ ia H a n b H a n K a H ^ n ^ i i ricT opbii B e n a p y c i” y Bbirnag3e nanaTara ц i 3aKoHnaHara gaKyMeHTa He icHaBana. TaMy i к p м тм к aв aц b y TaKiM c э н c e rэтyro к aн ц эп ц м ro aK gaKyMeHT 6ecn agcT ayH a. TaBopKa im n a n p a T oe, mTo т p э 6 a к ip aв aц ц a royHbiMi n p b iH ^ m a M i

4 H a пpaцaгy 1988-2000 r. a пpaцaвay y Iнcтм тyцe ricTopb

i

i HAHB y aкacцi cTapmara,

Bagynara HaByKoBara c y n p a ^ y m K a , y 1995-2000 rr. 6b

i

y 3aragnMKaM agg3ena нaцм aнanbн м x

i Mi:*HapogHbix agHociH, cyM am naroni raTy пpaцy 3 nacagaS n p a ^ e ca p a Kai^egpbi Mi*HapogHbix

agHociH B.fly.

5 Tn. M. Bin. C m a u a yjieH H e H a ^iH H a jih H a u z ic m a p u m p a < p iH H a u K a u ^ n ^ i i [ y : ] 3 H ifb iK jia n ed b m

z i c m o p u i E e n a p y c i. y 6 t . T.3 riM H a 3 ii -K a d z H tjb in . MiHcK 1996. C. 21; M .n . Kacцroк. AcH oyH bin SbiHiKi i 3 a d a m i dacjiedaeaH H R z i c m o p u i E e n a p y c i [y:] r ic m a p u H H a n HaeyKa i z ic m a p u H H a n a d y K a ą u n y P z c n y S n i ą b i E e n a p y c h : C m a H i n e p c n e m n u e b i p a 3 eitjtjR : M a m z p b w n b i I I Y c e S e n a p y c K a u K a H tpepzH ipii z icm o p b iK a y . M iHcK, 1 0 - 1 1 K pac. 1 9 9 7 z . MiHcK 1999. C. 4 -5 .

(4)

y gacnegaBaHH i r ic r o p t ii B e n a p y c i (g 3 n an iT b i3ap tii, g3MaKpaTbi3aptii i g 3 ig 3 a n a - ri3ap b ii, npM3HaHHi H aptiaH anbH tix i g 3 a p ^ a y H t ix K am ToyH acpefi 6en ap ycK ara H apoga i r. g .).

3 a M e ^ H t ia r ic T o p tiK i (P .^ iH flH sp i 3 g .B iH ip K i) HeaK B enbM i HepBOBa agp3araB ani Ha “ HaptiaHanbHyro KaHp3nptiro r ic r o p t ii B e n a p y c i” , Ha3biBaroHti a e “TaK 3BaHafi” , 6 e p y n t i r3T ti T3pMiH y gB yK occi. H a n sy H a , ix 3 acM yp in a TaKaa cM enaa i apbiriHanbHaa nacTaHoyKa 3agaH ti 6enapycK iM i ricroptiK aM i, aKyro sh m He cycTpaK ani y c y c e g H ix 3 B en ap yccro KpaiHax: .HiTBe, .HaTBii. YKpaiHe, nonbm H bi. M m ^ y r3TMM He 6aH tm i i He 6aHtiM HefiKafi aco6H afi ricT aptiarpa^iH H afi Micii. C b o h n o m a g Ha ynacH yro i cycBeTHyro ricT optiro B tin p a p o y B a n i ricr o p tiK i h ob m x H e 3 a n e^ H b x g 3 a p ^ a y i 6 b m tix KpaiH “p3anbH ara capbiani3M y” . H an3yH a, aH ti He Ha3bBani cBaro n p a p y cTBap3HHeM K aH p3nptii ynacH afi HaptiaHanbHafi r ic T o p tii, an e c y r a a c p b pagtiK anbH ara n e p a r n a g y M eTaganariHHtix K aH p3nptifi ag r3Tara He M aHaeppa.

A ca 6 n iB a cp b c n y a p t i i Ha “ ricTaptiHHbiM ^ p o H p e ” B e n a p y c i n a c n a arptiMaHHa H e 3 a n e ^ H a c p i g o 6 p a p a c K p tiy P .^ iH g H 3 p , xapaK Tapti3yroH bi a e aK rapaH yro ricT a p tia rp a ^ iH H y ro cnp3HK y n a M m 6enapycK iM i ricT optiK aM i, aK ix r n ti6 o K i n a g 3 e n i aK yMamaHHe y n a g a y y n p a ^ e c ifiH tia g tic K y c ii B ynoH tix Ha 6aKy agHofi r p y n t i6. B o c b TaKofi c iT y a p tii c a n p a y g ti Hi 6 t n o y HiBogHafi iHmafi nocTcaBepK afi KpaiHe. U a ^ K o e cTaHoBimHa, y aKiM a n tH y n ic a H aptiaH anbH tia, “H e3 a n e^ H tia ” , Kani M o^H a TaK cK a3apb, 6 en ap ycK ia ricT op tiK i y BbiHiKy agM im cT p ap tifiH b ix, K a g p a B t x , a p r a H i3 a p b ifiH b ix , n p a n a r a H g t ic p K ix , M a p a n b H a - n c ix a n a r iH H tix g3eaH H ay y n a g i KipayHiKoy a g HaByKi - Bocb mTo naBiHHa n e p m 3a y c e Typ6aBapb 3 a M e ^ H tx K aneray-ricT optiK ay, a He y a y H tia , Ha Mofi n o r n a g , 3 a c p a p o r i i T yp6oT ti HaKoHT h ob m x ricra p b ia rp a ^ iH H tix KaH p3nptifi i n a g t ix o g a y r3Tafi caMafi r p y n ti ricT opbiK ay-agpag^3H pay. HaBaT n p t i icHaBaHHi n3yH bix x i6 a y , HegaK nagHacpay, naMMAKoBtx n a g tix o g a y aH ti 6 y g y p b 3 HacaM B binpayneH ti.

y c y B a 3 i 3 tm m , m To y 6 e n a p y c K a fi ricT ap tiH H afi c B a g o M a c p i, H aB yp ti i rpaMagcKafi cBagoM acpi g o y r i Hac naHaBani HeHaptiaHanbHtia ricrapbiarpa^iH H bia K aH p3nptii (nonbcK aa i p acificK aa), aKia HaBa3Bani cBaro KappiHy ricTaptiH H ara M iH ynara B e n a p y c i i a e agH ociH 3 c y c e g H iM i H ap ogaM i, n a c n a gacarH eH H a H e3 a n e^ H a cp i 6 en a p y cK ia ricT op tiK i cKaHp3HTpaBani y B a ry Ha t m x KnronaBtix MoMaHTax r ic T o p t ii, aK ia T b iH tm ica cTBap3H Ha 6 e n a p y c K a fi g 3 a p ^ a y H a c p i, ycTynneHH a y g3ap^ayH a-naniT biH H tia ca ro 3 ti 3 iHmbiMi g3ap^aB aM i, 3B anroptii c a p tia n b H a -K n a ca B tix , 3THa-HaptiaHanbHbix i papK oyH a-p3nirifiH bix agH ociH Ha T 3 p t T o p t i g 3 a p ^ a y , y cKnag aKix y B a x o g 3 iy 6enapycK i 3THac. y r3TMM c3H ce mm, 6enapycK ia r ic T o p tK i, c a n p a y g t cTaBini, a gaKnagH efi cKa3apb, BapTani y p3HTp cB aix gacnegaB aH H ay 6 en a p y ca y , 6enapycK i 3THac, 6enapycK i H apog, 6enapycK yro H a p tr o . M m m yK ani i myKaeM 6 e n a p y c a y i n a naxog^ aH H i, i n a cB agoM acpi, i n a

6 Lindner, Rainer. Besieged Past. N ational and C ourt H istorians in Lukashenkas Belarus, N ationa­

litie s P a p e rs 1999, 27. P. 6 3 1 — 648; ^ r o » . H a tjU R H a jih H U R i “n p u d e o p H M R ” z i c m o p u K i

(5)

MoBe c a p o a nanaKay, p a c in p a y , niT oypay, a a aKix aHM Meni T3Ha3Hpbiro a a n y n a p p a y BbHiKy H ecnpbianbH bix a n a 6 en a p y cK a n (niTBiHcKan, n p a B a cn a y H a n ) 3niTM np a p 3 ca y . H am bi 3aM e^Hbia Kaneri (y aaa3eHbiM BbinaaKy P.^iH aH ep i 3.B iH ipK i) Ha3bBaropb r3Ta “ 6enapycap3HTpM3MaM” , 3 ’aBan mKoaHan a n a HaByKi, mTo B aa3e, n aB oan e ix cn o y , a a a e naniTbi3apbii i i3anapbii. A c a 6 ic T a Mary npMHapb y c b o h a a p a c nanpoK i y “ 6enapycap3HTpM 3M e” , ane He Mary n a r a a 3 ip p a 3 tm m , mTo eH m K oaHb a n a 6enapycK an ricTapbinHafi HaByKi i a n a aaH ociH E e n a p y c i 3 cycea3aM i. M m , 6 en a p y cK ia ricTopM K i, ^ y r3TbiM 6anbiM, n p a 6 a n p e 3a BbicoKia cnoBM , BbiKaHaHHe cB aen n p a ^ eciflH a fl i rpaM aacKan M icii n e p a a rpaMaacTBaM, naKonbKi HixTo aKpaMa ricTopMKay r3Ty n p a p y He 3 p o 6 ip b .

P a c in c K a a i n o n b c K a a r ic T a p b in H b ia m s o i M p a r H y n i E e n a p y c b i a e mMaTHapbiaHaabHae HacenbHipTBa y cBaro ricropb iro, He naKiaaronbi 6enapycaM ricTapMHHMx n p aB oy Ha ynacH yro a 3 a p ^ a y H a cp b , MoBy i KynbTypy, p i npbi3Haronbi, caM ae 6 o n b m a e npaBM Ha HapbiaHanbHa-KynbTypHyro ayTaHoMiro. H e Mary ninbipb “ 6 e a a p y c a p 3 H T p M 3 M ” HaBaT n 3 y H a n x B a p o 6 a n p o c T y , n aK on b K i 6 e 3 a r o y 6en ap ycK ara ricTopMKa r y 6 n a e p p a MapanbHM i naTpbiaTbiHHbi c3H c y BbiByn3HHi 6 e n a p y c K a n r ic T o p b ii. H a Maro ayM Ky, naK ynb y E e n a p y c i 6 y a 3 e icH aB ap b HaBynaibHbi npaaM eT i HaByKoBaa abicpbinniH a n a a Ha3Ban ‘T ic r o p b ia E e n a p y c i” , a e BbiKnaaHbiKi i aacn ean b iK i 6 y a y p b xB opbia Ha “ 6enapycap3H TpM 3M ” . M o * a 6bipb, y iH m bix KpaiHax a acn ean b iK i ricT opbii E e n a p y c i 3M orypb n e p a a a o n e p b r3Tyro x B a p o 6 y p i y B o ry n e He xB ap3pb Ha a e . A n e r3Ta y ^ o nMTaHHe iH m ara KmTanTy.

nepa^ pa3ipyroH M a r o , x a p e y 6m 3aaap b nMTaHHe caM c a 6 e i cBaiM KaneraM- ricTopMKaM: “X t o n e n m , 6 o n b m n p a ^ e c ifiH a i aaKnaaHa, M o^ a H anicapb ricropbiro n3yH an KpaiHM, a6aniparonbica Ha Tbia ^ caMbia KpbiHipbi? A h h m h h m p i 3aMe^Hbi ricropbiK ?” K ani pa3yM epb ricrapbinH yro HaByKy 3 nyHKTy rnea^aH H a na3iTMBi3My, HapMaHanbHaa np b rn an e^ H acp b ricTopMKa He Mae 3Han3HHa. A n e ricT opbia r3Ta He TonbKi HaByKa. T3Ta B a^H aa nacTKa rpaM aacK an, a 3 a p ^ a y H a fl, HapbiaHanbHan c B a a o M a c p i, c B e T a n o r n a a y i c B e T a y c n p b iM a H H a , aK aa M ae He T onbK i p a p b a H a n b H M a , a n e i ip ap b iaH an b H b ia, M i^ in H b ia, ayxoyH a-3M ap b iaH an b H b ia 3ieMeHTM. A anrocT paB apb i y B a c o 6 ip b ix y cB a ix HaByKoBbix aacneaaB aH H ax, y B e c p i y n3yHM ricTapbinHbi KaHT3KcT, BMKnacpi Ha poaH an MoBe (naaK p3cneH a m hoh. - Y .C .) , n e n m 3a y c e 3M o^a afinbiHHbi ricTopMK. i r3TM ricTopMK, Kani eH aanyB ae c a 6 e naTpbicraM p i n p o cT a cBaaoMMM rpaMaa3aHiHaM a3ap ^ aB b i, 6 ya3e “xB opbi” Ha HapMaHanbHM p i 3THinHbi p3HTpM3M y cB aix HaByKoBbix nom yK ax i aacneaaBaH H ax.

BapT aronbica a a KaHKp3THbix nMTaHHax, aKia n acT aB iy y cBaiM apTMKyne 3a .ro .B iH ip K i, x a n y cnM H ippa Haa npaeKTaM “ Cto nMTaHHay i aaKa3ay n a ricTopbii E e n a p y c i” , aKia 6 b in i HaapyKaBaHM y 1 9 9 3 r. y ra 3 eT a x “ H a p o a H a a B o n a ” i “ 3B a3aa” , a noTbiM 6bini nepaBbiaaa3eH bi y 2 0 0 2 r. y Bbirnaa3e KHiri n a a Ha3Ban “ Cto n a p b a 3 eca T nMTaHHay i aaKa3ay n a ricT opbii E e n a p y c i” . T3Ta nanynapH ae, c n p o m n a H a e , cxeMaTM3aBaHae, KapoTKae BMKnaaaHHe H a n 6 o n b m apK ix n a a 3 e n i n o c T a p e n 6enapycK an r ic T o p b i. ^ r o M3Ta -MaKciManbHa n a m b p b p b BeaM n p a

(6)

ricT apb nHae MiHynae B e n a p y c i c a p o g caMb x m b poK ix i H egacBegnaH b x Konay 6en ap ycK ara rpaMagcTBa. Г э т a Hi y aKiM pa3e “ He caMM aKTyanbHM (Kani raBopKa ig 3 e n p a “ Cto n a ^ g 3 e c a T nbiTaH Hay..” . - A yT .) i gaKTpMHanbHM 6enapycK i n o r n a g Ha ricropbiro 6enapycK an g 3 a p ^ a y H a c ^ i H a ^ i i” (C . 3 5 3 apT. 3 g .r o .B iн iц к a r a ), i He “KnacinHae B b ip a ^ H H e H a^iaH anbH afi к a н ц э п ц м i r ic r o p b ii B e n a p y c i” (C . 3 5 3 apT.), aK c ^ a p g ^ a e naBa^aHM K anera 3 g 3 ic n a y Г О .B iнiцкi.

H e g a K n a g H a ^ B a p g ^ H H e i n p a T o e , m T o 6 o n b m a c ц b a y T a p a y “ CTa nM TaH H ay” - reT a a y T a p i н e c a в e ц к ix n a g p y n H iK a y r i c T o p i i (m K o n b H ix i y н iв e p c iт э ц к ix ), aKia 3apa3 з ,a y n a ro ц ц a a6aBa3KoBMMi y c a p э g н ix m K onax i BHy B e n a p y c i (н a з м в a r o ц ц a n p o 3 B im n i n .^ o f lK i, M .B in a , T .C araH oB in a) ( C .3 5 3 ) . H anicaH M a r э т м м i ayTapaMi ganaM o^H iK i, a noTMM nagpynH iK i nparpbiM anica TonbKi g a 2 0 0 0 - 2 0 0 1 rr. i 6 b in i 3aMeHeHM h o b m m naKaneHHeM m K onbH bix nagpynH iK ay, aKoe agnrocT poyB ae a^^M H H yro, н ea c a в e ц к y r o к a p ц iн y r ic T o p i i B e n a p y c i. ,3,a T aro ^ , n .^ o f lK a i M .B in He B bigaB ani n a g p yn H iK ay g n a BHy, a T.CaraHoBin He 6b iy ayTapaM nagpynH iK ay n a r ic T o p i i B en a p y ci.

3 g . r o . B iH ^ K i c п a c м n a e ц ц a Ha п p a ц м B agoM ara 6 e n a p y c K a r a ricTopM K a M .E p M a n o B in a , Ha3MBaronM a r o n o r n a g i a 6 c т в a p э н н i B a n iK a r a KHacTBa ^ iT o y c K a r a “ gaKTpMHanbHMMi” g n a 6 e n a p y c K ix naniT M K ay н a ц м a н a n b н a н a p м e н т a ц м i i g a T a r o ^ aH T b in on b cK iM i ( C . 3 5 2 ) . M o » a 6 м ц b , r э т a “ g a к т p м н a n b н a c ц b ” 6 b in a aKTyanbH a g a c a p э g з i н м 1 9 9 0 - x r r ., a n e 3 a p a 3 6 en ap ycK ia naniTMKi H a^ iaH an b H afi a p м e н т a ц м i мaroцb 3yciM i H m i a 3aganM , nMM m y к a ц b ricT ap b in H b ia gaKTpMHM y n a c a y c a p э g н a в a к o y a . B e n a p y c K ia ricT op M K i T .T an eH n aH K a, T .fflT b ix a y , M .H a p H a y c K i BM K a3ani cyM H eH H i y н a в y к o в a c ц i H eK a T o p ix BMBagay i c ^ a p g ^ H H a y M .E pM anoB ina, y tm m niKy agH ocH a a r o к a н ц эп ц м i y3HiKHeHHa B K H aK 6enapycK an g3ap ^ aB b i, a6 т э p м т o p м i neT anicH an .HiTBbi7.

H eK a T o p ia BMKa3BaHHi i a ^ H K i naB a^aH ara 3 g .r o .B iн iц к a r a He y a y n a ro ц ц a к a p эк т н м м i. n a B o g n e a ro cn o y , HixTo y B e n a p y c i He cт a в iц b n a g cyMHeHHe BMHiKi raH e6H ara MancKara 1 9 9 5 r. MoyHara p э $ e p э н g y м y (C . 3 4 4 ). ^ T a He TaK. 3HanHaa nacTKa 6en ap ycK ara rpaMagcTBa n i n i n a i n in м ц b , mTo eH n p a B o g 3 iy ca n a g y ц ic к a м y n a g , 3a^ K ayneH bix y HagaHHi pycK an MoBe cTaTycy g3 a p ^ a y H a fl m o b m. Mto 3 reT ara aTpMManaca, 3apa3 g o 6 p a 6anHa. n p b ixin b H iK i 6 e n a p y cK a n m ob m 6b in i nacTayneHM y H epayH anpayH bia, 3HanHa 6 o n b m r o p m i a yMoBM y agcTonBaHHi cB aen n a 3 ^ b ii i y a r iT a ^ m H a fi KaMnaHii.

A y r a p Ha3MBae B enapycK yro H apogH yro P э c п y 6 n iк y “э $ e м e p н a н ” (c. 3 4 5 ), H aroyH a M a ro n i Ha yBa3e KapoTKanacoBM BonMT a e g 3 e 0 H a c ^ Ha 6enapycK an 3aMni. A n e reT a “ э $ e м e p н a a ” g 3 a p ^ a B a BenbMi mMaT 3 p a 6 in a g n a p э a n iз a ц м i 6 e n a p y c K a n н a ц м a н a n b н a н i g э i , a e y B a c a 6 n e H H a y g 3 a p ^ a y H b i npaeK T , agcTonBaHHi iн т a p э c a y B e n a p y c i Ha M i^H apogHafl a p эн e . y raniH e gbinnaMaTbii

7 T. fflTMxay, M. ^apHaycKi. yeoÓ3iHbi [y:] r i c m o p b m E e n a p y c i. y 6 m . T.1.: C m a p a x b i m H a n

E e n a p y c h : A Ó n e p m a n a u a m K o e a z a 3acwieHHH Óa cnp3Ó3iHbi X I I I c m . MiHcK 2000, C. 17; B u n iK a e K H n c m e a M m o y c K a e . 3 H tjbiK jianeóbin. y 2 m . T.1: A6aneH cK i-K aÓ 3H tjbiH . MiHcK 2005. C. 175.

(7)

“3$eM epH aa B H P ” 3 p a 6 in a 3HanHa 6 o n b m g n a 6 en a p y ca y , nbiM “p3anbH aa B C C P ” . ,3,na MHorix 6 e n a p y c a y B H P r3Ta cBamn3HHM ciMBan 6enapycK afi g 3 a p ^ a y H a c p i, npMKnag naTpbiaTbiHHara 3MaraHHa 3a HapbiaHanbHbia iHTapscM.

A yT ap craB ipb n a g cyMHeHHe T3pMiH “3axogH aa B en a p y cb ” i n in bipb, mTo eH H ap ag3iyca 17 BepacHa 1 9 3 9 r. ^ n a 6en ap ycK ix ricTopMKay naH ap p e “3axogH aa B en a p y cb ” y3HiKna n a c n a n a g 3 e n y B e n a p y c i n aB ogn e Pbi^cK ara Mipy 19 2 1 r., Kani

3

axogH aa nacTKa B C C P n e p a fim n a g a n o n b m n b i. Aho mbipoKa BbiK apbicroyBaeppa y 6enapycK afi r ic r a p b ia r p a ^ ii i HixTo He cTaBipb a ro n a g cyMHeHHe. Mm TaKcaMa BegaeM, mTo nonbcK aa ricT a p b ia rp a ^ ia Ha3MBae nacTKy 6en ap ycK ix 3aMenb, mTo a g b im n i g a n o n b m n b i, “ n onbcK iM i y c x o g H iM i K p scaM i” . A , y npM B aTH acpi, npM3Haro npaBa nonbcK ix ricTopMKay iMeHHa TaK Ha3MBapb 6en ap ycK ia T3pbiTopbii y cK nag3e nonbcKafi g3ap ^ aB b i. AgHaK x a p e y 6m TaKcaMa, Ka6 i nonbcK ia Kaneri npM 3HaBani Mae n p a ^ e c if iH a e n p aB a Ha y^biB aH H e a g n aB egH afi T 3pM iH anorii agH ocH a 6 en ap ycK ix 3aMenb y cK nag3e n o n b m n b i (3 axogH aa B en a p y cb ).

A yT ap n in bipb, mTo 6enapycK ia ricTopMKi HanpaBinbHa TpaKTyropb n e p a g a n y B inbH i i BineHm nM He AiTBe y KacrpbinHiKy 1 9 3 9 r., 3a6biBaronbi n p a iHTapscbi nanaK ay (C . 3 6 8 ). ,3,na 6 en ap ycK ix ricTopMKay Ba^H a n e p m 3a y c e p a 3 a 6 p a p p a 3 t m m, aKoe r3Ta Mena 3Han3HHe g n a B e n a p y c i i 6 en a p y ca y , a noTbiM y ^ o g n a iH m b x H apogay, naKonbKi paH efi, y caBepK ia n acbi, r3Ta 6b in a 3a6apoH eH aa y B e n a p y c i T3Ma8. I TyT, aK K a^ ypb, He g a naniTKap3KTHacpi. n o n b cK ia ricTopMKi Meni 3HanHa 6on b m b ia MarnbiMacpi y HaByKoBMM agnrocTpaBaHHi r3Tafi i iHmbix T3M, g 3 e aHbi, 3pa3yM ena, He 3a6biB anica n p a n e c pogH ara H apoga.

n p a $ . 3 g . r o . B iH ip K i T aK caM a n in b ip b , m T o n a 3 ip b i i H e c a B e p K a fi (“ H e3ane^H ipK afi”) i a^ipbifiH afi 6enapycK afi r ic r a p b ia r p a ^ ii agH ocH a “nonbcK ara nMTaHHa Ha B e n a p y c i” i ap3HKi ricT op b ii n o n b cK a -6 en a p y cK ix agH ociH aManb panKaM c y n a g a r o p b (C . 3 7 2 ) . n p b i r3TMM eH 3H oy a n en ro e g a “ O ra ” i “ CTa n a p ig 3 e c a p i nMTaHHay i agKa3ay n a ricT opbii B e n a p y c i” , g 3 e ayTap 3H afim oy m 3p ar ricTapMHHa H egaK nagHbix i, Ha a r o gyMKy, aHTbinonbcKi HaKipaBaHbix ap3HaK i cpBapg^3H H ay. 3H oy x a p e y 6m n agK p3cnipb, mTo naBa^aH bi nonbcK i K anera ayH a n ep a a p 3 H b B a e TyT 3Han3HHe r3 T a ra BMgaHHa. T 3t m HiaKi He M aH i^ecT , He gaKTpMHa, He KaHp3npbia, He HaByKoBae BbigaHHe a n p o cT a n anynapH aa B epcia Bb6paHM x ricTapbinHbix cro^ 3T ay i $ ir y p , pa3ninaH aa Ha MacaBara nMTana. A He 3 ’ay n a ro ca ayTapaM r3Tara BMgaHHa i, m nbipa K a^ynbi, He naKay, mTo aHo BM3aBe TaKi iHTap3c 3a M a^ofi.

3ayB a^anbH a, mTo ayTap ^aKTbinHa 3acTaBiy n a-3a yB arafi i cBaefi KpbiTbiKafi a ^ ip M fiH y r o 6 e n a p y c K y r o r i c T a p b ia r p a ^ ir o , H a n 3 y H a n in a n b i, m T o TyT i KpMTMKaBapb H enara. A M o^ a 6bipb y a ro ecp b i iHmbia npbinbiHbi. M He 3 g a ep p a ,

6

enapycK ia HecaBepKia (“H e3ane^H bia”) ricTopMKi 3a 3HanHa 6on b m afi c iM n a m a fi,

8

Tn., HanpMKnag, Mae npapbi: Y. CHanKoycKi. C a e e ^ a - n i m o y c K i ó a z a e o p 1 9 3 9 z . [b :]

3H tjbiK jianedhiH z i c m o p u i E e n a p y c i. T. 6. K h . 1. MiHcK 2001. C. 194-195; Aro » . r i c m o p u n ZH ewHnu n a j i m u K i E e j a p y c i : B y n z S . ó a n a M . ó j n c m y ó z H m a y p a K . M iw H a p . aÓHociH: y 2 h. P . 2. A ó K a u ą a

(8)

n a a n b H a ^ r o , ^ n n b iH e n , n p o cT a 6 o n b m HaByKoBa i a 6 ’eKTbiyHa пagaroцb “nonbcK i nMHHiK” , nanaK ay y cB aix c y p ’e3Hbix M aH arpa$inHbix gacnegaBaH H ax. TyT HaMa HenKan H a^ iaH anbH an n e p a g y 3 a T a c ^ . -3k pa3 3apa3 nonbcK aa т эм a т м к a , ricr o p b ia 6 en a p y cK a -n o n b cK ix agH ociH в м x o g з iц b Ha п p м a p м т э т н м a п a з iц м i y H a m ix ricT a p b in H b ix g a c n e g a B a H H a x . A 6 r э т м м c в e g n a ц b п p a ц м A .C M a n eH n y K a , ro.T p M 6oycK ara (aK ora g a p э n м TaKcaMa c x a n iy 3a pyK y 3 g .B iн iц к i 3a royH bia н e g a к n a g н a c ц i).

A pTM K yn 3 g . r o . B iH ^ K a r a a 6 cynacH M M cT aH e p a з в i ц ц a 6 e n a p y c K a n r ic T a p ia r p a ^ ii зa к a н n в a eц ц a BbicHoBan a6 tm m , mTo aHa “п p a ц a rв a e зa cт a в a ц ц a Ha p a 3 g a p o ^ ^ b i n a M m a 6 ’ eKTMyHMM (HaByKoBMM) i c y 6 ’ eKTMyHMM (naniTMnHMM) B i6 a p a M T a ro , naM y naBiH H a c n y ^ b ^ b ” (C . 3 7 5 ) . E h m K a g y e , m To HixTo

3 BagoMMx 6en ap ycK ix ricTopMKay He agM oB iyca ag ayrapcTBa y “ CTa п a ц ig з e c a ц i nMTaHHax” , aKia 3H anm ni MacaBae yKapaHeHHe y mKonbHbix nagpynH iK ax.

M H e п a g a e ц ц a H eg a K n a g H a n x a p a K T a p ic T M K a c T a H o B im n a c y n a c H a n 6enapycK an ricT a p b ia rp a ^ ii “ Ha p a 3 g a p o ^ ^ b i” . B enapycK ia ricTopMKi c т a a ц b ceHHa n e p a g iH m an g in e M a n . Ц i n i c a ^ TaK, aK naT pa6ye n p a^ ecin H M g o y r i cyMneHHe, ц i a g n r o c T p o y B a ^ ricT apbinH bia n a g 3 e i y a g п a в e g н a c ц i 3 B on an HananbcTBa i y n a g a y . y H am y ricrapbinH yro HaByKy 3H oy BapHynica arpbi6yTM ca в eц к a ra nacy: ц э н з y p a i c a M a ^ H 3 y p a , 3a6apoH eH bia ц i H en a^ agaH b ia g n a B b iB y ^ H M т э м м i п o c т a ц i, H en a ^ a g a H b ia g n a ny6niKaBaHH a a y T a p i , н e a c a в e ц к a a TpaKToyKa r i c T o p i i , myKaHHe y n e n m i M B binagK y “ 3a n a T o n c a p э g з i н м ” n p i a ц э н ц м c y п a p э n n i в м x 3 ’a y i n a g 3 e n . OaKTbinHa B ap H yn aca 3 a 6 a p o H a Ha n p a ^ e c ir o i 3BanbHeHHe 3 n p a ^ i , MHoria ricropbiK i BMMymaHM g p y к a в a ц ц a 3a M a^ on. B o c b n e p a g aKiMi npa6neM aM i i Bbinpa6aBaHHaMi c т a iц b ceHHa 6en ap ycK i ricropbiK . A TMa npa6neM M , aKia y3H ay n p a ^ e c a p 3 g .r o .B iH ^ K i, mMaT y nMM y ^ o 3 r y 6 in i cBaro rpaMagcKyro i HaByKoByro BacTpMHro.

ApTMKyn nonbcK ara n p a ^ e c a p a TaKcaMa c B e g n b ^ b n p a T oe, mTo 3a M a^ on , y gag3eH M M B b in agK y y n o n b m n b i, y B a ^ n iB a н a з ip a r o ц b 3 a cT aH oB im naM y 6en ap ycK an r ic T a p in H a n н a в y ц м , n м тaroцb HamM п p a ц м i п agв ap raroц b ix HaByKoBan к p м т м ц м . 3 a r э т a т p э 6 a K a 3 a ^ “ g3aK yn” i 6 o n b m agKa3Ha c т a в iц ц a g a Taro, mTo m m nim aM , aca6niB a, Kani r э т a 3aKpaHae т э м a т м к y agH ociH B e n a p y c i i 6en ap ycK ara H apoga 3 iHmMMi HapogaMi i g3ap^aB aM i.

y.jaÓ3iMip CHanKoycKi

Cytaty

Powiązane dokumenty

Decyzje prezydium sprzeczne z praw em mogą być uchylane przez ogólne zebranie członków kolegium (konferencję), przez, rady m inistrów republik autonomicznych

W porze letniej, od maja do wrzes´nia, gdy byGo mniej prac polowych, po- szczególne parafie, a ojciec miaG ich „okoGo 16”, pozbawione kapGanów, organi- zowaGy sobie

W artykule przedstawiono technologię wytwarzania drutu spawalniczego do spawania kształtowników ze stopów aluminium o podwyższonej zawartości magnezu za pomocą wyciskania

Może więc stać się jedynie strefą turystycz- nego safari lub ekologicznie chronionym lasem tropikalnym – jako ziemskie płu- ca „globalnie funkcjonujących” w pierścieniu –

Badania socjologiczno-urbanistyczne miasta S´widnika, zlecone przez Wydział Budownictwa, Urbanistyki i Architektury Prezydium WRN w Lublinie, prowadzone w latach 1960-1961,

Chc ˛ac odpowiedziec´ na pytanie − na czym polega ewolucja kwestii społecznej, trzeba najpierw zastanowic´ sie˛ nad tym, czym w istocie jest kwestia społeczna, któr ˛a zajmuje

Migration on Older People in Rural Albania, “Agcing &amp; Society” 2006, nr 5, s.. Zasada interwencji nakazuje natomiast wkroczenie słuz˙b socjal- nych w tych sytuacjach, w

„Szymon&#34; Józef Krzyczkowski, Komendant Rejonu VIII w swojej książce pod tytułem „Kon- spiracja i powstanie w Kampinosie&#34; (str. Cytat &#34;Prędzej mógłbym się spodziewać