czono§e, maleje do 0 w mian: zanikania facji terryge-nicznej na rzecz facji wapiennej.·
Wskainik zapiaszczenia wyraia stosunek utwor6w piaszczystych do serii mulowcowo-ilastej; w profilach o jednakowej ilo§ci piaskowc6w oraz· ilowc6w wartose wskaznika zapiaszczenia r6wna si~ 1. Ze wzrostem pro.centowej zawaI'tosci piaskowc6w wskunik zwi~k
. sza si~ do nleskonczonosci, ze wzrostem procentowej zawarto§ci ilowc6w maleje do O.
Obliczone wskatniLlti dla poszczeg6lnych otwor6w staly si~ podstawll do przedstawienia na mapie prze-biegu Unii jednakowych wartosci obu wakatDik6w. Izolinie 1/4, .1, S wskatnb klastycznoSci
oraz
liS, 1, S wskainika zapiaszczenia autorka przyj~la jako granicz-ne. Na ich podstawie oraz na podsta-wie diagramu tr6j-· kllta wydzi.elila na DHl(pie dzi.ewi~e obszar6w 0rotnej
zawartosci poezczeg61nych wyr6znionych typ6w skal~
Charakterystyka litoloilczna wydzielony.ch grup we-dlug W. C. Krumbeina i L. L. Slossa (1) przeodstawia
si~ nast~jllcO:
... ; ~'.:.:... I
Nazwa Wskainik Wskaznik Og6lna
grupy klastycz- zapiasz-
charakte-no§cl czenia rystyka
Piaskowce
>:8
'>S wi~cej nit 79%Piaski - piaskowc6w.
ilowce >S' 8-~ wi~cej piask6w
llowce - nU iIowc6w;
piaski
>:8
mniej niZ 11'%<1""':1/8
wapieni·
Ilowce
>:8
wi~cej llowc6wniZ piaskOW; mniej niZ 11"
Piaski - wapjeni.
wapienie 1---6 <.1/S wi~cej niZ 7K
Ilowce - ilowc6w.
wSlpienie 1-8 >1 wi~cej piask6w
Wapienie -- nU ilowc6w;
11-50% wapieni. piaski !I~1 <1 wi~ej ilowc6w
niZ piask6w; Wa.pienie
-11-5011. wapieni. >:1 50--601J& wapieni,
·llowce 114-1 wi~cej piask6w
niz ilowc6w. Wapienie .1/4 >:.1 50--60% wapieni; .
wi~cej 1l0wc6w nit piask6w. zadnej wi~cej nit 80% wartosci wapieni.
Na zalllczonej wskatnikowej· maple liltofacjalnej doggeru Nitu Polskiego, na kt6rejwyr6Zniono wszyst-kie grupy, wi~zoM ObszaTU nitu reprezentowana jest w jurze srocik:owej przez utwory ilaste, ilasto-piasz-czyste i piaszczysto-ilaste. Jedynie w SE c~§ci Nitu Polskiego wido.czny jest stopniowy .wzrost udzi~u w profilach doggeru facji wapiennej. Na niewielkim ob-szarze utwory jury srod·kowej wyksztalcone Sll jedynie w facji wapiennej. .
Opisany powyzejspos6b przedstawiania map lito-facjalnych, opierajllcy si~ na dfagrainie tr6jkllta oraz . 3.,gl'll/POwym podziale mote bye WY,korzystany przy sporZlldzaniu map wykonywanych pod rotnymi aspek.-tami .(litalogicznymi, geochemicznymi, biochemicznymi itp.). W ,pewnych przypadkach moze bye uzyteczny przy analizowaniu ObecnoM!i w IProfilach ekal macie-rzysty.ch dla rOpy naftowej i gazu zieinnego. Przyklad takiej mapy cytowany jest przez ·L. L. Sloesa (1). Pod-stawll jej byla anali~ wyst~pujllcych w protilach ba-danego pozicmu skal llastych oraz podzial ich zale!nie od Zabarwienia na 3 grupy: 'uotwory ilaste barwy czar-nej, szarej i czerwonej. Wykonana maPa stala si~ m.in. !podstawl:l przy lokalizacji poszukiwan naftowych. Skoncentrowano je nie wobszarze najwi~kszych milli-szosci i llajwi~kszego zapi8iSiZczenia, lecz w rejonie, . gdzie stwierdzono najwi~sze mil:lZszosci czarnych utwor6w ilastych uznanych za skaly macierzyste eIla TOPY naftowej i gazu. Pozytywne wynlki poszukiwafl potwierdzily sluszno§e powytszej koncepcji. Wyniki
484
studiliw litofacjalnych, jak to juz podkreSlall{), mogll bye prowadzone wieloma metodami i pod nieskoilczonll prawie iloscil:l aspekt6w. .
Przedstawiona metoda wskaznikowa moze stae si~
przydatna przy analizie wyksztalcenia litologiczno-fa-'cjalnego osad6w z punktu widzenia prognoz ropo i ga-zonosnosci Niiu Polskiego.
W
przeciwienstwie do in-·nych rodzaj6w map ilosciowych, kt6re wymagajll c~ st~ skcmpUkowanych obliczeil wykonywanych przy za-stosowaniu maszyn li.cZll'Cych, Pfzedstawiona metQlia jest jednl:l z najprosts.zych i moze miee szerokie zasto-sowanie w polskiej geologii przy r(lznego rodiaju ba-daniach. .LITERA,TURA
1. S 1 0 s s L. L. - Location of petroleum accuinu-'lation by fades studies. Proc. Fourth' World Petrol. Cong., Sec. 1/~ .1955.
2. James M., Forgotson J. - Revier and classification of· quantitative mapping techniques. BU1l. Amer. Assoc. petrol. geol. vol. 44; no 1 Tulsa, Oklahoma 1960.
3 •. K r 61i c k a J. - Wst~na charakterystyka prog-. noz ropo i gazonosnosci doggeru Nitu Polskiegoprog-.
Kwart. geol. 1965, t. 10, nr 2.
4. Kll'umbe'in W.C., Sloss L.L.-stratigraphy and Sedimentation. San Francisco-California, 1951. 5. Martin W.,.Schramm J. - Pall!-eogeology and quantitative litophacies analysis simpsoQ group Ok-. lahomaOk-. BullOk-. AmerOk-. AssocOk-. petTolOk-. geoL volOk-. 4S, no
7, Tulsa, Oklahoma .1964.· - .
6. Le v 0
r
s e n A. J. - Geology- of Petroleum. San Francisco .1956. . .7. Pe It 0 C h e s 1 erR. -:--'- Mapping of
muLticompo--n~t syste.IIls, The journal of geology. Vol. 62, nr 5, Chicago 1954.
S. R u s sell W. L. - iPrincilples of Petroleum GElO-.logy. New York-Toronto-London 1900.
SUMMARY
Invefitigation ·of lithologic-facial development of de-posits, that particularly take into account the
possibili-ties
of occurrence of porous reservoir rock horizons and of impermeable and sealing series in the mother rocks for oil and gas, are necessary· in search for ail and gas depo$its. These problems are solved by means of Utbofacial studies, the results of which are as a rule. presented in the form of various lithofacial maps.The article presents the technique of making the so-called index maps, exemplified here by a lithofa-cial m8IP of the Dogger deposits from the Polish Low-land area. As a basis for this map served here· the computations of the clastic ratio, examined for the in-. dividual drillings, that reflects the relation of terrige-DQUS rocks to .calcareous-dolomite :rocks, and 'of the clay-sand ratio that shows the relation of thickness of arenaceous rock>s to clay-siltstone series. Basing on the triangle diagram and· on the course of isolines of both· ratios, nine areas characterized by various percentage of all groups examined in ,the profiles have been·
di-stinguished. The method here. considered rePTesents one of the simplest quantitative methods of maps, and may be of considerable importance for Polish geology in various kinds of researches.
PE310ME
B· nOH<:KBX 39JIelKe:li He$m H DPIfPO,D;Boro ra3a Be06xo;O;H¥o npoBOAHTh 'H3Y'leHHe JIHTOJIoro-cpaQIKaJI&-HorO eocTalBa nopo;o; c oco6eHB&IM Y'leTOM B03IIIOlK-HOCm HaJIH'IJU[ B pa3pe3e lMaTepJmClmx Hecp'l'el'a3D-HOCH&IX nopo;o;, napHCTI:iIX KOJLIIeE'l'OPCIIDIX ropH3OlH-TOB H ·Heo:pOmm;aeM&JX 9IqlaHHPYIOIQHX CBH!'.
fiepe-'lHCJIeHB&IelllPo6.neM&I pewaIOTCa: . IJY'l'e'M JIH'l'o.lroro--cpa:qHaJI&H&IX 'HccJIe;o;oBaHJd~, pe3ym.TaT&I KOTOp&IX
H306pa:m:aIOTCa: B BH;o;e pa3JlH'lHOl'O po;o;a
