Polska gospodarka:
czy Polska przestanie
doganiać Zachód?
Leszek Balcerowicz 22 listopada 2017
I. Zacofanie i nadrabianie luki
Wzrost gospodarczy Polski należy rozpatrywać w pespektywie historycznej
Przez 300 lat zwiększało się zacofanie gospodarcze Polski względem Zachodu W latach 1945–1989 przepaść między Polską a Zachodem pogłębiła się jeszcze bardziej
20% 25% 30% 35% 40% 1870 1874 1878 1882 1886 1890 1894 1898 1902 1906 1910 1914 1918 1922 1926 1930 1934 1938 1942 1946 1950 1954 1958 1962 1966 1970 1974 1978 1982 1986 1990 1994 1998 2002 2006 2010
PKB per capita Polski jako % USA
Interpolacja PKB per capita PL jako % USA Liniowy (PKB per capita PL jako % USA)
I. Zacofanie i nadrabianie luki
W latach 1989-2016 Polska zwiększała PKB per capita najszybciej spośród krajów regionu
Źródło: Total Economy Database
17% 38% 45% 58% 59% 109% 125% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 120% 140%
Rosja Węgry Rumunia Bułgaria Czechy Słowacja Polska
Wzrost PKB per capita PPP (2016 US$; converted to 2016
I. Zacofanie i nadrabianie luki
Po 1989 r. Polska wyraźnie zredukowała lukę PKB w stosunku do Zachodu
50% 34% 33% 76% 57% 47% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
Hiszpania Niemcy Stany Zjednoczone
PKB per capita w Polsce w stosunku do innych krajów (PPP; 2016 US$;
converted to 2016 price level with updated 2011 PPPs)
1989 2 016
I. Zacofanie i nadrabianie luki
Na skuteczność polskich reform zwrócił niedawno uwagę Bank Światowy
Postęp gospodarczy, jakiego dokonała Polska, jest nadzwyczajny. W następstwie
transformacji z komunizmu wzrost polskiego PKB per capita był szybki i stabilny, wynosząc przeciętnie ok. 4 procent rocznie. Polska potrzebowała mniej niż 15 lat, by z kraju o
średnim dochodzie przeobrazić się w kraj o wysokim dochodzie. […] Przez cały okres zmian współczynnik nierówności dochodów Giniego nie zwiększył się. Polska cechuje się jednym z najniższych współczynników Giniego spośród krajów, które osiągnęły status krajów o wysokim dochodzie po 2000 roku.
Jak to się udało Polsce osiągnąć? Po „wielkim wybuchu” reform w czasie transformacji z komunizmu ukształtowała we właściwy sposób instytucje: rządy prawa, prawa własności, demokratyczną odpowiedzialność i podstawowe instytucje rynkowe. Następnie wzmocniła je dzięki członkostwu w UE. […] Zdrowe rozwiązania makroekonomiczne przyniosły jej stabilność i odporność na wstrząsy. Polska jako jedyny kraj europejski zanotowała dodatni wzrost w 2008 roku – roku globalnego kryzysu – i w pełni uniknęła kryzysu sektora
bankowego. […] Dzięki konkurencji rynkowej efektywnie realokowano zasoby między sektorami, między firmami i w ramach firm. […] Szybko rosła produktywność pracy.
II. Czy po wielkim sukcesie w latach 1989–2015
Polska przestanie doganiać Zachód?
Dalsza konwergencja polskiej gospodarki w stosunku do Zachodu jest poważnie zagrożona, bo:
Wiele pro-efektywnościowych zmian strukturalnych w Polsce
już się dokonało;
Uruchomienie następnych wymaga rozszerzenia wolności
gospodarczej w ramach państwa prawa i rynkowej
konkurencji, dzięki czemu wzrosłyby prywatne inwestycje i związana z tym innowacyjność;
Konieczne jest też uzdrowienie finansów publicznych, tak by
zwiększyć krajowe oszczędności, niezbędne do finansowania inwestycji oraz zmniejszyć ryzyko kryzysu fiskalnego;
Trzeba też podnosić stopę zatrudnienia, by neutralizować
Polityka PiS idzie w przeciwnym kierunku
do wymaganego
Zmniejsza – i tak zbyt mały – zakres sektora prywatnego
poprzez rozszerzanie państwowego („polonizacja”);
Zmniejsza zakres rynku poprzez poddawanie całych sektorów
władzy politycznej (zwłaszcza górnictwo i energetyka, przemysł zbrojeniowy podlegający MON);
Osłabia rynkową konkurencję przez tworzenie lub wzmacnianie
państwowych monopoli;
Zniechęca ludzi do pracy, pogłębiając negatywne skutki
demografii dla zatrudnienia;
Zamiast umacniać osłabia – poprzez ogromne dodatkowe
Polityka PiS idzie w przeciwnym kierunku
do wymaganego
Taka polityka osłabia długofalowy wzrost polskiej
gospodarki – tym bardziej im dłużej będzie prowadzona. W efekcie Polska gospodarka przestanie doganiać Zachód lub będzie to robić bardzo powoli.
Jeśli na owo spowolnienie polskiej gospodarki
nałożą się wstrząsy (pogorszenie światowej koniunktury, kryzys finansowy, problemy w państwowych bankach itp.), to pojawi się groźba kryzysu, czyli załamania gospodarki.
Niższy wzrost potencjału produkcyjnego Osłabiony wzrost
wydajności
Mniejsza liczba ludzi pracujących
1:SKUTKI:
Polityka PiS Wypieranie sektora prywatnego, rynku
i konkurencji, niepewność wynikająca z ataku na państwo prawa
Zniechęcanie do pracy, na czele z obniżaniem wieku
emerytalnego
KRYZYS
Jeśli wystąpią poważne wstrząsy: np. pogorszenie światowej
koniunktury
Osłabianie finansów publicznych: duży deficyt, rosnący dług publiczny
(pomimo dobrej koniunktury)
2:PRZYCZYNY:
(1) (4)
(5)
(2) (3)
(1) mniej prywatnych inwestycji, więcej decyzji politycznych (2) więcej ludzi niepracujących
(3) brak ludzi do pracy jako hamulec inwestycji
(4) szybciej rosnący dług publiczny (lub podatki) (5) spadek tempa wzrostu PKB
Mechanizm spowolnienia
gospodarki i kryzysu I
Mechanizm spowolnienia
gospodarki i kryzysu II
Na dłuższą metę, począwszy od ok. 2020 r., zatrudnienie
w Polsce nie będzie rosnąć, a spadać. Co oczywiście zadziała w kierunku obniżenia tempa wzrostu PKB. Jednak gdyby
zatrudnienie w Polsce, w tej perspektywie, było stałe, to i tak przyszły długofalowy wzrost polskiej gospodarki będzie zależeć od tempa wzrostu średniej wydajności pracy, a to będzie
obniżane przez politykę PiS. (Zob. The 2015 Ageing Report:
Economic and budgetary projections for the 28 EU Member States (2013-2060))
Gdyby tempo wzrostu średniej wydajności pracy spadło z 2,9%
(Polska w latach 2001–2015) do poziomu 1,9% (Węgry w tym samym czasie), to długofalowe tempo wzrostu PKB spadłoby poniżej 2%.
Wskaźniki wolności gospodarczej
2017 Index of Economic Freedom (Heritage)
2017 Economic Freedom of the World (Fraser)
1. Hongkong 1. Hongkong
… …
26. Niemcy 23. Niemcy
… …
45. Polska 51. Polska
2017 Index of Economic Freedom stworzono na podstawie danych za okres od II poł. 2015 do I poł. 2016; 2017 Economic Freedom of the World stworzono na podstawie danych za 2015.
Kryzys fiskalny
25476 25676 8000 10000 12000 14000 16000 18000 20000 22000 24000 26000 28000 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016PKB per capita Polski i Węgier w latach 1992–2016
(PPP; 2011 international dollar)
Na podstawie: IMF WEO (October 2017)
Wstrząs handlowy
-6,0% -4,0% -2,0% 0,0% 2,0% 4,0% 6,0% 8,0% 1991 1992 1993 1994 1995 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016Stopa wzrostu PKB per capita Niemiec i Polski 1992–2016
(PPP; 2011 international dollar)
Na podstawie: IMF WEO (October 2017)
Kryzys bankowy jest bardzo kosztowny
8000 13000 18000 23000 28000 33000 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016PKB per capita Polski i Słowenii w latach 1992–2016
(PPP; 2011 international dollar)
Na podstawie: IMF WEO (October 2017)
1. Stopa inwestycji w Polsce jest niska
W ciągu dwóch ostatnich lat problem niskiej stopy inwestycji uległ pogłębieniu.
Szczególnie niepokoją kluczowe dla wzrostu niskie inwestycje przedsiębiorstw.
Stopa inwestycji na tle państw regionu 2000-2017
% PKB
Inwestycje według sektorów 2009-2016
% PKB 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Median Polska 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% Litw a P o lska Sło we n ia Wę gry Ch o rwacja Bu łgar ia Ło tw a Sło wacja Est o n ia Rumun ia Cz echy
Gosp. dom. Firmy Państwo
Pracujący w przedsiębiorstwach niefinansowych jako % pracujących ogółem Średnia 2009-2014 53% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Rumun ia Bu łg ar ia Grecja Polska Fi n lan d ia Belg ia Fr an cja D an ia M alta W. Bryt an ia Wę gry Sło we n ia H isz p an ia H o lan d ia Wł o chy Lu kse m b u rg Ir la n d ia Au stria N iem cy Est o n ia Sz we cja Sło wacja Ch o rwacja P o rtug ali a Cz echy Łotw a Cy p r Litwa Mediana regionu
Jako region definiujemy państwa dawnego Bloku Wschodniego, które obecnie należą do Unii Europejskiej.
2. Sektor przedsiębiorstw w Polsce jest mały…
Niski poziom inwestycji przedsiębiorstw w Polsce jest powiązany z małym rozmiarem sektora przedsiębiorstw.
Prywatyzacja i napływ inwestycji zagranicznych pozwoliły na wysoki wzrost wartości produkcji firm praktycznie bez zmiany zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw.
Wzrost wartości dodanej w okresie 1995-2015
Pkt proc. 52% 30% 6% 23% 8% 15% 122% -12% -1% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 120% 140%
3. …ale o szybko rosnącej produktywności…
Państwowe przedsiębiorstwa wciąż zatrudniają ok. 700 tys. osób, a jednocześnie ich produktywność pozostaje o ponad 40% niższa od prywatnych.
Struktura zatrudnienia w firmach w 2015 roku
Mln pracujących
Produktywność TFP przedsiębiorstw w 2015 roku*
Indeks
* trudność z podziałem dochodów na kapitał i pracę w przypadku mikroprzedsiębiorstw utrudnia wiarygodne oszacowanie TFP
Państwowe : 0.7 Prywatne 2,4 Zagraniczne 1.6 Bd 0.7 Mikroprzed siębiorstwa : 3,7 4,5 7,2 7,8
Państwowe Zagraniczne Prywatne krajowe
4. …ale część nadal pozostaje chroniona przed
konkurencją
1 1 2 2 2 3 4 4 6 7 7 7 13 16 16 21 18 13 18 14 18 18 17 20 23 26 30 32 35 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 -P
Strony aktów prawnych, które weszły w życie w poszczególnych latach
Tysiące stron
Prognoza na 2017 rok przy założeniu utrzymania dynamiki rok do roku z trzech pierwszych kwartałów 2017.
5. Polityka obecnego rządu pogłębia istniejące bariery
oraz tworzy nowe
Rekordowa liczba uchwalanych przepisów (35 tys. stron w 2017 roku, Grant Thornton), nadużywanie ścieżki poselskiej oraz podporządkowanie Trybunału Konstytucyjnego
władzy wykonawczej potęgują nieprzewidywalność prawa.
5. Polityka obecnego rządu pogłębia istniejące bariery
oraz tworzy nowe
Podatki sektorowe (bankowy, handlowy) oraz rosnąca restrykcyjność administracji skarbowej, pogłębiają problemy ze skomplikowaniem i nieprzewidywalnością prawa podatkowego.
0% 5% 10% 15% 20% 25% Reg u la cje p od atko we Szt yw ne pr aw o pr acy N ie sta bil noś ć poli tyk Wys ok oś ć pod atków N ie w ydaj na adm inistracj a … N ie odp owi edn ie kw al if ik acje … Dos tę p do fi nans owa nia N ie w ys ta rcza ją ca inf ras truk tura Bra k zdol noś ci do inn owa cji N is ki e tos pr acy N ie sta bil noś ć w ła dz/ pr ze w ro ty Pr oble my zdrowotne Kor up cja Pr ze stę pczoś ć i kradzi eże Infla cja Re gul acje w al utow e
Mediana regionu Polska
Jako region definiujemy państwa dawnego Bloku Wschodniego, które obecnie należą do Unii Europejskiej.
Główne bariery dla przedsiębiorców w Polsce na tle regionu
Odsetek respondentów zgłaszających problem w danym obszarze
0 1 2 3 4 5 6
5. Polityka obecnego rządu pogłębia istniejące bariery
oraz tworzy nowe
Nacjonalizacja banku Pekao i wzmacnianie państwowych monopoli (np. Poczta Polska, PKP, TVP) skutkują wzrostem już wcześniej
bardzo wysokiego upolitycznienia gospodarki.
Zakres własności państwowej przedsiębiorstw w UE w 2013 roku
Im większa wartość indeksu, tym więcej państwowych przedsiębiorstw
5. Polityka obecnego rządu pogłębia istniejące bariery
oraz tworzy nowe
Produktywność w rolnictwie pozostaje 5-krotnie niższa niż w usługach i przemyśle głównie przez rozdrobnienie gospodarstw i przerost zatrudnienia. Drugie tyle co rolnictwo
wytwarza, trafia do niego w preferencjach podatkowo-składkowych i dotacjach UE. Rząd dodatkowo hamuje konsolidację gospodarstw przez zakaz handlu ziemią.
1 3 4 7 7 9 10 10 12 14 17 18 19 23 24 27 35 36 42 45 50 59 59 63 67 81 92 133
Przeciętna wielkość gospodarstwa rolnego w UE w 2013 roku
Liczba hektarów
5. Polityka obecnego rządu pogłębia istniejące bariery
oraz tworzy nowe
Wzrost produktywności inwestycji hamują też nowe regulacje ograniczające możliwość osiągania korzyści skali, takie jak zakaz tworzenia sieci aptek, obniżona
stawka podatku CIT dla małych firm czy proponowany zakaz handlu w niedziele.
0,00 0,05 0,10 0,15 0,20 0,25 Iz ra el C h orw acja Bu łgaria Cze ch y Es to n ia Sł o w en ia Sł o w acj a Ru m u n ia Ło twa Litwa Węg ry Po ls ka
Zróżnicowanie poziomu produktywności firm w 2013 roku
Współczynnik zmienności przychodów na pracującego
Współczynnik zmienności mierzy, jak silnie produktywność przedsiębiorstw odbiega od średniej. Niski współczynnik zmienności wskazuje, że przeważają firmy o produktywności zbliżonej do średniej. Wysoki współczynnik zmienności wskazuje, że w gospodarce obok siebie występują firmy o produktywności znacznie poniżej i znacznie powyżej przeciętnej produktywności. Dane dotyczą 2013 r., Izrael dołączono jako państwo wysoko rozwinięte, w którym przeprowadzono analogiczne badania.
-14 -12 -10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013* 2014 2015 Mediana regionu Polska
Jako region definiujemy państwa dawnego Bloku Wschodniego, które obecnie należą do Unii Europejskiej.
*2013 z pominięciem Słowenii, gdzie wydatki na dokapitalizowanie sektora bankowego podniosły deficyt do ponad 15% PKB.
Deficyt finansów publicznych w Polsce i państwach regionu
Pkt proc. PKB
5. Polityka obecnego rządu pogłębia istniejące bariery
oraz tworzy nowe
Permanentny deficyt sektora finansów publicznych ogranicza możliwości sfinansowania znacznego wzrostu stopy inwestycji.
Relatywnie niskie inwestycje dotyczą też przemysłu, gdzie wykorzystanie mocy produkcyjnych jest rekordowe.
Inwestycje przedsiębiorstw przemysłowych (prywatnych i państwowych) a wykorzystanie mocy produkcyjnych
Stopa inwestycji jako nakłady na środki trwałe podzielone przez przychody; bez mikroprzedsiębiorstw
6. Negatywny wpływ polityki rządu na inwestycje
Źródło: Opracowanie własne FOR na podstawie danych GUS
0,0% 0,5% 1,0% 1,5% 2,0% 2,5% 3,0% 3,5% 4,0% 62% 64% 66% 68% 70% 72% 74% 76% 78% 80% 82% 84%
IV.06 IV.07 IV.08 IV.09 IV.10 IV.11 IV.12 IV.13 IV.14 IV.15 IV.16 II.17 IV.17
wykorzystanie mocy produkcyjnych (lewa oś)
inwestycje w maszyny (prawa oś)
Wzrost inwestycji w 3 kwartale 2017 roku (o niecałe 4 mld zł) był możliwy dzięki wzrostowi inwestycji samorządowych o prawie 8 mld zł. Inwestycje przedsiębiorstw nadal stoją w miejscu.
Nakłady na środki trwałe w 3 kwartale
Ceny bieżące
6. Negatywny wpływ polityki rządu na inwestycje
Źródło: Opracowanie własne FOR na podstawie danych KE
34,1 30,5 31 1,7 2,1 9,8 44,0 44,1 38,9 84,5 79,2 82,8 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 2015Q3 2016Q3 2017Q3 pozostałe nakłady budżetu nakłady samorządów
nakłady średnich i dużych przedsiebiorstw nakłady na środki trwałe
Pozostałe:
- firmy do 50 osób
- gospodarstwa domowe (łącznie z
rolnictwem)
Łącznie w przypadku przedsiębiorstw prywatnych inwestycje są o 30-40 mld zł niższe niż wynikałoby z prognoz sprzed zmiany rządu.
Inwestycje przedsiębiorstw (prywatnych i państwowych) oraz gospodarstw domowych
Mld zł w cenach z 2010 roku 273 322 0 50 100 150 200 250 300 350 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017P wykonanie i aktualne prognozy prognozy sprzed zmiany rządów
6. Negatywny wpływ polityki rządu na inwestycje
Deficyt sektora finansów publicznych % PKB -10 -8 -6 -4 -2 0 2 Grecja P o rtug ali a Wę gry Sło wacja Ir lan d ia Ch o rwacja W. Bryt an ia P o lska Sło we n ia M alta H isz p an ia Fr an cja Cy p r Rumun ia Cz echy W ło chy Litwa Łotw a Au stria Belg ia H o lan d ia N iem cy Bu łgar ia Sz we cja Est o n ia D ani a Fi n lan d ia Lu kse m b u rg średnia 2000-2015 2015
1. Zły stan finansów publicznych
Utrzymujący się deficyt sektora finansów publicznych negatywnie wyróżnia Polskę na tle państw UE.
Deficyt sektora finansów publicznych i jego wpływ na relację długu publicznego do PKB Pkt. proc. PKB -10 -5 0 5 10 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 pozostała część deficytu
część deficytu niwelowana przez nominalny wzrost PKB
2. …jest maskowany przez szybkie tempo wzrostu PKB
Szybki wzrost PKB częściowo neutralizował negatywny wpływ deficytu na dług publiczny, obniżając przeciętnie jego relację do PKB o 2,6 pkt. proc. rocznie.
Zmiana wydatków publicznych na poszczególne kategorie: różnica między średnią z lat 2002-2010 a poziomem z 2015 r. Pkt. proc. PKB -1,4 -1,2 -1,0 -0,8 -0,6 -0,4 -0,2 0,0 0,2 0,4
3. Spadek wydatków publicznych po 2010 roku nie jest trwały
Ograniczenie deficytu sektora finansów publicznych po 2010 roku wynikało przede wszystkim z ograniczenia wydatków.
Zmiana wydatków sektora finansów publicznych 2015-2017
Pkt proc. PKB
Skumulowane wydatki socjalne
Pkt proc. PKB -0,5 -0,4 -0,3 0,9 Inwestycje publiczne Pozostałe wydatki Koszt obsługi długu Pomoc socjalna 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2015 2016 2017 Rodzina 500+
Pozostała pomoc społeczna
Obniżenie wieku emerytalnego i inne emerytalne
4. Rekordowy wzrost wydatków socjalnych
W ciągu dwóch ostatnich lat rząd rekordowo zwiększył wydatki socjalne.
Należności banków z tytułu obligacji państwowych oraz kredytów inwestycyjnych Mld PLN 0 50 100 150 200 250 300 m ar 03 p aź 0 3 m aj 0 4 gru 04 lip 0 5 lu t 0 6 wrz 0 6 kw i 0 7 lis 0 7 cze 0 8 sty 0 9 sie 0 9 m ar 1 0 p aź 1 0 m aj 1 1 gru 1 1 lip 1 2 lu t 1 3 wrz 1 3 kw i 1 4 lis 1 4 cze 1 5 sty 1 6 sie 16 m ar 1 7
Obligacje emitowane przez instytucje rządowe szczebla centralnego Kredyty inwestycyjne dla przedsiębiorstw
Wprowadzenie podatku bankowego
5. Sfinansowanie nowych wydatków państwa
oznacza także nowe podatki
Podatek bankowy to podatek od kredytów, utrudniający przedsiębiorstwom prywatnym sfinansowanie inwestycji.
Dochody z VAT w ciągu 2 lat wzrosną o ok. 30 mld zł, z czego 10 mld zł to efekt wzrostu PKB, 5-7 mld zł to czynniki jednorazowe a tylko między 5 a 9 mld zł można już teraz uznać za trwałą poprawę ściągalności.
Dynamika wpływów z VAT oraz spożycia gospodarstw domowych
Dynamika nominalna r/r
6. Trwałość wzrostu dochodów z VAT
zweryfikuje następne spowolnienie
Źródło: Opracowanie własne FOR na podstawie danych Eurostatu
2009Q3 2009Q4 2010Q1 2010Q2 2010Q3 2010Q4 2011Q1 2011Q2 2011Q3 2011Q4 2012Q1 2012Q2 2012Q3 2012Q4 2013Q1 2013Q2 2013Q3 2013Q4 2014Q1 2014Q2 2014Q3 2014Q4 2015Q1 2015Q2 2015Q3 2015Q4 2016Q1 2016Q2 2016Q3 2016Q4 2017Q1 2017Q2 2017Q3 y = 0,0621ln(x) + 0,2694 R² = 0,3765 -0,2 -0,15 -0,1 -0,05 0 0,05 0,1 0,15 0,2 0 0,01 0,02 0,03 0,04 0,05 0,06 0,07 0,08 0,09 d yn am ika wp ły wó w z VA T r/ r
Zmiana wydatków i dochodów państwa 2015-2017
Mld zł
Zmiana wydatków Zmiana dochodów Efekt wzrostu
PKB Trwały wzrost ponad wzrost PKB Czynniki jednorazowe Niepewne Rodzina 500+ 24 VAT 10 5-9 5-7 4-10
Obniżenie wieku emerytalnego (koszt
w 2018 już 10 mld zł) 1.5 Podatki dochodowe i składki 25 2-5 13-15
Razem najważniejsze nowe wydatki 25.5 Podatek bankowy 4
Pozostałe wydatki 42.6 Razem 35 11-18 5-7 17-25
7. Nowe wydatki mają tylko częściowe pokrycie
w trwałym wzroście dochodów
W ciągu ostatnich 2 lat dochody rosły szybciej od wydatków (76 mld vs 68 mld zł), jednak wzrost dochodów jest znacznie mniej trwały niż wzrost wydatków.
Prognozowana przez MFW zmiana relacji długu publicznego do PKB 2015-2017 Pkt. proc. PKB 3.1 -10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 Ir lan d ia Sło we n ia H o lan d ia N iem cy Cz echy Au stria Litwa Sz w ecj a M alta Ch o rwacja P o rtug ali a Lu kse m b u rg Cy p r Wę gry D an ia Belg ia Sło wacja Est o n ia H isz p an ia Bu łgar ia Rumun ia Fi n lan d ia W. Bryt an ia Ło tw a Grecja Wło chy Fr an cja P o lska
8. Pomimo dobrej koniunktury dług publiczny
w Polsce szybko rośnie
Przyrost długu publicznego w Polsce według prognoz MFW będzie najszybszy w UE, a według prognoz KE trzeci najszybszy.
Prognozowana przez MFW zmiana relacji długu publicznego do PKB 2015-2017 Pkt. proc. PKB Austria Belgia Bułgaria Chorwacja Cypr Czechy Dania Estonia Finlandia Francja Niemcy Grecja Węgry Irlandia Włochy Łotwa Litwa Luksemburg Malta Holandia Polska Portugalia Rumunia Słowacja Słowenia Hiszpania Szwecja W. Brytania -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 Zm iana de fi cy tu st rukt ur al ne go 2015 -2017 (pkt pr oc. P K B )
Deficyt struktralny w 2015 roku (pkt proc. PKB)
duży i rosnący
duży, ale malejący deficyt
malejąca nadwyżka rosnąca nadwyżka
9. Kraje UE wykorzystują dobrą koniunkturę
do ograniczenia deficytów
Realizacja budżetu państwa po 10 miesiącach (%PKB)
10. Za dobrym wykonaniem budżetu po 10 miesiącach
stoi niskie wykonanie wydatków
Źródło: Opracowanie własne FOR na podstawie danych MF
16,4% 15,3% 15,2% 15,8% 14,8% 19,8% 18,9% 18,7% 19,8% 19,5% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 2013 2014 2015 2016 2017
Wydatki Wydatki inne niż
inwestycje, zaplanowane Inwestycje - zaplanowane Inwestycje - zrealizowane do X Wydatki inne niż inwestycje - zrealizowane do X realizacja plan 16,5% 16,1% 15,8% 16,8% 16,4% 13,9% 13,7% 13,2% 14,4% 14,9% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 2013 2014 2015 2016 2017 Dochody niepodatkowe - zrealizowane podatkowe - zrealizowane do X plan realizacja
