Widok Iwonna Michalska, Grzegorz Michalski, Wychowanie przez teatr szkolny w II Rzeczypospolitej, Warszawa 1994, ss. 126.

Iwonna Michalska, Grzegorz Michalski,

Wychowanie przez teatr szkolny

w II Rzeczypospolitej, Warszawa 1994, ss. 126.

K siążka została w ydana przez Wyższą Szkołę Pedagogiczną Tow arzystw a Wiedzy P o ­ wszechnej w W arszawie, w nakładzie 500 eg­ zemplarzy.

Polskie środowisko historyków wychowa­ nia w poważnej swej części pozostaje w kręgu problematyki badawczej okresu międzywojen­ nego. Do tego grona należy także zaliczyć Autorów prezentowanej pozycji.

K siążka została napisana n a podstawie bogatego m ateriału źródłowego (Dzienników Urzędowych K uratoriów O kręgów Szkolnych, doświadczeń pracy pedagogicznej, międzywo­ jennej literatury przedm iotu). Składa się z czte­ rech rozdziałów. Pierszy om aw ia szkolny teatr tradycyjny, jego koncepcję, repertuar, znaczenie wychowawcze. D rugi poświęcony został szkol­ nemu teatrow i sam orodnem u, kolejny — szkol­ nemu teatrow i kukiełkowem u, a ostatni

— wspieraniu szkolnej twórczości scenicznej. Opracowanie m a z założenia charakter popularyzatorski, stąd i jego ocena musi uwzględniać przyjęte przez A utorów założenie. Dokonali oni selektywnego, jasnego opisu róż­ norodnych poglądów na rolę teatru w edukacji, wyodrębnili ścierające się poglądy, w yartykuło­ wali postawę krytyczną (Z. Kwieciński, A. P o ­

lewka, J. Ciem iak) wobec fałszywego rozum ie­ nia funkcji teatru szkolnego. W tym kontekście nasuw a się czytelnikowi pytanie: co w owym teatrze m a największy w alor kształcący - sama sztuka (treść), aktorstw o (osobowość), czy w spólna praca? Odpowiedź na to pytanie musi czytelnik wypracować samodzielnie szukając wsparcia w tendencjach ówczesnej pedagogiki (szczególnie N owego Wychowania).

Zdaniem Autorów najważniejszym osiągnię­ ciem teatru szkolnego w okresie I I Rzeczypospoli­ tej było przejście od ciasnego dydaktyzmu do uznania wartości artystycznych; od narzucania, kierowania i instruowania do pobudzania czynnej postawy młodzieży; od moralizowania do wycho­ wania przez życie; od naśladowania teatru zawodo­ wego do szukania własnych dróg rozwoju (s. 123). Prezentow ana książka stanowi przede wszystkim przegląd, katalog pomysłów organi­ zacyjnych, strukturalnych, treściowych, który­ mi posługiwali się pedagodzy okresu między­ wojennego. D la współczesnego, myślącego nau- czyciela-wychowawcy jest to dobry m ateriał zmuszający do krytycznej refleksji nad formami i m etodam i własnej pracy.

Sławomir Sztobryn

Grzegorz Michalski,

Zygmunt Myslakowski (1890-1971), działalność i twór­

czość pedagogiczna, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Paedagogica et Psy-

chologica, nr 33, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1994, ss. 152.

D otychczasowa literatura poświęcona Zygmuntowi M ysłakow skiem u jest niezadow a­ lająca, skrom na i ograniczona tematycznie. Wyżej wymieniona rozpraw a jest pierwszą, która w sposób całościowy ukazuje sylwetkę tego uznanego, aczkolwiek zapom nianego pe­ dagoga. N a tle zmieniających się warunków politycznych a u to r przedstaw ia życie, działal­ ność pedagogiczną oraz tw órczość naukow ą uczonego. Ukazuje drogę Z. M ysłakowskiego do pedagogiki: poprzez studia na Uniwersytecie

Jagiellońskim, W iedeńskim oraz studia w P a ­ ryżu.

K oncentrując się n a działalności dydak- tyczno-organizacyjnej uczonego au to r omawia pierwsze doświadczenia pedagogiczne M ysłako­ wskiego w szkolnictwie średnim w Warszawie i kierownictwo Seminarium Nauczycielskim w Lublinie; pracę na Uniwersytecie Jagiellońs­ kim zarów no w okresie II Rzeczypospolitej, jak i po wojnie; inicjatywę uczonego w organizowa­ niu i kierowaniu Instytutem Pedagogicznym