• Nie Znaleziono Wyników

Rozlewanie się zabudowy a planowanie przestrzenne w strefie podmiejskiej miasta Płocka

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Rozlewanie się zabudowy a planowanie przestrzenne w strefie podmiejskiej miasta Płocka"

Copied!
23
0
0

Pełen tekst

(1)

Marta Bieńkowska, Dariusz

Korpetta

Rozlewanie się zabudowy a

planowanie przestrzenne w strefie

podmiejskiej miasta Płocka

Acta Scientiarum Polonorum. Administratio Locorum 14/1, 7-28

2015

(2)

ROZLEWANIE SIĘ ZABUDOWY A PLANOWANIE

PRZESTRZENNE W STREFIE PODMIEJSKIEJ

MIASTA PŁOCKA

Marta Bieńkowska, Dariusz Korpetta

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Streszczenie. Artykuł ukazuje wpływ planowania przestrzennego na rozprzestrzenia­ nie się miasta Płocka na gminy bezpośrednio z nim graniczące. Problem rozwoju miasta, istota obszarów wiejskich oraz proces suburbanizacji w strefach podmiejskich został skonfrontowany z realiami polskiego systemu planowania przestrzennego. W artykule podjęta jest próba odpowiedzenia na pytanie: czy polski system planowania przestrzen­ nego jest narzędziem zapobiegającym, czy sprzyjającym rozlewaniu się zabudowy. Au­ torzy udzielają tej odpowiedzi w świetle zgromadzonej literatury, a także na podstawie analizy dokumentów planistycznych, danych statystycznych oraz danych dotyczących pokrycia terenu.

Słowa kluczowe: rozlew anie się zabudowy, suburbanizacja, rozwój m iasta Płocka, podm iejskie gminy wiejskie, obszary wiejskie, miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego

WSTĘP

Problem rozlew ania się zabudow y je st coraz bardziej odczuw alny n a każdym szczeblu adm inistracji sam orządow ej. Istota obszarów w iejskich pośród ciągłego procesu zabudo­ w yw ania przestrzeni przestaje tracić na znaczeniu. P rzyrastająca w stosunkow o szybkim tem pie tkanka m iejska rozlew a się n a sąsiednie tereny oraz często staje się dom inantą w najbliższym krajobrazie. W konsekw encji zanika granica m iędzy m iastem a w sią. D yna­ m iczne procesy zachodzące w m iastach, a w szczególności na ich przedm ieściach prow a­ d zą zatem do ich chaotycznego rozrastania, pow odując przy tym szereg potencjalnych zagrożeń, w postaci degradacji przestrzeni [Radziejow ski 2006].

Adres do korespondencji - Corresponding author: Marta Bieńkowska, Dariusz Korpetta, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul. Nowoursynowska 166, 02-787 Warszawa, e-mail: marta.bienkowska@op.pl, dariuszkorpetta@wl.sggw.pl

(3)

N ie k o n tro lo w a n a e k sp a n sja d u ży c h m ia st o k re śla n a j e s t p o ję c ie m u rban sp ra w i, a pow stałe obszary zurbanizow ane traktow ane są ja k o przeciw ieństw o m ia sta zw artego 0 w ysokiej gęstości zainw estow ania oraz w ielofunkcyjności. W Polsce zjaw isko to zao b ­ serw ow ano po ro k u 1989 [Litw ińska 2010]. Urban spraw i je s t procesem złożonym i w ie ­ low ym iarow ym . B io rą w nim udział zarów no pryw atni, ja k i publiczni gracze, którzy prze­ k s z ta łc a ją d o ty c h c z a so w y w zo rze c za g o sp o d a ro w a n ia dan eg o teren u . W od p o w ied zi n a problem k ryzysu rozw oju w ielkich m iast pow staw ały i w dalszym ciągu p o w sta ją d o ­ kum enty, które m a ją im zapobiec [Radziejow ski 2006]. Z założenia planow anie przestrzen­ ne m iało być instrum entem polityki przestrzennej, które zapew ni ła d w poszczególnych je d n o stk a ch sam orządu teryto rialn eg o [F eltynow ski 2010]. W m y śl idei dualizm u p ro ­

ce d u r p la n isty c z n y c h , in stru m e n ty te m .in. m ie jsc o w y p la n z a g o sp o d a ro w a n ia p r z e ­ s trz e n n e g o (m p zp ) p o w in n y p rz e c iw d z ia ła ć z ja w is k u n ie k o n tro lo w a n e j zabu d o w y , w szczególności n a o bszarach w iejskich. Jed n ak coraz częściej m o ż n a dostrzec skutki niedociągnięć polityki przestrzennej n a szczeblu k rajow ym oraz b rak działań, które kana- lizow ałyby to zjaw isko, n a przykład poprzez racjonalne planow anie m iast. W ostatnich latach k sz tałt polskiej przestrzeni, zarów no m iejskiej, ja k i w iejskiej d ew astow any je s t gram i rynkow ym i, które nastaw ione są w yłącznie n a realizow anie interesów indyw idual­ nych lub grupow ych podm iotów [Jędraszko, B illert 2006]. C haotyczna urbanizacja te re ­ nów rolnych św iadczy o n arastającym k ryzysie całego system u p lan o w an ia p rzestrzen ­ nego. I s to tn ą p rz y c z y n ą w sp o m n ia n e g o k ry z y su je s t d o k try n a sw o b o d y bu d o w lan ej oraz m asow e zm iany przeznaczania gruntów rolnych n a cele budow lane. C iągła ko n k u ­ rencja p om iędzy sam orządam i przejaw ia się często zabudow yw aniem gm in peryferyjnych (im b ard z iej n ie k o rz y stn e p ro g n o z y d e m o g ra ficz n e, ty m w ięcej p rz e z n a c z a się te re ­ n ó w p o d z a b u d o w ę ) [h ttp ://w w w .z m .o r g .p l/? a = fin a n s e w u r b a n iz a c ji- 1 2 a , d o stę p : 20.06.2013] Te w szystkie „bolączki” polskiej przestrzeni pow inny być regulow ane o d p o ­ w iednim i instrum entam i system u p la n o w a n ia (m .in. m pzp). Jed n ak n isk a efektyw ność tych narzędzi dodatkow o przyczynia się do potęgow ania k ry zy su planow ania p rzestrzen­ nego w Polsce.

P lany m iejscow e są pow szechnie obow iązującym i aktam i p raw a m iejscow ego, je d n ak 1 to narzędzie nie je s t bezbłędne. N a terenach zalew ow ych notorycznie pow staje zabudo­ wa, k tó ra n ig d y nie p ow inna tam pow stać ze w zględu n a zagrożenie m ien ia i b ezpieczeń­ stw a lu d zi. Z a so b y te re n ó w m ie sz k a n io w y c h w P o lsce , w u c h w a lo n y c h d o ty c h c z a s m pzp d o puszczają osiedlenie się aż 77 m ln m ieszkańców . D la kontrastu studium uw aru n ­ k ow ań i kierunków zagospodarow ania przestrzennego (uw arunkow ania i kierunek zag o ­ sp o d aro w an ia przestrzen n eg o ) ja k o o b lig a to ry jn y ak t p o lity k i p rzestrzennej u sta la jąc y m .in. lokalne zasady zagospodarow ania, przew iduje tereny zabudow y m ieszkaniow ej dla 316 m ln m ieszkańców [Koziński 2012].

D ecy zja o w aru n k ach zabudow y, w m y śl u sta w o d aw cy m ia ła być no w y m (n ajn iż­ szym ) instrum entem , k tó ry u m ożliw iłby kształtow anie polityki przestrzennej, w w a ru n - kach b raku m iejscow ych planów. D ecyzje są obecnie najpow szechniejszym narzędziem planistycznym n a poziom ie lokalnym , któ re charakteryzuje stosunkow o duże pole sw o­ body. B rak w arunków m pzp, stanow i g łó w n ą przyczynę rozlew ania się zabudow y, a także za b u rzan ia ła d u p rze strzen n e g o . N ajb ard ziej n a ra ż o n y je s t k rajo b raz w iejsk i, w k tó r y

(4)

ingeruje zabudow a jednorodzinna pow stała z przekształceń siedlisk rolniczych. W m aterii p raw a odnaleźć m ożna rów nież różne (czasem przeciw staw ne) orzeczenia N SA , dotyczą­ ce zgodności decyzji o w aru n k ach za budow y ze studium [K onferencja M R R z K PZ K PAN, 2010]. D ecyzja o w arunkach zabudow y w ybierana je s t częściej i chętniej przez w ła ­ dze gm inne przed e w szy stk im w kontekście tańszej altern aty w y p la n ó w m iejscow ych. K o szty p o noszone p rze z g m in ę są znacznie m niejsze, czas spo rząd zan ia je s t znacznie krótszy, a organów opiniujących ta k ą decyzję je s t m niej. P roblem atyczne stają się nato- m ist tereny zalew ow e. O biekt zniszczony w w yniku pow odzi, zgodnie z id e ą decyzji, b ę ­ dzie m ógł zostać odbudow any, pom im o położenia w zasięgu „w ielkiej w o d y ” . W ynika to z b raku podejm ow ania przez w ładze gm iny decyzji o zakazie budow y n a terenach zag ro ­ żonych pow odzią. W arto tutaj zaznaczyć, iż studia i plany przeciw pow odziow e obligato­ ryjnie sporządzane przez R egionalne Z arządy G ospodarki W odnej nie g w arantują zakazu w y d an ia o m aw ianych decyzji, są one b o w iem uchy lan e n a pod staw ie zasady dobrego sąsiedztw a [K onferencja M R R z K PZ K PAN, 2010].

P ro b lem y z jaw isk a ro zle w an ia się zab u d o w y m ia st cz y sy stem u p la n o w a n ia p rz e ­ strzennego pow szechne są w całej Polsce. W części centralnej k raju znajduje się obszar tego opracow ania - strefa podm iejska m iasta Płocka. M iasto graniczy z gm inam i w iejsk i­ m i o różnym charakterze i specyfice. B iorąc p o d uw agę takie czynniki jak: korzystne p o ­ łożenie w p o b liżu W arszawy, obecność rzeki Wisły, ja k rów nież istnienie Z akładu P ro ­ dukcyjnego P K N O rlen S.A, m o ż n a stw ierdzić, że m iasto P ło ck m a p redyspozycje do oddziaływ ania n a okoliczne tereny.

Celem badań

je st w eryfikacja dw óch hipotez:

1. Istnieje problem rozlew ania się zabudow y m iasta P łocka n a tereny podm iejskich gm in wiejskich;

2. N arzędzia planistyczne zapobiegają rozlew aniu się zabudow y.

P rzeprow adzana została rów nież analiza w ybranych w spółzależności pom iędzy szcze­ g ó ln ą fo rm ą suburbanizacji (urban spraw i), a n arzędziam i planistycznym i n a poziom ie lo ­ kalnym.

OBSZAR I METODY BADAŃ

G łów nym przedm iotem zainteresow ania je s t obszar podm iejski rozum iany ja k o teren typow o rolniczy b ędący pod w pływ em niekontrolow anego rozw oju m iasta.

Z akres przestrzenny b adań objął g m iny w iejskie, bezpośrednio przylegające do g ra ­ nic adm inistracyjnych m iasta Płocka, tj. g m ina Łąck, gm ina N o w y D uninów , g m ina R a­ dzanow o, g m ina Słupno, g m ina Stara Biała. W iodącą ra m ą czaso w ą są lata 2 0 0 6 -2 0 1 0 (autorzy prow adzili badania z w ykorzystaniem zakupionych w Pow iatow ym O środku D o ­ kum entacji G eodezyjnej i K artograficznej danych ew idencji gruntów i budynków d o ty ­ czących w skazanego okresu).

(5)

granica powiatu płockiego

granica gmin wiejskich w powiecie płockim granica podmiejskich gmin wiejskich m. Płock

Rys. 1. Granice analizowanych obszarów Fig. 1. The boundaries o f the areas analyzd

Źródło: Opracowanie własne na podstawie państwowego rejestru granic i powierzchni jednostek po­

działów terytorialnych kraju (PRG)

Source: Own study based on data obtained from PRG

P ostępow anie b adaw cze zostało podzielone n a d w a etapy.

Pierwszy etap

, w od n ie­ sieniu do w ybranych w skaźników , je s t p ró b ą identyfikacji problem u ro zlew ania się zab u ­ d ow y m ia sta P łocka n a teren y gm in w iejskich. Z jaw isko ro zle w an ia się m ia sta (urban

spraw i) było badane w obszarze strefy podm iejskiej P łocka (tj. p ięciu gm in w iejskich p o ­

łożonych przy samej granicy adm inistracyjnej) n a tle pozostałych gm in w iejskich p o w ia­ tu płockiego.

Drugi etap

n atom iast ukazuje, ja k podstaw ow e narzędzia planistyczne o d ­ n o sz ą się do w sp o m n ian eg o ro zle w an ia się zabudow y. O d p o w ied ź n a ta k p ostaw ione p ytanie zostanie udzielo n a n a podstaw ie analizy instrum entów planistycznych dotyczą­ cych o bszaru badań.

WYNIKI BADAŃ I DYSKUSJA

1. Identyfikacja zjawiska rozlewania się zabudowy miasta Płocka

1.1. Dane, metody, narzędzia

DANE STATYSTYCZNE

Z e w zg lę d u n a sp e cy fik ę i w ielo asp e k to w o ść z a g ad n ien ia p ro ce su suburbanizacji, nie m a jednej m etody pozw alającej zm ierzyć zjaw isko rozlew ania się zabudow y (urban

spraw i). N a podstaw ie zebranej literatury m o żn a określić kilka najw ażniejszych w skaźni­

ków potencjalnie w pływ ających n a rozpraszanie się zabudowy. W niniejszym opracow aniu g łó w n y m ź ró d łe m dan y ch b ę d ą o g ó ln o d o stęp n e dane staty sty czn e g ro m ad z o n e przez

(6)

G łów ny U rząd S tatystyczny i udostępniane z a p o m o c ą platform y internetow ej B ank D a­ n ych L okalnych oraz zestaw ienia zbiorcze ew idencji gruntów i budynków uzyskane ze Starostw a P ow iatow ego w Płocku. Poniżej lista zaproponow anych w skaźników [por. Ś le­ szyński 2013]:

-

Gęstość zaludnienia

(bez lasów i w ód) - iloraz liczby osób faktycznie zam ieszkałych w gm inie przez jej pow ierzchnię bez lasów i wód. W skaźnik obrazujący w stęp n ą sytu­ ację osadniczą gminy. O znacza stopień intensyw ności użytkow ania terenu;

-

Gęstość zaludnienia terenów osadniczych

- iloraz liczby osób faktycznie zam ieszka­ łych w danym m om encie w gm inie przez pow ierzchnię terenów osadniczych w gminie. P o ch o d n a w sk aź n ik a gęstości zalu d n ien ia u w zg lę d n ia jąc a je d y n ie te re n y osadnicze. O znacza stopień intensyw ności użytkow ania terenów o funkcjach stricte m ieszkanio­ w ych. Jest zatem m ia rą w ykorzystania i konsum pcji gruntów w naw iązaniu do zjaw i­ ska urban sprawl;

-

Ruch naturalny i migracyjny -

im w y ższy p rzyrost ludności tym w iększe p raw dopo­ dobieństw o w ystęp o w an ia urban sp ra w l;

-

Dojazdy do pracy -

stosunek liczby osób przyjeżdżających do liczby osób w yjeżdżają­ cych do p racy n a podstaw ie zatrudnienia. Jedno z podstaw ow ych kryteriów delim ita- cyjnych zw iązanych z przepływ em ludności obrazujące natężenie, skalę oraz kierunki w dojazdach do pracy;

-

Gęstość (dostępność) liniowej infrastruktury technicznej -

iloraz długości w y b ran e­ go ty p u sieci przez pow ierzchnię gm iny (lub przez liczbę ludności). W skaźnik odzw ier­ cied la zainw estow anie danego o bszaru odnośnie d ostępności do w szelkiego rodzaju usług, w skazuje n a w arunki i ja k o ść ich życia oraz n a ja k o ść środow iska;

-

Udział gruntów zabudowanych i zurbanizowanych w ogólnej powierzchni gminy

- w sk aźn ik konsum pcji u ży tk o w an ia teren ó w zabudow anych, im w artość w y ższa tym efektyw ność użytkow ania niższa;

-

Udział terenów mieszkaniowych w powierzchni gruntów zabudowanych i zurbanizo­

wanych

- iloraz pow ierzchni zabudow y m ieszkaniow ej przez pow ierzchnię gruntów za­ budow anych i zurbanizow anych. O znacza stopień przekształcenia konkretnego obsza­ r u p o d k ą te m je g o fu n k c ji m ie s z k a n io w e j, im w ię k s z y ic h u d z ia ł ty m w ię k s z a intensyw ność zagospodarow ania;

-

Liczba budynków (nowych) oddanych do użytkowania

- budynki jako w yznacznik zur­ banizow anego krajobrazu;

-

Liczba podmiotów gospodarki narodowej (wpisanych do rejestru REGON)

- k ry te­ rium św iadczące o rozw oju i atrakcyjności gospodarczej danego terenu.

DANE PRZETRZENNE

D ane d o ty czące p o k ry c ia terenu, w y b ra n y ch g m in uzy sk an o , n a p o d sta w ie U rb a n A tlas P łock opartego głów nie o zd jęcia satelitarne (S pot 5) zarejestrow anych w latach 2005-2007 o rozdzielczości 2,50 m oraz o dane portalu G oogle Earth. A ktualność klasyfika­ cji/fotointerpretacji datow ana je s t n a ro k 2010, a przyjęty schem at dokonyw ania klasyfika­ cji stanowi uszczegółow ienie projektu CO R IN E L and C over dla danych terenów zantropo- genizow anych. D la U rban A tlas Płock przyjęto 20 klas użytkow ania oraz pokrycia terenu. Średnia dokładność w szystkich klasyfikacji w ynosiła ok. 92% [Bielecka, Ciołkosz 2004].

(7)

N a podstaw ie ta k przygotow anych danych, d la om aw ianych gm in, w ybrane zostały k lasy (pozycje w tabeli atrybutów dla w arstw y U rb an A tlas Płock) najbardziej odzw ier­ ciedlające stan zabudow y ty p u m iejskiego:

-

Zabudowa zwarta

(> 80% pow ierzchni nieprzepuszczalnej

*

);

-

Zabudowa luźna o dużym zagęszczeniu

(50-80% pow ierzchni nieprzepuszczalnej

*

); -

Zabudowa luźna o średnim zagęszczeniu

(30-50% pow ierzchni nieprzepuszczalnej

*

); -

Zabudowa luźna o małym zagęszczeniu

(10-30% pow ierzchni nieprzepuszczalnej

*

); -

Pojedyncze obiekty zabudowy

[Drzewiecki 2008].

W skaźniki zostały zestaw ione n a podstaw ie liczby i p o la pow ierzchni w ystępujących w danej gm inie obiektów o w spom nianych w yżej atrybutach.

1.2. Omówienie wyników i dyskusja

1.2.1. Zaludnienie i struktura osadnicza

P odstaw ow ym m iernikiem oceny dynam iki zm ian dem ograficznych określonego te re ­ nu je s t ogólna liczba ludności. G m iny strefy podm iejskiej m iasta P łocka znacznie w y ró ż­ n ia ją się n a tle pozostałych gm in w iejskich pow iatu płockiego, pom im o tego, że w w ięk ­ szości pokazanych je d n o ste k terytorialnych panuje tendencja w zrostow a. N a przestrzeni 5 lat w om aw ianej strefie zauw ażalny je s t bow iem najw yższy p rzyrost ludności (z w y ją t- kiem gm iny N o w y D uninów ). W u k ształtow aniu takich w artości zn a cz n ą ro lę odegrało saldo migracji.

D ynam ika zm ian zaludnienia w strefie podmiejskiej Płocka nie je st jednak równom ierna. N ajw yższy przyrost ludności zauw ażalny je s t w gm inie Słupno. W 2010 r., w stosunku do roku bazow ego (2006), liczba ludności w tej gm inie w zrosła, aż o ponad 18%. Jedynie m ia­ sto P łock w yróżnia się tendencją spadkow ą w liczbie swoich m ieszkańców (-2% ) (rys. 2).

Rys. 2. Dynamika zmian zaludnienia miasta Płocka i jego strefy podmiejskiej (w procentach) w latach 2006-2010 w stosunku do roku bazowego (2006)

Fig. 2. The population dynamics in the suburban area of the city of Plock (in percent) in 2006-2010 compared to the base year (2006)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego udostępnionych

za pomocą platformy internetowej Bank Danych Lokalnych

Source: Own study based on data obtained from Central Statistical Office of Poland

* trwałe utwardzenie powierzchni gruntu (materiałami nieprzepuszczalnymi takimi jak np. asfalt, beton, cegła oraz kamień).

(8)

W układzie gm in w iejskich pow iatu płockiego w yraźne zróżnicow anie w ystępuje ta k ­ że p o d w zględem gęstości zaludnienia. W ro k u 2010 rozpiętość w artości w ahała się od 50 do p o n a d 100 o s/k m 2. N a jb a rd z ie j z a lu d n io n y m i g m in a m i w ie jsk im i s ą gm iny: Ł ąc k (119 o s/k m 2), N o w y D u n in ó w (119 o s/k m 2), S łupno (116 o s/k m 2), S tara B iała (115 os/km 2). N a w ysokim poziom ie plasuje się rów nież zaludnienie gm iny R adzanow o (81 os/km 2). S ą to zatem w szystkie gm iny w iejskie należące do strefy podm iejskiej m ia ­ sta P łocka (1451 os/km 2). P ozostałe analizow ane gm iny p rzy jm u ją w artości przybliżone do średniej g ęstością zaludnienia pow iatu płockiego (61 os/km 2) (tab. 1).

Tabela 1. Gęstość zaludnienia gmin wiejskich w powiecie płockim w 2010 r. (powierzchnia bez wód i lasów)

Table 1. The population density in rural municipalities in the district o f Plock in 2010 (area without water and forests)

Gmina Bielsk Gmina Bodza­ nów Gmina Brudzeń Duży Gmina Bulkowo Gmina Łąck Gmina Mała Wieś Gmina Nowy Duninów Gmina Radza­ nowo Gmina Słubice Gmina Słupno Gmina Stara Biała Gmina Staro­ źreby Gęstość zaludnienia [os/km2 ] Population density [people per km2] 76 77 65 52 119 72 119 81 61 116 115 59

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego udostępnionych

za pomocą platformy internetowej Bank Danych Lokalnych oraz zestawień zbiorczych

Source: Own study based on data obtained from Central Statistical Office of Poland and collective

statements

P odobne rozbieżności w y stę p u ją po d w zględem gęstości zaludnienia teren ó w o sa d ­ niczych, jako pochodnej gęstości zaludnienia. Analogicznie, gminy: Słupno (4853 os/km 2), Stara B iała (6203 os/km 2), Ł ąck (7526 os/km 2), N ow y D uninów (8504 os/km 2), przyjm ują w artości św iadczące o najw iększym stopniu intensyw ności użytkow ania terenów p ełn ią­ cych ju ż funkcje m ieszkaniow e. N atom iast gm ina Radzanow o z w ynikiem (11 633 os/km 2) należy do niższego przedziału w artości, k tóry przew aża w pow iecie płockim (tab. 2).

N ależy tutaj zaznaczyć, iż im mniejsze są wartości tego w skaźnika tym w yższa je st kon­ sumpcja gruntów w danej gminie (większe je st nasilenie zjawiska rozlew ania się zabudowy). Tabela 2. Gęstość zaludnienia terenów osadniczych gmin wiejskich w powiecie płockim w 2010 r. Table 2. The population density o f settlement areas in rural municipalities in the district of

Plock in 2010 Gmina Bielsk Gmina Bodza­ nów Gmina Brudzeń Duży Gmina Bulkowo Gmina Łąck Gmina Mała Wieś Gmina Nowy Duninów Gmina Radza­ nowo Gmina Słubice Gmina Słupno Gmina Stara Biała Gmina Staro­ źreby Gęstość osadnicza [os/km2 ] Population density of settlement areas [people per km2] 14505 12968 12317 45077 7526 24127 8504 11633 27271 4853 6203 196567

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego udostępnionych

za pomocą platformy internetowej Bank Danych Lokalnych oraz zestawień zbiorczych

Source: Own study based on data obtained from Central Statistical Office of Poland and collective

(9)

Z aprezentow ane w yniki, zw iązane z aspektem dem ograficznym potw ierdzają założenie w ystępow ania zjaw iska suburbanizacji w strefie podm iejskiej m ia sta Płocka. Sam p rzy ­ ro st rzeczyw isty ludności czy saldo m igracji, w skazuje n a proces w yludniania się m iasta (0 - 2% w ciągu 5 lat) n a rzecz terenów przyległych. A naliza tego w skaźnika po tw ier­ dza, że w z ro st lic z b y lu d n o śc i n a s tę p u je w g m in a c h w ie jsk ic h b e z p o śre d n io g ra n i­ czących z g ran icą adm inistracyjną m iasta. M iasto podatne je s t zatem - zgodnie z teorią K laassena - n a w kroczenie w d ru g ą fazę rozw oju, tj. suburbanizację [Klaassen, Scimeni 1981].

1.2.2. Dojazd do pracy

A naliza stosunku liczby osób przyjeżdżających do pracy w określonej gm inie do lic z­ b y o só b w y je ż d ż a ją c y c h do p ra c y z tej g m in y n a p o d sta w ie z a tru d n ie n ia n a d zień 31.12.2006 r. w skazuje n a stosunkow o duże zróżnicow anie p o m ięd zy poszczególnym i gm inam i w iejskim i w pow iecie. W żadnej gm inie iloraz przepływ ów ludności nie uzyskał w artości rów nej je d e n świadczącej o rów now adze m iędzy przyjeżdżającym i a w yjeżdżają­ cym i. N ajw yższy iloraz uzyskała gm ina Słupno (0,78), następnie gm iny: Ł ąck (0,54) oraz N o w y D uninów (0,42). D la kontrastu, iloraz m iasta P łocka w 2006 r. w ynosił ok. 3. O zna­ cza to, że n a je d n ą w yjeżdżającą osobę przy p ad ają średnio trzy osoby przyjeżdżające do p racy (tab. 3).

Tabela 3. Iloraz przepływ ów ludności gm in w iejskich w pow iecie płockim zgodnie z z a ­ trudnieniem w 2006 r.

Table 3. Q uotient o f population flow s in rural m unicipalities in the d istrict o f Plock in accordance with employment in 2006

Gmina Bielsk Gmina Bodza­ nów Gmina Brudzeń Duży Gmina Bulkowo Gmina Łąck Gmina Mała Wieś Gmina Nowy Duninów Gmina Radza­ nowo Gmina Słubice Gmina Słupno Gmina Stara Biała Gmina Staro­ źreby Iloraz przepływów Quotient of population flows 0,09 0,12 0,18 0,22 0,54 0,24 0,42 0,17 0,03 0,78 0,29 0,06

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego Source: Own study based on data obtained from Central Statistical Office of Poland

M o ż n a za te m stw ie rd z ić , że P ło c k je s t isto tn y m o śro d k ie m m ie jsk im z a p e w n ia ­ ją c y m m ie jsc a p rac y ta k że o so b o m spoza je g o granic, zarów no z g m in b liższych, ja k

i dalszych.

1.2.3. Przedsiębiorstwa wpisane do rejestru REGON

L iczba przedsiębiorstw w pisanych do rejestru R E G O N n a przestrzeni 5 lat w w iększo­ ści g m in w iejsk ic h p o w iatu p łockiego sukcesyw nie w zrastała (w yjątek stanow i gm ina Staroźreby). Przyrost liczby podm iotów gospodarczych je s t bardzo zróżnicow any, jed n ak najw yższe w artości p rzy jm u ją gm iny podm iejskie. W strefie tej w yróżnia się gm ina S łup­ n o, w k tórej lic z b a p o d m io tó w w z ro sła p raw ie o 50% . A n a lo g ic z n a sy tu a cja zo sta ła

(10)

odnotow ana w gm inie Stara B iała (41,3% ). P ozostałe gm iny analizow anej strefy podm iej­ skiej p rzyjm ują w artości o d 24,4 do 29,1% (tab. 4). D la porów nania w m ieście P łock p rzy ­ ro st w yżej w spom nianych podm iotów w ynosił zaledw ie 1,3%.

Tabela 4. Przyrost liczby przedsiębiorstw gmin wiejskich w powiecie płockim zarejestrowanych w rejestrze REGON wokresie 2006-2010 w procentach

Table 4. The increase in the number of enterprises in rural municipalities in the district of Plock registered in REGON in 2006-2010 in percentage

Gmina Bielsk Gmina Bodza­ nów Gmina Brudzeń Duży Gmina Bulkowo Gmina Łąck Gmina Mala Wieś Gmina Nowy Duninów Gmina Radza­ nowo Gmina Słubice Gmina Słupno Gmina Stara Biała Gmina Staro­ źreby Przyrost liczby przedsiębiorstw [%] Increase the 32,5 27,9 26,1 5,2 24,4 19,5 29,1 25,2 5,4 47,6 41,3 -3,7 number of enterprises [%]

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego udostępnionych

za pomocą platformy internetowej Bank Danych Lokalnych

Source: Own study based on data obtained from Central Statistical Office of Poland

Silny rozw ój gospodarczy gm in strefy podm iejskiej potw ierdza rów nież w skaźnik licz­ b y przedsiębiorstw n a 1000 m ieszkańców . W szystkie gm iny podm iejskie w yróżniały się najw yższym i w artościam i - od 59 w N ow ym D uninow ie do 99 w Słupnie. W tym m iejscu n a le ż y zw ró cić sz c z e g ó ln ą u w a g ę n a g m in ę Słupno. W 2010 r. o d n o to w a n a w artość w skaźnika je s t analogiczna do w artości w skaźnika m iasta P łocka (99).

W szystkie za p rezen to w an e w yniki, św ia d cz ą nie tylk o o ro zk w ic ie gosp o d arczy m gm in podm iejskich, ale rów nież o rozproszeniu m iejsc pracy. M iasto P łock w ty m p rzy ­ p a d k u n ie sta n o w i sw o iste g o c e n tru m , le c z stw a rz a d o g o d n e w a ru n k i ro z w o ju d la te re n ó w sąsied n ich . M o ż n a p o w ied z ie ć, że p o d ty m w zg lę d em n astęp u je d y slo k a c ja funkcji w strefie podm iejskiej. R edystrybucja podm iotów gospodarczych oraz m ieszkań­ ców p otw ierdza w ystępow anie zjaw iska urban sp ra w i n a analizow anych terenach gm in wiejskich.

1.2.4. Grunty zabudowane i zurbanizowane

U d zia ł gru n tó w zab u d o w an y ch i zu rb an izo w an y ch w zestaw io n y ch gm inach w ie j­ skich w stosunku do ich pow ierzchni (bez lasów i w ód), w ciągu 5 lat, w zrasta (z w y jąt­ kiem gm iny B ulkow o). N ajw idoczniejsze zm iany odnotow ane zostały w gm inach znajdu­ ją cy c h w n ajbliższym sąsiedztw ie m iasta. Przyrost o praw ie 3% uzyskała gm ina Słupno, a zaraz za n ią (ok. 2,5% ) g m in a Łąck. D o najniższego przed ziału zakw alifik o w ała się g m in a S tara B iała. N ale ż y je d n a k zaznaczyć, iż g m in a ta ch arak tery zu je się n a jw ię k ­ szym (spośród g m in w iejskich pow iatu) udziałem tych gruntów w ogólnej pow ierzchni gm iny (tab. 5).

(11)

Tabela 5. Zmiany w udziale gruntów zabudowanych i zurbanizowanych w powierzchni gmin wiejskich (bez lasów i wód) wpowiecie płockim w latach 2006-2010 wprocentach Table 5. Changes in land use and urban built-up in the area o f rural municipalities (excluding

forests and waters) in the district o f Plock in 2006-2010 in percentage Gmina Bielsk Gmina Bodza­ nów Gmina Brudzeń Duży Gmina Bulkowo Gmina Łąck Gmina Mala Wieś Gmina Nowy Duninów Gmina Radza­ nowo Gmina Słubice Gmina Słupno Gmina Stara Biała Gmina Staro­ źreby Zmiany udziału gruntów [%] 0,08 1,55 0,10 -0,01 2,48 0,05 0,83 0,54 0,08 2,73 0,26 0,09 Changes in land use [%]

Źródło: Opracowanie własne na podstawie zestawień zbiorczych ewidencji gruntów i budynków. Source: Own study based on data obtained from collective statements

D la pełn eg o z o b ra zo w an ia sytuacji zw iązanej z sa m ą zabudow ą, zo stał o b liczo n y w skaźnik dotyczący udziału terenów stricte m ieszkaniow ych w ogólnej pow ierzchni w y ­ żej opisanych gruntów zurbanizow anych i zabudow anych. Z godnie z poprzednim kry te­ rium , gm ina Słupno charakteryzuje się n ajw iększym przyrostem terenów m ieszkaniow ych (o ok. 8% ). S to sunkow o w y so k i u d z ia ł te re n ó w m ie sz k an io w y ch o d n o to w an y został w gm inie Ł ąck (ok. 6 % ), a następnie w gm inie R adzanow o (5,5% ) (tab. 6).

Tabela 6. Zm iany w udziale terenów m ieszkaniow ych w pow ierzchni gruntów zabudow a­ nych i zurbanizowanych gmin wiejskich w powiecie płockim w latach 2006-2010 w procentach

Table 6. Changes in the share o f residential areas in the area o f land and built-up urban rural municipalities in the district of Plock in the years 2006-2010 in percentage

Gmina Bielsk Gmina Bodza­ nów Gmina Brudzeń Duży Gmina Bulkowo Gmina Łąck Gmina Mała Wieś Gmina Nowy Duninów Gmina Radza­ nowo Gmina Słubice Gmina Słupno Gmina Stara Biała Gmina Staro­ źreby Zmiany terenów mieszkaniowych [%] Changes in the 1,38 1,10 2,59 0,37 5,94 1,39 3,09 5,44 0,76 7,91 2,22 0,72 share of residential areas [%]

Źródło: Opracowanie własne na podstawie zestawień zbiorczych ewidencji gruntów i budynków Source: Own study based on data obtained from collective statements

W zrost pow ierzchni teren ó w m ieszkaniow ych potw ierd za liczb a now ych budynków odd an a do u ży tk o w a n ia w latach 2 0 0 5 -2 0 1 0 . W ta k niew ielk im przed ziale czasow ym w gm inie Słupno pow stało, aż 482 budynków , natom iast w gm inie Stara B iała 440. Takie w ysokie w yniki znacząco w yróżniają się n a tle pozostałych gm in (tab. 7).

(12)

Tabela 7. Liczba budynków oddana do użytkowania w gminach wiejskich w powiecie płockim w latach 2006-2010

Table 7. Number of buildings ready for occupancy in rural communities in the district of Plock in 2006-2010 Gmina Bielsk Gmina Bodza­ nów Gmina Brudzeń Duży Gmina Bulkowo Gmina Łąck Gmina Mala Wieś Gmina Nowy Duninów Gmina Radza­ nowo Gmina Słubice Gmina Słupno Gmina Stara Biała Gmina Staro­ źreby Liczba budynków Number of buildings 141 152 195 34 219 65 92 303 39 482 440 91

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego udostępnionych

za pomocą platformy internetowej Bank Danych

Source: Own study based on data obtained from Central Statistical Office of Poland

P rzekształcenia w strukturze użytkow ania gruntów po d w zględem gruntów zurbanizo­ w anych i zabudow anych, p o tw ie rd z ają zarów no p rzyrost teren ó w m ieszkaniow ych, ja k i lic zb a n o w o p o w stały ch budynków . W yniki p okazują, że intensyw ność p rze m ian je s t odw rotnie proporcjonalna do odległości od ośrodka m iejskiego, ja k im je s t Płock. W stre­ fie g m in p odm iejskich zachodzi je d n a k p ew n a dysproporcja, p o d w zg lęd em szybkości tych zm ian. Tak znaczące liczby budynków oddanych do użytkow ania w sk az u ją n a te re ­ n y atrakcyjne w kontekście inw estycji budow lanych. Z drugiej strony je d n a k św iadczą o prow adzonej przez gm iny polityce przestrzennej, a m ianow icie o efektyw ności w y k o ­ rzystyw ania narzędzi planistycznych.

1.2.5. Infrastruktura techniczna

W przestrzennym układzie gm in w iejskich, najw iększe zagęszczenie sieci kanalizacyj­ nej w ystępuje w tzw. strefie podm iejskiej. W idoczna je s t także duża dysproporcja w jej d łu g o ściach w stosunku do p o zo stały ch je d n o ste k te ry to ria ln y c h (od 3,7 km /100 k m 2 w gm inie R adzanow o do 93 km /100 k m 2 w gm inie N o w y D uninów ). Ta ostania ch arakte­ ryzuje się rów nież dużym przyrostem sieci n a przestrzeni 5 lat. W 2010 r. w p o ró w n a n iu do ro k u bazow ego, przybyło jej aż o 150%. N a drugim m iejscu p o d w zględem ogólnej długości plasuje się gm ina Słupno (ok. 85 km), a zaraz za n ią gm ina Stara B iała (ok. 62 km), k tó ra w e w spom nianym w yżej okresie pow iększyła długość sieci o 32% (tab. 8).

Tabela 8. Gęstość czynnej sieci kanalizacyjnej w km na 100 km2 powierzchni (bez lasów i wód) w gminach wiejskich w powiecie płockim w 2010 r.

Table 8. The density of the sewerage network active in km per 100 km2 (excluding forests and waters) in rural communities in the district o f Plock in 2010

. Gmma Gmina _ . Gmina Gmina Gmina , . ,, Bodza- Brudzeń _ 1 , Gmina Gmina _ , ,_ _ , Mała Nowy Bielsk nów _ Duży Bulkowo Łąck TTT. , _ . , Wieś Duninów

Gmina Radza­ nowo Gmina Gmina Słubice Słupno Gmina Stara Biała Gmina Staro­ źreby Gęstość sieci [km/100 km2] Density ofthe network [km per 100 km2] 11,4 7,5 8,4 6,8 31,4 9,2 93,0 3,7 8,9 84,8 61,2 11,7

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego udostępnionych

za pomocą platformy internetowej Bank Danych

(13)

P otrzeby bud o w y lub rozbudow y infrastruktury technicznej w y stęp u ją pow szechnie, je d n a k za sp o k a jan e są stopniow o w zależn o ści o d p o sia d an y c h p rze z d an y sam orząd środków pieniężnych bądź o d przem ian w strukturze ludności w iejskiej. W yniki pok azu ­ ją, że najw iększe zainw estow anie w ystępuje w gm inach zlokalizow anych w bezpośrednim sąsiedztw ie Płocka. Im dalej od m iasta, tym w iększe rozproszenie zabudow y oraz m n ie j­ sza opłacalność ich budowy. M ożna przypuszczać, że zjaw isko rozlew ania się zabudow y n a podm iejskie gm iny w iejskie, z jednej strony przyczynia się do rentow ności tych inw e­ stycji, ale z drugiej strony pow oduje dalsze ożyw ienie inw estycyjne n a tych obszarach [Biczkowski 2010].

1.2.6. Analiza pokrycia terenu

A nalizując zabudow ę m o żn a stw ierdzić, że w w iększości gm in (z w yjątkiem Łącka) n a jw ię k sz ą część (około p o ło w y ) a n a liz o w an y c h k las o b ie k tó w sta n o w ią p o je d y n c ze

obiekty zabudow y. N ajw iększe rozproszenie p o d tym w zględem w ystępuje w gm inie R a­

dzanow o. D rugą, z n a c z ą c ą g ru p ą je s t za b u d o w a o d użym za g ę szc ze n iu (5 0 -8 0 % p o ­

w ierzchni nieprzepuszczalnej). W om aw ianych jed n o stk ach terytorialnych stan o w ią one

od 30% do 38% liczby w szystkich analizow anych klas obiektów. N a szczególną uw agę zasługuje bow iem zabu d o w a zw arta, k tó ra je s t najbardziej charakterystyczna d la m ie j­ skiego charakteru danego obszaru. N ajw ięcej takich obiektów posiada gm ina Słupno (aż 14%), następnie Stara B iała (12% ), w pozostałych gm inach od 11 do 7% (rys. 3).

Łąck Nowy Duninów 16 Radzanowo Słupno Stara Biała

B"

0 10 20 I 37 38 37 35 30 35 31 30 40 56 47 51 i Pojedyncza zab. Zab. (10-30%) i Zab. (30-50%) Zab. (50-80%) i Zab. (>80%) 50 60 %

Rys. 3. Procentowy udział wybranych klas obiektów najbardziej odzwierciedlających stan zabu­ dowy typu miejskiego w ogólnej liczbie tych obiektów w podmiejskich gminach w iej­ skich wg stanu na 2010 r.

Fig. 3. The percentage of selected classes of objects reflecting the state’s most urban-type buil­ dings in the total number o f objects in the suburban rural districts as o f 2010

Zródło: Opracowanie własne na podstawie Urban Atlas Płock (http://www.eea.europa.eu/legal/copyr-

ight, dostęp: 26.11.2014 r.)

Source: Own study based on data obtained from Urban Atlas Plock (http://www.eea.europa.eu/legal/

(14)

B iorąc po d uw agę pole pow ierzchni om ów ionych w cześniej obiektów, m ożna zauw a­ żyć, że najw iększą część poszczególnych gm in zajm uje zabudow a o dużym zagęszczeniu

(50-80% p o w ierzc h n i nieprzepuszczalnej). P ojedyncze zabudow y, których było tak w ie ­

le w u jęciu ilościow ych, w kontekście p ow ierzchniow ym p rzy jm u ją w artości o d 40 do 21%. Z abudow a zw arta najw iększy obszar zajm uje w gm inie Stara B iała (15% ), zaraz po niej w gm inie Słupno (13% ), natom iast n ajm niejszy obszar w Ł ącku (5% ) (rys. 4).

Łąck Nowy Duninów Radzanowo Słupno Stara Biała Pojedyncza zab. Zab. (10-30%) Zab. (30-50%) Zab. (50-80%) Zab. (>80%) 60 %

Rys. 4. Procentowy udział pola powierzchni wybranych klas obiektów najbardziej odzwiercie­ dlających stan zabudowy typu miejskiego w ogólnej powierzchni tych obiektów w pod- miejskich gminach wiejskich wg stanu na 2010 r.

Fig. 4. The percentage o f the surface area o f the selected object classes reflecting the state’s most urban-type buildings in the total surface o f these objects in suburban rural districts as of 2010

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Urban Atlas Płock (http://www.eea.europa.eu/legal/copyri-

ght, dostęp: 26.11.2014 r.)

Source: Own study based on data obtained from Urban Atlas Plock (http://www.eea.europa.eu/legal/

/copyright, 26.11.2014 r.)

A naliza atrybutu lokalizacji zabudow y potw ierdza w cześniej zaprezentow ane wyniki.

Z abudow a o p o w ierzc h n i n ieprzepuszczalnej o d 1 0 -8 0 % w n a jw ię k sz y m skupieniu p o ­

ja w ia się p rzy sam ych granicach adm inistracyjnych m iasta. D oskonale w idać to n a p rzy ­ kładzie gm iny Słupno, gdzie „zw arta” zabudow a w północno-zachodniej granicy gm iny je s t k o n ty n u a cją za budow y Płocka. P odobna sytuacja w ystępuje w gm inie S tara B iała, je d n a k w tym p rzypadku tereny te ro zle w ają się prom ieniście o d granicy m iasta. Jest to p rzejaw u rbanizacji taśm ow ej tzw. ribbon urbanization (Szym ańska, B ieg ań sk a 2011). M niejsze, ale rów nież zauw ażalne zagęszczenie zabudow y p rzy ośrodku m iejskim w y stę­ puje w Radzanow ie. Jest ona w porów naniu z poprzednim i gm inam i bardziej rozproszona. In n a sytuacja w ystępuje n ato m ia st w gm inach p o łożonych w lew obrzeżnych granicach m iasta. W gm inie N o w y D uninów bardzo w yraźnie w idać tren d zabudow y w k ieru n k u rów noległym do kory ta rzeki Wisły. W gm inie Ł ąck n atom iast zabudow a skupia się d o ­ o k o ła zbiorników w odnych (rys. 5).

(15)

Rys. 5. Pokrycie terenu podmiejskich gmin wiejskich z uwzględnieniem klas obiektów zabudowy o powierzchni nieprzepuszczalnej (10-80% ) oraz obiektów przemysłowych, handlo­ wych, publicznych i prywatnych

Fig. 5. Suburban land cover in rural communities including the classes o f objects built with an impervious surface (10-80%) as well as industrial, commercial, public and private objects

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Urban Atlas Płock (http://www.eea.europa.eu/legal/copyright,

dostęp: 26.11.2014 r.)

Source: Own study based on data obtained from Urban Atlas Plock (http://www.eea.europa.eu/legal/

/copyright, 26.11.2014 r.)

A n a liz a p o k ry c ia te re n u u w z g lę d n ia ją c a g łó w n ie zab u d o w ę, p o tw ie rd z a zjaw isko urbanizacji w ystępującej w gm inach w iejskich w strefie oddziaływ ania m iasta Płocka. Z a­ rów no dane ilościow e, ja k i atry b u ty lo kalizacji p o tw ie rd z ają nasilen ie tych procesów przede w szystkim w gm inach Słupno oraz Stara Biała. N ależy je d n a k pam iętać, że p ro ce­ sy suburbanizacyjne m o g ą przejaw ić się nie tylko w przeznaczaniu danego teren u pod zabudow ę, ale rów nież w postaci „dogęszczania” zabudow y czy elem entów infrastruktu­ ry technicznej. C zęsto nie zm ienia się sam a kategoria użytkow ania (np. zabudow y je d n o ­ rodzinnej o typie m iejskim czy w iejskim ), ale w sposób znaczący u le g ają zm ianie pro p o r­ cje pokrycia konkretnego terenu w ew nątrz tej kategorii [Drzewiecki 2008].

(16)

2. Planowanie przestrzenne w gminach podmiejskich w oparciu o wybrane

narzędzia planistyczne

2.1. Dane, metody, narzędzia

P ierw szy etap badania potw ierdził w pływ oSrodka m iejskiego n a gm iny w iejskie stre­ fy podm iejskiej m iasta. W ładze lokalne po w in n y zatem nadaw ać odpow iedni kierunek tym przem ianom p rzestrzennym gm in z a p o m o c ą odpow iedniego w ykorzystyw ania in ­ strum entów planistycznych. N a podstaw ie zgrom adzonych danych przeprow adzona z o ­ sta ła a n a liz a p o d sta w o w y c h n a rz ę d z i p la n isty c z n y c h sto so w a n y ch w p ię c iu gm in ach w iejskich zlokalizow anych w bezpoS rednim sąsiedztw ie m iasta Płocka. B adano [por. Fel- tynow ski 2010]:

- liczbę obow iązujących planów m iejscow ych;

- udział p o la pow ierzchni pokrytej obow iązującym i planam i m iejscow ym i w stosunku do pola pow ierzchni gm iny;

- liczbę obow iązujących p lanów m iejscow ych ze w zględu n a pole pow ierzchni (w tym o polu pow ierzchni pow yżej 100 ha);

- łączne pole pow ierzchni kategorii przeznaczenia terenów w planach m iejscow ych; - liczbę w ydanych decyzji o w arunkach zabudow y i zagospodarow ania terenu z p o d zia­

łem na: zabudow ę m ieszkaniow ą, zabudow ę letniskow ą, zabudow ę usługow ą, budynki gospodarcze i garaże w raz z zab u d o w ą w arsztatow ą, infrastrukturę tech n iczn ą oraz in ­ w estycje celu publicznego.

2.2. Omówienie wyników i dyskusja

2.2.1. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego

W latach 1995-2013 w podm iejskich gm inach w iejskich m iasta P łocka obow iązyw ało 255 m ie js c o w y c h p la n ó w z a g o s p o d a ro w a n ia p rz e s trz e n n e g o , k tó re sta n o w ią je d e n z c z y n n ik ó w przem ian struktury funkcjonalnej i przestrzennej obszarów w iejskich. L id e­ rem p o d w zględem ogólnej liczby uchw alonych m iejscow ych planów je s t gm ina Słupno, k tó ra u chw aliła do 2013 r. 125 m pzp co daje aż 49% w szystkich planów w analizow anej strefie. N ajm niej planów m iejscow ych uchw alonych zostało w gm inie N o w y D uninów , n atom iast pozostałe jednostki p o siad ają od 31 do 43 sztuk planów. A nalizując przedział czasow y, w których zostały sporządzane m o żn a stw ierdzić, że w la ta c h 1 9 95-2002 p o ­ w stało najw ięcej planów w każdej z badanych gmin. DoSć w yraźnie w idać to n a p rzy k ła­ d zie g m in y Słupno. W p o z o sta ły c h g m in a ch w la t a c h 2 0 0 3 -2 0 1 3 , u ch w a lo n o n a w e t o ok. 50% m niej planów w porów naniu z okresem w czeSniejszym . We w szystkich gm i­ nach d o m in u ją p lany o p o lu pow ierzchni objętego nim i terenu w przedziałach: do 1 h a oraz o d 1 do 10 ha. W znacznie m niejszej iloSci, ale rów nież w e w szystkich gm inach, zo ­ stały sporządzone m pzp odpow iednio o p olu pow ierzchni o d 10 do 50 ha. N ajm niej, bo tylko w jednej gm inie (Łąck) plan y obejm u ją obszar o d 50 do 100 ha.

Ze w zględu n a w spom niany wczeSniej ła d przestrzenny, liczba planów obejm ujących tereny o pow ierzchni 100 h a i w ięcej, staje się istotnym w skaźnikiem . W analizow anych gm inach p o d m ie jsk ich zostało sp o rząd zo n y ch tylko 8 ta k ich planów , je d n a k d a ją one aż 73% p o la pow ierzchni (bez danych dla gm iny R adzanow o) w szystkich uchw alonych

(17)

planów, tj. zajm ują 2374,45 ha. W samej gm inie N o w y D uninów, która posiada dw a p lany z om aw ianego w skaźnika, stanow ią one ok. 88% w szystkich planów w gm inie, natom iast w Starej B iałej, pięć takich planów daje 95% terenów objętych mpzp.

P lany m iejscow e obejm u ją ogółem obszar 3265 ha, tj. ok. 10% terenów (bez lasów i w ód) p ięciu badanych gm in w iejskich. D o takiego w yniku przyczyniła się n a pew no sy­ tu acja w gm inie Słupno, któ ra w 100% pok ry ta je s t m pzp. N a drugim m iejscu p o d w zg lę­ dem sto p n ia p o k ry c ia p la n am i je s t N o w y D u n in ó w (28,1% ), a n astęp n ie S tara B iała (16,9% ). R eszta gm in n ie przekracza 10% pokrycia m pzp. Łącznie ustalenie m pzp obow ią­ zu ją w 75 wsiach.

P rzedstaw ione pow yżej dane ilościow e w sk az u ją n a to, że w strefie podm iejskiej m ia ­ sta P ło ck a p la n y zag o sp o d aro w an ia o b ejm u ją zazw yczaj n iew ielkie o bszary (naw et od 0,09 ha). N ależy je d n a k podkreślić, że pom im o takiego rozdrobnienia niektóre p lany tw o ­ rzo n e s ą w u ję c iu p ersp e k ty w icz n y m , a m ia n o w icie n a duży ch o b sz arac h o p o lu p o ­ w ierzchni co najm niej 100 ha. W zorcow ym przykładem je s t tu gm ina Słupno, któ ra posia­ d a m ie jsc o w y p la n za g o sp o d a ro w an ia przestrzen n eg o o b ejm u ją cy o b szar całej gminy. Z je d n e j strony je s t to o g ro m n ą zaletą, gdyż g m ina dąży do uporządkow ania przestrzeni, ale z drugiej strony zobow iązuje je d n o stk ę sam o rząd o w ą do w y p o sażen ia w n ie z b ę d n ą d la teren u infrastrukturę techniczną. D o d atk o w ą trudność w sporządzaniu w ielk o o b sza­ row ych planów m oże spraw iać p rzew ag a w łasności pryw atnej oraz gruntów ornych w y ­ n ikających z ro lniczego ch arak teru gminy. M o g ą rów n ież w ystępow ać czy dom inow ać tereny, których funkcja nie u leg a zm ianie. Taka sytuacja m a m iejsce n a terenach leśnych, przede w szystkim w gm inach N o w y D uninów oraz Łąck. O bszar p o kryty planam i sporzą­ dzanym i od 2010 do 2013 r. zw iększa się. M ożna przypuszczać, że je s t to p ew n a o d p o ­ w iedź gm in n a presję budow laną.

A n aliza łącznego p o la pow ierzchni p o d w zględem rod zajó w p rze zn ac ze n ia terenów w planach m iejscow ych w podm iejskich gm inach w iejskich m iasta P łocka pozw ala stw ier­ dzić, że w ystęp u ją dość duże dysproporcje w przeznaczaniu terenu n a poszczególne k a ­ tegorie zag o sp o d aro w an ia terenu. R ó ż n ic a u ja w n ia się przede w szystkim w ilości tych kategorii stosow anych przez poszczególne gminy. W idać rów nież, że zabudow a m ieszka­ n iow a stanow i dom inujący udział w trzech n a pięć je d n o ste k sam orządow ych. W gm inie Ł ąck przeznacza się n a zabudow ę m ieszkaniow ą 96% (z czego 100% to zabudow a je d n o ­ rodzinna) teren u objętego planam i albo n a zabudow ę usługow ą, k tó ra zajm uje 4% tego terenu. T rochę le p sz a sy tu a cja w y stę p u ję w gm inie N o w y D uninów , k tó ra p rze zn ac za sw oje tereny n a 6 kategorii zagospodarow ania, w których przew aża zabudow a m ieszkanio­ w a (74,2%). Pojaw ia się tu rów nież zabudow a w ielorodzinna w udziale 0,3%. N a drugim m iejscu, po d w zg lęd em w ielkości o bszaru - ja k ie po k ry w a - je s t zab u d o w a usługow a (15,9% ), ije s t to najw iększy udział ja k ą zajm uje ta kategoria w całej analizowanej strefie. G m ina Radzanow o przeznacza ponad połow ę (58% ) swoich terenów p o d m ieszkalnictw o (w tym 0,5% n a zabudow ę w ielorodzinną), przew iduje rów nież tereny po d zieleń i w odę (7,5%). W gm inie Słupno natom iast 69,4% powierzchni planów obejm ują użytki rolne, a za­ budow a m ieszkaniow a z w ynikiem 6,5% znajduje się n a trzecim m iejscu, zaraz po kom uni­ kacji (11,2% ) oraz zieleni i w odach (11%). N ależy jednak podkreślić, że gm ina Słupno zapla­ n ow ała najw ięcej w sto su n k u do innych, tj. 0,8% udziału zabudow y po d m ieszkalnictw o w ielorodzinne, najmniej zaś po d zabudow ę usługow ą (zaledwie 1,4%).

(18)

Stosunkow o proporcjonalnie po d w zględem udziału pow ierzchni rozkładają się k ate­ gorie w g m in ie Stara Biała. P onad 1/3 obszaru zajm uje zabudow a techniczno-produkcyj­ na, a zaraz za n ią zabudow a m ieszkaniow a (26,9% ) oraz użytki rolne (26% ). Pozostałe k a ­ tegorie przeznaczenia terenu p o k ry w a ją poniżej 10% obszaru planów gm iny (rys. 6).

Ł ą c k N o w y D u n in ó w zab. m ieszk an io w a zab. usłu g o w a zab. m ieszk an io w a zab. usłu g o w a u ż y tk i rolne zab. tech.-prod, k o m u n ik a cja ■ in f r a s tr u k tu r a tech. R a d z a n o w o S łu p n o zab. m ieszk an io w a zab. usłu g o w a u ż y tk i ro ln e zab. tech.-prod, zieleń i wody k o m u n ik acja ■ in f r a s tr u k tu r a tech. 69,4 zab. m ieszk an io w a zab. u słu g o w a u ży tk i ro ln e zab. te ch.-prod, zieleń i wody k o m u n ik acja ■ in f r a s tr u k tu r a tech. ■ zab. m ieszk an io w a ■ zab. usłu g o w a u ży tk i rolne ■ zab. tech.-prod. □ zieleń i wody k o m u n ik ac ja H in f r a s t r u k tu r a tech.

* Udział zabudowy wielorodzinnej

Rys. 6. Udział poszczególnych kategorii przeznaczenia terenów w miejscowych planach zago­ spodarowania przestrzennego sporządzonych na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 oraz ustawy z dnia 27 m arca 2003 o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w podmiejskich gminach wiejskich, stan na 31.12. 2010 r.

Fig. 6. The share o f particular categories o f area allocation in the local spatial development plans drawn up on the basis o f the Act o f July 7, 1994 and the Act of March 23, 2003 - Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym in suburban rural commu­ nities, as at 31.12. 2010

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań statystycznych „Planowanie przestrzenne w gmi­

nach” udostępnione przez Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej

Source: Own study based on data obtained from statistical research „Spatial planning in communi­

ties” provided by the Ministry of Transport, Construction and Maritime Economy S t a r a B ia ła

(19)

P ow yższe zestaw ienia potw ierd zają duże różnice i rozbieżnoSci w planow aniu p rze­ strzennym w poszczególnych gm inach, w szczególnoSci w kontekScie przeznaczania te ­ renów, gdzie głów nym ich przeznaczeniem je s t funkcja m ieszkaniow a jed n o ro d zin n a lub fu n k cja m ieszk an io w o -u słu g o w a. Ze w zg lę d u n a c h a rak te r g m in często p o ja w ia ją się rów nież funkcje produkcyjne i m agazynow o-składow e. N ajbardziej n iepokojąca sytuacja je s t w gm inie Łąck, a następnie w gm inie N o w y D uninów. Tak w ysoki udział zasobów terenów m ieszkaniow ych nie sprzyja funkcjonalnoSci tych obszarów. D odatkow o, w sp o ­ m n ia n ą dysfunkcjonalnoSć pogłębia b rak lub znikom y udział przeznaczenia terenów pod kom unikację, infrastrukturę czy usługi, które są niezbędne do praw idłow ego i racjonalne­ go ro zw o ju jednostki. W yróżnić n ależy g m in ę Słupno, k tó ra p o sia d a pokrycie planam i 100% terenów gminy. O bszar gm iny w tym przypadku został potraktow any holistycznie, co m a sw oje odzw iercied len ie w przem ySlanym p rzezn ac za n iu terenów . W y stęp u ją tu w szystkie kategorie ich przeznaczenia, a w ysoki udział zieleni p otw ierdza w y so k ą jakoSć sporządzania planów.

N ajw ię ce j u ch w a lo n y ch p la n ó w w y stę p u je w e w sia ch p o ło ż o n y ch p rz y gran icach m iasta P łocka oraz w w iększych m iejscow oSciach. Rzadziej w ystęp u ją w skupiskach wsi gm innych. D ystrybucję przestrzen n ą uchw alonych planów prezentuje rysunek 7.

Rys. 7. Rozmieszczenie i liczba obowiązujących miejscowych planów zagospodarowania prze­ strzennego we wsiach, podmiejskich gmin wiejskich miasta Płocka, stan na 31.12.2010 r. Fig. 7. The distribution and number of existing local development plans in villages in the rural

municipalities suburban city o f Plock, as o f 31st December 2010

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych z urzędów gmin (wykazy obowiązują­

cych planów miejscowych) oraz Urban Atlas Płock (http://www.eea.europa.eu/legal/copyright, dostęp: 26.11.2014 r.)

Source: Own study based on data obtained from municipality offices and Urban Atlas Plock (http://

(20)

2.2.2. Decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu

N a terenie podm iejskich gm in w iejskich w latach 2006 -2 0 1 0 w ydano ogółem 2242 d e­ cyzji w aru n k ó w zab u d o w y i za g o sp o d a ro w an ia terenu. W y stęp u ją je d n a k stosunkow o duże dysproporcje pom iędzy ich lic zb ą w p o sz c z e g ó ln y c h jed n o stk ach sam orządow ych. N ajw ięcej w ydano ich w gm inie S tara B ia ła (777), a najm niej w gm inie N o w y D uninów (95). L iczba w ydaw anych decyzji n a przestrzeni 5 lat w e w szystkich gm inach w ykazyw a­ ła tendencję ro sn ąc ą (w yjątek stanow ił ro k 2010). A nalogiczny trend w ystępuje w p rz y ­ p adku zabudow y m ieszkaniow ej (głów nie dom ów jednorodzinnych), n a k tó rą w ydano aż 59,4% w szystkich decyzji. W samej gm inie Stara B iała k ategoria m ieszkaniow a stanowi 63,6%, a w gm inie N ow y D uninów 63,2%.

W ydaw anie tzw. W Z dop ro w ad za do ch ao su przestrzen n eg o i d egradacji k ra jo b ra ­ zów rolniczych. Jednak ich m asow e w ydaw anie m ożna utożsam iać z p e w n ą odpow iedzią n a zapotrzebow anie społeczne, a co z a tym stoi, krótszy czas o czekiw ania n a form aliza­ cję bud o w y dom u jednorodzinnego przez potencjalnego inw estora. R ealizacja takiej in ­ w estycji poprzez p lan m iejscow y w iązałaby się z oczekiw aniem pow yżej 1 roku (a n a w e t do 3 lat). W przypadku decyzji okres ten je s t krótszy i trw a n a ogół do dw óch m iesięcy. D zieje się tak, gdyż w ydaw anie decyzji zazw yczaj nie w iąże się z k oniecznością zm iany p rze zn ac za n ia gruntów . R osnący tren d w y d aw an ia decyzji n a zabudow ę m ieszk an io w ą (b u d y n k u je d n o ro d z in n e g o ), z je d n ej stro n y je s t p ew n y m w sk aź n ik ie m św iad czący m o inten sy w n o ści ru ch u bu d o w lan eg o , ale z drugiej strony w sk az u je n a m arg in aliz ac ję planów m iejscow ych. M ożna stw ierdzić, że ostateczną, a zarazem w iąż ąc ą d ecyzję p o d ej­ m uje inw estor, często kierując się n iż sz ą c e n ą gruntów n a terenach pozbaw ionych m pzp [Sobotka, M łynarczyk 2010]. S trefa podm iejska m iasta P łocka p o d w zględem charakteru gm in w yróżnia się d u ż ą różnorodnością. S ą to zarów no gm iny o w ysokim w skaźniku le ­ sistości i w alorach turystyczno-rekreacyjnych, ja k rów nież gm iny typow o rolnicze. N a j­ w ięcej decy zji w y d aw an y ch je s t w m ie jsc o w o śc ia c h p o ło ż o n y ch p rz y g ran ic y m iasta, w zdłuż w ażniejszych dróg (np. gm ina Stara Biała) lub w p obliżu jezior, rzek czy lasów (w p rzypadku gm iny Ł ąck oraz N o w y D uninów ). W arto w tym m iejscu w spom nieć o te ­ renach zalew ow ych. Pom im o ta k w ielkiego zagrożenia ja k ie stanow ią okoliczne rzeki, b a ­ d an ia w skazują, że nie n a w szystkich tych terenach istn ieją m iejscow e plany zakazujące zabudow ę. Rozw ój zabudow y m ieszkaniow ej je st w ięc n a nich w dalszym ciągu możliwy.

PODSUMOWANIE

Specyfika, w ieloaspektow ość oraz problem atyczna delim itacja zasięgu urban spraw i n ie p o z w a la o p rac o w a ć je d n e j m etody, k tó ra w sposób je d n o z n a c z n y p o tw ie rd z iła b y je g o w y s tę p o w a n ie . Je d n a k p rz e p ro w a d z o n a a n a liz a s ta ty s ty c z n a p ro p o n o w a n y c h w skaźników p o zw o liła w skazać obszary najbardziej n a n ią podatne. Z aprezentow ane w y ­ niki w zupełności p o tw ierdzają rozw ój m iasta P łocka kosztem terenów podm iejskich. N a j­ w yższe w skaźniki św iadczące o rozlew aniu się m ia sta uzyskiw ały gm iny w iejskie b ezpo­ średnio są siad u jąc e z g ra n ic ą a d m in istra c y jn ą m ia sta , tj. w sz y stk ie g m in y z o b sz aru badań. Sam u jem ny przyrost rzeczyw isty m ia sta (-2% ) w stosunku do dodatnich p rzy ro ­

(21)

stów podm iejskich gm in w iejskich (do 18%) n a przestrzeni p ięciu lat, w skazuje n a p o czą­ tek w kraczania m iasta w d ru g ą fazę je g o rozw oju - suburbanizacji. S trefa podm iejska je st atrakcyjna dla inw estorów P łocka co spraw ia, że tw o rzą się w niej obszary o coraz inten­ syw niejszym w y k o rz y sta n iu gruntów . Z drugiej strony, P ło ck je s t isto tn y m oSrodkiem m iejskim zapew niającym m iejsca pracy, co pow oduje nasilanie n atężenia ruchu sam ocho­ dow ego w konkretnych kierunkach. Jego obecnoSć stw arza także dogodne w arunki ro z ­ k w itu gospodarczego, ale przyczynia się do dyslokacji funkcji w om aw ianej strefie. P rze­ o b rażenia w strukturze u ży tk o w an ia gruntów p rzyległych p otw ierdził p rzy ro st terenów m ieszkaniow ych oraz ro sn ąc a lic zb a now o pow stały ch budynków . P o jaw iła się pew na praw idłow oS ć: intensyw noSć u ż y tk o w a n ia g ru n tó w je s t o d w ro tn ie p ro p o rc jo n a ln a do odległoSci od m iasta Płocka. W ytycza ona tereny atrakcyjne z p u nktu w idzenia inw esty­ cji budow lanych. W yniki u kazały rów nież najw iększe zainw estow anie w infrastrukturę tech n iczn ą w gm inach podm iejskich. W tym przypadku im dalej od m iasta tym w iększe rozproszenie zabudow y i m n iejsza opłacalnoSć ich budowy.

P ew n ą fo rm ą zapobiegania niekorzystnym zjaw iskom rozw ojow ym m o g ą być p raw i­ dłow o sporządzone dokum enty planistyczne gm in znajdujących w oddziaływ aniu pro ce­ su u rb a n sp ra w l. W yniki b a d a ń w s k a z u ją n a ro s n ą c ą Swiadom oSć lo k a ln y c h w ład z w zakresie p otrzeby planow ego i racjonalnego g ospodarow ania gruntam i. N iestety u ję ­ cie perspektyw iczne, czyli sporządzanie p lanów w ielkoobszarow ych (powyżej 100 ha), nie je s t zbyt pow szechne. Tylko je d n a gm ina, Słupno, pokryta je s t w 100% tym i d o k u ­ m entam i, a dodatkow o w 2006 r. uchw aliła p lan obejm ujący obszar całej gminy. P lany p o ­ zostałych je d n o ste k sam orządow ych charakteryzow ały: rozdrobnienie (plany o polu p o ­ w ierzchni terenu o d 9 arów ) oraz niski stopień p o krycia w stosunku do p o la pow ierzchni teren u bez lasów i w ód. Jest to doSć n iepokojące zjaw isko, gdyż rze k a W isła generuje obecnoSć terenów zalew ow ych, które nie są w ystarczająco zabezpieczone przed ekspan­ sją budow laną. K onfrontacja liczby planów z przestrzennym rozm ieszczeniem zabudowy, p otw ierdza jednak, że w e w szystkich „podatnych” n a rozlew anie się zabudow y wsiach, obow iązuje ich najwięcej.

R ozw ój m iasta P łocka boryka się z problem em suburbanizacji, a co za tym idzie, zja­ w iskiem rozlew ania się zabudowy. D oSw iadczyły tego głów nie podm iejskie gm iny w iej­ skie. N ale ży sobie zdaw ać spraw ę z tego, że p ro cesy takich przeo b rażeń n a obszarach sąsiadujących z m iastem są nieuchronne. G łów nym i przyczynam i takiego stanu rzeczy są „głód m ieszk an io w y ” oraz chęć p o p raw y standardu zam ieszkania. B rak odpow iednich narzędzi doprow adza do nieodw racalnej utraty w iejskich w alorów przestrzeni. W dzisiej­ szym stanie praw nym podstaw ow ym i je d y n y m instrum entem przeciw działania zjaw isku niekontrolow anej zabudow y s ą p la n y m iejscow e. N ale ż y dążyć do tego, aby d ziałania le g isla c y jn e ja s n o okreS lały i re stry k c y jn ie o g ra n ic z a ły m aso w e w y d aw an ie decy zji o w arunkach zabudow y i m otyw ow ały jed n o stk i do sporządzania planów, które zakazy­ w ały b y zab u d o w y n a n ie p re d esty n o w a n y ch do tego obszarów . O becnie, n ad e r często, ostateczną i jednoczeSnie w iąż ąc ą d ecyzję podejm uje inw estor, często kierując się ceną gruntów.

(22)

PIŚMIENNICTWO

Biczkowski, M., Piszczek, S. (2010). Infrastruktura komunalna jako element planowania i kształ­ towania rozwoju obszarów wiejskich ze szczególnym uwzględnieniem terenów chronionych. Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich, PAN Kraków, 14, 44-45.

Bielecka, E., Ciołkosz, A. (2004). Metodyczne i realizacyjne aspekty aktualizacji bazy Corine Land Cover, Prace IGiK Warszawa, t. 50, z. 108, 74-76.

Diagnoza stanu systemu planowania przestrzennego oraz jego rola w systemie zarządzania stra­ tegicznego, 2010. Konferencja pt. System planowania przestrzennego i jego rola w syste­ mie zarządzania strategicznego zorganizowana w dniach 30 września - 1 października w ra­ mach formalnej współpracy Ministerstwa Rozwoju Regionalnego z KPZK PAN Kazimierz Dolny.

Drzewiecki, W. (2008). Monitoring zmian pokrycia i użytkowania terenu na podstawie wielocza- sowych obrazów teledetekcyjnych. Roczniki Geomatyki, PTIP Warszawa, t. 6, z. 3, 136. Feltynowski, M. (2010). Planowanie przestrzenne na obszarach wiejskich łódzkiego obszaru

metropolitalnego aproblem rozprzestrzeniania się miast. Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich, 13, 111-112.

Jędraszko, A., Billert, A. (2006). Polska przestrzeń - polskie miasta. Sodoma i gomora w sercu Europy, artykuł nie opublikow any, w w w .city.poznan.pl/m im /strony/s8a/attachm ents. html?co=show&instance=1017&parent=10807&lang=pl&id=24109, [dostęp: 23.05.2013]. Klaassen, L.H., Scimeni, G. (1981). Theoretical issues in urban dynamics. [W:] Klaassen, L.H.,

Molle, W.T., Paelinck, J.H. (red.) Dynamics o f urban development. Gower, Aldershot, 8-28. Koziński, J. (2012). Doktryna swobody budowlanej. Aspekty ekonomiczne i urbanistyczne.

Zeszyt Zachodniej Okręgowej Izby Urbanistów, nr 1.

Litwińska, E. (2010). Modelowanie struktur metropolitalnych w aspekcie zjawiska urban sprawl. Architektura, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej Kraków, z. 3, 140-141.

Radziejowski, J. (2006). Rozprzestrzenianie się miast - czy można sterować przestrzenią miej­ ską? http://www.ekoedu.uw.edu.pl/download/wyklady/Radziejowski_rozp_miast.doc., [do­ stęp: 21.06.2013].

Raport o stanie i uwarunkowaniach prac planistycznych w gminach na koniec 2008 roku, (2010). IGiPZ, PAN Warszawa.

Sobotka, S., Młynarczyk, K. (2010). Gospodarka przestrzenna w strefie podmiejskiej Olsztyna na podstawie obowiązujących planów zagospodarowania przestrzennego i decyzji o w a­ runkach zabudowy i zagospodarowania terenu, Acta Scientiarum Polonorum Administratio Locorum Gospodarka Przestrzenna 9 (1), Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, 112.

Szymańska, D., Biegańska, J., (2011). Fenomen urbanizacji i procesy z nim związane. [W:] Słodczyk, J,. Śmigielska, M. (red.). Procesy urbanizacji i ich uwarunkowania na początku XXI w., Studia Miejskie, Uniwersytet Opolski.

Śleszyński, P. (2013). Weryfikacja i testowanie wskaźników zagospodarowania i ładu prze­ strzennego w gminach. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, PAN Warsza­ wa, 12-50.

(23)

URBAN SPRAWL AND SPATIAL PLANNING IN THE SUBURBAN AREA

OF PLOCK CITY

Abstract. This article shows the influence o f spatial planning on the spread o f the city of Plock over adjacent communes. The problem o f urban development, rural areas and the process of urbanization in suburban areas have been confronted with the functioning of the system o f planning in Poland. The article is trying to answer the question whe­ ther the Polish system o f spatial planning is a tool preventing or favoring urban sprawl. The authors deliver the answer in the light o f the accumulated literature, as well as on the basis o f planning documents, statistics and land cover data.

Key words: urban sprawl, suburbanization, development o f Plock city, suburban rural communities, rural areas, local plans

Zaakceptow ano do druku - A ccepted for print: 2.09.2015

F or citation - D o cytowania:

B ieńkow ska, M ., K orpetta, D. (2015). R ozlew anie się zab u d o w y a p lanow anie przestrzenne w strefie podm iejskiej m iasta Płocka. A cta Sci. Pol., A dm inistratio Locorum, 14(1), 7-28.

Cytaty

Powiązane dokumenty

o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U.Nr 199, 2008r,

Osoby stawiające się do kwalifikacji wojskowej, które z ważnych przyczyn nie mogą stawić się w wyznaczonym terminie i miejscu są obowiązane zawiadomić o tym fakcie Wydział Spraw

System (a raczej składające się na niego słabo powiązane ze sobą elementy) planowa- nia przestrzennego jest nieefektywny i nie służy koordynacji działań rozwojowych w od-

Jednak i w ich przypadku obserwuje się pojedyncze zadania, których reali- zacja może przyczynić się do rozwoju funkcji turystycznej (np. tworzenie oferty kulturalnej gminy z

O kazuje się, że więż akustyczna rozpoczyna się przed wykluciem się piskląt, w ciągu p aru ostatnich dni wysia­..

- dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na realizację zadań bieżących z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych gminie (związkom gmin) ustawami - -

- dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa na realizację zadań bieżących z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych gminie (związkom gmin) ustawami - -

Przy obecnych warunkach rynkowych wiemy, że nie jest możliwym wprowadzenie takiej ilości mieszkań, do jakiej byliśmy przyzwyczajeni w ostatnich latach, co sprawia, że