Andrzej Kutyłowski,Leszek
Gajewski,Andrzej
Urbański,Włodzimierz
Zieliński,Wanda
Kozak-Zychmanowa
Wieprzec, gm. Zamość, woj.
zamojskie. Stanowisko 1
Informator Archeologiczny : badania 15, 92-93
ок. 400 m па w schód od zabudowań m ie js c o w o ś c i Wólka Z erzeń ek a, B adaniam i objęto p ółn ocn o-w sch odn ią i cen traln ą c z ę ś ć w z n ie s ie nia. Zbadano o b sza r 1 ,0 1 1 (т 2 . Odkryto 95 obiektów osad n iczych , w tym 92 zw iązan e z osad n ictw em kultury łu życk iej 1 3 i w c zesn eg o śre d n io w ie c z a . Obiekty kultury łu życk iej zw iązane s ą z ziem iank ow ym osadnictw em m ieszk a ln y m i go sp o d a rczy m . Są to 2 p ółzlem lan td oraz 91 jam . W ięk s z o ś ć obiektów z a le g a ła bardzo płytko, na g łęb o k o ścia ch od 15 do 30 cm . W ypelniska m ia ły ró żn ą m ią ż s z o ś ć - od kilkunastu do 70 cm 1 za w iera ły fragm en ty ce ra m ik i, grudki p olepy. C z ę ść z nich za w ie ra ła n ie lic zn e k o ś c i z w ie r z ę c e o ra z r o z c ie r a c z e kam ienne. W stępna an aliza cera m ik i pozw ala datow ać o sa d ę na p rzełom V o k resu epoki brązu 1 o k resu h a ls z tack iego
O sadnictw o w c z e sn o śr e d n io w ie c z n e reprezentują: 2 p alenisk a 1 z n isz c z o n a dym arka. P a len isk a , w i*zucle poziom ym , o k ształta ch z b li żonych do owalu, zbudowane byty z drobnych kam ieni ułożonych w jednej w a rstw ie na podłożu p iasku. W ypełniska za w ie ra ły ciem n y p iasek p r z e m iesz a n y z e sp alen izn ą , w ę g le d rzew na, grudki p olep y, n ie lic z n e k o śc i z w ie r z ę c e , fragm ent noża żela zn eg o 1 ułam ki c e r a m ik i. Odkryte form y oraz ich ornam entyka p ozw alają datować obiekty na XIII w .
M ateriały znajdują e ię w PAK PKZ O /W arszaw a. Badania zakończono.
- 92
-WĄWOLNICA, w oj, lu b elsk ie
Stanow isko 6 "Z górzyńskie"
pat rz neolit
WENECJA GÓRNA, gm . Źmin w oj. bydgoskie patrz w c z e sn e śred n io w iecz e W IEPRZEC, gm . Z am ość w oj. za m o jsk ie Stanowisko 1 A rch eologiczn y O środek Badaw cz o - Kons er w atorekl w L ublinie
Badania prow ad ził m gr Andrzej Kuty low s ki przy w sp ółu d ziale m gr m gr L eszk a G ajew skiego, And r z eja Urbański ego, W łod zim ierza Z ieliń sk ie g o i Wandy K ozak-Z ychm anow ej oraz studentów a r c h e o lo g ii UMCS. F in an sow ało B iuro Dokum enta c ji Zabytków w Z am o ściu . P ie r w sz y se z o n badań. Slatjy n eolity czn eg o osad nictw a oraz cm en tarzysk o ciałop aln e tzw . kultury łużyck iej z pełnej epoki brązu i /lu b / w c zesn ej epoki że la z a .
93
Stanow isko za r e je str o w a n e w 1921 г . , zlok a lizow a n e je s t na s k ło n ie w z n ie sie n ia o w ystaw ie południowej nad doliną r z e k i T op orn lcy, ucho* d zą cej w o d le g ło ś c i ok. 8, 5 km na północny w schód do rz ek i Łabuńkl.
W wyniku w ie lo le tn ie j ek sp lo a ta cji do ce ló w g osp o d a rczy ch piasków z n iszcz o n a z o s ta ła praw ie w c a ło ś c i jego c z ę ś ć południow o-zachodnia. J e s z c z e przed 1921 r . p rzy kopaniu piasku przypadkow o odkryto tu c ia ło palne groby. P ó in le j, p rze z 60 la t, w ybieraniu plasku s ta le to w a r z y sz y ły przypadkowe od krycia grobów . U zasadnione j e s t zatem p r z y p u sz c z e n ie , że m am y tu do cz y n ien ia z ob szern y m cm en ta rzem , lic z ą c y m k ilk a d zie sią t j o ile nie k ilk a s e t/ grobów .
Badania m iały ch arak ter r a tó w n ic z o -z a b e z p ie c z a ją c y . W celu r o z poznania układu n aw arstw ień kulturow ych oraz w yja śn ien ia z a się g u w y s tę powania obiektów zabytkow ych w kierunku południowym wykonano przy południowej k raw ędzi w s p ó łc z e ś n ie eksploatow anej p iaskow nicy, p raw ie u podnóża skłonu w z n ie sie n ia , podłużny wykop sondażow y o s z e r o k o ś c i od 2 do 6 m i d łu g o ści ok. 15 m . P rzek opan o p r z e s tr z e ń ok. 60 od k ry wając o gó łem 28 ciałop aln ych grobów , le ż ą c y c h prawdopodobnie na po łu d n iow o-zachod n iej gran icy cm en ta rz a . G roby w ystępow ały na g łęb o k o ści od 0 ,2 do 0, 5 m . P r z ew a ż a ły grob y p op ieln icow e. Są to groby w p o sta c i naczyń /garn k ow atych , am forow atych c z y w azow atych , dz bankówatych i kubkowatych/ ustaw ianych otw oram i ku g ó r z e , z a w ie ra ją c e kawałki s p o pielonych k o śc i. Jeden z nich przykryty był n a czyn iem m lsow a ty m , u ło żonym dnem do gó ry . Ponadto stw ierd zon o o b ecn o ść jedn ego grobu b e z - p op ieln icow ego w p o sta c i p łytk iej, ow alnej jam y w ypełnionej p iask iem p rze m iesza n y m z kaw ałkam i sp op ielon ych k o ś c i i okrucham i w ęgielk ów d rzew nych. Nie udało s ię o k r e ś lić dokładniej ch ron o log ii pochówków. R oboczo odnosim y je do pełnej epoki brązu i /l u b / w c zesn ej epoki że la z a .
Uzyskano ró w n ież m a te r ia ły su g eru ją c e Istn ien ie osad n ictw a o zabudow ie drew nianej z m ło d szej epoki k am ien ia. W c z ę ś c i zachodniej wykopu w p a sie o d łu g o śc i ok. 9 m i s z e r o k o ś c i 1 m o d sło n ięto dwa rzęd y ja m , w których n ieg d y ś wkopane były zapew ne pale drew niane będące
elem en tem k on stru k cji obronnej /p a lis a d a / lub ochronnej /o s ło n a od w ia t r u / . W pobliżu tej k onstru kcji były p łytkie za g łęb ien ia oraz pewna ilo ś ć ułamków potłuczonych naczyń o w ygląd zie n eo lity czn ych wyrobów g a r n c a r sk ich w raz z k rze m ien ia m i - głów n ie odłupkam i i odpadkami / m , In. od - łupek z p rzerób k i lub naprawy gład zon ego o s tr z a s ie k ie r y z k rze m ien ia w o łyń sk iego i odłupek z p rzerób k i lub naprawy s ie r p a o jedn olitym o str z u z re tu szem rynienkow atym , sk ośnym do o s i podłużnej n a r z ę d z ia /.
W łą c z n o śc i z e w spom nianym i badaniam i p ozo stają poszukiw ania p ow ierzch niow e prow adzone w ob ręb ie w s i W iep rzec, U zupełnieniem obrazu osad nictw a późnej epoki brązu 1 / lu b / w czeen ej epoki że la z a s ą nowoodkryte ślad y /c e r a m ik a , polepa, p a le n isk a / r o z le g łe j osady / s t a now isko 2 / , oddalonej o ok. 600 m na w sch ód od cm en tarzysk a na sta n o w isku 1. Z a rejestro w an o t e ż ślady /k r z e m ie n n e o s tr z e s e r c o w a te / o sa d nictw a n eo lity czn eg o /sta n o w isk o 3 / , zw iązane p rzy p u szcz a ln ie z se z o n o w ą d zia ła ln o śc ią lu d n o ści tz w . kultury c e r a m ik i szn u ro w ej.
