(Smith Bits) to 4757 m i wreszcie marsz o d³ugoœci
4524,5 m wykonany œwidrem 6" (Smith Bits) w Pó³nocnej
Dakocie. Jeszcze jedn¹ wa¿n¹ kategori¹ rekordów s¹
d³ugoœci odcinków odwierconych jednym œwidrem. I tak
œwider 8 5/8" odwierci³ w Rosji ³¹cznie w 13 marszach
15 419,2 m, œwider 16" wykona³ w Ekwadorze ³¹cznie w
19 marszach 14 304,9 m, œwider 11 5/8" przewierci³ w
Rosji w 14 marszach ³¹cznie 12 392,3 m, z kolei w Zatoce
Meksykañskiej œwidrem 16 3/8" wykonano w 4 marszach
odcinek 6529,7 m. We wszystkich przypadkach u¿ywano
diamentowych œwidrów polikrystalicznych firmy Smith
Bits. Mimo ¿e przytoczone przyk³ady dotycz¹ ró¿nych
œwid-rów i regionów o odmiennej budowie geologicznej, to
jed-nak œwiadcz¹ o sta³ej poprawie jakoœci i trwa³oœci narzêdzi
wiertniczych.
Jednym z nowych rozwi¹zañ zwiêkszaj¹cych
wydaj-noœæ procesu wiercenia i zmniejszaj¹cych mo¿liwoœæ awarii
s¹ samonastawne œwidry diamentowe, w których
g³êbo-koœæ skrawania mo¿e byæ dostosowana do zmieniaj¹cej siê
charakterystyki oœrodka skalnego. Chodzi o eliminowanie
zjawiska stick-slip wystêpuj¹cego przy przewiercaniu warstw
o ró¿nej twardoœci i objawiaj¹cego siê szybkimi zmianami
w poch³anianiu energii œwidra, co powoduje dodatkowe
ruchy przewodu i mo¿liwoœæ powstania niszcz¹cych
wi-bracji. W konstrukcji opracowanej przez Baker Hughes w
œwidrze zamontowano 3 wk³adki z czujnikami
ogranicza-j¹cymi wibracjê. W testach przy wierceniu œwidrem bez
wk³adek z prêdkoœci¹ 10,4 m/h wyst¹pi³y wibracje,
nato-miast w tych samych warunkach przy u¿yciu œwidra
sa-monastawnego wiercono z prêdkoœci¹ 27,4 m/h bez
nieko-rzystnych drgañ i wibracji.
Do sukcesów techniki wiertniczej, aczkolwiek
niezwi¹-zanych bezpoœrednio z wierceniami naftowymi, nale¿a³o
te¿ uwolnienie 33 górników uwiêzionych w 2010 r. w
kopalni w Chile na g³êbokoœci 631 m. Firma Center Rock
wykona³a otwór ratunkowy o œrednicy 26", poszerzony w
fazie koñcowej do g³êbokoœci 457 m œrednic¹ 28".
ród³a: Alexander Gas & Oil Connections, Biznes Alert,
Gazprom, Gaz-System, Halliburton, Hart’s E&P, HIS,
Offshore, Oil & Gas Financial Journal, Oil & Gas
Jour-nal, OPEC, PGNiG, Rigzone, RusEnergy, Seismic Crew
Report, World Oil
452
MYSZKOWSKA J. 1992 – Lithofacies and sedimentation of Diplopora Dolomite (Middle Muschelkalk) in the east part of the Cracovian-Sile-sian region. Ann. Soc. Geol. Pol., 62: 19–62.
NAWROCKI J. & SZULC J. 2000 – The Middle Triassic magnetostra-tigraphy from the Peri-Tethys Basin in Poland. Earth Planet. Sci. Lett., 182: 77–92.
PASZKOWSKI M. & WIECZOREK J. 1982 – Fossil karst with Meso-soic bone breccia in Czatkowice (Cracow Upland, Poland). Kras i Spe-leologia, 4: 32–38.
RIEPPEL O. & KEBANG L. 1995 – Pachypleurosaurs (Reptilia: Sau-ropterygia) from the Lower Muschelkalk, and a Review of the Pachy-pleurosauroidea. Fieldiana, Geology, 32: 1–44.
RIEPPEL O. & HAGDORN H. 1997 – Paleobiogeography of Middle Triassic Sauropterygia in Central and Western Europe. [W:] Callaway J.M. & Nicholls E.L. (red.), Ancient Marine Reptiles. Academic Press, San Diego: 121–144.
SCHMIDT M. 1928 – Die Lebewelt unserer Trias. Öhringen: 1–461. SCHRAMMEN A. 1899 – Beitrag zur Kenntniss der Nothosauriden des unteren Muschelkalkes in Oberschlesien. Z. Deutsch. Geol. Ges., 51: 388–408.
SEILACHER A. 1986 – Evolution of behavior as expressed in marine trace fossils. [W:] Nitecki M.H. & Kitchell J.A. (red.), Evolution of Animal Behavior. Paleontological and Field Approaches. Oxford University Press, New York: 62–87.
SENKOWICZOWA H. 1998 – Triassic of the north-eastern margin of the Upper Silesian Coal Basin. Biul. Pañstw. Inst. Geol., 378: 5–58. SHINN E.A., LLOYD R.M. & GINSBURG R.N. 1969 – Anatomy of a modern carbonate tidal flat, Andros Island, Bahamas. J. Sediment. Petrol., 39: 1202–1228.
SOBCZYÑSKI P. & SZUWARZYÑSKI M. 1977 – Wystêpowanie koœci krêgowców w utworach dolnego wapienia muszlowego okolic Chrzanowa. Prz. Geol., 25: 31–32.
SULEJ T., NIEDWIEDZKI G., NIEDWIEDZKI R., SURMIK D. & STACHACZ M. 2011 – Nowy zespó³ krêgowców z marginalno-mor-skich i l¹dowych osadów dolnego kajpru (ladyn, œrodkowy trias) z Miedar na Œl¹sku. Prz. Geol., 59: 426–430.
SURMIK D. 2010a – Preliminary taphonomical analysis of Lower Muschelkalk bone accumulation in Silesia (Poland). [W:] Nowakowski D. (red.), Morphology and Systematic of Fossil Vertebrates. DN Publisher, Wroc³aw: 110–117.
SURMIK D. 2010b – Zró¿nicowanie taksonomiczne i wybrane aspekty tafonomii gadów morskich wapienia muszlowego Œl¹ska,
Niepubliko-wana praca magisterska. Arch. Uniwersytetu Œl¹skiego, Sosnowiec: 1–110.
SURMIK D. 2013 – Triasowe gady morskie w Polsce. Rocz. Muz. Ewolucji Inst. Paleobiol. PAN, 5: 9–16.
SURMIK D. & BRACHANIEC T. 2013 – The large superpredators’ teeth from Middle Triassic of Poland. CTGeo, 2: 91–94.
SURMIK D., BOCZAROWSKI A., BALIN K., DULSKI M., SZADE J., KREMER B. & PAWLICKI R. 2016 – Spectroscopic Studies on Organic Matter from Triassic Reptile Bones, Upper Silesia, Poland. PLoS ONE, 11: e0151143.
SZULC J. 2000 – Middle Triassic evolution of the Northern Peri-Tet-hys area as influenced by early opening of the TetPeri-Tet-hys Ocean. Ann. Soc. Geol. Pol., 70: 1–48.
SZULC J. 2007 – Stop II .4. Stare Gliny – active quarry. [W:] Szulc J. & Becker A. (red.), International Workshop on the Triassic of southern Poland, Pan-European Correlation of the Epicontinental Triassic, 4th Meeting, 3–8.09.2007, fieldtrip guide: 60–61.
ŒLIWIÑSKI S. 1961 – Warstwy olkuskie. Rudy i Metale, 12: 526–529. ŒLIWIÑSKI S. 1964 – Geologia obszaru siewierskiego. Pr. Geol. Pol. Akad. Nauk, 25: 18–58.
TARLO L.B. 1959 – A new Middle Triassic reptile fauna from fissures in the Middle Devonian limestones of Poland. Proc. Geol. Soc. Lon-don, 1538: 63–64.
VOLZ W. 1902 – Proneusticosaurus, eine neue Sauropterygier-Gattung aus dem unteren Muschelkalk Oberschlesiens. Palaeontographica, 49: 121–162.
WRIGHT V.P. & TUCKER M.E. 1991 – Calcretes: an introduction. [W:] Wright V.P. & Tucker M.E. (red.), Calcretes. IAS Reprint series 2. Blackwell Scientific Publications, Oxford: 1–22.
WYCZÓ£KOWSKI J. 1971 – Wp³yw morfologii powierzchni pod³o¿a paleozoicznego na sedymentacjê osadów pstrego piaskowca i dolnego wapienia muszlowego. Biul. Inst. Geol., 243: 121–150.
WYCZÓ£KOWSKI J. 1982 – Transgresja morza triasowego na obsza-rze pó³nocno-wschodniego obobsza-rze¿enia Górnoœl¹skiego Zag³êbia Wêglowego. Biul. Inst. Geol., 342: 39–72.
ZAWIDZKA K. 1975 – Conodont stratigraphy and sedimentary envi-ronment of the Muschelkalk in Upper Silesia. Acta Geol. Pol., 25: 217–256.
ZEUSCHNER L. 1836 – Krakauer Muschelkalk, seine Erzführung und Knochenreste. Neues Jahrb. Miner., Geognos., Geol. und Petrefakten-kunde: 340–342.
Praca wp³ynê³a do redakcji 24.09.2014 r. Akceptowano do druku 22.02.2016 r.
