Ewa Welezińska
Działalność informacyjna Instytutu
Języka i Kultury Polskiej dla
Cudzoziemców "Polonicum"
Biuletyn Polonistyczny 22/3 (73), 110-113
RÓŻNE
- 110
-DZIAŁALNOŚĆ INFORMACYJNA
INSTYTUTU JĘZYKA I KULTURY POLSKIEJ DLA CUDZOZIEMCÓW „POLON ICUM”
We w rześniu 1956 r . z inicjatyw y ów czesnego re k to ra U niw ersytetu W arszaw skiego, p ro f. dra Stanisław a T u rsk ieg o , odbył s ię I M iędzynaro dowy Kurs W akacyjny dla Slaw istów z Z ag ran icy , który zapoczątkował ro z w ija ją cą s ię z czasem co ra z żywiej d ziałaln o ść w z a k resie polonisty ki z ag ran iczn ej.
Kurs ten zapoczątkował także rów nolegle ro z w ija ją cą s ię w tym s a mym z a k re sie d ziałaln o ść inform acyjną.
Już w następnym roku (1957) przygotowano półrocznik "B iu le ty n "- adnotowany przegląd now ości rynku k się g arsk ie g o z zak resu w spółczesnej lite ra tu ry p o ls k ie j. Słu żył on jako sp e cja listy cz n y inform ator rozsyłany uczestnikom kursów w akacyjnych, w raz z prospektam i przew idzianych z a ję ć .
Świadectwem ro zw ijający ch s ię co ra z b ard ziej planowo kontaktów z polonistyką zagraniczną było utw orzenie w 1961 r . Studium Języka i Kul tury P o lsk ie j dla Cudzoziemców "P olon icu m ", któ re p rz e ję ło w iele zadań związanych już nie tylko z kierownictwem i o rg an izacją kursów w akacyj nych, a le rów nież ze szkoleniem lektorów języka polskiego w yjeżdżających za g ra n ic ę o raz ew idencją tych placów ek. Studium podjęło rów nież d zia łaln o ść wydawniczą z zak resu nauczania języka polskiego jako języka obcego o raz d ziałaln o ść inform acyjną przeznaczoną dla zagranicznych s la wistów (odpowiedzi na kwerendy, udzielanie sp e cjalisty czn y ch in form acji bibliog raficzny ch , wydawanie "B iu lety n u ").
Opracowywany wówczas "B iu lety n . P rzeg ląd w ażniejszych p o zy cji wy daw niczych" ukazywał s ię w dalszym ciągu jako p ó łro czn ik , p o szerzy ł s ię jednak k rąg jego odbiorców i zak res tem atyczny: przeznaczony dla sla w is tów, tłumaczy i studentów polonistyki z a g ra n ic ą , informował o b ieżące j prod ukcji wydawniczej w P o ls c e w dziedzinie lite ra tu ry p ięk n ej, e s e ju , h is to rii i te o r ii lite ra tu ry , językoznawstwa o raz - sporadycznie - h is to rii
- 111 -te a tru i h is to rii sztu k i.
Efektem naw iązania ś c iś le js z e j w spółpracy z wydziałami slaw isty cz nymi uniw ersytetów zagranicznych było utw orzenie w ram ach "Polonicum " działu wymiany 1- . ^Hżck o raz punktu inform acyjno-konsultacyjnego dla le k torów w yjeżdżających z P o lsk i. Studium zaopatrywało zagraniczne lek to ra ty w k sią ż k i, w szelkie pomoce naukowo-dydaktyczne o raz b ieżącą p r a s ę p o lsk ą . W ten sposób tworzono w placów kach zagranicznych podstawowy w a rsz ta t polonistyczny, profilow ano wydziałowe bibliotek i slaw isty czn e. W z a k re sie wymiany k siążek i sp ecjalisty czn y ch czasopism p o lskich n a wiązano indywidualną w spółpracę z polonistam i i tłumaczami n a sz e j lite r a tu ry ; dla nich także opracowywano ro czn ie k ilk ad ziesiąt inform acji typu b ib lio g rafie zne go.
W połowie la t sześćd z ie sią ty ch podjęto p ra c e nad ew idencją osób pryw atnych związanych z polonistyką zagraniczną i z "P olonicu m ". Stało
s i ę to zaczątkiem przygotowywanej obecnie k arto tek i osobowej polonistów zag ran ic zny c h.
Na podstawie gromadzonych już system atycznie danych o polonistyce w św ie cie przygotowano w 1 9 6 3 r. na użytek m inisterstw Szkolnictw a W yższego i Spraw Z agranicznych - "M ateriały inform acyjne o sy tu a cji polonistyki z a g ra n icą o raz w nioski dotyczące w spółpracy i pomocy dla placów ek zag ran iczn ych".
D alsze lata eg zy sten cji Studium Języka i Kultury P o lsk ie j dla Cudzo ziemców przynoszą ro z sz e rz e n ie d ziałaln o ści info rm acyjn ej. ^ r .
1973/74
wprowadzono do "B iu letynu" k ronikę zag ran iczn ą, uw zględniającą s z c z e gólnie r e la c je kulturalne P o lsk i z innymi k rajam i. Zam ieszczano w n iej wiadom ości o obchodach Dni Kultury P o ls k ie j, o wydanych przekład ach n a sz e j lite ra tu ry oraz o d ziałaln o ści ed y to rsk iej polonistów zagranicznych.W tym o k re sie rozpoczęto ro zsy łan ie do zagranicznych ośrodków po lo n isty czn y ch ankiet dotyczących ich składu p erso n aln eg o , liczby studen tów, z a ję ć dydaktycznych, p rac naukowych itp.
Z ak reślo n y w cześn iej program d ziałaln o ści inform acyjnej je s t od r . 1975 kontynuowany i ro zszerzan y w ram ach pow stałego ze Studium Instytutu Języka i Kultury P o lsk ie j dla Cudzoziemców "P o lo n icu m ".
W nowej stru k tu rze o rg anizacy jn ej zaprojektow ano utw orzenie s p e c ja l n ej kom órki zajm ującej s ię w spółpracą i wymianą inform acyjną z za g ra nicznym i ośrodkam i polonistycznym i. O stateczn ie O środek W spółpracy z
112
-Placówkami Polonistycznym i Z agranicą powołany zo stał w połowie 1977 r . Ośrodek ten słu żyć ma przed e wszystkim cen traln ej in form acji o polonis tyce w św ie c ie , przezn aczon ej dla lektorów w yjeżdżających z P o ls k i, dla polo nistów , pracowników "Polonicum " i M inisterstw a Na..’ -''. Szkolnictw a W yższego i T ech niki o raz dla polonistów zagranicznych i ośrodków polonistycznych.
O środek obejmuje następ u jące działy:
1. Centrum inform acji o placów kach polonistycznych z a g ra n icą , które prowadzi k arto tek i:
,
1
- zagranicznych ośrodków polonistycznych , 2 - polonistów zagranicznych - osobowa ,
- p rac polonistów zagranicznych z zak resu h is to rii lite ra tu ry p o ls k ie j, językoznawstwa i kultury p o lsk iej o ch arak terze naukowym,
popularyza-3
torsk im , tran slatorsk im - przedmiotowa i au torska , - przekładów książkow ych z p o lskiej lite ra tu ry p ięk n ej.2. Dział zaopatrzenia w p u blikacje i pomoce m etodyczne, zajm ujący s ię dostarczaniem pomocy naukowych i wymianą k siążek na podstawie za potrzebowań, le k to rsk ich oraz redagowaniem i kolportażem "B iu letynu" "P o lonicum ". Dotychczas ukazały s ię 32 zeszyty "B iu lety n u ".
3. Studium k ształcen ia lektorów języka polskiego z a g ra n icą , które prowadzi - obok kwalifikowania i szkolenia - ew idencję lektorów w formie k arto teki osobowej (skład ają s i ę na nią co ro czn e sprawozdania lek to rsk ie oraz odpowiedzi na ankiety "P o lo n icu m "), pozw alającą p rz e śle d z ić kilku letn ią p r a c ę lektorów i d ziałaln o ść danej placów ki p o lo n isty czn ej.
Z uwagi na w z ra sta ją cą r o lę n aszej kultury i lite ra tu ry w św ie c ie ,o ra z powstawanie i rozw ój nowych placów ek polonistycznych sądzim y, że dzia ła ln o ść nasza będzie ulegała dalszemu rozw ojow i stanow iąc świadectwo znajom ości P o lsk i i je j kultury w innych k ra ja c h .
1
D zięki opracowywanym i rozsyłanym co roku ankietom , bezp ośred nim rozmowom z gośćmi "P olon icum ", lektoram i i uczestnikam i kursów Instytut dysponuje sta łą i aktualną inform acją o stan ie polonistyki w św ie c ie , głównie o tych ośrod kach, k tó re są obsadzane p rzez p o lsk ich lekto rów (je s t ich obecnie około 60).
Każdy ośrodek posiada k a rtę ew idencyjną, na k tó rą nanoszone są dane dotyczące zespołu naukowo-dydaktycznego, liczb y słu ch aczy , rod
zą 113 zą
-ju i tem atyki z a ję ć , podejmowanych p ra c polonistycznych, d ziałaln o ści p o p u lary zato rsk iej w z a k resie kultury i inform acji o P o ls c e o raz kontak tów z innymi placówkami polonistycznym i. Wykaz ten obejmuje 110 o śro d ków, a licz b a ich będzie prawdopodobnie w zrastała.
2
O becnie prowadzone są p race w kierunku rozbudowy te j k a rto te k i. Instytut dąży do ujednolicenia posiadanych już in fo rm acji, uzupełniając je o dane typu biograficznego (wiek, ad res prywatny, u cz eln ia , rod zaj p ro wadzonej d z ia ła ln o ści, polskie nagrody i odznaczenia) i zestaw iając w k a rto te ce alfabety czn ie wg k rajó w , a n a stą m ie nazw isk.
3
M ateriały zbierane są na podstawie "B ib lio g ra fii Poloników Z ag ra n iczn ych " B ib lio tek i N arodow ej, in form acji A gencji A u to rsk ie j, P E N - Clubu, bezpośredno od samych autorów oraz poprzez śled zenie zaw arto ści t r e ś c i czasop ism . Uzyskane dane opracowywane są w układzie przedm io towym h a seł z zakresu te o rii lite ra tu ry , językoznawstwa i kultury p o ls k ie j. P lan u je s ię rów nież wprowadzenie systemu odsyłaczy urnożliwających łatw e d o ta rcie do żądanego m ateriału i o rie n ta c ję w problem atyce, którą zajmuje s ię dany polonista czy sla w ista .
Mgr Ewa W elezińska
Z DZIAŁALNOŚCI
POLONIJNEGO CENTRUM KULTURALNO-OŚWIATOWEGO UMCS W LUBLINIE
Wychodząc naprzeciw dążeniom i potrzebom n a s
2
y c h rodaków r o z s ia nych po św iecie o raz re a liz u ją c zadania program ow o-statutow e T o w arzy s twa Ł ączn o ści z Polonią Zagraniczną "P o lo n ia" - 15 stycznia 1-975 r . po wołano do życia w Lublinie P olonijne Centrum Kulturalno-O św iatow e Uni w ersytetu M a rii C u rie-S k ło d o w sk iej.Głównym zadaniem te j placówki je s t nawiązywanie i utrw alanie kontak tów z organizacjam i i instytucjam i polonijnym i, pogłębianie ich wiedzy o P o ls c e , prow adzenie kursów dla d ziałaczy polonijnych in tere su ją cy ch s ię kulturą i językiem polskim , folklorem i metodyką p racy k u lturalno-ośw ia to w ej, inspirow anie i organizow anie badań naukowych w z a k resie p ro b le matyki p o lo n ijn e j, otaczanie opieką studentów i naukowców polskiego po chodzenia odbyw ających studia i staże w lubelskim ośrodku naukowym .oraz prow adzenie d ziałaln o ści ed y to rsk ie j.
