18
D Z I A Ł N A U K O W YOPŁATY MELIORACYJNE
A OPŁATY INWESTYCYJNE
D r I R E N A C Z A J A - H L I N I A K
i.C harakter praw ny opłat: m elioracyjn ej i in w e sty c y jn e j
Na początku 2002 r. weszło w życie nowe Prawo w odne1, któ re zastąpiło Prawo w odne z 1974 r.2. Prawo wodne przyjęło jako naczelną, w ynikającą z Konstytucji3, zasadę zrównowa
żonego rozwoju, dostosow ując do niej zadania, instytucje i instru m en ty działania w gospodarce wodnej. U staw a regu luje gospodarow anie wodami, a w szczególności ochronę zasobów wodnych oraz zarządzanie zasobam i wodnymi4. Zarządzanie zasobam i wodnymi służy m .in. zaspokajaniu po trzeb ludności. Do instrum entów tegoż zarządzania należą w szczególności opłaty i należności stosow ane w gospodarce wodnej.
Prawo w odne przewiduje m. in. dwie n astępujące n a jb a r dziej charakterystyczne kategorie świadczeń: opłaty m eliora cyjne oraz partycypow anie w kosztach budowy urządzeń związanych z tzw. regulacją wód. Ponadto po nowelizacji z 2004 r.5 wprowadzony został trzeci rodzaj świadczenia, zwa ny „opłatą inw estycyjną" (art. 74), w ykazującą w swej istocie daleko idące podobieństw a do opłaty melioracyjnej.
Należy podkreślić, iż z p u n k tu w idzenia teoretycznego zarówno opłata m elioracyjna ja k i inw estycyjna spełniają w pełni znam iona praw no-finansow ej instytucji tzw. dopłat6 jako kategorii pozapodatkowych dan in publicznych7, które n a gruncie norm atyw nym najczęściej przyjm ują nazwę opłat. Warto wspom nieć, iż poprzednie Prawo w odne z 1974 r. w yraźnie stanow iło w art. 137, że opłaty m elioracyjne (a ta k że u sta la n e wówczas koszty w ykonania urządzeń zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorczych urządzeń kanalizacyjnych oraz należności spółek wodnych) miały ch a rak te r dan in publicznych.
W klasycznym ujęciu za dopłatę uznać należy obowiązkowy, jed n o stro n n ie określony przez państw o lub sam orząd teryto
rialny udział w kosztach tw orzenia urządzeń państwowych bądź sam orządowych, pobierany od podmiotów, którym przy pisuje się osiąganie szczególnych korzyści z tych urządzeń, polegających n a zwiększeniu ich dochodów względnie zwięk szeniu w artości rynkowej ich m ajątków. Im m anentną cechą dopłat je s t pow iązanie z w ystępującym u podm iotu zobowią zanego przysporzeniem majątkowym . W zasadzie m a również m iejsce udział środków publicznych wcześniej zaangażow a nych w działalność inw estycyjną8.
W bogatej historii polskiego unorm ow ania opłat m elioracyj nych, począwszy od 1958 r.9, w ystępowała je d n a kategoria opłat m elioracyjnych. Dopiero od 6 czerwca 2004 r. wyod rębniono z niej opłaty inwestycyjne. K ryterium podziału na opłaty m elioracyjne i inwestycyjne stanow i źródło finansow a nia, a konkretnie w spółfinansow ania z publicznych środków wspólnotowych.
2.
Zakres sto so w a n ia opłat
O płaty m elioracyjne oraz nowo wprowadzone opłaty inwe stycyjne związane są z wykonywaniem urządzeń melioracji w odnych10. Melioracje wodne polegają n a regulacji sto s u n ków wodnych w celu polepszenia zdolności produkcyjnej gle by, ułatw ienia jej upraw y oraz n a ochronie użytków rolnych przed powodziami. U rządzenia m elioracji wodnych dzielą się n a podstawowe11 i szczegółowe w zależności od ich funkcji i param etrów 12. U rządzenia melioracji wodnych podstaw o wych wykonywane są n a koszt S k arb u P aństw a i stanow ią jego w łasność. Mogą one być je d n a k wykonywane n a koszt innych osób praw nych lub osób fizycznych13, a także współfi
n an so w a n e z publicznych środków w spólnotow ych
w rozum ieniu przepisów o Narodowym Planie Rozwoju14. O płaty melioracyjne i opłaty inwestycyjne wiążą się z urządzeniam i melioracji wodnych szczegółowych18, które polegają n a wykonywaniu określonych urządzeń, pod w a runkiem spełniania przez nie wymogu polepszenia zdolności produkcyjnej gleby, ułatw ienia jej upraw y oraz ochrony użytków rolnych przed powodziami.
W ykonywanie urządzeń melioracji w odnych szczegółowych należy do właścicieli gruntów , czyli koszty nakładów Inwesty cyjnych w zasadzie ponoszą właściciele. Jed nakże przepisy przewidują również inną możliwość, a mianowicie wykony w anie urządzeń melioracji wodnych szczegółowych n a koszt S karbu Państw a, za zwrotem części kosztów przez właścicieli. Należy wyraźnie podkreślić, iż je s t to jedynie możliwość sfinansow ania w ykonania urządzeń n a koszt państw a, a nie obowiązek państw a. Podejmowanie decyzji o finansow aniu przez państw o należy do kom petencji m arszałka woje wództwa.
Do 2004 r. istniała je d n a form a zw rotu części kosztów, tj. w postaci opłaty melioracyjnej. Od 2004 r. form a zw rotu czę ści kosztów przez właścicieli uzależniona je s t od źródeł sfin an sow ania wykonywanych urządzeń melioracji szczegółowych. Istnieją obecnie dwie możliwości: wykonywanie tych urządzeń w całości n a koszt S karbu P aństw a lub n a koszt S karbu P aństw a przy w spółudziale publicznych środków w spólnoto wych (art. 74 ust. 1 p k t 2). W pierwszym przypadku zwrot części kosztów przez właścicieli gruntów następ u je - podob nie ja k poprzednio - w formie opłaty melioracyjnej; w drugim przypadku w formie opłaty inwestycyjnej. Oba rodzaje opłat stanow ią dochód b u dżetu państw a.
F inansow anie wykonywania urządzeń melioracji wodnych przez właścicieli, ja k i ponoszenie przez nich w określonych przypadkach udziału w kosztach w postaci opłaty m eliora cyjnej lub inwestycyjnej uzasadnione je s t odnoszeniem
„szczególnych korzyści" przez właścicieli w postaci m.in.
zwiększenia w artości rynkowej g runtu. Spełnienie przez urządzenia m elioracyjne przesłanki polepszenia zdolności
6A3U
19
D Z I A Ł N A U K O W Yprodukcyjnej gleby powoduje bowiem, iż zmeliorowany g ru n t stanow i bardziej wartościowy środek produkcji rolnej od g ru n tu niezmeliorowanego. Ponadto poprzez zwiększenie możliwości produkcyjnej g ru n tu melioracje stw arzają możli wość osiągania zwiększonych dochodów.
Zastosow anie w aria n tu sfinansow ania w ykonywanych urządzeń n a koszt p aństw a z zastosow aniem opłat m eliora cyjnych uzależnione zostało od spełnienia jednego z trzech przewidzianych ustawowo w arunków . Stanow ią je n a stę p u ją ce sytuacje: teren cechuje duże rozdrobnienie gospodarstw
rolnych, urządzeniom m elioracyjnym grozi dekapitalizacja lub w arunkiem restrukturyzacji rolnictw a je s t regulacja stosunków wodnych w glebie.
N atom iast zastosow anie sposobu sfinansow ania z udziałem opłat inwestycyjnych zostało uw arunkow ane wymogiem w niosku spółki wodnej lub wniosków zainteresow anych
w łaścicieli g runtów stanow iących co najm niej 75%
pow ierzchni gruntów planow anych do zm eliorowania. Decyzje w obu przypadkach podejmowane są przez m arszał ka województwa, w uzgodnieniu z wojewodą, n a w niosek zain teresow anych właścicieli gruntów lub spółki wodnej.
O ba rodzaje opłat, zarówno opłata m elioracyjna, ja k i inwe- stycyjna, spełniają w pełni znam iona prawno-finansow ej instytucji dopłat. W zakresie opłat m elioracyjnych oraz inwe- stycyjnych w ystępuje bowiem partycypow anie w kosztach inwestycji wykonywanych i finansow anych przez państw o, ew entualnie przy w spółudziale publicznych środków wspól notowych, przez podm ioty odnoszące z tych inwestycji szczególne korzyści. Istota szczególnych korzyści sprow adza się w tym przypadku do w ywierania przez w ykonane urządze n ia korzystnego wpływu n a grunty.
3.
Z akres p o d m io to w y i p r z e d m io to w y o p ła t W konstrukcji obu opłat wyróżnić m ożna analogiczne ele m enty praw no-finansowej instytucji opłaty ja k w przypadku instytucji podatku. Zakresem podmiotowym opłaty m eliora cyjnej oraz opłaty inwestycyjnej, tj. podm iotam i zobowiąza nym i do jej uiszczania, objęci są właściciele gruntów , n a które w ykonane urządzenia wywierają korzystny wpływ, zwani
„zainteresowanym i właścicielami gruntów ”, w łaśnie z racji
o d n o sz o n y ch k o rzyści. P o n ad to - zgodnie z a rt. 9 u s t. 2 - przepisy dotyczące właścicieli stosuje się odpowiednio do posiadaczy sam oistnych oraz użytkowników wieczystych gruntów.
Z akres przedmiotowy stanow i w spom niany fakt osiągania korzyści przez właścicieli gruntów w postaci w ywierania ko rzystnego wpływu n a ich g runty przez w ykonane urządzenia. Jed n ak że właściciel może nie wykorzystywać urządzeń odbiorczych w celach produkcyjnych gospodarstw a rolnego. Podobnie ja k może nie upraw iać gruntów . Mimo to sam a moż liwość osiągania tych szczególnych korzyści, przy równocze snym podniesieniu w artości tychże gruntów , u zasadniają po bieranie dopłat, a więc należy ją uznać za ich przedmiot.
Podstawę obliczenia obu opłat stanow i pow ierzchnia g ru n tów, n a które urządzenia m elioracji szczegółowych wywiera ją dodatni wpływ. Powierzchnię u sta la się n a podstaw ie
ewidencji wód, urządzeń melioracji w odnych oraz zmelioro w anych gruntów , prowadzonej przez m arszałka woje wództwa16. Zasady prowadzenia ewidencji17 określa m inister właściwy do spraw rozwoju wsi. M inister określa również sposób u sta la n ia obszaru, n a który wywierają korzystny wpływ urządzenia melioracji wodnych szczegółowych, biorąc pod uwagę zasięg wpływu poszczególnych rodzajów urządzeń melioracji wodnych szczegółowych n a poprawę zdolności produkcyjnej gleby.
4.
W yso k o ść o p ła ty m elio ra cy jn ej
K onstrukcja staw ek oraz sposób w ym iaru różnią się w zależ ności od rodzaju opłaty. Staw ki opłaty melioracyjnej są kwo towe od 1 h a powierzchni i zróżnicowane przedmiotowo według różnorodnych kryteriów. O płata m a wobec tego c h a rak te r proporcjonalny. Prawo w odne zaw iera jedynie zasady u sta la n ia wysokości opłaty, nato m iast szczegółowe w arunki i tryb u sta la n ia wysokości oraz poboru opłaty melioracyjnej określa R ada M inistrów w drodze rozporządzenia18. Rada M inistrów pow inna uzależnić wysokość opłaty od rodzajów urządzeń melioracji w odnych szczegółowych, od wielkości obszaru korzystnego oddziaływ ania tych urządzeń, staw ek opłaty przypadających n a 1 h a tego obszaru, kosztów b u d o wy urządzeń oraz przynależności podmiotów użytkujących zm eliorowane użytki rolne do spółki wodnej. O płata u s ta la n a jest, w zależności od rodzaju urządzeń, w dwojaki sposób: albo w drodze zastosow ania tzw. jednostkow ych staw ek opłaty przypadających od 1 h a (w przypadku obliczania opłaty po w ykonaniu urządzeń odw adniających oraz naw adniają cych, z w yjątkiem naw odnień ciśnieniowych), albo ja k o bezpo średnio określony procentow y udział w kosztach, który w rzeczywistości również znajduje wyraz w odpowiednio u s ta lonych staw kach.
W przypadku w ykonania urządzeń odw adniających lub n a w adniających, z w yjątkiem naw odnień ciśnieniowych, sto so w ane są jednostkow e staw ki opłaty do wyrażonej w h a po w ierzchni obszaru, n a który korzystnie oddziałują urządzenia melioracji w odnych szczegółowych. U staw a określa stawki m ianem J e d n o stko w ych zryczałtow anych s ta w e k ” i u sta la ich ch a rak te r oraz górną granicę. Wysokość staw ek określo n a je st w sposób względny ja k o równow artość określonej ilości kilogramów żyta od 1 h a zm eliorowanych użytków rolnych. M aksym alne staw ki nie mogą przekroczyć równow artości 5000 k g /h a , w edług średnich cen sk u p u żyta u stalan y ch dla potrzeb obliczania podatku rolnego. Procentowo określony udział w kosztach stosow any je s t w przypadku w ykonania urządzeń do naw odnień ciśnieniowych, ziem nych stawów ryb nych oraz odbudowy i m odernizacji pojedynczych urządzeń w system ach m elioracyjnych. U staw a przewiduje w tym przy p adku nie tylko górną granicę opłaty melioracyjnej, ale rów nież dolną granicę. W ynoszą one odpowiednio: g órna - 80%, a dolna - 30% kosztów w ykonania urządzeń. O płata uisz czana je s t w równych rocznych rata ch w okresie zależnym ód rodzaju melioracji. U staw a przewiduje również ograniczenie czasu w noszenia opłat m aksym alnie do 15 lat. D la członków spółek w odnych przewidziana je s t ulga w wysokości/ 15% opłaty.
Rozporządzenie konkretyzuje sposób u sta la n ia wysokości opłaty w postaci iloczynu powierzchni obszaru, ń a który wywierają korzystny wpływ urządzenia, oraz staw ki je d n o st kowej opłaty melioracyjnej. Z kolei je d n o stk o w i staw k a19 wynikać może albo z procentu pokrytych przez Skarb P aństw a kosztów w ykonania urządzeń, albo ze staw ek ilościowych żyta pom nożonych przez u sta lo n ą dla celów obliczania podatku rolnego średnią cenę żyta w roku poprzedzającym rok, w któ rym została w ydana decyzja u sta la jąc a wysokość opłaty20. Przy czym w załączniku określone są zróżnicowane przedm io towo, w zależności od rodzaju urządzeń oraz robót z nim i zwią zanych, procenty kosztów w ykonania urządzeń bądź staw ki ilościowe żyta. W wielu przypadkach do staw ek ilościowych w kg żyta n a 1 h a zastosow ano górną granicę w wysokości 70% staw ek określonych według procentu kosztów robót związanych z w ykonaniem urządzeń. Prawo do 15% ulgi uw arunkow ane je s t objęciem zm eliorowanych gruntów dzia łalnością spółki wodnej przed przystąpieniem do eksploatacji
20
©&§u
D Z I A Ł N A U K O W Yurządzeń i przysługuje tylko w okresie, w któiym grunty te objęte są działalnością spółki. O płatę w rocznych rata ch po biera się w zasadzie do 30 października każdego roku, a w przypadku w ykonania ziem nych stawów lybnych do 31 stycznia. Rozporządzenie w prow adza karencję w uiszczaniu opłaty zależną od przedm iotu: dwóch lat od d n ia przekaza n ia urządzeń do eksploatacji, a jednego roku w przypadku zagospodarow ania po m el i o racyj nego łąk i pastw isk. Okres pobierania opłaty został zróżnicowany w zależności od wyso kości opłaty i rodzaju urządzeń. Opłaty w wysokości co najm niej 1000 zł pobiera się od 3 do 15 lat, a m niejszą od
1000 zł - przez 3 lata.
5.
W ysok ość o p ła ty in w e sty c y jn e j
W ysokość opłaty inw estycyjnej uregulow ana została bezpośrednio w ustaw ie. O płata u sta la n a je s t w formie p ro centowo określonego bezpośredniego udziału w kosztach w wysokości 20% kosztów w ykonania urządzeń melioracji w odnych szczegółowych. Podstawę obliczenia stanow ią kosz ty określone w końcowym raporcie z realizacji inwestycji finansow anych z udziałem publicznych środków w spólnoto wych. O płata inw estycyjna pobierana je s t w 15 równych rocznych rata ch w term inie do 30 października każdego roku. O płata inw estycyjna m niejsza od 1000 zł pobierana je s t w trzech równych rocznych rata ch . U staw a przewiduje również karencję; pierwszą ratę opłaty inwestycyjnej pobiera się po upływie dwóch la t od d n ia przekazania urządzeń do eksploatacji lub po upływie jednego roku w przypadku zagospodarow ania pomelioracyjnego łąk i pastw isk.
6.
Tryb u sta la n ia op łat
Tryb u sta la n ia w przypadku obu opłat: melioracyjnej i in westycyjnej, je s t taki sam . Wszelkie rozstrzygnięcia w sp ra w ach wykonywania urządzeń melioracji szczegółowych n a koszt S k arb u P aństw a lub z udziałem środków w spólnoto wych podejm uje, w drodze decyzji, m arszałek województwa, w uzgodnieniu z wojewodą, n a wniosek spółki wodnej lub za interesow anych właścicieli gruntów . Zgodnie z u staw ą indy w idualną wysokość opłaty, przypadającą od każdego zainte resow anego w łaściciela g ru n tu , u s ta la - proporcjonalnie do pow ierzchni gruntów n a którą korzystny wpływ wywierają urządzenia melioracji w odnych szczegółowych21 - m arszałek województwa w decyzji dotyczącej podjęcia w ykonawstw a urządzeń n a koszt S karbu Państw a. Decyzja określa także czas i k onkretne term iny w noszenia opłat. W związku z tym u sta lo n a w stępnie wysokość opłaty melioracyjnej lub inw e stycyjnej ulega późniejszej korekcie odpowiednio do poniesio nych kosztów inw estycyjnych oraz zm ian w projekcie technicznym , dokonanych w trakcie realizacji inwestycji. Korekty dokonuje w drodze decyzji m arszałek województwa, po zakończeniu procesu inwestycyjnego i rozliczeniu w artości w ykonanych robót, w ciągu 9 miesięcy po zakończeniu inwestycji.
7.
K o m p e te n c je organów sa m o rzą d o w y ch
Kompetencje m arszałka województwa realizowane są jako zadania zlecone z zakresu adm inistracji rządowej. Należy do nich prowadzenie ewidencji wód, urządzeń m elioracji wod nych oraz zm eliorowanych gruntów , planow anie i nadzoro w anie wykonywania urządzeń melioracji w odnych podstaw o wych, a także szczegółowych w przypadku finansow ania ich
n a koszt S karbu P aństw a oraz utrzym ywanie urządzeń melioracji podstawowych. Do najistotniejszych kom petencji należy podejm ow anie przez m a rsz ałk a województwa, w uzgodnieniu z wojewodą, rozstrzygnięć w spraw ie współfi nansow ania wykonywania urządzeń melioracji w odnych z publicznych środków wspólnotowych. Dalej podejmowanie, w uzgodnieniu z wojewodą, n a w niosek spółki wodnej lub zainteresow anych podmiotów, decyzji o podjęciu i wykony w aniu n a koszt S karbu Państw a lub przy równoczesnym w spółudziale publicznych środków wspólnotowych urządzeń melioracji w odnych szczegółowych. Te ostatnie decyzje podle gają ogłaszaniu w sposób zwyczajowo przyjęty n a danym terenie oraz poprzez um ieszczanie ich, n a co najm niej 14 dni, n a tablicach ogłoszeń w urzędach gmin. Równie isto tn ą kom petencję stanow i u stalan ie wysokości opłat melioracyjnych i inwestycyjnych dla poszczególnych podmiotów zobowiąza nych oraz korygowanie wysokości tych opłat.
M arszałek województwa, jako właściwy do orzekania organ pierwszej instancji, upraw niony je s t również do żądania wy k onania egzekucji adm inistracyjnej obowiązków w ynikają cych z decyzji w spraw ie opłat22.
Obecnie opłaty m elioracyjne stanow ią dochód b u dżetu p a ń stwa, a w noszone są n a rac h u n ek urzędu m arszałkowskiego właściwego ze względu n a miejsce położenia w ykonanych urządzeń.
Określone kom petencje przysługują również staroście w ram ach zadań z zakresu adm inistracji rządowej. A m iano wicie koszty związane z utrzym aniem urządzeń melioracji wodnych szczegółowych ponoszą zainteresow ani właściciele gruntów , a w sytuacji gdy urządzenia te objęte są działalno ścią spółki wodnej - ta spółka. W przypadku niewykonywa n ia obowiązku utrzym yw ania urządzeń organ właściwy do w ydania pozwolenia w odnoprawnego ustala, w drodze decyzji, proporcjonalnie do odnoszonych korzyści przez w ła ścicieli gruntów , szczegółowe zakresy i term iny wykonywania tego obowiązku (art. 77 u st. 2). Organem właściwym do wyda w ania pozwoleń w odnopraw nych je s t sta ro sta 23 (art. 140 ust. 2), z czego wynika, iż właściwym organem do w ydaw ania de cyzji w przedmiocie utrzym yw ania melioracji w odnych szcze gółowych je s t sta ro sta. N atom iast organem odwoławczym w tym zakresie je s t wojewoda24.
8. Z a k o ń czen ie
Rola melioracji w odnych dla podnoszenia produkcyjności gospodarki rolnej je s t bezsporna. S tąd ważnym problem em są źródła ich finansow ania. Tradycyjnie jedno ze źródeł finan sow ania stanowiły opłaty m elioracyjne jako udziały w kosz tach inwestycyjnych uzasadnione korzyściam i odnoszonymi przez właścicieli zm eliorowanych gruntów . W przeszłości s ta nowiły one je d n ak dochód budżetów gmin.
U znanie opłat m elioracyjnych za daniny publiczne znaj dowało wyraz w sposobie poboru, ponieważ wchodziły one w skład tzw. łącznego zobow iązania pieniężnego. Ustawa regulująca tzw. łączne zobowiązanie pieniężne obejmowała bezpośrednio tym zobowiązaniem m.in. opłaty melioracyjne25. Kolejne rozporządzenia wykonawcze listą św iadczeń pobiera nych n a obszarze gminy, objętych łącznym zobowiązaniem pieniężnym, obejmowały opłatę m elioracyjną aż do 1990 r.28. Począwszy od 1992 r. należności z tych tytułów nie były ju ż obejmowane łącznym zobowiązaniem pieniężnym.
W arta rozważenia je s t teza, czy należności te nie powinny n ad al stanow ić dochodów w łasnych budżetów gmin.
Możliwość udziału wspólnotowych środków publicznych jak o źródła finansow ania budowy urządzeń melioracji wodnych, zarówno podstawowych, ja k i szczegółowych,
21
D Z I A Ł N A U K O W Yspowodowała, w przypadku tych ostatnich, wyodrębnienie z opłaty melioracyjnej nowej opłaty inwestycyjnej, pełniącej jednakże identyczną funkcję.
Na podkreślenie zasługuje rola spółek wodnych w procesie realizacji urządzeń melioracji szczegółowych, a zwłaszcza w utrzym yw aniu tych urządzeń. Prawo w odne reguluje zasady funkcjonow ania tych spółek oraz tzw. związków w a łowych27. Spółki w odne mogą być tworzone w szczególności do wykonywania, utrzym yw ania oraz eksploatacji urządzeń służących do zaspokajania szeregu ustawowo określonych zadań, w tym m elioracji wodnych, a także prow adzenia racjonalnej gospodarki n a terenach zm eliorowanych oraz utrzym yw ania wód. J a k w spom niano, przysługuje im m.in. prawo w nioskow ania o podjęcie realizacji urządzeń m eliora cyjnych. Uczestnictwo w spółce przynosi również wymierne korzyści jej członkom w postaci możliwej obniżki opłat.
dr IRENA CZAJA-HLINIAK Autorka je s t pracownikiem Katedry Prawa Finansowego W ydziału Prawa i Administracji Krakowskiej Szkoły W yższej im. A ndrzeja Frycza M odrzewskiego (byłym pracownikiem Katedry Prawa Finansowego UJ)
Przypisy:
1 Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (DzU n r l 15, poz. 1229); zwana dalej tekstem pierwotnym; t. jedn. DzU n r 239, poz. 2019 z 2005 r., ost. zm. DzU n r l 70, poz. 1217 z 2006 r.; zwana dalej Prawem wodnym.
2 Ustawa z d nia 24 października 1974 r. - Prawo wodne (DzU nr38, poz. 230, ost. zm. DzU n r 125, poz. 1368 z 2001 r.
3 Art. 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (DzU n r 78, poz. 483).
4 Pierwsza kompleksowa regulacja m iała miejsce w ustaw ie wodnej z dnia 19 września 1922 r. (t. j. DzU RP n r 62, poz. 574 z 1928 r., ost. zm. DzU n r 5, poz. 33 z 1961 r.).
5 DzU n r l 16, poz. 1206 z 2004 r.
6 Por. L. Kurowski, W stęp do nauki praw a finansow ego, Warszawa 1976, s. 186: K. Ostrowski, Prawo finansow e, Zarys ogólny. W arszawa 1970, s. 176.
7 Irena Czaja-Hliniak, Prawnojinansowa instytucja dopłat ja k o fo r m a pozapodatkow ych danin publicznych, Wyd. SPES, Kraków 2006, s. 39 i nast.
8 Por. I. Czaja-Hliniak, Dopłaty, [w: ] S ystem instytucji prawno- fina n so w ych PRL, t. III - Instytucje budżetowe, Ossolineum, Wro cław - Warszawa 1985, s. 480 i nast.
9 Ustawa z dnia 22 m aja 1958 r. o popieraniu melioracji wodnych dla potrzeb rolnictwa (t. j. DzU n r 42, poz. 237 z 1963 r., zm. DzU n r 12, poz. 115 z 1971 r.
10 Prawo wodne. Dział IV - Budownictwo wodne, Rozdz. 3 - Melio racje wodne, art. 70-78.
11 Do urządzeń melioracji wodnych podstawowych zalicza się np. b u dowle piętrzące, stopnie wodne i zbiorniki wodne, kanały, więk sze rurociągi, budowle regulacyjne oraz stacje pomp.
12 Marszałek województwa prowadzi ewidencję określonych wód, urządzeń melioracji wodnych oraz zmeliorowanych gruntów. 13 Tekst pierwotny Prawa wodnego nie przewidywał takiej możli
wości.
14 Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju (DzU n rl 16, poz. 1206, ost. zm. DzU n r 267, poz. 2251 z 2005 r.). 15 Zalicza się do nich np.: rowy, drenow ania, mniejsze rurociągi, s ta
cje pomp do naw odnień ciśnieniowych, ziemne stawy rybne, gro ble oraz system y nawodnień. Ustawa rozciąga stosow anie przepi sów odpowiednio m. in. do fitomelioracji oraz agromelioracji, sy s temów przeciwerozyjnych, zagospodarowania zmeliorowanych
trwałych łąk lub pastw isk oraz zagospodarow ania nieużytków przeznaczonych n a trwałe łąki i pastw iska.
16 Por. rozporządzenie M inistra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 30 grudnia 2004 r. w spraw ie sposobu prow adzenia ewidencji wód, urządzeń melioracji wodnych oraz zmeliorowanych gruntów (DzU n r 7, poz. 55 z 2005 r.).
17 Z uwzględnieniem potrzeby stworzenia bazy informacyjnej do pla now ania odbudowy, m odernizacji oraz utrzym ania wód i urządzeń melioracji wodnych, zawierającej dane dotyczące m. in. rodzajów, ilości, lokalizacji oraz param etrów technicznych wód i urządzeń melioracji oraz powierzchni obszarów zmeliorowanych.
18 Rozporządzenie Rady M inistrów z dnia 11 lutego 2003 r. w s p ra wie w arunków i trybu u stalan ia wysokości oraz poboru opłaty m e lioracyjnej (DzU n r 41, poz. 345); zwane dalej rozporządzeniem. 19 Rozporządzenie posługuje się pojęciem jednostkow ych stawek
w przypadku obu rodzajów stosow anych stawek.
20 Zgodnie z kom unikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystyczne go z dnia 17 października 2006 r. w spraw ie średniej ceny sk upu żyta za okres pierwszych trzech kwartałów 2006 r. średnia cena sk upu żyta wynosiła 35,52 zł za 1 dt. (M. P. n r 74, poz. 745). 21 W związku z tym n a właścicielu gruntów, którego dotyczy decyzja,
ciąży obowiązek umożliwienia wejścia n a g ru n t oraz do obiektów budowlanych w celu zaprojektowania i w ykonania urządzeń. 22 W myśl art. 5 § 1 u st. 1 ustaw y z d nia 17 czerwca 1966 r. o postę
powaniu egzekucyjnym w adm inistracji (t. j. DzU n r l 10, poz. 968 z 2002 r. z późn. zm.).
23 Z nielicznymi ustawowymi wyjątkami.
24 Art. 4 u st. 4 p kt 2 stanowi, iż do wojewody wnosi się odwołania od decyzji wydanych przez starostę realizującego kom petencje organu właściwego do wydania pozwolenia wodnoprawnego. Prawo wodne reguluje tą kwestię jako ustaw a szczególna. 25 Art. 1 u st. 1 ustaw y z dnia 11 listopada 1965 r. o rozszerzeniu
upraw nień gromadzkich rad narodowych w zakresie podatkowym oraz o uspraw nieniu w grom adach wym iaru i poboru podatków i innych należności pieniężnych (DzU n r 46, poz. 288 z 1965 r.). Ustawa została uchylona ustaw ą z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (tekst pierwotny DzU n r l l , poz. 15).
26 Por. rozporządzenie M inistra Finansów z dnia 9 lutego 1990 r. w sprawie łącznego zobowiązania pieniężnego (DzU n r 10, poz. 64). które utraciło moc 1 stycznia 1992 r.
27 Dział VII - Spółki wodne i związki wałowe, Rozdz. 1 - Tworzenie spółek wodnych i związków wałowych, art. 164-171a.