Dariusz Herman
Dr Piotr Kowolik : pedagog,
nauczyciel akademicki i
wychowawca
Nauczyciel i Szkoła 2 (9), 259-263
Dariusz Herman
Dr Piotr Kowolik — pedagog, nauczyciel
akademicki i wychowawca
D r P io tr K O W O L IK u ro d ził się 6 w rześn ia 1946 roku w K atow icach. M atka A nna z dom u R ypińska zaj m ow ała się gospodarstw em dom ow ym . O jciec A lojzy pracow ał w przedsiębiorstw ie Polskie K oleje Państwow e jak o kolejarz — z w ykształcenia tokarz. U czestniczył w III Pow staniu Śląskim . Podczas II w ojny św iatowej był w yw ieziony na przym usow e roboty do N iem iec.
Szkołę podstaw ow ą ukończył w K atow icach, a na stępnie uczył się w Liceum Pedagogicznym im. Pow stań ców Śląskich w Pszczynie. Początkow o dyrektorem te goż liceum był dr Andrzej W ojsyk — późniejszy w izyta tor K uratorium Okręgu Szkolnego K atow ickiego, a następnie m gr Tadeusz W łach — późniejszy w ykładow ca w Instytucie K ształcenia N auczycieli i Badań O św ia tow ych w K atow icach (po likw idacji liceum).
P ierw szą um ow ę o pracę jak o nauczyciel kontraktow y od 16 sierpnia 1966 r. w Szkole Podstawow ej N r 9 im. Jana B rzechw y w K atow icach podpisał z ów cze snym Inspektorem Szkolnym Prezydium M iejskiej Rady N arodow ej w K atow i cach, m gr Julianem C zajkow skim (późniejszym W iceprezydentem M iasta K ato w ice i K uratorem O św iaty w C zęstochow ie), ze staw ką uposażenia 1150 złotych. P racow ał w tej szkole jak o w ychow aw ca klasy drugiej do 24 kw ietnia 1967 roku. Od 25 kw ietnia 1967 r. został wcielony do w ojska w celu odbycia zasadniczej służ by w ojskow ej. Służbę w ojskow ą rozpoczął w Ośrodku Szkolenia O ficerów P oli tycznych im. Ludw ika W aryńskiego w Łodzi, gdzie ukończył K urs Pom ocników K ierow ników K lubów B atalionow ych w w ym iarze 440 godzin, z następującym i przedm iotam i specjalistycznymi: organizacja pracy kulturalno-ośw iatowej, w ybra ne zagadnienia z estetyki, praca kulturalno-ośw iatow a, praca kulturalno-artystycz- na, techniczne środki propagandy, szkolenie polityczne i ogólnow ojskow e. U ro czystą przysięgę w ojskową złożył 2 lipca 1967 roku w tymże Ośrodku. Od 2 sierp nia tegoż roku został skierow any do Jednostki W ojskowej nr 3481 w Rzeszow ie na stanow isko bibliotekarza jednostki. Zajm ow ał się pracą kulturalno-ośw iatow ą i szkoleniem politycznym na rzecz żołnierzy służby zasadniczej. A ktyw nie dzia
260 N auczyciel i Szkota 2(9) 2 0 0 0
łał w Zarządzie Koła M łodzieży Wojskowej, pełniąc funkcję sekretarza i skarbnika. Z a sw oje zasługi na polu rozw ijania ruchu m łodzieżow ego otrzym ał „D yplom U znania” i „Z łotą O dznakę K M W ” nadaną przez Radę M łodzieżow ą W ojska Pol skiego przy M inisterstw ie O brony N arodow ej. B ył członkiem T ow arzystw a W ie dzy Pow szechnej, gdzie ukończył U niw ersytet Pow szechny w R zeszow ie w roku 1967/68 w w ym iarze 124 godzin z historii, pedagogiki i literatury polskiej. Ponad to ukończył w wojsku Kurs Instruktorów Terenowych O ddziałów Sanitarnych. Zdo był tytuł i odznakę „W zorowy Żołnierz” І і II stopnia. Służbę w ojskow ą ukończył
18 kwietnia 1969 roku. W następnym dniu zgłosił się do kierownika Szkoły Podsta wowej nr 9 w K atowicach mgr. W ładysław a Piw ow ara (przełożonego przed pow o łaniem do w ojska i Jego nauczyciela historii w tejże szkole, gdzie uczęszczał jako uczeń) w celu objęcia obowiązków nauczycielskich. Został w ychow aw cą klasy trze ciej. W roku szkolnym 1969/70 ukończył kurs kierowników w ycieczek szkolnych organizowany przez Wojewódzki Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach, otrzymując uprawnienia kierownika w ycieczek szkolnych (nr leg. 1442 z 4.09.1970 r.).
W dniu 22 kw ietnia 1971 roku przed K om isją Egzam inacyjną dla Egzam inów K w alifikacyjnych N auczycieli przy Inspektoracie O św iaty w K atow icach złożył egzam in kw alifikacyjny z zakresu m etodyki nauczania początkow ego, pedagogi ki, psychologii i bhp, otrzymując „Dyplom K w alifikacyjny” na stanowisko nauczy ciela (nr 123/121/71).
U kończył kurs obsługi środków audiow izualnych organizow any przez M iej ski Ośrodek M etodyczny i Inspektorat O światy w K atow icach w okresie 12 I 1972 do 8 II 1972 z w ynikiem pom yślnym .
N a podstaw ie art. 10 ust. 2 U staw y z dnia 27 IV 1972 r. „K arta Praw i O bo wiązków N auczyciela” (Dz. U. 1972 nr 16, poz. 114) pow ołany został na stanow i sko nauczyciela dyplom ow anego z dniem 1 w rześnia 1974 r.
Od 1 w rześnia 1969 r. do 31 sierpnia 1975 r. prow adził Szkolne K oło (Klub) K rajoznaw czo-Turystyczny (SK KT) przy Szkole n r 9, gdzie z m łodzieżą klas V - VIII organizował wycieczki, zloty, zjazdy, konkursy, rajdy po mieście, w ojew ódz twie i po kraju.
Po ukończeniu służby wojskowej złożył egzamin w stępny do Studium N auczy cielskiego w Katowicach w systemie zaocznym dla pracujących, gdzie został przy jęty na kierunek: zajęcia praktyczno-techniczne i wychowanie plastyczne. Studia te odbywał w latach 1969-1971 i ukończył, otrzym ując dyplom Studium N auczyciel skiego (nr 3720/71) po napisaniu pracy nt. M etale kolorowe i ich w ykorzystanie na
lekcjach zająć praktyczno-technicznych w klasach V -V III i złożeniu egzam inu dy
plom owego. Jego profesoram i w Studium byli m.in. dyrektorzy — m gr Zdzisław Dydo, mgr S. Jelonek i prof, dr Henryk G ąsior oraz wykładowcy, m.in. prof. prof. J. Handermander, O Bierwiaczonek, A. M arek, A. Lewandow ski i inni.
Dariusz H erm an — D r Piotr K ow olik — p e d a g o g , nauczyciel a ka d e m ic k i... 261 U czestniczył w studium przedm iotow o-m etodycznym dla nauczycieli zająć praktyczno-technicznych w Zawierciu w okresie 24 VI 1974 do 13 V II 1974 r. zor g a n izo w an y m p rzez In s ty tu t K sz ta łc e n ia N a u c z y c ie li i B adań O św iato w y ch w K atow icach w wym iarze 126 godzin w ykładów i ćwiczeń, które ukończył z w y nikiem pomyślnym .
U kończył rów nież Nauczycielski U niw ersytet Radiow o-Telew izyjny (NURT) w okresie 23 I 1974 do 23 XII 1974 r. z zakresu pedagogiki, psychologii, nauk p o litycznych z elem entam i ekonom ii i filozofii.
Od 1 sierpnia 1975 roku został pow ołany na stanowisko dyrektora Szkoły Pod stawowej n r 9 w K atow icach.
Był uczestnikiem powszechnego sam okształcenia kadr kierow niczych oświaty w okresie 10 XI 1975 do 13 III 1976, gdzie po przeprow adzeniu i pisem nym opra cow aniu badań na temat: System pobudzeń pracow ników i złożonym kolokw ium otrzymał zaśw iadczenie (Nr 4/S/III/76) wydane przez IKNiBO w Katowicach.
Od 1 lutego 1973 roku pełnił funkcją W iceprezesa O gniska ZN P n r 34, a od 1 w rześnia 1974 do 1 m arca 1976 funkcją Prezesa.
W latach 197 7 -1 9 8 1 stu d io w ał p e d a g o g ik ę o p ie k u ń c z o -w y c h o w a w c z ą w U niw ersytecie Śląskim w K atow icach na W ydziale Pedagogiki i Psychologii. Stopień m agistra pedagogiki uzyskał na podstawie rozprawy: N adzór p edagogicz
ny w w ojew ództw ie śląskim w latach 192 2 -1 9 3 9 i je g o uw arunkow ania, któ rą
w ykonał pod kierunkiem prof, dr hab. D anuty D ryndowej.
D r Edward M echa, ówczesny Prezydent M iasta Katowice, z dniem 1 paździer nika 1981 roku przeniósł P. K ow olika ze stanow iska dyrektora szkoły do pracy w Wydziale Oświaty i W ychowania na stanowisko w izytatora. W zakres Jego obo w iązków i czynności służbowych w chodził między innymi: nadzór pedagogiczny nad Szkołam i Podstaw ow ym i nr 8, 15, 21, 25, 28, 29, 30, 32, 33, 34, 38, 56 i 64, czyli takie dzielnice miasta, jak: Brynów, Ligota, Piotrow ice, O chojec, K ostuch- na, M urcki i Załęska Hałda; organizacja działań zw iązanych z w drażaniem refor my ośw iatow ej; planow anie obronne W ydziału O św iaty i W ychow ania i szkół.
N a zasadzie porozum ienia stron przeszedł z Urzędu M iejskiego w Katowicach do pracy w U niw ersytecie Śląskim z dniem 1 listopada 1982 roku na stanow isko w ykładow cy w K atedrze Pedagogiki Przedszkolnej i N auczania Początkow ego, kierowanej przez prof. zw. dr. hab. Henryka Moroza.
W latach 1981-1984 brał udział w pracach K om itetu R edakcyjnego czasopi sm a „ŻY CIE SZK O ŁY ” . Za pracę tę otrzym ał podziękow anie ów czesnego M ini stra O św iaty i W ychowania, prof. B olesław a Farona.
W roku akadem ickim 1984/85 ukończył dw usem estralne Podyplom ow e Stu dium w zakresie organizacji i zarządzania szkolnictw em przy U niw ersytecie Ślą skim w K atow icach.
W latach 1986-1990 aktyw nie uczestniczył w realizacji C entralnego Progra mu Badań Podstawow ych:
262 N auczyciel i Szkoła 2(9) 2 0 0 0
— w grupie tem atycznej IV C-CPBP 08.17 nt. „K ształcenie i doskonalenie nauczycieli szkół zawodowych” , której organizatorem była W yższa Szkoła Pedago giczna w Bydgoszczy, pod kierunkiem prof. zw. dr. hab. Zygm unta W iatrowskiego; — w grupie tem atycznej V-CPBP 8/R nt. „C zynniki kształtujące recepcję li teratury pedagogicznej w śród n au czy cieli” , której organizatorem b y ła W yższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego w Kielcach, pod kierunkiem prof, dr. hab. W łodzim ierza G oriszowskiego.
P ro w ad ził ponadto badania nad upodobaniam i literackim i dzieci w w ieku w czesnoszkolnym . O ba typy badań zaow ocow ały następującym i pracam i (w spól nie z W. G oriszow skim );
— W drażanie studentów do kształcenia opartego na studiach literaturow ych (K ielce 1989, W SP — w spółautor);
— Czytelnictwo w procesie sam odoskonalenia nauczycieli (K ielce 1990, W SP — w spółautor);
— Uwarunkowania czytelnictwa nauczycieli w zakresie literatury pedagogicz
nej (W arszaw a 1990, CDN — w spółautor);
— F unkcje bibliotek szkolnych w kierowanym procesie czytelnictw a nauczy
cieli (K ielce 1991, W SP — w spółautor);
— U warunkowania literackich i czytelniczych upodobań dzieci klas p o c zą t
kowych. Szkic teoretyczno-m etodologiczny (K ielce 1992, W SP — w spółautor).
W dniu 17 czerw ca 1993 roku R ada W ydziału F ilologiczno-H istorycznego W yższej Szkoły Pedagogicznej im. Pow stańców Śląskich w O polu nadała P. K o w olikow i stopień naukow y doktora nauk hum anistycznych w zakresie pedagogi ki na p o d sta w ie d y sertacji pt. C zyteln ictw o n a u c zy c ie li k la s p o c zą tk o w y c h
w zakresie literatury pedagogicznej i je g o uwarunkowania, którą napisał pod opie
ką naukow ą prof. dr. hab. W łodzim ierza G oriszow skiego z W SP w K ielcach. Jej recenzentam i byli: prof, dr hab. A ntoni Sm ołalski z W SP w O polu i prof, dr hab. Lucjan O lszew ski z W SP w K ielcach.
Był w spółorganizatorem Instytutu Pedagogiki Wyższej Szkoły Pedagogicznej T ow arzystw a W iedzy Pow szechnej w W arszawie z siedzibą w K atow icach. P eł nił funkcję zastępcy dyrektora Instytutu Pedagogiki W SP TW P od 2 stycznia 1994 roku do 30 czerw ca 1995 roku.’
Od stycznia 1996 roku został zatrudniony na stanow isku pracow nika nauko w ego w W yższej Szkole Edukacji W czesnoszkolnej w M ysłow icach przy ul. Pia stów Śląskich 10.
' Biogram znajdzie C zytelnik w: Kto je s t kim w województwie katow ickim '98. K atow ice 1998, s. 2 2 7 -2 2 8 .
Dariusz H erm an — D r Piotr K ow olik — pe d a g o g , nauczyciel a k a d e m ic k i... 263 Z ostał pow ołany przez J.M . R ektora W SEW prof. zw. dr. hab. H enryka M o roza na R edaktora N aczelnego półrocznika „N A U CZY CIEL I SZK O ŁA ” , w yda w anego przez uczelnię z dniem 1 października 1996 roku.
Od 1998 roku pracuje w Zespole Edukacji Elem entarnej K om itetu N auk Peda gogicznych PAN z siedzibą w Opolu. Zespołem tym kieruje prof. zw. dr hab. W ła dysław Puślecki. Jest członkiem Stowarzyszenia Nauczycieli Edukacji Początkowej. Od 1 października 1998 r. do 30 sierpnia 1999 r. był K ierow nikiem Zakładu Praktyk Pedagogicznych W SEW w M ysłow icach.
A ktualnie pracuje w: G órnośląskiej W yższej Szkole Pedagogicznej (dawniej W SEW ) w M ysłow icach i w Katedrze Pedagogiki W czesnoszkolnej U niw ersytetu Śląskiego w K atow icach na stanow isku adiunkta.
Posiada następujące odznaczenia i w yróżnienia za osiągnięcia naukow e, dy daktyczne i w ychow aw cze:
— Nagroda M inistra Oświaty i W ychowania (1975) (M inister Jerzy Kuberski); — N agroda K uratora O światy i W ychowania (1981) (Kurator Tadeusz Pałys); — Złoty K rzyż Z asługi (1987);
— N agroda R ektora U niw ersytetu Śląskiego III0 (1989);
— N agroda indyw idualna R ektora U niw ersytetu Śląskiego II0 (1991 i 1994); — N agroda R ektora U niw ersytetu Śląskiego (1996).
Od 1 stycznia 1967 r. do 31 grudnia 1982 r. należał do Zw iązku N auczyciel stwa Polskiego. Jest członkiem honorow ym Polskiego K om itetu Pom ocy Społecz nej od 1 stycznia 1970 r., a od 27 kw ietnia 1992 r. posiada tytuł „H onorow ego C złonka Stow arzyszenia Pom ocy D zieciom «LIVER».
D orobek naukow y dr. P iotra K O W O LIK A obejm uje 40 pozycji zw artych autorskich i w spółautorskich; 230 artykułów i 150 recenzji (raporty i prace redak cyjne). Problem atyka tych prac je st ściśle zw iązana z czytelnictw em dzieci, stu dentów i nauczycieli, pedagogiką w czesnoszkolną i teo rią organizacji i kierow a nia oświatą. Pisze na łam ach takich czasopism , jak: „A uxilium Sociale — W spar cie Społeczne”, „Bibliotekarz”, „Nowe w Szkole” , „Poradnik B ibliotekarza”, „Wy chow anie w Przedszkolu” i „Życie Szkoły” .
Rozwój zaw odow y dr. Piotra K O W O LIK A jak o badacza i nauczyciela aka dem ickiego był nietypowy. Przeszedł On bow iem przez w szystkie m ożliw e stano w iska w resorcie oświaty. Był nauczycielem, dyrektorem , w izytatorem , w ykładow cą, starszym w ykładow cą, a obecnie je s t adiunktem . D rogą sam okształcenia indy w idualnego i kierow anego oraz studiów zdobyw ał stopniow o coraz w yższe kw a lifikacje zaw odow e i naukowe.
