• Nie Znaleziono Wyników

Działalność naukowa, dydaktyczna i organizacyjna Prof. dr hab. Bronisława Urbana specjalisty w zakresie profilaktyki społecznej

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Działalność naukowa, dydaktyczna i organizacyjna Prof. dr hab. Bronisława Urbana specjalisty w zakresie profilaktyki społecznej"

Copied!
5
0
0

Pełen tekst

(1)

Piotr Kowolik

Działalność naukowa, dydaktyczna i

organizacyjna Prof. dr hab.

Bronisława Urbana specjalisty w

zakresie profilaktyki społecznej

Nauczyciel i Szkoła 1-2 (14-15), 307-310

(2)

Piotr Kowolik

Działalność naukowa, dydaktyczna

i organizacyjna Prof. dr hab. Bronisława

Urbana specjalisty w zakresie profilaktyki

społecznej

Prof. d r hab. B ronisław Urban urodził się 27 lipca 1942 roku w R adgoszczy w oj. m ałopolskie. Po ukończeniu studiów pedagogicznych w U niw ersytecie Jagiellońskim w roku 1966 został zatrudniony w K atedrze Pedagogiki UJ w charakterze asystenta.

Stopień doktora nauk hum anistycznych uzyskał w roku 1972 i został za­ trudniony w Instytucie Pedagogiki UJ jak o adiunkt.

W roku 1984 uzyskał stopień doktora habilitow anego na podstaw ie roz­ praw y pt. „N iedostosow anie społeczne w dom ach dziecka". W latach 1986- 1997 był zatrudniony na stanow isku docenta.

Tytuł naukow y profesora uzyskał w roku 1997.

Od roku 1990 pełni funkcję K ierow nika Z akładu Profilaktyki Społecznej i R esocjalizacji w insty­ tucie Pedagogiki UJ.

D ziałalność naukow a

Pierw sze prace badaw cze koncentrują się na problem atyce społecznego niedostosow ania dzieci w naturalnych środow iskach w ychow aw czych. W szczególności dotyczą one kryteriów niedostoso­ w ania (w spółuczestnictw a w adaptacji do w arunków polskich arkusza diagnostycznego D. H. Stot- ta) oraz klasyfikacji sym ptom ów , dających podstaw ę do w eryfikacji typologii w ujęciu Stotta.

B adania nad g ru p ą ponad 100 dzieci potw ierdziły istnienie zw artego syndrom u, tzw. niekonsek­ w encji, a tym sam ym pozw oliły na w prow adzenie do klasyfikacji Stotta-K onopnickiego czw artego typu niedostosow ania, czyli zachow ania niekonsekw entnego (1972 rok).

Wyniki tych badań opublikow ano w dw óch rozpraw ach („Zeszyty N aukow e UJ Prace Psycholo­ g iczno-Pedagogiczne” 1972 i „R ocznik Pedagogiczny” PAN nr l z 1971 roku).

Wraz z tymi badaniam i, A utor prow adził badania nad poziom em intelektualnym dzieci społe­ cznie niedostosow anych, które wykazały, że w grupie niedostosow anych zdecydow anie przew aża „intelektualna norm a” , a tylko kilka procent m łodzieży w ykazuje pogranicze upośledzenia.

N ajpełniejsza w eryfikacja m etodologii i diagnostyki opartej na koncepcji Stotta je st w ynikiem badań uczniów klas III-VII w byłym w ojew ództw ie zielonogórskim , którym i objęto 100 824 dzieci. Tak w ielka populacja w yjściow a pozw oliła na ustalenie rozm iarów niedostosow ania w oparciu o zw eryfikow ane ju ż w cześniej kryteria diagnostyczne i dokładne określenie proporcji m iędzy typam i - w badaniach tych zastosow ano ju ż pełną klasyfikację zaw ierającą rów nież typ niekonsek­ wencji.

Ustalone w skaźniki m ogły być podstaw ą do ekstrapolacji rozm iarów na całą polską populację uczniów szkół podstaw ow ych. W yniki badań zielonogórskich opublikow ano w m onografii, której

(3)

308

N auczyciel i Szkoła 1-2 2002

Profesor je st w spółautorem .

Z lat siedem dziesiątych pochodzi jeszcze kilka innych prac dotyczących społecznego niedosto­ sow ania. m.in. opublikow ana w trzecim num erze „Rocznika Pedagogicznego” PAN (dotycząca roz­ m iarów niedostosow ania w dom ach dziecka).

Z punktu w spółczesnych badań (m.in. prow adzonych przy pom ocy technik diagnostycznych T. M. A chenbacha), na uw agą zasługuje praca opublikow ana w „Zeszytach N aukow ych UJ” (z. 30 z 1979 r.) pt. Współw ystępow anie sym ptom ów w rogości i zaham ow ania u dzieci społecznie niedosto­

sowanych. A utor w ykazał w niej, że w spółw ystępow anie u pewnej części dzieci przeciwstaw nych

sym ptom ów je st bezspornym faktem , stw ierdzonym niezależnie od koncepcji niedostosow ania - zaburzeń i stosow anych narządzi diagnostycznych. Fakt ten w skazuje na złożoną etiologią niedo­ stosow ania i stw arza określone problem y w zakresie diagnozy i terapii - resocjalizacji. Z tymi usta­ leniam i korespondują w yniki badań przedstaw ionych w „Zeszytach U J” (z. 32 z 19$0 r.), a dotyczą­ cych trafności diagnozy w świetle badań katam nestycznych oraz w „Roczniku K om isji N auk Peda­ gogicznych PAN” z 1975 roku.

Po opublikow aniu tych prac koncepcja Stotta-K onopnickiego znalazła pełne rozw inięcie i od tego czasu nie są ju ż podejm ow ane dalsze badania nad je j m etodologicznym i i diagnostycznym i aspektam i.

W latach osiem dziesiątych B. Urban podjął próbą adaptacji głów nych założeń psychologii po­ znaw czej do problem atyki społecznego niedostosow ania. Po opublikow aniu dw óch prac z tego za­ kresu („R ocznik K om isji N auk Pedagogicznych PAN” , t. XLII z 1989 roku i „Zeszyty N aukowe U J” z. 12 z 1990 roku) A utor stw ierdził, że przedsięw zięcie takie je s t niew ykonalne ze w zglądu na ograniczone m ożliw ości em pirycznej w eryfikacji i niedostatecznie wyjaśnionej genezy em ocjonal­ nych składników osobow ości w psychologii kognitywnej.

Już w toku badań zielonogórskich profesor w spółuczestniczył w opracow yw aniu zasad i metod profilaktyki społecznego niedostosow ania. Szersze próby badaw cze, w raz z próbą w drażania w yni­ ków do praktycznego działania w ychow aw czo-profiiaktycznego, podjął pod koniec lat osiem dzie­ siątych na terenie krakow skiej dzielnicy Kazim ierz - przez okres trzech lat kierow ał zespołem ba­ daw czym i profilaktyczno-terapeutycznym . W badaniach tych chodziło o stw ierdzenie rozm iarów różnorodnych objaw ów dew iacji (w szczególności przestępczości) dzieci w okresie pogłębionego kryzysu ekonom iczno-społecznego oraz ujaw nienie społecznych zasobów i m ożliw ości w yrów ny­ w ania szans rozw ojow ych. W oparciu o dane odzw ierciedlające rzeczyw iste uw arunkow ania stara­ no się określić m ożliw ości i zasady tw orzenia skoordynow anego system u profilaktyki w zaniedba­ nych środow iskach lokalnych. B adania te ujaw niły głęboką dysfunkcjonalność oficjalnych instytu­ cji opiekuńczych i w ychow aw czych końca lat osiem dziesiątych, form alizm , i dużą rozbieżność m iędzy założonym i a rzeczyw istym i funkcjami oraz niespójność działania m iądzy szkołą a agenda­ mi służb społecznych. Rów nocześnie, obserw acje te ugruntow ały przekonanie o potrzebie tw orze­ nia lokalnych system ów profilaktycznych. Na bazie tych dośw iadczeń zrodziło sią też przekonanie 0 konieczności tw orzenia teoretycznych podstaw profilaktyki i m etodyki działania pedagogicznego w środow isku lokalnym .

W yniki tych obserw acji oraz refleksje nad m ożliw ościam i tw orzenia lokalnych, zintegrow anych system ów profilaktyki opublikow ane zostały w sześciu artykułach w ydrukow anych na początku lat dziew ięćdziesiątych; m.in. w „Roczniku Pedagogicznym ” (1992), w „Studiach Pedagogicznych” (1992) oraz w pracach zbiorow ych (pod redakcją A. Hulka) oraz w „Zeszytach N aukow ych” UJ.

N a początku lat dziew ięćdziesiątych, w zw iązku z narastającą falą przestępczości m łodzieży 1 eskalacją narkom anii prof. В. Urban podjął badania nad dynam iką tych zjaw isk wśród m łodzieży szkół podstaw ow ych i średnich.

(4)

Piotr Kowolik - Działalność naukowa, dydaktyczna.

309

D ziałalność dydaktyczna

Pracę dydaktyczną w Uniw ersytecie Jagiellońskim rozpoczął w roku akadem ickim 1966-1967, prow adząc ćw iczenia z „elem entów nauk pedagogicznych” na kierunku geografia i filologia rosyj­ ska.

W następnych latach (do roku 1981 ) prow adził ćw iczenia i w ykłady (od roku 1972) z tego przed­ m iotu na filologii polskiej, filologii angielskiej i historii.

Od roku 1976 prow adzi sem inaria m agisterskie na kierunku resocjalizacja, a od trzech lat, rów ­ nież w Instytucie Socjologii dla studentów pracy socjalnej. Dla studentów pracy socjalnej prowadzi rów nież w ykłady z pedagogiki resocjalizacyjnej.

W ciągu całego okresu zatrudnienia na stanow isku asystenta pełnił funkcję opiekuna roku oraz kilkakrotnie byłem opiekunem na obozach naukowo-badaw czych studentów resocjalizacji. W roku

1972 pełnił funkcję Pełnom ocnika D ziekana do spraw Praktyk Studenckich.

Od czasu w prow adzenia indyw idualnego system u studiow ania spraw ow ał opiekę nad kilkuna­ stom a studentam i.

W roku akadem ickim 19 9 0 /9 1 był zatrudniony na drugim etacie w Studium Pedagogicznym AGH, a następnie w Studium Psychologii i Pedagogiki w Politechnice K rakowskiej (1991-1994).

Od roku akadem ickiego 1994/95 do chw ili obecnej je st zatrudniony na drugim etacie w Katedrze Pedagogiki Specjalnej A kadem ii Pedagogicznej w Krakowie.

O d I X 1998 roku pracuje w Górnośląskiej W yższej Szkole Pedagogicznej w M ysłow icach pro­ w adząc w ykłady oraz sem inaria dyplom owe.

Działalność organizacyjna

W roku 1973/74 pełnił funkcję kierow nika studiów zaocznych. W roku 1982 organizow ał studia podyplom ow e z zakresu resocjalizacji i od początku pow stania tych studiów do roku 1990 pełnił funkcję kierow nika Studium .

W latach 1978-1990 był członkiem Zespołu D ydaktyczno-W ychow aw czego Pedagogiki Spec­ jalnej przy M inisterstw ie O św iaty i W ychowania. W roku 1978, na zlecenie M inisterstw a zorgani­

zow ał o gólnopolską konferencję m etodyczną pedagogiki specjalnej.

W roku 1988 został pow ołany do pełnienia funkcji Zastępcy D yrektora Instytutu Pedagogiki i funkcję tę pełnił przez dw ie kadencje.

Od 2000 roku - D yrektor Instytutu Pedagogiki UJ. Z ram ienia U niw ersytetu, od roku 1993 pełni funkcje opiekuna naukow ego kierunku resocjalizacji w Kolegium N auczycielskim w Bielsku B ia­ łej. W roku 1988 został pow ołany w poczet C złonków Komisji N auk Pedagogicznych Polskiej Akadem ii N auk O ddziału K rakow skiego.

Przez okres jednej kadencji pełnił funkcję zastępcy Przew odniczącego tej kom isji, a obecnie je st jej Sekretarzem .

Przez dw ie kadencje pełnił funkcję przew odniczącego Zarządu O ddziału Polskiego Towarzy­ stwa Pedagogicznego w K rakow ie, a przez je d n ą kadencję był członkiem Prezydium ZG PTP.

Od dw óch lat je st członkiem Fundacji na rzecz dzieci z dom ów dziecka m iasta K rakow a oraz przew odniczącym Tow arzystw a Sam opom ocy działającego w R ejonow ym A reszcie Śledczym w Krakowie. W chodzi w skład Rady N aukowej kw artalnika pedagogicznego „N auczyciel i Szkoła” w ydaw anego przez G órnośląską W yższą Szkołę Pedagogiczną w M ysłow icach.

Prof. d r hab. B. U rban opublikow ał dotychczas około 80 prac, w tym książki, rozprawy, m ono­ grafie i artykuły.

(5)

K siążki, m onografie:

N iedostosow anie sp o łec zn e w dom ach dziecka, Kraków 1982.

P rofilaktyka społeczna i resocjalizacja m łodzieży w środow isku otwartym, (redakcja i w spóJautorstwo),

K raków 1990.

Zagadnienia teo rii w ychow ania. Skrypt dla studentów uczelni technicznych, K raków 1993. Z achow ania d ew iacyjne młodzieży, K raków 1995.

Profilaktyka i resocjalizacja. W spółredakcja І wspólautorstwo. R zeszów 1997. Z achow ania d ew iacyjne m łodzieży. Wyd. II (rozszerzone). K raków 1997. P roblem y w spółczesnej p a to lo g ii społecznej, (red.), K raków 1998. Z aburzenia w zachow aniu i przestępczość młodzieży. Kraków 2000. D ew iacje w śród młodzieży. U warunkowania i profilaktyka. K raków 2001. S połeczne ko n teksty zaburzeń w zachow aniu, (red.), Kraków 2001.

Cytaty

Powiązane dokumenty

Tego typu postawa charakterystyczna jest dla mistyków doświadczających przeżyć ekstatycznych, dla których stan ten staje się wyjściem poza siebie, wyobcowaniem, co

Magdalena Lesińska, Marek Okólski, Krystyna Slany, Brygida Solga (red.) 2014 Dekada członkostwa Polski w UE..

In the previous sections, we have seen how both spreadsheet and children end-users have to deal with challenges and barriers related to the lack of programming environment support

Ale p. Gomulicki nie poprzestał we wspomnianym artykule na »udowodnieniu«, że autorem t. «Dumania« jest Mickiewicz, zajął się bowiem jeszcze kwestyą dwu

In order to further explore the mechanical behaviour of the examined connection technique, test results and experimental observations were then compared to FE

Jego działalność organizacyjna, zaangażowanie w powstanie i rozwój Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego świadczą, że całą swoją pracę traktuje jako służbę dla

Temat: Problematyka lokowania kapitału gospodarstw domowych w dobie niskich stóp procentowych –

W pływ wieku i masy przedubojowej na wodochłonność mięsa związany jest z żywieniem i systemem tuczu zwierząt. W