Codex diplomaticus vieliciensis

Pełen tekst

(1)

(2) T f I i '■# f. Ki. ■î * -. ,. ¡.

(3) ». \>. 1. ;. >ï - '. ,. '. •'. '.

(4)

(5)

(6)

(7) C O D E X. '. D 1 P L 0 M. A T I C D S. Y I E L I C I B N S I S .. 296878 W YDANY. jJ e. GO. Z. P O L E C E N IA. ^XCELLENCYI. j^RABIEGO. AGENORA GOŁUCHOWSKIEGO.. S T A R A N IE M. i NAKŁADEM. n C jO L % ety. J ^ w o w ó k i e j / 4.. t. —. L. W. -. Ó. W. Z DRUK ARNI KAROLA. . B U D W E IS E R A ..

(8)

(9) Przedmowa. Cudze rzeczy znać, dobrze; a swoje potrzeba. (J. M. Fredro).. i.I »ww ,. ]ę§rzJ wydaniu. dyplomataryusza bielickiego, czyli zbioru dyplomatów, dokumentów i aktów tyczących się Wieliczki jako miasta i jego mieszkańców i jako do skarbu byłej Kzeczypospolitej Polskiej nale żących żu p , nastręcza się sposobność zręczna, choćby kilkoma tylko słowy zwrócić uwagę na ważność tego rodzaju publikacyi, które, dzięki obudzonemu dla rzeczy swojskich interesowi, zaczynają się mnożyć. Pypfomat każdy, czy on zawiera w sobie nadanie jakiegoś przywileju, prawa, jakiej swobody, lub woln°sci , czy ugody kupna, sprzedaży, zatwierdzenie bądź królewskie, b ą d ź ‘władzy upoważnionej do tego przez Króla, Sejm i Stany: z dwóch głównie względów bardzo cennem i waźnem jest źródłem, z którego czerpie historyk i prawnik. . Nieraz przywilej nie zawiera w sobie żadnego faktu choćby nawet partykularnej doniosłości pod względem dziejowym, a przecież badacz przeszłości znajdzie w nim zawsze przedmiot, z którego zdoła korzystać. Osoba owiem nadająca przywilej lub wystawiająca jaki dokument, tudzież świadkowie obecni, występują tu jako na °znaczonem miejscu, w oznaczonym czasie niewątpliwie żyjący i działający w obec historyka. Nieraz potrzeba aktora dziejowych zdarzeń odszukać pierwej w domu, w kole prywatnem przy zajęciu powszedniem, aby się z nim jako już znajomym spotkać na szerszej widowni dziejów narodu. lublikacye zbiorów dyplomatów i aktów przynoszą między innemi także i ten pożytek, iż z nich będzie uiożna ułożyć statystykę aktorów dziejowych. Nadto czas i miejsce wyrażone na dawnych dokumentach, jeśli one są wydane przez Królów, Biskupów, 81iłząt lub główniejszych przewódców w sprawach dziejowych nieraz wielce zawiłych, a róźnostronnością swoją h o lu ją c y c h częstokroć wręcz sobie przeciwne zdania, ocenienia i poglądy, stanowią niezachwiane kryteryum ń ocenieniu powieści dziejopisarskiej. Wzgląd zaśdrugi, wzgląd prawniczy, bogaty znachodzi dla siebie przedmiot w dawnych dyplomatach i ouunentach. Owe służebności wszelkiego rodzaju, owe układanie rozlicznycha różnorodnych stosunków bądź l^ z m n y ch , bądź społecznych w gminie, mieście lub całej prowincyi, owe urządzenia wewnętrzne bractw, cechów, orporacyi wszelkiego rodzaju, przyczem i strona zwyczajowa także się odsłania, sądownictwo wreszcie całe i Zleje jego rozwoju, wszystko to nie gdzieindziej, tylko w dyplomatach jest zawarte. . , tuszymy, źe i niniejsza publikacya w obudwu powyższych kierunkach przyczynić się zdoła do większego wyj¡lśnienia stosunków dziejowej przeszłości kraju. Oddając pracę tę publiczności, winniśmy tutaj nadmienić, w jaki sposób wydawnictwo niniejszego dzieła uskutecznione zostało. *.

(10) Gdy w r 1867 Jego Exc. hr. Gołuchowski objął po raz wtóry rządy krajowe a wszystkie miasta Galicji ostentacyjnie objawiły radóść swoją z tego powodu, miasto Wieliczka, które doznało łaskawych wzglądów Jego Exc. lir (Machowskiego już wtedy, g d , Tenże po raz pierwszy objął rządy krajowe, mianowało Go swoim oby watelem honorowym. W skutek tego zjechał Jego Exc. hr. Gołuchowski do Wieliczki , wezwawszy pełną Radą miejską na uroczyste posiedzenie, oświadczył, że chcąc odwdzięczyć się miastu za wyświadczony ^ mu zaszczyt, pragnie ogłosić drukiem znajdujące się wwielickiem archiwum cenne dyplomy i dokument». W ydanie tych doku mentów wraz z polskim przekładem i sporządzenie podobizn ważniejszych i cenniejszych aktów poruszył Jego Exć. hr. Gołuchowski podpisanemu redaktorowi Gazety Lwowskiej. W skutek tego polecenia rozpoczął się druk •dyplomatów i dokumentów w wydawanym wówczas „Dodatku tygodniowym do Gazety Lwowskiej . ru postępo wał szybko i większa część zbioru została już ogłoszoną, gdy tymczasem po ustąpieniu Jego Exc. hr. Gotucliowskiego wydawnictwo „Dodatku tygodniowego“ a tern samem i dyplomataryusza w r. 1869 zawieszone zosta o. Po dwuletniej przerwie w wydawnictwie Jego Exc. hr. Gołuchowski, obejmując w i. 1871 po raz trzeei iząiy. rajowe,. pragnął wywiązać się z danego miastu Wieliczce przyrzeczenia i w tym celu polecił podpisanemu dokończenie rozpoczętego dzieła, które oddajemy obecnie publiczności nadmieniając przytem, zg wydawnictwo mniejsze i okonane zostało najpierw przy pomocy p. Franciszka Ksaw. Wolańskiego a następnie dra fil. Władysława, wzyiy i. Lwów 1. stycznia 1872.. Adolf Rudyriskl.

(11) JEG O. EXGELLENGYI. N AM IESTNIK O W I KRÓLESTW A GALICYI i LODOMERYI i. 'W. i e l k i e g o. K. s i ę z t w. a. K. r a k o w. s k i c g 'o. -Tego ces. i król. Apostolskiej Mości rzeczywistemu tajnemu Radcy i Podkomorzemu, 13 . M i n i s t r o w i. s t a n u ,. Kawalerowi wielkiego krzyża c. k. austryackiego orderu św. Szczepana, Atcx.oart.ieto w i o u) e m ieloczuey Protonu I lifrtdu i cea. toóm duetp otdeut ów . 8 Lama la w o. 1 f;(aay, K a w a le r o w i h o n o r o w e m u ord eru św . J a n a J e r o z o lim s k ie g o ,. Posłowi na Sejm krajowy, dziedzicznemu Członkowi Izby Panów, Obywatelowi honorowemu miast: Lwowa, Krakowa, Tarnowa, Tarnopola, Rzeszowa, Halicza, Brzeżan, Jasła, Zaleszczyk, Kołomyi, W ieliczki, Sącza, Sokala, Mikołajowa, Leżajska, Lubaczowa, Śniatyna itd., Dr. praw, Krakowskiego Towarzystwa Naukowego Członkowi itd. itd. itd..

(12) .. ' ■. .. ' *v. ■. ; L,. ' ■: , ‘. , ’ .. .. * u •. '. . s, ' • ■. ,. •. ■. ■. i. I. 'i.

(13) If ok f 390« P rzem y sła w. II. przywilej H enryka. k siążęcia na założenie m iasta W ielkiej. j ą c , w yznacza im sól z żupy i przydaje posiadłość G o r e t, m ieszkańców sądownictwo m iejskie. 1. Soli Jeskow i i Ilysinboldowi. uwalnia od c e ł,. potwierdza. a górników poddaje pod. In nomine domini amen Dum littera viuit et actio c(om)missa litt(er)e cuius assertio nutrit memoriam et roborata suscipit incrementum Igitur Nos s e c u n d u s P r e m i / . l Dei gr(ati)a Polonie et Cracouie | Dux nolum faeimus vniu(er)sis tarn presentib(us) quam futuris presentem Paginam inspecturis quod J e s c h o et H y s i n b o l d u s venientes in n(ost)ra n(ost)ror(uin)q(ue) Ba ronum presentía nobis super locatione Cijuitatis De if E a g n o S a l e 1) Incliti Principis F(rat)ris n(ost)ri K(arissi)mi H(enrici) Dei g r(ti)a quondam Ducis W rat(islauie) Cra(co)uie et Sandomirie Priuilegium ostenderunt in hec v(er)ha.. IF imię P a ń sk ie amen. P ó k i pism o tr w a , ż y je sp r a w a pism em o b ję ta ; p rzytoczen ie j e j z a s ila pam ięć, a potw ierdzen ie dodaje w ażności. P rzeto M y P r z e m y ś l n i e W t ó r y z B o żej ła s k i K s ią ż ę P o ls k i i k ra k o w sk i oznajm iam y w szystk im ninie i potem będącym , k tó rzy tę kartę p rzeg lą d a ć b ę , l ą : iż sta ja ć p r ze d N am i i R a d ą N a s z ą J e s k o i H y s i n b o l d p r z e d ło ż y li N am sła w n e j pam ięci K sią żę cia B ra ta N a szeg o N u jm ilejszego H enryka K sią żę c ia w rocław sk ieg o , krakow skiego i sadom irskiego na założen ie M ia sta u W i e l k i e j S o l i p r z y w ile j obejm ujący te s ło w a :. Nos itaq(ue) i l e n r i « * u s Dei gratia | Dux Z l(es)ie Cra(co)uie et Sandomirie presentib(us) p(ro)fitemur quod J e s c li o n i et H ysinboldo fr(atr)ibus dedimus Ciuitatem n(ost)rain In lY Iag'iio S a l e Jure franconico eoliocandam Dantes ip (s)is r(ati)one loí» cationis [ ibidem Quatuor Mansos magnos Jiberos pro pascuis pecor(um ) pret(er) l'undum Ciuitatis om (n)ia Macella carnium Scampna panum et Sutor(um) Stubas qttoq(ue) Baliteares quott> eunq(ue) pro ip(s)orum | vtilitate poterunt e d ific a r e .................... arium 3 ) de Judicio et Sextam Curiam in ciuitate Carnificum etiam siue curiam in qua pécora mactabuntur ¡lee o . . . a 4) 't eu(m ) suis posteris in p(er)petuum libere j possidebunt Adicientes i p ( s ) i s .............................................................5) quieu(n)q(ue) v (e )l. M y w ięc H e n r y k z B o że j ła s k i K s ią ż ę s z l ą s k i , k r a k o w sk i i su dom irski niniejszem o św ia d c za m y : iżeśm y J e s k o w i i H y s i n b o l d o w i braciom p o zw o lili z a ło ż y ć m iasto u W i e l k i e j S o l i na p ra w ie frankońskiem , d a ją c im tam cztery w iel kie ła n y wolne na p a stw isk o dla b yd ła koło gruntu m iej sk ie g o , w s zy stk ie j a t k i mięsne, ła w y chlebne i s z e w s k ie , izby też łazien ne, ile dla sw ojego użytku będą m ogli p o s ta w ić ; tr z e c i denar ze sądu i s zó ste d w o rzysk o w m ieście; rzeźn ice ta k że c z y li dw orzysko, w którem bydło bić będą. T o w sz y s tk o w ie czy ście p o sia d a ć będą, z potom kam i sw o im i bez op ła ty. D oda je m y im z ła s k i szczególn ej, że gdyby kto ja k ieg o k o lw iek pow o ła n ia lub stanu na p rze strze n i p ó ł m ili na około o d ległej od. ’) S ó l w ielick a zapew ne już w w iekach pogaństw a była znana. W doku mentach starożytnych łacińskich nazywana je st rów nie jak w pow yższym M a g n u m S a l, i. j. w ielk a czyli W ieliczka sól. Najdawniejsza wiadoma wzm ianka o niej znajduje sic na str. 139 T in e cii S z czy g ielsk ieg o w dokumencie z r. 1105. czy 1120., którym B olesław III. K rzyw ousty nadania przodków sw oich B enedykty nom tynieckim potw ierdził. Druga wzm ianka je st w dokum encie z r. 1227. w tomie II. na str. 175 Staroż. P olski B aliń sk iego z k się g i metr. 115, str. 148 przytoczon ym , którym B o lesła w V. W styd liw y daw niejsze nadanie niecki soli z żupy w ielick iej przez L eszk a B iałego (panow ał w k sięstw ie krakow skiem od r. 1205. do r. 1227.) klasztorow i ltoprzyw nickiem u potw ierdził. T rzecia wzm ianka także u S z c zy g ielsk ieg o w przyw ileju L eszk a Czarnego danym Benedykiynom tynieckim r. 1228., tudzież na sir. 143 w przyw ileju G rzegorza IX. papieża z r. 1229.. wodem w yraz ita y (u e ) pomiędzyATo# i H e u rie m stojący, i zupełny brak daty. H en. 2. il. 4. W p ierw szych po odkryciu czasach sól w W ie lic z c e może tylko w yw a*zano z wody słonej czyli su ro w ic y ; w yraz sa lifo d in a przychodzący w przy w ileju z r. 1227. w yżej wspomnionym, w sk azu je jednak, że w ów czas już sól w W ie lic z c e kopano. W pow yższym dokumencie P rzem ysław a je st także mowa 0 kopaczach czyli górnikach i o zw aryczach. ~) D otkliw y to zaiste dla dziejów polskich a szczególn iej miasta W ieliczk i u szc z e r b e k , że P rzem ysław II. potw ierdzając Jeskonow i i Ilysinboldow i H eny .k a p rzyw ilej, nie przytoczył go w całości. N ie byłoby w tedy w ątpliw ości, wloty Henryk i w którym roku w yd ał przyw ilej na założen ie miasta. W yja śniłoby się może także, czy miasto miało bydź założone na surowym korzeniu, albo też przeistoczone ze w s i; a tnożeby znalazło potw ierdzen ie co N arusze w icz w T. III. s tr . 223 za Adamem S zrelterem mówi, źe W ieliczk a urosła ^ miasto z nędznej chałupy, s u p p a czyli szopa w starym języku polskim n a r w a n e j, od czego znowu nazwa żupy ma pochodzić. Że z przyw ileju Henryka < ic s c ś ro^jtowa osnoWy; Jeska i H ysinbolda się tycząca, przytoczona, do-. ryków na d zielnicy W rocław skiej było do r. 1290. czterech , bezpośrednio po sobie następujących: Henryk I. Brodacz. Henryk II., Henryk III. i Henryk IV. Probus. P rzem ysław zow ie Henryka założyciela W ielicz k i bratem. B iorąc r ze cz d o sło w nie, tyczyłaby się ta nazwa Henryka Iii., bo obaj w piątym rodzie pochod zili od w spólnego sobie przodka B olesław a III. K rzyw ou stego; mniemam jednak, ź e nazw a ta przy dalekiem p ok rew ień stw ie, jakie było m iędzy książętam i sz la skim i i w ielk opolsk im i, nie stanow i je s z c z e dowodu, ile że inne okoliczności przeciw' temu m ów ią, m ianowicie że Henryk III. (z e sz e d ł ze św iata r. 1266.) nie miał żadnego udziału w rząd zie k sięstw krakow skiego i sadom irskiego ; gdy przeciw nie Henryk I. Brodacz i Henryk II. opiekow ali się B olesław em V. i spraw ow ali rządy w imię jego, p ierw szy od r. 1227. aż do śm ierci w r. 1238., p rzyw łaszczając sobie naw et tytuł księcia krakow sk iego, drugi od r. 1238. aż do r. 1241., w którym pod L ignicą przeciw' Tatarom poległ, a B olesław V. sam rządy objął. H enryk IV. Pobożny dopiero był prawnym panem k sięstw krakow skiego i sadom irskiego, pow ołany na nie wyborem r. 1289. po śm ierci L eszk a Czarnego, następcy B olesław a V., i w ładał niemi tylko do 24. czerw ca 1290,, na którym dniu ze św iatem się rozstał, odkazując testamentem k sięstw a P rzem ysław ow i H. w ielkopolskiem u. Z w ażyw szy dalej, że H enryk I. miał sobie r. 1237. oddaną pewną c zę ść dochodów z żupy w ielick iej, toć przypuścić można, że on mógł wydać przyw ilej na założen ie miasta W ielicz k i; atoli najb liższe prawdy, że w yszed ł z rąk Henryka IV’. 3) Tu w ygryziony w yraz „T erliam “ i trzy p ierw sze rium “.. litery w yrazu „dena-. 4) Z wyrazu „om (n)ia“ pozostała tylko p ierw sza i ostatnia Iilera. 5) W ygryzione w yrazy „de gratia sp eciali v l“. T e trzy uzupełnienia usku tecznione w edług dokumentu z roku 1 5 1 6 ., w którym przyw ilej P rzem ysław a w całości przytoczony.. 1.

(14) -. 8. í*. 10. 11. 12. 13. 14. 1!). 16. 17. 18. cuiuscu(n)q(ue) c (o n )d it(i)o (n )is fu(er)it siue status qui infra spatiu(m ) medy Miliaris in circuitu distantis a dicta Ciuitate suas locare vo!u(er)it uillas Jure Theutho|nico quod Dicti Jescho et Ilysinboldus ius sue lo ca t(i)o (n )is in eisdem bonis debeant optinere Insup(er) dam(us) eisdem Jeschoni et Hysinboldo ut nullus Macella Carniuin Sca(m )pna panu(m) u (e)l Sutor(um) siue stubas Balue¡ares edificare debeat Ciuitate in pred(ic)ta absq(ue) p red (i)c(t)o r(u in ) Jesclionis et Hysinboldi volúntate p (a r)it(er) et asensu Ut igitur ad d (i)c(t)a m n(ost)ram Ciuitatein ardentius H o(m )ines c(on)fluant ad inane(n)duin DamfusJ et c(on)cedim (us) inibi con|morantib(us) ab om (u)ib(us)solut(i)o(n)ib(us) exact(i)onib(us) et s(er)uitvs a data preseutium q(ui)n q(ue) annor(um) plena(nm) et om(n)imodam libertatem volentes nichiloinin(us) vt d(ic)ta Ciuitas Ciuitatisq(ue) incole ab om (n)ib(us) angarys et perangarys Juris polonici u i|d elic(et) a naraz a pouoz apreuod a poduoroue a stroza ab opole ab oue a uacca et a castri citat(i)o(n )e u (e)l quocu(n)q(ue) n o(m )i(n)e censeantur immunes p(er)maneant in p(er)petuum et exempti Nos igitur statuta fr(atr)is n(ost)ri pio p(ro)seq(ue)ntes a(f(e)c(t)u | et statu(m) t(er)re n(ost)re in melius reformare cupientes D (i)c(t)a m D onac(i)o(ne)m et locat(i)o(ne)m Jeschoni et Hy sinboldo et eor(um) successorib(us) iure h(er)edita(r)io in p (e r )petuu(m) c(on)iirm am (us) Et ut p red {i)c(t)i fr(atr)es scilicet Jescho et ilysinboldus etiam p (er) nos aliqua|lit(er) c(on)solentur pensantes ipsor(um) s(er)uitia gratuita et eor(jim) p (er)d it(i)o (n e)m circa p (rae)d (ic)tain Ciuitate(m) in me lius reformare cupientes adicim (us) eis de gr(atija n(ost)ra sp (ecia )li et eor(um) posteris p(er)petuo om (n)i septimana bancu(m ) Salis de Suppa liberu(m) siue venjdendi seu etiam quocunq (u e )lib (e t) deducendi Et h(er)e<jitatem i « o r e t h 11) vulgarit(er) nu(n)cupatain p(rae)fate Ciuitati c(on)tiguam p(ro) ag(ri)cultura cu(m ) pratis et om (n)ib(us) p(er)tinentys ip (s)is et ip(s)or(um ) succedaneis s ( i) n ( e ) om (n)i exaßt(i)one et s(er)uitio c(o n )f(er )imus in p(er)petu|urn lib(er)e possiendain Ac etiam volum(us) ut Incole p r ed (i)c(t)e Ciuitatis p (er) aq(uam) et t(er)ram C (ra)couie et Sandomirie t(ra)nsseuntes ab oin(n)i exact(i)one tbelonei penitus sint exempti Insup(er) volum(us) ut sectores saiis et coctores pred(A)c(t)i loci | coram Judicibus p(rae)libate respondeant Ciuitatis Ut au(tem ) n(osi)ra c(on)finnat(i)o parit(er) et donatio p(er)petuo inmobilis p (er)seu (er)et presentem paginam n(ost)ri Sigilii munimine duxim(us) c(on)iirmandam Preseutib(us) hys testib (u s) | Comite Nycolao Palatino C(ra)couieri(si) Comité W lostone Comite Stogneo venatore K alisien(si) Comite Alb(er)to aduocato Cracouien(si) Gerasio Ciue C (ra)couien(si) et alys quain plurnnus fide digáis | Datum C ( r £ 4 ) e © t iie Anno D(om i)ni HI© C C © ftf© n a g ;e sin « © p (er) m an(us) Gisleri Notary C (ra)couien(sis) in die b (ea)ti Jacobi ap(osto)!i. 2. m ia sta przerzcczon cgo w s ie za k ła d a ć ch cia ł p raw em niem ieck ie m , w spom niani J e sk o i H ysin b o ld p ra w o osa d n icze w tychże dobrach otrzym ać m ają. N a d to stanow im y tym że J e s k o w i i H ysin boldow i , iż nikt ja te k m ięsn ych , ła w chlebnych lub s z e w skich albo izb łaziebn ych sta w ia ć nie m oże w M ieście p r z e rzeczonem bez wspom nionych J e s k a i H ysin bolda w o li i p r z y zw olenia. A by z a ś do pomienionego M ia sta N a szeg o ludzie g a rn ęli się na osied len ie, dajem y i p rzyzn a jem y o sia d a ją cym tam zu pełn ą i wszelką, w olność od w szystk ic h o p ła t, poborów i słu żebn ictw do la t pięciu od dnia d z is ie js z e g o ; chcąc rów nież, aby p rze rzeczone M iasto i M ia sta m ieszkańcy o d w szystk ic h pow inn ości i cięża ró w p ra w a p o lsk ie g o , ja k o to : od n araz u , od pow ozu , od p rzew o d u , od podw orow ego, od S tró ży , od o p o la , od, baranów , od krów i od pozw u grodzkiego lub p o d ja k ą k o l w iek nazwą, znanych ., w o ln i i w y ję c i b yli na za w s z e .. M y przeto postan ow ien ia b ra ta naszego w m iłej c zc i m a j ą c , i sta n ziem i n a szej p o lep szyć p r a g n ą c , p o tw ierd za m y J e s ko w i i H ysin boldow i p rzerzec zo n ą darow izn ę i osadę praw em dziedziczn em na za w sze . A by z a s w sponm ieni b r a c ia , m iano w icie J e sk o i H ysinbold, i od nas p o cieszen ia ja k ieg o d o zn a li: n a g ra d za ją c ich darem ne s łu ż b y , i stra tę p r z y wspom nionem m ieście pow etow ać im r a d z i: p rzyd a jem y ze szczeg ó ln ej ła s k i n a s z e j, im i potomkom ic h , po w ieczn e c z a s y każdego tygodn ia bałw an so li z żu py bezpłatn ie na p rze d a ż lub w yw iezien ie do kądkolw iek, ta k że d zied zictw o f w O f e ł p o spolicie z w a n e , p r z e rzeczonem u m iastu p r z y le g łe , ku rolnictw u z łą k a m i i w ś z y s tkiem i przyn ależn ościam i nadajem y im i następcom ich bez w s z e l kiego poboru i słu żeb n ictw a w ieczyście na wolna p o sia d a n ie. Chcemy też, aby m ieszkańcy wspomnianego m ia sta po w o d zie i ziem i k ra k o w sk iej i są d o m irsk iej p r z e b y w a ją c , od w szelkiego poboru c ła zu pełnie byli w olni. N adto ch cem y, iżb y górn icy i zw a ry c ze so li m iejsca przerzeczonego p r z e d sęd zia m i w spom nionego m iasta odpow iadali. A by z a s tak p o tw ierd zen ie j a k i n a danie n a sze w ieczn ie nieodmienne p o z o s ta ło , po sta n o w iliśm y kartę tę odciskiem p ieczęci n a szej z a tw ie r d z ić , w przyto m n o ści tych św ia d k ó w : K om esa M ik o ła ja W o jew o d y k ra k o w sk ieg o , K om esa W ło s ta , K om esa S togn iew a Ł ow czego k a lisk ie g o , K o m esa A lberta Wójta, k ra k o w sk ie g o , (łierazego M ieszczan in a k ra k o w sk ieg o . i innych b ardzo wielu w iarygodnych. D ano w t Ł f a l i o w i e roku. P ań skiego 'F y s i r t c ) B t w i e ś c i e H S z ie w i e ć d z i e s i a ł e f f » p rze z ręce G islera P is a r z a k rakow skiego w dzień św iętego J a k ó b a A p o sto ła .. Oryginał pergam inowany, m ierzący 232 — 243 m ilimetrów na w ysokość czyli szerok ość a 465 .— 471 mil. na d łu g o ść, ju ż bez p ieczęci i w c zte re ch m iejscach na zgięciach d ziu ra w y , ma na za g iętce z lew ej strony w iz ę k a n clersk ą , na odwrotnej stronie z a ś , pom inąw szy mniej w a ż n e , ten nap is: Scriptum iam et | habetur folio primo co zn aczy: P rzep isa n y j u ż i z n a jd u je się na p ierw szej karcie.. «) N azw a G ozełu p oszła z czasem w zapom nienie. W roku 1597 kom issya, w celu zagodzenia sporu między wójtem i miastem na m iejsce z esła n a , d o szła , ż c Goret znajdował się na zaebód od W ielicz k i, m iędzy gościńcem krakow skim i w sią S ie r e z ą , i zajm ow ał tę przestrzeń , która dziś G rzybową i W ielk iein polem się zow ie..

(15) -. 3. -. Rok 13*46. W ie rrzynek Mikołaj. za posiadłość. w W ieliczce i za siedem dziesiąt grzyw ien nabywa od Z ajączk a Piotra c z ę ść K u n ic, a Król K azim ierz W. tę ugodę zatw ierdza.. (I)n nomine d(oini)ni amen. Ne res gestas coram Reguin inagnificentia aboleat p (ro)cessus t(em )p(oru)m . opportunum est vt eas roboret sollempnis titulus l(ite)ra r(u m ), E ap(ro)pt(er) nos S t a »¡m iru s dei gratia, Rex Polonie n(ec)non t(er)rar(um ) Cracouie | Sandom(ir)ie. Syradie. Lancieie. Cuyauie Pomoranieq(ue) d(om i)n(u)s et beres. vniu(er)sorum notitie. tam presentiuin. quam futuror(uin) publice profitentes declaramus, Quod accedens ad nostrain. et Baronuin n(ost)rorum presentiam Discret(us) I vir. P e t r u s d(ic)tus Z a y a c z e k . heres de W i r z c h o u i s e z e . sanus mente et corp(or)e existens. non c(omjpulsus. nec coactus. neq(ue) aliq(uo) metu. aut dolo circumuent(us). sed de bona et matura delib(er)atione sui animi. totam suam parte(m). qua(m) | liabuit in Cunicz- ' ) cum om (n)ib(us) et sing(u)lis vtilitatibus vsibus. fructibus, redditibus cencibus. pratis. pascuis. et vniu(er)sis p(ro)uentibus ad eandem partem spectantib(us). p(ro)ut in suis metis et t(er)m inis eadem pars circum f(er)ential(ite)r | est distincta et liinitata. cum toto iure et d(omi)nio. nicliil penitus pro se. et suis amicis. et p(ro)pinquis quibuslibet reseruando, viro nob(i)li d(omi)no N i c o l a o Dapif(er)o Sandom (ir)ien (si). d (ie)to W e r z i n g . ac Ciui Cracouien(si). pro Area cum j domo, et Orto eidein adiacenti in m a g n o sale. Ciuitate. que W e l i e z R a vvlgariter nu(n)cupatur, et pro septuaginta m (a)rcis grossorum Pragensium. Quadraginta Octo grossis. pro m (a)rca qualibet co(m)putatis. vendidit ¡ lib (er)eq (u e) coram nobis a se. et a suis om (n)ib(us) fratribus et amicis resignauit; eidem d(omi)no Nicolao, et per eum 2) suis veris heredib(us). et successoribus legittimis liereditarie in p(er)petuum tenendam. habendam. donandam. venden | dam. c(om)inutandam ac possidendam, pro sua. et suorum posterorum volúntate. c(on)uertendam , Pro quo nobis preces multimodas ex utraq(ue) parte obtulerunt. vt eandem ven d(i)t(i)o(n ejm . empt(i)onem et resignat(i)onem . in ter j ip s(o)s rite f(ac)tam . dignaremur confirmare, Nos itaq(ue) ip(s)orum precibus iustis et dignis fauorab(i)lius inclinati. vendit(i)onem pred(ic)tain. et emp(t)ionein. ratam et gratam habentes. ip(s)am admittimus. et de mera, ac | sólita nostre Regie mayesta10 tis benignitate. app(ro)bamus. ratificamus. et gratuite confirma mos, Dantes prefato domino Nicolao, et suis progenitis presentem )(ite)ram . n(ost)ro Regio sigillo munitam. in robur et testim o-| i 1 niuin p(er)petue firmitatis, Actum aput C r n c o n i m n . in Crastino b (ea)ti Martini E(pisco)pi. et confess(oris). Anno domini. ¡WEllesimo T re c e iite s im o 12. C u a d r a g é s im o S e x t o ,. Presentibus hys testibus. n(ost)ris fulelibus. v(idelicet) | Sbigneo Cancellario Cracouien(si). Andrea W islicien(si). «Johanne Radom ien(si). Castellanis. Henrico Sub Carnerario. Wilczkone Subdap if(er)o. Sandom (ir)ien(si)bus Petro Neorza Tribuno Craeouien(si). ac alys multis | fidedignis, Datum per manus D(om ijni Sbignei. Cancellary prenotati. Pribislaus autem n(oste)r Notarius hoc p(ri)vilegium scripsit,. W imię P a ń sk ie amen. A by sp ru to , toobec D o sto jeń stw a : króleioskiego za ła tw io n ych , nie z a g ła d z ił bieg c z a s u , sto so w n a za te m , aby j e u roczyste pism u znamię u trw a liło . D la tego M y K a z i m i e r z z B o że j ła s k i K r ó l P o ls k i a ziem k r a k o w s k ie j, są d o m irs k ie j, s ie r a d z k ie j, łę c z y c k ie j, ku jaioskiej i pom orskiej P a n i D z ie d z ic , do w iadom ości to szystkich tak te ra z ja k o te ż potem, będących ja w n ie po d a ją c ozn ajm iam y: i i sta n ą w szy p r z e d N a m i i Rada, N a sz ą O patrzn y M a ż P i o t r nazw iskiem Z a ją czek , d zied zic z W ie rz c h o w is z c z a , będąc zdrow ym nu um yśle i ciele, nie przyn aglony ani zn iew olon y, ani też postrachem lub podstępem ja k im w b łą d w p ro w a d zo n y , lecz z dobrą i d o jr z a łą rozwaga, i nam ysłem ca łą częsc s w o ją , któ rą m ia ł w K u n i c a c h , ze w szystk ie m i w ogóle i w szczeg ó ln o ści k o r z y ś c ia m i, u żyteczn ościam i, pożytkam i, zb io ra m i, c zy n sza m i, łą k a m i, p a s t w isk a m i i w szelkiem i dochodami, do tejże c zę śc i n a le żą c e m i, ja k o w sw oich m iedziach i kresach ow a część dokoła j e s t o d dzielona i odgran iczon a, 3 całkow item praw em i w ła d ztw e m , sobie, dla p r zy ja c ió ł sw oich i krew nych którychkoltoiek nic zg o ła nie z a s tr z e g a ją c , M ężow i Szlachetnem u P a n u M i k o ł a j o w i S toln ikow i sądom irskiem u i M ieszczan in ow i k ra k o w sk iem u , n a zw iskiem W i e r z y n e k , za p la c z domostwem i ogrodem doń p rzytyk a ją cy m to W i c l i l i e j S o l i m ie śc ie , pospolicie l l i l ’l i c z k a zw u n em , tu dzież z a sied em d ziesią t g rzyw ien g ro szy p ra zk ich , po c zte r d z ie śc i ośm g ro szy na k a żd ą g rzyw n ę liczą c , p r z e d a ł i dobrow olnie w obec N a s s w o je m , w szystk ic h b ra c i i p r z y ja c ió ł sw oich imieniem o d stą p ił, tak iz j ą tenże i p r a w d z iw i spadkobiercy lub p ra w o w ic i n astępcy dzied ziczn ie na z a w s z e d zie r ż y ć , mieć, darow ać, p rze dać, zam ienić, p o sia d a ć i n ią w ed łu g w o li s w e j ro zp o rzą d zić mogą, A g d y do N a s w ielokrotn ie z obydwóch stron o to zanoszono pro śb y, abyśm y one p rze d a ż, kupno i u stęp stw o m iędzy nimi n ależycie zrobione p o tw ie rd zić r a c z y li: icięc M y do ich sp ra w ied liw ych i słu szn ych pró śb p rzy c h y la ją c s ię ż y c z li w ie , w spom niona p rze d a ż i kupno u znajem y, a za nieodmienne i dogodne m a ją c , z c zy ste j i zw y c za jn e j N a szeg o D o sto jeń stw a królew skiego ła sk a w o śc i p o tw ierd za m y , z a w a żn ą i obow iązu j ą c a o g ła sza m y; na co przerzeczonem u P a n u M ik o ła jo w i i je g o potomkom n in iejszy l i s t , pieczęcią N a s z ą k ró lew sk ą o patrzon y, iv dow ód i na św ia d ectw o w ieczn ej w a g i dajem y. D z ia ło s ię w M r t t k o w i e n azaju trz po św iętym M arcin ie B isk u p ie i W y zn aw cy lata P ań skiego T y s i ą c z n e g o T r z e c h s e ł n e g o C z t e r d z i e s t e g o S z ó s t e g o , w p rzytom n ości tych św ia d k ó w , N am w iernych, m ianow icie: Z bignietoa K a n c lerza krakow skiego, A n d rzeja w iślickiego, J a n a radom skiego K a szte la n ó w , H en ryka P odkom orzego, W ilc zk a P o d sto leg o sądom irskieh , P io tr a N e o rzy W ojskiego krakow skiego i w ielu innych iciarygodnych. D ano p r ze z ręce P a n a Z bign iew a K a n c lerza pomienionego. P i s a ł z a ś ten dokument P is a r z N a s z P r z y b y s ła w .. Dokument pergam inow y ale już bez p ie cz ee i, m ierzy na długość 523 — 5 3 3 , a na szerok ość 190 — 196 m ilimetrów.. Po licow ej stronie w zdłuż praw ego. kraw ędzią zagietki znajduje się napis p o lsk i: „Do W oytow stw a, S k an sk i“ ; zaś na odwrotnej stronie ła ciń sk i:. Casimiras Rex approbat Sopito. A(nn)o 1346. Visum et lectum.. Yenditionem Domus et horti | Ciui. K a zim irz K r ó l p o tw ie rd za p rze d a ż dom ow stw a i ogrodu. O byw atelow i uspokojonemu roku 1 3 4 6 . W id zia n o i czytano.. ') Ku n i c e , w ie ś w p ow iecie w ielickim a parafii d ziek an ow ick iej, ma dotąd dw ie c zę śc i. ) T u nie dostaje w yrazu „cum “.. «.

(16) _. 4. -. Rok 1363. Król K azim ierz W. m ajętności Floryana z Druszkow a z prawa polskiego na prawo śrcd zk ie przenosi. i. INn nom i(n)e Dominj Ainen, Quod Mag(ni)fica reguin decreuit fieri auctoritas, ratum atq(ue) stabile deb(et) p(er)petuo p(er)m ane(re). Proinde nos K a z i m i r u s dej gr(ati)a Rex Polonie, ac t(er)ra *2 r(um ) | Cracouie Sandomirie, Syradie. Lancicie. Cuyauie. Pomoranie, Russieq(ue) d(om i)n(u)s et heres, Notitie yniu(er)sor(um ), tam p(rcese)ntium quam fut(ur)or(um ) p(raese)ntib(us) declaramus, 3 Quod c(on)sideratis J et inspectis fidelib(us) s(er)uitys, nob(is) per Nobilem virum F l o r i a n u ( m ) , be(re)dem de Drusszcow, t(er)re S andeceu(sis), exbibitis fidel(ite)r, et inposter(um), dante d(omi)no 4 exhibendis, Hor(um) igit(ur) intui| tu, exnu(u)c lieredi(ta)tes ip (s)iu s ip(su)m legitti(in)e co(n)tinge(u)tes infrascriptas. vid (elic e t). W o y a c o v a w o l a : ■) P o l o m 2) et K a n t l i y s). in t(er)ra Sandecen(si) p(rse)di(ic)ta, et V d a m b a siue 5 G e r a s s z o w o 4) ante ^ V e | l i c z c a m in t(e r)ra , Cracou ie, situatas, de Ju (r)e polonico alias inibi obs(er)uato, in Jus the\vto(ni)cuin q(uod) S reden(se) dieit(ur), tra(n)sferim (us) 6 p(er)petuo ibidem duratur(um). Remoue(n)tes ibid(em ) o(mn)ia | iura polonicalia. inodos et c(on)suetudi(n)es vniu(er)sas, que ip(su)m Jus thew to(ni)eu(m ). sepissime p (er)t(u r)b a (r)e co (n )sueuer(un)t Eximiinus insup(er) absoluim(us) et p(er)petuo libe7 ram (us), Scoltetos et om (ne)s j Jncolas be(re)ditat(um ) p(rse)d (i)e (t)a r (u m ), ab om (n)ib(us) iurib(us) iuridic(ti)o(n)ib(us). cita t(i)o (n )ib (u s) p(otes)tatib(us) et penis om (n)iu(m ) Palatinor(um). Castellanor(um). Judicum Subiudicum regni n(ost)ri et 8 m i(ni)sterialiu(m ) eor(un)d(e)m | Ita. q(uo)d coram ip (s)is vel eor(um) aliquo, pro quib(us)cu(n)q(ue) ca(us)is magnis et paruis puta, furti. sa(n )g(u i)n is. homicidy. incendy. me(in)bror(um) 9 m utiIat(i)o(n)ib(us) et alys quib(us)cu(n)q(ue) citati, m i(ni)m e | r(espo)ndere, aut aliquas penas solue(re) tenebunt(urj, nisi In cole villar(um) p(rse)d(i)c(t)ar(u in ) coram Scoltetis ip(s)or(um ). Scolteti vero corain d(omi)no ip(s)or(um )' aut coram nob(is) 10 uel iudicio n(ost)ro g (e)n (er)a li | du(m) tam e(n). per l(ite)ram n(ost)ram . Sigillo n(ost)ro muuitam eitati fu (e)r(i)n t, tufn)e de se querula(n)tib(us), suo nich(il)oini(nus) iure. Sreden(si) r(espo)nde(re) sint ast(i*ijcti, In causis aut(em ) e(ri)m i(n)alib(us) 11 et capita | lib (u s) sup(er)ius exp(re)ssatis, Scultetis. villar(um) p (r® )d (i)c(t)a r(u m ) et Scabinis ad lioc deputatis et locatis, sin(u)andi iudica(n)di punie(n)di et c(on)dempna(n)di. plenam 12 meram et om (n)i(m )odam c(on)cedim (us) l'ac(u)ltatem, p(ro)ut | ip(su)m Jus thew to(ni)cu(m ). in om(n)ibus suis p(u)nctis et artic(u)lis postulat et requirit, In cui(us) rej testimoniu(m). Sigill(u)m ri(ost)r(u)m p(r® se)ntib(us) est appe(n)sum. Actum 1 3 C r a c o u i e in crastino b (ea)ti Francisci j c(on )fessor(is), Anno d(om i)ni M i l l ( e s ) i ( i n ) o T r e c e < n ) t e s i m o S e x a g e s i « m o t ( e r ) t i o . P (r® se)ntib(us) Andrea Palatino. Andrea. Subiudice Crac(oviensibus). Floriano Lancicien(si). Mathia. Dobri14 n en (si). Caneellarys, Bodzatha p (ro )cu (r)a(to)re | g (e)n (er)ali. Dobeslao de Lawsszow et alys m ult(is) fidedig(ni)s, dat(um) per manus hon(orabi)|is viri d(omi)nj Janussy Cancellary< n(ost)ri Crac(oviensis). Scriptu(m ) aut(em ) per Jacobu(m) Notariu(m) Curie n (o s t)r e .;. W im ię P a ń s k ie amen. C'o dostojna K ró ló w w ła d za w y konać p o s ta n o w iła , sta łem i nieodmiennem zo sta ć powinno na za w sze . P rze to M y K a z i m i e r z z B o żej ła s k i K r ó l P o ls k i, tu dzież k ra k o w sk ie j, s adom irsk i ej, sie r a d z k ie j, łę c z y c k ie j, k u ja w sk ie j, pom orskiej i ru sk ie j ziem i P a n i D zied zic. O znajm iam y niniejszem ku w iadom ości w szystk ich ta k tera z ja k o też potem będących : R o zw a ży liśm y i za sta n o w ili s ię n a d w ierne mi słu żb y , które N am R o d o w ity M ąż F l o r y a n , d zied zic z D ru szk o w a w ziem i s ą d e c k ie j, po czciw ie p e łn ił, i da. B ó g , je s z c z e p ełn ić będzie. Z e w zględu na nie w ięc m ajętności następujące, p r a żenie do niego n a le żą ce, m ianow icie: o j a k o w a t c o l e . M*oł o m i M in ty w p rzerzeczo n ej ziem i s ą d e c k ie j, tu d zież l ilc b fc zy li C i i e r t i s z o w p rz e d W i e l i c z k ą w ziem i k ra k o w sk ie j położone, s p ra w a polskiego tera z tam zachow yw anego, na p r a w o niem ieckie śrzed zk iem zw ane, przenosim y, które tam ciągle o b ow iązyw ać m a; u su w a ją c tam że w szy stk ie p ra w a p o lsk ie, p o stę pow ania i z w y c z a je , które owemu pra w u niemieckiemu bardzo często na p rze szk o d zie stu w a ją . W yjm ujem y t eż , uw alniam y i w ieczyśc ie w y sio oba dz a my s o łty s ó w i w szystk ic h m ieszk a ń ców m ajętn ości przerzeczo n ych o d w szelk ich p ra w , są d o w n ictw , p o zw ó w , w ła d z y i k a r w szy stk ic h W ojew odów , K a szte la n ó w , S ę dziów , P o d sę d k ó w k ró lestw a N a szeg o i w oźnych ich t ak, iż p rz e d nich lub kogokolwiek z nich za ja k iek o lw ie k w iny ciężkie lub lż e js z e , ja k o za k ra d zie ż, krew , z a b ó js tw o , pod ło żen ie ognia, człon ków okaleczenie i w sze la k ie insze, p o z w a n i, o d p ow iadać łub g rzyw ien p ła c ić bynajm niej nie będą. o b o w ią za n i; a/e m iesz kańcy w s i przerzeczonych p r z e d so łty sa m i sw o im i, s o łty s i z a ś p rz e d panem swoim, a/ho p r z e d N am i tub p r z e d zw yk łym sadem N a sz y m , w tedy w sza k że tylko , g d y listem N a szym w p ieczęć N a s z ą opatrzonym p o zw a n i będą, odpow iadać w inn i o sk a rżycie lom , i to tylko praw em sw oim śrzedzkiem . W sp ra w a ch też zbrodn iczych i gardłow ych w y ż e j w y ra żo n y c h , so łtyso m w s i przerzeczon ych i ław nikom do lego zesłan ym i za sia d u ja .cym , b a d a ć, s ą d z ić , k arać i s k a z y w a ć , zu p e łn ą , nieograniczoną i w sze lk a dajem y moc, j a k tego p ra w o niem ieckie we w szystk ic h szc ze g ó ł ach i ro zd zia ła c h żą d a i w ym aga. N a św ia d ectw o czego pieczęć N a s z a u niniejszego za w ieszo n a . D zia ło sic w K r a k o w i e n a za ju trz po św iętym F ran ciszk u W yzn a w cy, roku P ań skiego T y s i ą c z n e g o T r z e c h s e ł n e g o S z e ś ć d z i e s i ą t e g o T r z e c i e g o . W przytom ności A n d rzeja W o je w o d y , A n drzeja P o d sę d k a k ra k o w sk ic h , F loryana łęczyckiego, M acieja dobrzyńskiego K a n c lcrzó w , R o d za ty w ielk o rzą d cy. Do biesław a. z Ł a w s z o w a , i innych w iarogodnych wielu. Dano p rze z ręce czcigodnego m ęża P a n a J a n u sza K an clerzu N aszego krakow skiego. P i s a ł z a ś J a k ó b P is a r z N a s z nadworny.. *) T eraz W o j a k o w a , w ie ś parafialna w teraźniejszym p ow iecie brzeskim *) B ę d z ie to P o ł o m m a ł y , w parafii w ojakow skiej, p ow iecie brzeskim . 3) W tejże co poprzednie, parafii i p ow iecie.. *) Jak z napisu p o lsk ieg o , tu pod koniec z a m ie sz cz o n e g o , w id a ć , Udęba c zy li G ierasów zajm ow ał c z ę ść K łosowa , K łosów zaś stanow i niw ę m ia sta W ielicz k i..

(17) -. í>. -. Z oryginału p ergam in ow ego, m ierzącego 453 — 455 m ilim etrów dłu gości a 226 — i 30 szerok ości. P ie c z ę c i, która na sznurku w is ia ła , już nie str o n ie odwrotnej je s t kilka napisów } najdaw niejszy, rów noczesn y m oże, w' dwóch w ierszach , znacznie od sieb ie oddalonych, brzm i:. Ytlaba siue Gerasow | ab alieno iure exempta. ma. Na. U daba c z y li G ierasów z p o d obcego p ra w a w yjęta.. |. M iedzy terni dw'oma w ierszam i je s t napis drugi pismem ju ż sie zaokrąglającym :. Scriptum iain | habetur in donato Foiio 4to.. I. P rze p isa n e j u ż ; zn ajdu je sie na 4 te j ka rcie pam iętnikow ej.. i tr ze ci rek i w cale okrągłej;. Nr. 3tio. Visum.. L ba 3 cia . W idzian o.. j. Obok na praw e, napis p o lsk i, w ażn y:. Udęba to ta K lo so w ie j kupione do M iasta. a pod nim daw n iejszy: Nr. 58.. U sam ego dołu zaś niedaw ny:. Udeba »eu Gierassow empta.. R ada w ielicka. Nos S l c p h a m i s i ï a l l ï < * t i s Ciuis Crac(oviensis) necno(n) Scultet(us) de Brun owi cze Poionicaii prout Judex seu | aduocat(us) sup(re)mj Judicy Jur(is) Thew (toni)ci in Castro Crac(oviensi) per niagnific(um) P(ri)ne(ipem ) D(omi)n(u)tn L o d w i3 g u m dei gr(ati)a Regem | Polonie Vngarieq(ue) Illustrem ad hoc sp (eci)alit(er) deputatus vna cum Scabinis eiusdem Judicy 4 infra scriptis | Notu(m)facim(us) per p(raese)ntes quib(us) expedit vniu (er)s(is) Q (uod) cum f(er)ia Sexta ip(s)o die b(ea)tj Marcelli martir(is) glo(rio)si Judiciu(m) j per Nos fuiss(et) bannitn m) et more solito ritius celebratum Cora(m) quo Judicio 6 Const:(tu)t;fs *) prouidus vil' | M a r t i n u s F l o r i a ni fassus est et pub(li)ce recognouit Per Cónsules de W e l i e z k a pecu(n)iam qua(m ) sibi tenebant(ur) | pro hereditate d(ic)ta a). 10 11 12 13. 14 lii 16 17 18 19. Udeba c z y li G iera ssó w kupiony.. Marcinowi Floryanowem u za nabytą posiadłość Udębę i Gieraszótv przed najw yższem sądem m agd e burskim należytość składa.. 1 2. 8. \. W d a m b a et G e r a s c h a i v nu(n)ccupata sita ante eand(em) Ciuitate(m ) W e l i c z k a et lo | cata sibi fore p(er)solutam de yno 3) denar(io) vsq(ue) ad vlti(mu)m integralit(er) et c(om )plete Cui(us) quid(em) pecu(n)ie r(ati)one idem | Martin(u s) Floriani d (ic)tos Cónsules cum tota vniu(er)si(ta)te de ibid(em ) tu(n)c cor(am ) nobis restituit liberos et soIu|tos pub (li) ce et expresse resigna(n)s et assigr.a(u)s totalem possessi(on )e(m ) in d (ic)ta he(re)di(ta)te cum Jure om(n)i et d(omi)nio | p(rae)notat(is) Consulib(us) et eor(um) Successorib(us) prout so lus tenuit et possidebat liereditarie p(er)petuis t(em)p(or)ib(us) | duratur(um) Nos vero c(on)siderantes per ip(s)os Cónsules d(i)c(t)e pecu(n)ie solut(i)o(n)em et satisf(a)c(ti)onem Martino j p(rae)misso per ip(su)mq(ue) Martinu(m) p(rae)fate h(ær)edit(atis) d(i)c(t)is Consulib(us) r(e)signat(i)o(n)em ratas et gratas h(abe)ntes p(raese)n|tib(us) n(ost)ri Judicy c(on)firmam(us) ratifica(mus) et app(ro)bam(us) In cui(us) rei testi(moniu)m excell(e)ns Sigillu(in) Illustrissimi D(omi)nj | Regis p(ri)usd(ict)i quo vtim(ur) sp(eci)al(ite)r ex demandato ip(s)ius p(ræse)ntib(us) est app(e)nsum Actum et dat(um) C r a c ( o v i a e ) in | Castro die quo supra Sub Anno B(omi)ni 9 I i i 9 ( e s ) i m o C C I 'm © § e p t u a ^ e s i > m © § e p l i m o P(ræse)ntibus | bys famos(is) vir(is) Stephano de Grabs chaw Martino de Lubecza Stanislao de Glogoczow P etro d(ic)to ) Cosarz de Słomnik W enceslao de Istebnik Scult(etis) Dynkone et Johanne Jagerdorf Ciuib(us) | Crac(oviensibus) ac om(n)ib(us) Jurat(is) et alys m(u)lt(is) fidedignis ;•. My S z c z e p a n U a l H k u # LMieszczanin k ra k o w sk i a S o łty s z B run ow ie polskich ja k o S ęd zia c z y li W ó jt n a jw y ż szego S ądu p ra w a niemieckiego w G rodzie k ra k o w sk im , p rzez N a jja śn ie jsze g o P a n a L u dw ika z B o żej ła s k i D ostojnego K ró la polskiego i w ęgierskiego do tego szczególn ie w yzn a czo n y, w ra z s Ł aw nikam i tegoż S adu n iżej w ym ienionym i , wiadom o czynim y niniejszem w s z y s tk im , których się to t yczy: G dyśm y piątku w sam dzień św iętego M arce/lego M ęczennika pełnego ch w a ły s ą d za g a ili, i w sposób z w y k ły j a k n a jn ależyciej s p r a w o w a li , sta n ą w szy p r z e d są d e a O patrzn y m ąż M arcin F /o ry a n ó w , z e zn a ł i ja w n ie o ś w ia d c z y ł: iż p ien ią d ze , które mu za p o sia d ło ść S d ę b a i G i e v n s x m o z w a n ą , p r z e d m iastem W U i e l i c z k a leżącą, u R a dźców w i e l i c k i c h n a leża ły s ię , o i tych że B a d z ców od jedn ego aż do ostatniego denara ca łk o w icie i z u pełn ie otrzym ał. Z powodu, których pien iędzy tenże M arcin F /oryan ów przerzeczon ych R a d źcó w w i e l i c k i c h i c a łą gminę ta m tejszą tedy wobec nas woh y m i u czyn ił ja w n ie i w y r a ź n ie , odstępu jąc i oddając ca łk o w ita p o sia d ło ść w d zied zictw ie p r z e rzeczonem z wszelkiern praw em i zw ierzch nictw em R adźcom wspomnionym i następcom ich na w ieczne cza sy d z ie d zic zn ie , ja k o j ą sam d z ie r z y ł i posia d a ł. M y z a ś w id zą c u iszczen ie się z pien iędzy i zadosyću czyn ien ie M arcin ow i przerzeczonem u ze stron y tych że R a d źcó w , a oddanie wspomnianego d zied zictw a t ymże R adzcom ze stron y M arcin a , uw ażam y j e za nieodmienne i dogodne , więc. niniejszem S ądu naszego p o tw ie rd za m y, uznajem y i praw om ocnem i czynim y. N a św ia d ectw o czego, św ietn a p ie częć N a jja śn iejszeg o P a n a i K ró la przerzeczonego, k tó rej z J e go polecenia szczególn ie u ż y w a m y , u n in iejsze,o za w ieszo n a . D zia ło sic i dano w M £ e a k o t v i e w grodzie dnia j a k w yżej lata Bożego T y s i ą c z n e g o T r z e c h s e t n e g o S i e d m t l z i e s e a f e g o S i ó d m e g o w przyto m n o ści tych S ła w etn ych M ężów : Szczepana, z G ra b szo w a , M arcina z Lub c e z y , S ta n isła w a z G ło g o c zo w a , P io tra zwanego K o sa rz ze S ło m n ik , W a c ła w a z lz d c b n ik u , S o łty s ó w , D ynka i Jan a J a g e r d o r f M ieszczan krakow skich, tu dzież w szystk ich rzeczn ików i w ielu innych w ia rygodnych.. W ed łu g dokumentu pergam inow ego o 287 — 292 m ilim etrach długości a 117 sz e r o k o śc i, w trzech m iejscach uszkodzonego. w zagiętce zrobione, przeciągn ięty p aseczek pergam inowy, na którym p ieczęć w isia ła . — N apisy na odw'rotr.ej stronie się znajdujące:. Recognit(i)o solut(i)o(n)is p(ro) Gerashow. Scriptum iam | Habetur in donato | Folio 5to. Nro. 13. Visum Recognitio satisfactionis | p(ro) poss(essi)one VDęba Gierazow. Nro 2 .. U dołu przez n a d cie cia. Z ezn an ie o za p ła cie za G ieraszóia. P rze p isa n e j u ż ; zn ajdu je s ię na 5 tej karcie pam iętnikow ej. N r. 1 3 . W idzian o. Z ezn an ie o zadosyćuczynieniu z a p o sia d ło ść Udębę G ieraszów . Ł ba. 2 .. ) W tem ’ in '^-i '*6st ” Constitus“ bez znaku skrócenia. — 2) M iędzy d (ic )ta a W damba, w oryginale stoi „et G era“ p rzek reślone, bo przez pem yłkę napisane. m>ejscu dokument uszkodzony; rozeznać można tylko końcow e litery no; mogło w ie c tu sta ć: p(ri)rao, albo co podobniejsza: vno..

(18) _. 6. —. Rok 13*». W y r o k sędu ziem sk iego. krakow skiego w sporze m iędzy m iastem W ieliczk ę a Janem bratem Marcina. K achną w dow ę. po Janie o Udębę.. 10. 11 12. 13. 14 15. 16 17. 18 19. 20 21. Nos D r o g o m i r ( u s ) iudex et A n d r e a s subiudex g (e)n (er)a les t(er)re Crac(oviensis). No turn facim(us) om (n)ib(us) et s¡ng(u)lis quib(us) exped(i)t vniu(er)sis Quod cu(rn) pro t(ri)|b u (n )ali sedebam(us) v(idelicet). in Colloquio g (e)n (er)a li acced(e)ns ad n(ost)ram n(ost)ror(um )q(ue) Assessor(um ) p(raese)ntiam prouid(us) vir Ma r t i n ( u s ) nat(us) olim. Floriani viceprocurator(is)¡ de Nepolomicz sari(us) mente p (a r)it(er) et corp(or)e existens non c(om)pulsus nec coactus sed mera sua ac spontanea volúntate p(rse)uent(us) su am p(ar)tic(u)lam . ¡ heredit(atis). situatam an (te) Ciui(ta)tem V e l i e a c a c ( i r ) c a . Da b . sic nu(n)cupatam sibi ex p(ate)rna nat(i)one c(on)ting(e)ntem p(ro)ut ip (s)a p (a r)tic(u )la heredit(atis) prefata in suis limitti | bus et g(ra)nicys circu(m )ferential(ite)r est distincta et iimitata prout ip (s)e solus tenuit et habuit niehil pro se et suis legittimis dominij ibidem res(er)|uando. cuín om (n)ib(us) censib(us) qui ibide(m ) sunt et inposteru(m ) possint adinueniri tarn in domib(us) ort(is) pomerys aquar(um) decursibus gays rubet(is) | fossat(is) et alys om (n)ib (u s) et sing(u)lis quib(us)cu(n)q(u e) nom i(n)ib(us) vocitent(ur) prouidis ac famosis viris .. Consulib(us) et tote comunitati ciuiu(m) ibidem de V e ¡ l i c x c a pro Centum q(ua)draginta m arc(is) grossor(um ) in Regno Polonie decurre(n)tium nu(m e)ri polonical(is) quad(ra)ginta octo grossos facientiu(m) rite ac ratio ¡nab(i)l(ite)r vendidit et tit(u)lo hereditat(is) p(er)petue resignauit et nichilomi(nus) honestus vir J o h ( a n ) n e s lieres de Raciborsco nat(us) Flor(iani). p(ra;)fati frat(er) | g(er)inan(us) eiusdem Marti(ni) vendit(i)onem et emtionem eandem volens inpedire ad quam p(>r)tic(u)lam hereditat(is) p (rs)fatam se proximiore(in) ex p(ate)rna | natione asserebat ip (s)os p(ro)uidos viros ac h onestos.. Cónsules et ciues do V e l i c z c a citare pro eadem p(ar ;tic(u)la hereditat(is) procurauit j quo t(em )p (or)e et t(e r )mino pende(n)te in t(er) ip(su)in Joh(an)nem .. Cónsules ac ciues p(raí)fatos ip (s )e Joh(an)nes p(rse)d(i)cvt)us de hoc sec(u)lo d(oini)no p(er)mitte(n)te t(em)p(or)alem vita(in) ¡ mutauit iu sempit(er)nain et demum honesta ac generosa d(omi)na. d(omi)na K a cl i n a relicta eiusdem Joli(an)nis cu(in) orfanis suis seu pu(er)is Joh(an)nis | eiusdem v(idelicet) Nicolao Stanislao Michaele et Katheri(n)a heredib(us) de Raciborsco ea(usa)m eandem pro sequi volentes ip(s)os .. Co(n)sules ') et ciues | de V e l i c z c a pro eadem p(ar)tic(u)la hereditat(is) p(rae)fata iudicial(ite)r co(n)uenire procurarunt quo t(er)mino ip(s)is posito et asig(na)to ex questione m o|ta c(on)tra ip(s)os by idem lionesti ac fainosi viri.. Cónsules et ciues ante nominati pecu(n)iam eandem v(idelicet). Centu(m) qfua)draginta marcas | grossor(um) quas p (ro) p (a r)tic(u )la hereditat(is) dederant c(om)paranda ip (sjis reddi et exsolui a lieredib(us) p(ra;)í'at(is) petiebant et nicbilomi(nus) ip (s)a d(omi)na p(r*)fata | d(oini)na Kachna cu(in) íilys suis p(rse)nom i(n)at(is) foru(m) factum et co(n)tractum int(er) eundem Martinu(m) et ip (s)o s famosos ac honestos vi ros.. | Cón sules et ciues sepefatos pub(li)ce et manifesté et pecu(n)iam eandem receptam recognouit 2) Nos vero decernim(us) easdem C e(n)|tum q(ua)d(ra)ginta marcas grossor(um) p(rse)fatas per ip(su)m Martinu(m) receptas eisde(m ) prouidis viris .. Consulib (u s) et Ciuib(us) p(rse)fat(is) qui protunc | fucrint infra diem et annu(m) p(rsese)ntiu(m ) a date exsolu(er)e cura e (t)te c(t)u quib(us) exsolut(is) ea(n)dein 3) p(ar)tieulam valeant. possid(er)e. M y j O r o g o m l r S ęd zia i A n d r z e j P o d sed ek c a łe j z ie m i k ra k o w sk ie j , w iadom o czynim y w szy stk im w ogóle i w s z c z e gólności', których s ię to ty c z y : G dyśm y na k rzesła ch sę d zio w skich sie d zie li, m ianow icie na ogólnej r o z p r a w ie , s ta n ą w s z y p rz e d nami i Ł aw n ik a m i n a szym i O patrzn y M ą ż M a r c i n , sy n n ieboszczyka F lory ana p o d rzą d czeg o n iep o ło m sk icg o , zd ro w ym ta k nar um yśle j a k na ciele b ę d ą c , n ieprzynaglony ani zn ie w o lony, lecz w ła sn ą s z c ze r ą i dobrą w o lą p o w o d o w a n y , c zą stk ę sw o ją d z ie d z ic z n ą , p r z e d M iastem W i e l i c z k a po ło żo n ą , u D ę b a zw an ą, która ze stro n y ojco w sk iej mu p r z y p a d ła , tak ja k o ow a czą stk a p o s ia d ło śc i krańcam i i m iedzam i dokoła o d znaczona i o d g ra n iczo n a , ja k o j ą sam d z ie r z y ł i p o s ia d a ł, z w ła d ztw a tam nic ani sobie ani dla spa d k o b iercó w sw oich nie za strzeg a ją c, ze w szy stk ie m i czyn sza m i, ja k ie tam s ą i w p r z y s z ło ś c i z dom ostw , ogro d ó w , s a d ó w , o d p ływ ó w w ó d , g a jó w , k rzaków , przekopów , i inszych w szela k ich jakiem ukolw iek n a zw y oznaczonych, u zyskan e być moga n ależycie i ro zw a żn ie p r z c d a ł i m ianem w ieczystego d zie d zic tw a u stąp i ł O p a trzn ym i S ła w e tn ym M ężom R adźcom i c a łe j Gminie M ieszcza n z W i e l i c z k i , z a sto czte rd zie ś c i grzyw ien g ro szy w K ró le stw ie D olskiem w obiega będących , liczby p o lsk ie j , c zte rd zie śc i ośm g ro szy na g rzyw n ę. A to li C zci godny J a n , d zied zic z R a c ib o r s k a , syn przerzeczonego F loryan a a rodzony b ra t tegoż M arcin a, ch ciał tę p rz e d a ż i kupno w strzy m a ć , u trzym u jąc, że b liższym j e s t ze stro n y o jc zy ste j do w spom nionej czą stk i d zied zictw a , i u z y s k a ł p o zew na O patrzn ych i Czcigodnych M ężó w : R a d źcó w i M ieszcza n w i e l i c k i c h o tę czą stk ę d z ie d z ic tw a ; w którym -to cza sie, p r z e d dojściem term i nu do ro zp ra w y m iędzy tym że Janem a p rzerzcczo n ym i R a d z carni i M ieszcza n a m i, w spom niony J a n p rze n ió sł s ię za w o lą B o zk ą z tego św ia ta do w ieczn ości. N akoniec Czcigodna i R o dow ita P a n i, P a n i K a c h n a , w dow a po tym że J a n ie , z sie ro tam i czyli, dziećm i Jan ow em i, m ianow icie: M ikołajem , S ta n is ła wem, M ichałem i K a ta rzy n ą , dzied zica m i R a cib o rsk a , chcąc s p r a w ę d a lej p ro w a d zić, zu p o zw a li sądow n ie tychże R a d źcó w i M ie szcza n w i e l i c k i c h o w spom nioną czą stk ę d zied zictw a . Ciż R u d zcy i M ieszczan ie p r z e r z e c z e n i, na term inie, z p oru szen ia p rzec iw nim s p r a w y , danym i oznaczonym , zą d a h , aby one p ier&iadze, m ianow icie sto czte rd zie śc i g rzyw ien g ro szy, które za ugodzoną czą stk ę d zied zictw a dali, b yły im zw rócon e i w y p ła cone. W spom nioną P a n i, P a n i K ach na z przerzcczon em i d z ie ćmi sw ojem i ja w n ie i o tw a rcie zezn a ła t eż , nie tylko, ze ugoda m iedzy tym że M arcinem a w spom inanym i w ielokrotnie S ła w e t nymi i Czcigodnym i M ężam i: R a d zca m i i M ieszcza n a m i, u c z y niona i za w a rta , ale też że ow e p ien ią d ze w zięte. M y s a s w y roku jem y: O w e sto c zte rd zie śc i g r z y w ie n , które M arcin o trzy m ał, m aja (w dow a z d ziećm i) przerzeezonym O patrznym M ężo m : R adźcom i M ieszczanom , p o d ten c za s będącym , do roku i dnia od w ydan ia niniejszego liczą c, w y p ła c ie rze c zy w iśc ie , a w y p ła c iw szy mogą oną czą stk ę w z ią s c w p o sia d a n ie ; je ż e li z a ś ow ych pien iędzy w yp ła c ić w cale nie będą m ogli, w takim ra zie tym że R adźcom i M ieszczan om oną czą stk ę d zie d zic tw a całkow itcm w ła d ztw em , praw em d ziedziczn em i icieczystem p rzy są d za m y tak, iż j a p rzerzec zen i R u d zcy i M ieszcza n ie ja k o tez n a stęp cy R a d źcó w i M ieszcza n d z ie r ż y ć , p o sia d a ć i nią w ed łu g upodo bania sw ojego ro zp o rzą d za ć m a ją : a K a d m ie , M ik o ła jo w i, S ta -. «) W oryginale „C osules“ b ez znaku skrócenia. 2) W oryginale nad drugą i trzecią literą w yrazu „recognouit“ je s t niepotrzebny znak skrócenia. 3) W ory gin ale „eadem “ b ez znaku skrócenia..

(19) -. 7. -. alias solu(er)e pecu(n)ias | easdem minime ualuerint extunc ip (s)is . . Consulib(us) et Ciuib(us) p(rae)fat(is) p(ar)tie(u)lam hereditat(is) eandem dominio cu(m ) toto et iure heredita(r)io | ac p(er)petuo adiudicam(us) tenendam habendam vtil'ruendam p(ei') i p ( s ) o s . . Consules. et ciues p(ras)fatos prout ip (s)is et suor(um) successoru(m ) | Consulum et ciuiuin p(ra;)d(i)c(t)or(um ) libite voluntat(is) fuerit conuertendain ip (s)is vct'o Kachne Nicolao Stanislao Miebaeli et Kathe(r)ine | p (r a )fa t(is) de questione p(rsese)nti p(er)pctuu(m ) sil(e)ntiuni inpone(n)tes In eui(us) rei testimoniu(m) n(ost)ra sig illa '■) p(rsese)ntib(us) sunt appe(n)sa Dat(uin) C r a e ( o v i a e ) f(er)ia s(e)c(u n )d a | in Crastino s (a n )c (t)i Vythi Anno D(oini)nj i f l o f l C C « S e p l u a g e s i m o n o n o P(rses.e)ntibus d(oin)inis. Joh(an)ne C ast(e)ll(an)o Dobeslao Palat(ino) Dobrogostio. | Decano Msczugio Subcamerario Bodzatha Procuratore Cracouien(sibus) Joh(an)ne Palat(ino) L ancicien(si) et al(ii)s fid ed ig(n is). . ,. ni s ło w o w i, M ich ałow i i K a ta rzy n ie p rzerzecio n ym o sp ra w ie n in iejszej w ieczyste za k ła d a m y m ilczenie. N a św ia d ectw o cze go pieczęcie n asze u niniejszego za w ieszo n e. D an o w K r a k o ic ie w pon iedziałek c z y li n a za ju trz po św iętym W icie roku P ań skiego T y s i ą c z n e g o T r z e c h s e t n e g o S i e d m d z i e s i a t e g o d z i e w i ą t e g o , W p rzytom n ości P a n ó w J a n a K a s z te lana, D o b iesła w a W o jew o d y , D obrogosta D z ie k a n a , M szczu g a P odkom orzego, B o d zu ty W ielk o rzą d cy k r a k o w sk ic h , J a n a W o je w o d y łęczyck ieg o , i inszych w ia ry godnych.. Z oryginału dobrze przechow anego. Pergam in m ierzy na w ysokość 252 po których pozostały paseczki pergam inowe.. 262, a na szerok ość 319 — 323 m ilim etrów. P ie c z ę c i dw ie było zaw ieszon ych ,. 22 23. 24 25. 26. 27. Napisy na odwrotnej stronie aktu :. Partis. h(ser)editatis an(tc). Yyelyczka. a viro. | per. C zęści d zied zictw a p rze d W ieliczk ą od m ęża rodow itego p r ze z R a d ie ów kupno. D rogom ir. Kupno. P rzep isa n e ju ż . Z n a jd u je s ię na pam iętnikow ej k a rcie 3 U tej L ba. 7m a. W idzian o.. testant(ibus). Drogom ir S ę d zia i A n d rze j P odsedek. A k ta do w o d zą ce p rze d a ż (p o s ia d ło ś c i) p r z y D ębie m iastu W ieliczce.. nob(i)li. *o(n)su... emptio. Drogomirus Emptio. Scriptum iam. | Habetur in donato | Folio 34. Nro. 7mo. Visum. V Dąbą. 1379. Drogomirus Judex et Andreas Subiudex | Actis Venditione(m) | przy Dąbie Ciuitat(i) V ielic(ensi). '*) W dokum encie nad „sigilla“ niepotrzebny znak skrócenia.. Rok 1381. Przed sądem ziem skim krakowskim T o m sik , dziedzic z Ł ednicy, miastu W ielic z c e dwa ogrody z polam i przedaje.. 1. Nos 1 9 r o g o i n i r ( u s } Judex et A n d r e a s Subjudex g (e )n (e r )a l(e s ) t(er)re Crac(oviensis) Notum facim (us) quib(us) expedit 2 vniu(er)sis ¡ p(rsese)ntein l(ite)ram inspectur(is) Q(uod) cum p(ro) tribunali sedebain(us) Accedens ad n(ost)ram n(ost)ro3 r(um )q(ue) assessor(um ) p(rsese)ntia(m ) [ N ob(i)lis Vir T h o m s i k h(ser)es de I z c d n i c z a no(n) c(om)pulsus nec coactus ne4 q(ue) aliquo dolo c(ir)cum ue(n)t(u s) sed ¡ sanos m e(n)te parit(er) et corpore existeus dúos ortos cu(m ) Agris ex atergo eis 5 adiu(n)ctis cu(m ) o(m n)i | iure seu dominio ac alys om (n)ib(us) p (er)tine(n)tys ad eosdem spectantib(us) quib(us)cu(n)q(ue) 6 nom i(ni)b(us) censeant(ur) | sitos c(ir)ca ciuitatem V e t i e x “ c a m Honestis vir(is) Consulib(us) totiq(ue) comunitati in Ciui7 täte % V e l i c z e a pro | Triginta marcis grossor(um) prag(e)nsiutn nu(mer)i polonicalis qua(m )lib(et) marca(m) p (er) qua8 draginta octo grossos | conputando rite et rat(i)onab(i)litfer) vendidit et co(r)am nob(is) volunta(r)ie et iure heredita(r)io 9 p(er)petuo resig(n)a(ui_)t | Nos v(er)o eandem vendit(ijo(ne)m et resignat(i)o(ne)m ratam hab(e)ntes atq(ue) firmam roboram(us) 10 ratificain(us) sigillor(um )|q(ue) n(ost)ror(um ) appensionep(rtese)ntem l(ite)ram muñientes Actum et datum C r a c ( o v i a e ) t(er)ia 11 t(er)tia p(ro)xima post diein bcati | Jacobi App(osto)li Anno Dom (in)i ¡ V B illc s im o T r e c e n t e s i m o O c tu n g e s im o 12 p r i m o p(ra;se)ntib(us) bys testib(us) Andrea de | Mocrsko Clemente de Chotlicz Jacussio de Czichaua Thoma de Luczicz 13 beredib(us) Miehaele Andrea | camerarys n(ost)ris et alys multis P (ei‘)sonis lidedignis. M y O r o g o m i r S ęd zia i A n d r z e j P o d sed e k w s z e j ziem i krakow skiej, oznajm iam y w s z y s tk im , którym w ied zieć na leży i k tó rzy pism o n in iejsze p rzeg lą d a ć m a ją : ze g d yśm y s ą d y sp ra w o w a li, S zlachetny M ą z T o m s i k d zied zic z h e d n i c y • nie z przyn aglen ia lub po n ie w o li, ani żadn ym podstępem nie u w iedzion y, ale zdrow ym na um yśle rów nie j a k na ciele będąc , p r z e d nami i p rzysiężn ym i n a szym i s ta n ą w s z y , d w a ogrody p o d m iastem W i e l i c z k ą s ię zn a jd u ją c e , z rolam i z ty łu do nich p rzytyk a ją ccm i, z w szelkiem p raw em c z y li w ła d ztw e m i ze w s z y stkiem i p rzyn a leżyto ścia m i do nich n ależącem i, p o d ja k iem ik o lw ick n a zw y znanem i, U czciw ym M ężom R adzcom i c a łe j s p o łe c zn o śc i w M ieście W i e l i c z c e , za trzy d zie śc ie g rzy w ie n g ro szy prazkich liczby p o lsk iej, k a żd ą g rzyw n ę po czterd zieśc ie ośm g ro szy lic z ą c , zw ycza jn ym i rozumnym sposobem p rze d a ł, oraz w obecności n a sze j dobrow olnie i p raw em dziedziczn em w ieczyśc ie oddał. M y też one p rze d a ż i oddanie z a praw om o cne i s ta łe u w ażam y, w ięc j e p o tw ierd za m y i pochw alam y, p ie częci n aszych zaw ieszen iem n in iejsze z tw ie rd za ją c . D z ia ło s ię i dano iv K r a k o w i e pierw szeg o w torku po d n iu ś/c. J a k ó b a A p o sto ła lata P ań skiego T y s i ą c z n e g o T r z e c h s e t n e g o O ś m d z i e s i ą t e g o T i e r w s z e g o w p rzytom n ości tych ś w ia d k ó w : A n d rzeja z M o k rsk a , K lem en sa z Cliotlic, J a k u s z a z Ci chutcy, T om asza z Ł u czyc , d zie d zic ó w ; M ich ała, A n drzeja, k om orników naszych, i w ielu innych osób w iarygodnych..

(20) Pergam in, na którym p o w y ższy dokument p isan y, m ierzy u góry 251, u dołu 258, z lew ej 107 a z praw ej 103 m ilim etrów. U zagiętk i na pergam inowych p aseczk ach w is i po lew ej kaw ałek g a łk i w oskow ej koloru zielonego, po prawej c a ła gałka w osk ow a takiej samej barw y. Jaka p ieczęć na p ierw szej była w y c iśn ięta , nie można r o ze zn a ć; na g a łc e całej w yciśn ięta p ieczątka ze znamionami herbu S u l i m a , t. j. popiersie orła głow ą w lew o zw rócon ego, a pod niem trzy k a m ien ie, w tarczy t rzykątnej. P o licow ej stronie dokumentu znajduje się na za g iętce napis:. 1381. nobilis Tomsik hæres de Lednica civitati W ieliczka ven dit duos hortos|pro 30 m ar(cis) grossorum | marca 1 = 48 gross(is).. 1 3 8 1 . S zlach etn y T o m s ik , d zied zic z L edn i<y, m iastu W ieliczce p r z e d a je d w a ogrody za 3 0 g rzyw ien g r o s z y ; 1 g r z y w n a rów na H8 groszom .. N apisy na odwrotnej stronie:. T om sik s L edn icy. D w a ogrody kupione. P rze p isa n e ju ż . Z n a jd u je się na 1 '1-lej harcie pam iętnikow ej. Ti. Ota W id zia n o .. Thomshik de Lednicza Duo orti empti Scriptum iam | Habetur in donato | Folio 144. Nro. 9no Yisufm) Thomczyk de Lednica vendit [ duos liortos Ciuitati p(ro) 30 Marł cis. T om czyk z L ed n icy p rze d a je dw a ogrody M iastu za 3 0 g rzyw ien. K o k 1388. H anko z Z ak liczyn a kupuje od M ikołaja Giski dwóch otroków z prawem górnictw a, a król Ludwik tę ugodę zatw ierdza. 1 2. 3 4. 5 6. 7. 8 9. 10 11. 12 13. 14 ió. 16 17. IN nomine domini Amen Anxia eni(m ) est humanoriun conditio gestorum p(ro)pter instabilitatem p (er)t(er)rite obliuionis, nisi certis litt(er)aru (m ) apicibus limite(ntur) ¡ testimonio cum fide digno Proindo Nos a a l i o d o u i e u s Dei gratia Rex Yvngarie Polonie, D alm atie, Crouatie etc. Ad vniu(er)sorum et singulorum | p(r®se)ntium et futuroru(m) notitiam volumus deuenire. Q(uod), accedens, ad n(ost)ram n(ost)ror(um )q(ue) Baronutn et Nobilium p(r®se)ntiam , Honestus vir N i c o l a u s d(ic)tus G y s j k o , Ciuis de I V e l I c z k a , sanus mente et corp(or)e existens, non compulsus non coactus, nec aliquo rnotu fraudis c(ir)cumuentus, sed animo d elib(er)ato, habitoq(ue) | consilio Ainicorum suorum ma turo, Nobili viro D(om i)no a a H an c o n i heredi de Zakiiczino, vendidit, duos Fámulos vvlgarit(er) Otroki ibid(em) in W e l i r a t k a . | cum Magisterio montis. in Monte Salis vvlgarit(er) d(ic)to Surouicza. et Jure b i p p e n n a l i s i b i et suis legittimis successoribus. cum om (n)i libértate Jure et domijnio. quemadmodutn solus et sui p(r® )decessores legittim i tenuerunt et possederunt. nichil p(ro) se seu suis successoribus. Juris aut dominy. in p(r®)dictis doubus | famulis vvlgariter Otroki reseruando, pro Octuaginta marcis gros sorum pragen(sium ) nu(m er)i polonicalis. quadraginta octo grossos pro qualibet marca | computando. ip (s)o p (r » )d (ic )to dom i(n)o Hancone p(rsese)nte. Jure hereditario, ac tytulo venditionis. p(er)petue resignauit, ac etia(m ) renuntiauit, cum om(n)ibus vsibus | vtilitatibus. fructibus, redditibus. p(ro)uentibus. et obuent(i)o(n)ibus vniuersis que nu(n)c sunt, seu inposteru(m) possint exoriri, per ip(su)m Hanconem et suos succes¡sores legittimos p(er)petuis tem p(or)ibus, dictos duos fámulos alias Otroki, tenendos. habendos. possidendos. regendos. vendendos. co(in)m utandos. alienan|dos. et quo(modo)libet pro libito sue. et suoru(m) successorum legittimorum voluntatis, eonuertendos. Quam quidern. emptionem. venditionem et resignati(i)onem ¡ inter p(r®)fatos . . Nicolaum d(i)c(tu )m Gysko. et Hanconem de Zakiiczino. sic ha bitant et factam, de sólita n(ost)ra dem entia Regie magestatis ratam. gratam | habentes atq(ue) firmara, app(ro)bamus. declaramus. ratificamus. gratificamus. ac tenore p(r®se)ntium confir mamus. Harum quibus Sigillu(m ) no ¡strum est appensutn testi monio litt(er)arum, Actum C r a e o u i e , ip (s)o die b (éa )ti Remigy Pontificis gloriosi Anno Domini I f l i l l e s i m o . T r e c c n » t e s i m o | O c t u a g e s i m o P r i m o , P(r®se)ntibus D om in is.. Dóbeslao Castellano . . Dobrogostio Decano. Jasschcone CantoreCracouiensib(us), Dirslao Prepósito | W yslicien(si). Petro Ca stellano M alogostien(si). Miczcone d(ic)to Strzala. et alys multis. W imię P a ń sk ie amen. P r z e chyżość strw o żo n ej niepam ięci, sm utny za iste los czynów lu d zk ic h , j e ż e l i n iew ątpliw cm i listy i św iadectw em w iarygodnem nie s ą utrw alone. D la lego M y L u d w i k K r ó l W ęgier, P o lsk i, D a lm a cyi , K ro a c y i i t. d. chce m y, aby d o szło do w iadom ości w szystk ic h w ogóle i p o je d y n czych tera z i potem b ę d ą c y c h i ż p rzystęp u ją c do N a s w p r z y tom ności D ostojn ików N a szyc h i S zla ch ty U czciw y M ąz M i k o ł a j n azw iskiem G islco , M ieszcza n in z ^ W i e l i c z k i , zd ró w na um yśle i ciele, nie p rzyn a g lo n y, nie zn iew olon y, ani żadnym sposobem podstępnym u sid la n y , ale z ro zw agą i po zasiągnięciu ra d y ro zsą d n ej p r z y ja c ió ł s w o ic h , Szlachetnem u M ężow i P an u H a n k o w i d zied zico w i z Z a k liczyn a i je g o p ra w o w itym s p a d kobiercom dwóch służebnych p o spolicie otrokam i zw a n y c h , łam w ^ W i e l i c z c e , s m istrzo stw em górniczem w górze solnej p o spolicie Surowica, zw a n e j i praw em toporowem z zu pełna w o l nością , s praw em i w ła d z tw e m , ja k o sam i je g o poprzed n icy p ra w o w ic i d zie rży li i p o s ia d a li, z p ra w a do przerzeczon ych dwóch służebników c z y li otroków i z w ła d z tw a nad nimi nic an i sobie ani następcom sw oim nie za strze g a ją c , za o śm d ziesią t grzyw ien g ro szy prazkieh liczby p o lsk iej, czterd zieście ośm g ro s z y na k a żd ą g rzyw n ę lic z ą c , nie tylko p rze d a ł , ale ta k że w obecności sam ego P a n a H anka wspomnianego prawem, d zie dziczncm i mianem w ie c z y s te j p rz e d a ż y ze w szystk ie m i u ż y tk a mi', p o ży tk a m i, zy sk a m i, przych odam i i zryw k a m i w sze la k ie m i, ja k ie tera z s ą albo w p r z y s z ło ś c i n a sta ć m ogą, o d d a ja c u stą p ił; których -to dwóch służebników czy li otroków tenże H anko i p ra w o w ic i n astępcy je g o w iecznem i c za sy d zie rży ć , m ie ć , p o sia d a ć, niem i w edłu g w o li i upodobania sw ojego ro zp o rzą d za ć albo tez p rzę d ą c , zam ienić i u stą p ić mogą. N a to w iec k u p n o , p r ze d a ż i u stępstw o, m iędzy p rzerzeczo n ym i M ikołajem zw anym G isko i H ankiem z Z a k liczyn a tym sposobem ułożone i u czy nione, ze z w y k łe j D ostojeń stw a N a szeg o królew skiego ła s k a w o ś c i zezw a la ją c, z a w ażn e j e , m iłe i nieodmienne o g łaszam y, u zn a je m y , tu dzież osnową niniejszego p otw ierdzam y. N a św ia d ectw o czego p ieczęć N a sz a u tego listu za w ieszo n a . D zia ło się tv H r a k o w i e , w sam dzień św iętego R em igiusza P a p ie ża pełnego c h w a ły , la ta P ań skiego ' T y s i ą c z n e g o ’P r z e c f t s e t nego O s m d z i e s i ą t e g o P i e r w s z e g o * w przytom n ości P a n ó w : D o b iesła w a K a s z te la n a , D obrogosta D ziekan a, J a ś k a K a n to ra , k ra k o w sk ic h , D z ie r s ła w a P ro b o szc za w iślick ieg o , P io tr a K a szte la n a m ałogoskiego, M iczk a n azw iskiem S t r z a ł a , i w id u inn ych , N am w iern ych , w ia ry godnych. D ano p rze z.

(21) 9. -. 18. nostris fidelib(us) fidedignis Datuin per manus W en(er)abilis vijri Johannis Radlicye Cancellary sup(re)mi Regni n(ost)ri Polonie predicti Dokum ent pergam inow y; ma u góry 4 5 2 , u dołu 4 5 0 , z prawej. —. tę c e W ielebnego J a n a z R a d h c K a n clerza wielkiego wspom nionego K ró le w stw a N aszego P olskiego.. strony 2 0 7 , z lew ej 214 m ilim etrów.. D ziurki i odlłoczenia w z a g ie tc e św iadczu. że. pieczęc na sznurku była zawieszona. Na odwrotnej stronie są trzy napisy. N ajdaw niejszy polski pismem gockim: oskrziezthvo 3) _ Naipeźnie'iszv także »'niskiPrzywiley na dwuch otrokow. — Pośredni zaś łaciński : b ’ najpóźniejszy także polski. 1381 j S u p (er) Hospitale de dnob(us) Fa|mulis rowicza a l(ia > I Otroki. ,}. 31. in monte Su. 1 3 8 1 N a s z p ita l górze S u row icy.. dwóch słu żebn ików c z y li otroków na. n i ? e n n aiS Ł iS u r . 7 a’ *' °,S,I'Ze) Siekiera o b o sieczn a > kik, oskard, godło górnictw a. J u s b i p e n n a ł e , prawo przysługujące mistrzom <rórn i Poboru od kazdeS° gorm ka toporem czyli oskardem pracującego. To w yjaśnienie zaw dzięczam W P . Ant. Zyg. H elclow i. J i e ,S t T ? ' P,°dłUS <eraini,ejszeij p isow ni; s i? rtiwnie -iak ° skartl I)ockodzić od słow iańskiego o s k r e s t y , sk rob ać, paprać, grzebać c zy li ™ ć znaczyłoby także toporowe c zyli osk ard ow e, albo prawo szukania za kruszcam i, niem ieckie S c h u r f r e c h t a s ». R o k l.m . flatol.l z Ivostczy z synam i Mikołajem i Jakuszcm przedajj miastu W ieliczce c z ęść Lednicy za stu czterdzieści grzywien groszy prazkich i za domostwo we W ieliczce. 1 Nos D r o g o m ¡ r u s Judex et A n d r e a s SubJudex g (e )n fe r)ales t(e r ,r e Crac(oviensis) Notu(m )facim (us) quib(us) expedit 2 uni j versis p(ra>se)ntem l(ite)ram in sp (ec)tu r(is) Q(uod) cum p (ro) t(ri)bunali sedebam (us) accedentes ad n(ost)ram assses3 sor(um )q(ue) nostror(um) | p(rsese)ntiain. Nobiles viri R a t h o l d u s cum n i c o l a o J a c u s s i o filys suis heredes de Costcza to4 ta(m ) p(ar)tein | eor(um) h(aer)ed itat(is) ad ip(s)os legittime devoluta(m) in Ł e d n i c z a cu(m ) om(n)i Jure seu d(omi)nio vtilitatib(us) fructib(us) cenjsibus p(ro)uentib(us) obuent(i)o(n)ib (u s) puta agris prat(is) pascuis M eric(is) gays rubet(is) vir g u lá is) aquis piscinis | Molendinis et aq(ua)r(um ) decursib(us) ac alys om (n)ib(us) p(er)tine(n)tys ad eande(m ) bereditate(m) sp(ec)tantib(us) quibusc(un)q(ue) no(m in)ib(us) aut | vocabulis exp(ri)m ant(ur) nichil p(ro) se et suis heredib(us) penit(u s) res(erjuantes et p(ro)ut ip(s)a liereditas ibide(m ) in | 8 V . e d u i r z a est c(ir)cu (m )fe(re)n tialit(er) distincta et limitata honest(is) ac c (ir )c u (m )sp e ct(is) v ir(is) Ciuib(us) de W e l i c z k a totiq(ue) [ co(in)m u(n)itati ibidem in I V c l I r z k a p(ro) centu(in) q(ua)draginta M arc(is) grossor(um) p(ra)gen10 siu(m ) nu(iner)i polonicai(is) qua(m)l( ibet) m (a)rca(m ) | p (er) q(ua)dragi(n)ta octo grossos c(om)putaudo et p(ro) coinm( u)tat(i)one vni(us) doin(us) ibide(in) in W e l i c z k a rite et ra11 t(i)o n a b (i)lit(er) | vendideru(n)t et cora(m) nobis voluntarle et Jure h(aer)editario ip (s)is ciuib(us) p(er)petuo resign a n(er)u(n)t 12 q(ua)m quidem | h (aer)editate(m ) tenebu(n)t habebu(n)t et pacifice possidebu(n)t. Etiam licitu(m ) sit eis vend(er)e co(m )13 inutare et p(ro) eor(um) libito j volu(n)tat(is) ibide(m ) in M e d n i e z a qu(om od)ocu(n)q(ue) c(o n )u (er)t)er)e. In quor(um) euidentia(in) n(ost)ra sigilla p(raese)ntib(us) duxim(tis) appen-| 14 denda. Actu(m) et datu(m) d r a c ( o v i a c ) in vigilia b(ea)ti Viti. Anno D(omi)n¡ R i l l ( < \ s ) i n i o t r c c * e ( n ) t e s í i i i o <»«•1S tu a g e s im o I q (n a )r io . P (raese)ntib(us) hys testibus Imramo de Rogow. Nicolao n o(ta)r(io) g (e)n (er)a li t(er)re 16 CTac(oviensis) Burchardo de | Brzczini Petro de Janouicz Theodnco de Paulicouicz Nicolao de Cossoczicz heredib(us) et alyss 17 mult(is) p (er) sonis fidedignis. dw ie. lec. M y M tr o g o m ir S ęd zia i A n d r z e j P o d sę d e k w s z e j ziem i k r a k o w s k ie j , w iadom o czynim y w s z y s tk im , k tó rzy pism o n in iejsze p rzeg lą d a ć będą: G dyśm y s ą d y s p r a w o w a li, sta n ęli p rz e d nam i i p rzy się g ły m i n aszym i S zla ch etn i M ę żo w ie, D zie dzice z K o s tc z y : R a t o ł d z syn am i sw oim i M i k o ł a j e m i J a k u s z e m , i p r ze d a /i U czciw ym i O patrznym M ężom I la d ź com z W i e l i c z k i tu d zież c a łe j gm inie w ielick iej c a łą część d zie d zic tw a , na nich p ra w o w icie s p a d łą w M ie d n ic y , z w s z e lkiem praw em c z y li w ła d ztw em , z pożytkam i, plonam i, czynszam i, dochodam i, zryw kam i,, ju k o to: p o la m i, łą k a m i, p a s tw is k a m i, debrzarni, gajam i , krzakam i, ło za m i, w odam i, sta w a m i, m łyn am i i w ó d o d p ływ a m i, ta k że ze w szystk ie m i innemi p rzy n a le ży to sciam i, do tego d zied zictw a należącem i, ja k iem ik o lw iek n a zw y lub m ianam i wyrażonemu, nic zg o ła sobie i spadkobiercom sw oim nie -za strzeg a ją c, tuk ju k o owo dzied zictw o tum w M ie d n ic y ze w szystk ic h stron odznaczone i odgraniczone. A p r z e d a li ro z sądn ie i w edle zw ycza ju za sto czterd zieśc ie g rzyw ien g ro szy p ia J tic h liczby p o ls k ie j, k a żd ą g rzyw n ę po czterd zieśc ie ośm gios^ y lic z ą c , ludzi ez w zam ian za jed n o dom ostwo w W te m l i c z c e , oddajcie owo d zied zictw o w przytom ności n a sze j do brow olnie praw em dziedziczn em w w ieczyste po sia d a n ie tym że M ieszczan om , którzy j e d zierżyć, mieć i spokojnie p o sia d a ć będą. 'Wolno im tez bydz ma, owo dzied zictw o w M ie d n ic y p rze d a ć , zam ienić lub niem w ed łu g w o li i upodobania ro zrzą d zić . D la w ięk szej dow odnosci czego postanow iliśm y pieczęcie n a sze u ni n iejszego p rzy w ie sić . D zia ło s ię i dano w K r a k o w i e w w i gilią. św iętego W ita , roku P ań skiego T y s i ą c z n e g o T r z e c h s e t n e g o O s u i d z i e s i a ł e g o C z w a r t e g o , w przyto m n o ści tych św ia d k ó w : Im ram a z R ogow a, M ik o ła ja p is a r z a c a łe j ziem i k ra k o w sk ie j , B u rch arda z B rzezin , P io tra z J a n o w ic, T eo d ryk a z P a w lik o w ie , M ik o ła ja z K o so cic, d zie d zic ó w , i w ielu innych osob w ia ry godnych.. u dolsamcn(u pergam inowego, m ierzącego u góry 3 2 2 , u dołu 3 2 6 , z lew ej 1 48, z prawej 154 milimetrów. y io p aseczek pergam inowy od praw ej pozostał. N apisów na odwrotnej stronie je st trzy:. dnjcza p(ar)s empt(a) Sept"n" (s) | 1384.. i. L ed n icy czę ść kupiona.. j. S iódm y. 1 3 8 4 .. 0(1 Sędziego Drogoinira iakoby | w iego Yrzędzie kupiło Mia sto role od Lednice 1384. Ann(o).. P ie c z ę c i było u niego zaw ieszonych. i.