Rola social mediów w działalności artystów i projektantów

1.Przyczynazaj¸ciasi¸problematyk¦socialmediów

Internet to medium komunikacyjne. Przez ostatnie kilkunaĞcie lat staá siĊ jednym z najwaĪniejszych mediów i kanaáów komunikacji. NajwaĪniejszą zaletą Ğrodowiska internetowego jest jego nieograniczony, globalny oraz szybki dostĊp do informacji z caáego Ğwiata. Daje to moĪliwoĞci przeglądania stron www (World Wide Web) lub korzystania z aplikacji na smartfonach, bez wzglĊdu na porĊ roku, godzinĊ, czy konty-nent, na którym obecnie siĊ znajdujemy. Sprawia to, Īe medium to dziĞ staje siĊ domi-nujące na tle tradycyjnych mediów, jakimi są prasa, radio i telewizja. Wedáug Angus Mc Leod „ĩadne inne Ğrodki reklamy – prasa, radio, czy lokalne kampanie promocyjne – nie dają szansy dotarcia do równie wielu potencjalnych klientów spoza najbliĪszego otoczenia. W tym wypadku, maáy, ĞwieĪo powstający biznes, ma o wiele wiĊksze szan-se na stworzenie reklamy w internecie i pozyskaniu klientów zarówno lokalnie jak i globalnie. W dwudziestym pierwszym wieku to nowe, super-potĊĪne narzĊdzie marke-tingowe, nie moĪe byü juĪ ignorowane przez Īaden szanujący siĊ biznes”(Mc Leod, 2005).

SpoáeczeĔstwo zmienia siĊ, a przy tym jego postawy, zachowania i preferencje. MoĪna zaobserwowaü równieĪ istotną zmianĊ w odbieraniu przez spoáeczeĔstwo me-diów i informacji. Dzisiejsze spoáeczeĔstwo, zwáaszcza ludzie máodzi, chce samodziel-nie poszukiwaü interesujących informacji i to w dogodnym dla siebie czasie i miejscu. Jak pokazują wyniki badania przeprowadzonego w przez Taylor Nelson Sofres, aĪ 95% máodych ludzi czuje, Īe internet i komputery są dla nich waĪne, 53% uwaĪa, Īe internet usprawnia ich Īycie, a 44% mówi, Īe pomaga i uáatwia im w kontakty z przyjacióámi (por. Sofres, 2009).

Takie postrzeganie internetu, zwáaszcza przez bardzo máodych ludzi, jest bez wątpienia wyraĨnym sygnaáem, Īe preferencje dzisiejszych i przyszáych konsumentów ulegają diametralnej zmianie – za którą powinni podąĪaü takĪe przedstawiciele Ğwiata marketingu, reklamy i public relations. Wychodząc naprzeciw postawom i oczekiwa-niom konsumenckim mają szansĊ na efektywne prowadzenie komunikacji oraz dotarcie z przekazem do okreĞlonej grupy docelowej. Komunikacja za poĞrednictwem internetu nie ogranicza siĊ dziĞ wyáącznie do mediów internetowych, jak serwisy online gazet, telewizji czy portale informacyjne. Wzrastającą siáą stają siĊ bowiem internetowe porta-le spoáecznoĞciowe (social media), które gromadzą w jednym miejscu tysiące, wrĊcz miliony osób o podobnych zainteresowaniach, preferencjach i oczekiwaniach. Spoáecz-noĞci te nie tylko stanowią bardzo liczną grupĊ, ale przede wszystkim grupĊ o ogromnej sile sprawczej, bo dziaáanie jednostki, moĪe przyczyniü siĊ do rozwoju i nagáoĞnienia dowolnej sytuacji czy wydarzenia. Social media to zatem nie tylko wielki potencjaá do wykorzystania przez marketerów, ale i nowe narzĊdzie i kanaá komunikacji dla specjali-stów public relations, które naleĪy umiejĊtnie wykorzystywaü.

AĪ 80% polskich uĪytkowników internetu szuka informacji na temat marek i pro-duktów, niezaleĪnie od ich kanaáów sprzedaĪy. Z kolei 40% polskich internautów

zmie-niáo zdanie na temat marki, którą chcieli wybraü na podstawie informacji znalezionych w sieci (Gnat).

Rolą mediów spoáecznoĞciowych w zarządzaniu marką jest ich promowanie wĞród potencjonalnych klientów oraz budowanie z nimi relacji i bazowanie na ich za-angaĪowaniu (Caban-Piaskowska, 2016, s. 77–89).

2.Socialmedia–istotaiznaczenie

Social media, czyli media spoáecznoĞciowe są definiowane przez Kaplana i Haen-leina jako „grupa bazujących na internetowych rozwiązaniach aplikacji, które opierają siĊ na ideologicznych i technologicznych podstawach Web 2.0, które to umoĪliwiają tworzenie i wymianĊ wygenerowanych przez uĪytkowników treĞci”. Media spoáeczno-Ğciowe sáuĪą do komunikacji i wymiany informacji z innymi uĪytkownikami sieci (Ka-plan, Haenlein, 2010, s. 59–68).

Portale spoáecznoĞciowe są oparte na sieci Web. Dają one uĪytkownikom moĪli-woĞü tworzenia i publikowania ich profili oraz budowania powiązania z innymi uĪyt-kownikami (przyjacióámi, fanami czy obserwatorami). Najbardziej powszechnie wyko-rzystywane są np. Facebook, Google+, MySpace, Cyworld, Bebo, LinkedIn (KarpiĔska-Krakowiak, 2016, s. 204–210).

Media spoáecznoĞciowe na początku XIX wieku pokonaáy media telewizyjne (Goban-Klas, 2005, s. 10–11). W 2017 roku zaobserwowano wzrost wydatków na re-klamĊ w internecie (wirtualnemedia.pl, 2017).

W dobie znacznie zmieniającej siĊ komunikacji marketingowej, social media i serwisy spoáecznoĞciowe staáy siĊ atrakcyjnym miejscem do promocji marki i rekla-my. Tradycyjne media, takie jak telewizja, radio, gazety okazaáy siĊ nieskuteczne w tworzeniu cennych relacji z konsumentami, a serwisy spoáecznoĞciowe, budujące wiĊzi i zaangaĪowanie uĪytkowników, pozwalają wrĊcz obcowaü z przedsiĊbiorstwami (por. Mangold, 2009, s. 357–365; KarpiĔska-Krakowiak, 2016).

Social media w coraz wiĊkszym stopniu przyciągają uwagĊ praktyków marketingu ze wzglĊdu na przystĊpną cenĊ promocji. Media te stają siĊ coraz bardziej powszech-nym sposobem promowania dziaáalnoĞci róĪnego rodzaju organizacji. Z roku na rok roĞnie liczba firm przeznaczających czeĞü swojego budĪetu na promocjĊ w mediach spoáecznoĞciowych. Wedáug statystyk Social Bakers, w paĨdzierniku 2012 roku liczba marek mających profile na Facebooku przekroczyáa 25 tys. (Facebook Pages…, 2012) w paĨdzierniku 2013 r. byáo to juĪ 58 150 (Facebook Pages…, 2013). Na początku 2018 roku marką z najwiĊkszą grupą zwolenników Facebooka byáa firma Coca-Cola z ponad 107 mln fanów (53 mln w 2012 r.) (Coca-Cola Facebook, 2018; Facebook

Pages…, 2012).

3.SocialmediawdziaÏalnoäciartystówiprojektantów–wynikibadaÑ

Badanie przeprowadzono w Akademii Sztuk PiĊknych im. W. StrzemiĔskiego w àodzi na kierunkach tkanina i ubiór, wzornictwo i architektura wnĊtrz, miaáo charak-ter pilotaĪowy i braáo w nim udziaá 30 respondentów wĞród studentów studiów licen-cjackich oraz studiów magisterskich, a takĪe absolwentów oraz wykáadowców. Dobór próby byá celowy. Wybór byá podyktowany zróĪnicowanym podejĞciem twórców do korzystania z social mediów.

Metodabadawcza

W celu zweryfikowania hipotezy, Īe artyĞci i projektanci do promocji swojej dziaáalnoĞci artystycznej i projektowej wykorzystają social media, autor zebraá dane korzystając z technik: ankiety z pytaniami otwartymi, obserwacji i wywiadów. Wybór trzech róĪnych technik zbierania danych byá podyktowany początkowym etapem badaĔ, nietypowym zjawiskiem, jakim jest artysta – przedsiĊbiorca, tudzieĪ chĊcią obszernej analizy oraz lepszego zrozumienia samego zjawiska. W celu uzyskania wniosków empi-rycznych z danych skorzystano z pogáĊbionej, wnikliwej i wielostronnej analizy, która dawaáa szanse uzyskania moĪliwie dokáadnego i wielostronnego obrazu przypadków danego zjawiska.

WynikibadaÑ

Badanie obejmowaáo szeĞü zagadnieĔ, które dotyczyáy „Roli social mediów w dziaáalnoĞci artystów i projektantów”. Prawie wszyscy respondenci, bo aĪ 93%, ko-rzysta z social mediów. Przede wszystkim ze wzglĊdu na moĪliwoĞü kontaktu ze zna-jomymi. Drugą odpowiedzią, która najczĊĞciej siĊ powtarzaáa byáo to, Īe korzystają z social mediów w celu szukania inspiracji oraz obserwowania stron, które ich interesu-ją. Korzystają z mediów spoáecznoĞciowych, gdyĪ chcą byü na bieĪąco ze wszystkimi informacjami, do których moĪna dotrzeü w ujĊciu globalnym. Social media dostarczają wiele informacji na temat otaczających ich spraw, problemów i radoĞci ludzi, których znają lub chcą poznaü. Jest to takĪe forma komunikacji, czasem áatwiejsza niĪ inne i daje moĪliwoĞü przekazania jednej informacji wiĊkszej grupie odbiorców.

Kolejną przyczyną uĪytkowania jest to, Īe jest to dla respondentów najtaĔsza forma promocji, prosta w obsáudze i umoĪliwiająca w áatwy sposób uzyskanie duĪej liczby odbiorców oraz pomaga im w uzyskaniu wiedzy i umiejĊtnoĞci z róĪnych dzie-dzin.

Na pytanie, czy korzysta Pani/Pan z social mediów w dziaáalnoĞci artystycznej lub projektowej, aĪ 40% respondentów odpowiedziaáo, Īe nie korzysta, jednak 33% z nich zamierza to zmieniü. Ci artyĞci i projektanci, którzy korzystają jednak z social mediów, zdecydowali siĊ na to ze wzglĊdu na moĪliwoĞü promowania zarówno dziaáalnoĞci artystycznej wáasnej, jak i innych artystów. Wedáug nich jest to obszar najwiĊkszej i najszybszej informacji o wystawach, wernisaĪach, pokazach, konkursach.

NarzĊdziami social mediów, z których najczĊĞciej korzystają w swojej dziaáalno-Ğci artydziaáalno-Ğci i projektanci są: Facebook – 86%, Pinterest i Instagram – po 43% (rys. 1).

Rysunek 1. NarzĊdzia social mediów z jakich korzystają w dziaáalnoĞci artyĞci i projektanci ħródáo: badania wáasne.

Na pytanie w jakim celu korzysta Pani/Pan z social mediów w dziaáalnoĞci arty-stycznej lub projektowej, respondenci udzielili odpowiedzi, Īe uwaĪają to za dobry sposób, aby niskim kosztem wypromowaü swoje projekty. Wedáug respondentów jest to w duĪej mierze darmowa forma reklamy. UwaĪają, Īe z mediów spoáecznoĞciowych korzysta obecnie bardzo wiele osób w róĪnym wieku, bĊdących potencjalnymi odbior-cami ich usáug. Mogą w ten sposób do nich dotrzeü.

ArtyĞci i projektanci korzystając z social mediów mogą pozyskaü róĪne informa-cje m.in. o produktach i róĪnych umiejĊtnoĞci np. w postaci filmów demonstracyjnych. A na ich podstawie przeprowadziü analizĊ zagadnieĔ, które ich interesują. Ponadto mogą zrobiü badania rynkowe. Jest to nieograniczone Ĩródáo inspiracji.

Wedáug respondentów najskuteczniejszymi narzĊdziami social mediów, są: Insta-gram – 50% odpowiedzi, Facebook – 33% oraz YouTube – 17%.

Respondenci traktują Instagram jako rodzaj internetowego portfolio, pozwala im to na codzienne docieranie do staáej grupy odbiorców, jak i poszerzanie jej dziĊki opcji reagowania na treĞci i ich udostĊpniania na profilach prywatnych. Instagram dziaáa

obrazem, na szeroką skalĊ. Bardzo áatwo moĪna dodaü zdjĊcie i odpowiednie hasztagi, które są pomocne w dotarciu do odpowiednich odbiorców. Ponadto, wedáug responden-tów, cieszy siĊ on najwiĊkszym zainteresowaniem.

Wedáug badanych, w obecnych czasach prawie kaĪdy ma konto na Facebooku, dziĊki temu jest to ogromne pole do manewru, jeĪeli chodzi o promocje i reklamĊ tego, co chcemy zaoferowaü. Facebook jest bardzo pomocny w kontakcie z potencjalnym klientem, moĪna w ten sposób prowadziü sprzedaĪ online, nie ponosząc kosztów posia-dania wáasnej domeny. Pozwala to na codzienne docieranie do staáej grupy odbiorców, jak i poszerzanie tej grupy, dziĊki opcji reagowania na treĞci i ich udostĊpniania na profilach prywatnych.

YouTube wedáug respondentów jest skuteczny, gdyĪ cieszy siĊ duĪym zaintere-sowaniem potencjalnych odbiorców.

Behance to rodzaj internetowego portfolio, gdzie czĊsto pracodawcy szukają od-powiednich osób, przeglądając ich prace.

Wedáug badanych, skuteczne są te social media, które są darmowe i áatwo dostĊp-ne, gdzie szybko moĪna uzyskaü potrzebne informacje. Jest to áatwy dostĊp do wiedzy na interesujące tematy, áatwy kontakt z interesującymi ludĨmi i anonimowoĞü w poszu-kiwaniu informacji, poniewaĪ powiĊkszają potencjalną bazĊ klientów.

W badaniu wziĊáo udziaá 30 artystów/projektantów – 67% stanowiáy kobiety, 54% – studenci, 33% to wykáadowcy, a 13% absolwenci Akademii.

Podsumowanie

Wyników badania nie moĪna uogólniaü na caáą populacjĊ, gdyĪ byáo to badanie pilotaĪowe. Wyniki wydają jednak siĊ na tyle interesujące i zaskakujące, Īe autor po-stanowiá przedstawiü je w niniejszym artykule.

Z analizy literatury przedmiotu wynika, Īe social media są obecnie jednym z naj-szybciej rozwijających siĊ sposobów promocji. Z badaĔ wstĊpnych przeprowadzonych na grupie studentów, absolwentów i wykáadowców ASP w àodzi wynika jednak, Īe social media nie są traktowane jako sposób na promocjĊ swojej dziaáalnoĞci, a rola jaką odgrywają w ich dziaáalnoĞci ma charakter kontaktów ze znajomymi, czyli raczej cha-rakter prywatny niĪ sáuĪy celom zawodowym. Z drugiej jednak strony respondenci zdają sobie sprawĊ z tego, jakie moĪliwoĞci mogą daü social media i czĊĞü z nich (33%) zastanawia siĊ czy nie zacząü korzystaü z mediów spoáecznoĞciowych w celach zawo-dowych, gáównie do promocji swojej dziaáalnoĞci.

Przyczyną, dla której sytuacja tak wygląda moĪe byü to, Īe na uczelniach arty-stycznych zajĊcia związane z marketingiem, zarządzaniem, kierowaniem swoją karierą zawodową i artystyczną są marginalizowane lub wrĊcz ich nie ma. Skutkuje to niską ĞwiadomoĞcią potrzeby stosowania takich dziaáaĔ.

Badania są prowadzone nadal i ich celem jest zbadanie caáej populacji studentów uczelni artystycznych sztuk piĊknych i projektowych oraz reprezentatywną grupĊ ab-solwentów i wykáadowców.

Bibliografia

Gnat, K. Skuteczna reklama i marketing internetowy. Pobrano z: http://freshmail.pl/blog/skutecz na-reklama-i-marketing-internetowy-kompletne-vademecum-dla-firm/?fm_nvar=29d288 (13.01.2018).

Goban-Klas, T. (2005). Media, Historia i WspóáczesnoĞü. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Kaplan, A.M., Haenlein, M. (2010). Users of the world, unite! The challenges and opportunities of Social Media. Business Horizons, 53 (1), 59–68.

KarpiĔska-Krakowiak, M. (2016). The effects of social networking sites on consumer–brand relationships. Journal of Computer Information Systems, 3 (56), 204–210.

Mangold, W.G., Faulds, D.J. (2009). Social media: the new hybrid element of the promotion mix. Bus Horizons, 4 (52), 356–365.

Mc Leod, A. (2005). Marketing Internetowy w praktyce [Internet Marketing in Practice] – e-book, Gliwice.

Facebook Pages Statistics & Number of Fans (2012). Pobrane z: http://www.socialbakers.com/ facebook-pages/brands/(13.01.2018).

Facebook Pages Statistics & Number of Fans (2013). Pobrane z: http://www.socialbakers.com/ facebook-pages/brands/.

http://www.wirtualnemedia.pl/artykul/wydatki-reklamowe-w-2017-roku-internet-pokona-telewizje (13.01.2018).

https://www.facebook.com/cocacolapoland/ (13.01.2018).

Sofres, T.N. (2009). Pokolenie XD, raport przeprowadzony na zlecenie The Walt Disney Compa-ny na grupie dzieci w wieku 8-14 lat w szeĞciu krajach Europy: Wielka Brytania, Niemcy, Francja, Hiszpania, Wáochy i Polska.

THE ROLE OF SOCIAL MEDIA IN THE WORK OF ARTISTS AND DESIGNERS

Keywords: social media, promotion, artist, designer

Summary. The study was divided into theoretical and practical parts. The first theoretical part

points to the reasons for the development of the social media. In the second part the theoretical description of the problem, the importance and essence of social media. The practical part of the article aims to present the results of preliminary research carried out in 2016–2018 at StrzemiĔski Academy of Art àódĨ, in the following majors: Faculty of Textile Art and Fashion Design, Facul-ty of Sculpture and Interactive Actions, FaculFacul-ty of Industrial and Interior Design.

Translated by Katarzyna Caban-Piaskowska

Cytowanie

Caban-Piaskowska, K. (2018). Rola social mediów w dziaáalnoĞci artystów i projektantów. Eko-nomiczne Problemy Usáug, 2 (131/2), 209–216. DOI: 10.18276/epu.2018.131/2-20.