Uwagi do artyku³u Kamieñ wykorzystany do budowy
klasztoru Œwiêtego Krzy¿a na £ysej Górze
Chcia³abym uprzejmie zwróciæ uwagê, ¿e w artykule z cyklu Gawêdy o Kamieniu, autorstwa Pañ Anny Smoleñ-skiej i Anny SobañSmoleñ-skiej, zamieszczonym w Przegl¹dzie Geologicznym nr 1/2011 (Prz. Geol., 59: 50–57), pojawi³a siê niew³aœciwa informacja na temat litologii i wieku utwo-rów buduj¹cych Pasmo £ysogór: Buduj¹ j¹ (antyklinê ³ysogórsk¹) utwory kambru œrodkowego wyksztalcone jako ³upki, kwarcyty i szarog³azy, miejscami bogate w faunê try-lobitów i ramienionogów (s. 50). Antyklinê ³ysogórsk¹ buduj¹ piaskowce (w tym piaskowce kwarcytyczne – tzw. kwarcyty ³ysogórskie), mu³owce, i³owce i ³upki, nale¿¹ce do trzech formacji kambryjskich rozpoznanych w Górach Œwiêtokrzyskich, tj. formacji ³upków z Gór Pieprzowych, formacji piaskowców z Wiœniówki i formacji ³upków z Klonówki (Or³owski, 1975; Kowalczewski i in., 2006). Kwarcyty ³ysogórskie, które nale¿y uznaæ za metakwarcyty (Sikorska, 2000), czyli takie, w których za kwarcytyzacjê odpowiedzialne by³y procesy diagenetyczne, a nie meta-morficzne, wchodz¹ w sk³ad formacji z Wiœniówki. Bio-stratygrafiê utworów buduj¹cych tê jednostkê litostraty-graficzn¹ opracowano na podstawie trylobitów oraz akri-tarch, przedstawicieli mikroskopijnego fitoplanktonu (Or³owski, 1968; ¯yliñska, 2001; ¯yliñska i in., 2006). Skamienia³oœci te rozpoznano w tych czêœciach profilu for-macji, w których nie zaznaczy³y siê intensywnie procesy kwarcytyzacji, tj. w W¹workowie pod Opatowem na
wscho-dzie oraz w kamienio³omach na Górze Wiœniówce na zachodzie. Wskazuj¹ one zdecydowanie na furong (obecny odpowiednik kambru górnego). Jak dotychczas wiadomo, nieliczne ramienionogi znane z formacji nie doczeka³y siê opracowania, a ich pozycja biostratygraficzna nie jest jasna (Jendryka-Fuglewicz & Malec, 1997; ¯yliñska i in., 2006).
Mam nadziejê, ¿e moje uwagi bêd¹ stanowiæ pewne uzupe³nienie ciekawego artyku³u o kamieniu wykorzysta-nym do budowy kompleksu klasztornego na £ysej Górze.
Literatura
JÊDRYKA-FUGLEWICZ B. & MALEC J. 1997 – Wczesnopaleozo-iczne ramienionogi w kamienio³omie Wiœniówka Du¿a, Góry Œwiêto-krzyskie. Pos. Nauk. PIG, 54: 1–4.
KOWALCZEWSKI Z., ¯YLIÑSKA A. & SZCZEPANIK Z. 2006 – Kambr w Górach Œwiêtokrzyskich. [W:] Skompski S. i ¯yliñska A. (red.). Procesy i zdarzenia w historii geologicznej Gór Œwiêtokrzy-skich. 77 Zjazd Naukowy PTG: 14–27.
OR£OWSKI S. 1968 – Upper Cambrian fauna of the Holy Cross Mts. Acta Geol. Pol., 18: 257–291.
OR£OWSKI S. 1975 – Jednostki litostratygraficzne kambru i górnego prekambru w Górach Œwiêtokrzyskich. Acta Geol. Pol., 25: 431–448. SIKORSKA M. 2000 – Historia sylifikacji w piaskowcach kambru z rejonu Wiœniówki w Górach Œwiêtokrzyskich. Prz. Geol., 48: 251–258. ¯YLIÑSKA A. 2001 – Late Cambrian trilobites from the Holy Cross Mountains, central Poland. Acta Geol. Pol., 51: 333–383.
¯YLIÑSKA A., SZCZEPANIK Z. & SALWA S. 2006 – Cambrian of the Holy Cross Mountains, Poland; biostratigraphy of the Wiœniówka Hill succession. Acta Geol. Pol., 56: 443–461.
Anna ¯yliñska
205 Przegl¹d Geologiczny, vol. 59, nr 3, 2011
