Krzysztof Gowin,Małgorzata
Rybicka
Grabina, gm. Łąck, woj. płockie, st. 5
Informator Archeologiczny : badania 22, 1-2
E P O K A K A M IE N IA
P A LE O LIT I M E ZO LIT
B a ra k i S t a r e . g m . Z a k lik ó w , | U n iw e rsy te t M arli C u rle-S k lo d o w s-w o j. t a r n o b r z e s k i e , U klej w L u b lin ie
> ł · 1 4 _______________________________________________________________________________
B a d a n In p ro w ad ził m g r J e r z y Libera. F in an so w ało BBiDZ w T am o b rzeg u o raz UMCS w L ublinie. P iąty se z o n b a d a ń . K om pleks zespołów m ezoll- ty czn y ch I ślad o w e o sa d n ic tw o z późnego n e o litu lu b w czesnej ep o k i b rą z u .
C elem b a d a ń było w y ek sp lo ro w an ie d w óch s k u p is k częściow o p o p rz e d n io ro z p o z n a n y c h . W ykop II - p rz e b a d a n o p o w ierzch n ię d a ls z y c h 50 m , re je s tru j η с zab y tk i w p o zio m ach U uw lalnych, n a głęb o k o ści 8 0 -1 0 0 c m od pow ierzchni. W u k ła d z ie h o ry z o n ta ln y m u ch w y co n o p o łu d n io w y o ra z w sc h o d n i zasięg k rzem len lcy . W ycksplorow ano 1293 zab y tk i k rz em ien n e: rd z e n ie I form y te c h n ic z n e 131), n a rz ę d z ia (81), w ióry (207) o raz różnej w ielkości od łu p k i, o k ru c h y .
W śród n a rz ę d z i w yróżniono W ió ry re tu sz o w a n o stro m o ornz p ó łstro m o (27), sk ro b a c z e (17), o d h ip k l re tu s z o w a n e ( 1), d ra p a c z e (β), rylce (7), pó łly lezak l (5), tró jk ą ty (3), o raz p o jed y n cz e - tra p e z , fra g m e n t ty lezak a I g ro elk tró jk ą tn y . W śród rd zen i w y stąp iły o k a z y m ałe 1 m lk ro llty czn c o d łu p ko w e ze z m ien io n ą o rie n ta c ją .
P raw ie c a ły z e sp ó ł - p o za g ro clk lem tró jk ą tn y m - nak-Jiy łączyć z o sa d n lc lw e m m c zoil tycz nym , z fazą w c z e sn ą o raz śro d k o w ą · być m oże w cało ści z k u ltu r ą k o m o rn ic k ą . D o k u m e n tu ją to n ie k tó re rylce klinow e 1 w ęgłow e, p ó łty lczak zbliżony do ty p u K om ornica, fra g m e n t form y tylcow ej, d ra p a c z e ty p u ta m o w la ń sk lc g o o raz tr ó jk ą t ro z w a rto k ą tn y . Być m oże rów nież z tą k u ltu r ą , lecz z je j fazą p ó źn ą n a le ż y łączyć tra p e z , w ięk szo ść s k r o b aczy o raz k itk a rylcowców .
W ykop I · p rz e b a d a n o p o w ierzch n ię 4 m a , stw ierd zo n o p o d o b n y u k ła d stra ty g ra fic z n y n a w a rs tw ie ń , m a ją c y sw oje p rz e d łu ż e n ie w w ykopie II. U zy sk an o tylko 4 6 zab y tk ó w , w ty m 4 n a rz ę d z ia : sk ro bacz, o d łu p ek , 1 w iór re tu sz o w a n y , fra g m e n t n ie o k re ślo n y - bez m ożliw ości Ich d a to w a n ia . S tw ierd zo n o w y ra ź n y z a n ik s k u p is k a od s tro n y z a c h o d n ie j.
B adania a ta n o w ia k a z a k o ń c z o n o .
B ra ń s k , woj. b iało sto ck ie, s t. 22 - p a trz e p o k a b rą z u . D ąb ro w a B isk u p ia , woj. bydgoskie, s t. 21 - p a tr z neolit. D u d k a, gm . W ydm iny, woj. su w alsk ie, s t. 1 - p a trz neolit. G ra b in a , g m . Ł ą c k ,
w o j. p ło c k ie , • t . S
W ojew ódzki K o n se rw a to r Z ab y tk ó w w P ło ck u
B a d a n ia prow adzili m g r K rzysztof G o w in I m gr M ałgorzata R ybicka. F in a n s o w a ł WKZ w P łocku. Pierw szy se z o n b a d a ń . S ta n o w isk o w ielo k u ltu ro w e od p a le o litu schyłkow ego po w czesn ą e p o k ę b rą z u .
2 PALEOLIT 1 MEZOLIT
ry n n y p o c h o d z e n ia rzecznolodow cow ego, której d n o zajm uj:) je z io ra : G ó rsk ie l C lech o m sk lc, P a rtie s ta n o w is k a n ie p o k ry te ro ś lin n o ś c ią pod leg ają deflaejl,
Z ałożono d w a w ykopy so n d ażo w e o łącznej pow ierzchni 15 m 2. U zy sk an o 3 9 5 w yrobów k rz e m ie n n y c h o raz 153 frag m en tó w c e ra m ik i. P o n a d to uchw ycono z a ry s trz e c h obiektów , z k tó ry ch Je d e n zaw ierał c e ra m ik ę 1 k rzem ien ie łącz o n e z k u lt u r ą a m fo r k u listy c h , d ru g i c e ra m ik ę z w czesn ej epoki b rq zu 1 ró ż n o k u ltu ro w y zesp ó ł zabytków k rz e m ie n n y c h , trzeci - o d sło n ię ty tylko częściow o - J e s t p raw d o p o d o b n ie p o zo stało ścią k o n s tru k c ji s z a ła s u .
Z abytki krzem ien n e 1 ceram iczne z w arstw y w ystępow ały do głębokości 2 0 - 2 5 c m w p o ziom ie lluw lalnym . U łam ki n aczy ń g lin ia n y c h łączo n e s ą z wyżej w y m ien io n y m i k u ltu ra m i o raz z k u lt u r ą p u c h a ró w lejkow atych. K rzem ienie re p re z e n tu ją o s a d n ic tw o z p a le o litu schyłkow ego (k u ltu ra św id ersk a?), późnego m ezolitu (postm aglem oskle ?) oraz n eo litu - w czesn ej epoki b rą z u .
B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e .
I
K aczórkl, gm . K rasn o b ró d , woj. zam ojskie, s t, 2 - p a trz brąz,M ąkollcc, gm . W ola K rzysztoporska, woj. p iotrkow skie, st. 3 - p a trz o k re s h a ls z ta c k i. M ikołajów, gm . O siek, woj. ta rn o b rz e sk ie , s t 1 - p a trz o k re s h a lsz ta c k i.N o v a B ia ła , g m . N ow y T a rg , w o j, n o w o * ą d e c k ie ,
a t. 2 Q a a k ln ia w O b ła» o w ej)
P olska A k a d e m ia N a u k I n s ty tu t H is torii K u ltu ry M a te ria ln e j,Z a k ła d A r cheologii M ałopolski. Z a k ła d Zoolo gii S y s te m a ty c z n e j l D o św iad czaln ej w K rakow ie
B ad an ia prow adzili d r d r Paw eł V alde-N ow ak 1 A dam N ad ach o w sk l, u c zestn iczy li d r M ieczysław Wo (sa n . m gr m gr A nita M ayer, Z bigniew B o ch eń sk i, A h m ad G a u d , W acław K o ch an . F in a n s o w a ł WKZ w Nowym S ą c z u . C zw arty sezo n b a d a ń . Paleolityczne obozow isko Jask in io w e.
E k s p lo ra c ję p o d jęło w e w n ą trz k o m o ry Ja s k in i, w m . A-D 1.P row ad zo n o Ją począw szy od p o zio m u - 2 0 0 c m I p rzerw an o ze w zględów te c h n ic z n y c h 1 b h p n a g łęb o k o ści 3 0 0 cm . U zy sk an o k o lejn e In form acje d o ty czą ce stra ty g ra fii o sad ó w , zw łaszcza z a ś do o d k ry c ia p o z o s ta ło śc i k u ltu ro w y c h , bez w ą tp ie n ia s ta rs z y c h od w sz y stk ic h ro z p o z n a n y c h d o ty c h c z a s do w o dów z a sie d le n ia Ja s k in i. O d sło n ięto trz y poziom y k u ltu ro w e . J e d e n z n ic h d o s ta rc z y ł w yrobów k a m ie n n y c h typow ych d la k u ltu ry szelecklej z p o c z ą tk u górn eg o p a le o litu . Dwa zale g ające niżej o d n o sić m o ż n a do k u ltu ry m u stlc rsk le j. W m a te ria le p aleo n to lo g iczn y m w yróżnić n ależ y sz c z ą tk i n o so ro ż c a w łochatego, re n ife ra , lem in g a I szczek u s zkl. W Żadnej Z SCkCjl w yk o p u nie o siąg n ięto sk a ln e g o d n a ja s k ln l .
B a d a n ia b ę d ą K o n ty n u o w a n e .
i Nowy Łowicz, gm. Kalisz Pomorski, woj. koszalińskie, s t 2 * patrz okres wpływów rzy m sk ich . I P łoskl, gm . W ąsosz, woj, leszczyńskie, s t. 3 * p a trz o k re s la te ń sk i.
P o to c z e k , g m . P o to k W ie lk i, w o j. t a r n o b r z e a k i e ,
a t. 4
U n iw e rsy te t M arli C u rie -Skłodow s- klej w L u b lin ie_____________________
B a d a n ia prow adzi! m gr Je rz y L ibera. F in an so w ało BBIDZ w T a rn o b rz e g u o raz UMCS w Lublinie, Pierw szy sezo n b a d a ń . O bozow isko zc sc h y ł kow ego p aleo litu , śla d y o sa d n ic tw a m ezolitu 1 z k o ń c a n e o litu lu b 1 o k re s u epoki b rą z u o raz o s a d a z 111-IV o k re s u e p o k i b r ą2u.
S ta n o w is k o o d k ry te zo stało w 1984 r. w tra k c ie ΛΖΡ. Z lokalizow ane J e s t n a d S a n n ą , p ra w o b rz e ż n y m dopływ em W isły, n a p ó łn o cn y m s k r a ju K otliny S a n d o m ie rsk ie j, n a kraw ędzi te r a s y nadzalew ow ej, w y n iesio n ej ok. 4 -5 m p o n a d d n o doliny. Z w yk o p u o p o w ierzch n i 4 8 m 3 u z y sk a n o In w e n ta rz k rz e m ie n n y (3063), cera m ic z n y (340 fr.) o raz k o s tn y (10 fr). Z abytki zale g ały n a różnej g łęb o k o ści, w z w a rty m u k ła d z ie krzem lenlcow ym , n ie z n a c z n ie z a b u rz o n y m p rz e z m a te ria ły ceram iczn e.
S tra ty g ra fia w yk o p u p rz e d sta w ia się n a stę p u ją c o : w a rstw a o ra n ln y {do ok. 25 cm ); p ia s e k p o m a ra ń c z o w y - llu w lu m (25-45 cm ); p ia s e k ciem n o żó łty (poniżej). M ateria ły zabytkow e, k rz e m ie n n e o ra z c e ra m ic z n e stw ierd zo n o w o ra n ln le o raz llu w lu m , w części p ó łn o cn ej w y k o p u do g łęb o k o ści 80 cm , w połu d n io w ej - do 1 20 c m (s p ą g ja m y ).
A n aliza typologiczna w y k azała d o m in ację In w en tarzy k rz e m ie n n y c h p rz y n a le ż n y c h k u lt u rze św id ersk iej. W śród rd zen i stw ierd zo n o kilka okazów d w u p lęto w y ch m a z o w sz a ń sk lc h . P o n a d to o d k ry to k ilk a d w u p lę tn lk ó w o raz d u ż ą se rię w iórów z w id o czn ą d w u p lęto w o śclą. Z n a rz ę d z i sz e re g form w sk a z u je n a p o d o b n e d ato w an ie : rylce w ęglow e I klinow e, d ra p a c z e k ró tk ie , n ie k tó re o sk o ś n y c h d ra p is k a c h , k lik a liściaków m a z o w sz a ń s k lc h o ś r e d n io wy
