• Nie Znaleziono Wyników

Usprawnienie metody prowadzenia obserwacji w piezometrach

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Usprawnienie metody prowadzenia obserwacji w piezometrach"

Copied!
3
0
0

Pełen tekst

(1)

6. D o w g i a ł ł o J. — Studium genezy wód zmd-neralizowanych w utworach mezozoicznych Pol-ski północnej. Biul. geol. Wydz. Geol. U W 1971, t. 13.

7. H a b i t a t o f O i l , edited by Levis G. Weeks; A Symposium Conducted by the American Asso-ciation of Petroleum Geologists. Tulsa — Okla-homa, 1958.

8. K a r n k o w s k i P. — Występowanie węglowo-dorów naftowych w zapadlisku przedkarpackim. Prz. geol. 1968, nr 4.

9. K o r c e n s z t e j n W. N. — Mietodika gidrogieo-łogiczeskich issledowanij nieftiegazonosnych ra~ jonow. Gostoptiechizdat. Moskwa, 1963.

10. L e v o r s e n A. I. — Geology of Petroleum. San Francisco and London, 1967.

11. L o n g G., С h i e r i c i G. — Solubility of Natu-ral Gas in Brines of Reservoir Temperatures and Pressures. Academia del Lincei, Atti del Conve-guo di Milano, 1957.

S U M M A R Y

In the present paper, chemical components of gases from groundwaters, and chemical compositions of gases from sedimentary cover, and particularly gases occurring in oil- and gas-bearing series are discussed. Principles of optimaUzation of oil and earth gas accumulations prospecting on the basis of chemical analysis of composition of groundwater gases are given. The studies show that gases from oil- and gas-bearing series are sometimes highly differentiated in chemical composition. Occurrence of gases containing remarkable amounts of methane and continuous series of heavier hydrocarbons in groundwater may be treated as undoubtful positive index of perspective of occurrence of oil and gas accumulations. However, it is advisable to carry out a complex analysis Of the results obtained, taking into account geological and hydrogeological setting of oil and gas accumulations. Isotope studies and determinations of gas content in groundwaters and groundwater pressure are of great help here.

12. M e t o d y k a ustalania rejonów perspektywicz-nych przy zastosowaniu kompleksowych metod geologicznych, geofizycznych, geochemicznych, petrograficznych i innych. Praca zbiorowa pod kierunkiem S. Depowskiego. Arch. Inst. Geol. Warszawa, 1970.

13. N i e f t i e p o i s k o w y j e gidrogieołogiczeskoje kriterii. Pod red. W. A. Krotowoj. T r u d y W N I -GRI, wyp. 277. Leningrad, 1969.

14. P a z d r o Z. — Hydrogeologia ogólna. Wyd. Geol. Warszawa, 1964.

15. R o s e m a n J. — Geneza gazu w południowej części GZW. Prz. górn. 1968, nr 4.

16. S o k o ł o w W. A. — Gieochimija gazów ziemnoj kory i atmosfery. Niedra, Moskwa, 1961.

17. S t e v e n s o n D., W a g n e r C., B e e c k O., O t v o s I. — Isotope effect in the thermal crac-king of propane -I-C13. Jorn. Chem. Phys. v. 16, nr 10, 1948.

18. S u с h a r i ew G. M. — Gidrogieołogija nieftia-nych i gazowych miestorożdienij. Niedra, Moskwa, 1971. Р Е З Ю М Е В статье рассматривается химический состав газов в подземных водах и осадочных породах, с особенным; учетом газов, распространенных в неф-тегазоносных свитах. Представлены принципы прогнозирования в поисках нефти и природного газа на основании химического состава газов в подземных водах. Как показывают исследования, нефтегазоносные породы часто характеризуются весьма разнообразным химическим составом газов. Присутствие в подземных водах повышенного ко-личества метана и тяжелых углеводородов в не-прерывном ряду можно принимать в качестве по-ложительной предпосылки, указывающей на при-сутствие нефти и газа. Рекомендуется, однако, проводить комплексный анализ с учетом геологи-ческих и гидрогеологигеологи-ческих данных. Важное зна-чение имеют исследования изотопов, определение содержания газов в подземных водах и определе-ние напоров. C Z E S Ł A W Ż A K , EDWARD M A S Z O N S K I Instytut Geologiczny U S P R A W N I E N I E M E T O D Y P R O W A D Z E N I A O B S E R W A C J I W P I E Z O M E T R A C H

Systematyczne i długotrwałe obserwacje zachowa-nia się zwierciadła wody w różnych utworach sta-nowią podstawę do wyciągania wielu ważnych wnio-sków hydrogeologicznych. Szczególnie duże znaczenie mają takie obserwacje w rejonach intensywnej eks-ploatacji wód podziemnych oraz w rejonach górnic-twa odkrywkowego i podziemnego, gdzie eksploata-cja surowców schodzi poniżej zwierciadła wód grun-towych. W obu tych przypadkach zachodzi koniecz-ność sczerpywania znacznych ilości wody, wskutek czego wokół tych rejonów wytwarza się duży lej depresyjny. W jego obrębie następuje zachwianie równowagi hydrostatycznej i osuszenie gruntów, po-ciągające za sobą zanik wody w studniach gospodar-skich oraz szkody w uprawach rolnych i leśnych.

Dla prowadzenia obserwacji stopniowego rozprze-strzeniania się leja depresyjnego i ustalenia jego kształtu, wykorzystuje się w znacznej mierze studnie gospodarskie, nie zlikwidowane otwory wiertnicze, a w miejscach gdzie brak takich punktów, wierci się specjalne otwory piezometryczne. Głębokość zalega-nia zwierciadła wody od powierzchni terenu mierzy się zazwyczaj za pomocą świstawki akustycznej lub

U K D 556.332.52.044.078:556.383 + 622.841.2:631.432 +634.04

elektrycznej, zawieszonej na lince, sznurku, żyłce nylonowej lub taśmie mierniczej. W trakcie w y k o -nywania pomiarów zdarza się czasem, że linka lub żyłka zerwie się lub odkręci się uchwyt świstawki, która wtedy wpada do otworu i ginie bezpowrotnie. Traci się wtedy przyrząd pomiarowy oraz — jeśli nie ma pod ręką zapasowego — dużo czasu na prze-jazd do miejsca pracy po nową śwdstawkę.

Ponadto niezabezpieczone otwory wiertnicze, czy pieaometry są z reguły zasypywane przez ludność kamieniami, patykami i innymi przedmiotami, przez co traci się możliwość prowadzenia w nich obserwa-cji. Każdorazowe oczyszczanie otworu jest bardzo kosztowne, gdyż wymaga zwiezienia na miejsce sprzętu wiertniczego i czasem długotrwałych prac związanych z wydobyciem zasypu.

Przy pomiarach świstawką, zwłaszcza akustyczną, dodatkowo popełnia się błędy w odczytywaniu znacz-nych głębokości ze względu na wyciąganie się linki, czy żyłki oraz na czas w którym można uchwycić odgłos uderzenia świstawki o wodę. W czasie prowa-dzenia pomiarów w otworach wiertniczych, autorzy stwierdzili różnice dochodzące do kilkunastu

(2)

centy-Zys 2 Deki*/ i r Uchwyt mehtowy r L ' ^ ™ ! Cc a-ci rj f .'"-w - fota dretvnar.o. grub <«û mm povxjfatvo-ia r>a Holor tKJły

c/e pcd/roseeoto rury - Pu ra ocł>ron/ya ф /g lub 20' spaęrury /олоагопу w / pa ее iv c<s men Icassролаас-wiem a SOcm Nieregularne nacięcia.

гиту tr очи lepszego posadowienia vi ićmeccic Ryc. 1, 2 i 3. Metoda prowadzenia obserwacji i

spo-sób zabezpieczenia piezometrów. Fig. 1, 2, 3. Method oj conducting observations

mode oj piezometer protection.

and

Ryc. 5. Rura zabezpieczająca z zamkniętymi drzwicz-kami.

Fig. 5. Protective tube with valve.

Ryc. 4. Widok ogólny zainstalowanego piezometru z zabezpieczeniem,.

Fig. 4. General view on installed piezometer with protective device.

Ryc. 6. Rura z otwartymi drzwiczkami, widoczna łata z podziałką i obciążnikiem.

Fig. 6. Protective tube with open valve; note lath with sinker bar.

metrów między pomiarami w y k o n y w a n y m i świstaw-ką akustyczną zawieszoną na żyłce wykonanej i na stalowej taśmie mierniczej, jak również między po-miarami świstawką akustyczną na taśmie stalowej i elektryczną na przewodach. P r z y małych wahaniach zwierciadła wody te niedokładności mają duze zna-czenie, a nie zawsze — szczególnie w dłuższym okre-sie — można dysponować tą samą świstawką zawie-szoną na tym samym przewodzie.

A b y usprawnić sposób prowadzenia pomiarów i zabezpieczyć piezometry przed zniszczeniem, auto-rzy mniejszego artykułu w Oddziale Świętokauto-rzyskim Instytutu Geologicznego w Kielcach opracowali pro-ste urządzenie, które znacznie ułatwia dokonywanie obserwacji. Urządzenie to obarczone jest zawsze tyl-ko jednym błędem w y n i k a j ą c y m z naciągnięcia linki i jest zabezpieczone przed szkodnikami. Opis całego urządzenia przedstawiono poniżej.

Przyrząd pomiarowy składa się z łaty drewnianej długości 2 m pomalowanej na biało i wycechowanej odpowiednią podziałką. Do łaty, w górnej j e j części umocowany jest blok metalowy 0 25 mm z rowkiem oraz koniec mocnego lnianego sznurka. Sznurek

(3)

pro-Rye. 7. Widok luty z obciq:~r,:!dcm.

Fig. 7. Luth with sinker bu;·.

wadzi si~ przez drugi wolno wiszqcy blok z obciqz-nikiem

i

przez pierwszy sztywnie zamo()owany na lade. Do drugiego konca sznurka przywiqzany jest plywak, nie tonqcy w wodzie. W Oddziale Swi~to­ krzyskim jako plywak zastosowano butelk~ 0,3 1, wypel:nionq cz~sciowo piaskiem, szcze1nie zamkni~tq

SUMMARY

Systematic, long-termed surveys of watertable in vadous deposits serve to solve some important hy-drogeological problems. Such surveys are of parti-cular importance in the case of regions of intense groundwater eXiploitation and in regions of open--casts and mines, where deposits exploitation goes belnw the ground water table. Large amnunts of wa-ters drawn out there, result in formation of depres-sional ,cones. In such cones a disturbance nf hydro-static equilibrium and drainage of soils take place, causing disappearance of waters ;from individual wells and losses in agriculture and focr-estry.

In order to optimalize the mode of making sur-veys, the present authors designed a simple device greatly facilitating observations. Description of this device is given in the paper.

korkiem i umocowanq za pomocq koszyczka z drutu dnem do g6ry do drugiego konca sznurka (ryc. 1 i 2). Calosc dzia!a na zasadzie wielokrqzka. W p~zy­

p3dku obni±ania si~ zwierciadla wody, plywak

obni-~a si~ wraz z wodq t:ociqgajqc za sobq sznuirek, przez co z koloi podnc,si si~ powoli wiSUlcy bloczek z ob-ciqznikiem. Wielkos(; przesuni~cia bloczku moma od-czytnc na wyskalowanej lacie, na kt6rej zaznaczono punl;t wyjsciowy. Przy Z3.stosowaniu pojedynczych bloczld;w uzyskuje si~ wtedy skal~ 1: 2, co oznacza, ze

na

lacie do dlugosci 2 m mozna mierzyc wahania zwierciadla \vody dochodzqce do 3,5 m z uwagi na koniecZllosc odliezenia okolo 15 cm na lade na jej przymoC.Jwanic do rury piezometru i zamocowania

blo]{u. Przy spcdziew8nej wi~kszej amplitudzie

wa-han zwieroiadla wody zastosowano podw6jne bIoki, J:rzcz co uzyskano stosunek 1: 4 i mozliwosc uehwy-cenia wahan do 7 m. Lat~ wraz z calym urzqdzeniem przymocowuje si~ srubami do wewn~trznej strony rury piezometru (rye. 1 i 2).

Jak wyzej wspomniano waznym eIementem jest r6wniez zabezpieezenie urzqdzcnia przed zniszcze-nicm. 'vV tym eelu zastosowano- rur~ wiertniczq

·Cb

18" (lub 20") 0 dlugosci 2,5 m. G6ra rury jest zamkni~ta

przyspawanym dfnkiem, na kt6rym znajduje si<:: llehwyt sluzqey do podniesienia i ustawienb jej nad f-.iczometrem z 7abudowanq 1atq. Dolna ez~sc rury

j(st r,:onacinana i lekko porozginana w ecIu Iepszego ossd ~(ni" w betonie, na g!~bokosci 0,5 m poniiej powierzchni terenu. DIa umozliwienia dokonywania odccyi6vr na laeie, w srodkowej ez~sci rury - wy-deta otw6r 0 wymiarach 0,3 X 0,9 JU zamykany c!'7wiczkan·i um0cowanymi na zawiasach i opatrza-nych zamkicm, otwieranym specjalnym kluczem.

W

r

raktycc ezynnosc pomiaru sprowadza si~ do

o~,,;arcia drzwkzek, odczytania na dolnej cz~sci ob-ciq"l'ika wartosci pomiaru, zapisania jego do notat-nil<a i L<1mkni~cia drzwiezek. Odpada problem

no-f-"~er'ia swistawek i bezposredniego mierzenia gl~bo­

kosci zalegania zwiereiadla wody,

Opisane urzc;dzenie zainstalowano na je<lnym z piewmetr6w w regionie swi~tokrzyskim (patrz rye.). Jakkolwiek dziala ono stosunkowo nie<llugo, to z powodwniem spelnia swojq rol~ i ulatwia do-konywanie obserwacji. Samq lat~ wraz z wielokrqz-kami wykonano systemem gospodarezym w Oddziale Swi~tokrzyskim IG w Kielcach, natomiast rur~ za-bezpieczajqcq - w Przedsi~biorstwie Geologicznym w K'ielcaeh. Przedsi~biorstwo to r6wniez zainstaIo-waIo rur~ na otworze. Cale urzqdzenie wzbudzilo duze zainteresowanie geoIog6w i hydrogeolog6w, CO autorom nasun~o wniosek, aby szerzej spopularyzo-wac to usprawnienie, kt6re moze bye wykorzystane r6wniez w innych rejonach.

FE310ME

CVleTeMaTVI'leeKVlC VI npo,noJUKVlTeJIbHble Ha6J1lo,ne-HI1H KOJIe6aHVlH 3eprmJIa nOA3eMHblx BOA AOCTaBJIHlOT PH,Ll l\eHHbIX fVl).lpOJIOrVl'leCKUX VlHcPoPMal\VlH. Oco6eH-·

HO Ba~H()e 3Ha'leHVle TaKI1e Ha6JIlO,LleHVlH VlMelOT B

pa-:t10HaX C VlHT€HeI1BHbIM nOTpe6JIeHI1eM nO,Ll3eMHbIX BO]]. VI B paii:oHax OTKpbrTbIX 11 nOA3eMHbIX ropHbIX pa60T. npoH~KalOll\~x H~~e YPOBHH rpYHToBbIX BO~. B CBH-311 C 60JIbmVlM y6blTKOM BO,n; B TaKVlX paiioHax

o5pa-3YlOTCH o6mVlpHble ,l.ICnpeCCVlOHHble BOPOHKU, B npeAe-JIax KOTOPbIX HapymaeTcH rVl,LlPGCTaTVI'leCKOe paBHO-Becue VI npOVlCXO,lJ;VlT ocynJeHVle rpYHTOB. 3'110, B CBOIO

O'lepe,Llb, npVlBO,LlVlT K UC'le3aHVllO BO,llbI B x03m~cTBeH­ HbIX KOJIO,lll\ax 11 HaHOCVlT BpeA nOJIeBbIM 11 JIeCHbIM KYJIbTypaM.

AB'I1OPbI pa3pa60TaJIVI ,LlOBOJIbHO npocTDe yCTpOO1-CTBO, KOTopoe B 3Ha'lI1TeJIbHOH CTeneHU o6Jler'IaeT TIPOU3BO,LlCTBO Ha6JIlO,LleHI1H. B CTaTbe AaHO OnI1CaHI1e YCTPOHCTBa.

Cytaty

Powiązane dokumenty

Implantacja elektrody przedsionkowej typu TIJ drogą punkcji lewej żyły podobojczykowej jest związana z ryzykiem jej uszkodzenia mecha- nicznego w obserwacji odległej.. Wenesekcja

[r]

Następnie stosując znane Ci z zajęć i wykładu funkcje biblioteki car wskaż identyfikatory tych obiektów które są obserwacjami wpływowymi i tych które są

/change point/fault/misuse detection). Samo pojęcie obserwacji odstającej również nie jest definiowane jednoznacznie. W niniejszej pracy posłużono się dosyć ogólną

Słowa kluczowe: Warunek najmniejszych kwadratów, równania warunkowe, równania normalne, technika bezpo´srednia, technika po´srednia... 2.1

Oprócz nadmiaru danych, musimy mie´c do dyspozycji wagi poszczególnych pomiarów, natomiast nie istniej ˛ a (w przypadku metody najmniejszych kwadratów) ˙zadne wymagania co do

Może się bowiem okazać, że wśród  tych wszystkich oszustów, którzy  twierdzą, że mają wrodzoną moc 

6. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje prac obserwacja, mikroskop, preparat, szkiełko mikroskopowe uczniów. Nauczyciel prezentuje zestaw do mikroskopowania, uczniowie zapoznają