Przemiany struktury agrarnej w centralnch gminach ВОР w latach 1970- 1982

(1)

А С 1 A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S F O L I A OECONOMICA 96, .1У89 Ni n a J o a c h l m i a k *

P R Z E M I A N Y S T R U K T U R Y A(JKARNEJ

W C E N T R A L N Y C H G M I N A C H ВОР

W L A T A C H 1970-1982

O e w o l u c j i s t r u K t u r v a g r a r n e j d e c / d u j « dwa z j a w i s k a s r u c h g o s po o a r s t w , a wi ęc p o w s t a w a n i e nowych i l i k w i d o w a n i e si <? n i e k t ó r y c h , g o s p o d a r s t w już i s t n i e j ą c y c h ,

- zmiany obszarowe w y n i k a j ą c e ze z<m U» j s z a n i a s i ę lub z w i ę k s z a n i a g o s p o d a r s t w.

K o n c e n t r a c j a p r o c e s u wy p a d a n i a czy też t w o r z e n i a s i ę nowych g o s po da r s t w w o k r e ś l o n y c h g r u pa c h o b s z a r ow y c h prowadzi do i s t o t n y c h zmian * s t r u k t u r z e a g r a r n e j . P o d o b n i e ważnym i aktywnym c z y n n i k i e m s* zmiany obszarowe bę dąc e r e z u l t a t e m dopasowywania 2a- sobów zi emi do p o z o s t a ł y c h c z y n n i k ó w p r o d u k c j i w c e l u i c h l e p s z e go w y k o r z y s t an i a .

C h a r a k t e r y s t y c z n y cachg zmian j a k i e z a s z ł y w s t r u k t u r z e a g r a r n e j ÖOP w l a t a c h 1970-1982 j e s t s to pn i owo

zmniejszanie s ię

p o w i e r z c h n i z a j ę t e j p r z e z g os p o d a r s t wa c h ł o p s k i e . T r a n s f e r ziemi z s e k t o r a indywi i u a l n e y o do r o l n i c z y c h j e d n o s t e k g o s p o d a r k i u s p o ł e c z n i o n e j odbywał s i ę popr z e z Państ wowy f u n d u s z Z i e m i , b ę d ąc y głów nym ogniwem w mi ęd z y s e k t or owy m o b r o c i e z i e m i « . Z a s a d n i c z e z n a c z e n i e w s p r a w i e o b r o t u grunt ami PF Z m i a ł a u s t awa e m e r y t a l n a z 1974 r . ( z n o w e l i z o w a n a w 1978 r . ) , na mocy k t ó r e j , każdy r o l n i k nie p o s i a d a j ą c y n a s t ę p c y

mógł

p r z e k a z a ć pańs t wu z i e m i ę w zamian za r e n t s lub s p ł a t y p i e n i ę ż n e . Ty drog« w c e n t r a l n y c h gmi nach ВОР w l a t a c h 1974-1982 p r z e s z ł o w r ę c e p ańs t wa 4991 ha ziorni c h ł o p s k i e j . 0- g ó l n e zasoby PFZ w badanym o k r e s i e w y n o s i ł y 6041 ha. z czego p r z ek a z a n o <4a t r w a ł e z a g o s p o d a r o w a n i e j ed nos t kom g o s p o d a r k i u s p o ł e c z n i o n e j 3711 ha, zaś gospodarst wom i n d y w i d u a l n y m 1405 ha. W wy n i k u

■

(2)

o b r o t u gruntami P FZ г g os po da r k i n i e u s p o ł e c z n i o n e j u b y ł o 3586 ha, w tym 8bü;'J ha w gm. B e ł c h a t ó w , 1357,5 ha w -jm. Kami eńsk, 559,0 ha л gm. K l e s z c z ó w i 800,2 ha w gm. K' luki ( t a b . 1 ) . P r o c e s wy p ad ani a

zie-T a b e l a 1

Obrót gruntami PFZ w c e n t r a l n y c h gminach ВОР w l a t a c h 1974-1902

Wyszczegó Inl eni e ВОР B c ł c h a - t ów

Kami eńsk К 1eszczów K l u k i

P r z y b y ł o grun-tówi 6040,76 1781,71 2141,35 876,36 1241,34 - z gospodarstw c h ł o p s k I ch 4990,82 1371,59 1604,0ó 826,89 1188,28 - z j e d n o s t e k gospodark i u s p o ł e c z n i o- ne j 1049,94 410,12 537,29 49,47 53,06 Rozdysponowano na t r w a ł e z a gos po darowa n i e : 5116, 13 1446,03 1939,37 809,54 1001,80 - r o l n i k o m in-

dyw i duaI nym 1405,13 503,29 246,55 267,22 388,07

- j ednost kom gospodark i u s p o ł e c z - n i one j 3711,00 942,74 1692,82 542,32 613,73 Ub'yło z g o s podar k i c h ł o p s k i e j 3585,69 868,30 1357,51 559,67 800,21 Ź r ó d ł o : o b l i c z e n i a wł a s n e na p o d s t a w i e danych Ur z ę d u Gmi ny w B e ł c h a t o w i e , Kami e ńsku, K l e s z c z o w i e i K l u k a c h . mi b y ł r e g i o n a l n i e z r ó ż n i c o w a n y . P o g ł ę b i a ł s i ę on w r e j o n a c h t y p o wo r o l n i c z y c h o przewadze g os po d a r s t w ze ś r e d n i c h grup ob s z a r o w y c h , n a t o m i a s t j e s t zde cydowani e m n i e j s z y w o b s z a r a c h r o zd r o b n i o n e g o r o l n i c t w a o przewadze g o s p o d a r s t w dwuzawodowych. W y j ą t e k stanowi gmina K a mi e ńs k , w k t ó r e j mimo znacznego u d z i a ł u g os po d a r s t w c hł op- s k o - r o b o t n I c z y c h , wy padani e ziemi z g os po d a r k i i n d y w i d u a l n e j b y ł o s z c z e g ó l n i e duże.

(3)

w l a t a c h 1974-1982 w A o g ó l n e j p o w i e r z c h n i w s i , to na badanym t e r e n i e można w y r ó ż n i ć i

- o b s z a r y o s ł abym wy padani u zi emi z g o s po d a r k i i n d y w i d u a l n e j (do 5%) o b e j m u j ą c e m. B e ł c h a t ó w I w s i e p oł o ż o ne w j ego n a j b l i ż s z y m s ą s i e d z t w i e o r az pas c i ą g n ą c y s i ę od wsi P y t o w i c e i K o ź n l e w l c e ( gm. K a mi e ń s k ) po w i e ś Z a r z e c z e i K a s z e w i c e (gm. K l u k i ) ,

- o b s z a r y o ś r e d n i m wy oadanl u ( 5 - 2 5 % ) , p r z y l e g a j ą c e do wspomni a nych wy ż ej od s t r o n y z a c h o d n i e j (gm. K l u k i ) i p o ł u d n i o w e j (gm. K l e szczów) ,

- o b s z a r y o dużym wy p ad ani u ( ponad 25%) p o ł o ż o n e wo w s c h o d n i e j c z ę ś c i gm, B e l c n a t ó w i gm. K a mi e ó s k .

Z o g ó l n e j l i c z b y 1117 g o s po d a r s t w p r z e j ę t y c h w l a t a c h 1974- -1982 p r z e z PFZ w ВОР ponad 60% n i e p r z e k r a c z a ł o 5 ha . S z c z e g ó l n i e duży u d z i a ł g os po d a r s t w m a ł y c h wśród p r z e k a z a n y c h parfstwu w y s t ę pował w gmi nach Kamieósk ( 7 6 , 2 % ) or az B e ł c h a t ó w ( 65%) ( t a b . 2 ) .

T a b e l a 2

G os p o d a r s t wa p r z e j ę t e przez PFZ w c e n t r a l n y c h gmi nach ВОР w l a t a c h 1974-1982 J e d nos tka t er y t or i a I na Ogółem 0 Л g r u p a c h ob s za r owyc h p o w i e r z c h n i o g ó l n e j w ha 0, 5--1,99 -4 ,992 , 0 - 5, 0--6,99 " 7, 0- -9,99 ponad 10 ВОР n 1117 338 407 171 145 56 % 100,0 30, 3 36,4 15,3 13,0 5 . 0 B e ł c h a t ów n 297 85 108 52 39 13 % 100,0 28, 6 36,4 17,5 13,1 4,4

Kami eńsk n 458 193 156 s‘A9 46 14

% 100,0 42,1 34, 1 10,7 10,0 3,1 K l e s z c z ó w n 158 23 69 25 32 9 % 100,0 14,6 43,7 15,8 20, 2 5, 7 К I uk i n 204,0 37 74 45 28 20 % 100,0 18,1 36, 3 22,1 13,7 9. 8 n - l i c z b a b e zwzgl ę dna Ź r ó d ł o s j ak w t a b . 1.

(4)

Wypadanie / r o l n i c t w a i n d ywl duaI nego g o s p o d a r s t w nu ł ych j e s t z pun k t u w i d z e n i a s t r u k t u r y a g r a r n e j z j a w i s k i e m k or z y st ny m. Są to b o wiem z r e g u ł y gospodarst wa s ł a b e ek ono mi c z ni e o t r a d y c y j n e j f o r mie g os poda rowani a.

Po wydaniu ust awy г 1978 r . u m o ż l i w i a j ą c e j r o l n i k o m i n d y w i d u al nym zakup ziemf z zasobów P F Z , do s e k t o r a n i e u s p o ł e c z n i o n e g o p rze kazano w wyniku t r a n s a k c j i kupna s pr ze da ży 583 d z i a ł k i r o l n i c z e , z k t ó r y c h 91, 8X n i « o s i ą g a ł o w i e l k o ś c i 5 ha ( t a b 3 ) . D z i a ł k i t e prze-znaczano na p o w i ę k s ze n i e g os po da rs t w już i s t n i e j ą c y c h . Wśród

T a b e l a 3

Gospodarstwa zakupione przez r o l n i k ó w i n d y w i d u a l n y c h z zasobów PFZ w c e n t r a l n y c h gminach ВОР w l a t a c h 1974-1982 J e d n os t k a t er у t or 1 а 1 na Razem W grupach obszarowych o p ow i e r z c h n i o g ó l n e j w ha do 1,99 2,0-

-4, 99

5,0--6,99 7,0--7.99 ponad10 Ogółem 0OP n 583 359 176 32 16 6 X 100,0 61,6 30,2 5, 5 1.7 1,0 B e ł c h a t ó w n 126 57 45 19 3 2 X 100,0 45,2 35,7 15,1 2,4 1,6 Kami eósk n 90 50 33 5 ' 1 1 X 100,0 55,5 36,7 5,6 T i T 1.1 К 1 eszczów n 157 102 47 3 5 -X 100,0 65,0 29,9 1,9 3,2 -K l u k i n 210 150 51 5 1 3 X 100,0 71,4 24,3 2,4 0, 5 1,4 w tym na z a ł o ż e n i e nowych g os po da r s tw ВОР n 95 5 44 30 10 6 X 100,0 5, 2 46,3 31,7 10,5 6,3 B e ł c h a t ó w n 36 3 11 17 3 2 X 100,0 8,3 30,6 47,2 8,3 5,6 Kami eósk n 16

-

9 5 1 1 X 100,0 - 56,3 31,3 6,2 6, 2 К 1 eszczów n

u

-

6 3 5 -X 100,0 42,9 21,4 35,7 -К 1 uk i n 29 2 18 5 1 3 X 100,0 6,9 62,2 17,2 3,4 10,3 Í r ó ď ł o: j ak w t a b . 1.

(5)

r o l n i k ó w u b i e g a j ą c y c h s i ę o kupno d z i a ł e k z zasobów PFZ p r z e w a ż a l i w ł a ś c i c i e l e g os po d a r s t w ś r e d n i c h i d uż y c h , n a t o m i a s t g o s p o d a r stwa drobne ( do 2 ha) n i e b y ł y z a i n t e r e s o w a n e dokúpem z i e m i . Z o g ó l n e j l i c z b y s pr z e da ny c h d z i a ł e k 95 b y ł o p r z e z n a c z o n e na z a

ł o ż e n i e nowych g o s p o d a r s t w , w tym 49 o p o w i e r z c h n i 0 , 5 - 4 , 9 9 ha I 46 o p o w i e r z c h n i ponad 5 ha. N a j w i ę c e j nowych g o s po d a r s t w p o w s t a ł y c h na g r u n t a c h PFZ p o s i a d a ł y gminy B e ł c h a t ó w ( 3 6 ) i K l u k i ( 2 9 ) .

W o b r o c i e i n d y w i d u a l n y m l i c z b a t r a n s a k c j i k u p n a - sp r z e d a ż y d z i a ł e k r o l n i c z y c h b y ł a z n a c z n i e m n i e j s z a i w y n o s i ł a z a l e d w i e 272, Z czego ponad 90% d o t y c z y ł o j e d y n i e dokupu z i e m i . Wśród z m n i e j s z a j ą c y c h o b s za r p r z e w a ż a ł y g o s p o d a r s t w a o p o w i e r z c h n i 2-7 ha ( 8 5 , 6 X ) n a t o m i a s t wśród z w i ę k s z a j ą c y c h ob s za r g o s po d a r s t w a z g r upy 5-10 na ( 8 3 X ) ( t a b . 4 ) . Z p r z e p r o w a d z o n y c h badań w y n i k a , że g os p o d a r s t wa zmn i e j s z a j « c e o b s z a r z d ą ż a j « g ł ó w n i e do g r upy 2 ha, n a t o m i a s t z w i ę k s z a j ą c e ob s za r s t a r a j « s i ę o s i ą g n ą ć w i e l k o ś ć ponad 10 ha . W t en sposób z o s t a j e w y e l i m i n o w a n a j ako do c e l o wa grupa 2- -7 ha , gdyż j e s t ona zbyt duża na d z i a ł k ę przydomow« a zbyt mał a na g o s po da r s t wo r o l n e . Zdani em A. S z e m b e r g ( 1980) j e s t z n a c z n i e k o r z y s t n i e j , gdy dokúpem zi oml z a i n t e r e s o w a n e s« g o s p o d a r stwa duże, poni eważ s« l e p i e j p r z y g o t o wa n e do j e j z ag os p o d a r o w a n i a . Gdy o bs zar p o w i ę k s za g o s p o d a r s t wo m a ł e , z w y k l e musi s i ę t o ł ą c zy ć z wi ę ks zy mi I n w e s t y c j a m i i zmian« p r o f i l u p r o d u k c j i , co j e s t z n a c z n i e t r u d n i e j s z e .

E f e k t e m r uc hu g o s po d a r s t w j a k i wy s t ę p o w a ł w ВОР w l a t a c h 1970- 1982 s « zmiany l i c z b y i n d y w i d u a l n y c h g o s p o d a r s t w r o l n y c h . Na p r z e w a ż a j « c e j c z ę ś c i badanego o b s z a r u (84 w s i e ) n a s t ą p i ł spadek i c h l i c z b y , p r z y czym n a j s i I n i e j s z y ( o ponad 60%) zanotowano we w s i a c h Ru s z c z y n ( gm. K a m i e ń s k ) , Czyżów (gm. K l e s z c z ó w ) or az K a l i s k o (gm. B e ł c h a t ó w ) . W p o z o s t a ł y c h w s i a c h spadek l i c z b y g o s p o d a r s t w na ogół n i e p r z e k r a c z á i 40X i n a j m n i e j s z y b y ł we w s i a c h p o ł o ż o n y c h w gm. B e ł c h a t ó w (do 2 0 % ) , n a j w i ę k s z y n a t o m i a s t w gm. Kami e ńsk (20-60%). W zr o s t l i c z b y g os po d a r s t w zanotowano j e d y n i e w 6 w s i a c h ! Adamów, Lawy , K a ł d u n y , K o r c z e w - gm. B e ł c h a t ó w o r a z Nowy J anó w, t a r - gm. K i uk i ( t ab . 5 ) .

Spadek l i c z b y g o s p o d a r s t w i r ó w n o l e g l e w y s t ę p u j ą c y p r o c e s o d pł ywu ziemi r o l n i c z e j z g o s p o d a r k i i n d y w i d u a l n e j w p ł y n ę ł y na zmi any ś r e d n i e j w i e l k o ś c i g o s po d a r s t w a c h ł o p s k i e g o w l a t a c h 1970-1982. Zmni e j szeri i e p r z e c i ę t n e g o o b s z a r u i n d y w i d u a l n e g o g o s po d a r s t w a r o i - ' nego w y s t ą p i ł o w 50% wsi i o b j ę ł o zarówno w s i e o c h a r a k t e r z e t

(6)

y-T а b e I a 4

Gospoda r s t wa b i o r ą c e u d z i a ł w prywat nym o b r o c i e z i e m i ą (w ramach s e k t o r a I n d y w i d u a l n e g o ) w c e n t r a l n y c h gminach ВОР w l a t a c h 1970-1982 J ednos tka t er y t or i a I na L I czba t ran- sakc j I G os p o d a r s t wa o p o w i e r z c h n i o g ó l n e j w ha do 1,99 2, 0--4,99 5,0--6,99 7,0--9,99 ponad 10 sprz<jdaż ВОР n 272 24 104 129 10 5 X 100,0 8, 8 38, 3 47,4 3, 7 1,8 B e ł c h a t ó w n 112 9 36 58 6 3 X 100,0 8,0 32,1 51, 8 5,4 2,7 Kami eńsk n 81'. 15 41 25 - -X 100,0 18,5 50, 6 30,9 - -KI eszczów n 37 . . 15 18 3 1 • X 100,0 - 40, 6 48,6 8, 1 ? , 7 К I uk I n 42 - 12 28 1 1 X 100., 0 - 28, 6 66, 6 2,4 2,4 kupno ВОР n 272 4 34 114 95 25 X 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 B e ł c h a t ó w n 112 3 17 40 / 39 13 X 100,0 2,7 15,2 35,7 34, 8 11,6 Kami eńsk n 81 8 34 30 9 X 100,0 - 9, 9 42, 0 37, 0 11,1 К I es zczów n 37 - 6 19 9 3 X 100,0 - 16,2' 51,4 24, 3 8.1 K l u k i n 42 1 3 21 17 -X 100,0 2,4 7,1 50, 0 40, 5 -í r 15 d ł o i Państwowe B i u r o N o t a r i a l n e w P i o t r k o w i e T r y b u n a l - sk Im. powo r o l n i c z y m (gm. K l e s z c z ó w , K l u k i ) j ak I w s i e o znacznym u d z i a l e g o s p o d a r s t w dwuzawodowych (gm. B e ł c h a t ó w ) . Zmi any te na ogół n i e p r z e k r a c z a ł y 20%, a w y j ą t e k s t a n o w i ł y w s i e Hut a P o r a j s k a , Ru s z c z y n (gm. K a m i e ń s k ) , R og o wi e c , W o l i c a , Wo l a G r z y m a l i n a (gm. К I eszczów) Ku- f n i c a Ka s z e ws k a, 2ar (gm. K l u k i ) , w k t ó r y c h o s i ą g a ł y w a r t o ś ć o k oł o 40% ( t a b . 5 ) .

(7)

O popraw.ie s t r u k t u r y a g r a r n e j można mówić w p r z y p a d k u wsi p o ł o ż o n y c h w p o ł u d n i o w e j c z ę ś c i gmin Kamierfsk i K l e s z c z ó w , p ó ł n o c n e j c z ę ś c i gm. K l u k i or az p ó ł n o c n e j i z a c h o d n i e j c z ę ś c i gm. B e ł c h a t ó w . Tak w i ę c o b s z a r y o p o g a r s z a j « c e j s i ę s t r u k t u r z e o b s z a r o w e j wy s t ę p u j « w śr odkowej c z ę ś c i a n a l i z o w a n y c h gmi n, w b e z po ś r e d n i m s ą s i e d z t w i e Ko mbi nat u P a l i w o w o - E n e r g e t y c z n e g o i o b e j m u j « pas c i « g n « c y s i ę od wsi D a n i e l ó w (gm. K a mi e ń s k ) p r z e z gm. K l e s z c z ó w po w s i e p o ł o żone w p o ł u d n i o w e j c z ę ś c f gm. K l u k i . Na p ół n oc i p o ł u d n i e od wymi e n i on e g o pasa wsi z a r y s o w u j e s i ę poprawa s t r u k t u r y o b s z a r o w e j . Moż na w i ę c z a r y z y k owa ć t w i e r d z e n i e , że w y s t ę p u j « c e zmiany z m i e r z a j « w k i e r u n k u u t w o r z e n i a s t r e t y żywi c i e I skI e j d l a p o w s t a j « c e g o o - śr od k a p r z e my s ł o we go .

Z punkt u w i d z e n i a k s z t a ł t o w a n i a s t r u k t u r y o b s z a r o w e j obok лгмап o g ó l n e j l i c z b y g o s p o d a r s t w i i c h p r z e c i ę t n e j w i e l k o ś c i r ó w n i e ż ważne s« zmiany zac hodz« c e w p o s z c z e g ó I n y c h g r u p a c h o b s z a r o w y c h .

P r z y j m u j « c k r y t e r i a z a s t o s o wa n e p r z e z GUS można w y r ó ż n i ć i 1. g o s p o d a r s t wa drobne od 0, 5 do 1,99 ha , 2. g o s p o d a r s t wa mał e od 2 do 4, 99 ha, 3. g o s p o d a r s t wa ś r e d n i e od 5 do 6, 9 9 ha, 4. g o s p o d a r s t wa duże od 7, 0 do 9, 9 9 ha, 5. g o s po d a r s t w a w i ę k s z e ponad 10 ha . 1 Zmiany z ac ho dz « c e w l a t a c h 1979-1982 w t e j g r u p i e o b s z a r o w e j o b j ę ł y 77 w s i , w tym w 34 w s i a c h w y s t « p i ł spadek zaś w 43 w z r o s t l i c z b y g o s p o d a r s t w . W 7 w s i a c h n i e zanotowano żadnych zmian w s to s u n k u do roku 1970, a w 9 b r a k g o s p o d a r s t w b a d a n e j grupy. Zde cydowane z m n i e j s z e n i e l i c z b y g o s p o d a r s t w d r o b n y c h w y s t « p i ł o w gm. Ka mi e ó s k o r a z w p e r y f e r y c z n y c h w s i a c h gm. K l u k i . W ś r o d k o we j c z ę ś c i omawianych gmin o r a z we w s i a c h o k a l a j « c y c h m, B e ł c h a t ó w na- s t « p i ł w y r a i n y w z r o s t l i c z b y t y c h g o s p o d a r s t w , p r z y czym b y ł on s zy b s z y na t e r e n a c h r o l n i c z y c h a w o l n i e j s z y tam, g d z i e z a r o b k o w a n i e poza r o l n i c t w e m b y ł o już w c z e ś n i e j r o z p o w s z e c hn i o n e ( t a b . 5) . W badanym o k r e s i e z a s z ł y w o b r ę b i e g r upy g o s p o d a r s t w do 2 ha n i e t y l k o zmi any i l o ś c i o w e , l e c z r ó w n i e ż zmiany ś r e d n i e j w i e l k o ś c i t y c h g o s p o d a r s t w or az zmi any s t r u k t u r a t n e . W ponad 60% wsi u d z ia ł g o s p o d a r s t w d r ob ny c h w o g ó l n e j l i c z b i e g o s p o d a r s t w r o l n y c h w z r ó s ł ,

(8)

S t r u k t u r a obszarowa I n d y w i d u a l n y c h gos po da r s t w J e d n o s t k a t e r y t o r i a l n a Rok. n_X L i czba gospo- dar 5 tw ogół em How i erzch- n ! u g o s p o d a r s t w w ha L i czba i 0, 5- 1,99 i i c z ba pow i er zch- nia 1 2 3 4 5 6 7 ВОР 1970 n 6953 39566,85 1222 1Ć06.78 X 100 100 17,6 _4,1 1982 n 5756 32266,35 1173 1462,92 X 100 100 20,4 _{4 1} -M. BEŁCHATÓW 1970 n 864 2374,90 427 532,40 X 100 100 48,4 22,4 1982 n 932 2086,71 447 517,26 X 100 100 53, 8 24,8 Gm. BEŁCHATÓW 1970 n 2211 13666,63 205 • 279,30 X 100 100 9, 3 2,1 1982 n 1978 11940,07 269 348,89 X 100 100 13,6 2,9 1. Adamów, A p o l l nów, Anastazów 1970 n 53 373,36 5 6,25 X 100 100 9, 4 1.7 1982 n 58 398,80 6 9, 23 X 100 100 10,3 2, 3 2. Augustynów 1970 n 65 517,00 4 5, 56 X 100 100 6,2 _1.1 1982 n 57 525, 14 3 3,77 X 100 100 ‘j . 3 0, 7 3. Bukowa 1970 n 54 514,40 - -X 100 100 - _I 1982 n 50 400,03 5 6, 43 X 100 100 10,0 1,6 4. Dob i ec i n K o l . , _Šk Oob i ec i n Zw i e- % r zchów 1970 ri 84 420,5 8 11, 10 X 100 100 9. 5 2. 5 1982 n 78 402,71 6 7, 50 X 100 100 7, 7 1,9 . 5. Dobr z e l ó w 1970 n 57 260,04 6 6,66 X 100 100 10,5 2.6 1982 n 61 233,80 16 19,10 X 100 100 26,2 8,2 6. Dorniochowice 1970 n 74 326,22 18 23 ,04 X .100 100 24, 3 7.1 T a b e l a 5 r o l n y c h w c e n t r a l n y c h aminach ВОР

p o w i e r z c h n i a g os po d a r s t w we d ł u g grup obs zarowyc h

— — ----. Wsooł- I czynnik koncen- ' 2. С-4 ,99 5, 0 -6,99 7, 0 -9,99 ponad 10 l i c z ba powi er z chn i a 1 i C<2 - ba powi er z - chn i a 1 i c z ba j o w i e r z- chn i a I i czba pow i er z -chn i a t r a c j i j terytor- jalnej I Ď 9 10 11 i_ — 1 i 13 14 15 I 6 2358 33,9 8044,2820, 3 1309 18,6 7655,78 19,8 1176 16,9 9893,98 25, 0 88812,8 12186,03 30, 8 0, 359 1911 33, 2 6561,67 20, 3 91Ś 15,9 53S5.77 16,7 974_16,9 8048,45_{25, 0} 783_13,6 10797,54_{33, 5} _0,379 339 38, 3 935,3 39,4 72 6,1 439,76 18,5 34 3,8 296,08 12,5 12 1,4 171,36 7,2 0 , 153 264 34, 1 851,77 40,8 65 7.8 385,94 18,5 27 3,2 208, 1,4 10,0 9 1.1 123,60 5, 9 0,139 787 35, 6 283ü, r 8 20,7 480 21,7 2931,54 21,4 468_21,2 3934,56 _{2 8,07} 271 _12,2 _27,13702,35 _0,314 681 34 ,4 2<.26,52 20,3 360 16,2 2136,52 17,9 39319,9 27,23252,9b 276 13,9 3775, 18 3 1.7 0,337 14 . 26,4 5U, 12 13,4 13 24,5 75,01 20, 1 8 15,1 66 ,84 17,9 13 24, 6 175,14 46, 9 0,321 16 27,6 '• 1 i 4 •* 11,0 £ 15,5 50, ’4 12,7 *16 ? 7 ,6 ’ 40, Ы) 35,2 11 19,0 146,81 36,8 0,320 11 16,9 38,28 7.4 19 ■ 29,2 112,70 21,9 17 26, 2 141,78 ? 7 , 4 14 21, 5 218,68 42, 3 0, 300 8 14,0 23,84 4. 5 12-21, 0 73, 17 13,9 16 26, 1 129,91 24,7 18 31, 6 294,45 56,2 0,302 5 9,2 18,35 3,6 15 27, 8 94 ,45 16,4 15 27, 6 2 } , 5131,25 19 35,2 270,35 52, 5 0, 213 9 18,0 32,4 1 8. 1 9 18,0 56, 12 14 , U 12 24, 0 9é , 9 6 24, 2 15> 3 0 , 0 208,16 52,1 0,302 4 1 48, 8 140,30 33,4 17 20, 2 97. 00 23. 1 13 15,5 108,80 25, 9 5 6 , 0 63, 30 15,1 0, 300 42 53, 8 146,58 36,4 13 16,7 77, 10 19,1 11 14, 1 96,45 24, 0 67, 7 75,08 16,6 0, 279 33 57, 9 128,7 49, 5 14 24,6 84 ,14 32,3 3 5 , 3 27, 09 10,4 1 1,8 5. 213,45 0,215 30 49,2 112,90 48, 3 11 18,0 64, 20 27,4 3 5 , 0 24, 15 10,3 1 1,6 13,45 5,6 0, 203 31 41, 9 102,09 31, 3 7 9, 5 41,51 12,7 15 20, 3 124,45 38,1 3 4 , 0 35, 13 * 10,8 0,347

(9)

г—

₁

2 3 4 5 6 7 1982 n 55 274,89 10 12,41 X 100 100 18,2 4,5 7. Helenów, Kanada 1970 n 44 249,32 4 _{5, 40} X 100 100 9,1 2,2 1982 n 41 241,32 3 4 , 13 X 100 100 7, 3 1,7 8. Hu t a 1970 n 49 323,49 6 _8,40 X 100 100 12,2 2,6 1982 n 46 291,02 5 7,36 X 100 100 10,9 2,5 9. J a n i n a , M i c h a ł ó w 1970

n

17 121,94 3 4,59 X 100 100 17,6 3,8 1982 n 12 84,40 1 _1,09 X 100 100 8, 3 1.3 10. Janów 1970 n 43 377,05 1 1,56 X 100 100 2,3 0,4 1982 n 30 268,71 2 2,14 X 100 100 6, 7 0 , 8 I 11. J ó z e f ó w , Mi ko-s zyce 1970 n 27 257,02 3 5,74 X 100 100 11,1 2,22 1982 n 19 218,44 - -X 100 100 - -12. K a l l s k o 1970 n 52 421,09 - -X 100 100 - -1982 n 11 92,66 2 2,24 X 100 100 18,2 2,4 j 13. K a ł d u n y 1970 n 47 255,82 4 3,54 X 100 100 8, 5 1,4 1982 n 28 189,0 2 1,95 X 100 100 7,1 1.0 14 . K i e I ch I nów 1970 n 51 269,39 4 5, 96 X 100 100 7, 8 *• * ^ 1982 n 40 268,71 3 4, 32 X 100 100 7, 5 1,6 15. K o r c z e w 1970 n 38 178,27 6 7, 20 X 100 100 15,8 4, 0 1982 n 41 225,48 1 1,94 X 100 100 2,4 0, 9 16 . Ks i ęży Mł yn 1970 n 42 165,01 15 23, 10 X 100 100 35,7 14,0 1982 n 32 143,72 7 10,31 X 100 100 21, 9 7, 2 1abeI a 8 9 10 ' 11 1

_{J E ]}

_Г ₁₃ 14 1 15 1ó 24 43, 6 81,47 29, 6

V

í 53,04 19,3 ---7 12,7 57, 81 21, 0 5 9,1 70, 16 25, 6 0, 359 18 41, 0 58,04 23, 3 10 22, 7 60,60 24, 3 6 13,6 47,48 19,0 6 13,6 77, 00 31,2 0, 330 16 39, 0 50,41 20, 9 9 22, 0 53,33 22,1 7 17,1 56,93 23, 6 6 14,6 76,52 31,7 -0,317 12 24, 5 44 ,26 13,7 9 18,4 54,43 16,8 16 32, 7 137,08 42,4 6 12,2 79,32 24, 5 0,264 14 30,4 53, 70 18,4 12 26,1 74,44 25,6 817,4 63, 90 22, 0 7 15,2 91, 62 31,5 0,294 2 11,8 6, 62 5,4 6 35, 3 36,82 31,8 5 , 9 8, 31 6 . 8 5 29,4 63, 6 52, 2 -0, 3 14 1 8 , 3 3,96 4,7 5 41, 7 30,33 35, 9 2 16,7 16,44 19,5 3 25, 0 32,58 38,6 • 0, 217 8 18,6 7, 626,72 8 18,6 45, 6 12, 1 11 25, 6 90, 32 24 , 0 15 34, 9 210,85 55, 9 0, 265 4 13,3 15.53 5, 8 4 13,3 24,90 9 , 3 12 40, 0 102,98 38, 3 8 26, 7 123, 16 45, 8 0, 267 3 11,1 11,40 4.4 3 11,1 19,61 7 , ? 9 33, 3 23,56 28, 6 9 33, 3 146,71 57, 1 0 , 3 I0 5 26, 3 19,44 8 , 9 3 15,8 17,82 8,2 3 15,8 22, 28 10,2 8 42, 1 158,90 72, 7 0, 329 12 23,1 39,0 9,3 12 23, 1 70,08 16,6 13 25, 0 122,46 29, 1 15 28, 8 189,55 45, 0 0, 249 1 9. 1 2, 47 2,7 1 9, 1 5,17 5. 6 2 18,2 17,45 18,8 5 45,4 65,33 70, 5 0, 313 20 42, 5 79, 60 31.1 10 21,3 60. 5 23. 6 11 23,4 89,74 35,1 2 4 . 3 22,44 8 , 8 0, 239 8 28, 6 32,41 17,1 7 25, 0 41,42 22, 0 7 25, 0 59, 38 31,4 4 14,3 53, 84 28, 5 0,274 19 37,3 60, 32 22,4 15 29,4 83. 00 31. 1 9 17,6 70, 35 26,1 i 7 , 9 48, 96 18,2 0, 277 15 37, 5 54,14 2 0 ,1 4 10,0 24,05 9, 3 12 30, 0 104,98 39, 1 6 15,0 80, 23 29, 9 0,384 17 * 4 , 7 65,94 37, 0 a 21, 1 45,76 25, 7 Ё 15,8 46. 08 25 . 8 1 2 . 6 13,29 7, 5 0, 263 16 39, 0 55, 19 24, 5 15 36,6 81,71 40, 7 7 17,1 54, 7224, 3 2 4 . 9 21, 92 9 . 6 0 , 193 17 40, 5 56, 14 34,0 5 11,9 30,60 18,5 3 7, 1 23,05 14,0 2 4. 8 32, 12 19,5 0, 371 17 53, 1_> 61, 17 42, 6 3 9, 4 17,51 12,2 3 9, 4 25, 26 17,6 2 6, 2 29, 47 20,4 0, 332

(10)

i 1 3 5 ~ 6 7 17. Kur n o * I 1970 n 56 174,59 10 11,50 X 100 100 17,9 6, 6 1982 n 52 181,98 16 19,24 X 100 100 30,8 10,6 18. Kur nos 11 1970 n 90 434,16 14 20, 10 X 100 100 15,5 4,6 1982 n 84 383,19 14 19,03 X 100 100 16,7 _{5, 0} 19. Ludwików 1970 n 91 279,00 25 29,75 X 100 100 27,5 10,6 1982 n 83 247,84 38 48,32 X 100 100 45,8 19,5 20. Lawy 1970 n 41 290,87 2 2,94 > X 100 100 5 , 0 1,0 1982 n 44 251,48 5 8, 16 X 100 100 11,4 3,2 21. Łękawa 1970 n 127 951,8 6 6, 96 X 100 100 4,7 0,7 1982 n 115 904,52 16 17,85 X 100 100 13,9 2, 0 22. Mazury 1970 n 51 253,42 4 5,84 • X 100 100 7, 8 2, 3 . ₁₉₈₂ n 45 224,12 4 4, 38 X 100 100 9, 0 2, 0 23. Mokracz 1970 . n 17 100,00 1 1,45 X 100 100 5, 9 1.4 1982 n 16 128,79 ₁ _* 1, 10 X 100 100 6 , 3 0 , 8 24. Mys zak i 1970 n 36 308,17 - - 4 ■ X 100 100 “ -1982 n 30 230,50 4 2,65 X 100 100 13,3 _1,1 25. N i e d y s z y n a 1970 n 78 418,27 3 4,11 X 10Q 100 3,8 _1,0 1982 n 71 346,00 6 6,24 X 100 100 8, 4 _1,4 26. O l e ś n i k 1970 n 72 438,31 8 11,12 X 100 100 _% 11,1 2,5 1982 n 61 322,58 12 13,75 X 100 100 19,7 4,2 27. Podwody, Podwody Ко I . 1970 n 83 547, 16 5 8,8 X 100 100 6, 0 1,6 T abe l a 5 ( c d . ) 8 9 10 11 12 13 14 15 16 40 129,40 5 25,45 1 8,24

_

71,4 74,1 8. 9 14,6 1,6 4,7 * - 0, 173 22 67,72 1C 59,10 2 14,71 2 21,21 -42, 3 37,2 19,3 32,5 3,8 8,1 3, 8 11,6 0,337 41 152,93 18 101,0 ' 12 98, 88 5 61, 25 -45, 6 35,2 20,0 23, 3 13,3 22, 8 5 , 6 14,1 0,282 39 121,55 15 93,05 11 93,81 5 55, 75 -46,4 31,7 17,9 24, 3 13,1 24,5 5 , 9 14,5 0,322 54 173,17 9 54,18 3 21, 90 - - -59, 3 62, 1 9, 9 19,4 3, 3 7, 9 -■ - 0, 250 30 102,79 10 52, 47 4 31,62 1 12,69 -36,2 41, 5 12,0 21, 2 4, 8 12,8 1.2 5,1 0, 154 9 31,77 13 76, 13 9 75, 6 8 94 .34 -21, 9 14,4 31,7 26,2 21, 9 26, 0 19,5 32,4 0,217 19 77,92 9 50,56 6 51, 49 5 63, 35 -43,2 31,0 20,4 20,1 13,6 20,5 11.4 25,2 0, 279 32 125,2 26 161,46 33 279,08 30 379,10 -25,2 13,2 20,5 17,0 26, 0 29,3 23, 6 39,8 0, 256 23 76,74 16 96,56 30 249,96 31 463,41 -20, 0 8 , 5 13,9 10,7 26, 1 27, 6 26, 1 51, 2 0, 357 27 100,62 7 40,04 12 96, 88 1 10,04 -53, 0 39,7 13,7 15,8 23, 5 38, 2 2 , 0 4, 0 0, 226 24 ' 0 1 , 8 3 9 53,83 6 49, 18 2 25, 26 -53, 3 40, 8 20, 0 24, 0 13,3 21, 9 4,4 11,5 0, 250 4 15,00 8 47,38 3 24,39 1 11,18 -23,5 15,6 47, 1 47,4 17,6 24 ,4 5. 9 11,12 0, 191 1 3,75 4 24,17 8 62, 86 2 36,91 -6, 3 2, 9 25, 0 18,8 5 0, 0 48, 8 12.4 28, 7 0, 250 6 21,72 8 49, 50 13 111,80 9 125,15 -16,7 7, 0 22, 2 16,1 36,1 36, 3 25, 0 40,6 0, 225 9 31,87 2 12,32 7 60, 05 8 123,51 -30, 0 13,9 6, 7 5 , 3 23, 3 26,1 • 26, 7 53, 6 0 , 380 38 141,74 21 125,54 12 97, 80 4 49, 08 -48,7 33, 9 26, 9 30, 0 15,4 23,4 5, 1 11,7 0, 246 25 96,27 13 75, 18 20 161,84 7 96, 55 -35,2 22, 1 18,3 17,2 28, 2 37,1 9 , 9 22, 2 0, 283 23 83,26 10 60, 8 23 187,45 8 95, 68 -31, 9 19,0 14,0 13,9 31, 9 42, 8 11,1 24 ,8 0, 281 23 84, 76 9 55, 09 9 24 ,36 8 94, 62 -37,8 26,3 14,7 17,1 14,7 23, 1 13,1 29, 3 0, 348 24 78,48 27 171,80 16 129,12 11 158,96 -28, 9 14,3 32, 5 31,4 19,3 23, 6 13,3 29,1 0 , 222

(11)

1 2 3_ u ' 5 6 7 1982 n 79 510,63 6 7,52 X 100 100 7,6 1,5 26. P o r ę b y Grochol ski e 1970 n 14 0,20 í 5 . В X 100 100 12,8 4,1 1982 n 34 111,73 11 14,12 X 100 100 32,4 12,6 29. P o s t ę k a 1 i ce 1970 n 58 371,00 - -% _X 100 100 -1982 n 43 339,28 1 1,69 X 100 100 2 , 3 0, 5 30. P o s t «ка 1 i ее Ко 1 o-n i a 1970 n 48 281,70 2 2, 80 X 100 100 4,2 1,0 1982 n 46 243,0 7 9,67 X 100 100 15,2 4, 00 31. Rzesawa 1970 n 31 229,29 - -X 100 100 * -1982 n 27 165,64 2 2, 12 X 100 100 7.4 1.3 32. W i e l o p o l e 1970 n 50 315,30 4 5,42 X 100 100 8, 0 1.7 1982 n . 40 293,20 3 3,97 X 100 100 7.5 1,4 33. Wol a K r u s z y ń s k a 1970 n 39 258,00 3 3,89 X 100 100 7, 7 1.5 1982 n 35 272,88 2 2,12 X 100 100 5, 7 0 , ö ЗА. Wol a M i k o r s k a 1970 n 86 506,36 6 11,94 X 100 100 7, 0 2. 3 1982 n 80 423,91 7 * 12,22 X 100 100 8, 8 2, 9 35. Wó l k a Łukawska 1970 n 62 460,19 2 2, 80 X 100 100 3,2 0, 6 1982 n 51 380,57 3 3, 29 X 100 100 5 , 9 0. 9 36. Zawady 1970 n 41 231,42 2 2, 96 X 100 100 4, 9 1.3 1982 n 55 264,45 14 17,7 X 100 100 25, 5 6, 7 37. Zawedów 1970 n 71 590,00 1 1,56 X 100 100 1.4 0 , 3 1982 n 61 407,61 7 8, 3 X 100 100 11,5 0, 2 Ta b e l a 5 ( c d . ) 8 9 -i0 11 12 13 14 15 16 29 102,40 16 98 92 15 125,71 13 176,08 36 7 20,0 20 .3 19 u 19 .0 24,6 16,4 34,5 0. 314 26 9 i ,81 4 20 84 1 7,91 1 13,84 -71. 8 6 5, 5 10 .2 14 9 2, 6- 5, 6 2.6 9,9 0 , 213 17 56,62 3 17 65 1 23,34 - -50, 0 50,7 8, 8 15 8 ß, 8 20, 4 - - 0 , 425 20 68, 80 14 79 34 16 127,46 8 95,4 34, 5 1Й.5 24 .1 21 4 27 .6 34 ,4 13,8 25,7 0 . 240 5 16,07 11 70 97 18 147,14 8 103,41 . 11, 6 4.7 25 .6 2U 9 41. У 43,4 18,6 30,5 0, 264 20 76,0 13 78 83 10 87,0 3 37,07 41, 6 27,0 27 .1 28 0 ' 20 .8 30,9 6,3 13,1 0, 236 16 62,02 13 76 66 7 38,84 3 35,81 . 34, 8 25,5 28 .3 31 5 15 .2 24,2 6, 5 14,8 0 . 278 8 J O , 24 9 53 91 9 65,76 6 79,38 25, 8 13,2 29. 0 23 5 25 .8 28,7 19,4 34,6 0.237 9 33,45 8 43 08 3 26,81 5 60,18 _ 33,₄ 20,2 29 .6 26 0 11 .1 16,2 18,5 36,3 0 . 292 7 25,76 20 114,2 15 1 2 3 , ^ 4 46,32 14, 0 0,2 40 .0 36 2 30. 0 3 9 , 2V 8, 0 14,7 _{o ,}218 b 19,43 11 64 06 15 123,54 6 82,20 12, 5 6, 6 27 ,5 21 8 37 .5 42, 1 15,0 28,1 0. 234 12 4 3 , ?4 10 58 73 8 67,78 6 84,36 .. 30, a 16,8 25 .6 22 7 20 .5 26,3 15,4 32,7 0 . 306 6 21,49 11 64 43 9 75,94 7 108,90 17. 1 7, 9 31 .4 23 6 25 .8 27, 8 20,0 39, 9 0, 296 29 109,91 25 139,25 20 166,6 6 70,66

m

33, 7 21,7 29 .1 27 5 23 .2 33,0 7,0 15,5 0, 245 36 133,68 17 89 11 13 104,14 7 84,76 45, 0 31,5 21 .2 21 0 16 .2 24, 6 8, 8 20,0 0. 261 19 69,63 i 12 79 52 15 129,3 ■ 14 178,94 _ » 30, 6 15,1 19 .4 17 3 24 .2 28,1 22, 6 38,9 0, 263 13 46,51 5 31 81 19 161,82 11 137, 14 25, 5 12,2 9. 3 ₈, 37 .2 42,5 21, 6 36,0 0,229 16 47,04 8 47 52 13 110,24' 2 23,66 39, 0 20,4 19 .5 20 5 3 1.7 47,6 4.9 10,2 0,273 19 58, 10 1 16 5 '■13 103,32 6 68,83 34, 5 22,0 5, 5 6 , i 23 .6 1 39,1 10,0 26, 0 0,379 5 19,25 17 95 37 35 2 89,4 8 13 184,34 7 i 1 3,3 23 .9 16 2 49 .3 49, 0 18,3 31,2 0 , 195 18 64,31 11 68 19 13 100,71 12 174,28 29, 5 13,0 )8 16 7 21 .3 24,7 19,6 42,7 0 . 198

(12)

4,'. Nina Joachlmlak 1 2 3 L 5 6 7 38. Zawadów Ко 1. 1970 n 33 277,10 1 1,18 X 100 100 3,0 0,4 1982 n 30 262, <11 - -•.X I00 100 * -39. Zdz i e s z ú 11ce Do 1 ne 1970 n 55 289,34 7 11,83 X 100 100 12,7 _4,1 1982 n 51 24 2,04 11 15,44 X 100 100 21,6 43, 1 40 . Zdzi e s z u 11ce Górne 1970 n 95 511,06 6 8,40 X 100 100 6,3 1,6 1982 n 86 439,07 ’ 7 11,08 X 100 100 8,1 2,5 Gm. KAMIEŃSK 1970 h 1499 6652,88 428 560,33 X 100 100 28,5 8,4 1982 n 1012 4463,80 292 371,33 X • 100 100 28,8 8,3 1. B a r c z k o w i c e 1970 n 121 272,80 64 81,28 X 100 100 52,9 29,8 198*Р n 88 213,66 47 57,31 X 100 100 53,4 26,8 2. Oan i e Iów 1970 n 52 470,02. - -X 100 100 - -1982 n 39 349,29 - -X 100 100 - -3. Dąbrowa Al e ks andr ów 1970 n 46 396,00 - -X 100 100 - -1982 n 33 294,34 2 2,49 X 100 100 6.1 0,8 4. G a ł k a w i c e Nowe Pod j e z i o r o 1970 n 68 504,02 - -X 100 100 - -1982 n 36 266,46 - -X 100 100 - -5. G a l k o w i ce S t a r e 1970 n 104 568,78 11 20,46 X 100 100 10,5 3,6 1982 n 61 472,38 2 2,45 X 100 100 3,3 0,5 6. Gorr<ędów 1970 n 168 438,70 70 114,02 X 100 100 41,7 26,0 1982 n 143 408,25 53 72, 16 X 100 100

J

r 37,1 17,7

ir,amiftiiy struktury .»qramej л c<*n« га Iných grilnách flCP

T a be l a 5 ( со. ) 8 q Л 0 Г Л : . : П З Т “ Т ~ U 15 16 4 i 13,4 č 18,2 í 37,20 11 I 86,68 . 11 139,1} 1 ? 1 _{r »} j J ~f _{t 13.4} I 33,3 31,3 ■ 33,3 50,2 i 0,244 6 i 18,02 c S 30,63

I

9 • M , 55 10 1-2,71 20,0 j 6,8 16,7

6 37,77 2 14,77 1 10,52 36,(4 4 3,7 6 , ô 17,7

_■

_.

266 7 22,5 5 18,44 5 40,87 16 2 10,04

-21,2 7, 6 _9,1 6, 3 15,2 13,9 48,4 71,4 ₀

_,

270 22 88,22 14 j 87,64 18 _150,66 ₁₄ ₁₇₇

_,

₅₀ 32,3 17

_'

_‘

1

-

_

47, 7 62,3 6, 8 15,2 2,3 7,1 - - 0,329 18 58,52 1 5, 96 1 7,31 1 10,84 48,6 56,3 2.7 5, 7 2,7 7 , 0 2,7 10,5 0, 298 6 24,54 16 92,40 15 127,50 20 289,00 10,5 4, 6 28, 1 17,3 26, 3 23, 9 35,1 54,2 0,231 9 28', 13 7 39,76 17 ' 144,20 8 116,39 , 21, 4 8, 5 16,7 12,1 40,5 43,7 19,0 35,2 0,268

(14)

... ...„ ... 2 ₄ c ₆ ₇ Grr>. KLESZC.VOÄ 1970 Г) 1261 8507,65 85 133,66 X 100 1 100 6,7 >,6 1982 n 97^ j Ł 3 38,88 97 139,27 X 100 100 9, 9 _2,2 1. A I »k s.inuroft 1970 n 31 ч?П7 ,00 X 100 100 - -1902 n 16 117,01 -X 100 100 2. An ton i ówWd 1970 n 60 379, 19 2 2, 80 i X 100 100 3,3 0,7 1962 n 50 3 1 9 , 2 i . 1 _1,72 X 100 100 2,0 U , 6 3• B 09um í ł б л , Ka ro I <5«v I97p n 4 1 4(j4 ,96 -X 100 100 -1982 n 32 273,68 2 1,57 'X 100 100 o ,2 0,6 4. Czyľ óv» 1970 n 76 , 561,00 4 7,52 X 100 100 5,3 1,3 j 1982 n 28 150,55 4 7,28 X 1U0 100 14,3 4,8 5. Dęb i n j 1970 n 55 332,00 4 7,12 X 100 100 7, J 2,1 I , ₁₄₈₂ _n ₅₄ _281,72 _{' 14} _{19, b i} X 100 100 25,9 7,0 6. f au s t y n dw 1970 n 22 177,03 -% 100 100 • -1982 ri 14 133, 1 1 -X ' 100 100 - -7 . F 0 I war к 1970 n 45 2 8í), э.а 4 5,56 X 100 100 8 ,9 . 2 , 0, 1982 n 36 2 2 i;,25 9 12 .i.9 X 100 100 25,0 5,o 8. Kamjeri 1970 n 60 469,47 1 0,57 X 100 100 1,7 0,1 1982 n 46 3 72,22 3 4,99 X 100 100 6,5 1,3 9. К I e s / с záw 1970 n 83 c.53,78 16 21,12 X 100 100 13,3 3,8 1982 n 76 512,17 12 _16,21 ^1 X 100 100 15,8 3,2 10. Kurów 1970 n 66 575, 00 2 3,48 ■í 100 100 3,0 0,6 1УЬ2 n 66 557,82 2 2, 9 X 100 100 3,0 0, 5 4 7 . _{TabeI a} _{5 ( c d .} 8 9 10 11 12 13 14 15 16 369 1288,68 293 1734,0E 295 2501,56 219 2849,70 29,3 15,1 23,2 20,4 23,4 29,4 17,4 35/3 0 ,288 309 1087,5 184 1050,94 224 1821,39 165 2239,78 31,6 17,2 18,8 16,6 22,9 28,7 16,8 35,3 0 ,318 10 38,60 9 46,92 9 75,85 3 45,63 32,3 18,6 29,0 22,7 29,0 36,6 9,7 22, 1 0 ,248 3 10,03 5 29,50 4 _{32; 51} ₄ _{64 ,97} 18,7 7,3 31,3 21,5 25,0 23,7 25,0 47,5 0 ,289 20 73,20 20 113,0 11 94 ,57 7 95,62 33,3 19,3 33,3 29,8 18,4 25,0 11,7 25,2 0 ,265 23 77,40 10 56,95 6 48,0 10 135, 17 46,0 24 ,2 20,0 17,8 12,0 15,0 20, 0 42,4 0 ,312 6_14,3 24 ,06_6,0 3 16,06 12 103,44 20 261,40 7,1 4, 0 28,6 25,5 50,0 64, 5 0 , 172 7 24,87 3 17,36 9 77,98 11 151,90 21,9 9,1 9,4 6,3 28,1 28,5 34 ,4 55,5 0 286 15 -1 57, 15 18 108,72 24 199,66 15 187,95 19,7 10,2 23,7 19,4 31,6 35,6 19,7 33,5 0 ,238 5 _17,8i ; 10, 10_6,7 9 49, 14 8 61,03 2 23,10 25,0 32,6 28,6 40,6 14,3 15,3 0 206 19 70,30 12 70,33 15 _122,55 ₅ _61,7 34,5 21,2 21,8 21,2 27,3 36,9 9, 1 18,6 0 254 15 53,29 7 40,52 14 _114,33 ₄ _53,95 27,8 18,9 13,0 14,4 25,9 40,6 7,4 19,1 0 356 5 19,50 3 18,65 8 68,2 6 70,68 22,7 11,0 13,6 10,5 36,4 38,5 27,3 40,0 0, 197 2 8,40 1 5,60 6 _{50, 10} ₅ _69,01 14 ,3 6, 3 _7,1 _4,2 _43,0 _37,6 _35,7 451,8 _{0, 198} 17 61,20 8 51,04 9 _72,90 ₇ _{94 ,68} 37,8 21,4 17,8 17,9 20,0 25,5 15,5 33,2 0, 305 9 32,59 5 29,15 8 _{65, 10} ₅ _82,96 25, 0 14,7 13,9 13,1 22,2 29,3 13,9 37,3 _{0, 398} 15 58,8 15 88,5 11 _93,28 ₁₈ _228,32 25,0 12,5 25,0 18,9 18,3 19,9 30,0 48,6 _{0, 222} 9 27,28 7 31,80 12 _98,43 ₁₅ _199,72 19,6 7,3 15,2 11,2 26,1 26, 4 32,6 53,8 0, 136 18 21,7 60,310,9 1315,6 77,4814,0 2024, 1 31,0171,6 1619,3 223,2840,3 _{0, 363} 24 87,83 9 53,45 13 108,53 18 246,15 31, 6 17,1 11,8 10,4 17,1 21,2 23,7 48, 1 _{0, 359} 11_16,7 _{6, 0}34,76 12 70,56 14 121,94 27 344 ,26 18,2 12,3 21,2 21,2 40,9 59, 9 0, 243 21 Q л a_{J 1 1 0} 70,39_12,6 4_{5, 1} 26,2 2 16 133,54 23 324,77 4,7 24,3 23,9 34,8 58,3 0, 300

(15)

Nina Joachtmlak 1

г

(16)

Nina Joac’ilmiak 1 2 3 5 6 7 1982 n 4 1 395,35 1 1,49 X 100 100 2,4 0,4 3. Ka s z ew i ce 1970 n 176 1342,00 14 17,08 X 100 100 8,0 1,3 198-2 n 167 1155,57 20 25,71 X 100 100 12,0 2.2 4. KdWdtCf 1970 n 9 113,00 - -

1

X 100 100 - -1982 n 0 109,00 - -X 100 100 .* -5. K l u k i 1970 n 13 1 540,64 26 35,1 X 100 100 19,8 6. 5 1982 n 97 459,74 15 17,98 X 100 100 15,5 3,9 6. K u ź ni ca Kaszewska 1970 n 32 270,94* 1 1,54 X 100 100 3,1 0, 6 1982 n 28 182,11 2 2,75 X 100 100 7,1 1.5 7. Nowy Janów 1970 n 68 416,06 4 5. 8 X 100 100 5, 9 1.4 1982 n 73 474,40 4 5, 55 X 100 100 5.5 1.2 8. Os i na 1970 n 104 570,62 7 7,91 \ X 100 100 6, 7 _1.4 1982 n 83 647,67 1 0,81 X 100 100 1.2 0.1 9. P a r z no 1970 n 108 738,10 7 8,99 X 100 100 6. 5 1.2 1982 n 81 613,35 6 8,22 X 100 100 7.4 1.3 10. R o i d z i n 1970 n 56 507,28 1 0,94 * 100 100 1,8 0.2 1982 n 53 594,63 - -X 100 100 - -11. S t r z y ż e w i c e 1970 n 79 551,77 4 5, 76 X 100 100 5.1 _1.1 1982 n 71 589,25 - -X 100 100 - -12. ác i chawa 1970 n 61 463,23 2 2,84 X 100 100 3,3 0, 6 1982 n 53 355,06 5 5.11 X 100 100 9,4 _1.4

/

_______________Przemiany s t ruktury agrarnej л centralnych gninach ВОР 51 T a b e l a 5 ( cd . ) 8 9 10 11 12 13 14 15 16 6 14,6 22,11 5. 6 10 24,4 61,27 15,5 7 17,1 65,8016,6 17 41,5 244,48 61,9 0,248 -38 21, 6 126,54 9,4 41 23,3 230,67 17,2 ' 34 19,3 269,4 8 20, 1 49 27,8 698,23 52, 0 0,286 53 31,7 197,53 17, 1 39 23,3 230,64 20, 0 19 11,4 156,78 13,6 36 21,6 544,91 47,1 0,357 3 33,3 18,69 16,5 2 22,2 18, 16 16,2 4 44,5 76,15 67,4 0,246 2 25, 0 13,4 12,3 225, 0 19,017,4 4 50, 0 76,60 70,3 0,215 52 39, 7 168,08 31,1 41 31,3 227,39 42,1 9 6 . 9 75,60 14,0 3 2,3 34,47 6,4 0,133 40 49, 5 171, 10 37,2 15 15,5 89. 19 19,4 1313,3 110,24 24,0 6 6.2 71,23 15,5 0,306 8 25, 0 28,32 10,5 5 15,6 31,60 11,6 8 25, 0 71,28 26,3 10 31,3 138,20 51, 0 0,272 9 32,2 32,91 18, 1 8 28, 6 47,42 26,0 2 7.1 16,49 9.1 7 25,0 82,54 45, 3 0,287 22 32,3 78,98 19,0 21 30,9 123,69 29,7 1116,2 90,09 21, 7 10 14,7 117,50 28,2 0,251 24 3 2 ,4 80,62 17,0 10 13,7 59,44 12,5 21 28,7 36,9175,12 14 19,2 153,67 32,4 0,264 46 44, 3 165,6 29,0 25 24, 0 151,25 26,5 18 17,3 26, 0148,5 8 7,7 97,36 17,1 0,266 11 13,2 44 ,91 6 , 9 20 24,1 121,79 18,8 34 41,0 44,3287,02 17 20,5 193,13 29,9 0,229 30 27, 8 100,40 13.6 26 24,1 150,82 20,5 27 25,0 217,0729,4 18 16,6 260,82 36,3 0,377 32 39,6 116,44 19,0 13 16,0 81.3 13.3 14 17,3 117,9219,2 16 19,8 289,47 47,2 0,365 7 12.5 23,80 4.7 10 17,9 59,60 11,8 19 33, 9 163,02 32,1 19 -33,9 259,92 51,2 0,228 5 9. 3 18,25 3.1 9 17,0 54,90 9.2 20 37,7 28, 1167,00 19 17,0 354,48 59, 6 0,533 15 19,0 60,75 11,0 24 30,4 142,84 25, 9 ?D 32,9 220,4239,9 10 12,6 122,0 22,1 0.277 13 18,3 47, 18 8,0 18 25, 3 106,33 18,0 20 28,2 168,33 28, 6 20 28,2 267,41 45,4 0, 236 . 18 29, 5 69,66 15,0 13 21,3 75,59 16,3 12 19,7 22.4103,32 16 26,2 211,8845,7 0,319 14 26,4 59,5616,8 9 17,0 54.01 15.2 17 32,1 40,7144,39 8 15,1 91,99 25, 9 0,251 /

(17)

1 2__ 3 4 5 6 7 13. Trząś 1970 n 57 539,00 1 0,75 % 100 100 1.8 0.1 1982 n 55 436,49 5 8,13 % 100 100 9.1 1.9 14. W i e r z c h y K l u c k i e 1970 n 35 298,24 1 1,56 % 100 i 100 г . 9 0'. 5 1982 n 24 233 i 0,55 % 100 100 4.2 0.2 15. W i e r z c h y P a r z e ń s k i e 1970 a 20 195,41 - -b 100 100 - -1982 a 18 , 176,40 1 1,94 100 100 5. 6 _1.1 16. Z a r z e c z e , S ł u p i a 1970 a 53 508,80 6 8,02 b 100 100 11,3 1.6 1982 a 37 306,85 5 6,99 b 100 100 13,5 2,3 17. Zar 1970 a 49 689,00 -b 100 100 - -1982 a 52 585,45 1 0,54 b 100 100 1.9 0.1 t r ó d t oi o b l i c z e n i a wł as n e na p o d s t a w i e ! a r ku s z y R G - 1 Spi W y n i k i o s t a t e c z n e w p r z e k r o j u obwodów s pi sowyc h i m i e j s c o w o ś c i w po a l n e Gospodarstwa R o l n e , Tabl . 12. L i c z b a i p o w i e r z c h n i a gospodarstw, c zerwc a 1982 r .

К - w s p ó ł c z y n n i k k o n c e n t r a c j i t e r y t o r i a l n e j .

p r z y czym d o t y c z y ł o to zarówno wsi poł o żo nyc h w p o b l i ż u m. B e ł c h a tów, j ak i wsi l e ż ą c y c h na p e r y f e r i a c h badanego o b s z a r u.

C h a r a k t e r y s t y c z n y m z j a w i s k i e m j e s t z m n i e j s z e n i e s i ę ś r e d n i e j w i e l k o ś c i t yc h g o s po da r s t w, k t ó r a w 1982 r . wa hał a s i ę w gm. B e ł

chatów w gran. ach od 0, 66 ha ( M y s z a k i ) do 1,63 ( L a w y ) . W y j ą t e k

s t a n o w i ł y w s i e Korczew ( 1 , 94 ha ) or az Wola M i k o r s k a ( 1 , 74 h a ) , w k t ó r y c h p r z e c i ę t n a w i e l k o ś ć gos po da r s t wa t e j grupy w z r o s ł a o o k o

ł o 60%. Л! gm. Kamieńsk śr e d ni obs za r ana I izowanych g o s po da r s t w

w y n o s i ł od 1,11 ha ( Hut a P o r a j s k a , Napoleonów) do 1,67 ha ( " P i l a Rusz- c z y ń s k a , R u s z c z y n ) , zaś w gminach K l e s z c z ó w i K l u k i w w i ę k s z o ś c i wsi n i e p r z e k r a c z a ł 1,50 ha. Ta be l a 5 ( c d . ) 8 9 10 11

_p

_r

13 14 ' 15 16. 10 32,3 9 54,36 13 105,93 24 345,64 -17,5 6,0 15,8 10, 1 22,8 19,7 42, 1 64, 1 0,263 9 34,38 12 72,77 16 133,66 13 187,55 -16,4 7, 9 21,8 16,7 29,1 30,6 23, 6 42,9 0,286 6 20,92 11 55,44 4 30,12 13 190,20 ■ 17.1 7.0 31,5 18,6 11,4 10, 1 37, 1 63, 8 0.304 3 10,22 2 11,69 a 63,41 10 147, 15 -12,5 4 , 4 8,3 5. 0 33,3 27,2 _{* 1. 7} 63,2 0,257 1 4,26 U 23,48 9 78,39 6 89,28 . 5.0 2,2 20,0 12,0 45,0 40, 1 30, 0 45.7 0, 195 2 5, 33 2 12,84 ₆ 48,87 7 107,42 _ 11,1 3,0 11,1 7. 3 33,3 27,7 38, 9 60, 9 0,263 10 35,4 6 35,8 7 65,74 24 363,84 18,9 7.0 11,3 7,0 13,2 12,9 45, 3 71, 5 0,311 7 21,34 3 17,0 8 67, 15 14 194,37 19,0 7,0 8.1 5.5 21,6 21,9 37, 8 63, 3 0,325 2 6,62 3 18,93 6 54 ,06 38 609,39 • 4.1 1.0 6.1 2.7 12,2 7. 8 77. 6 88, 5 0,113 4 12,40 6 31,91 2 77,89 32 462,71 7.7 _2.1 11,5 5.5 17,3 . 1 3 , 3 61. 6 79, 0 0, 192 su R o l ne g o z c z e r wc a 1970 r . ; Narodowego S p i s u Powszechnego 1970 r . d z i a l e a d m i n i s t r a c y j n y m według s t a n u z d n i a 7 . X I I . 1978 r . I ndywidu- w o j . p i o t r k o w s k i e , GUS, B i u r o S p i s ów ; a r k u s z y R G - 1 S p i s u R o l ne g o z \ 2 Gospodarstwa m a ł o r o l n e o p o w i e r z c h n i 2-4,99 ha są n a j b a r d z i e j

m o b i l n e »-arówno pod względem l i c z b y , j ak i zajmowanej p o w i e r z c h n i .

Zmi any zachodzące w t e j g r u p i e o b s z a r o w e j mają i s t o t n e z n a c z e n i e d l a k s z t a ł t o w a n i a s i ę s t r u k t u r y a g r a r n e j . Gos p od a r s t wa od 2-5 ha, zbyt małe na gos po da r s t wa towarowe a zbyt duże na g os po da r s t wo pomo c n i c z e , b i o r ą n a j w i ę k s z y u d z i a ł w o b r o c i e z i e m i ą I bądf z a s i l a j ą grupę g os po da r s t w dużych (ponad 7 h a ) , b ą d i t eż p o w i ę k s z a j ą l i c z b ę g o s po da r s t w c h ł o p ó w - r o b o t n i k ó w . W l a t a c h 1970-1982 spadek l i c z b y t y c h g os po da r s t w w y s t ą p i ł w 56 w s i a c h , n a t o m i a s t wz r o s t j e d y n i e w 31 ( t a b . 3 ) . W 50% wsi u d z i a ł t e j grupy o b s z a r o w e j w o g ó l n e j l i c z b i e g o s po da r s t w wz r ó s ł ś r e d n i o o 30%.

(18)

N a j w i ę k s z e .-miany w o g ó l n e j l i c z b i e g os poda r s t w mał ych w y s t ę p o wa ł y w z a c ho d n i e j c z ę ś c i omawianych gmin, a z wł a s z c z a we ws i ac h poł o ż o n y c h w n i e d a l e k i m s ą s i e d z t w i e Kombi natu Pa I I wo wo-Energet ycz- nego. Spadek l i c z b y gos podars t w 2-5 ha w stosunku do roku 1970 w y s t ą p i ł w gai. Kami eńsk, w środkowej c z ę ś c i badanego obs za r u aż po m. B e ł c h a t ó w or az w z a c h o d n i e j c z ę ś c i gm. K l u k i . Równocześni e na t e r e n a c h t yc h rrotuj e s i ę wz r ost l i c z b y g o s po da r s t w drobnych ( 0 , 5 - 1 , 9 9 ha) or az gos podars t w ponad 7 ha. Wyn i k a to z f a k t u , że d l a gospodarst wa ma ł o r ol n e g o p o s i a d a j ą c e g o nadwyżki s i ł y r o b o c z e j i ni edo bó r środków p r o d u k c j i p o w s t a n i e w p o b l i ż u z ak ł a d u przemy słowego oznacza zmianę s y t u a c j i e k o n o m i c z n e j . W r e z u l t a c i e z w i ę k sza s i ę u d z i a ł gos podars t w dwujawodowych a w m i a r ę wz r o s t u do chodów n a s t ę p u j e b ą d i s t opni owe o dc hodz e ni e z r o l n i c t w a ( o d p r z e daż c z ę ś c i g r u n t u ) L ą d f s t o pni owe pow i(ęk szan i e gos poda r s t wa do t a k i c h rozmi ar ów, aby z a p e wn i ł o byt r o d z i n i e .

3

Gospodarstwa ś r e d n i e o p o w i e r z c hn i 5-6,99 ha c e c h u j e taka sama m o b i l n o ś ć jak gospodarst wa z grupy obs za r owej 2-5 ha. Obok od pr z e d aż y ziemi i zamiany gospo darst wa w c h ł o p s k o - r o b o t n i c z e r ó w n i e c z ę st y m z j a w i s k i e m j e s t nabywamie gr unt ów, a wi ę c p r z e c h o d z e n i e do wyższych grup obszarowych (ponad 7 h a ) . Można wię</ p o w i e d z i e ć , że w g r u p i e g os po da r s t w 2-7 ha dokonuj e s i ę swego r o d z a j u s e l e k c j a na gospodarst wo typowo r o l n i c z e , o c h a r a k t e r z e towarowym i gospodarst wo dwuzawodowe.

Zmiany i l o ś c i o w e gospo pdar st w ś r e d n i c h o b j ę t y 85 w a i , w tym w 69 w s i a c h w y s t ą p i ł spadek a z a l e d w i e w 16 wzrost I c h l i c z b y . Można wi ęc p o w i e d z i e ć , że s ys t ema t yc z n e z m n i e j s z a n i e s i ę l i c z b y gos po d a r s t w o p o wi er z c h n i 5-6,99 ha b y ł o w c e n t r a l n y c h gminach ВОР z j a wi s k i e m powszechnym.

Zmiany zachodzące w l a t a c h 1970-1982 w g r u p i e g os po da r s t w 7,0- -9,99 ha b y ł y n a j b a r d z i e j z r óż ni c owa ne r e g i o n a l n i e . Zarówno spadek, jak i wzrost i c h l i c z b y obejmował w tym samym s t o p n i u t e r e n y t y

(19)

powo r o l n i c z a jak i o b s za r y r a z d r o b ni o n e g o r o l n i c t w a riwuzawodo- wego {gin. B e ł c h a t ó w , Kamierfsk). Sw.>.:ek l i c z b y t yc h g ospodarst w b y ł n a j c z ę ś c i e j z wi ązany z dokúpem ziemi i p r z e j ś c i e m do wyższych grup obs zarowyc h. Równoc ześ ni e w z r o s ł a ś r e d n i a w i e l k o ś ć gospodarstw t e j g r u py , co wpływa na umoc ni e ni e s i ę g o s po da r s t w dużych w s t r u k t u r z e o b s za r owej ВОР.

5

Gospodarstwa w i ę k s z e , ponad 10 ha, z r e g u ł y wysokotowarowe i z a o p a t r z o n e w ma szyny i u r z ą d z e n i a r o l n i c z e , r ówn ie s i l n i e r e a g o w a ł y na p r o c e s y u p r z e m y s ł o w i e n i a j ak g os po da r s t wa m a ł o r o l n e , do b ha. D l a g o s poda r s t w wysokotowar owych rozwój o ś r o d k a p r z e m y s ł o wego to przede w s z y s t k i m r o z s ze r z a j ą c у s i ę rynek z by t u i w z ro st z a p o t rz e b o w a n i a na p r o d u k t y r o l n i c z e . Zmiany l i c z b o w e j a k i e w b a danym o k r e s i e o b j ę ł y tę grupę obszarowy na ogół n i e p r z e k r a c z a ł y 50Х. Spadek l i c z b y g os po da r s t w w y s t ą p i ł w 42 w s i a c h p o ł o ż o n y c h główn i e w gmi nach B e ł c h a t o w . K l e s zс zów i К I uk i . T y powym z j a w i s k ! em d l a obszarów u p r z e m y s ł a w i a n y c h j e s t wzrost u d z i a ł u g o s p o d a rs tw w i ę k s z y c h w o g ó l n e j l i c z b i e g os pd o d a r s t w . W ВОР spadek u d z ia łu t e j grupy w s t r u k t u r z e o b s z a r o w e j w y s t ą p i ł j e d y n i e w m. B e ł c h a tów, we w s i a c h p o ł o ż o n y c h w p o ł u d n i o w e j c z ę ś c i im. K l u k i o r az w k i l k o w s i a c h s ą s i a d u j ą c y c h 1 к orrfci na t em Pa I i wowo-Ener ge t ус znym. Na p o z o s t a ł y m ob s z a r z e obej muj ącym 54 w s i e można zauważyć wy r a ź ną po prawę s t r u k t u r y o b s z a r o w e j .

6. ANI OSKI KOŃCOWE

* W l a t a c h 1570-1982 s e k to r g o s po da r k i n ie u s p o ł e c z n i o n e j u l e g ł wyraźnemu zmn i e j s z e n i u. U b y ł o zarówno g o s p o d a r s t w j ak i z ie m i, p rz y czym spadek l i c z b y g os po da r s t w b y ł w w i ę k s z o ś c i przypadków s z y b szy n i ż odpł yw zi emi z g o s po da r k i c h ł o p s k i e j . E f e k t e m t y c h p r z e mi an b y ł y zmiany ś r e d n i e j w i e l k o ś c i g o s p o d a r s t w a . Zmiany te wyraź n i e r ó ż n i c o w a ł y s i ę r e g i o n a l n i e . W c z ę ś c i śr odkowej o b s za r u c e n t r a l n e g o (we w s i a c h p o ł o ż o n y c h wokół Kombi nat u P a l i w o w o - E n e r g e t y c z nego) ar h i w B e ł c h a t o w i e i k i l k u w s i a c h p o ł o ż o n y c h w j ego sąsiedz t w i e w y s t ą p i ł spadek ś r e d n i e j w i e l k o ś c i g o s p o d a r s t wa o o k , 20%,

(20)

56 Nin i Joach itni ak

we wa l a c h p«?ry f e r y j n y c h n a t o mi a s t wzrost t e j w a r t o ś c i r ówni e ż o k . 2pX- Można wi ęc p o w i e d z i e ć , że w pi e r wszy m przypadku z a r y s o w u j e s i ę p r o c e s d e k o n c e n t r a c j i , w drugi m zaś k o n c e n t r a c j i ziemi w gospodarce

c h t o p s k i e i . /

- L i k w i d o w a n i e g o s po da r s t w odbywało s i ę g ł ó w n i e pr z e z p r z e k a zywani e ziemi do PFZ za r e n t ę lub s p ł a t y p i e n i ę ż n e . P r y w a t n y o- b r ó t z i e mi ę p r z e s t a ł być d omi n u j ą c y . Również wśród nowo u t w o r z o nych g os poda r s t w ponad 80% pows t awał o na g r u n t a c h P F Z . J e s t to no we z j a w i s k o w o b r o c i e z i e m i ą r o l n i c z ą . D o t y c h c z a s , co wy k a z a ł y b a d a n i a A. S z e m b e r g (1966, 1969, 1979), K. M i c h n у (1978) or az K. O l e s i a k a (1977) k s z a t ł t o w a n I e s t r u k t u r y a g r a r n e j odbywało s i ę g ł ó w n i e w wyni ku pr y wat ne go o b r o t u z i e m i ą w ramach s e k t o r a i n d y w i d u a l n e g o . W z r a s t a wi ęc r o l a państwa j ako śr odka s t e r u j ą c e g o przemianami a g r a r n y m i .

- W o b r o c i e z i e m i ą s z c z e g ó l n i e aktywne b y ł y gos po da r s t wa z g r u py ob s za r owej 2-7 ha. One n a j c z ę ś c i e j z w i ę k s z a ł y o b s z a r , bądź też ze względu na warunki ekonomi c zno-f i nans owe de c yd ował y s i ę na o d p r z e d a n i e c z ę ś c i g r u n t u . Tak wi ę c w t e j g r u p i e gospodarstw nastę p uj e s e l e k c j a na r o l n i k ó w lub n i e r o l n i k ó w . 0 i l e j ednak w i n nych r e j o n a c h u p r z e m y s ł a w i a n y c h s e l e k c j a ta odbywał a s i ę g ł ó w n i e w o b r ę b i e gos po dars t w m a ł o r o l n y c h (2-5 h a ) , o t y l e w ВОР p r z e s u n ę ł a s i ę do grupy g o s po da r s t w ś r e d n i c h (5-7 h a ) . Równocześnie, co j e s t ró wni eż z j a w i s k i e m nowym, z w i ę k s z y ł a s i ę p o w i e r z c h n i a g o s p o d a r s t wa pomocniczego. B a d a n i a nad k i e r u nk a mi przemi an s t r u k t u r y a- g r a r n e j w P o l s c e przeprowadzone przez I t R pod k i e r u n k i e m A. S z e m b e r g (1966, 1979, 1969, 1980) w y k a z a ł y , że g o s po d a r s t w a , k t ó r e p r z e c h o d z i ł y do grupy n i e r o l n i c z e j (2 ha ) p o c h o d z i ł y g ł ó w n i e Z grupy 2-5 ha, tym samym p o w i e r z c h n i a gos po da r s t wa 2-5 ha p r z e s t a ł a być doc e l o wa . Równoc ześ ni e uznawano, że go s po da r s t wa c hł op- s k o - r o b o t n i c z e zamykał y s i ę w g r a n i c a c h 0, 5-2 ha. W ВОР g r a n i c a między gospodarstwem r o l n i c z y m a n i e r o l n i c z y m p r z e s u n ę ł a s i ę do grupy 2-5 ha, zaś p o w i e r z c h n i a 5-7 ha p r z e s i a ł a być t r a k t o w a n a j ako d o c e l o wa . Z j a w i s k o t o j e s t tym b a r d z i e j c i e k a w e , że grupa obszarowa 5-7 ha b y ł a w roku 1970 w ВОР grupą d omi n u j ą c ą . W y s t ę p u j ą c e t e n d e n c j e ws ka zu j ą wi ęc na k o r z y s t n e przemi any s t r u k t u r y ob s za r owej w badanym o k r e s i e .

- W wyni ku ruchu g os po da r s t w o r az zmian obszarowych n a s t ą p i ł a wyraźna p o l a r y z a c j a g os poda r s t w s k r a j n y c h grup o b s za r owyc h . B a r dzo d y n a mi c z n i e w z r a s t a ł a l i c z b a g os po da r s t w drobnych (do 2 ha)

(21)

t ra k t o w a n y c h r a c z e j j ako d z i a ł k i przydomowe o r a г l i c z b a gos poda rs t w ponad 7 ha. W ten sposób dokonywał a s i ę r ó w n o c ze ś ni e p o l a r y z a c j a za wodowa i ch w ł a ś c i c i e l i na r o b o t n i k ó w i chł opó w. O I l e jednak wzrost

l i c z b y g os poda r s t w drobnych wy st ę pował p r a w i e p o ws z e c hn i e , o t y l e g o s po da r s t w p e ł n o r o l n y c h b y ł w y r a / n i e z r ó ż n i c o w a n y r e g i o n a l n i * i wy st ępwał p rzede w s z y s t k i m we w s i a c h p oł o ż o n y c h na p ół n o c l p o ł u d n i e od rozbudowuj ącego s i ę Ko mbi na t u. Można wi ę c p o w i e d z i e ć , że powol i k s z t a ł t u j « s i ę s t r e f y p r o d u k c y j n o - o s a d n i с ze wokół no wo p o w s t a j ą c e g o oś r o dk a p r z e my s ł o w e g o .

PI ŚMI ENNI CTWO

M i c h n a K . , 19/8, S p o ł e c z n o - p r o d u k c y j n e a s p e k t y p r z e p ł y wu zi e mi za r e n t ę do PFZ w u j ę c i u r e g i o n a l n y m , [ w : ] 0 r a c j o n a l n ą g o s podar kę z i e m i « , Warszawa.

O l e s i a k K . , 1977, Obrót i gos po darka z i e m i « w P o l s c e L u d o w e j , War s zawa. S z ę m b e r g A . , '966, P r z e m i a n y w s t r u k t u r z e a g r a r n e j gos po d a r s t w c h ł o p s k i c h , War szawa. • • S z e m b e r g A . , 1969, A k t u a l n e k i e r u n k i pr z e mi an w s t r u k t u r z e 4 a g r a r n e j i n d y wi d u a l n e g o r o l n i c t w a ( r u c h g o s p o d a r s t w ) , " S t u d i a i M a t e r i a ł y I E R “ , z. 239. S z e m b e r g A . , 1979, P r z e mi a n y a g r a r n e w I n d y wi d u a l n y m r o l n i c t w i e p o l s k i m w l a t a c h 1975-1978, " W i e ś I R o l n i c t w o " , z. 4/ 25. S z e m b e r g A . , 1980, P r z e o b r a ż e ń i a s po ł e c z no - e ko nomi c z ne i n d y w i d u a l n y c h g os po da r s t w r o ł n y c h , -ZW CZSR, War szawa. 1 Ni n a J o a c h i m l a k

• TRANSFORMAT IONS IN AGRARIAN STRUCTURE

IN CENTRAL RURAL ADMI NI STRATI VE COMMUNES OF THE BEŁCHATÓW INDUSTRIAL REGION IN THE yEARS 1970-1982

T r a n s f o r m a t i ons in the a g r e r i a n s t r u c t u r e I n the c e n t r a l admi n i s t r a t i v e corrmunes of the B e ł c h a t ó w I n d u s t r i a l R e g i o n have beeb a n a l y z e d -on the b a s i s of farms m o b i l i t y ( c r e a t i o n of new farms and

(22)

Nina ioa.himlak

l i q u i d a t i o n of c e r t a i n a l r e a d y e x i s t i n g , farms) and changes in t tie i г a r « a .

A c h a r a c t e r i s t i c f e a t u r e of t hese t r a n s f o r m a t i o n s I s gra du al s h r i n k i n g of the a r e a o c c u p i e d by peasand farms in f av o ur o f the s o c i a l i z e d s e c t o r , w i t h land t r a n s f e r t a k i n g p l a c e m a i n l y through the S t a t e Land Fund. The farms m o b i l i t y o b s e r v e t In the B e ł chatów I n d u s t r i a l F^egion in tne y e a r s 1970-1982 r e s u l t e d in chan ges in the number of p r i v a t e a g r i c u l t u r a l f ar ms. These changes were most pronounced in v i l l a g e s l o c a t e d in c l o s e v i c i n i t y of the F u e l - Po we r Combine, w h i t e s m a l l e r changes were r e c o r d e d on the o u t s k i r t s of the ar e a under s t u d y . S i m u l t a n e o u s l y , t h e r e was t a k i n g p l a c e a d i s t i n c t p o l a r i z a t i o n of farms In t h e i r ext r e mal a r e a s i z e g r o up s. There was growi ng v e r y d y n a m i c a l l y the number of sm^ll farms (up to 2 ha) t r e a t e d r a t h e r as g a r de n i ng p l o t s and the riuniber of farms above 7 ha in a r e a . T h i s p r o c e s s was r e f l e c t i n g p r o f e s s i o n a l p o l a r y z a t i o n of t h e i r owners I n t o wo r k e r s and farmers.