K r o n ik a
583
M edycyny U n iw e rsy te tu w Bolonii. N a sesji p le n a rn e j w ygłoszono r e f e r a ty d o ty czące h u m a n isty c zn e j p o sta w y p rze d staw ic ie li m ed y cy n y w p rz y p a d k u sto so w a n ia to r tu r przez p ra w o w p rz e k ro ju h isto ry c zn y m (prof. C. P u ccin i — I n s titu to di M e- d ic ih a L egale d ell’ U n iv e rs ita di B ologna); roli m a rz e ń sen n y ch w p ro ce sie w y z d ro w ie n ia (prof. M. M a n c ia -Istitu to di F isio lo g ia U m a n a II d e ll’ U n iv e rsita S ta - ta le di M ilano) o ra z w p ły w u W ojny ja k o z ja w isk a n a zd ro w ie psychofizyczne o raz isto tę h u m a n ita ry z m u (J. Lussu). N a S e m in a riu m w ygłoszono ogółem 60 r e f e r a tów , co w z e sta w ien iu z z a k rese m rep re z e n to w a n y c h specjaln o ści d a je pogląd n a h o ry zo n t za in te re so w a ń tego sp o tk an ia.
W łaściw e o b rad y toczyły się w sześciu zespołach problem ow ych. T e m a ty k a p ie rw sz ej g ru p y (Ideological M ediations, przew . L. B o n u z z i-Istitu to di S to ria d ella M ed icin a dell’ U n iv e rsita di P adova) sk u p ia ła się n a za g ad n ien ia ch d e fin ic y jn y c h i term inologicznych. Zespół d ru g i (S y m b o l ic a l M ed ia tio n s, przew . O. G aleaizzi-C at- te d ra di S to ria d ella M e d icin a d e ll’U n iv e rsita di Bologna) zajm o w ał się odbiciem za g ad n ień m edycznych w różn y ch dziedzinach ży c ia i ak ty w n o ści lu d z k iej. Z espół trze ci (M ed ia tio n s of Pla cebo, przew . R. A. B e m a b e o -C a tte d ra di S to ria d e lla M e d icin a d e ll’ U n iv e rsita di Bodogna) zgodnie z te m a te m w iodącym sk o n c e n tro w a ł się n a licznych za g ad n ien ia ch zw iązan y ch z e fe k tem placebo. Z espół c z w a rty
( P h a r m a c o th e r a p e u t ic a l M e d ia tio n s, przew . L. R ossi — C e n tro n azio n ale m o n ito - rag g io fa rm a c i — U n iv e rsita di A ncona) o m aw iał w ie lo ra k ie o d zw ie rcie d len ia za g ad n ień fa rm ac eu ty czn y c h w życiu społecznym . Z espół p ią ty (Ethnical a n d A n
th r o p o lo g ica l M e d ia tio n s, przew . T. S ep p illi — Is titu to di E tnologie e A n tro p o lo g ie C u ltu ra le d ell’ U n iv e rs ita di P eru g ia) za p rz e d m io t d y sk u sji o b rał sobie zag ad n ie n ia dotyczące m edycyny a lte rn a ty w n e j o ra z szeroko p o ję te j etn o m ed y c y n y . W te j g ru p ie r e f e r a t dotyczący asp e k tó w m etodologicznych b a d a ń n ad leczn ictw em lu d o w y m W ielkopolski w ygłosił J. Je szk e (A k ad em ia M edyczna im. K . M a rc in kow skiego w Poznaniu). Zespół szósty (I n s titu tio n a l M ed ia tio n s, przew . A. C he ru b in i — C a tte d ra di M edicina S ociale d ell’ U n iv e rsita d i S iena) o m aw iał za g ad n ie n ia o rg an iz ac ji o chrony z d ro w ia i k sz tałcen ia w ró żn y c h p a ń s tw a c h i epokach. Z naczenie sp o tk a n ia p olega n a b ardzo szerokim , h u m a n isty c zn y m sp o jrze n iu n a m edycynę.
J a r o m i r J e s z k e
(Poznań)
5 SY M PO ZJU M G RU PY RO B O C ZEJ H IS T O R II CH EM II
TO W ARZY STW A CH EM ICZNEGO NRD G E O R G IEN TH A L (TURYNGIA), 18—20 L IS T O PA D A 1987 R.
5 S ym pozjum G ru p y R oboczej H isto rii C hem ii T o w arzy stw a C hem icznego NRD odbyło się w d n ia ch 18—20 listo p ad a 1987 r. w tu ry n g sk ie j m iejscow ości w ypoczynkow ej G e o rg ie n th al z u d ziałe m ok. 30 n iem ieck ich h isto ry k ó w ch em ii z NRD oraz gości zagranicznych: d r a H. S n e ld e ra (H olandia, p rz e d staw ic ie l G ru py Roboczej H isto rii C hem ii F e d e ra c ji E u ro p e jsk ic h T o w arzy stw C hem icznych), doc. J in d ry Piinkava (W yższa S zkoła C hem iczno-technologiczna, P ra g a), d r a W ik to r a K ric m a n a (In sty tu t H isto rii N a u k i i T ec h n ik i AN ZSRR, M oskw a) o raz prof. d r a hab. R o m an a M ierzeckiego (U n iw e rsy tet W a rsza w sk i i S e k c ja H isto rii C he m ii Polskiego T o w a rz y stw a Chem icznego). S ym pozjum zastało zorg an izo w an e p rzez przew odniczącego G ru p y Roboczej H isto rii C hem ii d r a W olfganga G obla (In s ty tu t T echnologii P o lim eró w A N NRD, D rezno) o raz jego zastęp cę prof. d r a R iid ig e ra
584
K ro n ik aS to lz a (In s ty tu t H isto rii M edycyny i N au k P rz y ro d n ic zy c h U n iw e rsy te tu F ry d e ry k a S c h ille ra w Jenie).
Z godnie z p o sta n o w ien iam i p o d ję ty m i w tra k c ie poprzedniego S ym pozjum G ru py roboczej, k tó re odbyło się w e w rz eśn iu 1986 r. (p atrz „ K w a rta ln ik H isto rii N a u k i i T e c h n ik i” 32, 1987, 523) 5-te S ym pozjum pośw ięcone było- p rzed e w szy stk im
200
rocznicy p o w sta n ia w spółczesnej te rm in o lo g ii chem icznej (dzięki w y stą p ien io m A. L. L av o isiera, L. B. G u y to n a de M orveau, C. L. B e rth o lle ta i A. de F o u rc ro y w A kadem ii F ra n c u sk ie j w k w ie tn iu i m a ju 1787 r.) o raz 100 rocznicy p o w sta n ia te o rii d y so c jac ji elek tro lity cz n ej. W zw iązku z pierw szy m z ty c h te m a tó w w ygło szono6
re fe ra tó w , w k tó ry c h przed staw io n o rolę p rze w ro tu w pojm o w an iu z ja w isk chem icznych dokonanego w końcu X V III w iek u i jego d ecydujący w p ły w n a te rm in o lo g ię chem iczną w e F ra n c ji, N iem czech, H olandii i w Polsce. Z a g a d n ie n ia ro zw o ju p o lsk iej te rm in o lo g ii chem icznej p rze d sta w ił a u to r niniejszego s p r a w ozdania. W d y sk u sji po ty c h r e fe ra ta c h w ykazano, że p rzy jm o w a n ie „L avoisie- ro w sk ie j ch e m ii” przeb ieg ało w ogniu śc ie ra n ia się flo g isty k ó w i an ty flo g isty k ó w i m ia ło ró żn y przebieg w różn y ch k ra ja c h . N ie m ożna je d n a k zauw ażyć ta k ie g o śc ie ra n ia się zw olenników d w u te o rii w Polsce, poniew aż, w sk u te k zaco fan ia n a u k i p o lsk iej w X V III w iek u , nie było u n as p ra k ty c z n ie w ty m czasie chem ii, a w ięc i zw olen n ik ó w te o rii flogistonu. O ro zw o ju chem ii m ożna u n as m ów ić d o p ie ro po re fo rm a c h K o m isji E d u k a c ji N arodow ej. W ykłady chem ii rozpoczął po pobycie za g ran ic ą, m. in. w P ary żu , w 1783 r. w Szkole G łów nej K o ro n n ej J a n Jaśkiew icz, w y k ła d a ją c od ra z u zgodnie z postępow ym i po g ląd am i chem ików fra n c u sk ic h .R ozw ojow i te o rii dyso cjacji e le k tro lity c z n e j pośw ięcone b y ły 3 w ykłady. W śród n ic h d r W. K ric m a n (M oskwa) w ykazał, że te o ria t a b y ła rów n ież p o d sta w ą ro z w a ż a ń A rrh e n iu sa dotyczących te m p e ra tu ro w e j zależności szybkości re a k c ji c h e m icznych. P o za ty m i w y k ład a m i p rze d staw io n o w now ym u ję c iu życiorysy n a u k o w e k ilk u w y b itn y c h chem ików : T h o m asa Y ounga, H e in ric h a C ara, A dolfa B a y e ra i J a ro sła w a H eyrow skiego. K ilk a re fe ra tó w pośw ięconych b y ło rozw ojow i p rz e m y słu sz k larsk ie g o w J e n ie i p rze m y słu polim eró w w W olfen. T e o sta tn ie były k o n ty n u a c ją r e fe ra tó w w ygłoszonych n a po p rzed n im S ym pozjum .
U czestnicy S ym pozjum o b ejrzeli zn a jd u ją c y się w są sied n iej w iosce O h rd ru f p o m n ik te c h n ik i — m ło ty kuźn icze i w alcow nie d ziałające w ciąż n a p o d sta w ie m e to d sto so w an y ch w te j m iejscow ości 500 la t tem u. M łoty te, o w adze 100—130 k g każdy, p o ru sza n e m im o śro d am i n ap ę d za n y m i k o ła m i w odnym i m ogą w ykonać 60— 80 u d e rz e ń n a m in u tę. U czestnicy S ym pozjum m ieli też m ożność zw iedzenia je d n e j z n a jsta rsz y c h b ib lio tek n a u k o w y c h w X V I w iecznym m ieście G otha.
N astęp n ie S ym pozjum te j G ru p y R oboczej odbędzie się w 1988 r. lu b 1989 r., p ra w d o p o d o b n ie w D reźnie.
R o m a n M i e r z e c k i
