Maria Joczowa
"Romantyczny naród: klęska i
triumf", Alina Witkowska,
Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk
1971 : [recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 14/42, 174
/11/ WITKOWSKA A lin a : Romantyczny naród: klęska i trium f. W: Problemy polskiego romantyzmu. S eria pierw sza. Praca zbiorowa pod red ak cją M.Żmigrodzkiej i Z.Lewinówny. Oss. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1971* IBL PAN, s . 7-47. Zamierzeniem studium je s t ukazanie nietypowego,gdyż rozw i ja jąc ego s ię w warunkach u traty państwowości,procesu k s z ta łto wania s ię pojęć o narodzie w świadomości ideologów p olskiego ro mantyzmu. Problematyka narodowości i narodu, wyr osła ze wspólnej dla początków XIX-wiecznej Europy re w e la c ji h is to ry zmu,została zdominowana w Polsce przez poszukiwanie filo z o f i c z n e j zasady jedności i kontynuacji, a zarazem motoryoznej s iły zdolne j zapew nić odrodzenie i rozwój narodu w nowych formach. Autorka uwydatnia isto tn ą d la przek ształceń ideologicznych pojęcia narodu funkcję mitu starożytn ej Słowiańszczyzny.W epoce przedlistopadow ej or ganicy zm i mity za c ja s ie ls k o ś c i słow iań skiej Brodzińskiego zde rz a ły s ię z "dynamicznym tra n s f ormizmem" Mochnackiego,upatrują cego is t o t ę życia narodu w syntezie c ią g ło ś c i i zmiany; po klęsce powstania problematyka narodowa kęncentruje się wokół dwu odmiennych formuł i d e i m esjanicznej: a/religijn o -m oraln ego pos łannictwa P o ls k i,k tó ra odrodzi Europę poprzez ducha pokory, o f i a r y i c ie rp ie n ia , oraz h/wybije s ię na niepodległość i na no wo uformuje w całość narodową d z ię k i odrodzeńczej s i l e ludu. BP/42________________________________________________________________ M.J.
/ U / ŻMIGRODZKA M aria: H is to ria i romantyczna epika. V: Problemy p olskiego romantyzmu. S eria pierw sza. Praca zbio rowa pod redakcją M.Żmigrodzkiej i Z.Lewinówny. Oss. Wroc-
ław-Wars zawa-Kraków-Gdansk 1971« IBL PAN, s . 103-158. Analiza n a jb a rd z ie j znamiennych zjaw isk p o ls k ie j e p ik i ro mantycznej, rozpatrywanej w aspekcie dialektycznego ujmowania porządku h i s t o r i i i świadomego dążenia poetów do stworzenia e p ic k ie j syntezy dziejów . W centrum rozważań znalazły s ię ga tunki lit e r a c k ie isto tn e dla t e j l i n i i rozwoju p o ls k ie j p o e z ji romantycznej: powieść poetycka, od "Grażyny", a zwłaszcza "Kon rada V allenroda" począwszy,,'jako pierwszy przejaw konfliktowego ujmowania r e l a c j i między jednostką a h is t o r ią ; poemat dygre syjny ukazujący w "Beniowskim" Słowackiego bogactwo m ożliwości u jęć historycznych,a zarazem niemożność o siąg n ięc ia w t e j f o r mie artystycznej jednoznacznej in t e r p r e t a c ji dramatycznych za- w ik łań h i s t o r i i ; dwie ory gin aln e,a diam etralnie różne wersje ro mantycznego eposu: *!Pan Tadeusz" i "K ró l-D u c h "-b ę d ąc e wyrazem przeciwstawnych kon cepcji h isto rio zo ficzn y c h i estetycznych.
