https://doi.org/10.12797/SH.61.2018.01.01
ARTYKUŁY
Norbert Gołdys
Instytut Języka Polskiego, Polska Akademia Nauk
GeNealoGia płocka – nowe spojRzenie
nA źRódŁo mAŁopolsKie
z dRUgiej poŁowY Xiii wieKU
1Abstract
THE PŁOCK GENEALOGY – A NEW INTERPRETATION OF THE MAŁOPOLSKA SOURCE OF THE SECOND HALF
OF THE THIRTEENTH CENTURY
The aim of the article is to determine when the Płock Genealogy (Genealogia płocka) was created and the content of its ideological message. The text of the work has survived in one of the manuscripts in the library of Płock Charter. The subject of this text is a short description of subsequent generations of the Piast Dynasty from the earliest times to the end of the thirteenth century. This analysis includes establishing the relationship between the manuscript and other existing historical works and annals from up to the mid-fourteenth century, a detailed comparison of the information they contain with existing findings on the genealogy of the Piast Dynasty, as well as a review of the structure of the work. Keywords: Genealogia płocka, Piast dynasty, historiography, Annals of Małopolska, ideology of power słowa kluczowe: Genealogia płocka, Piastowie, historiografia, annalistyka małopolska, ideologia władzy
1 Praca naukowa finansowana ze środków budżetowych na naukę w latach 2013 -2017 jako projekt badawczy pt. Topory i Powałowie. Polskie rody możnowładcze wobec przemian politycznych, ekonomicznych i kulturowych XI -XIII w., ze szczególnym uwzględnieniem roli Mazowsza w ich działalności, realizowany
w ramach programu pod nazwą „Diamentowy Grant”. Niniejszy artykuł jest jednocześnie przepracowaną częścią pracy magisterskiej pt. Genealogia płocka i Rocznik krakowski – przyczynek do funkcjonowania tradycji historycznej na dworze Bolesława Wstydliwego i księżnej Kingi, obronionej pod kierunkiem
Genealogia płocka jest traktatem genealogicznym prezentującym dzieje dynastii Piastów w postaci spisu imion kolejnych władców, uzupełnionego krótkimi wstawkami narracyjny-mi. Zabytek zachował się w rękopisie pergaminowym Ms 17 (k. 3 -3v), znajdującym się do 1941 r. w bibliotece Kapituły Płockiej. Był to klocek introligatorski, w skład którego wcho-dziły m.in. teksty prawne, teologiczne oraz zespół odpisów dokumentów katedry płockiej. Kodeks powstawał między połową XIII a pierwszą ćwiercią XIV w. W czasie II wojny światowej zaginął, dzieląc losy niemal całego średniowiecznego księgozbioru płockiego. Szczęśliwie w 2015 r. odnalazł się zespół kart stanowiących pierwotnie jego część, włącznie z tekstem omawianego zabytku2.
przegląd badań
W literaturze już kilkakrotnie podnoszono kwestię genezy GP. Wojciech Kętrzyński uważał, że dokument ten powstał w końcu XIII w., a do kodeksu Ms 17 wpisała go ręka z drugiej połowy XIV w.3 Brygida Kürbis uznała, że utwór spisano po 1302 r. na dworze
2 [Genealogia płocka, dalej: GP], E codicibus Plocensibus, nr 9, wyd. W. Kętrz yński, [w:] Monumenta
Poloniae Historica [dalej: MPH], t. 5, Lwów 1888, s. 992 -994. Zob. też poniżej: Aneks źródłowy: Genealogia płocka. Opis kodeksu Ms 17: I. Castellaniae Ecclesiae Plocensis; II. Telonea episcopi Plocensis; III. Villae capituli Plocensis, wyd. W. Kętrz yński, [w:] MPH, t. 5, s. 419 -443; B. Ulanowski, Synod prowincyonalny w Kamieniu, Kraków 1915; za nim: A. Vetulani, Średniowieczne rękopisy płockiej biblioteki katedralnej,
„Roczniki Biblioteczne” 1963, t. 7, z. 3 -4, Ms 17. Poza wstępem do wydania GP, dodatkowe informacje na temat kodeksu można znaleźć w opisach płockich dokumentów wydanych w: Triginta documenta ecclesiae cathedralis Plocensis (1230 -1317), wyd. W. Kętrz yński, Lwów 1888; Zbiór przywilejów i spominków mazowieckich, wyd. J.K. Kochanowski, Warszawa 1919 [dalej: KDMaz]. Szczegółowa analiza kodeksu
Ms 17, korygująca i uzupełniająca ustalenia Kętrzyńskiego i Ulanowskiego, była częścią realizowanego przeze mnie grantu. Nazwa GP została wprowadzona przez Oswalda Balzera, przyjmującego za kryterium geograficzne pochodzenie kodeksu, w którym znajdował się tekst. Zob. O. Ba l zer, Genealogia Piastów,
Kraków 1895, passim, zob. też: W. Drelicharz, Genealogia płocka. Źródła, funkcja i treści ideowe, [w:] Venerabiles, nobiles et honesti. Studia z dziejów społeczeństwa Polski średniowiecznej, red. A. R adzimiński,
A. Supr un iu k, J. Wron isze wski, Toruń 1997, s. 433 -441. O losach płockiego księgozbioru zob.: N. G o łdys, Odzyskana perła płockiego średniowiecza? O losach niezwykłej biblioteki, https://histmag.org/
odzyskana -perla -plockiego -sredniowiecza -o -losach -niezwyklej -biblioteki -12129 – 1 V 2017. Tam dalsza literatura. Z informacji ustnej uzyskanej od dr Anny Saliny wiem, że odnalezione w 2015 r. karty pergaminowe pochodzą z przywołanego rękopisu Ms 17. Za informację oraz udostępnienie skanów zawartej na nich
Genealogii płockiej, pozwalających wyjaśnić istotne wątpliwości w zakresie krytyki zewnętrznej tekstu,
składam serdeczne podziękowanie. W niniejszej pracy stosuję pojęcie „traktat” zgodnie z Małym słownikiem języka polskiego, w którym został zdefiniowany jako „dzieło poświęcone jakiemuś zagadnieniu, rozprawa
naukowa”. Z perspektywy definicji tak określone dzieło powinno zawierać zatem pewne rozważania czy też wartość syntetyzującą. Genealogia płocka przy głębszej analizie zawiera w sobie określone treści ideowe,
czym wypełnia podaną definicję, stąd adekwatność zastosowanego pojęcia, mimo niewielkich rozmiarów samego utworu.
Bolesława II płockiego, na podstawie powstałych tam zapisek4. Gerard Labuda
opowie-dział się za powstaniem zabytku w latach 1284 -1295 w środowisku Leszka Czarnego lub Bolesława II płockiego5. Ostatnio Wojciech Drelicharz, kontynuując wnioski wysunięte
przez Jacka Banaszkiewicza, datował powstanie utworu na lata 60. XIV w., uznając przy tym płocki przekaz za niepełny, pozbawiony dłuższego fragmentu, który miałby sięgać ostatnich Piastów kujawskich6.
Tekst traktatu zachował się w stanie niemal kompletnym z wyjątkiem trzech ostatnich imion. Moim zdaniem został spisany w latach 70. XIII w. w kręgu intelektualnym skupio-nym wokół Bolesława Wstydliwego. Poniższa analiza ma na celu uzasadnienie tego stano-wiska. Przy tym w perspektywie badawczej ustalenie genezy tekstu (czas, miejsce i środo-wisko spisania) nie jest dla mnie założeniem wstępnym, ale wynikiem przeprowadzonego badania. Zaproponowane przeze mnie ustalenia nie odbiegają zbytnio od tych zapronowanych przez dotychczasowych badaczy (zwłaszcza G. Labudę), wskazujących czas po-wstania traktatu na ostatnią ćwierć XIII w. Dużo bardziej interesuje mnie natomiast sama struktura utworu i sposób, w jaki został zbudowany jego przekaz ideowy. Tym ostatnim kwestiom poświecę najwięcej uwagi7.
Analiza i weryfikacja datacji,
relacja
Genealogii płockiej do Rocznika małopolskiego
Pierwszą kwestią, którą należy skorygować, jest datacja utworu. Na połowę XIV w. da-tował go J. Banaszkiewicz, upatrując źródła pierwszej części GP w notach Rocznika ma-łopolskiego, spisanego w latach 40. XIV w.: 980 r. (974 r., 975 r.), 967 r., 1025 r., 1038 r., 1079 r., 1086 r. (1087 r., 1088 r.), 1098 r. (1095 r.), 1128 r., 1154 r.8 Myśl tę podjął i
roz-winął W. Drelicharz. Porównując omawiany traktat z czterema różniącymi się od siebie zawartością, zachowanymi obecnie XV -wiecznymi przekazami Rocznika małopolskiego: 4 B. Kürb is, Dziejopisarstwo wielkopolskie XIII -XIV w., Warszawa 1959, s. 128 -129, przyp. 89. Utwór miał stanowić jedno ze źródeł Kroniki Dzierzwy, czemu zaprzeczył stanowczo Jacek Banaszkiewicz, zob. idem, Kronika Dzierzwy. XIV -wieczne kompendium historii ojczystej, Wrocław 1979, s. 116 -117.
5 G. Labuda, Kroniki genealogiczne jako źródła do dziejów rozbicia i zjednoczenia monarchii w Polsce
średniowiecznej, „Studia Źródłoznawcze” [dalej: SŹ] 1977, t. 22, s. 45 -48.
6 W. Drel ichar z, Genealogia płocka…, s. 448 -449, tam też przegląd dotychczasowych badań. Zob. też: idem, Annalistyka małopolska XIII -XIV wieku. Kierunki rozwoju wielkich roczników kompilowanych,
Kraków 2003, s. 313 -319.
7 Być może należałoby zmienić nazwę zabytku na Genealogia Krakowska. Osobnym zagadanieniem, którego nie podejmuję w niniejszym artykule, jest kwestia transmisji tekstu GP do Płocka. Ustalenia w tym temacie były jednym z wątków realizowanego przez mnie grantu i wciąż czekają na ostateczne opracowanie.
8 Rocznik małopolski, wyd. A. Bielowski, [w:] MPH, t. 2, Lwów 1872, s. 816 -825 (za lata 899 -964);
w Kodeksie Jana z Dąbrówki (zw. Lubińskim), w Kodeksie Konrada Gesselena (zw. Kró-lewieckim)10, w Kodeksie Ewarysta Kuropatnickiego11 i w Kodeksie Piotra
Szamotulskie-go (zw. Heilsberskim)12, badacz uznał GP za kompilację pierwowzoru przekazu RmłpK
z elementami Rocznika Traski i Kroniki Galla Anonima. Takie ustawienie filiacji tekstów doprowadziło historyka do datowania GP na lata 60. XIV w.13
9 Opis Kodeksu Jana z Dąbrówki: W. Drel ichar z, Annalistyka małopolska…, s. 65 -72 [dalej: RmłpD]. Najstarszą jego część stanowi Kronika Wincentego Kadłubka wraz z brulionem Komentarza Jana
z Dąbrówki, spisanym w latach 1431 -1434. Pozostałe wpisy, w tym Kronikę Dzierzwy i RmłpD wraz
z trzema redakcjami Rodowodu książąt polskich, wprowadzono do kodeksu jakiś czas później, jednak przed
1472 r.
10 Opis Kodeksu Konrada Gesselena: W. Drel ichar z, Annalistyka małopolska…, s. 72 -90 [dalej: RmłpG]. Zręby rękopisu powstały krótko po 1414 -1415 r., jednak odpis Żywotu większego św. Stanisława i RmłpG
został dokonany najprawdopodobniej w 1466 r.
11 Opis Kodeksu Ewarysta Kuropatnickiego: W. Drel ichar z, Annalistyka małopolska…, s. 57 -65 [dalej: RmłpK]. Najstarszą część złożoną z Kroniki Dzierzwy i RmłpK wpisano prawdopodobnie w latach
1417--1428.
12 Opis Kodeksu Piotra Szamotulskiego: W. Drel ichar z, Annalistyka małopolska…, s. 90 -111 [dalej: RmłpS]. Rękopis zawiera Kronikę Dzierzwy, RmłpS wraz z tzw. Dopełnieniem szamotulskim oraz Kronikę
Galla Anonima. Spisano go w całości w latach 1469 -1471. Kodeks stanowi kopię innego rękopisu, powstałego nieco wcześniej w dwóch etapach. Pierwszy przypadłby na czas po 1378 r., do czego odnosi się nota: Anno Domini MoCCCCLXXVIII Zelek rector ecclesie parochialis in Lekna die beati Francisci qui
fuit dies dominica cum missam die eodem debuisset peragere de ecclesia velocius cucurrit dyabolico per|motus spiritu se in horco domus sue propria manu strangulans et quodam fune dicto vulgaris strikam semetipsum suspendens ibidem miserabiliter exspirauit. Visu est autem niger hyrcus aut aries ceruicibus eius assistere et ipsum cum suis cornibus inhumanissime verberare – za: Kodeks Szamotulskiego, s. 92, kol. II (dostęp na:
www.polona.pl). Wojciech Drelicharz wskazuje, że odpisu dokonano w Łeknie, kierując się informacją, że Żelek (Zelek, skrócona forma imienia Żelisław) był proboszczem w tamtejszym kościele. Egzemplaryczny
charakter zapiski każe jednak wątpić w tę możliwość. Dużo istotniejsze jest podkreślenie, że samobójstwo duchownego miało miejsce w dniu św. Franciszka, co wskazuje na minorycką genezę noty. Co istotne, nota została zapisana bezpośrednio po tzw. Kolekcji franciszkańskiej, składającej się z Kroniki Dzierzwy
i RmłpS. W jakiś czas później nastąpiłoby dodanie odpisu tzw. Kolekcji Gallowej, obejmującej Kronikę
Galla Anonima i Żywot Tradunt. Przeciwnego zdania jest W. Drelicharz, przyjmujący istnienie jednego
rękopisu łączącego obie wspomniane kolekcje. Przeczy temu jednak fakt, że ani w Kodeksie Dąbrówki, ani w Kodeksie Kuropatnickiego, zawierających Kronikę Dzierzwy i jedną z redakcji Rmłp, nie uwzględniono
obu Gallowych zabytków. Datą post quem dla ostatniego etapu powstawania kodeksu jest wprowadzenie
tzw. Dopełnienia szamotulskiego, zakończonego opisem wydarzenia z ok. 1427 r. Wydanie: Dopełnienie szamotulskie, [w:] MPH, t. 2, s. 861 -871. Zob też: K. Ożóg, „Dopełnienie szamotulskie” – studium źródłoznawcze, „Studia Historyczne” 1992, t. 35, z. 2, s. 143 -153; W. Drelicharz, Rękopis Piotra z Szamotuł, zwany Kodeksem Heilsberskim i jego geneza, [w:] Polska i jej sąsiedzi w późnym średniowieczu,
red. K. Ożó g, S. Szc zur, Kraków 2000, s. 255 -272.
13 Argumentem przemawiającym za analizą wzajemnych relacji zabytków narracyjnych były błędne wnioski wyciągnięte z analizy kodykologicznej rękopisu Ms 17. Podkreślić należy, że historyk nie miał dostępu do oryginału kodeksu, wobec czego był zmuszony do oparcia się na niejasnych i wzajemnie sprzecznych opisach W. Kętrzyńskiego i B. Ulanowskiego, co znacząco utrudniało wyciągnięcie właściwych wniosków. Szersze omówienie tej kwestii, wpisanej zresztą w zagadnienie struktury i złożonej genezy kodeksu, jest
Ustalenia te wymagają jednak korekty, o czym przekonują zależności między teksta-mi Kroniki Galla Anonima, GP i Rmłp. Ich prezentacja będzie przedteksta-miotem poniższej analizy.
* * *
Pierwsza część GP, obejmująca czasy od Chościszka do Bolesława Krzywoustego, jest w pełni oparta na informacjach zawartych w pierwszej księdze Kroniki Galla Anonima14.
W traktacie znalazły się również wszystkie wspomniane przez kronikarza imiona matek dynastów. Brak natomiast wzmianki o Zbigniewie, który zresztą nie pojawia się w pierw-szej księdze kroniki. W kilku miejscach GP obecne są ponadto informacje spoza podstawy. Małżonka Kazimierza (Odnowiciela) otrzymała imię Maria15. Uzupełniono imię biskupa
zabitego przez Bolesława (Szczodrego) – beatus Stanislaus. Syn Władysława (Hermana) i Judyty otrzymał z kolei przydomek Krzywousty (dux inclitus Boleslaus, qui dictus est Criwousti).
Tabela 1 przedstawia relację pierwszej części GP do Kroniki Galla Anonima, Vita mi-nor i Vita maior sancti Stanislai16, Rocznika kapituły krakowskiej17, Rocznika krakowskiego18,
Rocznika Traski19 oraz przekazów Rocznika małopolskiego20.
14 Wydanie: Anonim tzw. Gall, Kronika, czyli dzieje książąt i władców polskich, wyd. K. Ma le cz yński, [w:] MPH s.n., t. 2, Kraków 1952 [dalej: Gall]. W GP część władców otrzymała przydomki, pozostali są wymieniani jedynie z imienia. Aby nie wprowadzać Czytelnika w błąd oraz dla lepszej orientacji wśród powtarzalnych w dynastii imion, tradycyjne przydomki książąt, nieobecne w treści GP, ująłem w nawiasy okrągłe.
15 Późniejsza ręka nadpisała nad tym imieniem wyraz v[i]dua. Kwestia dopisków w rękopisie wymaga jednak osobnego zbadania.
16 Wydania: [Wincenty z Kielc], Vita sancti Stanislai episcopi Cracoviensis (Vita minor), wyd. W. Kę-tr z yński, [w:] MPH, t. 4, Lwów 1884, s. 238 -285 [dalej: VStanMin]; [Wincenty z Kielc], Vita sancti Stanislai Cracoviensis episcopi auctore fratre Vincentio de ordine fratrum praedicatorum (Vita maior), wyd.
W. Kętr z yński, [w:] MPH, t. 4, s. 319 -438 [dalej: VStanMai].
17 Wydanie: Rocznik kapituły krakowskiej, wyd. Z. Kozłowska -Budkowa, [w:] Najdawniejsze roczniki
krakowskie i kalendarz, MPH s.n., t. 5, s. 21 -105 [dalej: RKK].
18 Wydanie: Rocznik krakowski, wyd. A. Bielowski, [w:] MPH, t. 2, s. 826 -852 [dalej: RK]. Szczegółowa analiza zabytku i nowe wydanie na podstawie rękopisu Archiwum Krakowskiej Kapituły Katedralnej nr 209 stały się częścią mojej pracy magisterskiej.
19 Wydanie: Rocznik Traski, wyd. A. Bielowski, [w:] MPH, t. 2, s. 826 -861 [dalej: RT].
20 Wydanie: zob. wyżej. Analiza zależności między wymienionymi zabytkami rocznikarstwa małopolskiego była częścią mojej pracy magisterskiej i stanowi część dalszych badań.
Ta be la 1. R el ac ja G enea lo gii p ło ck iej w zg lę de m w yb ra nych zab yt kó w p iśm ie nn ict w a p olsk ie go do p oło w y X IV w . (s toso w ane sk rót y: c. – c apu t; v . v ers us) RK K g al l, ks . i V stan m in RK GP Rmł pd Rmł pg RT Rmł pK Rmł ps 1 [bra k] pr ol .: a r eg ibu s ac ducibu s; 1. rex r eg um et dux d ucu m v. 1. He c su nt ge ne rac io nes du cu m et r e‑ gu m polo nie , al iq ua ndo en im d uc es, al iq ua n-do r eg es ap el ab an tu r. D CCC -C LXXX . […] He e su nt ge ne rac io nes du cu m et r e‑ gu m polo nie . D CCC -C LX XV . […] He e su nt ge ne rac io nes re gu m e t du ‑ cum p olo nie . [bra k] [bra k] D CCC -CL X XI V. […] He e s un t na tio ne s re ‑ gu m polo nie 2 [bra k] c. 1. P az t fil iu s C hos sis tc on is et ux or eiu s R ep ca v. 2. C hosi ‑ sc ko g en ui t past . v. 3. past ve ro de uxo re R epi ‑ cha g en ui t se mo ui tu m . C hosc hi sk o ge nui t p yast . py ast v er o de R ze pic ha ux or e g en ui t se mo vi tu m . C hosi sc ko ge nui t p east . peast g en ui t se m ovi th de do m ina R ep eka . [bra k] [bra k] Kosz ysk o ge nui t p yast py ast g en ui t sz emo vi tu m 3 [bra k] c. 3. et de regno P op el/ Pu m pil cu m so bo le r ad ici -tu s ex tirp au it; a r eg no ex pu lsu s; S e-mou ith v er o pr in icp atu m ade pt us v. 4. po pe l de re gn o po lo nie cu m sob ole su a es t r ad icit us ex pu lsus e t ex tir pa tus . v. 5. se m owi ‑ th fil iu s P as t du ca tu m est ade pt us . po pe l a ut em cu m sob ole su a r ad ic itu s es t de po lo nia eiect us . s em o‑ vi tu s a ut em duc atu m obti ne ns po m pil iu s pe rii t cu m omn i g ene re suo . s em o‑ vi th op tinu it reg nu m [bra k] [bra k] [bra k]
RK K g al l, ks . i V stan m in RK GP Rmł pd Rmł pg RT Rmł pK Rmł ps 4 [bra k] c. 3. cu iu s lo co de ce -de nt is L es tik fil iu s eiu s su bin tr av it H ic g en ui t lest co ne m . ge nui t lest ck on em . qu i g en ui t li st ko ne m . [bra k] [bra k] [bra k] 5 [bra k] c. 3. L es tik quo que mo -rie nt i S em im isl eiu s g en itu s suc ces sit ; c. 4. H ic a ut em Se mi mi zl m ag nu m et m em oran du m M escho ne m pr og en uit, q ui pr im us no -m in e vo cat us alio ; c. 6. p rim us ig i-tu r P olo no ru m dux M escho v. 6. lest co ve ro g en ui t z em omi sl. v. 7. z em om i‑ sl ve ro ge nui t m agn um et primu m m esco ne m . lest ck o aut em ge nui t z em omi sl. z em omi sl aut em ge nui t m agn um et illus tre m m yesco ne m . li st ko g en ui t se m omil et hic ge nui t m agn um et p rim um m isko ne m . [bra k] [bra k] qu i g en ui t z em o‑ mi sla um . z em om i‑ sla us g en ui t pri m um et m agn um m ieszk on em . 6 [bra k] c. 5. et fidei chris tia ne sac ra me nt a su sc ep tur um ; c. 6. p rim us ig itu r P olo -no ru m d ux M escho ; ad ba pt ism i g ra -tia m p er ve nit v. 8. Ist e pr im um bap tis m at is sacr amen tu m co nse cut us e st D CCC -CL XI V. M esc ho du x cu m P olo nis sacr um bap tis m a co ns ec un tur . [o t ym zo b. niżej ] [bra k] [o t ym zo b. niżej ] [bra k]
RK K g al l, ks . i V stan m in RK GP Rmł pd Rmł pg RT Rmł pK Rmł ps 7 D CCC -C LXV . D ub rov ca ad M esk one m ven it; D CCCC LX -V I. M esk o dux P olo nie ba pt iza tu r. c. 5. u na m ch ris tia is-sim am de Bo he m ia D ub rouc am no m ine i n m at rimo niu m re qu isiv it; ill a do m in a cu m m ag no se cu la ri et ec clesia stic o rel ig io nis app ara tu s Po lo nia m in tr oiv it c. 20. I lle M esc on is fil iu s, q ui f uit de P olo nia dux p rim us ba pt iza tu s. A nno D om i-ni D CCC -C LXV I d ux M esk o d uxit D ub rov ka m et b apt iza tu r. Ist e M esk o V II a nn is ce cu s f uit et tu nc P olo ni ba pt iza nt ur . et c hri st ia ‑ ni ssi m am de B oh emia d ub roukam no mi ne acce ‑ pi t, e cc lesias et e pi scopa ‑ tu s d isp osui t et c hri st iani ‑ ta te m i n ea con fir m av it et c hri st ia ‑ ni ssi m am de B oh emia d ub roukam no mi ne acce ‑ pi t, e cc lesias et e pi scopa ‑ tu s d isp osui t et c hri st iani ‑ ta te m i n ea con fir m av it D CCC -C LXV . D amb ro(v) ca v en it ad M isck one m . D CCCC LX -V I. M isck o cu m P olo nis ba pt iza tu r. A nno do m in i D CCC -C LX V. Ex cel le n-tis sim us dux M esk o ac ce pi t D u‑ br ou kam sib i in u xo rem ch ris tia na m, videl ic et de Bo hem ia , qu i a mb o C hr ist ia ni fidel issi m i in P olo nia efficiu nt ur et om nes P olo ni ba pt iza nt ur , ec cle sie e t cla us tra , episc opa tus , pr ep osit ur e al iq ue p er i p-sos, q ue t unc fie ri p ot er an t, co ns tr uun tur et dot an tu r. D CCC -C LXV . Ex cel -len tis sim us dux M esk o ac ce pi t D u‑ br ou kam sib i in u xo rem , videl ic et de Bo hem ia , q ui amb o C hr i-stia ni fidel is-sim i i P olo nia efficiu nt ur et om nes P olo ni ba pt isa nt ur , ec cle sie e t cla us tra , episc opa tus , pr ep osit ur e al iq ue p er i p-sos, q ue t unc fie ri p ot er an t, co ns tr uun tur et dot an tu r. [o t ym zo b. niżej ]
RK K g al l, ks . i V stan m in RK GP Rmł pd Rmł pg RT Rmł pK Rmł ps 8 [bra k] c. 4. a n at iv i-ta te c ecu s f uit [zo b. w yżej ] Q ui v er o M escho V II a nn is a n at iv ita te ce cu s f uit, u t in c ro nicis pr em issis hab et ur [o t ym zo b. niżej ] 9 [bra k] c. 6. de h ac na mq ue b ene -dict a fe m in a glo rios um Bo le zl au m gen er av it [c. 20. H ic es t e rg o r ex ille m ag nu s Bo le zl au s, q ui co gno m in at us es t P iu s] ge nu it a ut em Bo les lau m filiu m, m a‑ gn um re gem D CCCC LX -V II. Bo les laus Mag nus na scit ur , fi lius M escho nis . D CCCC LX -V II. Bo les laus Mag nus , filius M isck o-nis, n ascit ur . D CCCC LX -V II. Bo les laus Mag nus , qu i d icit ur C hab ri, n at us es t. D CCCC LX -V II. Bo le‑ slaus Ma ‑ gn us, fi lius M escho nis, qu i d icit ur C hab ri, n at us es t. A nno do m in i D CCCC LX -V II Bo les laus Mag nus , qu i C hab ri dicit ur , n at us es t.
RK K g al l, ks . i V stan m in RK GP Rmł pd Rmł pg RT Rmł pK Rmł ps 10 [bra k] c. 6. N um -qu id no n i pse M or au ia m et Bo he m ia m sub iu ga vit […], n umq uid no n i pse Vn ga ros fre que nciu s in c er ta m ine su pe ra vit […], indo m itos ver o ta nta vi rtu te S ax o-nes e do m uit, quo d i n flu m ine S ale in me dio te rr e e or um met a fe rr ea fines P olo nie te rm ina vi t c. 19. D e il lo en im le git ur , quo d a D a-nub io u sq ue ad S ol av am dil at av it s ue gen tis imp e-riu m […]. I pse Bo he m ia m et M or av ia m suo do m in io sub iu ga vit […]. I pse Scl av os et U n-ga ros se piu s in c er ta m ine de vicit […]. Ipse S ax ones indo m itos m an u p ot en ti edo m uit et i n me dia S ol av a col um p-na m fig en s fe rr ea m fi nes lim ita vit*. D CCCC LX -V II. B olesl au s Ma gn us Bo he mos sub iu ga vit et Vn ga ros et Sa xo nes et in fl um i-ne S ol au a met a fe rr ea fines P olo nie te rm in av it. Ist e sa nct um A da lbe rt um su sc ep it et in Gne zdn a co llo ca vit. [O tto se cu nd us]. Ist e B ohe mos et H un ga ros, Sa xo nes e do -m uit, et i fl u-m ine Z ol aw a met a fe rr ea fines P olo nie te rm ina vi t. H ic do m uit Bo he mos et U ng ar os, et in pos uit i n Sa lem sta -tu am fe rr ea m pr o t er m ino gr an icie ru m Po lo no ru m et c. Ist e B ohe mos et U ng ar os sub iu ga vit et S ax ones edo m uit, et in fl um ine So law e met a fe rr ea fines P olo nie te rm in av it. Ist e B ohe mos et U ng ar os, Sa xo nes e do -m uit et i n fl u-m ine S zo law e met a fe rr ea fines P olo nie te rm in av it. Eo de m a nno O tt o se cu n-du s i mp er at . Ist e B ohe mos et U ng ar os edo m uit, et in fl um ine Sa law a met is fe rr eis fines P olo nie te rm ina vi t. W yra z met a zos ta ł za stą pio ny w yr aze m co lu m na p o r az p ie rwsz y w Kro ni ce Wi nc en te go Kad łub ka (Kad łub ek , I I.12). W yd an ie : Wi nc en ty K ad łu be k, Kr on ika Po lsk a, w yd . M. P le zi a, [w :] M PH s .n ., t. 11, K ra kó w 1994.
RK K g al l, ks . i V stan m in RK GP Rmł pd Rmł pg RT Rmł pK Rmł ps 11 [bra k] [o t ym zo b. w yżej ] D CCC -C LXV II I. [P ro ho rt us ep isc opu s C rac ov ie nsis or di na tu r]. Tu nc episc o‑ pat us e t e cc le‑ sie in P olo nia dispo nu nt ur per Da m ‑ br ow kam et ch ris tian itat is co nfir m at ur . D CCC -C LX X I. […] Eo t em po re ec cle sie per D am br o( v) cam in Po lo nia stat uun tur , fid es quo que ch ris tiana ro bo rat ur . [o t ym zo b. w yżej ] [o t ym zo b. w yżej ] Se d p riu s, an no v idel ic et D omi ni D CCC -C LXV , Da m brow ka ad M iesz ko -ne m v en it, tu nc ecc lesi e et cl au str a, episc op at us , pr ep osit ur e et al ia b eneficia , qu ae t unc pe r i psos fie ri p ot er an t, co ns tr uun tur et dot an tu r. 12 [bra k] [bra k] [bra k] [bra k] [o t ym zo b. w yżej ] [bra k] Ist e M iesz ko a n at iv ita te ce cu s f uit, u t in c ro nicis co nt inet ur . 13 [bra k] [bra k] He c D am -br ow ka es se dub ita tu r so ro r sa nct i W enzesl ai et fil ia d ucis W ra tisl ai. Dicit ur q uo d fu it g erma na sa nct i W en tzesl ai et fil ia d ucis W ra tis la y. [bra k] [bra k] H ec a ut em Da m brow ka pu ta tu r f uis se so ro r sa nct i W enc esl ai.
RK K g al l, ks . i V stan m in RK GP Rmł pd Rmł pg RT Rmł pK Rmł ps 14 M X XV . p ri-m us B ole zl au s rex M ag nu s ob iit, La m -be rt us fil iu s eiu s s uc ce dit. c. 17. Postqu am erg o m ag nu s Bo le zl au us de m undo de ces -sit, se cu nd us M escho fil iu s eiu s in r eg nu m suc ces sit. c. 21. P os t mo rt em et en im m ag ni re gis B ole zl ai […] s ur rexit M esc o fil iu s eiu s, se ns u m in ora tu s et p ro bit at e pa tr is. M X XV . B ole -sla us M ag nu s ob iit. C ui M esk o fil iu s eiu s s uc ces sit in r eg no . v. 9. Bolesla us au te m r ex ge nu it m esk on em se cun dum M X XV . B olesla us M ag nu s o biit, cu i s uc ce dit in r eg nu m fil iu s s uu s m esc ho M X XV . B olesla us Ma gn us ob iit, et p os t eu m fil iu s eiu s m ysk o re gn um su sc ep it. M X XV . B olesla us M ag nu s o biit, se cu nd us m e‑ sch o s uc ce dit in re gn um M X XV . Bolesla us M ag nu s o biit, se cu nd us m es ko su cce -dit i n r eg nu m M X XV . Bolesla us M ag nu s o biit. m ieszk o se cu nd us suc ce dit, 15 M XXX IV . M esk o r ex P o-lo nie o biit. c. 22. Q uo ig no m inose mo rt uo ; c. 35. i n ame ncia m ce cid it et mo rt em sib i co nsciv it (w o dn ie -sie niu do Bo lesł aw a Szc zo dr eg o) C ui it er um K az im iru s fil iu s eiu s suc ces sit. [bra k] [bra k] [bra k] qu i i n a me n-te m c ecid it et mo rt uu s es t*. qu i i n a me n-tia m c ecid it et mo rt uu s es t. qu i i n a me n-cia m c ecid it et mo rt uu s es t. Ob a Ż ywot y ś w. St an isł aw a p od ają i nfo rm ac ję o ś m ie rci w ładc y w w yn ik u cho ro by ps ych ic znej ( in am en ciam c ecid it e t m ort em s ibi c onsci vi t) w o dn iesie niu do Bo lesł aw a S zc zo dr eg o ( V St an M in, 35; V St an M ai, I I.25). P rz y t ym wska zu ją r ów nie ż n a n iesł aw ną ś m ie rć M iesz ka ( V St an M in, 22; V St an M ai, I.3).
RK K g al l, ks . i V stan m in RK GP Rmł pd Rmł pg RT Rmł pK Rmł ps 16 [bra k] c. 17. q ui ia m vi ve nt e p at re so ro re m t er tii O tto ni s i m pe -ra tor is u xor em ac ce pe ra t de qu a Ka zim i-ru m, id es t K ar olu m , re stau rat o-re m P olo nie, pro cre ar at c. 24. ad imp er at or em O tto ne m av uncu lu m su um v. 10. Q ui ac ‑ cep it in uxo ‑ re m so ro re m o tt oni s te rcii im pe ra tor is, de q ua g en ui t K azi mi ru m re stau rat or em Po lo nie. qui acce pi t uxor em sor o‑ re m o tt oni s im pe ra tor is pr ed ict i, de qu a g en ui t K azi mi ‑ rum , q ui vo ca tu s es t re sta ur ato r Et hic d ux it in c on iu ge m ge rmanam ottoni s im pe ra tor is ex qu a g en ui t K az im ir um . [bra k] Ide m M esk o ac ce pit ux o-re m so ro re m O tt ho nis imp er at or is pr ed ict i, de qu a g en uit Ka zi m iru m, qu i vo cat us es t r es ta ur at or H ic h abu it ux or em so ro -re m O tt on is imp er at or is pr ed ict i, de qu a g en uit Ca zi m i-ru m, q ui vo ca tu s es t re sta ur at or . 17 [bra k] [bra k] [bra k] [bra k] C ui Ka zi m i-ru s fil iu s eiu s suc ces sit [bra k] [bra k] 18 [bra k] c. 20. I st e de duc e Ka si-m iro f uis se di noscit ur pro cre at us , qu i de mo na -st er io C lu nia -ce nsi sa nct i Be ne dict i p er dis pesacio -ne m p ap e B e-ne dict i t er re Po lo nie d ux es t r es tit ut us . [bra k] [bra k] [bra k] [o t ym zo b. niżej ] [bra k] Ist e C az i-m iru s f uit mo nach us, pos tea ex dis pe nsa -cio ne p ap e in r eg nu m re die ns* * V St an M in, 23; V St an M ai, I I.12
RK K g al l, ks . i V stan m in RK GP Rmł pd Rmł pg RT Rmł pK Rmł ps 19 [bra k] c. 19. p os tea ve ro de Ru sia no bile m cu m m ag nis d iv i-tiis ux or em acce pi t c. 24. P os t he c ac ce pit ux or em u na m de Ru sie pr inci pibu s no bil io re m, no m ine D obr on e-ga m d ict am, co gno m ine M ar iam v. 11. Ka zi -m irus acce pi t vx or em de R usia n omi ‑ ne m ariam et acce pi t uxor em d e R us sia n omi ‑ ne m ariam Q ui du xi t e x R us sia uxo ‑ rem nom in e m ariam [bra k] et acce pi t uxor em n o‑ mi ne m ariam de R us sia ex uxo re de Rus sia no m i‑ ne Mar ia * 20 [bra k] c. 19. de q ua fil ios I II I un amq ue fil ia m, r eg i Bo he m ie de -sp on san dam , ge ne ra vit. No m in a a u-te m fil io ru m eiu s he c s un t: Bo le zl au s, Wl ad isl au us, M escho et O tto c. 24. Ex qua g en uit qu atu or fil ios, p ri-mo ge nit um Bo le zl au m, se cu nd um Wl ad isl au m, te rciu m M esc one m, qu ar tu m O do ne m de qu a g enu it iiii fil ios : Bolesla um , w lad isla um , m esk on em , o do nem . que sib i ge ne ra vi t q ua ‑ tu or fil ios : B olesla um Effe ru m, w lad isla um , m esk on em et o do nem . ex qua pr od ux it qua ‑ tu or fil ios : B olesla um , w lad isla um , m isk on em et o do nem . Q ui h abu it iiii fil ios : B ole zla vu m , w lad y‑ sla vu m , m esc ho ne m , o ddo ne m . que ge nui t qu atuo r fil ios : Bolesla um Effe ru m, w lad isla um , m esk on em et o do nem ge nui t q ua ‑ tu or fil ios : Bolesla um Effe ru m, w lad isla um m ieszk on em et o do nem . Im ię ch rzes tne M ar ia p oja w ia się w o bu Żywot ac h ś w. St an isł aw a (V St an M in, 24; V St an M ai, I.13-14).
RK K g al l, ks . i V stan m in RK GP Rmł pd Rmł pg RT Rmł pK Rmł ps 21 M LV II I. Ka zi m ir d ux ob iit. c. 22. P os t-qu am it aq ue ex tr em um va le Ka zi m i-ru s m undo fe cit M X X XV II I. K az im iru s ob iit. v. 12. M ort uo k az im iro M X X XV II I. K azi mi ru s ob iit , M X X XV II I. K azi mi ru s ob iit M X X XV II I. K azi mi ru s ob iit , M X X XV II I. K azi mi ru s m or itu r M X X XV II I. C azi mi ru s m or itu r 22 M X XV I. K az im iru s tr ad itu r ad disc end um . c. 21. quo nia m mo na st er io par vu lu s a p a-re nt ibu s es t ob la tu s ib iq ue sac ris l itt er is lib er al ite r er ud itu s [bra k] [bra k] [bra k] qu i f uit mo nach us, qu i f uit mo nach us qu i f uit mo nach us . 23 [bra k] c. 22. B o-le zl au us eiu s pr imo ge nit us vi r l arg us et bel lic os us Po lo no ru m re gn um r exit c. 20. I stiu s Bo le zl ai pr oa vu s, q ui dict us es t se vu s, l arg us et b el lic os us . Pos t h unc Bo lesl au s se nio r* fil iu s eiu s La rg us rexit reg na vit Bo ‑ lesla us fil iu s ei us pr o eo cui in re gn um su cce dit se nio r fil iu s e iu s, B olesla us La rg us et Eff er us . que m in re gno sequ itu r fil iu s se nio r, B olesla us , pr eci pu us in te r fr at ers, qu i l ib er al is m ag isq ue in te lli ge ns. Pos t h unc Bo ‑ lesla vu s fil iu s se nio r, l arg us rexit cui su cce dit in regn um se nio r fil iu s ei us , B ole ‑ sla us La rg us . Pos t h unc Bo ‑ lesla us fil iu s se nio r, l arg us se d effe ru s 24 et ex ul av it i n Vn ga ria m, in te rfe ct o b e-at o S ta nisl ao ep isc op o. Et p os t he c U ng ar iam ex ul av it i nt er -fe ct o sa nct o St an isl ao . in Un -ga ria(m ) ex ul av it i nt er -fe ct o sa nct o St an isl ao . * W r ęk op isie : seu ior .
RK K g al l, ks . i V stan m in RK GP Rmł pd Rmł pg RT Rmł pK Rmł ps 25 c. 30. M or tuo itaq ue r eg e Bo lesl av o al iisq ue fr at ri-bu s def unct is Wl ad isl av us dux so lu s re gn av it, q ui fil ia m W ra tisl av i Bo he m ici R eg is no m ine Iud ith am ux or em ac ce -pit, q ue fil iu m ei t er ciu m Bo le zl au um pe pe rit ; ep il. H ic p er pr ec es Eg id ii su m psit c au -sa m ex or dii ; pr ol .: q uo d D ei do no pr ecibu sq ue sa nct i Eg id ii na tu s f uit Et mo rt uo re ge B olesl ao al lisq ue fr at ribu s Wl a-disl au s d ux so lu s r eg na vit et I ud ita m* Bo he m am duxit. Q ue fil iu m ei te rciu m B ole -sla um g en uit pe r p re ces bea ti Eg id ii. M XXX IX . M or tuo r eg e Bo le zl ao a lii -sq ue fr at ribu s, Wl ad isl av us dux so lu s re gn av it, q ui Iud ith am Bo he m am ac ce pit i n ux or em, q ue fil iu m ei t er -ciu m g en uit Bo lesl au m p er pr ec es b ea ti Eg id ii. M XXX IX . M or tuo r eg e Bo lesl ao a lii -sq ue fr at ribu s, Wl ad isl au s dux so lu s re gn av it, q ui Iud ith am Bo he m am ac -ce pit ux or em, que fil iu m ei te rciu m g en u-it B olesl au m pe r p re ces bea ti Eg id ii. W r ęk op isie : I nd ici tam .
RK K g al l, ks . i V stan m in RK GP Rmł pd Rmł pg RT Rmł pK Rmł ps 26 M LX XV I. Bo le zl au s I I cor on at ur qu i o ccid it sa nct um St an iz la um ; M LX X IX . dł uższa not at ka z re -da go w an a p o ka no nizac ji*: m ar tir iza tu r […] t er cio yd us A pr ilis c. 27. d łuższ y us tęp o zab ój st w ie M LX XV II. Bo lesl au s se cu nd us cor on at ur . Ist e o ccid it sa nct um St any sla um . M LX X IX . St an isl au s ep isc opu s C rac ov ie nsis ma rti riz at ur qui o cc id it be at um stani sla um M LX X IX . San ctus St an isl aus oc cisus e st pe r Bo les lau m Effe ru m, M LX X IX . San ctus Sta ‑ nis laus o ccid i‑ tur a sup er bo Bo lesl ao M LX X IX . San ctus Sta ‑ nis laus te rcio Yd us A pr ilis m ar tiriz at ur episc opus cr ac ovie M LX X IX . San ctus Sta ‑ nis laus o ccisus es t t er cio Y du s A pr ilis pe r Bo les lau m effe ru m M LX X IX . San ctus St an isl aus te rcio id us A pr ilis mar -tiriz at us e st pe r B ole slau m effe ru m, 27 M LX IX . M esk o na tu s es t fil iu s Bo le zl ai. c. 29. h abu it au te m un um fil iu m r ex Bo le zl au us no m ine M escho ne m et g en uit M esk one m . * N ot ka o pr ac ow an a n a p ods ta w ie V St an M in .
RK K g al l, ks . i V stan m in RK GP Rmł pd Rmł pg RT Rmł pK Rmł ps M LX X X II. se cu nd us Bo le zl au s r ex ob iit. c. 28. U nde m ag na m sib i U ng ar or um in vid ia m cu m ul av it, inde que ciciu s ex tr em a d ies eu m, u t a iu nt, oc cu pa vit. c. 19. D e il lo en im le git ur quo d a D a-nub io u sq ue ad S ol av am dil at av it sue g en tis imp er iu m (w o dn iesi niu do B olesł aw a Ch ro br eg o) ; c. 35. prof ug us ac div in a u lcio ne per ter rit us […] se ces sit in U ng ar ia m ex pu lsu s […] in a me ncia m ce cid it et mo rt em sib i co nsciv it M LX X X I. Bo lesl au s se cu nd us ob iit. Pos tea v er o qu ia ide m Bo lesl au s ni m is e ra t effe ru s, de regn o ex pul -sus Vn gar iam in tr au it et ib i m ort uus e st. qu i r ex d iv in a ulcio ne de regn o eiect us , in U ng ar ia in exil io ob iit . qu i ex d iv in a ulcio ne a re ‑ gn o ex pu lsus in U ng ar ia ex ul ob iit . M LX X X I. rex B olesl av us ob iit, q ui i n am pl issi m um pr ofe cis se t ra -dit ur r eg nu m, a D an ub io flu m ine r eg ni U ng ar ie ad So lav am flu -viu m S ax on ie, a K yov ie nsi civ ita te, q ue es t met ro po lis Ru ssie u sq ue ad mo nt es C ar in th ie u t in c ro nic a de clara tu r sup er iu s qu i r ex d iv in a ulcio ne de regn o eiect us est , i n Un ‑ gar ia in exil i mo rtu us qu i r ex d iv in ulcio ne de regn o eiect us est , i n Un ga ‑ ria in fr enesi ve rs us i n exi -lio mo rtu us . M LX IX . M esk o na tu s es t fil iu s Bo le zl ai. [zo b. o t ym w yżej ] M LX X X II. In ho c a nno ge nui t m isko ne m fil iu m s uu m [bra k] ta li a nno fil io gen ito nom i-ne Me sk on e [zo b. o t ym w yżej ] v. 13. F ra te r ve ro s uu s du ca tu m opt in uit [bra k]
RK K g al l, ks . i V stan m in RK GP Rmł pd Rmł pg RT Rmł pK Rmł ps 31 c. 29. U nde pl acu it pa tr uo s uo Wl ad isl auo duci pue ru m in P olo nia m sin ist ro a lit e re vo ca re et filiu m fr at ris s ui de V ng aria reuo ca vi t. que m Wl ad i-sla us ex Un ga ‑ ria du xit . [bra k] que m Wl ad isl au s de U ng aria red uxi t. 32 M LXXX -V I. M esk o fil iu s B ole zl ai se cu nd i de Hu ng ar ia re diit et B o-le zl au s t er ciu s na tu s es t. M LX X XV I. M esk o de U n-ga ria r ed iit M LX X XV II. M esk o ex U n-ga ria v en it. M LXXX -V II I. B ole -sla us t er ciu s na scit ur . [bra k] M LX X XV I. M esk o de U n-ga ria r ed iit, et B olesl au s te rciu s n at us es t, M LX X XV II. M iesz ko de U ng ar ia r ed iit et B olesl au s te rciu s n at us es t, 33 M LXXX -V II I. M esc o ux or em d uxit ; M LXXX IX . M esk o r eg is Bo le zl ai fil iu s ob iit. c. 29. eu mq ue Ru the na puel la f at is in vide nt ibu s ux or ar e, ux o-ra tu s ig itu r (n as tę pu je us tę p o ś m ie r-ci M iesz ka) c. 35. M esc o ve ro fil iu s eiu s […] v ene no in te riit Q ui cu m uxo ‑ rem ac cepisse t, m ort uus e st. qu i u xo re duct a, si ne pr ole ob iit . Id em M isk o du xit u xo rem ob iit absq ue lib er is [bra k] qu i M esk o uxo re duct a, ob iit si ne pr ole. qui M iesz ko uxo re duct a, sine p ro le ob iit .
RK K g al l, ks . i V stan m in RK GP Rmł pd Rmł pg RT Rmł pK Rmł ps 34 M XL V III . O tt o d ux ob iit*; M LXV . M esk o fil iu s K az im iri ducis o biit. [zo b. o t ym w yżej ] Sed a lii d uo fr at res ab sque libe ris mo rtu i sun t, M esk o et O do . Sim ili ter e t al ii d uo fr a‑ tr es Bo lesl ai, M esk o e t o do , m or tui su nt sine pro le. quoque a lii du o g er m ani Bo lesl ai, M esk o e t o do , obie ru nt s in e pr ole . [bra k] Sed et a lii d uo fr at res Bol e-sla i, m ieszk o et o do , m or tui su nt sine pro le 35 [zo b. o t ym w yżej ] [zo b. o t ym w yżej ] Wl ad isl ao so lo r eg na nt e, qu i g en uit te rciu m Bo lesl au m co gno me nt o C riw ou sti. M X C II. Wl ad isl au s so lu s r eg na vit et g en uit Bo lesl au m co gno m in a Te rv ou sti. [zo b. o t ym w yżej ] Wl ad isl ao so lo r eg na nt e, qu i g en uit te rciu m Bo lesl au m co gno me nt o K rz ywo ust hy Wl ad isl ao so lo r eg na nt e, qu i ad pr ec es sa nct i Eg id ii g en uit te rciu m Bo lesl au m co gno me nt o K rz ywo ust y. Ist nieją w ąt pl iw ości, c zy not a dot yc zy O tt on a Ka zi m ie rzo w ic a c zy z m ar łe go w 1047 r . O tt on a szw absk ie go, b ra ta R yche zy . Z ob . R K K , 1048 r ., p rz yp . 120, s . 48.
RK K g al l, ks . i V stan m in RK GP Rmł pd Rmł pg RT Rmł pK Rmł ps 36 [zo b. o t ym w yżej ] [zo b. o t ym w yżej ] w lad isla us aut em ac cepi t uxor em de Bo he m ia nom in e iu di th , fil ia m W ra tisl ay r e-gis B ohe m ie, de q ua n at us dux i ncl itu s Bo lesl au s, qu i d ict us es t C riw ou sti. M X C V. D ux w lad isla us , du xit uxor em Bo he mam , no m ine iud i‑ th am , q ue s te -ril is e ra t, p er pr ec es b ea ti Eg id ii t ame n Bo lesl au m ge nu it. N am ym ag ine m ho m in is de au ro pu ris si-mo f ab re -fact am ide m Wl ad isl au s cu m ux or e, de c on sil io ep isc op i C rac ov ie nsis m ise ra t ad se pu lc ru m s. Eg id ii et m ul ta a lia m une ra re ga lia et ide o deu s e os p ro pr ole exa ud i-vit. […] M X C V II I. D ux w la ti‑ sla us du xi t e x B oh emia iu ‑ di th am , q ue fu it s te ril is et ad o racio nes Eg id ii t er ciu m Bo lesl au m ge nu it. [bra k] M X C V II I. D ux w la ‑ di sla us , is te du xit uxor em Bo he mam , iu di th am no m ine , q ue st er ilis p er pr ec es sa nct i Eg id ii qu ar tu m Bo lesl au m ge nu it. N am ym ag ine m ho m in is de a ur o pu ris simo fab ref act am ide m B ole -sla us [sic !] cu m ux or e m ise ru nt ad se pu lc ru m sa nct i Eg id ii et m ul ta a lia re ga lia m u-ne ra et ide o eos i n p ro le D om inu s exa ud iv it. […] [bra k]
Zestawienie zaprezentowane w tabeli 1 wyraźnie pokazuje, że z filologicznego punktu wi-dzenia tekst GP jest bliższy Kronice Galla Anonima niż Rocznikowi małopolskiemu. świadczy o tym przede wszystkim wierniejsze uwzględnienie w nim Gallowego słownictwa, zwłaszcza w miejscach ideowo neutralnych (kolejność źródeł: Gall – GP – Rmłp): rubryka 3: radicitus extirpavit, a regno expulsus – extirpatus et expulsus – eiectus; rubryka 6: fidei christiane sacra-menta suscepturum, ad baptismi gratiam pervenit – sacrasacra-menta baptismatis – sacrum bapti-sma; rubryka 16: Kazimirum, id est Karolum, restauratorem Polonie – Kazimirum restaurato-rem Polonie – Kazimirum qui vocatus est restaurator. Ponadto opowieść omawianego traktatu genealogicznego stanowi logiczną i chronologicznie uporządkowaną całość, odpowiadającą następstwu wydarzeń opisanych w Kronice, czego nie można powiedzieć o treści rocznika.
Uzyskanie opisanego kształtu tekstu nie byłoby możliwe, gdyby autor GP posiłkował się Rmłp lub którymkolwiek z jego przekazów. Noty zawarte w drugim ze źródeł są odległe pod względem językowym od słownictwa Galla, a kolejni kopiści przekształcali je jeszcze bardziej, streszczając bądź zastępując wyrażeniami synonimicznymi. W roczniku doszło również do zdublowania niektórych informacji (rubryki: 7 i 11, 25 i 35). Ponadto, przy założeniu pierwszeństwa rocznika, trudno byłoby przyjąć, że autor GP, korzystając z Kro-niki, skupiałby się na uzgadnianiu z nią pojedynczych słów. Z powyższego wynika zatem, że to właśnie Kronika Galla Anonima stanowiła podstawowe źródło GP, której tekst został z kolei częściowo wciągnięty do Rmłp. Najpóźniejszy terminus ante quem spisania traktatu stanowi zatem powstanie samego rocznika.
przekaz ideowy utworu
Dalsza część wykazu Piastowiców obejmuje kolejne pokolenia potomków księcia Bolesła-wa Krzywoustego, aż do drugiej połowy XIII w.21 Jej analiza przynosi ciekawe wnioski.
21 Dane genealogiczne w całym artykule za: K. Ja siński, Uzupełnienia do genealogii Piastów, SŹ 1958, t. 3, s. 199 -212 [Jas.RPUzup.I]; idem, Uzupełnienia do genealogii Piastów. Dokończenie, SŹ 1960, t. 5, s.
89--111 [Jas.RPUzup.II]; idem, Rodowód Piastów śląskich, cz. 1 -3, wyd. II, Kraków 2007 [Jas.RPśl]; idem, Rodowód pierwszych Piastów, Warszawa–Wrocław 1993 [Jas.RPP]; idem, Genealogia Piastów wielkopolskich. Potomstwo Władysława Odonica, „Kronika Miasta Poznania” 1995, t. 2, s. 34 -66 [Jas.
RPWpl]; idem, Rodowód Piastów mazowieckich, Poznań–Wrocław 1998 [Jas.RPMaz]; idem, Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich, Poznań–Wrocław 2001 [Jas.RPMłp -Kuj]; O. Ba lzer, Genealogia Piastów, Kraków 1895 (wznowienie: Kraków 2005) [Balz.GP]. Daty panowania podane według
biogra-mów w: Piastowie. Leksykon biograficzny, red. S. Szczur, K. Ożóg, Kraków 1999 [Leks.Piast]. Ze względu
na słownikowy charakter wykorzystanych wydawnictw, umożliwiający łatwe dotarcie do biogramów uwzględnionych postaci, poza kilkoma wyjątkami, nie podaję szczegółowych danych bibliograficznych. Skoro zaś są podstawowe opracowania, zdecydowałem się jednak na podanie w nawiasach kwadratowych proponowanych, wzorcowych skrótów dla poszczególnych publikacji. Chciałbym jednocześnie serdecznie podziękować za inspirację dla przyjętej metody Markowi Goldfingerowi -Kunickiemu, którego referatu na temat struktury renesansowych przewodników po Rzymie miałem przyjemność wysłuchać wiele lat temu
Ta be la 2. Pot om ko w ie B olesł aw a K rz yw ou st eg o w ed łu g t reści G eneal og ii p łoc ki ej ([1, …] – e nu me rac ja osó b w ed łu g k olej ności za w ar tej w G P; (1, …) – e nu me rac ja osó b w ed łu g k olej ności u ro dze nia (t yl ko w w yp ad ku, g dy b ra k z go dności G P z l ite ra tu rą p rze dm iot u); [ im ię] – oso ba p ot w ie rd zo na w l ite ra tu rze p rze dm iot u, nie ob ec na w G P; k urs yw a – e pit et y o dnot ow ane w G P (z p om in ię cie m p at ro ni m ik ów); (?) – oso by n ie pe w ne) Bo lesł aw Cri vous ti, du x in cli tus Po ko len ie I Po ko len ie I I Po ko len ie I II Po ko len ie I V Po ko len ie V de R ut he na [1] Wł adysł aw prim og en itus, uxo r Th eut on ica , iact us in e xi liu m [7] B olesł aw [16] J ar osł aw episc opus [B olesł aw] [K on ra d] [Ja n] [16] H en ryk Ba rba , be at a Ad wig i [B olesł aw] [K on ra d] [19] H en ryk que m T at rari occ id er un t [20] B olesł aw (1) [M iesz ko ] (2) [21] H en ryk (3) [22] Wł adysł aw episc opus (5) [23] K on rad (4) [N N (s yn )] [Wł adysł aw] [8] M iesz ko La sco no gi [17] Ka zi m ie rz du x O po lie ns is [24] M iesz ko sin e li be ris [25] Wł adysł aw [26] M iesz ko [27] Ka zi m ie rz [28] B olesł aw [29] P rze m ysł [K on ra d] [A lbe rt ]
Bo lesł aw Cri vous ti, du x in cli tus Po ko len ie I Po ko len ie I I Po ko len ie I II Po ko len ie I V Po ko len ie V de Th eut ho nica [L eszek] [2] Ka zi m ie rz Se nio r, r eg -na vi t po st W lad isl au m sin e li be ris [3] B olesł aw K ęd zie rza w y, re gna vi t po st W lad isl au m sin e li be ris [B olesł aw] [L eszek] [4] M iesz ko [9] O do [18] Wł adysł aw [30] P rze m ysł [P rze m ysł ] [31] B olesł aw [Sie mo m ysł (?)] [10] B olesł aw sin e li be ris [11] Wł adysł aw sin e li be ris [S tef an ] [M iesz ko ] [5] H en ryk sin e li be ris [6] Ka zi m ie rz Mi no r [12] L eszek [32] B olesł aw in cli tus d ux Cr ac ovie ns is [13] B olesł aw [14] K on rad [33] Ka zi m ie rz (2) [36] L eszek [37] Sie mo m ysł [38] W[ ładysł aw] [Ka zi m ie rz] [Sie mo w it] [34] B olesł aw (1) [35] Sie mo w it (3) [K on ra d] [B olesł aw] [Sie mo m ysł ] [M iesz ko ] [Ka zi m ie rz] [O do n (?)]
W omawianej części GP można wyróżnić dwie warstwy. Pierwsza to typowa narracja tego typu wykazów, w której zostają ujęte imiona ojców i ich synów, z całkowitym pomi-nięciem imion córek. Za nadrzędny przyjęto porządek wertykalny. Realizowany jest on kolejnymi pokoleniami, w ramach których układ wyznacza starszeństwo poszczególnych linii. Pierwsze miejsce zajmują zawsze książęta śląscy, ostatnie – potomkowie Kazimierza (Sprawiedliwego). Warto dodać, że autor GP oddzielił Władysława (Wygnańca) zrodzo-nego z Rusinki od synów z drugiego małżeństwa Bolesława z Niemką. Imion księżnych jednak nie podał.
Zawartość spisu, według dzisiejszego stanu wiedzy, jest w miarę poprawna, choć nie znajdziemy tu wszystkich znanych dynastów. Brakuje Leszka (1115 -przed 1131), syna Bolesława Krzywoustego. Uwzględniono jednak Kazimierza (1117/1122 -1131), najstar-szego potomka ze związku z Niemką (Salomeą z Bergu). Warto dodać, że autor błędnie przypisał księciu Bolesławowi (Kędzierzawemu, 1121/1122 -1173) bezdzietność w chwili śmierci, choć prawidłowo odniósł ją do Henryka (Sandomierskiego, 1126/1133 -1166).
Wśród książąt śląskich pominięto synów Władysława (Wygnańca, 1105 -1159): Konrada (1146/1157 -1180/1190, ks. głogowskiego od ok. 1178 r.) oraz Alberta (zm. 1168/1178, bez nadziału). W kolejnym pokoleniu nie wspomniano synów Bolesława (Wysokiego, 1127 -1201): Bolesława (1157/1163 -1175/1181, bez nadziału), Konrada (1160/1168 -1175/1190, bez nadziału), Jana (ok. 1161/1169 -przed 1173, bez nadziału) i Władysława (1180/1190 -1190/1200, bez nadziału). Nie pojawili się także bracia Hen-ryka (Pobożnego, 1196 -1202/1204): Bolesław (1190/1194 -1206/1208, bez nadziału) i Konrad (1191/1198 -1213, może ks. lubuski od 1211 r.), oraz syn Mieszko (1223/1227--1241/1242, może ks. lubuski 1241 r.).
Spośród dzieci Mieszka (Starego, 1122/1125 -1202) zabrakło w wykazie Stefana (ok. 1150 -1166/1177, bez nadziału) i Mieszka (przed 1160/1165 -1193, ks. kaliskiego). Nie uwzględniono także Siemomysła (1228/1232 -1235/1236, bez nadziału), syna Włady-sława Odonica. Brakuje informacji o potomkach BoleWłady-sława (Kędzierzawego, 1121/1122--1173): Bolesławie (ok. 1140/1150 -1172, bez nadziału) i Leszku (ok. 1160/1162 -1186, ks. mazowieckim od 1173 r.), a także o Kazimierzu (1165/1166 -1168, bez nadziału), synu Kazimierza (Sprawiedliwego, 1138 -1194). Spośród potomków Konrada (Mazowieckiego, 1187/1188 -1247) nie ma Siemomysła (ok. 1220 -1241, bez nadziału) i Mieszka Chościski (20./30. XIII w., bez nadziału).
Niemal wszyscy przywołani dynaści zmarli jeszcze w XII w. Na podstawie wskazanych informacji należy stwierdzić, że omawiane źródło nie jest kompilacją powstającą na bieżąco przez kolejne dziesięciolecia, lecz dziełem napisanym od razu jako jednolita całość. Prze-konuje o tym również sama jego konstrukcja. Uznanie biskupa Stanisława za świętego każe umiejscowić powstanie utworu po 1253 r.22, co koreluje dodatkowo z obecnością w nim
elementów pokrewnych względem Żywotu mniejszego św. Stanisława. Czas ten przyjdzie jeszcze uściślić, ale już w tym miejscu należy wskazać, że to nie z góry założony plan, lecz ludzka niepamięć i brak informacji w dostępnych autorowi źródłach pisanych doprowadzi-ły do pominięcia części osób. Upewnia w tym fakt sprawowania władzy przez niektórych z „zapomnianych” dynastów i osiągnięcie przez nich w wielu przypadkach wieku spraw-nego. Tym bardziej zastanawia brak informacji o Leszku Bolesławicu w źródle obecnym w XIV w. w mazowieckim kodeksie. Uwzględnić należy, że we włocławskim archiwum diecezjalnym jeszcze w XIX w. oglądano dokument z datą 1185 r., w którym wspomniany książę potwierdził nadania dla kujawskich instytucji kościelnych23. Brak ten, jak również
brak informacji o potomkach Mieszka (Starego), każe domyślać się nieznajomości Kro-niki Wincentego Kadłubka u autora GP24. Jeśli chodzi o kryterium sprawowania władzy,
można je odnieść dopiero do wskazanych osób z XIII w., kiedy prawidłowość rzeczywiście działa (pominięto osoby niesprawujące władzy).
Kolejne kwestie stanowią kompletność i poprawność zestawień dynastów z poszcze-gólnych linii dynastycznych. Tylko w linii opolskiej nie pominięto żadnego członka rodu. Opuszczeń nie ustrzegły się gałęzie wielkopolska i dolnośląska. Zachowano jednak w ich przypadku pełną poprawność. Drobną nieścisłością jest zapis dotyczący Mieszka (Stare-go): Mesco Wladislaum, w którym wykropkowano drugi wyraz, a zaraz za nim zapisano poprawne Wladislay. Kętrzyński w swoim wydaniu źródła dodał w środku wyrażenia wy-raz filius, co wprowadza z kolei błąd merytoryczny do tekstu. Wprawdzie podobne kon-strukcje występowały choćby w dokumentach z XIII w. (drugi wyraz był patronimikiem), to z wcześniejszego fragmentu tekstu wyraźnie wynika braterstwo obu synów Krzywouste-go. Brak ewentualnego, choć niekoniecznego, rzeczownika frater (lub jego abrewiacji fr)25
można zrzucić na nieuwagę kopisty (przy czym analogicznie Mieszka Laskonogiego okre-ślono jako brata Henryka Brodatego)26.
O uznaniu analizowanego przekazu za kopię świadczy natomiast wpisanie ostatnich trzech imion wykazu na marginesie. Autopsja rękopisu wskazuje, że na stronie verso karty
Dominikanie, św. Jacek i elewacja szczątków św. Stanisława przez biskupa Prandotę, [w:] Mendykanci w średniowiecznym Krakowie, red. K. Ożóg, T. Ga łuszka, A. Zajchowska, Kraków 2008, s. 407 -424.
23 KDMaz 116 (20 I 1185). O wzajemnych powiązaniach kapituł płockiej i włocławskiej w XIII i XIV w. zob. biogramy w: J. Maciej e wski, Episkopat polski doby dzielnicowej 1180 -1320, Kraków–Bydgoszcz
2003; A. R ad z im iński, Prałaci i kanonicy kapituły katedralnej płockiej w XIV i I poł. XV w. Studium prozopograficzne, t. 1 -2, Toruń 1991 -1993.
24 Kad łub ek, IV.2, IV.13.
25 Choćby w dokumentach: KDMłp I.13 (Rozegroch, 13 VI 1224); KDMłp I.14 (Rozegroch, 12 i 13 VI 1224).
26 W podstawie mogła występować również abrewiatura fr. (frater), którą kopista odrzucił, a Kętrzyński, domyślając się jej obecności, przywrócił, choć błędnie rozwiązując jako filius. Poza wspomnianą poprawką
na karcie znajdują się jeszcze dwa mało istotne pod względem merytorycznym rodzaje emendacji: zamiana
zawierającej zabytek znajdował się wpisany od połowy strony formularz wyznania grze-chów. Kopista GP, po zapisaniu początkowej partii tekstu na stronie recto, przeszedł na-stępnie na drugą stronę. Nie udało mu się jednak zmieścić całości traktatu genealogiczne-go przed przywołanym formularzem, wobec czegenealogiczne-go imiona kolejnych synów Kazimierza kujawskiego zostały wpisane w pionie najpierw wzdłuż prawego, a następnie w poziomie wzdłuż górnego marginesu karty, przy czym trzy ostatnie znalazły się za jej załomem, bę-dącym efektem zszycia kodeksu. Spośród zapowiedzianych w tekście pięciu kujawskich Kazimierzowiców dostrzegalni są zatem tylko dwaj: Leszek (Czarny, 1240/1243 -1288) z Siemomysłem (ok. 1245/1248 -1287) oraz pierwsza litera imienia Władysława (Łokiet-ka, 1260 -1333). Niewidoczna jest natomiast pozostała część ostatniego z imion, a także imiona Kazimierza (II, 1262/1265 -1294) i Siemowita (ok. 1265 -ok. 1312)27.
Znaczące problemy pojawiają się w wykazie potomków Bolesława (Kędzierzawego) i Kazimierza (Sprawiedliwego). Na pierwszy plan wybija się stwierdzenie bezdzietności pierwszego z książąt, choć w rzeczywistości miał on kilku synów. W drugim przypadku nie można wykluczyć, że pewne zamieszanie nastąpiło względem mazowieckich Bolesławów. W świetle wcześniejszych uwag dziwne wydaje się uwzględnienie Bolesława Kazimierzowi-ca (1168/1171 -1182/1183), o którym właściwie nic nie wiadomo. Z drugiej strony w przy-padku Bolesława Konradowica (ok. 1210 -1248) nie pojawia się informacja o bezdzietnej śmierci, jakiej należałoby się spodziewać analogicznie do sytuacji Mieszka opolskiego (II Otyłego, ok. 1220 -1246). Autor zatem pomylił najprawdopodobniej Bolesławów. Kon-radowica uznał za syna Kazimierza (Sprawiedliwego), a Bolesława (II, 1253/1258 -1313) umiejscowił w roli brata między stryjem Kazimierzem (I, 1210/1213 -1267) i ojcem Sie-mowitem (I, ok. 1215 -1262). Zamieszanie z imionami doprowadziło w konsekwencji do zagubienia w dalszym wywodzie informacji o potomstwie lub bezdzietności pomyłkowo utworzonego Bolesława Kazimierzowica.
Za prawdopodobieństwem powyższej konstatacji przemawiają dodatkowe argumenty, wynikające z analizy drugiej warstwy tekstu, na którą składają się szczególne wyróżnienia postaci. W tak monotonnym tekście wszelkie odchylenia od standardu są znaczącą infor-macją dla jego odbiorcy. W przypadku dynastów śląskich należy wskazać rozwiniętą nar-rację o Władysławie (Wygnańcu), której elementami są: podkreślenie starszeństwa (primo-genitus), wskazanie żony (uxor Teutonica) oraz informacja o wygnaniu (iactus in exilium). Szczególne określenia spotykamy również w odniesieniu do jego potomstwa. W linii wro-cławskiej będą to: przydomek Henryka Bolesławica (qui dicitur Barba, 1165/1170 -1238), wskazanie na godności biskupie Jarosława (1143/1160 -1201) i Władysława (1237 -1270), narracja o Henryku (Pobożnym, 1196/1202/1204 -1241) składająca się ze szczegółowej informacji o świętości matki (beata Adwigis) i śmierci księcia (quem Taratari occiderunt). 27 W. Kętrzyński popełnił błąd w odczycie drugiego z imion, widząc w nim zapis „Siemowit”, co miało wpływ
W linii opolskiej znajdzie się natomiast przydomek Mieszka Władysławowica (qui dicitur Lasconogi, 1132/1146 -1211), a także podkreślenie godności jego syna Kazimierza (dux Opoliensis, 1178/1179 -1229/1230). Ostatnią informację tego typu stanowi tytuł Bolesła-wa Leszkowica (Wstydliwego, 1226 -1279), tożsamy z przypisanym wcześniej Bolesławo-wi Krzywoustemu (dux inclitus), a uzupełniony o komponent terytorialny (Cracoviensis). Wszyscy pozostali dynaści ujęci w tekście są pozbawieni elementów wyróżniających, a infor-macje o bezdzietności czy starszeństwie (minor, senior) mają znaczenie jedynie porządkowe. Tym samym bardzo wyraźnie wybija się w opisie spośród innych gałąź śląska. Wspo-mniane elementy składają się na rodzinną tożsamość, w której znalazło się miejsce na pamięć o primogeniturze Władysława, jego wygnaniu, wielkiej parze: Henryku Brodatym i Jadwidze określonej jako święta, ich synu zabitym przez Tatarów oraz podwójnej godności biskupiej, wyróżniającej dom śląski spośród pozostałych. W domu tym podkreślono także znaczenie linii opolskiej poprzez zastosowanie określenia geograficznego i wyróżnienie dwóch książąt: Mieszka i Kazimierza. Przypomnijmy ponadto, że tylko w tym wypadku konsekwentnie wymieniono wszystkich męskich członków tej gałęzi rodu. Wreszcie wyróżnienie Bolesława (Wstydliwego) tytułem dux inclitus, przyznanym wcześniej jedynie Krzywoustemu, można odczytać jako uznanie prymatu krakowskiego księcia wśród pozostałych książąt. Być może w tym kontekście należałoby widzieć również wyeksponowanie postaci św. Stanisława, które-go kult miał charakter małopolski, bez jakiektóre-gokolwiek odniesienia do tradycji św. Wojciecha. Tłem dla całego ideowego przekazu, odnoszącego się do okresu XII i XIII w., są oczywiście wielkie dzieje przodków, odrysowane piórem Galla Anonima. Warto również wskazać na przestawienia kolejności imion książąt. Zwykle autor GP potrafił odtworzyć prawidłową kolejność wśród braci. Jednak w linii małopolskiej i kujawskiej doszło do odchyleń. Leszek (Biały, 1184/1185 -1227) został wysunięty na pierwsze miejsce wśród synów Kazimierza Sprawiedliwego, z kolei Kazimierz I stanął jako najstarszy syn Konrada Mazowieckiego.
Spróbujmy teraz wydatować omawiany tekst. W pierwszej części utworu terminus post quem wyznaczała kanonizacja św. Stanisława, ewentualnie elewacja jego relikwii. W dal-szym ciągu GP najmocniejdal-szym momentem datującym jest uwzględnienie świętości Ja-dwigi. Bulla kanonizacyjna księżnej została wystawiona przez Klemensa IV z 26 marca 1267 r.28 Uroczystości kanonizacyjne odbyły się natomiast w sierpniu tego samego roku.
Przewodniczył im wspomniany w utworze Władysław, arcybiskup Salzburga, przedstawi-ciel wrocławskiej linii książąt śląskich.
Warto w tym kontekście przyjrzeć się możliwościom datacyjnym wynikającym z ob-serwacji lat życia i czasu sprawowania rządów przez książąt z ostatnich trzech pokoleń Pia-stów odnotowanych w zabytku.
28 Schlesisches Urkundenbuch, t. 4, wyd. W. Irg ang, Koln–Weimar–Wien 1988, nr 15 (Viterbo, 26 III
Ta be la 3. K sią żęt a p ia st owsc y w X II I w . – u ję cie szc ze gó ło w e* Po ko len ie I Po ko len ie I I Po ko len ie I II K sią żę La ta ż ycia Dz ieci k się cia – n ajw cześ niej sza d at a o bj ęcia w ład zy La ta ż ycia M ęsk ie p ot om st w o H en ryka P ob oż ne go (b ra k w t ek ście): Bo lesł aw I I Ł ys y, R og atk a 1220/1225 -1278 H en ryk V Gr ub y, B rz uch at y, k s. ja w orsk i o d 1274 r . 1245/1250 -1296 Bo lesł aw (B ol ko ), k s. ja w orsk i o d 1278 r . 1252/1256 -1301 Be rn ar d Z w in ny , k s. ja w orsk i o d 1278 r . 1252/1258 -1286 Ja rosł aw** żył w 1285 r . M iesz ko 1223/1227 -1241/1242 zm ar ł b ezd ziet nie H en ryk I II B ia ły 1227/1230 -1266 H en ryk I V P ro bu s, P ra w y, k s. w ro cł awsk i o d 1270 r . 1257/1258 -1290 K on ra d I 1228/1231 -1273/1274 H en ryk (I II), k s. g ło go wsk i o d 1278 r . 1251/1260 -1309 K on rad G arb at y, k s. ści na wsk i o d 1278 r . 1260/1265 -1304 Pr ze m ko, k s. ża ga ńsk i o d 1278 r . [1265/1271] -1289 Wł adysł aw b isk up 1237 -1270, b p B amb erg u 1257 --1258 (n ie za tw ie rd zo ny), ab p Sa lzbu rg a o d 1265 r ., b p W ro cł aw ia od 1268 r . (adm in ist ra to r z r ac ji go dności a rc yb isk up iej ) * N ume rac ja p ok ole ń I -I II zos ta ła p rz yj ęt a p rze ze m nie u mo w nie d la ja sności w yk ład u. W r ze cz yw ist ości, p rz y uz na niu s ynó w K rz yw ou st eg o za p ok ole nie I, w yka z się ga do V p ok ole nia P ia st ów do lnośl ąsk ich, V po ko len ia g ór nośl ąsk ich, I V p ok ole nia w iel ko po lsk ich, I II p ok ole nia m ało po lsk ich (B olesł aw L esz ko w ic), I II po ko len ia m azo w ie ck ich i I V p ok ole nia k uja wsk ich . A ut or d zieł ka , cho ć t rz ym a się p or ząd ku g ene rac ji, n ie nu me ru je ich . Z dr ug iej s tr on y p rzej ście p ok ole nio w e w p oło w ie X II I w . jes t b ar dzo w yr aź ne. N ie l ic ząc n ajs ta rsz ych : L esz ka (C za rne go ) Ka zi m ie rzo w ic a i B ol ka B olesł aw ic a, o ra z n ajm ło dsz ych : P rze m ka K on rado w ic a i Sie mo w ita K on rado w ic a, wsz ysc y p ozos ta li j un io rz y p rz ysz li n a św ia t w l at ach 1245/50 -1260/65. P ok ole nie t o, l ic ząc e 19 p rze ds ta w iciel i, a o zn ac zo ne p rze ze m nie ja ko I II, o bj ęło w ład zę w l at ach 1270 -1281/82 (z t rze m a w yją tka m i). W t ab el ach p og rub io ne zos ta ły i m io na k sią żą t I II p ok ole nia u w zg lę dn io ne w tek ście zab yt ku . W zes ta w ie niu p om ija m d zie ci n ie zn ane z i m ie nia . ** Ja s.R Pś l, w ro cł . 42: Ja ro sła w . K sią żę j es t z na ny z j ednej w zm ia nk i w Kr on ice P ols kie j.
Po ko len ie I Po ko len ie I I Po ko len ie I II K sią żę La ta ż ycia Dz ieci k się cia – n ajw cześ niej sza d at a o bj ęcia w ład zy La ta ż ycia M ęsk ie p ot om st w o Ka zi m ie rza o po lsk ie go : M iesz ko I I O tyły ok . 1220 -1246 zm ar ł b ezd ziet nie Wł adysł aw ok . 1225 -1281/1282 m ieszk o i, k s. ciesz yń sk o -racib orsk i o d 1281/1282 r . 1251/1252 -1314/1315 K azi mie rz , k s. b yt om sk i o d 1281/1282 r . 1253/1257 -1312 B olesła w i, k s. o po lsk i o d 1277 r . 1254/1258 -1313 pr ze m ysła w , k s. ciesz yń sk o -racib orsk i o d 1281/1282 r . 1258/1268 -1306 M ęsk ie p ot om st w o Wł adysł aw a O do nic a: Pr ze m ysł I 1220/1221 -1257 Pr ze m ysł I I, k s. p oz na ńsk i o d 1273/1277 r . 1257 -1296 Bo lesł aw P ob oż ny 1224/1227 -1279 br ak męsk ie go p ot om st w a [Sie mo m ysł ?]* 1228/1232 -1235/1236 zm ar ł b ezd ziet nie M ęsk ie p ot om st w o Lesz ka B ia łe go : Bo lesł aw W st yd liw y 1226 -1279 zm ar ł b ezd ziet nie M ęsk ie p ot om st w o K on rad a (w t ek ście tyl ko t rzej p ie rwsi Ka zi m ie rzo w ic e): Bo lesł aw I ok . 1210 -1248 zm ar ł b ezd ziet nie Ka zi m ie rz I 1210/1213 -1267 lesze k (C zar ny) , k s. łę cz yck i o d 1260/1262 r . 1240/1243 -1288 sie m om ysł , k s. i no w ro cł awsk i o d 1267 r . 1245/1248 -1287 w ład ysła w ( Łok iet ek) , k s. b rzesk o -ku jawsk i o d 1275 r . 1260 -1333 K azi mie rz ( ii ), k s. b rzesk o -ku jawsk i o d 1275 r . 1262/1265 -1294 sie m owi t, k s. do br zy ńsk i o d 1275 r . ok . 1265 -o k. 1312 Sie mo w it I ok . 1215 -1262 K on rad I I, k s. m azo w ie ck i o d 1264 r . ok . 1250 -1294 Bo lesł aw I I, k s. zacho dn io m azo w ie ck i o d 1274/1275 r . po 1251 -1313 Sie mo m ysł ok . 1220 -1241 be zd ziet nie M iesz ko 20./30. X II I w . be zd ziet nie Ja s.R PW pl , 4: ? Zie m om ysł . K sią żę z na ny j es t z j edne go do ku me nt u z d at ą 1235 r . J asi ńsk i uz naj e g o za P ia st a p ra w do po do bne go .
