1
Repozytoria OA
Repozytoria Open Access
sposobem na rozpowszechnianie
wiedzy
Jolanta Przyłuska
Instytut Medycyny Pracy w Łodzi Biblioteka Naukowa
Repozytoria OA
Formy otwartego dostępu
•
Droga złota –
czasopisma
publikowanie artykułów w recenzowanych czasopismach Open Access
•
Droga zielona –
archiwa
i repozytoria
umieszczenie dokumentu w otwartym repozytorium
Repozytoria OA
Otwarty dostęp do wiedzy
Zasady OA:„Wszystkie zastosowania służące celom naukowym, czyli czytanie, zapisywanie na dysku komputera, kopiowanie,
dystrybuowanie, drukowanie,
przeszukiwanie i linkowanie, jest
dozwolone. Jedynym ograniczeniem narzuconym na użytkownika jest
poprawne cytowanie i określenie autorstwa pracy”
Przewodnik po otwartej nauce. MNiSW
Repozytoria OA
Rozpowszechnianie wyników badań
Badania naukowe Wyniki badań Rozpowszechnianie wyników Media elektroniczne … Czasopisma OA Repozytoria OA, Repozytoria OA, …
artykuły naukowe (preprinty,
postprinty), raporty, bezpośrednie dane eksperymentalne, raporty, zdjęcia, filmy, mapy, muzyka…
Repozytoria OA
Otwartość danych
Otwartość jest drogą do zapewnienia:
• wiarygodności danych,
• pełnej oceny wyników,
• ponownych analiz i weryfikacji,
• wykrywania nadużyć i manipulacji,
• transparentności w nauce,
Repozytoria OA
Otwarte repozytoria
Repozytoria - archiwa dokumentów
cyfrowych dostępne bezpłatnie
w globalnej sieci.
• Typy repozytoriów: instytucjonalne,
tematyczne, regionalne…
• Sposób zapełniania dokumentami:
redaktor, autor (autoarchiwizacja)
• Rodzaje dokumentów: preprinty,
postprinty, publikacje z czasopism,
Repozytoria OA
Repozytoria OA
Polityka wydawców
• SHERPA/RoMEO –Publisher copyright policies & self-archiving
Projekt Sherpa/RoMEO przedstawia politykę poszczególnych wydawców wobec otwartego publikowania
naukowego. Informuje o tym, które
artykuły naukowe wolno archiwizować w otwartych repozytoriach.
Repozytoria OA
Repozytoria OA
Przykłady repozytoriów
polskich
Repozytoria OA
Repozytoria OA
Repozytorium ENY, Wrocław
preprint
Repozytoria OA
Repozytoria OA
Repozytoria OA
Repozytorium tematyczne
Repozytoria OA
Wersja beta
Repozytorium Politechniki Łódzkiej
CYRENA
dostępna jest pod adresem
Repozytoria OA
Repozytoria OA
Repozytoria OA
Repozytoria OA
Łatwy dostęp do pełnych
tekstów
Repozytoria OA
Repozytoria OA
Jak utworzyć repozytorium?
• Wybór oprogramowania i zapewnienie sprzętu• Przydział zadań dla personelu (informatyk, bibliotekarze)
• Instalacja oprogramowania
• Konfiguracja repozytorium, budowa
hierarchicznej struktury, określenie uprawnień dla administratora i użytkowników
• Rejestracja w repozytorium (e-mail)
• Deponowanie publikacji zgodnie z uprawnieniami
Repozytoria OA
Deponowanie publikacji
• Logowanie w systemie
• Opracowanie opisu bibliograficznego (metadane standard Dublin Core)
• Podłączenie pełnego tekstu dokumentu (zgodnie z polityką wydawców)
• Weryfikacja wprowadzonego opisu
• Akceptacja licencji na udostępnianie dokumentu online
• Po zatwierdzeniu dokument widziany jest w repozytorium z możliwością wyszukiwania i publicznego udostępniania
Repozytoria OA
Protokół OAI-PMH
• OAI-PMH jest protokołem służącym do
selektywnego pobierania metadanych opisujących obiekty cyfrowe. Umożliwia on automatyczną wymianę informacji pomiędzy systemami gromadzącymi
takie metadane, a systemami chcącymi te dane uzyskać.
Repozytoria OA
Cyfrowa identyfikacja obiektów
• Wykorzystanie systemu cyfrowej identyfikacji obiektów
CNRI Handle System
(Corporation for National Research Initiatives Handle System)
•
Przydzielenie każdej pracy stałychidentyfikatorów umożliwia wyszukiwanie ich w Internecie np. http://hdl.handle.net/10146/30294
Repozytoria OA
Autoarchiwizacja
•
Przekonać autorów
do dokumentowania wyników swojej
pracy w repozytorium
Repozytoria OA
Przykłady repozytoriów
na świecie
Repozytoria OA
Swan
Repozytoria OA
• Digital Himalaya
Organisation:University of Cambridge, United Kingdom
Description:A project which aims to preserve and make available
ethnographic material from the Himalayan region. The interface is in English. Some items are held elsewhere within the
University of Cambridge Websites.
Software:DSpace
Subjects:History and Archaeology; Social Sciences General Content:Articles; Books; Multimedia; Special
Languages:English
Policies:Metadata re-use policy explicitly undefined;
Full data item policies explicity undefined; Content policies explicitly undefined;
Submission policies explicitly undefined; Preservation policies explicitly undefined
