ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ S e r i a : GÓRNICTWO z . 41
________ 1969 Nr k o l . 269
Mgr i n ż . Wacław S z u l a k o w s k l
K o p a l n i a Węgla Kamiennego " S ł u p i e c ”
UMOŻLIWIENIE EKSPLOATACJI POKŁADÓW WĘGLA Z ZAWAŁEM STROPU POD SZTYWNYM PIASKOWCEM PRZEZ WTŁACZANIE WODY OD STROPU (ZGŁOSZONO W URZĘDZIE PATENTOWYM)
S t r e s z c z e n i e . W k o p a l n i " S ł u p i e c " w s t r o p i e z a s a d n i c z y m dwu pokładów w y s t ę p u j ą s ztywne p i a s ko w ce
g r u b o z i a r n i s t e ( k o n g l o m e r a t y ) z a w i e r a j ą c e w s p o i wi e m i n e r a ł y i l a s t e . Po k ł a dy t e b y ł y d o t y c h c z a s
e k s p l o a t o w a n e z z a s t o s o w a n i e m pasów podsadzkowych u k ł a d a n y c h z k a m i e n i a u z y s k iw a n e g o ze ś l e p y c h c ho d
n i k ó w . Obecnośó m i n e r a ł ó w i l a s t y c h w s p o i w i e p i a s kowców u m o ż l i w i ł a e k s p l o a t a c j ę t y c h pokł adów z zawa
ł em s t r o p u p r z e z w t ł a o z a n i e wody pod wysokim c i ś n i e n i e m do otworów w i e r c o n y c h w s t r o p i e p o k ł a d u . Wyna
l a z e k w b a r d z o poważnym s t o p n i u p o p r a w i ł w a r u n k i BHP p r z y e k s p l o a t a c j i t y o h i n i ż e j z a l e g a j ą o y o h po
k ła dó w o r a z spowodował o b n i ż e n i e k o s z t ó w w y b r a n e j p r z e s t r z e n i o 4 9 , 8 2 z ł / t o n ę i o b n i ż y ł p r a o o c h ł o n - n oś d o 85 r o b . d n / 1 0 0 t .
Na d a n i e k o p a l n i " S ł u p i e c " z n a j d u j e s i ę w c z ę ś c i p o ł u d n i o w o - w s c h o d n i e j z a g ł ę b i a w a ł b r z y s k i e g o . Karbon produkowany zbudowany
j e s t z w a r s t w ż a o l e r s k i c h i g r u b o ś ó j e g o w y n o s i od 150 do 2 00 m.
W s e r i i w a r s t w ż a c l e r s k i o h w y s t ę p u j e k i l k a n a ś c i e p okł adów wę gl a k ami e nn eg o t y p u 34 1 3 5 . Do e k s p l o a t a o j l n a d a j e s i ę 11 p ok ład ów.
P o ni e wa ż d o t y o h c z a s n i e s t w i e r d z o n o c i ą g ł o ś c i między p o k ł a d a m i w n a d a n i u k o p a l n i " S ł u p i e o " , a p o z o s t a ł ą o z ę ś c i ą z a g ł ę b i a , d l a
t e g o p o k ł a d y t e s ą o zna ozone w ł a s n ą n o m e n k l a t u r ą . W s t r o p i e k a r - bonu p r od u kt yw n eg o w y s t ę p u j e p o k ł a d nowy. Wyróżni a s i ę t u t a j c z t e r y ł a w y : ława 1 , ława 2 , ł awa 3 1 ł awa d o l n a .
W s k a ź n i k i u z y s k i w a n e p r z y e k s p l o a t a c j i p o k ł a d u nowego maj ą b a r d z o i s t o t n y wpływ na c a ł o k s z t a ł t e k o n o m i i k o p a l n i . P o k ł a d
t e n j e s t b a r d z o d o b r z e w y k s z t a ł o o n y , p o s i a d a małe za p o p i e l e n i e , ł a t w o wzbogaoa s i ę i j e s t ł a t w o u r a b i a l n y z w y j ą t k i e m ławy 3 c h a r a k t e r y z u j ą o e J s i ę twardym węgl em. Ława 1 o m i ą ż s z o ś o i 1 , 0 *
t 2 , 5 m j e s t o d d z i e l o n a od ławy 2 p r z e r o s t e m k r u o h e g o ł u p k u
546 Wacław S z u la k o w s k i
g r u b o ś c i 0 , 3 4- 2 , 0 m ( ś r e d n i o 0 , 8 m). Twardość węgl a d l a ławy 1 i 2 w y n o s i 0 , 6 do 0 , 7 wg s k a l i P r o t o d i a k o n o w a .
S t r o p z a s a d n i c z y i b e z p o ś r e d n i ławy 1 s t a n o w i w a r st w a s z t y w nego k o n g l o m e r a t u l u b p ia sk o wc a g r u b o ś c i 30 4- 60 m. S k a ł a t a zbudowana J e s t z ot oczaków s k a ł magmowych, ż w i r u i p i a s k u . Ca
ł o ś ć zoementowana j e s t moonym spoiwem z a w i e r a j ą c y m m i n e r a ł y i l a s t e . M o n o l i t t e n n i e wy ka zu j e s k ł o n n o ś c i do r a b o w a n i a , n a w e t ^ r z y pomocy r o b ó t s t r z a ł o w y c h . Trudno t e ż w y r ó ż n i ó na we t n a j s ł a b s z e p ł a s z c z y z n y k l i w a ż u . Na n i e w i e l k i c h p r z e s t r z e n i a c h w s t r o p i e b e z p o ś r e d n i m ławy 1 z a l e g a w a r s t w a k r u c h e g o ł u p k u
i l a s t e g o o g r u b o ś o i 0 , 0 4- 1 , 0 m. T a k i e cechy s k a ł s t r o p u z a s a d n i c z e g o z mu s za ły p r zy e k s p l o a t a c j i ławy 1 do l i k w i d a c j i p r z e s t r z e n i w y b r a n e j p r z e z z a s t o s o w a n i e pasów podsadzkowych s z e r o k o ś c i 6 , 0 m. Kamień do pasów podsadzkowych u z y s ki wa no ze ś l e pych chodników s z e r o k o ś c i 4 , 0 m wykonywanych w s t r o p i e p o k ł a d u . Z a s t o s o w a n i e p o d s a d z k i h y d r a u l i c z n e j b y ł o n i e m o ż l i w e z uwagi na b r a k m a t e r i a ł u podsadzkowego l u b t a ż n i e r a c j o n a l n e , z uwagi na duży k o s z t i s k a ł y o t a c z a j ą c e s k ł o n n e do p ę c z n i e n i a .
Ława 2 p o k ł a d u nowego o d d z i e l o n a małym p r z e r o s t e m ( 0 , 8 m) k r u c h e g o ł u p k u i l a s t e g o od ławy 1 b y ł a e k s p l o a t o w a n a r ó w n i e ż z z a s t o s o w a n i e m pasów podsadzkowych u k ł a d a n y c h z k a m i e n i a u z y s k iw a ne go ze ś l e p y c h chodników wykonywanych J e d n a k w spągu ławy 2 . O c z y w i ś c i e u ł o ż e n i e p a sa podsadzkowego w ł a w i e 2 pod pasem podsadzkowym ułożonym u p r z e d n i o w ł a w i e 1 b y ł o w i e l o k r o t n i e d z i e ł e m p r z y p a d k u . Inne wzajemne u s y t u o w a n i e pasów podsad zko wy c h n i e dawał o n a l e ż y t e g o p o d p a r c i a d l a sztywnego k o n g l o m e r a t u z u w ag i na małą g r u b o śó p r z e r o s t u między ł a w ą 2 1 1 . N a t o m i a s t e k s p l o a t a c j a na z a wa ł ławy 2 n i e j e d n o k r o t n i e b y ł a n i e b e z p i e c z n a l u b na we t n i e m o ż l i w a , gdyż n l e s k r u s z o n y k o n g l o m e r a t powodował okresowo n a g ł e z a c i ś n i ę o i e ś c i a n w ł a w i e 2 . W y b i e r a n i e ławy 2 mogło byó p r a k t y c z n i e dokonywane
d o p i e r o po o k r e s i e 1 - 2 l a t od momentu w y b r a n i a ławy 1 . N ależy r ó w n ie ż z a z n a c z y ć , że w c ią g u o s t a t n i c h k i l k u n a s t u l a t zanotowano w k o p a l n i " S łu p ie c" n a j w i ę c e j wypadków k a t . I przy e k s p l o a t a c j i pokładu nowego spowodowanych nagły m i zawa
ł a m i . W an a lo g ic z n y m o k r e s i e 10 l a t od roku 1955 do 1965 ogó
łem w k o p a l n i z a i s t n i a ł o 8 wypadków k a t . 1 spowodowanyoh n a -
U m o ż liw ie n ie e k s p l o a t a c j i pokładów w ę g l a . . . 547
g ł y m i z a w a ł a m i , a w tym 3 w y p ad k i w s amej ł a w i e 2 , J eden w ł a w i e 1 i j e d e n w ł a w i e d o l n e j .
Z c a ł e j s e r i i p r o d u k t y w n e j k a r b o n u e k s p l o a t u j e s i ę 11 po
k ł a d ó w . F a k t , że a ż 5 wypadków k a t . I spowodowanych n a g ł y m i z a wa ł a m i z a i s t n i a ł o w p o k ł a d z i e nowym ś w i a d c z y d o b i t n i e o i s t n i e j ą c y m z a g r o ż e n i u . Z a g r o ż e n i e t o s t w a r z a ł s y s t e m e k s p l o a t a c j i ławy 1 na ś l e p e c h o d n i k i . P r z y czym z a g r o ż e n i e t o b y ł o s p e c j a l n i e duże w ł a w i e 2 , g d z i e z a i s t n i a ł y a ż 3 wy p ad k i k a t . X.
Re as umu ją c n a l e ż y s t w i e r d z i ć , że o p i s a n y wy ż ej s p o s ób e k s p l o a t a c j i powodował s z e r e g n i ż e j wymienionyoh n i e d o g o d n o ś c i :
a ) n i e b e z p i e c z n e w y b i e r a n i e ławy 2 , a czasem w r ę c z niemo
ż l i w e z u wa gi na p u s t k i w z r o b a c h ławy 1 l u b n i e s k r u s z o n y k o n g l o m e r a t ,
b ) n i s k a w y d a j n o ś ć p r z y l i k w i d a c j i w y b r a n e j p r z e s t r z e n i p r z e z p r o w a d z e n i e ś l e p y c h cho d n i kó w,
c ) p o f a ł d o w a n i e spągu ławy 1 , a p r z y tym samym s t r o p u 2 p r z e z n i e r ó w n o m i e r n a p r z e n o s z e n i e n a c i s k ó w z s s t r o p u z a s a d n i c z e g o ławy 1 na ł awę 2 ,
d ) d e k o n c e n t r a c j a spowodowana k o n i e c z n o ś c i ą upływu 1-2 l a t do c z a s u m o ż l i w o ś c i w y h i e r a n a i a ławy 2 ,
e ) dodatkowa i l o ś ć drewna p o t r z e b n a do obudowania ś l e p y c h c h odn i kó w .
Obeonośó m in e r a ł ó w i l a s t y c h w s p o i w i e k o n g l o m e r a t u nasuwa
ł a możl iwoś ć w y b i e r a n i a ławy 1 p o k ł a d u nowego z zawałem s t r o p u . Z e s p ó ł z Z a k ł a d u E k s p l o a t a o j i GIG w o s o b a c h mgr L. Rzem- p x e l i mgr i n ż . R. K l e n c z a r po k o n s u l t a c j i z k i er o wn i ct we m k o p a l n i " S ł u p i e c " z a p r o p o n o w a ł w 1961 r o k u w p r a c y nr G- 12 /2 /1 o s ł a b i e n i e s p ó j n o ś c i k o n g l o m e r a t u p r z e z w t ł a c z a n i e wody. Do
p i e r o w 1966 r o k u zdecydowano z a s t o s o w a ć n l e o o zmodyfikowany s y s t e m z zawałem 3 t r o p u w p o k ł a d z i e nowym ława 1 . System t e n o k a z a ł s i ę n iez a wo d ny i z powodzeniem s t o s u j e s i ę go o b e c n i e .
Na r y s . 1 pokazano p a r c e l ę n r 1 wybr aną na za wa ł w 1 9 6 6 /6 7 r o k u » Ob su ni e w y b i e r a s i ę t.yrn samym systemem p a r c e l ę n r 2 uwi d o c z n i o n ą na r y s . 2 . w byłym f i l a r z e oporowym c h o d n i k a k i e -
r.»v.i F «><■.tw~ :
» ?9s3
■ //Z ':
Ww
' '/Ff/ «F»
R y s . 1
U m o ż liw ie n ie e k s p l o a t a c j i pokładów w ę g l a , . . 549
R y s . 2
550_________ Wacław S z u l a k o w s k l
r u n k o w e g o . Na obu r y s u n k a c h o z na cz on o w k o l o r z e czerwonym otwo
r y n a w a d n i a j ą c e w i e r c o n e w s t r o p i e p o k ł a d u .
U r a b i a n i e w ę g l a w ś c i a n a c h w ł a w i e 1 odbywa s i ę w spo s ób k o n w e n c j o n a l n y t z n . m e c h a n i c z n i e l u b r o b o t ą s t r z a ł o w ą . Pr zy wy
b i e r a n i u p a r c e l i nr 1 w ę g i e l u r a b i a n o kombajnem KWB-2. U r a b i a n i e j e d n o k i e r u n k o w e po w z no s i e o k o ł o 2 3 ° . Zb i ór j ed n or a zo wy 0 , 8 m. Na j e d n e j z m i a n i e wydobywczej dokonywano dwóch z a b i o r ó w . St os owa no t u t a j obudowę s t a l o w o - c z ł o n o w ą u s y t u o w a n ą w t r ó j k ą t . S t o j a k i póź nopodporowe " G e r l a o h " i s t r o p n i c e SGG 51 D o d ł u g o ś c i 1 , 6 m. K o p a l n i a w tym c z a s i e n i e dys p on owa ł a od po wi ed n i mi s t o j a k a m i wc z es n op o d pc ro wy mi . N a t o m i a s t p r z y w y b i e r a n i u p a r c e l i n r 2 z a s t o s o w a n o s t o j a k i " V a l e n t " i s t r o p n i c e 1 , 6 m. Jednak z a l e t y s t o j a k ó w " V a l e n t " n i e mogły byó w p e ł n i w y k o r z y s t a n e z uwa
g i na m i ę k k i s p ą g . U r a b i a n i e odbywało s i ę r o b o t ą s t r z a ł o w ą gdyż w s t r o p i e b e z p o ś r e d n i m z a l e g a ł a c i e n k a w a r st w a ł u p k u i l a s t e g o
( ś r e d n i o 0 , 8 m) po woduj ąc a opady p r zy większym o t w a r c i u s t r o p u . U r a b i a n i e odbywa s i ę na dwóch zmi anac h i d o k o nu j e s i ę z a b i o r u 1 , 6 m. Ś c i a n a j e s t prowadzona p r z e k ą t n i e i d l a t e g o upad w ś c i a n i e w y n o s i 1 5° do 2 0 ° . Tak w jednym j a k i w dr ugi m p r z y p a d k u r o z s t a w obudowy po w z n i o s i e w y n o s i ł 0 , 7 -r 0 , 8 m.
Na k r a w ę d z i p o l a zawałowego zabudowywano w o d s t ę p a c h do 3 , 2 m s t o j a k i zawałowe OKU o r o d u k c j i r a d z i e c k i e j . S t o j a k i t e b y ł y b a r d z o i s t o t n y m ele men t em p o m yś l ni e wykonywanego z awa łu p r z e s t r z e n i p o e k s p l o a t a c y j n e j z u wa gi na i c h s z t yw n oś ó i p o d - p o r n o ś ó wy no s z ą o ą do 200 t . Na r y s . 3 podano f a b r y c z n ą c h a r a k t e r y s t y k ę t y c h s t o j a k ó w i p r z e k r ó j .
N a l eż y z a z n a c z y ć , że duża p o w i e r z c h n i a s t o p y s t o j a k a OKU umo
ż l i w i a ł a w y k o r z y s t a n i a c a ł e j s z t y w n o ś c i s t o j a k a n i e z a l e ż n i e od m i ę k k i e g o s p ą g u . W t r a k c i e e k s p l o a t a c j i p a r c e l i n r 1 dwa s t o j a k i u l e g ł y mechanicznemu uszKOdzeni u p r z e z p ę k n i ę c i e r d z e n n i ków, co na3uwa w n i o s e k o w i ę k s z e j s z t y w n o ś c i t y c h s t o j a k ó w n i ż t o wy n i ka z c h a r a k t e r y s t y k i . W p r z y p a d k u w y s t ę p ow an i a w s t r o p i e b e z p o ś r e d n i m w ar s tw y k r u c h e g o ł u p k u i l a s t e g o , po r a z p i e r w s z y s t o j a k i OKU zabudowywano w p t l u roboczym i utrzymywano j e b e z przebudowy do p r z e s u n i ę c i a s i ę k r a w ę d z i z a wa ł u w m i e j s c e i c h z a b u d o w a n i a , a t o w o e l ^ n i e d o p u s z c z e n i a do j a k i e g o k o l w i e k u g i ę c i a s t r o p u z a s a d n i c z e g o .
U m o ż liw ie n ie e k s p l o a t a c j i pokładów w ę g l a . . 551
J e d n a k z a s a d n i c z y m e le me nt e m pomyśl nego p r z e p r o w a d z e n i a z a w a ł u p r z e s t r z e n i w y e k s p l o a t o w a n e j b y ł o w t ł a c z a n i a wody do s k a ł
»p,tynnesc stc.aka
fo ia lro tc iłojaha
|i "
6 *
S o n J a z o tw o r a m i m a to sre d rjico rt^ m i dla okr e ś le n ie k o n t r o li p r a m ś tm o ic t ¿enaku
t u g o s c o ł w om r u
Hys . 3
s t r o p o w y c h t z n . do k o n g l o m e r a t u . W tym o e l u w o h o d n i k a c h p r z y - ś c i a n o w y c h wykonywano w n ę k i w i e r t n i c z e w s t r o p i e ławy 1 . Spo
s ó b wyk o n a ni a i obudowani a w n ę k i w i e r t n i c z e j p o ka zan o na r y s . 5 O d s t ę p wnęk w i e r t n i c z y c h po r o z o i ą g ł o ś c i w y n o s i ł 10 - 13 m. Na
s t ę p n i e zabudowywano w i e r t n i c ę Y/DP-1 i w i e r o o n o ot wory V 95 mm w k o n g l o m e r a c i e 3 do 5 m na d pokładem i u s y tu ow a ne r ó w n o l e g l e do f r o n t u ś c i a n o w e g o . Sposób w i e r c e n i a otworów n a w a d n i a J ą c y o h p o k a z a n o na r y s . 4 . St osowana w i e r t n i c a WDP-1 p o z w a l a ł a na w i e r c e n i e otworów do d ł u g o ś c i max. 100 m i d l a t e g o w p r z y p a d k u d ł u ż s z e j ś c i a n y ot wor y wykonywano dwoma w i e r t n i c a m i z o h od ni ka n a d ś o i a n o w e g o i p o d ś c l a n o w c g c . P r a k t y k a w y k a z a ł a , że ze
w z g l ę d u na w y s t ę p u j ą o e k o n g l o m e r a c i e kwarcowe o t a c z a k i n a j -
552 Waoław S z u la k o w s k l
lep sz y m n a r zęd ziem w ie r tn ic z y m b y ły świdry gryzakowe. Jeden ś w id e r gryzakowy w y s t a r c z a ł na o d w ie r o e n ie 15 do 25 m otworu
Przekrój ściany n okł. Nowum ława 1 w rejonie przek. 6 p o i i poz.*lQ do-27
P a rc e la A Ir. 1
1
•1000
M gziW iTYT
Przekrój śeioouMBtł, to m m tm m L
w manie filara choćn. kienzm -27M-70.
P a r c e la Nr. 2
1 1000
Rys. 4
i w z a s a d z i e w y s t a r c z a ł d l a j e d n e j zmiany w i e r t n i c z e j . Sam po- o z ą t e k o t w o r u w i e r c o n o ś r e d n i c ą 0 112 mm d l a z a ł o ż e n i a r u r y o bs a do we j d ł u g o ś c i 6 m, k t ó r ą n a s t ę p n i e zacementowywano t ł o c z ą c m l e c z k o cementowe ze s p e c j a l n e g o p oj emni ka p r z y u ż y c i u s p r ę ż o n e g o p o w i e t r z a . D a l s z e w i e r c e n i e m n i e j s z ą ś r e d n i c ą wyko
nywano d o p i e r o po 48 g o d z i n a c h t z n . z w i ą z a n i u c e m e n t u . Tak wykonana c e m e n t a c j a r u r y ob s ad o we j g w a r a n t o w a ł a p e ł n ą s z c z e l - n o ś ó o t w o r u . W i e r c e n i e o t wo r u r o z p o c z y n a n o w o d l e g ł o ś c i 10 do 13 m p r z e d f r o n t e m ścianowym. P o z w a l a ł o t o na r o z p o c z ę o i e w t ł a c z a n i a wody do o t wo r u 4 ^ 5 m p r z e d f r o n t e m ścianowym.
U m o ż liw ie n ie e k s p l o a t a c j i pokładów w ę g la 553
W t ł a c z a n i e wody kont ynuowano do c z a s u z a u w a ż e n i a p r z e c i e k ó w wody w ś c i a n i e n i e d ł u ż e j j e d n a k n i ż do c z a s u m i n i ę c i a f r o n t e m
śoianowym o t w o r u . Robot y z w i ąz an e z w t ł a c z a n i e m wody dokonywa
no na j e d n e j z m i a n i e a g r e g a t e m NW-1, U r z ą d z e n i e t o p r z e t ł a c z a ł o wodę z r u r o c i ą g u p . p o ż . do o t wo r u w s t r o p i e pod wysokim c i ś n i e n i e m . W p r z y p a d k u a w a r i i a g r e g a t u NW-1 wodę do ot wor u w t ł a c z a n o b e z p o ś r e d n i o z r u r o c i ą g u p . p o ż a r o w e g o .
W p o n i ż s z e j t a b l i c y z e s t a w i o n o dane d o t y c z ą c e otworów i w t ł a c z a n i a wody p r z y e k s p l o a t a c j i p a r c e l i n r 2 .
554 Wacław S z u la k o w s k i
Nr ot wo
r u
D ł . o twor u
Czas w t ł a c z a n i a
wody C i ś n i e
n i e wo
dy w atm
I l o ś d w t ł a c z a n e j wody
w 1
Uwagi I l o ś ó
zmian Suma
minut
1 2 3 4 5 6 7
41 50 3 n i e mie
r z o n o
p r z e c i e k i w s t r o p i e o b o i n k i
42 58 3 80-90 4682
44 59 4 750 4 0- 150 11900
a w a r i e u k ł a d u z a worowego a g r e g a t u NW-1
47 55 4 1440 7 0 - 9 0 13310
48 61 3 1170 80- 100 15650
50 75 5 1920 7 0 - 10 0 13900
51 58 5 1080 90-100 14711
54 61 6 2420 20 -8 0
w tym 1170 m i n . w t ł a - c z an o 8670 i b e z p o ś r e d n i o z r u r o c i ą g u
57 62 2 810 30 - 50 7660
43 n i e m ie
r z o n o
45 70 6 1265 8 0- 1 00 25518
w y c i e k i wody do w n ęk i w i e r t n i c z e j
46 92 9 1680 80 37398
49 90 4 960 8 0- 10 0 10000
52 86 3 480 100-100 5990
53 81 1 420 80 4000
55 68 3 1290 80 34714
56 32 5 1140 80 19100
58 64 5 1230 3 0 - 5 0 12850
59 95 5 2010 3 0 - 80 16470
U m o ż liw ie n ie e k s p l o a t a o j i pokładów w ę g l a . 555
O p i s an y s p o s ó b p r z y g o t o w a n i a s k a l s t r o p u z a s a d n i c z e g o do z a w a ł u o k a z a ł s i ę w z u p e ł n o ś o i s k u t e c z n y . W r e z u l t a c i e z a ł a m a n i e s k a ł s t r o p o w y c h n a s t ę p o w a ł o n a t y c h m i a s t po wyr ab owa ni u obudowy ś c i a n o w e j . J e d y n i e w s p o r a d y c z n y c h p r z y p a d k a c h k o n i e c z na b y ł a r o b o t a s t r z a ł o w a i t o t y l k o w p r z y p a d k a c h n i e d o s t a t e c z nego w t ł o c z e n i a wody, n i e d o w i e r c e n i a otworów n r 49 i 52 l u b t e ż p r z y z b y t n i s k i m c i ś n i e n i u w t ł a c z a n e j wody t z n . p o n i ż e j 30 a t . M i e j s c a t e b y ł y b a r d z o w y r a ź n i e wi doc zne w ś c i a n i e p r z e z n i e o p a d a n i e s k a ł s t r o p o w y o h po wyr a bo wa ni u obudowy ś c i a n o w e j . Na le ży z a z n a c z y ó , że ł a m a n i e k o n g l o m e r a t u n a s t ę p o w a ł o p r z e d f r o n t e m ścia no wy m. Dowodem t e g o b y ł y d r obn e l e c z wyr a źne z a r y
sowani a s t r o p u b i e g n ą c e r ó w n o l e g l e do f r o n t u ś c i a n o w e g o s y s t e m a t y c z n i e w o d l e g ł o ś c i między s o b ą 1 , 6 m. O d l e g ł o ś c i p ę k a n i a k o n g o l m e r a t u b y ł y i d e n t y o z n e p r z y obudowie u s y t u o w a n e j w t r ó j k ą t j a k i w p r o s t o k ą t . Z a r y s o w a n i a t e t w o r z y ł y s i ę n y t y c h m i a s t po o d s ł o n i ę c i u s t r o p u j e d n a k b y ł y t a k n i e z n a o z n e , że n i e s t w a r z a ł y ż adnego z a g r o ż e n i a . Ry s. 6 u 7 j e s t f o t o g r a f i ą wykonaną na d o l e i o b r a z u j ą c ą c h a r a k t e r ot rzymywanego z a w a ł u .
W c z a s i e r o z r u c h u ś o l a n o t rz y ma no okresowo wzmożone c i ś n i e n i a . Okresowe c i ś n i e n i e p r z y e k s p l o a t a c j i p a r c e l i n r 1 n a s t ą p i ł o po w y b r a n i u f r o n t e m śoianowym 3 3 , 5 m, n a s t ę p n i e 67 m i mało wyczuwal ne po w y b r a n i u 9 2 , 0 m. P r z y e k s p l o a t a o j i p a r c e l i n r 2 c i ś n i e n i e okr esowe zauważono po w y b r a n i u f r o n t e m ś o i a n o wym 2 7 , 7 i 5 5 , 0 ra. Pr z y d a l s z y m w y b i e r a n i u ś c i a n c i ś n i e n i a wzmożone okresowo n i e w y s t ę p o w a ł y . Wydaje s i ę , że r ó ż n i c e t e s ą spowodowane s z e r o k o ś c i ą e k s p l o a t o w a n e j p a r o e l l 1 w p r z y p a d k u p a r c e l i na 2 e k s p l o a t a o j ą w f i l a r z e .
J a k j u ż wspomniano w b e z p o ś r e d n i m s t r o p i e ławy 1 z a l e g a ł o na n i e w i e l k i c h p r z e s t r z e n i a c h w a r s t w a k r u c h e g o ł u p k u , k t ó r a w p r z y p a d k u m a ł e j m i ą ż s z o ś c i p o k ł a d u u n i e m o ż l i w i a ł a o p t y c z n ą k o n t r o l ę p r a w i d ł o w o ś c i z a w ał u k o n g l o m e r a t u . Wobeo powyższego d l a z a p e w n i e n i a p e ł n e g o b e z p i e c z e ń s t w a p r a c u j ą c e j z a ł o g i z a s to s o w a n o metodę s o n d a ż u m a ł o ś r e d n i c o w y m l o t wo r am i d l a kon
t r o l i p r aw i d ł o w e g o z a w a ł u . Otwory w i e r c o n o w i e r t a r k ą o b r o t o wą w c a l i ź n i e wę g lo we j w t r z e c h m i e j s c a c h na d ł u g o ś c i ś c i a n y . Z k a ż d eg o me.tra u w i e r c o n e g o o t w o r u o dmi er zo no i l o ś ó u z y s k a n y c h z w i e r c i n . J a k wiadomo i l o ś ó z w i e r c i n o b r a z u j e w i e l k - M
556 ffaoław S zu lak ow sk i
R y s . 6
U m o ż li w i e n ie e k s p l o a t a c j i pokładów w ę g la 557
R y s . 7
558 Wacław S z u la k o w s k l
n a p r ę ż e ń w w ę g l u . Uzyskana c h a r a k t e r y s t y c z n e dane p r z e d s t a w i o ne na r y s . 3 . P r z e b i e g krzywyoh J e s t mało z r ó ż n i c o w a n y z u wa gi na V3ałą z w i ę z ł o ś ć wę g l a ( 0 , 6 + 0 , 7 wg s k a l i P r o t o d i a k o n o w a ) . Mimo t o dane t e w z u p e ł n o ś c i w y s t a r c z a j ą d l a oceny p r a w i d ł o w e go z a w a ł u s t r o p u z a s a d n i c z e g o .
Re as umuj ąc n a l e ż y s t w i e r d z i ć , że wprowadzony s y s t e m e k s p l o a t a c j i i s p o s ó b z a w a ł u s z t yw n eg o p l as kowoa p r z e z o s ł a b i e n i e s p ó j n o ś c i s poiwa w t ł a o z a n ą wodą o k a z a ł s i ę s k u t e c z n y , zmiana s y s t e m u l i k w i d a c j i w y b r a n e j p r z e s t r z e n i spowodowała r a d y k a l n ą poprawę s t a n u BHP p r z e z u s u n i ę o i e wy mi eni onyc h na w s t ę p i e z a g r o ż e ń . Dodatkowo o s i ą g n i ę t o k o r z y ś c i ekonomi ozne co p r z e d s t a w i a p o n i ż s z a t a b l i c a .
K o s z t l i k w i d a c j i p r z e s t r z e n i w y b r a n e j
z ł / t o n ę
P r a c o c h ł o n n o ś ć w l i k w i d a o j i p r z e s t r z e n i wy
b r a n e j r o b , . d u / /1000 t o n
Sy st em na ś l e p e c h o d n i k i 5 7, 83 143
Sy st em z zawałem s t r o p u 8,01 53
R ó ż n i c a 4 9 , 8 2 85
