Instytut Pedagogiczny w Katowicach

1 37775 -

f INSTYTUT

PEDAGOGICZNY

W K A T O W I C A C H

INSTYTUT

PE D A G O G IC Z N Y

W KATOWICACH

1928 N A K Ł A D E M

IN S T Y T U T U -PED A G O G ICZN EG O

K A T O W IC E — G M AC H G IM N A ZJU M P A Ń S T W O W E G O

s= pŁ~ {j d- f

l Wćtch

k s f y t j Ąh i n i ą s f)>r}4

k

*/\i~

0&b\rtJL, H^relck Mi'a u k /

/i^ . i % ~ 7 J

K R A K Ó W — D R U K W . L . A N C Z Y C A I S P Ó Ł K I

Powstanie Instytut Pedagogiczny w Katow icach po- Instytutu. wstał dzięki inicjatywie prywatnej. Grono osób, należących do różnych tow arzystw oświatowych i zrzeszeń nauczycielskich Śląska zawiązało T o w arzy­

stwo Instytutu Pedagogicznego; pierwsze kroki orga­

nizacyjne oraz zabiegi w kierunku zapewnienia trwa­

łych podstaw materjalnych w ypełniły pierwszą część zadań, które sobie Tow arzystw o postawiło. Obecnie staje przed nami część druga: realizacja zamierzeń.

Do wypełnienia tej drugiej części Tow arzystw o przystępuje ju ż nie samo: w m iędzyczasie powołana została D yrekcja Instytutu oraz zorganizowane Kura- torjum, mające czuw ać nad skoordynowaniem prac Instytutu z najważniejszem i i najaktualniejszem i p o­

trzebami społeczeństwa śląskiego w dziedzinie w y ­ chowania.

, Cele, które mają przyśw iecać pracom Insty-

rpio i p ł

tutu leżą w dziedzinie wychowania w naj- szerszem tego słowa znaczeniu. Obejmą więc zarówno w y ­ chowanie, jak i nauczanie; zarówno wychowanie szkolne, jak przedszkolne i pozaszkolne; sprawy te traktować się będzie ze stanowiska teorji i techniki. Interesować nas będzie nietylko problem dziecka i je go pracy szko l­

4

nej, ale także problem nauczyciela, jego psychologji i roli społecznej. Z nowemi pojęciami i zdobyczam i pedagogji i dziedzin pokrew nych chcemy iść nietylko do nauczycieli, ale także do ojców i matek; sądzimy, że odpowiedzialność za w yniki wychowania musi się rozkładać na dom i szkołę razem, a nie Spadać albo na dom, albo na szkołę w yłącznie: stąd problem k o ­ ordynacji pracy w ychowawczej domu i szkoły; stąd także konieczność ulepszania nietylko metod w ych o­

w aw czych . szkoły, ale także nieustannej rewizji pojęć i nawyknień w ychow aw czych domu.

Obok' luźnych i sporadycznych prelekcyj I. P.

prowadzić będzie dwuletni cykl wykładów', zorganizo­

wany w taki sposób, aby tw orzył skończoną w sobie całość, zawierającą m ożliwie wszechstronną analizę zja ­ w isk wychowania. N astręcza się tu 6 głów nych punk­

tów widzenia: biologiczny, psychologiczny, logiczno- epistem ologiczny, socjologiczny, techniczno-organiza­

cyjny i historyczny. Pragnąc utrzym ać w ykłady w cha­

rakterze jak najbardziej aktualnym (ze stanowiska nau­

czyciela), będziem y uwzględniali przedewszystkiem 5 pierw szych punktów widzenia.

Celem dwuletniego K ursu Ped. będzie stopniowe przygotow yw anie wśród zastępów pracowników pedago­

gicznych elity, któraby w dalszym ciągu sama zkolei podnosiła poziom personelu szkolnego.

W pracy tej będziem y przestrzegali naukowego i wolnego od tendencyj ujmowania zjawisk, sądząc, że tą drogą najlepiej przysłużym y się życiu społecznemu.

W ykłady będą połączone z ćwiczeniami i zajęciami

5 praktycznem i, a treść ich będzie dobierana o ile m oż­

ności pod kątem widzenia tych spraw, z któremi na­

uczyciel styka się w życiu szkolnem.

p j Plan pracy I. P. przewiduje następujące an pracy. działy.

1. Dwuletni K u rs Pedagogiczny.

2. L uźn e Powszechne W ykład y z pedagogji i dzie­

dzin pokrewnych.

3. W ykłady Regjonalne z dziedziny historji, kultury, zjaw isk przyrodniczych i geograficznych Śląska.

4. Prowadzenie Bibljoteki Pedagogicznej; kierowanie czytelnictwem ; organizowanie wystaw i pokazów bibljograficznych z zakresu pedagogji.

5. Prowadzenie pracowni psychologiczno - pedago­

gicznej.

6. Prowadzenie szkół doświadczalnych.

7. Założenie Muzeum tw órczości dziecka.

8. W ydaw nictw o perjodycznego Biuletynu Instytutu.

9. W ydaw nictw o dzieł naukow ych z teorji w ycho­

wania i nauczania.

10. Prowadzenie stałej Bibljografji pedagogicznej ż li­

teratury polskiej i obcych.

11. Prowadzenie Poradni w sprawach wychowania dla szerokich sfer społeczeństwa.

12. W ciągnięcie szerszych sfer nauczycielstwa do pracy teoretyczno - pedagogicznej przez t. zw. Sekcje W spółpracy.

6

Rodzaje wy- W yk ład y będą dwojakiego rodzaju: jedne kładów i za- (grupa A i B) przeznaczone dla nauczy- jęć praktycz. c;e;st_waj drugie (grupa C i D) dla sfer oraz warun- . , , . , '

ki uczęszcza- pozanauczycielskich, W szczegolnosci wy- nia. kłady grupy D będą miały charakter re- gjonalny; przedmiotem ich będzie Śląsk, omawiany ze stanowiska etnograficznego, geograficznego, geologicz­

nego, historycznego i artystycznego. W ykłady te będą powszechne. Grupa C obejmować będzie luźne i kró­

cej trwające kursy pedagogiczne oraz prelekcje dla rodziców.

Bardziej stały charakter będzie miała organizacja w ykładów i ćwiczeń grupy A i B, t. j. tych wykładów, które wypełnią w łaściw y K urs N auczania w Instytucie.

K u rs ten będzie trwał dwa lata. W ykłady i ćw i­

czenia odbywać się będą w piątki i soboty każdego tygodnia w godzinach popołudniowych (4— 8); rok w y ­ kładowy trwać będzie 9 miesięcy (od 1 października do 1 lipca) i dzielić na 3 trym estry (trym. I od 1. X do 22. X I I ; trym. II od 5. I do 23. III i trym. III od 5. IV do 1. VII).

PROGRAM KURSU DW ULETNIEGO*

RO K I. (1928— 9) GRUPA A.

I. P ro f Dr. E M IL G O D L E W S K I

W y b r a n e z a g a d n i e n i a z z a k r e s u b i o l o g i c z n y c h PO D STAW W YCH OW ANIA.

(W yk ład y odbędą się w trym estrze I I i III, dwie god zin y będą oznaczone później).

2 g. tygodniowo.

T r e ś ć : Podścielisko życia.

Żywa materja — jej cechy wspólne i jej różnice od substancji anorganicznej.

Organizacja istot żyw ych: teorja komórkowa, zw iązek wzajemny między składnikami ustroju, podporządkowanie całości.

W arunki życia.

Ciągłość żywej materji w łańcuchach pokoleń.

Ew olucja żywej materji — descedencja ze szczególnem uwzględnieniem człowieka.

* D yrekcja zastrzega sobie prawo zm iany program u, bądź to w kieru nku rozszerzenia je g o ram, bądź w kieru nku zm iany w ykład ów .

Nauka o zmienności w świetle nowych badań.

D ziedziczność w obecnem ujęciu tego zagadnienia.

D ziedziczność cech wrodzonjrch ustroju — zna­

czenie dziedziczności tych cech dla wychowania.

Pojęcie cech nabytych. Zagadnienie ich dziedzi­

czenia — pojmowanie wychowania jako dorobku cech nabytych.

Zagadnienie dziedziczenia cech patologicznych i znaczenie tego problematu dla wychowania.

Przemiana materji w substancji żywej..

Przemiana energji.

Przemiana kształtów ze szczególnem uwzględnieniem epigenezy i ewolucji.

W rażliw ość — podnieta, ich stosunek do reakcji.

Sumowanie podniet.

Podniety różnych typów energji i reakcja na nie żywej materji.

T ropizm y i taxis.

Odruchy.

Instynkt — opieka nad płodem, tresura, uczenie, znużenie i wyczerpanie.

Śmierć jak o zjawisko biologiczne.

II. Prof. Dr. S. S Z U M A N PSYCH O LO G JA PED AGOGICZNA

(W ykład i zajęcia praktyczne. D aty będą ogłoszone później).

2- S- tygodniowo.

9

III. Doc. dr. L. C H W IS T E K :

Wy b r a n e z a g a d n i e n i a z z a k r e s u l o g i c z n y c h PO D STAW N AUCZANIA.

1. Badanie zakresów pojęć metodą Eulera, g listopada.

2. Paradoksy teorji zbiorów (wykład) — 23 listopada.

3. Paradoksy teorji zbiorów (ćwiczenia) — 14 grudnia.

4. Podstawy dedukcji (wykład) — 18 stycznia.

5. Podstawy dedukcji (ćwiczenia) — 15 lutego.

6. Indukcja — 15 marca.

1. Hi g j e n a s a l i s z k o l n e j.

2. Ch o r o b y z a k a ź n e w i e k u s z k o l n e g o i nowsze sposoby izolowania chorych zakaźnych.

(Dnie i godziny będą oznaczone później).

Z z a g a d n i e ń w y c h o w a n i a f i z y c z n e g o: T r e ś ć :

1. W pływ ruchu na organizm ludzki. 8 godzin: 10 i 24 listopada, 1 i 15 grudnia.

2. Harcerstwo a wychowanie moralne. 2 g o d z.: i2 s ty c z.

3. T echnika i higjena w ycieczek szkolnych. 4 godz.:

19 i 26 stycz.

4. G ry ruchowe jak o czynnik zdrowotny i etyczno- w ychowawczy. 4 godz.: 9 i 16 lutego.

5. Sport w szkole. 4 godz.: 16 i 23 marca.

IV. Doc. dr. J A N I S Z E W S K I

V. Wizyt. E. W Y R O B E K :

ro

VI. P ro f Dr. Z. M Y S Ł A K O W S K I:

1. Sa m o r z ą d s z k o l n y. 2 g.

2. Wł a ś c i w a p o s t a w a w y c h o w a w c y w o b e c ż y c i a K L A S Y . 2 . g .

(Godziny i dnie będą oznaczone później).

V II. Dyr. dr. B O L L A N D : Za g a d n i e n i a g o s p o d a r c z e a s z k o ł a o g ó l n o k s z t a ł c ą c a. (Liczba godzin i daty będą oznaczone później).

G R U P A B.

a) Doc. dr. Z. K L E M E N S IE W IC Z : Dy d a k t y k a n a u k i j ę z y k a p o l s k i e g o. (Liczba godzin i dnie będą oznaczone później).

b) Doc. dr. O. N I K O D Y M :

Z D Y D A K T Y K I M A T E M A T Y K I N A S T O P N IU S Z K O Ł Y Ś R E D N I E J

T r e ś ć :

1. O nauczaniu równań i nierówności. 8 g .: 2, 16, 30 listopada, 7 grudnia.

2. O nauczaniu liczb niewymiernych. 8 g .:

(D aty będą ustalone później).

c) Dr. E. D Ł U G O P O L S K I:

Dy d a k t y k a h i s t o r j i n a s t o p n i u s z k o ł y ś r e d n i e j (Liczba godzin i dnie będą oznaczone później).

d) Dr. W. B O B R O W S K A : Z d y d a k t y k i n a u c z a n i a n a s t o p n i u s z k o ł y p o w s z e c h n e j.

T r e ś ć : 1. Polskie ćwiczenia piśmienne. 2 g.

2. N auczanie historji. 2 g.

(Dnie będą oznaczone później).

e) P ro f dr.

7

Z z a g a d n i e ń d y d a k t y k i g e o g r a f j i. (8 g., daty będą ustalone później).

* * *

W roku II (1929— 30)

projektowane są następujące wykłady:

G R U P A A : 1. Psychopatologja dziecka.

2. Problemy dydaktyki ogólnej.

3. N owe typy szkół.

4. Socjologja wychowania.

12

5 - Organizacyjne zagadnienia szkolnictwa.

6. Podstawy pedagogji seksualnej.

7- H igjena zawodu nauczycielskiego.

8. Spółdzielczość w szkole.

9- W spółpraca szkoły i domu.

IO . K arta indywidualności.

11. Kancelarja szkolna.

I 2. D yrektor szkoły.

I 3- Inspektor i wizytator.

G R U P A B:

f) D ydaktyka przyrodoznawstwa g) D ydaktyka nauki rysunku, (i inne).

GRUPA C

W r. b. (1928— 9):

Opieka nad niemowlęciem.

W ychowanie fizyczne dziecka w wieku niem owlę­

cym i przedszkolnym .

G ruźlica w wieku szkolnym i jej zwalczanie.

W ychowanie fizyczne dziewcząt.

N owe próby organizacji szkoły.

(Inne w yk ład y gr. C będą organizow ane stosownie do zapotrzebowania i ogłaszane oddzielnie.)

POW SZECHNE

WYKŁADY PEDAGOGICZNE

POWSZECHNE

WYKŁADY REGJONALNE

GRUPA D

W r. b. (1928— 9) odbędą się nast. w ykłady:

1. P ro f dr.

7

Śl ą s k j a k o j e d n o s t k a g e o g r a f i c z n a i p o l i t y c z n a w c i ą g u d z i e j ó w.

2 g. 4 listop.

2.

Po l i t y c z n a i k u l t u r a l n a r o l a ś l ą s k a w o b e c p o l s k i w w i e k a c h ś r e d n i c h.

2 g. u listop.

3. Tenże:

Ut r a t a Śl ą s k a p r z e z p o l s k ę

2 g. 18 listop.

4. Tenże:

Po l s k a a Śl ą s k w x v i 1 x v i i s t.

2 g. 16 grud.

15

5. Dr. K. P IO T R O W IC Z :

Tw o r z e n i e s i ę s t a n u m i e j s k i e g o a l o s y Śl ą s k a.

2 g. 25 listopada.

6. Tenże:

Ro l a h u s y t y z m u w d z i e j a c h Śl ą s k a.

2 g. 2 grud.

7. Tenże:

St a r a n i a Po l s k i o r e w i n d y k a c j ę Śl ą s k a w x v w.

2 g. 9 grud.

8. Dr. K. D O B R O W O L S K I:

Ku l t u r a Śl ą s k a p i a s t o w s k i e g o. 2 godz.

9. Tenże:

Po c z ą t k i p o l s k i e g o r u c h u n a r o d o w e g o n a Śl ą s k u w x i x w.

2 godz.

(Daty obu ostatnich odczytów będą oznaczone później).

10. Prof. dr. K. N IT SC H :

Di a l e k t y g ó r n o ś l ą s k i e a j ę z y k l i t e r a c k i. (Liczba godzin i daty odczytów podane będą później).;

Prof dr. J. SMOLEŃSKI:

Ce c h y f i z j o g r a f i c z n e z i e m i ś l ą s k i e j

2 godz.

Ge o p o l i t y c z n e i e k o n o m i c z n e p o d s t a w y p r z y­ n a l e ż n o ś c i Śl ą s k a d o p o l s k i.

2 godz.

(D aty będą ustalone później).

* * *

W r. 1929— 30 przewidziane są następujące w ykłady regjonalne:

A rtystyczn e zabytki Śląska.

Etnograficzne właściwości Śląska.

G eologiczne i paleontologiczne zjaw iska na Śląsku.

Swoiste właściwości przyrody żywej na Śląsku.

Słuchacze Słuchacze Kursu Dwuletniego mogą być Instytutu, zwyczajni, nadzwyczajni i hospitanci. Słu­

chaczem zw yczajnym może być każdy nauczyciel szkoły średniej ogólnokształcącej, zawodowej lub powszechnej, 0 ile posiada pełne kwalifikacje do nauczania, a także ci z pośród nauczycieli, którzy nie mając pełnych kwa- lifikacyj nauczycielskich, mają absołutorjum uniwersy­

teckie lub świadectwo z ukończenia kursu nauk w ja ­ kiejkolw iek innej w yższej szkole krajowej lub zagra­

nicznej.

W szystkie inne osoby z pośród personelu naucza­

jącego mają prawo do zapisania się w charakterze słu ­ chaczy nadzwyczajnych.

W reszcie hospitantami mogą być w szystkie osoby, interesujące się problemami wychowania, o ile p rzy ­ jęciu ich nie stanie na przeszkodzie brak miejsca

w sali wykładowej lub pracowni.

Słuchacze zw yczajni korzystają z reguły ze w szyst­

kich w ykładów i ćwiczeń objętych programem Kursu 1 muszą go przejść w c a ł o ś c i . Przez całość Kursu rozum ieć należy: w szystkie w ykłady grupy A, ogło ­ szone na pewien rok; te z w ykładów grupy B, które odpowiadają bezpośrednio specjalności słuchacza, lub są jej blisko pokrewne. (Co do tego ostatniego punktu

18

wskazane jest porozum ienie się z Dyrekcją). Słuchacze nadzwyczajni będą korzystali z pracowni o ile pozo­

staną miejsca wolne; mają oni prawo d o w o l n e g o w y b o r u przedmiotu wykładowego*).

E gzam iny Po ukończeniu wykładów z zakresu pew- 1 świadectwa, nego przedmiotu odbędzie się egzamin z tego przedmiotu. Do zdawania będą dopuszczeni tylko słuchacze zwyczajni. N a podstawie pomyślnie odbytych egzam inów ze w szystkich przedmiotów, ob­

jętych programem Kursu, oraz zaświadczeń o czynnym udziale w pracowniach i zajęciach prakt., słuchacze zw yczajni po dwu latach otrzym ają świadectwo z u ko ń ­ czenia Instytutu.

Słuchacze nadzwyczajni mogą zdawać colloąuia (egzaminy prywatne); nie otrzym ują oni świadectwa z ukończenia Instytutu.

Świadectwo Instytutu nie da żadnych oficjalnych uprawnień, a będzie tylko wskaźnikiem dążeń kandy­

data i osiągniętego przezeń poziomu.

K ażdy słuchacz zw yczajny opłaca 5 -zł.

(jednorazowo) wpisu i 120 zł. rocznie czesnego. Czesne może być uiszczane rocznie, p ółrocz­

nie lub miesięcznie (zgóry); o ile nie jest uiszczane za cały rok, słuchacz podpisuje deklarację, zobowiązującą go do całorocznego uczestnictwa w Kursie.

*) Podobnie ja k hospitanci.

1 9

Słuchacze nadzwyczajni i hospitanci wnoszą 5 zł.

wpisu oraz czesne, zależnie od ilości w ziętych w ykła­

dów i ćwiczeń; opłata oblicza się w edług normy, w y ­ noszącej 1 zł. za w ykład (trzykwandransowy); jeżeli przedmiot obejmuje więcej niż jeden wykład, wolno' jest zapisywać się tylko na c a ł o ś ć przedmiotu.

O ile słuchacz nadzw yczajny lub hospitant zapi­

suje się odrazu na cały kurs, wówczas opłaty w ynoszą tyle, ile dla słuchacza zwyczajnego.

W szyscy słuchacze zw yczajni i nadzwyczajni o trzy­

mują prawo do korzystania w ciągu studjów z Bibljo- teki I. P. bez specjalnych opłat oraz prawo do 20°/0, opustu przy nabywaniu Biuletynu I. P. i innych w y ­ dawnictw naukowych.

K orzystanie z Bibljoteki I. P. oraz innych urzą­

dzeń naukowych dla hospitantów i osób, które nie są.

równocześnie słuchaczam i I. P. będzie połączone z opłatą,, której w ysokość oznaczy się później.

SIED ZIBA INSTYTUTU:

K A T O W IC E

G M A C H G IM N A Z JU M P A Ń S T W O W E G O UL. M IC K IE W IC Z A

PREZES TOWARZYSTWA I. P.:

Uyr. dr. E. C Z E R N IC H O W S K I K A T O W IC E , P O D G Ó R N A 3

DYREKTOR I. P.:

Prof. U. J. dr. Z. M Y S Ł A K O W S K I K R A K Ó W , U N IW E R S Y T E T

Z A K Ł A D P E D A G O G IC Z N Y

KIEROWNIK ADMINISTRACYJNY I. P.:

Dr. V IL IM F R A N Ć I Ć

L E K T O R U N I W . J A G I E L L .

K A T O W IC E , IN S T Y T U T P E D A G O G IC Z N Y G M AC H G IM N A ZJU M P A Ń ST W .

Biblioteka Śląska w Katowicach Id: 0030000570283

II 137775