• Nie Znaleziono Wyników

Um Mannesehre : Roman.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Um Mannesehre : Roman."

Copied!
368
0
0

Pełen tekst

(1)
(2)

4

(3)
(4)
(5)

Um ftlnnnetfetyre

(6)
(7)

©uftao

Um flfonnt&tyte

Koman

Ottlag C. Oerttldmann Gfitttulotj

PRACOWNIA ZŁOTNICZA

piotr Zininy i id. Gdadxka

/w budynkulecznicy dlazwrajtf)

' 48-100 GŁUBCZYCE

(8)

186.-205. Taitfenb

Sopprisbt 1932 bo (5. SBertelśmann in Siiterśiob. ‘Drinteb in Sermnno Smet: Wwfcbe-fcofbuebbrutferei ©tepban Seibel & iło., Slltenburs, Sbiir.

(9)

1.

SBotgenfonne gudte eben uber ben Streit- walb f?er. 3wtftyen ben SBalbern, bie fid) ftunbenweit fnnjogen, lagen tauftyimmernbe SBie- fen. Sie waren nityt oiel wert. ®as Sras war meift fauer, ber Srunb moorig, fa bafj er bei jebem Styritte ftywantte. ®afur bliib>ten bier im Sammer taufenb unb taufenb Slrnitablumen, im Jrutjjabr fityrten bie SBirEfjafjne tyre oerliebten £anje auf, unb wenn es irgenbwo in ber QBelt ftill unb beimlity war, bann l)iet. Saturn liebten bie Seute biefe SBiefenflede, fa mityfelig bie 2Ibfubr bes §eues unb fa farglity ber Srtrag war.

9Bit ber gleityen Siebe bingen fie an tyren Selbern, unb es war tynen femes ju flein unb ju gering. Sie betreuten fie alle mit rityrenbem $leifj, unb fie betreuten fie nun ftyon iiber taufenb gabre.

2Bas matyten boty bie felber fur Slrbeit! 2Bat es nityt ritytig, als wiityfen ba bie Steine? 'SBirt- lity, wer jum erften 9Bale auf bie bis ju fetysfmnbert SBetern anfteigenbe Sjotyflatye lints ber Sljuringet Saale tarn, ber ftyiittelte ben &opf. 2lein boty, bas tonnte man wirtlity nityt oerfteben. Sieb bet, ba liegen bie Steine wie gefat! 2Bas muffen l)ier fur lieberlitye SBenftyen wotjnen! 2lber fie finb ja 5

(10)

gar nidjt liebetlicfj. ©iefj einmal bafjin unb bortfjtn, unb bort briiben, recfjts unb lints unb oor bir unb fjinter bit ift es bas gleicfje. fta, was finb bas fur merfwurbige Sudel, bie fid? ba auf ben Sainen fjinjiefjen, jum £eil oon Srombeergebiifcfj uber- wucfjert? Sft benn ber Soben nidjt targ genug, miiffen bie Seute mit bem bifjcfjen fjrudjterbe, bas fie fjaben, aucfj nocfj oerfcfjwenberifcfj umgefjen?

©ie ©teine fonnten boefj befeitigt werben, ©as tónnten fie wofjl, abet in fjunbert ober jweifjunbert Safjren lagen ebenfooiele wieber ba. ©ie finb oon ben fjelbern abgelefen unb auf bie 9?aine gefcfjfittet worben. 2lun iiberlegt eudj blofj einmal, wie oft ficfj bie SJlenfcfjen biicfen, wie fie fcfjleppen, wie oft fie mit ifjren ©rafjttbrben, in bie fie bie ©teine fammeln, fjin- unb fjerlaufen mufjten. Sn fold?

einen ©rafjttorb gefjt nicfjt oiel. Slan tann ifjn aber nicfjt grbfjer nefjmen; benn bie ©teine finb fcfjwer. 2luf jeber ber $alben, bie ficfj ba uberall lang fjinjiełjen, liegen fdjlecfjt gerecfjnet jweitaufenb Suber.

Unb babei auf ben Sldern fein Sacfjlaffen. ©efjt eucfj jum Seifpiel biefen breieefigen gipfel ani Sr langt fjinab in bie SBiefe, bie an ben 2Dalb oorftofet, ift Iefjnig, oben breit, unten fpiij, alfo aucfj nocfj fcfjlecfjt ju beactern. 2lber tann es ein Slenfcfj glauben, bafj aucfj bies ©tud niemals unbeftellt , liegenbleibt? Ss gefjbrt bem Robert Sjauptner. ©er ift neben bem ©cfjuljen ber grbfjte Sauer in SBerne- berg, fjat funfjig Slorgen unter bem ^fluge, etwa

(11)

bretfjig SJlorgen TBiefe unb an bie jroanjig 9Rorgen SBalb. Set fold) einem 23efitj tonnte bies erbarmlicfje Stiiddjen Sani) bocb wietlic^ liegenbleiben. Set Sauer mufj ein ridjtiger Seijljals fein. O nein, es ift etroas ganj anbetes als Seij, bas il?n jebes 3af)t auf ben 2lder fufjrt jum Steine- ablefen, jum Saen unb Srnten unb roieber Steineablefen.

Sielleidjt ałmt if>r, roas bas ift, roenn tyr eud) umfefjt. Srunten raufdjt bie Saale. SBenn man bis im bie Spitje bes Slderdjens gebt unb burd) bie SBalblidjtung fiełjt, tann man gerabeaus bie 2Balb- butger Srude feljen. Unb untet ber Ijinburcf) fliefjt bie Saale. §ebt man ben Slid, bann fiebt man burd) bie Sicbtung jroei Sjauscben, iiber benen grofje fiinben 2Bad)e fatten, bann einen I?ubfd)ert, roalb- beftanbenen SJiigel, auf bem einft bie SBalbburg ftanb, unb batnnter liegt bas Sut Uflas. Sas tann man nidjt feljen, abet etlicfje ber felber fiefjt man redjts ber Kuppe bereinragen.

Son ber Slitte bes Slders an uberfieljt man fdton bie SDalber oon Slafjbicf), unb roenn man nod? f)bł)er fteigt, iiber bas Sderdjen fjtnaus, ja, bann l>at man bie ganje £>errlid?feit por fid) unb f>inter fid?. Sd> roette, bafe bu bis ju bem §aufe, łjinter bem eben bie Senne tjeroorlam, unb in beffen ffenftern fie allabenblid) rote geuer entjiinbet, minbeftens funf Stunben ju laufen f>aft. Unb an bie Seuter TBinbmiiljle, lints bruben, ift es ftdjer

”nod) roeiter. 2lucf> bis jur Settetyede, bie ubet bem 7

(12)

©orfe Sonii} rote ein laffen am §orijont ftel)t unb etn Heiner SBalbteil ift, ift es ebenfoweit. 9laf)er bagegen, oiei naf>er, ift es bis jum Streitwalbe.

©en t)at man unmittelbar nor fid). 2lur ein Heiner- 2Deg fiber bie Jelber, r>ielleicf>t eine t)albe (Stunbe, unb man ift ba, unb wenn man Sliid f>at, tann man wol)l aud) §itfd>e beobacfrten. SHinbeftens field man, bafj fie wieber einmal in ben S?artoffel- adern gewuljlt fyaben.

2Hfo auf gut jet>n SBegftunben uberfiefd man bas £anb. Unb barauf liegen ©defer mit gefjelmten Kircfdurmen, bretjen fid) bie ftliigel etlidjer SBinb- mfit)len, traumt ein <5d)Iofj oon §einrid) bem 5inl- ler, ber es erbauen Iiefe, griinen SBiefen, reifen Srnten, raufd)en SBalber. 3m Jrufjjabr fteigen bie Serdjen wie taufenb fingenbe, jubelnbe SKateten in bie £uft, unb im £jerbfte tedern in alien §eden bie 9totfel)Id)en unb jwitfdjern bie Sleifen.

©as fteinige ftelbbreied alfo ge^ort bem

§auptner-93auern, unb ber follert fid) eben bef>ag- lid) aus bem Sette. €r mad)t es fid) jetjt ein bifjdjen fommobe. fjrau unb ©odder finb fdjon am Slelten, unb bas Sefinbe ift natfirlid) auct) an ber Slrbeit.

Slber fie brangt nid)t mef)t. €s iff alles herein bis auf bie paar 9?iiben, bie auf bem ©reied ftefjen. ©er Sauer redt bie 2lrme. Slit benen lafet es fid) woljl fdjaffen. ©arin ftedt S?raft. Unb fo aus Se^agen - Lammert er fief) ein paarmal mit ber <?auft auf bie Sruft. ©as tut gut, wenn man gefddagene fieben (Stunben faul im Sette gelegen l)at.

(13)

Sjauptner tritt an bas genfter unb ftedt, fief) bMenb, ben Kopf fjinaus. Ss ift frifcfj. ©runten an bet (Saale tyxt es ficfjer gereift. 9lun ja, es ift Ottober, unb es ift nidjt nut fdjon einmal bage- wefen, bafj man bie letjten Suben aus bem Sefjnee fjerauslraijen mufjte. S>ie Qwetfefjen fur ben Słirmestudjen — bie Kirmes ift in oierjefjn Sagen — fefjneien gewofjnlief) ein. Slber nadjijet finb fie erft ricfjtig gut.

Ss with fjeute fefjbnes SBetter. Sin ©ttober, wie er blofj alle jefjn 3af>r einmal ift £>affir fjat es im (September oierjefm £age geregnet, wenn audj niefjt ununterbroefjen, fo boef) immet wieber einmal ein paar (Stunben. Ss war eine bbfe Karto ffelernte, aber fie ift ja nun auef> ooriiber, unb bie Slrbeit fjat feinem was gefdjabet. £)ie Saat ift Ijinaus, nun nodj bie paar 9?fiben, bann ein paar Sider umreifjen, unb naefjfjer — tommt ber SBinter, oon bem bet Sauer fdjerjljaft fagt, er lobe fid) jwei SBinter fiir einen (Sommer. Ss ift nidjt waf)r. Siemanb fefmt fief) mef>r naef) ftriifjjafjr unb Slrbeit als £jauptner.

Slber fo ift er. Sr fagt audj: Sllles in ber SBelt, blofj im SBinter teinen fjoljetnen ©fen.

Sllfo bas SBetter wirb gut. £>er ®unft braufjen ift bas fiefjerfte geiefjen bafiir. Unb f)eute ift es bunftig, unb bie §erbftfonne f>at SKfifje, bagegen aufjutommen. Sang fefjafft fie es um bie gafjres- jeit ba broben iiberfjaupt niefjt, fonbern ba liegt immer ein feiner, grauet (Sefjleier fiber ber Srbe.

Unb nie ift es fcf)bner als um bie 3eit. ®ie walb- 9

(14)

. umranbete §odjebene ift wie eine hammer, man ift fo „ricfjtig ju §aufe“, uni> wenn am Slbenbe bie

€ffen raucfjen, bann nimmt man ficfj mit bem

§eimget>en 8eit, ®s ift braufjen fcfjon, unb es ift brinnen fcfjon.

fjauptner ift gut gelaunt Sorgen tjat er nicfjt Sr unb feine Socfjter finb gefunb, ber Gutter gefjt es leiblidj wie immer, Scfjeune unb Keller finb null, bie Siefjpreife finb — fie tonnten naturlicfj nodj beffer fein — gut, bie Slrbeit ift getan, bie Kirmes ftefjt beoor. Unb bann bas fdjbne SBetter unb — wenn man bas aud) nicfjt fagt, taum weifj — bie fcfjóne $eimat! 28ie fie ifjm oon braufjen entgegen- lacfjt, fo lactjt er ju ifjr fjinaus.

@r gefjt langfam fjinab, wafcfjt ficfj, wirft eine leicfjte 3ade iiber, tommt auf ben S)of unb lauft feinem 92label in ben 9Beg. Sie ift nocfj ein recfjt junges Sing. Sm September war fie neunjefjn Safjre, ift aucfj ein bifjcfjen jart, aber fie macfjt ifjre Sacfje, macfjt fie beffer, als es ber Sater fjaben will.

Sft fie nidjt eben babei, bie fdjwete Slilcfjtanne aus bem §ofe fjinaus oor bas Sor ju tragen, wo fie ber Slilcfjfutfcfjer fur bie SJlolferei abfjplen foli?

Sas fjat ifjr ber Sater oerboten, aber lafjt fie es benn?

Sr tritt fjerju unb nimmt ifjr bie Kanne aus ber

$anb. „Scfj fjab bit’s boefj gefagt, bafj bu bas nidjt macfjen follft. Su follft ben Sllbin rufen. SBenn ' bu nacfjfier einen Scfjaben wegfjaft, bann ift bas

Slenb ba."

(15)

„2lcf>» SJater," fagt bas SJlabel mit Iacbenbem Slhinbe, „immer ben 2llbin rufen! Ser ift in ber

©djeune. Sib f>er.“

„2Beg, id) macffs felber."

„2lber was fallen benn bie Seute fagen, wenn bu bie 9Rilcf>tanne binaustragft?"

„Sie? 3d> fomme wieber burdjs Sot herein, wie id> fnnausgegangen bin. Sel)t mir ba was ab?"

„9lein, aber---" Ses 9Rabd)ens blante 3<if)ne blitjen, unb in bem braunen, feinen §aar oerffingt fid) ein ©onnenftrabl. ©ie t>at uberbaupt fo etwas

©auberes an fid). Sin feines, ooales ®efid)t mit einem ^3aar blanter, brauner Slugen, ift fcf>Ianf unb nid)t bager, befinnlid) unb bei aller tnneren §eiter- teit bod) ftill.

Ser Cater teljrt jurud, pflanjt fiel) breitbeinig unb ladjenb, bie §dnbe in ben $ofentafcf>en, oor fie fcin. „9la?“

„3ft Ja gut, Cater. SDenn bu’s f)alt bureaus mad)en willft."

„Sas fyabe id) nid>t gefagt. Sllbin foil's mad)en.

Sas ift teine Slrbeit fur eudfy fjrauensleute. Sllbin 1“

Ser Knecht tommt aus ber ®4>eune. Sr ift ein grofjer, flatter Clenfd).

„S«?"

„Su follft bod) bie Clilc^tanne immer tńnaus- tragen."

„5BiU id) Ja aud), aber ba muę icb ^pcb wiffen, wenn es fo weit ift."

11

(16)

„Sllfo," fagt feet SJater unb fiefjt fein 9Jlabel an.

„2!Ues in Orbnung? 3a? £>et 23agen fertig, Sllbin?

tannft gleid) nad, ben jweiten anljangen."

„S)abe icf> fdjon gemadjt."

„®ann wollen wir erft mal Jaffee trinfen. —

®s ift frifd) łjeute. 2ln ber <Saale wirb’s gereift łjaben."

„&ann mbglid) fein," fagt ber Knedjt. „SBir getjen bod) aufs ®reied? ®a war bie Sage t)er immer eine Sjerbe 9?ebf)ut;ner.“

„SSette, fjeifjt bas. <5o, bann will id) bie flintę mitnetjmen. Ss waren aber bod) nidjt etwa Słtaijen, Sllbin?"

„SBenn id) fage, es waren 9tebl>uf)ner, bann waren’s aud; weldje."

„®u, ba will id) nod) nicbt Sift brauf net)men.“

„®er neue gbrfter łjat aud) brauf gefdjoffen, aber er fjat feine getroffen."

„SBill id) fel)en, ob id)’s beffer fann."

Unb btin in ber <3tube. „9®ir getjen gleid) alle łjinaus, Gutter. S>u bleibft ba unb łjaltft ł>aus. 3d) benfe, mefjr wie adjt ober jefm f^uber werben es nidjt. Sllbin faf>rt f>in unb Ijer unb labt gleid) in ben Heller ab."

®ie §ausftau ift fdjmadjtig unb fiefjt franflicf) aus. Ss fann gut fein, bafj irgenb etwas nidjt ftimmt, aber fie weife nidjt redjt, wo es fetjlt. 93or 3ał)t unb Sag ift fie einmal bei bem Slrjte gewefen.

®er ł>at gefagt, fie folie fid; mit bem fjerjen in ad)t neljmen. ®as ift leid)t gefagt, aber madje bas einer,

(17)

wenn bie Slrbeit i>a ift. Es gef)t aud) fo, unb es geniigt, wenn man fid) am Sage bann unb wann einmal auf einen Slugenblid f)in[etjen tann.

©ie kinber fingen eben „Slorgenglanj ber Ewigteit", als fjauptner, jwei SBagen fjinterein- anber, an ber Scf>ule ooruberfafjrt Er fitjt auf bem 2Bagenbrette, Sertlja ifjm gegeniibet, Sllbin fdl)rt, unb bie 92lagb f)at fid) l)inten auf ben jweiten SBagen gefefet.

Slorgenglanj ber Ewigfeit! Ein fńibfdjes £ieb, abet als ber Sauer nod) in bie Sekule ging, łjaben fie bas £ieb beffer gefungen. kantor Seifert war immer ein fd)led)ter Slufifant, unb fonft fel)lt es aud> an aUerlei. Ebwin §iibner t)at iljm ben Sefang- oerein abgenommen, unb war ber oorljer fdjon fd)lecf>t, fo ift er jefet nod) fd)led)ter. Seulid) bei bem ©efangoereinsfeft in ®erba f>aben fid) bie SBemeberger ridjtig blamiert. Sie fingen aUe gem, aber man muf) bas Singen l)alt aud) tonnen, wenn man fid) łjoren laffen wiU.

„Slorgen!" 2lus bem Sutstore tritt ber neue fjbrfter, bie flintę iiber ber Schulter.

„Slorgen!" fagt ber Sauer. „2Die alt mag benn ber fein?" fragt er feine Sodjter.

„3d? weife nid)t. Seine $rau ift geftern getom- men unb l)at jwei kinber mitgebradjt, einen 3ungen unb ein Slabel."

„©as l)at lange genug gebauert. Er ift bocf) wenigftens fd)on ein f)albes 3ai)t ba."

„®ie gtgu foU trant gewefen fein."

13

(18)

„So. ©us einer ©auernwirtfdjaft ftammt ber fjbrfter. ©as fjabe id) gełjbrt. — ©Ibin, mad) ein bifjcJjen ju. ©er ©ag l?at blofj oierunbjwanjig Stunben, unt> baoon wiUft bu aucf> nod) ein paar fdjlafen."

Sie tommen an bas ©reied. ©er Sauer gefjt oorerft langfam, bie flintę in ber §anb, in ben Siibenader Ijinein. ©urr, fcfjwirrt eine Kette ©eb- Ijfifmer auf. £jauptner fdnefjt jweimal, jwei Sjiifmer fiut jen. ©as eine finbet er rajd), bas anbere miiffen fie erft miUjfam fudjen.

„So,“ fagt er Iadjenb, „wenn bu wieber fjeraus- łommft, ©Ibin, bringft bu ben ©reff mit. Set) wiU mal am ©adjmittage nod) ein bifjdjen burd) bie felber geben, aber ołjne $unb ift es nicfjts. — ©un woUen wir anfangen."

©ie Sonne ift injwifdjen f»ocf)getommen, aber- ber feine ©unft, ber teine f)arte £inie bulbet, liegt nad) wie oor fiber bem £anbe. Son ben langen Steintjalben ł>er leudjten rote ©latter, §agebutten praljlen unb ©rombeeren loden. ©s ift firdjenftiU.

©er ©auer ricfjtet fid) auf unb reibt ben ©fiden.

Sr jammert fiber bie ©rbeit, bas fd)led)te gelb, bie Heinen ©uben, aber es gefdjiełjt aUes befjaglicf). ©er

©lann ift nidjt oerbroffen. ©Jas tann ber ©der baffir, bafj tjier fo oiel Steine liegen, unb was tbnnen bie ©fiben baffir, bafj bie Srbe fo arm ift? Sie waren ja gerne grbfjer geworben, aber fie tonnten nidjt.

Segen ben ©littag tommt ber Sutsforfter Scfjleinitj an bem ©der oorfiber. @r ift ein ©lann,

(19)

bem mart feme faft oierjig Qafjte nicfjt anfiefjt. Sen S?opf tragt et fjoefj, ift gtabe wie ein gut gewacfjfenet (Sćicfjbaum unb fjat rufjige, ein wenig iiberlegene gtaue Slugen. Ob er lacfjen tann, weifj man nidjt Sefjort fjat ifjn nocfj niemanb. St fjalt ficfj jutfid.

Ss ift, als wolle et ben fieuten gegeniiber betonen, bafj et nicfjt ju ifjnen gefjbrt.

©cfjleinitj fjat, wie man fo fagt, beffere Sage gefefjen. 93on $aufe aus geletnter fjorfter, fjat er in Oftpreufjen ein Sut gefjabt, es abet nicfjt Raiten tonneri. Scfjulb trug er an bem Sufammenbrucfj nicfjt Sa war juerft bie alte Slutter, fiit bie et fotgen mufjte, bann bracfjte ifjn fein Stuber um einige taufenb Start, es tamen fcfjlecfjte Srnten, unb — unb bas war bie Sjauptfacfje, — es tarn bie lange Krantfjeit bet Jrau.

2lls er fertig war, fefjrieb bet Sutsfjerr Soring, bet als Snbuftrieller teine geit fjatte, ficfj um fein Sut in SBerneberg ju tiimmern, an ifjn unb fcfjlug ifjm oor, bie Sewirtfcfjaftung bes Sutes unb ju- gleicfj bie Slufficfjt iibet ben umfangteiefjen SBalb- befitj ju iibetnefjmen. (Scfjleinitj unb Soring fjatten auf bet Scfjulbant nebeneinanbetgefeffen, unb ber Sutsfjerr freute ficfj, bem alten ftreunbe einen Sefallen tun unb ficfj felber gleicfjjeitig einen et- fafjrenen, juoetlaffigen Slann fiefjern ju tbnnen.

Snfpettor SBieganb wutbe alt. Sufjerbem fjatte et ficfj nacfj ©brings Sleinung ju fefjr mit ben Sorf- leuten eingelaffen.

15

(20)

Ss ift watyr, bie SDirtfctyaft war ein wenig ju btfer geworben, aber ber alte SBieganb tyatte eben feine Srfatyrungen Winter ficty. Sot fiinfunboierjig 3atyren, fa lange war er nun fctyon auf bem Sute, war er aud, anbers gewefen. ©a tyatte er jebes fjiiuslerweib, bas ficty einen Korb SBalbgras getyolt, angebonnert, tyatte fogar einmal einen Slrbeiter, ber am Sanbe bes Kleefelbes gefctynitten, winbelweicty gepriigelt. 2lber was war babei tyerausgelommen?

fatten bie Seute bislang befctyeiben oom llberflufj genommen, fo tyatten fie jetyt ju ftetylen angefangen, ptyne bafj fie SBieganb erwifctyt tyatte. SDaren fie bis batyin gute, fleifeige Srbeiter gewefen, fo briidten fie ficty jetyt unb taten ityre Slrbeit nut tyalb. Sei allebem war bas Sut fctylectyt weggebmmen.

SBieganb tyatte feine 91ot bem alten Kommer- jienrat ©bring, bem Sater bes jeijigen Sutstyerrn, getlagt, unb ber tyatte gelactyt. „Sieber greunb,"

tyatte er gefagt, — er fpracty immer burcty bie Safe, —

„ber ©ragtorb gutter, ben fie ba tyolen, wo er iibrig ift, erfpart uns eine oolle Sdmbtarre ba, wo fie nictyt iibrig ift. Slactyen Sie mal ein Sluge ju, bas anbere bafiir um fo metyr auf. ©ann tpirb’s getyen."

Ss war nictyt bie biimmfte Setyre gewefen, bie SSieganb empfangen. Son ba ab ging alles gut.

©ie Seute waren ja teine Spitjbuben. 2Bas fie taten, war nictyts Seues. Sie iibten ein Sewotyn- tyeitsrectyt. gugegeben muij werben, bafj es in ben letjten Satyren fctylectyter geworben war, jebocty

(21)

weniger in bejug auf bas Stetjlen als auf bie Se- ftellung bet felber unb bas ©inbringen bet Śtnten.

©er junge ©bring tjatte mefjrfad) ben Sebanten etwogen, bas Sut ju oertaufen, weil es bauernb erfjeblidje gufdjuffe forberte, abet er tjatte bort feine fdjbnften fjerientage oetlebt, et liebte bie gagb, unb et liebte bie Serge. So befjielt et es benn. £5 war iljm jebod), wie gefagt, lieb, bafe et in Sd)Ieinife einen tattraftigen Slann triegte, unb er bemertte, als bet ifjn auffudjte: ,,©u wirft es im Slnfang nidjt ganj leidjt tjaben. £s getjt auf bem S)ofe ein bifedjen btuntet unb briiber. ©er alte SBieganb tjat bie gugel julefet fdjleifen laffen. ©ie S?erle ftellen wie bie Saben. SBas mein ift, getjort iljnen, abet umgeteljrt wollen fie nidjts baoon wiffen. 28ir madjen es fo, bafe bu bie ganje Sadje in bie Sjanb nimmft, bu fudjft bir einen jungen Ser- waltet fjeraus, unb bann wirb’s fcfjon werben. Sd>

werbe bie erften 3at)te nod) jufdjiefeen muffen.

Sdjabet nidjts. Sting nut bie QBirtfdjaft in Sang.

Sot alien ©ingen abet: Sjalte mit jebes 3af>t ein paat gute Sbde beteit unb, wenn es fein tann, aud) mal einen S)itfd). grufjet tjaben wit jebes 3al)t einen ober jwei umgelegt. fjefet---2lcf), wie lange, fjabe id) teinen #irfd) mef>t ba broben gefdjoffen. ©ie Sanbe fcfjiefet fie mit alle oor bet Safe weg. ©a ift oor alien ©ingen Sjauptner. ©u wirft ifjn ja tennenlernen. ©en betjalte mal ein bifedjen im Sluge. Suerfjafjne finb wotjl noct) ba.

©ie ju fdjiefeen, bas madjt ben Sauetn ju oiel

6<$r3er, flm aJlanneSefcre. 2 17

(22)

Sliibe. Ss bat mtr aber niemanb bie §abne cerebri, unb es felber ju madjen,,baju babe id; teine Seit.

Scb tann immer nur auf jwei, brei Sage fommen.

2Begen bet gagbgrenje mufjt bu bid) mit ©cbulje SBeniger in Serbinbung fetjen. 2Bir bejagen ein

©rittel ber Semeinbeflur, bie ubrigen jwei Shiittel baben bie ©auetn. SBirft anfangs ein bifjdjen oor- ficf>tig fein miiffen, aber Orbnung mufj werben."

S>ie Qagbgrenje war nicfjt gliidlicb gejogen. ©ie verlief in bem $ald>en eines Kinnfals, bas bunbert

<Scfjritte oftwarts an $auptners ©reied poriiber- fufjrte.

®d;Ieinib tam auf ben Sauern ju. „©agen ©ie mal, §err Sjauptner, lofjnt benn bas <Stiict uber­

Haupt bie 2lrbeit?“ ©er Sauer ftiiijte fid) auf bie S)ade. ,,2lein, lobnen tut's nidjt. ©eben ©ie bad) bie 9?uben an. 2lber was will man madjen, man bat es bod, nun einmal."

©cbleini^ fdjiittelte beri S?opf. „Scb lenne £anb- ftricbe genug, auf benen man bie ©teine mflbfelig jufammenfucben mufe, wenn man fie braucbt. ©er Soben ift fo gut wie ganj fteinfrei. §ier finb ja bie fjelber faft bobenfrei."

§auptner ladjte. „2la, ganj fo fcblimm ift es nicbt. 2Bir bauen burcb bie Sant unfere jebn, jwolf gentner auf ben 92lorgen. Slber ©ie baben recbt, ©teine finb mebr als ju oiei ba. Unb bas

’ 3eug wacbfi rid)tig in jebem 3abre neu aus ber Srbe."

„©agen ©ie, bat bas ©tud ba nicbt frubet jurn Sute gebort?"

(23)

„S>as tann fcfjon fein. gruber wat bas Sut grbfeer."

„SBiffen Sie, wann bas Stficf abgetreten werben ift?"

„Stein, bas fjaben wit immet gefjabt. SSłicfj gebentt’s wenigftens nicbt, bafj wit uns einmal nidjt fiber ben Sldet geatgeti fjiitten, unb id) bin boefj nun aucf, nicfjt mefjt weit oon ben giinfjigern."

„SBas mactjt bie ^fifjnerjagb?"

fjauptner wieś nacfj bem Slain. „S?ort liegen jwei, ’bie icfj fjeute frfifj fjeruntergefjolt fjabe. Sllbin fagte mit, bafj fie geftern aucf) barauf gefcfjoffen batten."

®er gbrfter lief rot an. „Slber nicfjt in Sfjrem Sleoier. S>as war bort btiiben, unb fjier ift bas 93olt eingefallen."

„Scfj fjab’s ja aucf) gar nicfjt anbers befjauptet,

§err gbrfter. librigens wegen ein paat §fif>nern wfitbe bie SBelt nocfj nidjt einfturjen."

„Ss mufj aber Orbnung fein."

„Slatfirlicfj."

„SHorgen, §ett §auptner.“

„Stlorgen, §err gbrfter."

Scfjleinitj gefjt bem Sute ju. Ss ift wafjr, er fjat gefterń biefjt an ber Srenje ein 93olt SJfifjner befcfjoffen. Sr fjat ficb nadjber geargert, bafj er es tat. SBas bataus gemadjt wurbe, fab er. §atte ber 23auer aucb nicbt bebauptet, bafj er bie Srenje fiberfebritten, fo erwog er b'oeb bie SKbglicbfeit. Unb 19

(24)

ber Sbrfter ift feft entfdjloffen, aucf> nidjt ben tleinften Slatel auf feinem Sod ju bulben.

®r ift nun ein tjalbes gaf)t J)ier unb ł>at laum ein einjigmal in irgenb etwas eingegriffen. gebe Semerfung ben Sutsarbeitern gegeniiber, etwą, bafj nun ein neuer 2Binb weije, ware SSorfjeit ge­

wefen. 2lucf> bem alten Snfpettor SBieganb gegen- iiber, ber fid) im ©orfę jur Sutje gefe^t tjatte, liefj er es nidjt an Sidjtung fełjlen. Sr ł)atte fid) oor- genommen, junadjft gar nicfjts ju anbern, nur fdjarf ju beobacbten, um ganj tiar ju wiffen, wo etwas im argen lag, unb weldjer 2lrt etwaige Uber- griffe ober llnterlaffungen waren. 2luf bem $ofe felbft war fdjon allein burd, feine Segenwart mandjes wortlos anbers geworben. ©ie £eute waren piinttlicf), weil ber Serwalter piinttlid) war, unb ber war es, weil er Scbleiniij iiber unb Ginter fid) wufjte. ©ie ^erbftbeftellung war unter einem foldjen 2lufwanb tiinftlidjen ©lingers erfolgt, bafj bie fieute ben S?opf gefdjiittelt fatten, ©ie Sarleite war ebenfo eingejaunt worben wie ber Sudjenbubl.

S?ein 2Bort ber Serljanblung bariiber, teine Stage, ob tjier SBeibewirtfdjaft prattifd) fei. ©ie beiben (Stricte werben Sietjweiben. fertig.

(Sdjleiniij wirb aud) im nadjften ^riifjja^r fein Serbot ber SBalbgraferei erlaffen, aber iiberallfjin tommen ©afeln: 3ebes Setreten ber Sdjonungen ift bei Strafe oerboten. ©ie Sutsoerwaltung. — 2Ber fid) bann beim unberedjtigten Srasłjolen er- wifd)en lafjt, wirb einmal oerwarnt, bas jweite Sial

(25)

angejeigt. Sitten unb SBunfcfjen wirb ©dileinitj entfprecfjen, foweit er vermag, Sigenmac^tigteiten leibet er nidjt.

2ln ben Slbenben bat ber Jorfter bie S'lurfarten genau ftubiert. Sr ift bann mit ben einjelnen Slattern in ber $)anb tjinausgegangen unb f)«t bie barauf verjeidjneten Srunbftude aufgefurfjt. ©abet ift er aud) auf SJauptners fteiniges Sreiect geftoften unb fyat feftgeftellt, baft es als jum Sute gef)brig perjeidjnet ift. Sun ware es benlbar, baft bas Stiid, weil es mitten jwifctjen gtbfjeren ftelbern bes Sauern liegt, an ilm oerpacfjtet wurbe. Sas Sutslanb befteljt jwar in ber ijauptfacbe aus jwei gefcljloffenert grofjen Splanen, non benen ber eine nacfy bet Saale, ber anbete nad> ber gienitj ju liegt, aber baneben finb eine 2lnjal>l lleinere Stiide oorfjanben, bie, je nacljbem, an Sauern ober an S)ausler oerpadjtet wurben, weil fid) tyre Sewirt- ftyaftung ber weiten SBege l>alber nityt loljnte. liber biefe ^Jatytlanbereien gibt ein Ser jeitynis Slusfunft.

Sarin aber fteljt S)auptners Sreied nityt. Senlbar ware auty, baft bas Stud oerfauft warb. Sann wurbe bie fjlurlarte beritytigt werben muffen. Ser Sertauf muft geritytlity eingetragen fein, unb ba­

nach laftt fity bann bie Seritytigung leityt burty- fityren.

Styleinty ift ftyon oor SBotyen auf bie Satye geftofjen, l>at fie aber wieber aus ben 2lugen oet- loten. Ss war ba fo oiel anberes, bie Krąntyeit ber Srau, it>r llmjug, bie Seftellpldne, bie Sunge-

21

(26)

mittelfaufe. ©ie Sadje ift ja aud) fraglos in Orb- nung, nut muft unb will <S<$leinift wiffen, wie unb auf weldje SBeife.

(Seine $tau, bie eben eine fdjwete Operation Winter fid? tjat, tommt iłjrn auf bem §ofe entgegen.

„SBas ift es bodj fjeute wieber fur ein fdjbner Jag, Slrmin/

„Sdjabe, SJlartfja, baft bu niefjt einmal mit l;inausgef)en tannft Scfj bin bie Srenje oom Solb- tiid aus abgelaufen. ©er Sudfad ift ooller <Stein- pilje. SBenn bie £eute wiiftten, was ba fiir ein 9?eid)tum jugrunbe get?t 1 92tit ben Spiljen tonnte manner meijr oerbienen als auf femem biftdijen Sider."

„Rbnnte man bie £eute nidjt auftlaren?"

„SBarum nidjt? 0d; will bas gerne fiir fpater im Stage beljalten. — Sluf bem Solbriid meint man ricfjtig, in ben Sllpen ju fein. Ss ift eine bofe Rletterei, aber es lofjnt fid). ©et Slid auf (Sdjloft Surgl ift allein ben SBeg wert. Sa, wollen mal fefjen. Sielleidjt tannft bu im tommenben Sommer

mit." • /

(Junge unb SJldbel, adjt unb pier (Jafjre, tommen bem Sater entgegengefprungen. 6r nimmt bas SRabel auf ben Slrm. „Sa, Sngemaus, gefallt es bir benn fjiet?"

„ga, Sati, fein. Slber — bas Sonrj mbdjte id?

gerne wieberljaben."

„'SPonp? Jja, fjier gibt es teine ^onps, abet oielleicfjt wadjft mal eins auf einem Saume."

(27)

„Ocfj, 93ati, i>ie wacfjfen boefj nidjt auf hen Sdumen."

„Sann fommt oielleicfjt eines auf ber Saale gefcfjwommen."

„?lber, 93ati!"

Ser acfjtjdfjrige Herbert mifcfjt ficfj ein. „93ater, bas SPferb ift ein Saugetier unb bringt lebenbige 3unge jur SBelt."

„Sooo? SBofjer weiftt bu benn bas?"

„kantor Seifert fjat bas ben Sroften erjdfjlt."

„•Unb ba warft bu babei?"

,,3«“

„5Bas ift benn aber nacfjfjer ein Saugetier?"

„€in — Sau—ge—tier? 3a, bas ift ein £ier, bas lebenbige 3unge jur 2Delt bringt."

Ser SJater facfjt fjeLl auf. „Sann finb wir einig.

9Dir fjaben uns im S?reife gebrefjt, unb jeftt ftimmt es. Sun fommt mai, Slutter fjat uns einen feinen Sraten fertiggemacfjt."

„Stfcfj, Sater,“ facfjt Sngemaus, „es gibt Subeln, nicfjt Sraten. Slutti unb icfj fjaben fie gemacfjt."

„Su naturlicfj bie meiften."

„3a. SBas, Slutti?"

„Jreilicfj, Snge."

(Scfjleinitj ift bafjeim ein ganj anberer als brau- ften. Sa legt er ben Sienftrod nicfjt nur aufterlicfj ab unb freut ficfj, baft er es tann unb barf. Sntgegen

■ben Sepflogenfjeiten auf anberen Sutem laftt er 23

(28)

aud> ben Serwalter nicfjt mit an feinem Sifcfje effen.

fjier will et mit feinet familie allein fein.

2lm 2lbeni> bes nactjften Sages fucf>t et Snfpettor SEBieganb auf. Ser bat fief? ein nettes, Heines’

§aus ober^alb bes ® orfes an bet Strafee nad) bem Streitwalbe gebaut. Sjier fjauft er mit feinet fjtau allein. Kinber fjaben fie nidjt. SBieganb ift fjeute ein oerbitterter Slann. Sr glaubt fid) ju llntecfjt beifeitegefcfwben. Seine fjrau rebet unenblicf) oiei, abet baran f>at et fid) gewbfmt. 2lls Sanbwitt gefwrt et ber alten Sdjule an. Sutcf) faft fiinfjig 8af)te tjat er fid) bamit getrbftet, bafj eben aus ben gdbern nidjt mefjr f)erausjuf)olen ift, als et fjeraus- f)olt. 28as tann er bafiit, bafj bet 'Soben flad> unb fteinig ift? Ser alte Kommerjientat, bem er mefjr- facf> feine Sot tlagte, t)at ifjm auf bie Sdjultet getlopft. „fiiebet ffreunb, bas fjalbe obet ganje '■Projent, bas icf) etwa mefjr fjerauswirtfcfjafte, rettet micf) nicfjt. Slefjr, als icf) fcfjon fńneingeftedt fjabe, ftede icf) nidjt in bas Sut. Sm iibtigen finb mit bie paar Sllorgen gelb unb SBiefe nicbt bie

^auptfacfje, fonbern bie ift bas §olj. 2llfo macfjen Sie ficf> mai feine Kopffcfjmetjen. 3cf> oer- lange teine 'Srnten, bie fjiet nicfjt wacfjfen tonnen."

Samit wat bet fjteibtief ausgeftellt fur jafjr- jefjntelange, befjaglicfje SBirtfcfjaft, bie barauf fjinaus- - lief, bafe bas Sut nicfjts bracfjte unb wenig forberte.

23ieganb las ben Kreisanjeiger unb batte bie Stille auf ber Safe, als Scfjleinife eintrat.

(29)

„Suten Slbenb, fjerr Snfpeftor. Sjabert Sie mal ein bifjcfjen gett fiir midj?"

„gett? SDenn id) morgens meinen Kanarien- oogel gefiittert fjabe, bin id) fiir ben ganjen ©ag fertig. Se^en Sie fid). SBo feljlt's benn?"

„€s feł)lt gar nidjt, aber id) wufjte gern einiges von 3f?nen.“

„Sie fcfjmeifjen ja woljl jeijt vrbentlid) was an

©linger f>in?“

„3a. SJerr ©bring wiinfcljt, bafj wir erftmal orbentlid) Srunb legen."

,,©ann tann er tief in bie Xafcf>e greifen. ©er alte fjerr ftommerjienrat war anbers."

„Ob es lofjnen wirb, weifj icf, aud) nidjt.'' ’ SDieganb wiegte ben Ropf fjin unb Ijer. „9lacf) ber gienitj ju mag’s angebradjt fein, aber auf bem Singer unb am Saugtaben---3d) weifj nid)t.“

„©as miiffen wir abwarten. Sagen Sie, ift benn nie ber 93erfudj gemactjt worben, f)ier bie ganje ftagb in bie §anbe ju triegen?"

©er Snfpettor ladjte. „©er ift nidjt blofj einmal gemacfjt worben, aber ba finb immer fo etlicfje ©id- topfe, bie finb nidjt tlein ju triegen. 93or jeljn unb jwanjig Qafjren war es fjorns ®bmunb, unb fjeute wirb’s wofjl fjauptner fein. ©em fein SJater war ganj anbers. ©er fjat ficfj mit bem fjerrn S?om- merjienrat geftanben. Stol3 f>at ber alte §err nidjt gelannt, unb bie jwei waren wie SSruber.

Sie finb meiftens miteinanber auf bie 3agb ge- gangen."

25

(30)

„Sie tneinen alfo, baft tyeute wenig 2Iusficf>t be- ftetyt, mit ben Sauern ubereinjutommen?"

„©afiir beftetyt ubertyaupt teine Slusfictyt. Słennen Sie ein ©orf, in bem bie Sauern etwa greube an.

bem Sute fatten, bas jum ©orfę getybrt? Sety lenne teines. Sei uns ift es ja foweit frieblicty ge- gangen, aber bas tam bloft bafyer, baft ber alte Sjerr beibe Slugen jubrudte. SBenn bas ber junge Sjerr nictyt mactyt, bann finb Sie nictyt ju beneiben."

„Sun, bamit bente icty fertig ju werben."

„SBerben Sie nidjt. 2lbet bas ift Styre Sactye.

Sety tyabe bamit nictyts metyr ju tun. 2Die graft war benn 3tyr Sut eigentlicty?"

„Slctyttyunbertjwanjig Slorgen."

„ftiir Oftpreuften nictyt graft, aber ganj fctybn.

©et Soben wat fctylectyt?"

„8um grbftten ©eil wenigftens. — Sagen Sie, 5)err Snfpettor, finb eigentlicty unfere glurlarten juaerlaffig?"

„Selbftoerftanblicty. ©ft Stynen benn etwas auf- gef alien?"

„Sety — weift nictyt rectyt. Sety tann micty irren."

„Hm was tyanbelt es ficty benn?"

„Sie tennen bacty bas Heine ©teied, bas $aupt- ner bewirtfctyaftet. Ss liegt am Srenjgraben."

Snfpettor SBieganb traufte bie Stirn unb atmete tyeftiger. Sr fctylug bie 2lugen niebet. ©as Sjerj . tyammerte ftart. ©er Slann ftanb oor einer fetyweren Sntfctyeibung. Sin SBort con itym, unb Streit, ben er tommen faty, war abgebogen. ©as 5Bort nictyt

(31)

gefagt, uni) Jet (Streit entbrannte. <£f>rlicf> ober une^tlicfj?

Sin turner, fdjarfer Slid Ijiniiber ju Sdjleinife.

Sdj bin jwar neununbfecfjjig 3aijre, idj fjabe aud) bann unb wann bas 9leifeen, aber — iibrig war id) nod) nidjt. Su Ijaft mid) iibrig gemadjt. 3dj fyabe bir wevfym muffen, unb id) weife, bafe, wenn bu * aud) nidjts fagft, bu mid) baburdj in ben Slugen bet

£eute jum Srottel madjft, bafe bu oon Stunb auf anfangft, anbers ju wirtfcfjaften. 2Bas bu unter- nimmft, lauft barauf tyinaus, bafe meine fiinfunb- oier^ig Sabre nidjt meijr gelten. Unb wie felbft- bewufet unb abweifenb bu ba fifeeft! 2Ber bift bu benn? Sin bant er otter Sutsbefifeer. SBem oon ben Sorfleuten fjaft bu je ein gutes 2Dort gegonnt?

SBann t>aft bu einmal mit ben Sauern auf ber Sierbant jufammengefeffen? Su glaubft, auf bei- nem Stecfjt fufeenb, mit fatten fertig ju werben, bu follft fie fennenlernen.

SBieganb t>«bt langfam ben Slid. „Sas Sreied am Sr enj graben? Sa, bas tenne id; natiirlifa. Sas geijort Sfauptner."

„Sann ift bie Jlurtarte nifat rifatig."

„SBiefo benn?"

„2luf ber Starte ift es als jum Sute gefjbrtg eingetragen."

SBieganb fdjuttelt ben Stopf. ,,2Beife id) nidjt."

„2lber bas fjdtten <Sie bod) in ben langen 3ai>ren, bie Sie f)ier finb, feftftellen muffen."

27

(32)

„9lee. SDarum benn? Scfj fjabe feine ^(urfarfe gebraucfjt."

„Ss ift aucf, fein 'Pacfjtoertrag mit S)auptner ba?"

„28are er ba, bann fjatten Sie ifjn bod) ge- funben."

„SOie grofj ift bas Stiid eigentlidj?"

„<3

d genau fann icfj bas nidjt fagen. Sie

fjaben’s bod; auf ber Kartę."

„Scfj fjabe micfj um bie Stbfce nad) nidjt ge- tummert."

„Ss wirb fo jweieinfjalber SRorgen fein. 2lber ba finb ja mefjr Steine wie Srbe. Ser Jefcen ift nicfjts wert."

„Satauf fommt es nicfjt an."

„Sie meinen, es mufj Orbnung fein."

„3a. Saturn fjanbelt es ficfj."

„Sann macfjen Sie mal Orbnung."

„Sie erinnetn ficfj alfo nicfjt an itgenbwelcfje miinblicfje ober fcfjriftlicfje Q3ereinbarung?“

„Scfjriftlicfj fcfjon gar nicfjt. Unb munblicfj? Scfj bin ein abge^alfterter alter 2Hann.“ Set Snfpettor judte bie Scfjultern.

Scfjleinitj fpurte, bafc ifjm SBiberftanb entgegen- gefefct warb. Sas macfjte ifjn unficfjer. Sr tat ein

£etjtes. „SJerr Snfpettor," fagte er ernft, „Sie werben ficfj leicfjt in meine £age oerfefcen tbnnen.

Scfj bin fremb fjier, unb meine ganje 2lrt ift anbers ' als bie ber Sorfleute. Sie tragen alle bas Sjerj auf ber 8unge, icfj tann bas nicfjt. 92lit Scfjwierigteiten mufj icfj alfo recfjnen. SBenn Sie mir bann unb

(33)

wann mit einem guten 9tat jur Seite ftefjen wollten, ware id) Sfmen bantbar."

„Slber §err ^brfter," SDieganb wetjrte ab, „id) unb Stynen einen 9?at geben! Sie finb gelernter Sanbwirt. ga, ber war icf> aucf), aber Sie fjaben Sdjulen befucfjt, id) nidjt."

„Sanie, §err Snfpettor. Sas war beutlid) genug. 8d) f>offe, es wirb aucf> fo gefjen."

„Slber freilid). Ss finb bod) I?ier alles gute £eute, bie teinem was in ben 2Beg legen.“

„Sute 2lad)t, £jerr Snfpettor."

„Sute 2lad;t, §err fjorfter."

SBieganbs $rau war auf eine ^Jlauberftunbe ju einer ©adjbatin gegangen. Ser Snfpettor faft allein.

fiangfam unb bebiidjtig faltete er ben ^reisanjeiger jufammen, nafjm bie ©rille ab, fjolte SPfeife unb Sabattaften fjetan, ftopfte, jiinbete an unb lef>nte fid) juriid. Sr tjatte fid) feine alten Sage anbers oorgeftellt. 2lufftef>n, wann er wollte, oon frill) an fertig fein, fpajierengeljen, wie es iljm beliebte, 3eitung lefen, SPfeife raudjen, ©lumen pflegen, es war iljm oerloctenb erfcfjienen. 9lun tjatte er bas alles, unb es war iljm unertraglid). Sr tjatte teine Slrbeit metjr, bebeutete nidjts, tjatte nidjts. metjr ju oerbieten unb nidjts metjr ju gewafjren, tjatte niemanb metjr etwas ju fagen. Unb baju bie ©er- bitterung. $iinf 3af»re f)dtte er gut unb gerne nocl) mitgema<f)t. Sann fyatte er oon ber Sanbwirtfcfjafts- fammer bie golbene ©lebaille erfjalten, man tjatte einen groften Seftatt, ber mit feiner golbenen

29

(34)

$ocf>jeit jufammenfallen tonnte, oeranftaltet, ber fianbrat ware getommen. Statt beffen ein 2lus- flang ołjne jebe fjeierlicfjteit, ofjne jebe Sprung,

©er jungę Sjerr war bagewefen, SBieganb lag bie funfte SBodje an 9tfjeumatismus. ©bring war an fein ®ett getommen, fefjr freunblicfj, fefjr teilnafjms- poll. „9Ta, 93ater SBieganb, es will wofjl-nicfjt mefjr redjt ?“ „9lee, Sjerr ©bring, es will nidjt mefjr."

,,©ann wollen wir bocfj, wenn Sie es jufriefcen finb, bie Sacfje anbers madjen. Sie ijaben bie Jtufje oerbient, unb idj tann einem armen SRenfcfjen fjelfen, ber llnglutf gefjabt tjat. Sie Ijaben ficfj bas Srunbftud por bem ©orfę getauft, um ficfj, wie Sie mir oor Idngerer geit fagten, ba ein Sjausdjen ju bauen. ©as ftefjt in einem 53ierteljaf>r fix unb fertig ba, Sie jiefjen mit Sfjter grau fjinein, madjen es ficfj fo gemiitlicfj, wie Sie wollen, unb icfj jafjle Sfjnen bie SJalfte Sfjres Sefjaltes weiter." 93is bafjin war alles gut unb fdjon, abet was nun fam, war unbebadjt unb fcfjlug alles anbere tot. SBieganb fei, fufjr ber Sutsberr fort, jetjt fo oft frant, baft bas Sut barunter leiben miiffe. Sr, ©bring, fei burcfj bie Stalle unb bie gelber gegangen, unb man merte iiberall, bafj bas beaufficfjtigenbe Sluge fefjle.

©afiir tonne SBieganb naturlicfj nicfjts, aber ber Suftanb fei unfjaltbar. ©a ijatte ber Snfpettor turjerfjanb ertldrt, bag er auf feines Sjerren 93or- , fcfjlage eingefje; bie Sacfje war bamit erlebigt.

Scfjleinifj tam, SBieganb jog aus, tein §af>n trafjte barum, ©bring war gefdjdftlicfj im Sluslanb unb

(35)

ftyrieb erft 2Botyen fpater einen furjen Srief. Sun faft ein oerbitterter Slann in bem §aufe, bas tyn, obwozi es bełjaglity war, ein SUfig biinfte, unb fam mit fity unb ber 2Belt nityt metyr juretyt. Ss gab Sage, in benen er fity bemutyte, geretyt ju benten, unb es famen Sage, an benen er wie ein Sefangener rutylos im gimmer auf unb ab lief. Sr beobatytete bie Sntwidlung auf bem Sute oon weitem, plau- berte auty wotyl mit bem unb jenem feiner friityeren 9lrbeiter unb fog fity mnerlity ooller SroU. Slit tyat man bie §anbe gebunben, ity burfte nityts anwenben, tyeute wirft man ben tunftlityen Siinger łjaufenweife auf bie fjelber. Sin Srbeiter fagt, es fei jeftt alles ganj anbers. SDieganb tyórt tyeraus, ber Seue matyt es beffer, als bu es gematyt tyaft.

$)er oerbitterte Slann matyt feinen ftyulblofen Satyfolger oerantwortlity unb ift entftyloffen, bem, anftatt tym ju tyelfen, Stywierigfeiten ju bereiten, foweit er es, otyne fity felber bloftjuftellen, oermag.

Unb tyeute bietet fity eine Selegentyeit, wie fie nie wieberfommt. 2lber SDatyrtyeit unb ©l^rlityfeit ftetyen babei auf bem ®piele, uńb bamit tommt SBieganb noty nityt juretyt. Sm Snbe langen Sriibelns ftetyt ber Sntftyluft, nityts ju fagen. Sr weift nityts. Siety ju, Sctyleinift, wie bu burtytommft, unb bu, §aupt- ner, feft bity jur SBetyr. ®u tannft es, bu bift ber Slann baju. ®ir brautyt niemanb ju tyelfen. 3m alleraufterften Sotfalle bin ity auty noty ba. Sber was tann iibertyaupt gtoft geftyetyen? Sin wenig Suftegung tyiiben unb bruben, wobei Sctyleinift 31

(36)

ben furjeren jietyt, benn er ftetyt allein unb tyxi bas

©orf gegen ein ^rojefe, ben §auptner perliert, unb auf ben tyin er bas ©reied tycrausgeben mufj.

2Das fann itym fctypn an ben ©feinen liegen? €r f>at genug gute $elber. 0n jebem Salle ift bie

©tellung feines Slactyfolgers fctywierig, aber ber SRann tpmmt beswegen nidjt um Slrbeit unb 93rot.

@s pergetyt geit, bie ©emitter betutyigen ficty wieber, Sctyleinife tyat eingcfetyen, bafe er ficty mit ben fieuten ftellen mufe, er wirb weniger abweifenb fein, unb.

in, fa'gen wir, jwanjig Satyten getyt es itym genau fp wie SBieganb, ift er genau fp weit.

©o bie Slectynung bes alten 0nfpettprs. 0tyt €r- gebnis befriebigt ityn. ©as Untectyt, bas er begetyt, etfćtyeint gering, jumal er ja nictyts weiter tun will als fctyweigen. €r wirb weber tyuben nocty briiben tyetjen, er wirb ficty juriidtyalten, unb, wenn er gefragt wirb, nidjts fagen als: 0d> weife nictyts.

Unb er weife es bpcty. <Sp wat es: ©er alte Rpmmerjienrat ift als ©otyn eines SBalbarbeiters auf bie SBelt getpmmen unb ift felber SBalbarbeiter gewprben. Slbet er war einer ppn ben ftlugen,

©ctyarfaugigen, $jelltyptigen, ilnternetymenben, unb et tyatte eine gliidlictye §anb. Silit feinet 5tau et- tyeitatełe et ein Sdgewerf unb einen ppllen ©elbfad, ben ber Sctywiegeruater jufammengefpart unb nictyt fur ben SBalbarbeiter beftimmt tyatte. €s gab tyarte - Sufammenftbfee, ©bring fefete ficty burcty. Swei SJpllgatter wurben eingebaut, unb fie tyatten Sag unb Slactyt ju hm. Slls ber (Sctywiegerpatet ben

(37)

Srfolg fal), warb er umganglidjer, aber ©bring braudjte ifjn nur nod) ein ober jweimal bei bem Slntauf grbfrerer §oljfcfjlage. ©ann tatigte er aud) bie S?aufe aus eigener Kraft ©as Sagewert brannte nieber; ein gliidlidjer gufall ober Sranb- ftiftung? Ss warb nie getlart. ©as 2Berl war gut oerfidjert. 2ladj 3afjr unb $ag ftanb an feiner Stelle eine §oljftoffabrit Sn ber befdjaftigte

©bring erft jwanjig Slrbeiter, bann waren es ifjrer adjtjig, nadjfjer taufte er ein jweites 2Berf, barauf bas 9littergut, unb als er bas beieinanber fjatte, warb er Kommerjienrat.

©er 9Rann war fjodj geftiegen. Seine $rau trug SriUanten, unb er mufjte fogar ju S)ofe gefjen.

Sr madjte alles mit einer iiberlegenen Sadjlidjteit ab. Snnerlidj warb er baoon nidjt beriifjrt, fonbern blieb ber SBalbarbeiter, ber er gewefen war. Sr bujte feine Slrbeiter, fie waren alle gafjrjefjnte bei ifjm, unb wenn er einen mit Sie ober gar $)err anrebete, bann war ein Sewitter im Slnjuge. ©as 9littergut fjatte ©bring gleidjerweife aus £ieb- łjaberei wie aus Seredjnung getauft. Sjerr oon lleljen wat banferott, ber SDalbarbeiter bejatjlte bas Sut aus ber 2Deftentafdje. ©ie breijełjnfjunbert SJlorgen SBafb, bie baju gefjbrten, waren nidjt mefjr oiel wert. ©bring fjatte 3eit. 5)olj wudjs oon allein ins Selb. ©as Sut tyatte eigenes Sagbrecfjt, unb bie 3agb war bes Cannes einjige fieibenfcfjaft. ©ie Sauern macfjten ifjm fjausfjofjen Slrger, aber er befjanbelte fie alle wie gute greunbe unb friegte

SĄrSer, ilm asanneże&re. 3 33

(38)

fie flein. 2luf ber SBierbant neben tynen fifeenb, bujte et auty fie, uni> wenn er Saunę f>atte, liefj er fity ebenfalls bujen unb liefj ficf) S)einrity nennen.

2luf ber Sierbant matyte er aud) feinen Jjanbel mit ben Seuten, fagte tynen Srobt>eiten, beren jebe einjelne Srunb ju einem %5rojefe gegeben batte, unb jwinterte Ijernad) pfiffig mit ben Slugen. ©ie 93auern aber motyten bie Spratye, waren ftolj barauf, bafe ©bring fie als ftylau anertannte, naljmen es tym nityt iibel, bafe er fie burtyftyaute, jumal et fity jeben 2lbenb unter tynen ein orbentlity Stud Selb toften liefe. Sr wat ftyarf tńnter ben Sjirftyen ber, aber es tam tym nie einer vor bie flintę.

Ss war ein ftybner fjerbftfonntag. SBieganb war gerabe ein 93ierteljaf>r auf bem Sute, ©bring, fjauptner unb ber Snfpettor waren jufammen auf bie $)itynerjagb gegangen. ©ie Strede war nityt ftyletyt. Sie ftylenberten oom Streitwalb fyet bem

©orfe ju. ©bring war gutgelaunt. SBenigftens oerftanb et es, eine ftarte Srregung fo ju meiftern, bafe niemanb fie mertte. Sr bot §auptner bie $elb- flaftye an. ©er tat einen tiefen 3ug, unb ber Suts- tjerr latyte. „©ie Sorte lafet bu bit gefalien, was?"

„2llle ©age." ©bring fefete fity auf feinen fpagb- ftoct. „9lun pafe mai auf I ©augen tut if>r in Srunb unb Soben nityts. Still. Sty fag’s! Seit, ba latyft bu, aber es ift mein Srnft. Sf>r taugt alle mitein- anber in Srunb unb 23oben nityts. SReinen ftlee mauft if>r, bie Siftye fangt tyr mir in ber Saale weg. SDenn tyr mir wenigftens mai einen Sjirfty

(39)

gbnntet, abet aucty bie fcfjiefet ityr jufammen." Sr fagte alles fyalb lactyenb, fjalb argerlicty. §auptner fraijte ficty tyinter ben Otyren unb begann langfam weiterjufctyreiten. „£ja, bie $)irfctye! ©as ift fo eine (Sactye. ©a finb bie anberen mactytig tyintertyer."

„2lcty, bie anberen," fiel ©bring, traftig ausfctyreitenb, ein. „©ie anberen! ©u tyaft ooriges Satyr brei gefctyoffen, bie anberen leinen."

„Sety tyatte tyalt Sliid." Sie waren injwifctyen miteinanber auf bas Heine fteinige ©reiect ge- tommen. ©bring blieb ftetyen unb faty auf bie jatyl- los umtyerliegenben Steine. „SDem getybrt benn bas Unglfictsftfict?" „®as getybrt jum Sute,"

erlauterte §auptner. ©bring wanbte ficty an ben Snfpettor. „©as lotynt bie Sewirtfctyaftung nictyt.

fiaffen Sie es bepflanjen, Snfpettor." „Setyt nictyt,"

fiel £jauptner ein. „fjuben unb briiben bas £anb ift mein. Sie muffen fo unb fo oiel SHeter oon ber Srenje wegbleibeń. ©ann tommt taum ein Strei- fen jum Sepflanjen tyeraus. Sety will es pactyten."

©bring blictte fiber bas Selb. „pactyten! 2lee, SJauptner, bas wirb nifetyt pactyten fannfte bie Steine nictyt. Slimm’s, nictyt gefctyentt, nictyt oer- pactytet, nictyt oertauft. Sewirtfctyafte es. Srauctyft nifetyt ju jatylen, aber — icty will jebes Satyr einen

$irfcty fctyiefjen. Sinoerftanben? §anb tyer. Sn­

fpettor, Sie finb 3euge!“

©bring tyat ffinfunbjwanjig 3atyre lang jebes Satyr einen S)irfcty gefctyoffen, bann warb er tlapperig unb tam nictyt metyr, unb fjauptner ftarb. SBieganb

3’ 35

(40)

bacfjte nidjt baran, bie Sadje bem jungen §errn gegeniiber jur Spradje ju bringen. SBoju ficfj um bes wertlofen (Strides wiUen Slrger bereiten? Unb es gab, fobalb er an bem Seftefjenben rfittelte, Sirger, benn ber jungę ^auptner wirtfcfjaftete auf bem

©reied mit einer fo fraglofen Selbftoerftanblidjteit, als ware es fein Sigentum. ©afj iljm ber SJater oon ber feinerjeitigen Slbmadjung erjafjlt fjatte, mar nidjt anjunefjmen. ©er jungę ©bring aber fummerte fidj nidjt um bie Jlurfarte, unb fo wat alles gut gegangen bis tyeute.

SBieganb griibelte nocf, eine SDeile. <5agen ober nidjt fagen? Jlecfjt ober Unredjt? 2ld> was, lin- redjt! Um fold) eines erbarmlidjen (Streifens wiUen, ber bie aufgewanbte Slrbeit niemals gelotjnt fjat unb niemals lofjnen wirb. SUag Scfjleiniij ben SRunb Ijalten.

©ie SPfeife ift taił geworben, SBieganbs fjrau fetjrt juriid unb weifj oiel ju beridjten. (Sdjletniij wirb neues 23ief> anfdjaffen, bie SSoppeln finb tyer- geridjtet, bas Sut friegt eine SBafferleitung, in ben Stallen wirb Selbfttranfe eingericfjtet. Sft bas nidjt eine <5d>anbe? 2Die fteljt ifjr SUann nun ba? 2lls ob er bas alles nidjt auclj gefonnt Ijatte! 2lber ju feiner 3eit fjat es niemals Selb gegeben, ba fjat ber jungę Sjert fiber jeben Srofdjen geftdfjnt. ftfinf- unboierjig 3al;re auf bem Sute! Unb fo etwas oon Unbanfbarteit! 2lber es gibt nocfj einen Sott im ' $immel. „©as fjat mit bem lieben Sott gar nicfjts

ju tun," fnurrte IBieganb.

(41)

„2Das?" entriiftete fid? bie $rau, „nidjts mit tym ju łun?"

„Skin, gar nityts. ©en SJerrgott lafj aus bem Spiel. ©as pafjt mit nidjt, wenn bu ben ba t?ier tńneinmengft. So oiel tviU idj gefagt l;aben, unb nun gefjen wit ftylafen."

SBieganb ftylief unntyig unb erft gegen SRotgen feft ein. Seine fjtau wat langft aufgeftanben, als er fity nad) im Sette untyerroarf. ®t erwog immer wieber bas geftrige Sefpraty mit Styleinty, aber er anberte feinen Sntftylufj nicl;t>

37

(42)

2.

fłts

war Ktrdiweil) im ©orfe. Sent ^erfommen

>2-

gemafe war ber SSefud) bes ©onntagsgottes- bienftes fd>Iecf>t, ber am 92lontag, bem eigentlicfjen

&trd)weil)tag, bafur um fo beffer.

©as gute ^Better Ijatte angef)alten, aud) bie leijten Jriicfete waren herein, bas lefete Slderdjen mit neuer Saat beftellt. ©ie Jlur war leer, felbft bie leijte 3wetfd)e war geerntet. 2lun prafjlten nur nod) bie Sberefcfeen mit tyren 23eeren. Uber bie fielen bie ©roffeln in 6d;aren f)er. ©as war in ben meiften 3af>ren fo. ©ie Sauetn wufjten aud) woljl, bafe bie ©roffelart, bie im S)erbfte in <Sd)wat- men anfam, jum jagbbaren 2Bilb getjbrte, aber feiner fd)ofe auf fie. <Sd)leinife tat es. ©ariiber murrten bie Sauern.

,,2Bas er fdjon an einem foldjen SJogel fyatl Ss ift bod> waijrlid) fcfeabe um bie ©iere."

8um erften Sllale fam ber gbrfter jur S?irmes mit feiner ganjen familie in bie Kircfee. ©as war red)t. 2licf)t redd aber war es, bafe fie fid) alle in ben <Stanb ber Sutsfeerrfcfeaft fefeten. Snfpettor SDieganb unb feine $rau fatten bas nie getan, ja felbft ber Kommerjienrat, ber bajumal, als bie mittlere Slocie gefprungen war, eine neue geftiftet,

(43)

fyatie es abgelefynt, bet ber SBeitjefeier in bent fur bas Sut beftimmten Seftiifjl ju fifjen. fjunfunb- vierjig Safjre fjatte es leergeftanben, nun war es befefjt.

Jbrfter Scfjleinitj fafj ba mit ernftem, unburcfj- bringlicfjem Seficfjt. Seine $rau fafj tranf aus. Sie fjatte ein milbes, giitiges Seficfjt unb tat ben Sauern leib.

^rijfjlicfj, innerlicfj ganj mit ficfj einig unb einig aucfj mit bem ^errgott, fang ^auptner frdftig bas:

,,2lun bantet alle Sott," mit. ©er alte Cantor fjatte aUe Kegifter gejogen, bie 22tijetur quietfcfjte unb fcfjrie, bafj ficfj %5farrer ^enniget bie Ofjren jufjielt unb ftorfter Scfjleinitj erregt oon einem Sein auf bas anbere trat, aber ofjne Slijrtur feine voile Orgel, unb ofjne oolle Orgel feine K-ircfjweifj.

Snfpettor SBieganb ftanb neben $)auptner unb fafj, wie ber ernftfjaft einen runben Salet fo auf bie Platte bes SHingelbeutels legte, bafj ber Slltar- mann erft am Stiff riicfen mufjte, bamit ber Staler in ben Seutel rutfcfjte.

SBieganb fagte wdfjrenb bes Singens: ,,S)aft bir ein bifjcfjen fjart getan, Robert," worauf ber Sauer ben $?opf fcfjiittelte: „Slacfj icfj immet jut Kirmes."

Sfatter £jenniger prebigte uber bas SBort:

„Jjerr, icfj fjabe lieb bie Statte beines £jaufes.“

©ie Sauetn fjorten aufmerffam ju. ©ie ft’irdje war oor etwa jweifjunbert gafjren mit bem Ijalben

©orf jufammen abgebrannt unb nicfjt nut burcfj bie Opfer bet bamals recfjt armen Semeinbe 39

(44)

wieber aufgebaut, fonbern mit oielen Silbern aus ber łjeiligen Sefcf)icf)te gejiert worben, unb bas alles, weil fie bas S)aus Sottes liebfjatten. ©em gegenwdrtigen Sefd)Ied)t liege es oł>, ju erljalten, was bie Sllten gefdjaffen, unb in intern Seifte nid)t nur aufjerlict), fonbern aud) innerlid) ju itjrer $?ird)e ju ftetjen. ©ie SBelt oergefje mit tyrer £uft, wer aber ben SBillen Sottes tue, ber bleibe in Swigteit.

©er Sottesbienft wat aus, oor ber Słirdje ftanben bie SRufitanten unb bliefen: <3ei £ob unb

®f>r bem ł)bcf>ften Sut. ©ie Sauern ftanben in Sruppen unb plauberten. fjbrfter <5d)leinitj ging mit feiner familie graben SBeges nad) bem Sute.

Sr griff oor bem unb jenem furj an ben §ut, aber er fjielt fid) bei feinem auf.

©as gungoolt, bas im beften <5taate in ber $ircf>e gewefen war, fd)lofj fid) ben Slufitanten an. ©ie bliefen einen Slarfd), ber ganje Sug marfd)ierte burd, bas ©orf unb lofte fid) bann an ber S^irdje auf. Sert^a §auptner war mitmarfdjiert unb neben

©twin fanjet gegangen. ©er Sater tyatte auf fie gewartet. Sr nedte fie. Srwin rid)te es wotyl immet fo ein, baft er neben ityr getye? Ss fei ooriges Satyr gerabe fo gewefen. ©as Slabctyen wetyrte metyr ernfttyaft als lactyenb ab, aber fie war rot unb bat, ber Sater mogę bocty bie Sctyerje laffen. <5ie tyabe , weber mit Srwin nocty mit einem anberen Surfctyen etwas ju tun, unb wenn fie es ficty rictytig iiberlege, mogę fie feinen fo ganj leiben. ©aju lactyte nun

(45)

ber Sater. Sr war ftolj auf fein Kinb uni> freute ftd>, bafe bas Slabel fo piel auf fid) f)ielt.

„2Das willft bu benn madjen?" fagte er befjaglidj.

„Sinmal mufet bu bod) jum ^eiraten tun. 2Bas foli fonft mit bem §ofe werben?"

„3dj bente, Sater, barum braudjen wir uns fjeute nod) nidjt ju fummern. ©as fjat Seit."

„Winetfjalben.“ ©er Sauer fdjritt gut gelaunt tafcfjer. er tjatte hunger.

SBdfjrenb fie afeen, tam ber Semeinbebote, pom

<Sd>uljen eine Seftellung ausjuridjten. er Ijiefe Klaus §ainreuter, war ein grpfeer, aber gebiidt gefjenber Slann mit tlugem, pffenem Sefidjt. <5ein pplles §aar war fdjneeweife.

©er Sauer begriifete ifjn. „Sag, Klaus. Kpmm, fefe bid) unb ife mit!"

„©ante." ©er Sote fefete fid) unb langte ju.

fjauptner fdjob if>m ein Slas SBein Ijin, SJainreuter lefjnte ab. „Smmer nod) nidjt?" ©er Sauer jog bas Slas juriid. „Siad? bodj mal Ijeute, jur Kitmes, ein anber Sefidd. Sift bod) nicf)t fd)lecf>t auf- getjoben."

„Sein." ©es Slannes wefjmuttge 2lugen Ijoben fid) taum. Sr fjatte gegeffen unb oerabfdjiebete fid).

§auptner fdjob ben Seller jurud.

„es perbirbt mir immer ben Slppetit, wenn er gerabe jum Sffen tommt."

„Slber Sater," fudjte if>n feine ftrau aufju- muntern, „was tannft benn bu bafiir?"

41

(46)

,,9licbt mebr tvie bie anberen aucb, aber id) wat babei."

„OBas benn? SBenn es ibm bi« nidjt paffiert ware, bann wo anbets, 8u Ijelfen war iljm nicbt."

Klaus §ainreuter f>atte eine traurige Sefd)id)te Ginter ficb- ®r war Sekret gewefen. gwei 3af)t- jebnte fyatte man ibn burcbgefcbleppt. ©ann ging es nicbt mebr. Sr tran!. ©urcb 28od)en ein barm- lofer, fri>bltcf>er 92lenfd), warb er mit einem &<fylaęp jum baltlofen Printer, um nacb $agen allmabltcb wieber ber alte ju werben, fjebesmal, beuor bas Slenb iiber ibn tam, fefete er ficb an t>as Klaoier, fpielte, als ob Sott felber binter ibm ftiinbe, war beraufd)t unb ftiirjte fidj fopfiiber in ben anberen 9?aufcb. 9Ritten im £tinfen fang er mit guter Stimme webmiitige Sieber, fprang auf, fpielte, rafte, tranf unb bracb jufammen. 2lls er aus feinem Slmte entlaffen war, fagten ficb Gruber unb Sd;we- fter oon ibm Ips. 2lur bie Slutter fyielt ju ibm. Sie lebte beute nocb unb war nun acbtunbfiebjig 3abre.

Sn oerbiffenem Stoli gegen fic|> felbft legte ficb

§ainreuter fyatte 2Jufee auf. ©ie $bne riffen bas Slenbstor auf, er wollte bie Sbne unb ficb meiftern.

2Us Klaoierftimmer jog er oon ©orf ju ©orf, ftimmte bie Snftrumente, probierte fie mit ein paar pollen Stiffen, wenn er fertig wat, unb rife bie

§anbe oon ben ®aften, als waren fie glubenbes ' Sifen, fobalb er innewarb, bafe es um ibn unb in ibm ju taufcben, ju wogen, ju brobeln begann.

(47)

<5o tyatte et fid> jroei ga^re mit ungeljeurer S?raft burdjgefdjlagen unb trug im ^-nopflod) bie blaue ©djleife ber Slbftinenjler. Slufjer SBaffer ober Jaffee roar tein Sropfen meljr fiber feine Sippen getommen.

Ss war ein grauer, falter SBintertag, als er na<5) SBerneberg tjereintoanberte. Sieben bem 2Birt unb bem Secret fatten nod, fed)s Sauern SUaoiere in ifjren fjaufern. ©as toar Slrbeit auf jroei bis brei Sage, unb fie ging gut. 2lm britten Sage tarn ein Sdjneefturm, bafj 2Beg unb <Steg oerroeljten unb es uhmbglid) roar, oon SBerneberg aucf) nut nad>

SBeifjen ju tommen, bas eine (Stunbe roeiter lag.

§ainreuter roollte es trotjbem oerfudjen, aber ber 2Birt lief} if>n nidjt fort. ®r roolle nidjt fdjulb fein, roenn ber S?laoierftimmer unterroegs erfrore, fagte er. —

Ss roar jroifdjen Sag unb ©untelroerben. ©ie SBirtsftube roar roarm, unb im grofeen, grunen

^adjelofen tradjten bie <Sdjeite. Sanj SBerneberg fjeijte nut mit §olj.

Sjainreuter lefjnte am ©fen. 2ln ber SBanb gegeniiber ftanb bas ^laoier, unb feine roeifjen Saften leudjteten wie bas Sebifj eines lauernben Slaubtiers. ©es Klaoierftimmers §anbe juctten.

Sr fpielte mit ben gingern auf ben grunen Ofen- tacfjeln unb glaubte feiner felbft nunmetjr fo fidjer ju fein, bafj ein paar Satte SBufit ifjm unmoglid) gefaljrlid) roerben tonnten. Srotjbem blieb er, roo er ftanb. ©a tarn ifjm ber Sebante, bie ^robe auf 43

(48)

bas Stempel ju matyen. Sdtyelnb ftyritt et an

• bas S?lat>ier, liefe fity nieber unb begann ju fpielen.

Sanj Heine Sieber fpielte et aus feinet wunben

©eele t)erauf, unb jebes Siebtyen wat wie ein Sebet aus Kinbermunb. „SHube bin ity, gei) jut 9?uf>“, „Suten Slbenb, gute Slatyt", „3n einem fut)len Srunbe". $?ein Slusgleiten ber finger.

Sebdnbigtes SBollen, uberqueUenbe Slugen: Sieber Soft, ity glaube, es ift boty nod; nityt alles oerloten, ity glaube, es geljt wieber.

Ser SDirt tam, junbete bie Sampe an, §ain- reuter ftanb auf unb trat wieber an ben Ofen.

„©eien Sie frob, bafe Sie nityt gegangen finb,"

fagte bet SDirt. „Ss ift fur uns ftyon ftywet, bei foltyem SBetter ben 2Beg nad) SBeifeen ju finben.

Sie tjatten fid) ftyon am Kreujweg oetlaufen. ©pie­

leń Sie liebet noty ein bifetyen. Sas war ftyon."

2lty ja, Sjainreuter tjatte gem gefpielt, aber nun traute er fid? nictjt mel)t. Ss l)atte an tym geriffen, als et bie finger ju ben ftylityten SBeifen jwang.

Slusgteifen, witylen, topfiiber fjineinfturjen in bie 9Rufif. 2lur in bie SHufit! 2Bas mufete es wunbetbar fein, wieber einmal bie flange wallen unb wogen ju majeni Sin tiefer Seufjer oom Ofen t>er. Ser 2Birt tjatte nityt acfyt barauf. Sr tjantierte tyinter bem Styanttifty, fpiilte Slafer, orbnete bie gigatren- tiften. llnb grubelnb ftanb ^ainreuter an feinem Spiafee. ©pieleń, fpielen! ©cfjritt er felber ober Jtiefe tyn eine ftembe SJlatyt oorwdrts? Sangfam, bie SJanbe weit oon fity geftredt, ging er auf bas

(49)

Klaoier ju, alle jefjn Singer fielen jugleicb nieber, fprangen tjod), griffen ju, als galte es, Kellen ju jerreiften. Sin erftidter 2Iuffd)rei aus led)jenbem 9Runbe. ©as Snftrument fdjutterte, uni) ein Steer war entfeffelt. <Sd)teie, gleid) jaudjjenb wie graft­

lie^, ©onner i>er Sranbung, beulenber (Sturm uni, Salt fei ©ant, tiefes, iemutiges Slurmeln wie Sebet.

®in Saumelnber erfjob fid). ,,3d) will fdjlafen gefjen." Hngludlicfjer SBirt, ber bu ben 2lotfd)tei niefjt oerftebft! es fei nod) ju friif) jum <Sd)lafen- gef)en. S)ainreuter miiffe aud) erft effen. Slacker tamen gewift ein paar Seute. Sian werbe ein biftdjen plaubern. es plaubert fief) nie fo fdjbn, als wenn brauften ber 2Binb gebt unb ber <Sd>nee fallt.

,,3cf) will — fd)lafen getjen," nod) einmal miibe unb traurig.

Unb ber SBirt barker, ber Klaoierftimmer babe es bod) wafjrlid) gut bei itym gebabt. ©urd) tyn babe er Kunbfdjaft betommen. ©afiir tonne er il)m wotjl ben Sefallen tun, tjeute abenb bie Safte ein wenig ju unterbalten. ein fcfjwadjer Slenfcb erliegt, §ainreuter bleibt. ©er Kopf fdjmerjt. es ift, als liege ein furddbar briidenber unb fpannenber Seifen barum. ©as fjerj bammert, unb bie $anbe juden unrubig bin unb bcr«

Sauern tommen. $ainreuter fitjt in ber Sunbe, ofme ein Sias oor fid) ju tjaben. ©er SBirt will ein ubriges tun. er ftellt ein oolles Sias oor ilm bin.

„ijeute abenb tbnnen Sie fdjon mal eine Susnabme marten."

45

(50)

„®itte nid)t. 3d) banie. — 2Icf), bitte, neljmen

■ Sie bod) bas Slas wieber weg!“

„®umml)eiten," fagt ber SBirt, unb ber Sdjulje trintt §ainreuter ju. ©a tjebt er bas Slas, fetjt es wieber nieber, l>ebt es abermals unb ftiirjt es łjinab.

©as Slenb ift ba. §auptner jaljlt bas nadjfte Slas, 2lbam bas britte. ©ie Sauern fełjen bie Sier bes armen Slenfdjen. Sie wollen fid) einen 3uje madjen. 2Das ift weiter babei, wenn fid) ber SRann einmal betrintt? ©as tun fie ju jeber ®irmes.

©er SBirt braudjt Sjainreuter nid)t jum Spielen ju notigen. Sr bref)t fid), auf bem Stufjle fitjen- bleibenb, Return unb beginnt ju pfjantafieren. lin- auffallig fdjiebt ber SBirt einen jweiten Stuljl neben bas Clavier, ©arauf ftef)t ein oolles Slas.

Ss ift auf einen SBinl ^auptners gefcf)ef)en. llnb bas Slas ift immer ooll, fooft es §ainreuter in einem 3uge austrintt.

So f)at in SBerneberg nie jemanb gefpielt. ©ie SBauern niden einanber ju. 2Benn kantor Seifert nur bas łjatte, was ber f^rembe iibrig f)at. Ss reidjte, um einer ganjen Semeinbe gute Stunben ju bereiten. So etwas oon Spiel! 2Bas tonnte ber 9Rann aus, fid) madjen! 2Ber weifj, was er tyinter fid) ł)at! Sin Sewbl)nlid)er ift ber nidjt.

Swei Stunben fjat $)ainreuter gefpielt. Sr tann nid)t mełjr. 2lber er trintt, trintt mit einer Sier, bafe es ben 23auem untjeimlidj wirb, unb §auptner ifjm bas Slas aus ber §anb fcfjlagt. ^ainreuter erljebt ' fid) unb brid)t am Sifdje jufammen.

(51)

^auptner uni) ber 2Birt fjeben ibn auf bie fjarte Sant an ber 2Banb. ©er SBirt fdjiebt ibm ein altes Stiffen unter ben ®opf. „Sns Sett bringen n>ir ifjrt nidjt tneijr." ©ie Sauern ladjen. ©en f>aben fie orbentlid) jugebedt. <5ie geben, bis auf fjauptner, bent es f<f)t»ul jumute ift, ladjenb beim.

SJainreuter ertvadd im 32lorgengrauen. Sr fiebt bie 5lafd)en binter bent <Sct>anftifcb, taftet ficb tyttan, trintt wabiłoś, legt ficb b™ unb fd)l«ft wieber ein.

©er QJBirt flucbt nicbt. ©er SMaoierftimmer b«t Sin- nabnten gebabt, bacon wirb er jablen. Jjauptner fommt am Sormittage, fiebt ben fcblafenben ®en- fdjen, ftubiert bas Seficbt, fiiblt, bafj ein £eben auf bem <5piele ftebt, unb fagt bem SBirte: ,,2Benn er aufwacbt, lafjt bu micb rufen."

2lm Sacbmittage fitjt ein gebrocbener Slenfcb neben bem Sauern unb beidjtet feine 2lot. fjauptner bat ibm ben ®opf wafcben wollen. Sr fcbweigt.

Sangfam fagt er nad> turner %5aufe: ,,2Bir b«ben oor brei Sagen ben Semeinbebiener begraben.

SBenn bu wiUft, tannft bu ben Soften fyaben. Ss ift immerbin etwas Sewiffes. ©u b«ft bie SBacbe, bas fiauten unb bie Sotengange. Mberleg’s bir.

Seffer wie oon ©orf ju ©orf jieben, ift es immer nocb, unb — b^lfen."

©as war um brei. Mm fiinf fafj fjainreuter unter bem Slutbaume mitten im fjelbe nacb bem <Streit- walb ju, im ®dmee, um ju erfrieren. ©a ftbberte ibn $auptners $)unb auf. ©er Sauer war an ben fjutterfteUen fiir bas 2Bilb gewefen, um ju feben,

47

I

(52)

wie es ba ftunbe. ^ainreuter liefe fid) oon ifjm in bas ©orf tteiben. 2lls fie bidjt por ©betfjarbs (Sdjeune waten, fjatte fjauptnet einen guten ©in­

fall. ©r fagte: „9Renfcfj, ben! boefj blofj mal, was beine SRuttet fagen wfitbe." Seit bem ©age fjatte SBerneberg ben neuen Semeinbebiener. ©s waten injwifcfjen fiinf Safjre oetgangen. ^ainreuter fjatte im 2lnfang etfidje 9Rale oerfudjt, ju trinten. ©et SBitt fjatte ifjm bie Setrante oetweigert, weil ifjm SJauptner gefagt, an bem ©age, an bem et bem SRanne einen (Scfjlud gebe, fei er ifjn, ben 23auern, als Śtunben los.

SJainreuter nun liefe es nacfj etwa einem 3af>re nicfjt babei bewenben, bafj et als SDacfjter bie Stunben blies. (Scfjiicfjtern fjatte et angefangen, einen alten 2Jets ju fingen, einen Sprucfj in bie STacfjt fjinaus ju fptecfjen. ©ie 23auern waten oer- wunbert unb wufjten nicfjts 9?ecfjtes bamit anju- fangen. S)auptnet abet fagte: „©abei bleib mal,

&laus. ©as tbnnen wit alle miteinanbet btaucfjen, unb bit felber with es aucf) teinen (Scfjaben btingen."

©a blieb bet 2lacfjtwadjtet babei.

2lun wat et, wie gefagt, fdjon fiinf fjafjre im

©otfe. ©t fjatte wofjl fort getonnt; bie Sefafjr, bafj et nodj einmal erliegen werbe, beftanb taum mefjt. ©t wollte nicfjt fort. 2Bat ifjm ijauptner bet ftarte §elfer, fo wat ifjm beffen ©ocfjter bie milbe Sonne, bie fiber feinem ttaurigen Seben auf- gegangen war. ©in eigenes $inb fjatte ifjm nicfjt mefjt fein tbnnen.

(53)

9lun wat Kirmestanj, unb es wat 97titternacf)t.

S)ainreutet bites bie (Stunben, aber et fang nidjt gs fjatte wofjl iibel getlungen ju bem £arm nom Sanjfaal f>er. Slls et aus bem Oberbotfe jurud- tebrte unb eben wiebet am Saftl;aus wat, rannie ein SJlabcfjen auf ifjn ju.

„Klaus, bring micf) fjeim!"

„9lanu,“ fagte bet SDacfjtet, „bu willft fcfjon fjeimgefjen, Sertfja?"

„3d. <Sie trinten fo oiei, unb — ba furcate idj micf?."

„Sft tedjt, bafe bu bicf) furcfjteft. Komm, icf) bring bid) fjeim."

Sn ber 5iir bes^auptnerfjaufes bat bas 9Jldbcf?en:

„£rinf bod) nod) eine ©affe Jaffee bei uns, Klaus."

©er SBacfjter trat mit ein. <Sie afeen, tranten unb plauberten. S>a fagte Sertfja ju bem breiunb- fiinfjigjdfjrigen, weifefjaarigen 9Hanne: „Klaus, wenn icf) einmal in 2lot bin, tomme icf) ju bit. Scf) f>abe bid) lieb."

„9lein, nein," wefjrte bet SDacfjter erfdjtoden ab, „liebfjaben follft bu mid) nidjt. ©as bin id) nidjt wert, abet wenn icf) bit einmal fjelfen tbnnte, bann — ware icf) nicf)t umfonft auf bet SBelt ge­

wefen."

„©as bift bu aud? fo nicfjt. — Komm, etjafjle mit oon beiner flutter."

Sertfja ^auptner wufete, bafe fie if>m bamit ein Sefcfjent macfjte.

6<t>v#er, tlm OTanneSebrc. ł 49

(54)

©er ftroblicbften einer war Robert §auptner.

Sr frant, lackie nad) alien ©eiten bin, nedte, ftanb bann unb wann auf, ging in ben Sanjfaal unb fal) ju, wie fein 22label tanjte. 2luf einmal war fie weg. Sr warb unrufjig, fudjte fie, lief in feiner Xlnrufje beim, fanb feine ©tube l)ell unb fal) 2Jertba bem SBadjter gegeniiberfitjen. ©a fdjuttelte er ben

&opf. ©ummf)eiten bas, aber — was ift ju madjen?

Safe bas 92label. SBei bem SBadjter ift fie gut auf- geboben. 3f>re 3eit tommt febon nod).

Sr tebrte in bas Saftfjaus juriid unb liefj fieb wieber neben Snfpettor SBieganb nieber. „8um SBoljl, §ans.“

„3um 2Bof)l, Robert."

„§aft bu ©cfjleinitj gefef)en?“

„9lein. ©er ift nicbt ba. ©em ift bas nicbt gut genug."

,,©u, neulict) tam ber Sorfter, wie icb gerabe 9tiiben auf bem ©reied beraustat, unb fragte, wie lange wir bas ©tiicl febon batten."

„®o?“

„3a. Ss waren ibm wobl ein bifjcben gar ju oiel

©teine, unb er bacbte bei fieb: 2Bie tann ein 92łenfcb blofj fo bumm fein unb einen folcben 2lder faufen!"

„92lag fein."

„9?ecbt b«»t er. Ss ift eine ©cbinberei, bie nicbt lobnt. Slber icb nun mal unb tue gerabe, ' was id) tann, eben weil es fo fd)lecbt ift."

,,©u baft febon immer beinen 5łopf fur bid) gebabt"

(55)

^auptner latfyłe. „£ja, baran ift nun nidjts mefjr ju anbern. — Suct mai blofj Kantor Seifert. 2Senn er Ginter ber Scfjule łjalb fo tjer ware wie fjinter bem Stat, bann war’s beffer. So fcljledjt wie jeijt tjaben bie Kinber nie gefungen, unb mit bem anberen ift es audj nidjt weit Ijer. 3dj gełjbre jum Sdjul- oorftanb."

„©ann fag bodj beine Sfleinung!"

„9Han will einen alten 92lann nidjt um Slrbeit unb 23rot bringen."

„©anadj ift bei mir audj nidjt gefragt worben."

„3dj modjte aber nidjt fdjulb fein."

§auptners Srau trat fjerein. „§aft bu Sertfja nicfjt gefeljen?"

„©ie fitjt bafjeim unb trintt mit bem SBactjter Kaffee!"

„SBarum benn?"

„SDafjrfdjeinlicfj fjat es ifjr auf bem Saale nidjt gefallen."

„Slber bas gefjt bodj nidjt. 2Bas follen benn bie fieute benten?"

„£afj mal, Gutter, ©as gibt fid) alles."

2luf bem Saale wollte eine Scfjlagerei ent- ftefjen. ^auptner łjorte es unb fagte ju ben anberen Sauern: „Kommt mit, wir werben gebraudjt."

Sr trat mitten in ben Saal. „9lu?“ Unb als einer aufmuden wollte: „ffunge, tu bir blofj ben Sefallen unb fei ftill. 2Beg ba, ifjr jungę Sefell- fcfjaft. Setjt tanjen bie banner! 2Bir finb aucfj mal jung gewefen unb wollen eudj jeigen--- "

51

(56)

„®ummere bity um bein Slabel," ftyrie einer.

®a langte SJauptner in ben §aufen fjinein, nafmt ben Surftyen am Kragen, i?ob tyn fret boty, trug tyn bie Stufen fjinab, ftyleifte tyn bis an fein §aus unb ftellte tyn auf bie Seine. ,,©a, gud fnnein.

SRenfty, ity--- . Słauf, abet wenn es morgen nityt bas ganje ©orf weifj, bann retyne ity mit bir ab."

©em 93auern war bie £uft, weiter an bem Selage teiljunebmen, oetgangen. 9Wit batten ©tyritten trat er in feine ©tube unb fityr fein Kinb an. Ss fei teine Slrt, baoonjulaufen unb immer ju tun, als fei fie etwas Slpartes. ©ie £eute jerriffen fity ftyon ben 2Runb bariiber unb bdtyten ganj etwas anberes.

©a fab Sertya ben Sater entftyloffen an.

„SBenn fie getanjt fatten, wie es fity gebort, ware ity geblieben, aber bas ift tein 2lnftanb mefjr."

„2lty was, bift boty auty nityt oon 3ucfer. ©ie baben l;alt einen ju oiel getrunten. ©afiir ift Virtues. Slorgen finb fie wieber orbentlity." ©ein Źlrger war ftyon im Slbflauen. ©ie ffreube, bafj er ein fo fauberes Kinb Ijatte, iiberwog. ®r fetjte fity neben Sertya, ftrity tyr fiber bas §aar unb latyte.

„SBofjer bu bas blofj tjaft! Sty bin nie ein ftyletyter Slenfty gewefen, aber einen ©pafj tyabe ity mit- gematyt."

„©en matye ity auty mit."

„91a, lafj ftyon. — 2Das f>aft bu ibr benn erjatjlt, Claris?"

Cytaty

Powiązane dokumenty

Keywords: war memories, witness literature, theatre of testimony, re-enacting war experiences, trauma, autobiographical writing, war memoirs, self-representation..

- 1 osoba czasowników haben/sein oraz czasowników modalnych znajduje się w tabelce czasowników nieregularnych (zeszyt ćwiczeń str. Ich war in Berlin (Byłem w Berlinie)

Roczniki Obydwóch Zgrom adzeń św.. „Szara kam ienica”. K lasztor i zakład naukow o-w ychow aw czy ss. Zb.. Sroka).. Sroka) Tygodniowy plan zajęć alum nów w

Podczas targów odbyła się także odprawa ka- dry kierowniczej Państwowej Straży Pożarnej.. Omówiono na niej

The Office of National Drug Control Policy 41 currently operates under the administration of Barack Obama, who, like his predecessors, is dedicated to the problem of the presence

The growing importance of China in the coal trade means that the market is becoming increasingly bipolar, with prices based on CFR China and coal FOB Australia, being

Osobniki du¿e oznaczono przy u¿yciu klucza Kulta (1947), pozosta³e przekazano do oznaczenia do Zak³adu Zoologii Instytutu Biologii Akademii Œwiêtokrzyskiej.. Na ob sza rze ba da

W momencie, gdy impetus siê skoñczy, kamieñ zbudowany z ziemi d¹¿y do swojego stanu naturalne- go, czyli do spoczynku i do miejsca naturalnego, czyli ziemi.. Spada zatem w dó³ po