a. Ocena skuteczności metody Kinesiology Taping w terapii dolegliwości bólowych odcinka lędźwiowego kręgosłupa u kobiet w ciąży. Evaluation of the effectiveness od Kinesiology Taping method in the treatment of lower back pain in terms of pregnant women.
b. Streszczenie:
Celem badań była ocena skuteczności kinesiotapingu w leczeniu zespołów bólowych odcinka lędźwiowego kręgosłupa u kobiet w ciąży.
Materiał i metody Grupę badaną stanowiło 17 kobiet w II i III trymestrze ciąży z dolegliwościami bólowymi odcinka lędźwiowego kręgosłupa, uczestniczek szkoły rodzenia mieszczącej się w NZOZ ,,Rondomed’’ we Wrocławiu. Grupę kontrolną stanowiła grupa 20 kobiet również w II i III trymestrze ciąży z dolegliwościami bólowymi odcinka lędźwiowego kręgosłupa, uczestniczek szkoły rodzenia u których nie stosowano kinesiotapingu.
U wszystkich badanych dokonano oceny bólu za pomocą skali wizualno-analogowej VAS oraz rejestracji temperatury ciała odcinka lędźwiowego kamerą termowizyjną typu
ThermoVision A20M . Grupie z plastowaniem przez okres jednego miesiąca co 5 dni aplikowano plaster ,,Y’’ na ten sam obszar odcinka lędźwiowego kręgosłupa używając techniki mięśniowej. Badania realizowane były trzykrotnie: przed terapią, po dwóch tygodniach oraz po miesiącu.
Wyniki Po dwóch tygodniach stosowania terapii stwierdzono znaczne, statystycznie istotne, zmniejszenie się dolegliwości bólowych kręgosłupa w grupie badanej przy braku różnicy w grupie kontrolnej. Po miesiącu stosowania terapii zaobserwowano dalsze, statystycznie istotne, zmniejszanie się dolegliwości bólowych w grupie badanej a w grupie kontrolnej, statystycznie istotne zwiększenie bólu. Temperatura powierzchowna tułowia kobiet z grupy badanej i kontrolnej nie różniły się w żadnym badaniu.
Wnioski
1. Metoda Kinesiology Taping jest metodą skuteczną w zmniejszaniu stopnia nasilenia dolegliwości bólowych u kobiet w ciąży.
2. Plastrowanie okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa nie zmieniło rozkładu temperatury powierzchownej ciała.
3. Sugerowano by dalsze badania dotyczące wyjaśnienia mechanizmów wpływających na efektywność terapii.
Abstract
Aim The objective of the research will be evaluation of the effectiveness of Kinesiology Taping method in the treatment of the back pain syndromes in terms of pregnant women.
Material and Methods This study was carred out on a group of 17 women in second and third trimester of pregnancy with lower back pain problems, participants of course at Birthing School at the NZOZ ,,Rondomed’’ in Wroclaw. The control group consisted of 20 women also in the second and third trimester of pregnancy with lower back pain problems,
participants of course at Birthing School, who have not used kinesiotaping. All patients were made:assessment of pain in the area lower back using a visual analogue scale VAS and recorded body temperature by means of thermovision camera ThermoVision A20M in the area lower back , where tape was applied. In a group of patients for a period of one month every five days the tape ,,Y’’ was applied to the same area lower back used muscular technique.
Tests were carried out three times: before treatment, after two weeks and after a month.
Results Observed a significant decrease in VAS values in the group of women after
Kinesiology Taping. Statistically significant difference in VAS between both groups before treatment , after two weeks, and after its completion. Intercompany results also showed statistically significant differences in the group involved in Kinesiology Taping between all examinations. No statistically significant difference was shown between the results of thermal measurements in both groups.
Conclusions
1. The Kinesiology Taping method is an effective method in reducing the degree of increasing pain complaints at pregnant women.
2. Kinesiology Taping of the lumbosacral region of the spine didn't change the temperature distribution superficial bodies.
3. They were suggesting in order to further research concerning explaining mechanisms influencing the effectiveness to therapy.
c. Słowa kluczowe:
Zespoły bólowe kręgosłupa/ ciąża/ Kinesiology Taping/ fizjoterapia Back pain / pregnancy / Kinesiology Taping/ physiotherapy
Wprowadzenie
Bóle odcinka lędźwiowo- krzyżowego kręgosłupa są najczęściej występującymi dolegliwościami u kobiet w ciąży. Odczuwane są przez około 50 % kobiet w czasie od 3 do 7 miesiąca ciąży[1-3]. Dolegliwości bólowe utrudniają normalne funkcjonowanie kobiety.
Ograniczają aktywność fizyczną, zawodową a utrzymujące się w nocy doprowadzają do bezsenności [1, 4-5].
Etiologia występowania zespołów bólowych kręgosłupa u kobiet w ciąży nie jest w pełni poznana. Przyczyną ich występowania mogą być zmiany zachodzące w ciele kobiety ciężarnej, zarówno o charakterze anatomicznym, biomechanicznym czy hormonalnym.
Rozwijający się w łonie matki płód doprowadza do zwiększenia kąta przodopochylenia miednicy. To z kolei jest przyczyną uruchomienia zaburzeń w całym łańcuchu
biokinematycznym w którym ze względu na dolegliwości bólowe najważniejszym jest powiększenie lordotycznego wygięcia kręgosłupa lędźwiowego [6-7]. W wyniku tych zmian, w połączeniu z przyrostem masy ciała płodu i kobiety, zwiększeniem objętości jamy
brzusznej dochodzi do zmian w przestrzennym położeniu punktów kostnych do których przyczepiają się mięśnie odpowiedzialne za stabilizację okolicy lędźwiowo-krzyżowej.
Rozciągnięciu i osłabieniu ulegają mięśnie brzucha natomiast przykurczom i zwiększonemu napięciu ulegają mięśnie grzbietu [5]. Przemiany hormonalne zachodzące w organizmie kobiety ciężarnej na skutek których dochodzi do rozluźnienia struktur łącznotkankowych dopełniają całości [5, 8].
Możliwości zniesienia dolegliwości bólowych kręgosłupa w okresie ciąży są
ograniczone. Farmakoterapia, czy szereg metod fizykalnych często są przeciwwskazane [5].
Są zbyt inwazyjne mogące mieć niekorzystny wpływ na rozwijający się płód. Należy poszukiwać metod skutecznych ale nie inwazyjnych. Wydaje się, że taką metodą jest Kinesiology Taping. Stosowana jest powszechnie w dolegliwościach bólowych u osób po urazach i w przeciążeniach narządu ruchu [9-11]. Jest metodą działającą powierzchownie a działanie przeciwbólowe uzyskuje się dzięki poszerzeniu przestrzeni między skórą, powięzią i mięśniami , co usprawnia przepływ krwi i płynów limfatycznych. Szczególnie jest to
zauważalne w aplikacjach mięśniowych, w których dochodzi do charakterystycznego marszczenia na plastrze.
Cel pracy
Celem badań jest ocena skuteczności metody Kinesiology Taping w terapii dolegliwości bólowych odcinka lędźwiowego kręgosłupa u kobiet ciężarnych.
Hipotetycznie założono, że Kinesiology Taping zmniejszy dolegliwości bólowe okolicy lędźwiowej kręgosłupa u kobiet w ciąży dzięki rozluźnieniu mięśni prostowników grzbietu co widoczne będzie przez zwiększenie temperatury powierzchownej tej okolicy.
Materiał i metody
Projekt otrzymał pozytywną opinię Senackiej Komisji ds. Etyki Badań Naukowych przy Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu dnia 03.02.2014r.
,,Power analysis’’ Do badań przewidziano 90 kobiet, przy statystycznym doborze próby wynoszącym 7% błędu maksymalnego dla poziomu istotności statystycznej 0,05 ( Dane GUS - liczba populacji 250,000 tysięcy kobiet w ciąży).
Badaniom poddano grupę 37 kobiet będących w II i III trymestrze ciąży z dolegliwościami bólowymi odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa, uczestniczek
szkoły rodzenia mieszczącej się w NZOZ ,,Rondomed’’ we Wrocławiu. Kryterium włączenia do badań stanowiło: wyrażenie dobrowolnej zgody kobiety na udział w badaniu, stwierdzenie braku jakichkolwiek przeciwwskazań do terapii Kinesiology Taping wydane przez lekarza prowadzącego ciąże, pierwsza ciąża, brak epizodów bólowych kręgosłupa przed ciążą, oraz II i III trymestr ciąży.
Dokonano podziału zebranego materiału badanego na dwie grupy. I grupa – grupa badana, kobiety poddane zabiegom Kinesiology Taping natomiast II grupa – kontrolna, kobiety u których terapii tej nie stosowano.
Dobór do poszczególnych grup badanych był losowy metodą randomizacji I stopnia i przeszło go 79 kobiet.
Losowy podział na grupy badane polegał na zastosowaniu randomizacji prostej, w której przypisanie kobiety do danej grupy było niezależne od jakichkolwiek cech i każdorazowo było dziełem przypadku. Kobiety z grup badanych z kobietami z grupy kontrolnej nie miały ze sobą kontaktu. Przeprowadzono próbę pojedynczo ślepą , gdzie pacjentki nie wiedziały do której z przydzielonych grup należą. Badania były przeprowadzone bezpośrednio przez mnie.
Grupę badaną stanowiło 17 kobiet (wiek: 28,29 ± 2,88 lat ; wysokość ciała : 169,23 ± 6,07 cm ; masa ciała: 72,05 ± 9,41kg). Grupę kontrolną stanowiła grupa 20 kobiet ( wiek: 28,7 ± 2, 67 lat; wysokość ciała: 167,85 ± 2,6 cm; masa ciała: 69, 95 ± 8,61 kg)
Badane grupy nie różniły się od siebie istotnie statystycznie ani wiekiem ani budową somatyczną ciała (Tab. 1).
Tab. 1. Charakterystyka cech budowy somatycznej badanych kobiet. Characteristic features of the construction of somatic examined women .
poziom istotności statystycznej: p< 0,05
W celu dokonania dokładniejszej charakterystyki badanych próbek (aktywność zawodowa, aktywność fizyczna, charakterystyka bólowa) wykorzystano skalę Laitinena. Pacjentki oceniały cztery wskaźniki: nasilenia bólu, częstotliwości występowania bólu, częstotliwości zażywania środków przeciwbólowych oraz ograniczenia aktywności ruchowej. Każdemu ze wskaźników przypisuje się punkty od 0 do 4, gdzie 0 oznacza brak problemu, a 4
maksymalny problem.
Metoda terapii
Wszystkie badane brały czynny udział w zajęciach szkoły rodzenia.
W grupie badanej kobiety miały aplikowany plaster techniką mięśniową według metodologii Kinesiology Taping. Przez okres jednego miesiąca co 5 dni aplikowano plaster ,,Y’’ wzdłuż
Grupa badana /N17/ Grupa kontrolna /N20/ Test t-Studenta
Cecha Średnia SD V% Średnia SD V%
Wiek [lata]
28,29 2,88 10,21 28,7 2,67 9,32 0,48
Wysokość ciała [cm]
169,23 6,07 3,59 167,85 2,60 1,54 0,32
Masa ciała [kg]
72,05 9,41 13,06 69,95 8,61 12,31 0,12
mięśni prostowników grzbietu odcinka lędźwiowego kręgosłupa [ryc. 1] . Zgodnie z metodyką Kinesiology Taping [12] w pozycji stojącej aplikowano podstawę plastra Y z naprężeniem, a wąsy plastra bez naprężenia w maksymalnym skłonie w przód wraz z naprzemienną rotacją w lewo i prawo dla uzyskania efektu maksymalnego rozciągnięcia mięśni prostowników grzbietu. W końcowym etapie oklejenia pacjentka powracała do pozycji wyjściowej , co umożliwiało obserwację charakterystycznych marszczeń na plastrze.
U kobiet z grupy kontrolnej nie stosowano żadnej dodatkowej terapii.
Metoda badania
Oceny skuteczności metody Kinesiology Taping w terapii dolegliwości bólowych odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa u kobiet w ciąży dokonano poprzez ocenę bólu i pomiar temperatury powierzchownej ciała.
Do subiektywnej oceny odczuć bólowych posłużono się skalą wizualno- analogową VAS [9,13-14]. Pomiaru temperatury powierzchownej ciała dokonano przy użyciu kamery termowizyjnej ThermoVision A20M, współpracującej z komputerem osobistym
wyposażonym w program Therma CAM Researcher 2.8. [ryc. 2-3]. Pomiarów dokonano zgodnie z wytycznymi European Association of Thermology uwzględniającymi standardy wykonywania zdjęć oraz przygotowania badanych osób [14-15] . Badanie termograficzne odbywało się w pozycji stojącej; kończyny górne odwiedzione powyżej 45 stopni. Badanie odbywało się o stałych porach dnia oraz stałej temperaturze i wilgotności powietrza.
Oceny bólu i pomiar temperatury powierzchownej ciała u wszystkich badanych dokonano trzykrotnie: przed przystąpieniem do terapii, po dwóch tygodniach oraz po miesiącu jej trwania.
Metody analizy statystycznej
Do analizy statystycznej wykorzystano program Statistica 9.0.
Celem doboru właściwych testów statystycznych dokonano oceny normalności rozkładu za pomocą testu Shapiro- Wilka.
Brak podstaw do odrzucenia hipotezy o rozkładzie normalnym wykazały cechy budowy somatycznej. Charakterystyka statystyczna tych cech przedstawiona została przez:
średnie arytmetyczne, odchylenia standardowe, współczynniki zmienności. Oceny różnic
miedzy wartościami średnich dla dwóch grup badanych dokonano za pomocą testu t – Studenta.
Na podstawie analizy wyników odrzucono hipotezę o rozkładzie normalnym.
Charakterystykę statystyczną cech przedstawiono w postaci mediany, dolnego i górnego kwartyla oraz minimum i maksimum. Ocenę różnic wartości między grupami badanych dokonano za pomocą testu U Manna- Whitney’a natomiast różnic wartości w grupach po każdym badaniu testem kolejności par Wilcoxona.
We wszystkich zastosowanych testach statystycznych za istotny przyjęto poziom p<0,05.
Wyniki
Jedenaście kobiet zostało wykluczonych z udziału w projekcie. Cztery kobiety odmówiły udziału w badaniach z powodów osobistych, siedem pozostałym natomiast nie spełniało kryteriów włączenia do badań ( trzy kobiety były w drugiej ciąży, a cztery odczuwały epizody bólowe kręgosłupa przed ciążą).
Terapii w grupie badanej nie ukończyły cztery kobiety ( z powodów złego samopoczucia matki – jedna kobieta; z powodów nieregularnego stawiania się na terapię- trzy kobiety), a w grupie kontrolnej jedna kobieta ( niestawienie się na drugim i trzecim badaniu). Przepływ uczestniczek do badań przedstawia Rycina 1.
Ryc. 1 Przepływ uczestniczek do badań.
Analizując charakterystykę grupy badanej pod kątem aktywności fizycznej, aktywności zawodowej oraz charakteru bólu ocenianych według skali Laitinena można stwierdzić, że w grupie badanej prawie 70 % kobiet określa odczuwany ból jak silny, natomiast około 30 % jako łagodny (Rycina 2). 42% kobiet zgłasza że ból pojawia się okresowo, 38% jako często, a 11% jako bardzo często (Rycina 3). 15% badanych stwierdza ,że ból nie ogranicza ich aktywności ruchowej, ale aż 77% badanych stwierdza, że ból powoduje częściowe ograniczenie aktywności ruchowej. Tylko 4% kobiet zaznaczało, że ból uniemożliwia pracę lub wymaga częściowej pomocy ( Rycina 4). W grupie kontrolnej 65%
kobiet odczuwa ból jako silny, pozostała cześć jako łagodny ( 35%) (Rycina 5). 56 % kobiet stwierdza, że ból pojawia się okresowo, 35% często, a 9% jako bardzo często (Rycina 6).
Aktywność ruchowa częściowo blokowana przez odczucia bólowe występuje u 69% kobiet, a u 26% kobiet ból nie ogranicza aktywności ruchowej. U 5% badanych kobiet w grupie kontrolnej ból wyklucza je z aktywności zawodowej (Rycina 7).
Zarówno w grupie badanej i kontrolnej kobiety nie stosowały farmakoterapii uśmierzającej zespoły bólowe kręgosłupa.
Ryc 2. Intensywność bólu oceniana skalą Laitinena- grupa badana.
Ryc.3 Częstotliwość występowania bólu oceniana skalą Laitinena- grupa badana.
Ryc. 4. Aktywność ruchowa oceniana skalą Laitinena- grupa badana.
Ryc 5. Intensywność bólu oceniana skalą Laitinena- grupa kontrolna.
Ryc.6 Częstotliwość występowania bólu oceniana skalą Laitinena- grupa kontrolna.
Ryc. 7. Aktywność ruchowa oceniana skalą Laitinena- grupa kontrolna.
Na podstawie analizy uzyskanych wyników badań można stwierdzić, że cechą różnicującą badane kobiety była tylko intensywność odczucia bólu. Przed przystąpieniem do terapii bardziej nasilone dolegliwości bólowe odczuwały panie w grupie badanej. Ich odczucia bólowe mieściły się w przedziale od 5 do 10 w skali VAS. Natomiast w grupie kontrolnej od 2 do 9. Po dwóch tygodniach stosowania terapii stwierdzono znaczne, statystycznie istotne, zmniejszenie się dolegliwości bólowych kręgosłupa w grupie badanej przy braku różnicy w grupie kontrolnej. Po miesiącu stosowania terapii zaobserwowano dalsze, statystycznie istotne, zmniejszenie się dolegliwości bólowych w grupie badanej a w grupie kontrolnej, statystycznie istotne zwiększenie bólu. Temperatura powierzchowna tułowia kobiet z grupy badanej i kontrolnej nie różniły się w żadnym badaniu. (Tab.2 i 3).
Tab. 2. Wartości odczuć bólowych i pomiarów termowizyjnych ; porównanie różnic
zmiennych w badanych grupach za pomocą testu U Manna-Whitney’a. Descriptive statistics and comparison of different variables in the study group and the control test using Mann- Whitney U .
Experimental group (n = 17) Control group (n = 20)
Median Minimum Maximum 1st quarter 3rd quarter Median Minimum Maximum 1st quarter 3rd quarterMann– Whitney U test p values
Visual Analogue Scale
VAS1 9.00 5.00 10.00 8.00 9.00 5.00 2.00 9.00 4.00 6.00 0.00
VAS2 4.00 1.00 6.00 2.00 5.00 5.00 3.00 9.00 4.00 6.50 0.01
VAS3 1.00 0.00 6.00 1.00 2.00 6.00 4.00 9.00 4.50 7.00 0.00
Skin surface temperature
ST1 32.40 30.8 34.6 31.6 33.20 33.05 30.80 34.90 32.40 33.50 0.15
ST2 32.90 30.8 34.9 32.4 33.40 32.50 31.30 34.90 32.40 33.20 0.46
ST3 32.90 30.8 34.9 32.4 33.00 32.50 30.80 34.90 31.90 32.90 0.16
Wytłuszczonym drukiem oznaczono poziom istotności p<0,05
Tab. 3 Wartości współczynnika p testu kolejności par Wilcoxona. P -values Wilcoxon matched pairs test for intragroup comparisons of changes.
Porównywane pary parametrów Grupa badana /N17/ Grupa kontrolna /N20/
Współczynnik p
VAS 1 &VAS 2 0,000 0,067
VAS 2 & VAS 3 0,000 0,014
VAS 1 & VAS 3 0,000 0,006
T1ŚR & T1ŚR 2 0,276 0,468
T2ŚR & T3ŚR 0, 276 0,141
T1ŚR & T3ŚR 0,276 0,245
Wytłuszczonym drukiem oznaczono poziom istotności p<0,05 Dyskusja
Poszukując możliwości zmniejszenia dolegliwości bólowych u kobiet w ciąży
zwrócono uwagę na metodę Kinesiology Taping. Metodę często stosowaną u sportowców w terapii zmian przeciążeniowych tkanek miękkich, urazów oraz w przypadkach dolegliwości
Grupa badana /N17/ Grupa kontrolna /N20/ Test U Manna
Withney’a
Zmienna Mediana Min Maks Dolny Kwartyl Górny Kwartyl Mediana Min Maks Dolny Kwartyl Górny Kwartyl Z p
VAS
VAS1 8,00 4,00 10,00 6,00 8,00 5,00 2,00 10,00 3,50 7,00 2,605 0,009 VAS2 4,00 1,00 5,00 2,00 5,00 6,00 2,00 10,00 4,00 7,50 -3,260 0,001 VAS3 1,00 0,00 5,00 1,00 2,00 6,00 2,00 9,00 5,00 8,00 -4,876 0,000
bólowych o różnej etiologii. Wykazano korzystny wpływ plastrowania dynamicznego u pacjentów z dolegliwościami bólowymi odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa [9-11].
Przeciwbólowe działanie metody Kinesiology Taping tłumaczone jest jako efekt zwiększenia przestrzeni między skórą, powięzią i mięśniami. Stwierdzono, że przestrzeń między warstwą brodawkową skóry właściwej a powięzią zewnętrzną otaczającą mięsień zwiększa się o około 10 mikronów. Dzięki temu w obszarze plastrowania dochodzi do poprawy przepływu krwi i limfy. Poprawa krążenia limfy zmniejsza ucisk na receptory bólowe i tarcie pomiędzy tkankami co w konsekwencji doprowadza do regresji odczuć
bólowych. Założenie to szczególnie odnosi się do aplikacji mięśniowych, gdzie obserwuje się charakterystyczne marszczenie plastra [12,16-19]. Ponadto teoria dotycząca działania
fizjologicznego i efektywności metody Kinesiology Taping zakłada, że w wyniku plastrowania dochodzi do pobudzania mechanoreceptorów znajdujących się w skórze właściwej zwłaszcza komórek Merkla. Reagują one na dłużej trwające uczucie ucisku lub naciągnięcia skóry, co może wpływać na aktywizowanie mechanoreceptorów skórnych.
Łąkotki dotykowe – ciałka Merkla reagują bowiem na niewielkie odkształcenia skóry wykrywając delikatny dotyk [12, 16-17 , 20].
Teoretyczne wyjaśnienie mechanizmu oddziaływania metody Kinesiology Taping pozwoliło na przypuszczenie, że będzie to metoda skuteczna również w terapii dolegliwości bólowych u kobiet w ciąży. Choć przyczyn dolegliwości bólowych okolicy lędźwiowo - krzyżowej kręgosłupa u kobiet w ciąży jest wiele to wydaje się, że istotną jest zmiana
przestrzennego położenia kręgosłupa wynikająca z przyrostu masy ciała, przemieszczenia się środka ciężkości ciała ku przodowi i rozluźnienia struktur miękkich około kręgosłupowych.
Powiększenie kąta przodopochylenia miednicy i lordozy lędźwiowej doprowadza zaburzenia napięć mięśniowych. Dochodzi do wzrostu napięcia mięśni prostowników grzbietu okolicy lędźwiowej i uruchomienia całego łańcucha przyczynowo-skutkowego wywołującego dolegliwości bólowe.
Uwzględniając teorię oddziaływania metody Kinesiology Taping założono, że obraz termografii pozwoli na obserwacje zmiany ukrwienia związaną z fizjologiczną reakcją tkanek miękkich w badanym obszarze plastrowania. Powierzchowna temperatura ciała jest ściśle związana z charakterem podskórnego przepływu krwi i procesami metabolicznymi tkanek, a promieniowane podczerwone które jest oddawane może obrazować zwiększony lub
zmniejszony przepływ krwi w danym obszarze [12, 16-19].
Badania własne nie wykazały jednak istotnie statystycznych różnic we wzroście temperatury powierzchownej ciała w okolicy lędźwiowo-krzyżowej na każdym z trzech etapów eksperymentu. Brak widocznych zmian w obrazie termowizyjnym dotyczących pracy naczyń krwionośnych pod plastrem wykazali również Ptak i wsp. [21], oceniając wpływ aplikacji mięśniowej Kinesiology Taping na zmianę rozkładu temperatury okolicy mięśnia prostego brzucha. Stwierdzono równomierny poziom ciepłoty ciała utrzymujący się zarówno przed, w czasie i po pięciu dniach od aplikacji plastra po obu stronach mięśnia prostego brzucha. Podobnie Racheniuk i wsp.[22] uzyskali wyniki zbliżone do wcześniejszej grupy badaczy. Eksperyment badaczy oceniał zmianę temperatury ciała w okolicy lędźwiowo- krzyżowej kręgosłupa po zastosowaniu aplikacji mięśniowej typu Y. Nie odnotowano istotnych statystycznie różnic po upływie godziny, a także po 24 godzinach w obszarach pomiarowych, pokrywających się z przebiegiem plastra. Zaobserwowano natomiast wzrost temperatury ciała po 24 godzinach w obszarze pomiędzy zaaplikowanymi plastrami.
Na podstawie uzyskanych wyników badań własnych i cytowanych autorów trudno jest jednoznacznie potwierdzić założenia teoretyczne stosowanej metody terapeutycznej
dotyczącej poprawy krążenia krwi i chłonki w obszarze aplikacji plastra. Nie można
zaprzeczyć istnienia tego mechanizmu z powodu specyfiki materiału z jakiego zrobiony jest plaster. Taśmy służące do plastrowania dynamicznego wykonane są z wysokiej jakości bawełny pokrytej warstwą hipoalergicznego kleju akrylowego. Swoimi parametrami zbliżona jest do właściwości skóry człowieka pod trzema względami: grubości, ciężaru i
rozciągliwości 130-140% wartości spoczynkowej taśmy [12, 17, 23-24]. Charakterystyczne nałożenie kleju akrylowego według krzywej sinusoidalnej wzdłuż jej osi długiej umożliwia normalną respirację skóry. Właściwe oddychanie skóry zapobiega jej miejscowemu, powierzchownemu przegrzaniu a tym samym zastosowana metoda badawcza nie wykazała poprawy krążenia powierzchownego. Poprawa krążenia może istnieć w obrębie tkanek głębiej leżących czego termowizja może nie wykazać.
Skuteczność metody wykazano poprzez analizę stopnia nasilenia dolegliwości bólowych. W czasie trwania eksperymentu zaobserwowano stałą tendencję zmniejszania dolegliwości bólowych mimo rozwijającego się płodu, czyli dalszej zmiany przestrzennego ustawienia kręgosłupa. Można przypuszczać, że mimo zwiększonego napięcia mięśni prostowników grzbietu odcinka lędźwiowego kręgosłupa zwiększenie przestrzeni miedzy skórą a powięzią i mięśniami zmniejszają sygnalizacje nocycepcyjną. Celem potwierdzenia tego przypuszczenia wydaje się konieczne kontynuowanie badań w których zastosuje się
plastrowanie w formie placebo. Badania własne obejmowały pacjentki będące uczestniczkami Szkoły Rodzenia. Na zajęciach kobiety kontaktowały się ze sobą, wymieniały doświadczenia co skłania do przypuszczenia, że stosowana dodatkowa forma oddziaływania, metoda znana i modna, mogła być czynnikiem silnego oddziaływania psychicznego. Czynnik psychiczny w walce z bólem jest bardzo istotny. Wiara w skuteczność metody mogła być czynnikiem przynoszącym ulgę w odczuwaniu bólu. Z uwagi jednak na bardzo ograniczone możliwości stosowania terapii przeciwbólowej u kobiet w ciąży wydaje się, że potwierdzone w badaniach własnych zmniejszenie stopnia nasilenia bólu w okolicy plastrowania pozwala na stosowanie metody. Metody nieinwazyjnej, bezpiecznej dzięki której możliwe będzie przywrócenie prawidłowego i aktywnego funkcjonowania kobiet.
Celem wyjaśnienia mechanizmu skuteczności metody Kinesiology Taping należy przeprowadzić dodatkowe badania z uwzględnieniem innych technik wykorzystywanych w metodzie Kinesiology Tapingu, takich jak I lub Y z I. Ponadto sugerowano by wykorzystanie metody elektromiografii powierzchniowej co pozwoliło by na ocenę aktywności mięśni prostowników grzbietu odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Do analizy problemu zmienności w ukształtowaniu krzywizn kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej oraz czołowej stosowne wydaje się użycie metody fotogrametrycznej. poruszone zagadnienia stanowić będą dalszy przedmiot badań.
Wnioski
1. Metoda Kinesiology Taping jest metodą skuteczną w zmniejszaniu stopnia nasilenia dolegliwości bólowych u kobiet w ciąży.
2. Plastrowanie okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa nie zmieniło rozkładu temperatury powierzchownej ciała.
3. Sugerowano by dalsze badania dotyczące wyjaśnienia mechanizmów wpływających na efektywność terapii.
Piśmiennictwo:
1.Sipko T, Grygier D, Barczyk K, [ i wsp.].The occurrence of strain symptoms in the
lumbosacral region and pelvis during pregnancy and after childbirth. J Manipulative Physiol Ther. 2010, 33 (5), 370-377.
2.Olsson Ch, Nilsson-Wikmar L. Health-related quality of life and physicial ability among pregnant women with and without back pain in late pregnancy. Acta Obstt Gynecol Scand.
2004, 85, 51-57.
3.Ostgaard HC, Zetherstrom G, Roos- Hannson E. Back pain in relations to pregnancy:
a 6 year follow up. Spine. 1997, 22, 2945-50.
4. Wang SM, Dezinno P, Maranets I, [i wsp.]. Low back pain during pregnancy: Prevalence, risk factors and outcomes. Obstet Gynecol. 2004, 104 (1), 65-70.
5. Opala-Berdzik A, Chmielewska D, Piecha M, [i wsp.]. Ból odcinka lędźwiowego kręgosłupa u kobiet w ciąży. Rehabilitacja. 2013, 3, 30-34.
6.Tlapakova E, Jelen K, Minarikova M. The relationship between pelvice inclination, exercise and low back pain (LPB) during pregnancy. Acta Univ Palacki Olomuc Gymn.
2011, 41 (3),15-21.
7.Opala-Berdzik A, Bacik B, Cieślińska-Świder J, [i wsp.]. The influence of pregnancy on the location of the center of gravity in standing position. J Hum Kinet. 2010, 26, 5-11.
8.Vollestad NK, Torjesten PA, Robinson HS. Association between serum levels of relaxine and responsen to the active straight leg raise test in pregnancy. Man Ther. 2012, 17 (3), 225-230.
9.Mikołajczyk E, Jankowicz-Szymańska A, Janusz M, [i wsp.]. Wpływ tradycyjnej fizjoterapii oraz metody Medical Taping na dolegliwości bólowe i stopień dysfunkcji pacjentów z zespołem bólowym odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa. Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie.
2012, 2, 223-237.
10.Hałas I. Zastosowanie metody Kinesiology Taping w redukcji bólów kompleksu lędźwiowo-krzyżowego u kobiet w ciąży i profilaktyce nawałów mlecznych. Praktyczna Fizjoterapia i Rehabilitacja.2013, 41, 28-31.
11.Chobot A. Kinesiology-Taping- nowy sposób uśmierzania bólu kręgosłupa?. Ból. 2013, 14 (2),14-17.
12. Kase K, Wallis J, Kase T. Clinical Therapeutic Applications of the Kinesio Taping Method 2nd Edition, Tokyo, Japan ,2003.
13. Bojczuk T, Przysada G, Strzępek Ł. Wpływ ćwiczeń leczniczych na wskaźniki jakości życia u pacjentów z bólem dolnego odcinka kręgosłupa. Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego. 2010, 1, 66-72.
14. Mostafavifar M, Wertz J, Borchers JA. A systematic review of the effectiveness of kinesio taping for musculoskeletal injury. Phys Sports med. 2012; 40 (4): 33.
15. Jakubowska T, Peszyński-Drews C, Więcek B. The standarization in thermographic examination for clinical applications on example of Thermographic Laboratory of Laser Diagnostics and Therapy Centre of the Technical University in Łódź. Acta Bio-Optica et Informatica Medica. 2006, 12, 81-84.
16. Hałas I. Kinesiology Taping K-Active Europe, The training materials basic and developing course, Physiotherapy and physiopractice, 2008
17. Yoshida A, Kahanov L. The effect of Kinesio Taping on lower trunk range of motions.
Red Sports Med. 2007, 15, 103-112.
18. Śliwiński Z. Charakterystyka materiału stosowanego w metodzie dynamicznego plastrowania w : Śliwiński Z. Krajczy M. Dynamiczne plastrowanie. Podręcznik Kinesiology Taping. Wrocław, 2014 : 79-80.
19. Śliwiński Z. Wprowadzenie do metody dynamicznego plastrowania w : Śliwiński Z.
Krajczy M. Dynamiczne plastrowanie. Podręcznik Kinesiology Taping. Wrocław, 2014 : 47- 60.
20. Kucharzewski M. Komórki Merkla. Wprowadzenie do metody dynamicznego
plastrowania w : Śliwiński Z. Krajczy M. Dynamiczne plastorwanie. Podręcznik Kinesiology Taping. Wrocław, 2014: 67.
21. Ptak A, Konieczny G, Dębiec-Bąk A, [i wsp.].The influence of kinesiology taping on the temperature distribution within the rectus abdominis muscle area - preliminary report. Acta Bio-Optica et Informatica Medica. 2011, 17 , 191-193.
22. Racheniuk H, Szczegielniak J, Bogacz K, [ i wsp].Assessment of thermal effects of Kinesiology tape application. Fizjoterapia Polska. 2008, 8 (4), 310-316.
23. Nitto Denko 12 listopad 2012 na : http://www.nitto.com/
24. Kinesio Tex 10 maj 2005 na: http://www.kinesio-tape.com/
25. Beyza EA, E Ozcan E, Ketenci A, [ i wsp.].The effectivenss of pregnancy rehabilitation:
effects on low back pain and calf cramps during pregnancy and pregnancy outcome. Nobel Medicus Journal. 2010, 7 (2), 67-74.
26.Richards E, Kessel G, Virgara R, [ i wsp.]. Does antenatal physical therapy for pregnant women with low back pain or pelvis pain improve functional outcome? A systematic review.
Acta Obstet Gynecol Scand . 2012, 51,1038-1045.
27.Gjestland K, Bo K, Owe K, [ i wsp.].Do pregnant women follow exercise guidelines?
Prevalence data among 3482 women, and prediciton of low-back pain, pelvic girdle pain and depression. Br J Sports Med . 2013,47,515-520.
28.Varmani E, Mittal R, Weeks A. Pelvic Girdle Pain and Low Back Pain in Pregnancy: a Review. Pain Practice. 2010, 10 (1), 60-71.
29.Howell E. Pregnancy- related symphysis pubis dysfunction management and postpartum rehabilitation: two case reports. Journal of the Canadian Chiropractic Association. 2012, 56 (2), 102-111.
30. Fujimasa I. Standarization of technique for thermal imaging testing: The current situation.
Part 1Basic Information. Biomed Thermol.1995, 15, 63-68.
31. Williams S, Whatman C, Hume PA, Sheerin K. Kinesio taping in treatment and
prevention of sports injuries: a meta-analysis of the evidence for its effectiveness. Sports Med.
2012; 42 (2): 153
32. Fast A, Shapiro D, Ducommun EJ. Low back pain in pregnancy. Spine ,1987, 12, 368-71.
33. Huang CY, Hsieh TH, Lu SC, Su FC. Effect of the Kinesio tape to muscle activity and vertical jump performance in healthy inactive people. Biomed Eng Online. 2011; 10 (1): 70 34. Slupik A, Dwornik M, Bialoszewski D, Zych E. Effect of Kinesio Taping on bioelectrical activity of vastus medialis muscle. Preliminary report. Orthop Traumatol Rehabil. 2007; 9 (6):
644.
35. Bassett K, Lingman SA, Ellis RF. The use and treatment efficacy of kineaesthetic Taping for musculoskeletal conditions: a systematic review. New Zeland Journal of Physiotherapy.
2010,38, 56-62.
36. Vercelli S, Sartorio F, Foti C, Colletto L, Vilton D, Ronconi G et al. Immediate effects of kinesiotaping on quadriceps muscle strength: a single-blind, placebo-controlled crossover trial. Clin J Sport Med. 2012; 22 (4): 319.
37. Wong OM, Cheung RT, Li RC. Isokinetic knee function in healthy subjects with and without Kinesio taping. Phys Ther Sport. 2012; 13 (4): 255.
38. Kołodziej K, Kwolek A, Rusek W, [ i wsp.]. Korelacja wskaźnika symetryczności obciążenia kończyn dolnych i nasilenia bólu u pacjentów z zespołem bólowym kręgosłupa lędźwiowo- krzyżowego rehabilitowanych szpitalnie. Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego. 2005,3, 234-236.
39. Chudecka M, Lubkowska A. Termowizyjna ocena zmian temperatury powierzchni ciała koszykarzy po treningu. Acta Bio- Optica et Informatica Medica. 2011, 17, 271-274.
40. Zalewski P, Pawlak J, Klawe J, [i wsp.]. Termowizyjna analiza zmian temperatury
powierzchni skóry po zabiegu sauny suchej u osób zdrowych. Acta Bio-Optica et Informatica Medica, 2011, 17 (1), 36-43.
41. Awrejcewicz J, Zagrodny B. Wpływ symetrii ćwiczeń na rozkład temperatury górnej części ciała. Acta Bio-Optica et Informatica Medica. 2011, 17, 189-190.
42. Fiodorenko-Dumas Ż, Paprocka-Borowicz M, Dumas I. The analysis of surface skin temperature in patients with chronic ischemia of lower limbs. Acta Bio-Optica et Informatica Medica. 2012, 18, 177-181.
43. Konieczny G, Soroko M, Ptak A, [i wsp.]. The changes of the superficial body
temperature after short-term application and removal of elastic tape used in kinesiotaping.
Acta Bio-Optica et Informatica Medica. 2012, 18, 182-185.
