Czesław BORYS
NOWE KONSTRUKCJE WAGONÓW OSOBOWYCH NA PRĘDKOŚĆ V = 200 km/h OPRACOWANE W OBRPS W LATACH 90.
Streszczenie. W okresie lat 93 do 97 zostały opracowane w OBRPS konstrukcje wa
gonów osobow ych typu 150A. 152A i 154A oraz wagonu sypialnego typu 305A.
W agony te przeznaczone są do ruchu międzynarodow ego z prędkością do V = 200 km /h i spełniają w ym agania K art UIC 567 i UIC 567-2 dla w agonów typu Z 1 .
N E W D E S IG N O F P A S S E N G E R C O A C H E S F O R SPEED UP TO
V - 200 k m /h W H IC H W E R E W O R K E D O U T IN TH E R A IL V E H IC L E S R E S E A R C H A N D D E V E L O P M E N T C E N T E R D U R IN G T H E N IN E T IE T H Y EA R S
Summary. During the years 1993 through 1997 in the Rail Vehicles Research and D evelopm ent Center the designs o f passenger coaches. Types 150A, 152A and 154A and o f a sleeping coach, type 305A were worked out.
T hose coaches are intended for international traffic at speed up to 200 km/h. They m eet the requirem ents o f the UIC 567 and UIC 567-2 Leaflets for the Type Z1 coaches.
1. WSTĘP
N a początku lat 70. w oparciu o nowo powstałe wym agania Kart UIC 567 i 567-2 dla w a
gonów typu Z2 do prędkości 160 km/h oraz typu Z1 do prędkości 200 km/h w krajach Euro
py Zachodniej przygotow ano i rozwinięto produkcję wagonów nowej generacji o długości pudła ze zderzakam i 26,4 m o podwyższonym i wysokim komforcie podróżowania.
Rów nież w ośrodku Badawczo-Rozw ojowym Pojazdów Szynowych - Poznań przy akcep
tacji ów czesnej DG PKP w drugiej połowie lat 70. opracowano założenia, a następnie kon
strukcję w agonów osobow ych nowej generacji typu 127A, a spełniających w ym agania Karty
’ O śro d e k B a d a w c z o -R o z w o jo w y P o ja z d ó w S zy n o w y c h - Poznań.
40 Cz. Borys
strukcję w agonów osobow ych nowej generacji typu 127A, a spełniających w ym agania Karty UIC 567-2 dla w agonów typu Z2, o podw yższonym kom forcie podróżow ania z prędkością do 160 km/h.
D w a prototypy w agonu 127A zostały zbudow ane w PAFA W A G -u w latach 1979-80 i na
stępnie przeszły z w ynikiem pozytyw nym pełne badania stanow iskow e w O BR PS oraz ru
chow e na liniach PKP.
W yżej w ym ienione wagony 127A były m.in. w yposażone w ogrzew anie nawiewne, które
go zespoły zaprojektow ane zostały przez konstruktorów OBRPS.
Ze w zględu jed n ak na postępujący w przem yśle krajow ym na początku lat 80. kryzys go
spodarczy produkcja tych w agonów nie została rozwinięta.
Z ebrane dośw iadczenia i pozytywne wyniki badań, uzyskane przy opracow yw aniu kon
strukcji w agonu typu 127A oraz jego budowie, pozw oliły na opracowanie w połow ie lat 80.
w spólnie przez O B R PS i Zakłady HCP (obecnie H.Cegielski - Fabryka Pojazdów Szynow ych) dokum entacji konstrukcyjnej:
- w agonów kuszetek typu 134A,
- w agonów pasażerskich typu 136A kl.2 i 139A k l.l,
zgodnych z w ym aganiam i Karty UIC 567-2 dla w agonów typu Z2.
W agony tych trzech typów m ają pudła w zorow ane na wagonie 127A i są w yposażone w o - grzew anie naw iew ne, którego konstrukcja oparta je st na rozw iązaniach ogrzew ania w w ago
nie 127A. Jest to ogrzew anie dw ukanałow e z nagrzew nicą elektryczno-parow ą lub tylko elek
tryczną, z w ylotam i pow ietrza pod oknem oraz pod siedzeniam i. Sterow anie tem peratury na
w iew anego pow ietrza odbyw a się autom atycznie w zależności od tem peratury nastawionej przez pasażerów , a pobór pow ietrza z zew nątrz w agonu lub z w nętrza je st sterowany rów nież autom atycznie.
N a początku lat 90. zostało zgłoszone ze strony PKP zapotrzebowanie na w agony na pręd
kość V = 200 km /h w yposażone m.in. w klim atyzację i spełniające w ym agania Karty UIC 567-2 dla w agonów Z ł. W związku z tym O BRPS, w ramach realizacji wniosków celowych, finansow anych częściow o z funduszy K om itetu Badań N aukow ych, opracował dokum entację konstrukcyjną w agonu pasażerskiego bezprzedziałow ego typu 150A i w ózka dla tego wagonu typu 11 A N a na prędkość 200 km /h oraz rozpoczął opracow yw anie dokum entacji konstrukcyj
nej w agonu sypialnego typu 305A rów nież na prędkość 200 km/h.
W oparciu o tę dokum entację został zbudow any przez PAFAW AG w latach 1995-96 proto
typ w agonu 150A. Badania stanow iskow e i ruchowe tego wagonu zostały w ykonane przez O B R PS i C N TK , W arszawa z wynikiem pozytywnym i wagon został zakw alifikow any do przeprow adzenia eksploatacji nadzorowanej na liniach PKP.
Ze w zględu jed n ak na to, że w latach 96-97 zostały przez DG PKP podjęte decyzje o po
dziale rynku zam ów ień w przem yśle krajow ym , w w yniku czego PKP będzie składało za
m ów ienia na pojazdy szynow e trakcyjne w Pafaw ag-Adtranz, a na wagony typu osobow ego w H .C egielski, seryjna produkcja dalszych odm ian w agonów pasażerskich typu Z1 z klim atyza
cją, ja k 152A i 154A, oraz rów nież w agonu sypialnego była, je st i będzie realizow ana w H .C egielski - F.P.Sz.
2. K R Ó TK A C H A R A K TER Y STY K A I OPIS W AGONU TYPU 150A kl.2
W agon pod w zględem w yposażenia i wym iarów spełnia w ym agania przepisów RIC i K art UIC 567-2, UIC 567 i przynależnych dla w agonów typu Z l, ja k rów nież w ym agania klim a
tyczne w g Karty UIC 553 w zakresie tem peratur od -30°C do +40°. W yposażony je st w w ózki nowej konstrukcji typu 1 lA N a, których dokum entację wykonał OBRPS.
N ajw ażniejsze param etry techniczne wagonu są następujące:
długość w agonu ze zd erzakam i 26 400 mm,
w ysokość w agonu od główki sz y n y 4 050 mm,
szerokość w agonu 2 825 mm,
m asa w łasna w agonu w stanie słu żb o w y m ...47 t, ilość dużych przędz, pasażerskich...2 , ilość m iejsc siedzących... 80, system h a m u lc a ... Oerlikon, h a m u le c ... tarczow y-OBRPS, szynowy-BSl, układ p rzeciw poślizgow y...elektroniczny firmy M annesm ann-Rexroth, w ó z k i... typu 11 ANa, drzwi w ejściow e b oczne... odskokow o-przesuw ne firmy IFE (Austria), drzwi w ścianach czołow ych... dwuskrzydłowe suwane ze w spom aganiem otwierania i zam ykania firmy IFE (Austria), rodzaje o k ie n ... stałe i z uchylną górną częścią o prześwitach 800 i 1400 mm, przedziały sanitarne (dw a)...WC o obiegu zam kniętym firmy A .Friedm ann, klim atyzacja w n ętrz a... system jednokanałow y firmy A .Friedm ann, nagrzew nica p o w ietrz a... elektryczna, zasilanie w energię elektryczną przetwornica statyczna w ielonapięciowa, bateria ak u m u lato ró w ...500 Ah, 24 V, ośw ietlenie podstaw ow e i oszczędnościow e... świetlówkowe.
W agon typu 150A posiada pudło stalowe samonośne, konstrukcji całkow icie spawanej, spełniające w szystkie obow iązujące wym agania w ytrzym ałościowe Karty UIC 566.
Podstaw ow e profile nośne pudła w ykonane są ze stali w gatunku 18G2ACu lub 10HA, a poszycie pudła z blachy w gatunku 10HA (ściany i podłoga) i z StoSCuY (blachy dachowe).
W ew nętrzne pow ierzchnie pudła stalowego zabezpieczone są przed korozją farbą epoksy
dow ą oraz m asą głuszącą, tłum iącą drgania „Terophon-123” o grubości 3 do 4 mm.
Izolacja term iczno-akustyczna podłogi, ścian i dachu wykonana je st z m at wełny m ineral
nej na folii alum iniow ej o gęstości objętościowej 60 kg/m 1. W ełna m ineralna spełnia warunki niepalności i przeciw pożarow e zgodne z wymaganiami polskich norm.
Ponadto w izolacji podłogi zastosow ano dw ie warstwy wykładziny dźwiękochłonnej typu 30F-4 o grubości 4 mm.
P oszycie w ew nętrzne ścian bocznych, czołowych, ścian działow ych i częściowo sufitu w y
konane je st ze sklejki oklejonej laminatem typu UNILAM.
W yposażenie w nętrza wagonu oraz rozm ieszczenie foteli je st zgodne z wym aganiam i Kart UIC 567 i UIC 567-2 zał. Ilia.
W agon posiada dw a duże przedziały pasażerskie: jeden dla niepalących, a drugi dla palą
cych. W zdłuż ścian bocznych w przedziałaclt pasażerskich zam ocowane są 2-osobow e indy
w idualne fotele z odchylnym i oparciami.
M iędzy fotelam i je st środkow e przejście przez wagon. N a końcach przedziałów pasażer
skich od strony przedsionków znajdują się regały bagażowe przeznaczone na w alizki pasaże
rów.
N ad oknam i w zdłuż ścian bocznych umieszczone są półki bagażowe, z zam ocowanym i w profilu w zdłużnym tych półek indywidualnymi lampkami do czytania.
42 Cz. Borys
Podłoga przedziałów pasażerskich w yłożona je st m iękką w ykładziną dyw anow ą. N a sufi
cie zam ocow ane są w dw óch szeregach jarzeniów ki i odpowiednio w yprofilow ana część sufi
tu stw arza pośrednie ośw ietlenie przedziału pasażerskiego przez światło odbite od płaskiej części sufitu.
W środkow ej części sufitu w zdłuż osi wzdłużnej w agonu zam ocow ane są głośniki, a na ścianie bocznej trzy nastaw niki ich głośności. Instalacja rozgłoszeniow a w agonu um ożliw ia połączenie się z k olejow ą siecią zew nętrzną w przypadku istnienia odpow iednich urządzeń w lokom otywie.
W agon w yposażony je st w układ klim atyzacji jednokanałow ej (ogrzew anie, chłodzenie, w entylacja) z dogrzew aniem pow ietrza spełniający w ym agania wg Karty UIC 553 w zakresie tem peratur zew nętrznych od -30°C do +40°C, przy czym w zakresie tem peratur od -20°C do - 30°C tem peratura w ew nątrz przedziału pasażerskiego nie będzie niższa od +20°C. U rządzenia klim atyzacyjne (filtr pow ietrza, nagrzew nica elektryczna, parow nik, w entylator i agregat sprę
żarkow y) m ocow ane są do podw ozia wagonu.
R egulacja tem peratury w przedziale pasażerskim odbyw a się autom atycznie i je s t sterow a
na centralnie.
N a każdym końcu w agonu znajduje się przedział ustępow y, w yposażony w zespół toalety WC o obiegu zam kniętym .
Dwa zbiorniki nieczystości układu zam kniętego WC zam ocowane są na podw oziu w agonu w skrajnych je g o częściach, m iędzy wózkiem a czołownicą.
Podstaw ow e elem enty w yposażenia przedziału WC, takie jak: um yw alka, lustro, zasobnik na ręczniki, pojem nik na m ydło w płynie, pojem nik na zużyte ręczniki papierow e, są w kom ponow ane w obudow ę przedziału w ykonaną z poliestru w zm ocnionego w łóknem szklanym .
Dla zasilania urządzeń klim atyzacji, podgrzew ania w ody użytkowej i innych odbiorników energii elektrycznej wagon w yposażony je st w przetw ornicę statyczną w ielonapięciow ą o m o
cy ciągłej w ystarczającej do zasilania w szystkich urządzeń (-5 0 kW).
U kład zasilania w agonu spełnia w ym agania K art UIC 550 i UIC 552.
W agon w yposażony je s t w sam oczynny ham ulec pneum atyczny system u O ER LIK O N , w skład którego wchodzą: ham ulec tarczowy, ham ulec szynowy i ham ulec ręczny śrubow y w spółpracujący z ham ulcem tarczowym .
H am ulec w agonu 150A spełnia w ym agania określone dla w agonów typu Z ł przez Kartę UIC 567-2, ja k rów nież przez Karty IJIC 542, UIC 543, UIC 544-1 i UIC 546.
U kład ham ulcow y w agonu m oże funkcjonow ać w trzech nastaw ieniach, tj. „R IC ” , „R ” lub
„ R + M g ” .
W ózek typu 11 AN a dla w agonu 150A został opracowany w OBRPS. W konstrukcji tego w ózka w ykorzystano dośw iadczenia uzyskane przy prow adzeniu prac konstrukcyjnych i ba
dań w O B R PS w latach 1980-82 przy wózku 11AN. W tym okresie w ykonane zostały i prze
szły badanie ruchow e prototypy w ózka 11AN.
W rozw iązaniu konstrukcyjnym w ózka 11 ANa zastosowano:
- zestaw kołow y (prod.ŻDB B ohum in) wyposażony w koła bezobręczow e <)> 920 w gat.R 7T oraz dw ie tarcze żeliw ne <j> 610 firmy KOVIS. Tym czasowo w celach eksperym entalnych tarcze żeliw ne zastąpiono tarczam i ze stopu Al firmy KNORR,
- m aźnice w yposażono w zespół łożysk NJ+NJP 130x240 GM P64 firmy FŁT Poznań, do których zastosow ano sm ar Shałl Grease 2760B. Łożyska zabezpieczone są rezystoram i o- chronnym i. a przepływ prądu zapewnia urządzenie szczotkowe firmy PROST,
- prow adzenie m aźnicy w ramie wózka za pom ocą w ahacza wyposażonego w przegub gu- m ow o-m etalow y zapewniający korzystne sztywności Cx oraz C y,
- zaw ieszenie w ęzła I st. na sprężynach śrubowych wbudow anych w m echanizm w ahaczo- wy, z tłum ieniem hydraulicznym za pom ocą am ortyzatora firmy KONI,
- zaw ieszenie w ęzła II st. na sprężynach typu flexicoil przystosow anych do jednoczesnej pracy pionow ej, poprzecznej oraz obrotowej, z tłum ieniem hydraulicznym pionow ym , po
przecznym oraz obrotow ym za pom ocą am ortyzatorów firmy KONI. Sprężyny w spom aga
ne są przez stabilizator kołysania (drążek skrętny). Niewielki deficyt siły nawrotncj sprę
żyn. jak i pow staje w przypadku zaistnienia przyśpieszeń poprzecznych przekraczających 0.6 m /s . w yrów nuje specjalny odbijak gumowo-m etalowy o sztyw ności progresywnej.
Belka poprzeczna przykryw ająca sprężyny od góry um ożliw ia zabudow ę w szystkich am or
tyzatorów w obrębie w ózka oraz odizolow anie wózka od pudła grubą w arstw ą gumy, a także zablokow anie zaw ieszenia na czas przechowywania i transportu wózka. Grę po
przeczną zaw ieszenia lim ituje w funkcji krzywizny łuku torowego układ odbijaków typu rolka-krzyw ka,
- ram ę w ózka spaw aną z blach i profili w gat. St.3WD. Skrzynkowe ostojnice łączą dwie rurow e poprzecznice zw iązane podłużnicą centralną o przekroju dwuteow ym ,
- ham ulec tarczow y w ózka stanow ią cztery niezależne m echanizm y zaciskowe (prod.O B R P S) w yposażone w cylindry 10" z wbudowanymi w nie nastaw iaczam i skoku tłoka kom pensującym i całość zużyć tarczy i okładzin. Napełnianie cylindrów za pom ocą dw uobw odow ej sieci umożliwiającej niezależne ham owanie każdym zestaw em kołowym.
Z abezpieczenie przeciw poślizgow e stanowi układ elektroniczny firmy M annesm ann- Rcxroth. Dwa cylindry z tzw. wagonokom pletu przystosowane są do ham ow ania ręcznego przy użyciu cięgieł typu flexball firmy VOFA,
- ham ulec szynow y elektrom agnetyczny zasilany prądem stałym 24 V firm y BSI,
- urządzenie pociągow e w ózka stanowi długi prowadnik 1,7 m m ocowany do ramy wózka poprzez w ielopłytkow y am ortyzator gumow o-m etalowy oraz do pudła poprzez łożysko kulow e SKF nic podlegające smarowaniu.
3. K RÓ TK A C H A R A K TER Y STY K A I OPIS WAGONU TYPU 152A K L.l
W agon pod w zględem w ym iarów spełnia wym agania przepisów RIC i Kart UIC 567-2, IJIC 567 dla w agonów typu Z1 oraz spełnia wym agania pod względem w yposażenia posta
w ione przez PKP.
W agon w yposażony został w wózki z importu typu MD-524.
D okum entacja konstrukcyjna wagonu została opracowana przez OBRPS.
Param etry w ym iarow e pudła wagonu są identyczne jak wagonu 150A i poniżej podano tyl
ko param etry w yposażenia różniące się od podanych w opisie wagonu 150A, a mianowicie:
ilość m iejsc siedzących... 54, w ózki dw uosiow e z ham ulcem tarczowym i szynowym ... typu MD 524, ilość tarcz h am u lco w y c h ... 3 na każdej osi, przedziały sa n ita rn e... WC o układzie zam kniętym firmy EVAC, klim atyzacja w n ętrz a ... system jednokanałow y firmy SAB-W ABCO ,
44 Cz. Borys
zasilanie w energię elektryczną ... przetw ornica statyczna w ielonapięciow a firmy SA B -W A BCO ,
1 - i 2 -osobowe.
fotele
K onstrukcja pudła stalow ego, izolacji cieplnej i dźwiękochłonnej oraz wyłożeń podłogi i ścian czołow ych są podobne, ja k opisano w wagonie 150A.
N ow ym i rozw iązaniam i zastosow anym i po raz pierwszy w w agonach produkcji krajowej są w yłożenia ścian i sufitów w przedziałach pasażerskich oraz zastosow anie drzwi suwanych z napędem do przedziałów pasażerskich.
W yłożenia ścian i sufitów w przedziałach pasażerskich wykonane są z płyt poliw ęglano- wych m etodą term oform ow ania, co um ożliwiło przestrzenne ukształtow anie segm entów w y
łożenia i w yelim inow anie w ykonyw ania osobnego np. futrynek okiennych i szeregu listew kryjących połączenie wyłożeń.
4. K R Ó TK A C H A R A K T E R Y ST Y K A I OPIS W AGONU TYPU 154A kl.2
W agon pod w zględem w ym iarów spełnia wym agania przepisów RIC i Kart UIC 567-2, UIC 567 dla w agonów typu Z1 kl.2 oraz spełnia rów nież w ym agania pod w zględem w yposa
żenia postaw ione przez PKP.
W agon w yposażony został w wózki z im portu typu SCP-300.
D okum entacja konstrukcyjna w agonu została również opracow ana przez OBRPS.
Param etry w ym iarow e pudła wagonu oraz jego w yposażenie są identyczne ja k podane w pkt.3 w agonu 152A kl.l i poniżej podano tylko parametry i w yposażenie różniące się od w a
gonu 152A, a m ianow icie:
ilość m iejsc siedzących... 80, w ózki dw uosiow e z ham ulcem tarczow ym i szynow ym ... typu SGP-300, ilość tarcz h am u lco w y c h ... 3 na każdej osi, fo te le ... 2 -osobowe.
K onstrukcja pudła stalow ego, izolacji cieplnej i dźw iękochłonnej, w yłożeń podłogi oraz w yłożeń ścian w ew nętrznych je st identyczna, ja k opisano w wagonie 152A.
5. K R Ó TK A C H A R A K TER Y STY K A I OPIS W AGONU SYPIA LN EGO TYPU 305A
W agon sypialny typu 305A pod w zględem w yposażenia i w ym iarów będzie spełniał, po
dobnie ja k w agon 150A, w ym agania Kart UIC dla typu Z1 oraz dodatkowo w ym agania Karty UIC 565 dotyczące w agonów sypialnych.
W agon w yposażony je st w w ózki nowej konstrukcji typu 1 1 ANb, które są odm ianą w ózka 11 A Na. stosow anego w w agonie 150A.
W ózek 11 A N b różni się od w ózka 11 A N a rozw iązaniem konstrukcyjnym w ęzła aparatu pociągow ego oraz tym . że posiada na każdej osi trzy tarcze ham ulcowe.
P odstaw ow e w ym iary pudła wagonu oraz w yposażenie wagonu, jak klim atyzacja, urzą
dzenia W C. ham ulec, drzw i, ośw ietlenie podstaw owe itp.. są identyczne ja k w agonu 150A.
Pozostałe param etry techniczne wagonu są następujące:
m asa w łasna w agonu w stanie słu ż b o w y m 51,5 t,
ilość przedziałów sypialnych łą c z n ie ... 10 w tym przedziały:
- z m iejscam i do leżenia (sześć m iejsc)...2
- 1/2 klasy (2 lub 3 m iejsca do spania)...6
- klasy A „kom fort” (1 lub 2 m iejsca do spania)... 2
m aksym alna ilość m iejsc do spania... 34,
całkow ita ilość m iejsc (foteli) do siedzenia w w ag o n ie...34, w ó z k i...typu 1 lA N b, o k n a ... o prześwicie 1000 mm
stałe i z uchylną górną częścią, łączna pojem ność zbiorników instalacji w o d n e j... 1600 1.
W agon sypialny typu 305A będzie posiadał w yposażenie zgodne z wym aganiam i Karty UIC 565-1, dotyczącej w agonów sypialnych, a rozplanowanie wagonu spełnia w ym agania postaw ione przez PKP.
Każdy przedział sypialny przystosowany jest do jazdy dziennej i nocnej. N a czas jazdy dziennej rozłożone są fotele do siedzenia, a na jazdę nocną fotele są składane do skrzyni pod dolnym łóżkiem i w każdym przedziale rozkładane są łóżka w ilości odpowiedniej do klasy przedziałów (patrz ww. parametry techniczne).
W każdym przedziale w narożniku przy oknie zabudow ana je st w specjalnej szafce um y
walka zam ykana odchylną płytą. Umywalki są zasilane zimną i ciepłą wodą.
Podstaw ow ym ośw ietleniem przedziału je st lampa św ietlów kow a z kloszem w suficie. Do
datkowo w suficie zam ocowane są oprawy ośw ietlenia halogenowego. Nad zagłówkam i łóżek um ieszczone są indywidualne lampki do czytania. Okna przedziałów sypialnych posiadają podw ójną roletę - dzienną i nocną.
W agon sypialny posiada ponadto m.in.:
- 1 przedział WC ogólnodostępny,
- 1 przedział WC ogólnodostępny z wydzieloną kabiną z prysznicem ,
- 2 przedziały W C indywidualne przy każdym przedziale sypialnym „kom fort”, z w ydzie
loną kabiną z prysznicem ,
- przedział służbow y dla konwojenta.
W szystkie przedziały WC w wagonie posiadają muszle WC włączone w trzy zam knięte układy WC. N ieczystości z tych układów są odprowadzane do zbiorników podwieszonych do podw ozia wagonu.
6. Z A K O Ń C ZEN IE
W oparciu o wyżej om ów ione rozw iązania konstrukcyjne w agonów typu 150A, 152A, 154A i 305 A w przyszłości m ożna w ykonać dalsze odm iany w agonów pasażerskich przedzia
łowych i bezprzedzialow ych oraz wagonów sypialnych.
Recenzent: Prof.dr hab.inż. Jerzy Madej
Abstract
The first design o f a passenger coach, Type Z l, according to the UIC 567-2 Leaflet for spe
ed up to 200 km /h was worked out in the Rail Vehicles Research and Developm ent Center during the years 1993 and 1994. Thereby used were the experiences gained at designing and m anufacturing o f the Z2 coaches according to the abovem entioned UIC Leaflet.
46 Cz. Borys
O n basis o f that docum entation the prototype o f the 150A passenger coach was m anufactu
red. The serial m anufacture o f further variants o f Type Z i passenger coaches for international traffic at speeds up to V = 200 km /h was started in the Rail Vehicles Factory H .C egielski on basis o f docum entation w hich also was worked out in the Rail Vehicles Research and D eve
lopm ent Center.
