Metody
wprowadzania
form wypowiedzi pisemnych w
klasach VII-VIII.
Teresa Zaforymska
Formy wypowiedzi pisemnych – cel
Edukacja polonistyczna zajmuje dominującą pozycję w kształceniu uczniów, gdyż poziom sprawności językowej wpływa na całą edukację.
Cała praca nad językiem ucznia zmierza do tego, aby potrafił określone treści sformułować w piśmie w sposób:
- ścisły, - trafny,
- uporządkowany składniowo, - poprawny, - spójny.
Formy wypowiedzi pisemnych – cel
typowe środki słownikowe struktury składniowe
poprawne schematy językowe sposób konstruowania różnych form wypowiedzi
W trakcie pisemnego wypowiadania się uczniowie poznają:
Formy wypowiedzi pisemnych – rodzaje
Rozprawka Opowiadanie
Artykuł List
Formy wypowiedzi pisemnych - rodzaje
Rozprawka Opowiadanie
Artykuł List
Formy wypowiedzi pisemnych – opowiadanie
Formułowanie dialogu:
o Zabrał głos…/Zapytał…/Spytał…
o Kontynuował…/Potwierdzał…
o Podtrzymywał
rozmowę…/Odpowiedział…
o Zripostował…/Odrzekł…/Gorzko stwierdził…/Podsumował…
o Skwitował…/Gorączkowo szeptał…
o Wykrzyknął ze zdumieniem…/
Krzyknął rozpaczliwie…/Błagalnie zawołał…/Grzecznie zapytał…
o Nie mógł się powstrzymać…/
Wrzeszczał…Wykrztusił…/Wydusił z siebie…/Odburknął…/Podniósł
głos…
o Zapytał zirytowanym głosem…/
Wyjąkał…/Dodał stanowczo…/
Wtrącił…/Dopytał się…/Dopytywał się…/Wyraził wątpliwość/opinię…
o Sądzi…/Nie zgadza się…/Popiera…/
Sprzeciwia się…
Formy wypowiedzi pisemnych – opowiadanie
Dynamika tekstu:
o Wtem…/Raptem…/Nagle….
o Znienacka…/Ni stąd, ni zowąd…
o Błyskawicznie…/Momentalnie…
o Natychmiast…/W jednej chwili…
o Z nagła…/Niespodziewanie…
o Nieoczekiwanie…/Gwałtownie…
Formy wypowiedzi pisemnych – opowiadanie
Akcja opowiadania:
o Miejsce akcji:
w, obok, przy, nad, za, nieopodal
o Czas wydarzeń:
dawno temu; niegdyś; przed laty;
niedawno; wczoraj; pewnego dnia;
w przeddzień; nazajutrz; jutro; gdy padał śnieg; podczas jesiennego popołudnia; w południe; pod koniec dnia; o świcie; rankiem;
skoro świt, o brzasku; w nocy;
nocą; po zmroku; gdy zapadł zmrok; o zachodzie słońca;
w godzinę duchów; nad ranem;
o Następstwa czasowe:
wpierw, najpierw, na początku;
później; następnie; potem; kolejno;
z kolei; zarazem; zaraz; wtem;
nagle; natychmiast; w chwilę później; niespodziewanie; lada moment; w ułamku sekundy;
godzinę później; za kwadrans, w ciągu tygodnia; wkrótce po;
od chwili gdy;
Formy wypowiedzi pisemnych – opowiadanie
Zakończenie:
o Wiele mnie ta przygoda nauczyła…
o Dzięki temu zdarzeniu…/
Wydarzenie to…
o Moja przygoda była…
o Chciałbym, aby ta historia…/Mam nadzieję, że ten przypadek…
o Pragnąłbym przeżyć to jeszcze raz…
o I ja tam byłem…/I żyli długo, i szczęśliwie…
o Wszystko dobrze się skończyło…
o Sprawiedliwości stało się zadość…
Formy wypowiedzi pisemnych – opowiadanie
Metody nauczania – lapbook
Formy wypowiedzi pisemnych – opowiadanie
Metody nauczania – mapa myśli
Formy wypowiedzi pisemnych – opowiadanie
Metody nauczania – sketchnoting
Formy wypowiedzi pisemnych – opowiadanie
Metody nauczania – sketchnoting
Formy wypowiedzi pisemnych – opowiadanie
Metody nauczania – scenariusz lekcji - „Opowiedz nam historię…”.
Nauczyciel wyjaśnia, jak wygląda ta forma wypowiedzi i czemu służy. Zwraca uwagę na pojęcia: jednowątkowość fabuły, narracja, opisy i dialogi.
Uczniowie zostają podzieleni na grupy i zapoznają się z tekstem opowiadania.
Uczniowie mają za zadanie określić typ narracji, scharakteryzować głównych bohaterów, określić czas i miejsce akcji, stworzyć ramowy plan opowiadania.
Na koniec uczniowie prezentują efekty pracy w formie krótkiej notatki.
Formy wypowiedzi pisemnych – opowiadanie
Metody nauczania – scenariusz lekcji - „Opowiedz nam historię…”.
Napisz opowiadanie o spotkaniu Ebenezera Scrooge’a z bohaterami innego utworu literackiego, w czasie którego bohater „Opowieści wigilijnej” przedstawi najbardziej znaczące wydarzenie w swoim życiu.
„Pewnego razu Ebenezer po skończonej pracy wrócił do domu. Zaczął się zastanawiać, dlaczego inni ludzie podejrzliwie na niego patrzą, nie lubią go. Scrooge nie umiał znaleźć odpowiedzi na to pytanie, zaczął więc czytać książkę, po czym zasnął. Starcowi przyśnił się tajemniczy lew, duży ładny zamek i krajobraz lasu.
Następny dzień wyglądał zwyczajnie, Scrooge poszedł do pracy, skrupulatnie zaczął przeliczać pieniądze. Gdy wrócił do domu, zrobił sobie owsiankę, którą chciał zjeść przy kominku, ale przeszkodziła mu w tym zjawa zmarłego przyjaciela, który uświadomił go o wizycie 3 duchów: przeszłości teraźniejszości i przyszłości, które rzeczywiście pojawiły się w następnych dniach. Duchy przeniosły Ebenezera do tajemniczej krainy pełnej magii i stworzeń z nieprawdziwego świata.
Starzec zobaczył tam urokliwe miejsca, które mu się przyśniły, zamek położony na szczycie skały i przepiękny nurt rzeki.
Oprócz tego zobaczył tam wiele różnych postaci.
W pewnym momencie duchy przeniosły Scroogea do domu państwa bobrów, by pokazać mu, jak powinno się traktować innych, że należy okazywać szacunek i w trudnych chwilach w miarę możliwości wspierać i pomagać. To bobry pokazały swą gościnność.
Formy wypowiedzi pisemnych – opowiadanie
Metody nauczania – scenariusz lekcji - „Opowiedz nam historię…”.
Dom państwa bobrów był skromny, nie miał żadnych obrazów i książek, a ze ścian zwisało mięso i cebula, znajdowała się tam również spiżarnia i maszyna do szycia. Chatka wyglądem przypominała ul i stała przy rzece.
Po wizycie duchów Ebenezer uświadomił sobie, co robił źle i dlaczego go nikt nie lubił i nie tolerował, dlatego postanowił coś z tym zrobić. Gdy już naprawił swoje życie i zmienił wizerunek w takim stopniu, że większość ludzi zaczęła go lubić, Scrooge zaczął mocno zastanawiać się nad snem.
Po dłuższym rozmyślaniu zaczął wpatrywać się w szafę i uznał, że trzeba kupić nową, ponieważ stara jest zepsuta.
Kupił taką, która miała mnóstwo szuflad, w której pomieści szereg różnych rzeczy, takich jak: ubrania, książki czy rozmaite świeczniki. Mebel posiadał też magiczne lustro i dwoje drzwi. Szafa była duża na tyle, że ledwo zmieściła się w pokoju Scrooga.
Parę dni później Ebenezer otworzył przejście do magicznej krainy zwanej Naranią. Wykorzystał ten świat do poznania wielu intrygujących osób i spędzenia tam czasu, który zawsze marnował w domu, przeznaczając go na przeliczanie pieniędzy.”
