• Nie Znaleziono Wyników

Increase of body mass and risk of hypertension in pregnancy

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Increase of body mass and risk of hypertension in pregnancy"

Copied!
5
0
0

Pełen tekst

(1)

Przyrost masy cia∏a a zagro˝enie wystàpieniem nadciÊnienia w cià˝y

Increase of body mass and risk of hypertension in pregnancy

Estemberg Dorota, Kowalska-Koprek Urszula

1

, Brzozowska Maria

1

, Karowicz-Biliƒska Agata

Klinika Cià˝y Wysokiego Ryzyka i Rehabilitacji Ginekologiczno-Po∏o˝niczej Uniwersytetu Medycznego w ¸odzi

1Klinika Patologii Cià˝y I Katedry Ginekologii i Po∏o˝nictwa Uniwersytetu Medycznego w ¸odzi

Streszczenie

NadciÊnienie t´tnicze w cià˝y jest przyczynà wysokiego ryzyka powik∏aƒ w cià˝y i w trakcie porodu.

U kobiet z podwy˝szonym BMI wyst´puje ono cz´Êciej ni˝ u ci´˝arnych z prawid∏owà masà cia∏a. Etiologia nadciÊnienia w cià˝y ciàgle nie jest jasna a rola czynników Êrodowiskowych nieznana.

Cel: Celem pracy by∏a ocena zale˝noÊci mi´dzy nadmiernà masà cia∏a przed cià˝à a ryzykiem wystàpienia nadciÊnienia podczas cià˝y oraz mi´dzy przyrostem masy cia∏a podczas cià˝y a ryzykiem pojawiania si´ nadciÊnienia.

Materia∏ i metody: Badania przeprowadzono w latach 2005-2007 wÊród 126 kobiet ci´˝arnych hospitalizowanych w Klinice Patologii Cià˝y I Katedry Ginekologii i Po∏o˝nictwa Uniwersytetu Medycznego w ¸odzi.

Badane grupy stanowi∏y 33 ci´˝arne z nadciÊnieniem t´tniczym i prawid∏owà masà cia∏a oraz 35 ci´˝arnych z nadciÊnieniem t´tniczym i nadmiernà masà cia∏a. Grupy porównawcze stanowi∏o 27 ci´˝arnych z prawid∏owà masà cia∏a bez nadciÊnienia i 31 ci´˝arnych z nadmiernà masa cia∏a bez nadciÊnienia. Oceniono mas´ cia∏a przed cià˝à, przyrost masy w cià˝y oraz cz´stoÊç wyst´powania nadciÊnienia t´tniczego.

Wyniki: Ârednie wartoÊci BMI sprzed cià˝y i w cià˝y u ci´˝arnych z prawid∏owà masà cia∏a nie ró˝ni∏y si´ znamien- nie statystycznie w grupie badanych i w grupie porównawczej. U ci´˝arnych z oty∏oÊcià przed cià˝à wykazano cz´stsze wyst´powanie nadciÊnienia w przypadku wy˝szego BMI sprzed cià˝y. Oceniajàc przyrost masy cia∏a w cià˝y u kobiet z prawid∏owym BMI przed cià˝à stwierdzono, ˝e jest on istotnie statystycznie wy˝szy w grupie ci´˝arnych z nadciÊnieniem t´tniczym, w porównaniu z ci´˝arnymi bez nadciÊnienia.

Wnioski: Czynnikiem ryzyka wystàpienia nadciÊnienia w cià˝y dla kobiet z prawid∏owym BMI przed cià˝à jest nad- mierny przyrost masy cia∏a podczas cià˝y. U kobiet oty∏ych przed cià˝à ryzyko wystàpienia nadciÊnienia jest wysok- ie, lecz nie ma korelacji z przyrostem masy cia∏a podczas cià˝y.

S∏owa kluczowe:cià˝a /nadciÊnienie t´tnicze /indeks masy cia∏a /oty∏oÊç /

Adres do korespondencji:

Agata Karowicz-Biliƒska

Klinika Cià˝y Wysokiego Ryzyka i Rehabilitacji Ginekologiczno-Po∏o˝niczej, Uniwersytetu Medycznego w ¸odzi.

94-029 ¸ódê, ul. Wileƒska 37 tel. 0-42-6868380 e-mail: agakar@interia.pl

Otrzymano: 28.06.2008

Zaakceptowano do druku: 11.08.2008

(2)

Wst´p

NadciÊnienie t´tnicze stanowi jednà z wa˝nych przyczyn zwi´kszonego ryzyka powik∏aƒ okresu oko∏oporodowego i noworodkowego. Prawid∏owoÊcià jest cz´stsze wyst´powanie nadciÊnienia u kobiet ci´˝arnych oty∏ych. Brak jest jedno- znacznej odpowiedzi na pytanie, jakie czynniki pe∏nià kluczo- wà rol´ w etiologii nadciÊnienia u oty∏ych kobiet ci´˝arnych.

W przebiegu nadciÊnienia t´tniczego obserwuje si´ cha- rakterystyczne zmiany zachodzàce w naczyniach, Êródb∏onku i ∏o˝ysku [1, 2]. Nieprawid∏owa migracja trofoblastu wewnàtrz naczyƒ macicznych i zaburzenie zast´powania przez nie ko- mórek Êródb∏onka jest wa˝nym elementem nieprawid∏owej przebudowy naczyƒ i powstawania naczyƒ o wysokim oporze przep∏ywu. Naczynia wysokooporowe nie zapewniajà prawi- d∏owego przep∏ywu utlenowanej krwi, co prowadzi do niedo- tlenienia ∏o˝yska. Niedotlenione ∏o˝ysko staje si´ êród∏em wol- nych rodników, co powoduje zapoczàtkowanie nadmiernego uwalniania substancji naczynioaktywnych o dzia∏aniu presyj- nym [3, 4, 5, 6].

W warunkach stresu oksydacyjnego wzrasta ekspresja czynnika Mtd-P (mitochondrial depolarization protein), który powoduje wzrost apoptozy w obr´bie trofoblastu i mo˝e byç jednym ze znaczàcych czynników wywo∏ujàcych nadciÊnienie [7]. Zaobserwowano równie˝ zwiàzek mi´dzy wysokimi st´˝e- niami leptyny u kobiet oty∏ych, syntezà VEGF (vascular endo- thelial growth factor) i wyst´powaniem nadciÊnienia t´tnicze- go w cià˝y [8, 9]. Poszukiwanie czynników Êrodowiskowych mogàcych mieç wp∏yw na wystàpienie nadciÊnienia t´tniczego podczas cià˝y u kobiet do tej pory normotensyjnych mo˝e po- móc w wyodr´bnieniu grupy zagro˝enia.

ObecnoÊç zale˝noÊci mi´dzy masà cia∏a przed cià˝à oraz przyrostem masy w jej czasie, a wyst´powaniem nadciÊnienia t´tniczego wymaga potwierdzenia. Twierdzenie, ˝e gwarancjà prawid∏owej masy noworodka jest du˝y przyrost masy cia∏a kobiety ci´˝arnej, ciàgle pokutujàce w spo∏eczeƒstwie, cz´sto prowadzi do oty∏oÊci w cià˝y.

Dieta wysokot∏uszczowa, wysoka zawartoÊç cukrów pro- stych w po˝ywieniu, produkty o wysokim indeksie glikemicz- nym oraz niedobór produktów zawierajàcych b∏onnik stano- wià tego przyczyn´ [10].

Postanowiono oceniç czy istnieje zale˝noÊç mi´dzy nad- miernà masà cia∏a przed cià˝à a ryzykiem wystàpienia nadci- Ênienia podczas cià˝y oraz mi´dzy przyrostem masy cia∏a pod- czas cià˝y a cz´stoÊcià pojawiania si´ nadciÊnienia.

Materia∏ i metody

Badania przeprowadzono w latach 2005-2007 wÊród 126 kobiet ci´˝arnych mi´dzy 20 a 40 tygodniem cià˝y hospitalizo- wanych w Klinice Patologii Cià˝y I Katedry Ginekologii i Po∏o˝nictwa Uniwersytetu Medycznego w ¸odzi.

Ci´˝arne zosta∏y podzielone na cztery grupy w zale˝noÊci od masy cia∏a oraz uzyskanych wartoÊci ciÊnienia t´tniczego w III trymestrze cià˝y. Za nadciÊnienie przyj´to uzyskanie wartoÊci skurczowego ciÊnienia t´tniczego powy˝ej 130mmHg, a rozkurczowego powy˝ej 90, w co najmniej 3 po- miarach wykonanych w spoczynku. Badane grupy stanowi∏y 33 ci´˝arne z nadciÊnieniem t´tniczym i prawid∏owà masà cia-

∏a oraz 35 ci´˝arnych z nadciÊnieniem t´tniczym i nadmiernà masà cia∏a. Natomiast grupy porównawcze stanowi∏o 27 ci´-

˝arnych z prawid∏owà masà cia∏a bez nadciÊnienia i 31 ci´˝ar- nych z nadmiernà masa cia∏a bez nadciÊnienia. Na podstawie danych z wywiadu poddano analizie mas´ tych ci´˝arnych przed zajÊciem w cià˝e a nast´pnie przyrost masy podczas cià-

˝y. Przyrost masy cia∏a podczas cià˝y kontrolowano co 2 tygo- dnie. Ocenie poddano wyst´powanie korelacji mi´dzy masà cia∏a sprzed cià˝y, przyrostem masy podczas cià˝y a cz´stoÊcià wyst´powania nadciÊnienia t´tniczego podczas cià˝y.

Analiza statystyczna

Uzyskane wyniki opracowano stosujàc program CSS Sta- tistica (Statsoft Inc., Tulsa, OK., USA). W analizie parame- trów wyra˝onych w skali nominalnej zastosowano test chi2. Summary

Hypertension in pregnancy is one of the reasons of high rate of perinatal risk. In case of women with high BMI, the rate of hypertension is higher than in pregnant women with normal BMI. The etiology and the role of the environ- mental factors remain unknown.

Aim: The main aim of the study was to assess the influence of high BMI before pregnancy on the risk of hyperten- sion in pregnancy and body mass gain in pregnancy and the frequency of hypertension.

Material and methods: The study was conducted in 2005-2007 in 126 women treated in High Risk Pregnancy Medical University Lodz. The study group consisted of 33 pregnant women with hypertension and normal weight and 35 hypertensive obese women. Control groups constituted 27 pregnant normal weight and normotensive women and 31 obese normotensive pregnant women. Prepregnancy body mass index, body mass gain in preg- nancy and frequency of hypertension were estimated.

Results: Mean value of BMI before pregnancy and in III trimester of pregnancy in pregnant women with normal BMI did not differ in study and control group. In pregnant obese women the rate of hypertension was higher in case of higher BMI. The body mass gain during pregnancy in normal weight women is higher in the group where hypertension occurs, if compared with normotensive women.

Conclusion: The risk factor of hypertension for normal weight women is a high body mass gain during pregnan- cy. In obese women the risk of hypertension in pregnancy is high but not correlated with body mass gain during pregnancy.

Key words:pregnancy /hypertension /Body Mass Index /obesity /

(3)

W przypadku braku warunków do jego zastosowania spo- wodowanà ma∏à liczebnoÊcià grup u˝yto test dok∏adny Fishe- ra. Dla parametrów ciàg∏ych obliczono wartoÊci Êrednie i od- chylenie standardowe. Porównanie dwóch grup niezale˝nych w przypadku rozk∏adów normalnych wykonano testem t-Stu- denta. W przypadku braku spe∏nienia za∏o˝eƒ o normalnoÊci rozk∏adów, porównanie mi´dzy niezale˝nymi grupami wyko- nano testem Manna-Whitney`a dla prób niezale˝nych. Za poziom istotnoÊci przyj´to p<0,05.

Wyniki

Ocenie poddano Êrednie wartoÊci indeksu masy cia∏a (BMI) wÊród kobiet ci´˝arnych z prawid∏owà masà cia∏a bez nadciÊnienia t´tniczego oraz z podwy˝szonymi wartoÊciami ci- Ênienia. Uzyskane wartoÊci przedstawiono w tabeli I.

Poddajàc ocenie uzyskane Êrednie wartoÊci BMI wÊród ko- biet z prawid∏owà masà cia∏a przed cià˝à oraz w III trymestrze cià˝y w grupie kobiet z normotensjà uzyskano wzrost BMI z 21,3 do 25,2. Ârednie wartoÊci BMI wÊród kobiet z prawid∏o- wà masà cia∏a przed cià˝à oraz w III trymestrze cià˝y w gru- pie kobiet z nadciÊnieniem wzros∏y podobnie jak w grupie ko- biet z prawid∏owymi wartoÊciami ciÊnienia z 20,0 do 25,8. Za- obserwowano wi´c w obydwu grupach podobny Êredni wzrost BMI. Ârednie wartoÊci BMI sprzed cià˝y i w cià˝y u ci´˝ar- nych z prawid∏owà masà cia∏a bez wzgl´du na wartoÊci ciÊnie- nia t´tniczego nie ró˝ni∏y si´ znamiennie statystycznie w gru- pie badanych i w grupie porównawczej.

W grupie kobiet ci´˝arnych z nadmiernà masà cia∏a oce- niono wartoÊç BMI w zale˝noÊci od prawid∏owoÊci ciÊnienia t´tniczego. Uzyskane wartoÊci przedstawiono w tabeli II.

Oceniajàc cz´stoÊç wyst´powania nadciÊnienia w grupie kobiet z nadmiernà masà cia∏a podczas cià˝y stwierdzono ró˝- nice istotne w odniesieniu do wartoÊci BMI sprzed cià˝y oraz jego wzrostu podczas cià˝y. U ci´˝arnych z nadmiernà masà cia∏a przed cià˝à wykazano ró˝nic´ znamiennie statystycznà mi´dzy grupà kobiet z nadciÊnieniem t´tniczym a grupà o pra- wid∏owych wartoÊciach ciÊnienia w odniesieniu do wartoÊci BMI sprzed cià˝y i w cià˝y (p<0,003, p<0,013). U kobiet ci´-

˝arnych z nadciÊnieniem wartoÊci BMI sprzed cià˝y by∏y istot- nie wy˝sze ni˝ w grupie z prawid∏owymi wartoÊciami ciÊnienia t´tniczego.

Równie˝ przyrost masy cia∏a podczas cià˝y by∏ wi´kszy w grupie kobiet oty∏ych z nadciÊnieniem t´tniczym ni˝ w gru- pie z normotensjà. Poddano ocenie dynamik´ przyrostu masy cia∏a w kolejnych tygodniach cià˝y od 20 do 40 u kobiet ci´-

˝arnych z prawid∏owymi wartoÊciami BMI w zale˝noÊci od wartoÊci ciÊnienia t´tniczego, co ilustruje rycina 1.

Tabela I. Ârednia wartoÊç BMI w grupach ci´˝arnych z prawid∏owà masà cia∏a z nadciÊnieniem t´tniczym oraz bez nadciÊnienia.

Tabela II. Ocena Êrednich wartoÊci BMI w grupach ci´˝arnych z nadmiernà masà cia∏a z nadciÊnieniem t´tniczym oraz bez nadciÊnienia.

Tabela III. Ryzyko wystàpienia nadciÊnienia w cià˝y.

Tabela IV. Ryzyko wystàpienia nadciÊnienia t´tniczego u ci´˝arnych z nadmiernà masà cia∏a w zale˝noÊci od masy cia∏a sprzed cià˝y.

(4)

Oceniajàc przyrost masy cia∏a w cià˝y u kobiet z prawid∏o- wym BMI przed cià˝à stwierdzono, ˝e jest on istotnie staty- stycznie wy˝szy w grupie ci´˝arnych z nadciÊnieniem t´tni- czym, w porównaniu z ci´˝arnymi bez nadciÊnienia (p<0,036).

Podobnie poddano ocenie przyrost masy cia∏a w cià˝y u ko- biet z wysokim BMI przed cià˝à w zale˝noÊci od wartoÊci ci- Ênienia t´tniczego w III trymestrze cià˝y. (Rycina 2).

U ci´˝arnych z podwy˝szonym BMI sprzed cià˝y nie stwierdzono ró˝nicy w przyroÊcie masy cia∏a podczas cià˝y, mi´dzy ci´˝arnymi z nadciÊnieniem t´tniczym i bez nadciÊnie- nia. Oceniono ryzyko wystàpienia nadciÊnienia t´tniczego w zale˝noÊci od BMI przed cià˝à, przyrostu BMI w cià˝y, ma- sy cia∏a przed cià˝à i jej przyrostu w cià˝y. Uzyskane wartoÊci przedstawiono w tabeli III.

Na rycinie 3 przedstawiono ocen´ ryzyka wystàpienia nad- ciÊnienia t´tniczego u kobiet ci´˝arnych oty∏ych w odniesieniu do masy ich cia∏a sprzed cià˝y. Z tabeli III i ryciny 3 wynika,

˝e nadmierna masa cia∏a przed cià˝à zwi´ksza w sposób zna- mienny statystycznie ryzyko wystàpienia nadciÊnienia t´tni- czego w cià˝y (p<0,01). Ocenie poddano równie˝ ryzyko wy- stàpienia nadciÊnienia t´tniczego u kobiet z nadmiernà masà cia∏a w odniesieniu do masy cia∏a sprzed cià˝y. (Tabela IV).

Jak wynika z powy˝szej tabeli nadmierna masa cia∏a przed cià˝à zwi´ksza w sposób znamiennie statystyczny ryzyko wy- stàpienia nadciÊnienia t´tniczego w cià˝y. Oceniono równie˝

zale˝noÊç wyst´powania nadciÊnienia t´tniczego w zale˝noÊci od przyrostu masy cia∏a w cià˝y u kobiet z prawid∏owym BMI.

(Rycina 4).

Stwierdzono, ˝e ryzyko wystàpienia nadciÊnienia t´tnicze- go u ci´˝arnych z prawid∏owà masà cia∏a zwi´ksza si´ zna- miennie statystycznie (p<0,036), w zale˝noÊci od przyrostu masy cia∏a w cià˝y. Zwi´kszone ryzyko zaobserwowano przy wzroÊcie masy cia∏a powy˝ej 15 kilogramów w stosunku do masy cia∏a sprzed cià˝y.

Omówienie i dyskusja

Nieprawid∏owa masa cia∏a sprzed cià˝y jest czynnikiem wp∏ywajàcym na wzrost ryzyka wystàpienia powik∏aƒ w cza- sie cià˝y. Obserwacje prowadzone przez Vilamour i wsp. po- twierdzajà, ˝e dla prawid∏owego przebiegu cià˝y korzystne jest uzyskanie prawid∏owej masy cia∏a przed cià˝à, co pozwala na obni˝enie ryzyka powik∏aƒ oko∏oporodowych [11].

Na rol´ prawid∏owej masy cia∏a sprzed cià˝y w dalszym jej przebiegu wskazuje równie˝ Doherty i wsp. podkreÊlajàc wzrost ryzyka wystàpienia nie tylko nadciÊnienia, ale i innych powik∏aƒ cià˝y w∏àcznie z zahamowaniem wewnàtrzmacicz- nego wzrastania p∏odu [12].

Poddajàc ocenie uzyskane Êrednie wartoÊci BMI zaobser- wowano podobny Êredni wzrost BMI u ci´˝arnych z prawid∏o- wà masà cia∏a bez wzgl´du na wartoÊci ciÊnienia t´tniczego w III trymestrze cià˝y.

Posiadanie podwy˝szonego BMI powy˝ej 29 przed cià˝à znacznie zwi´ksza ryzyko nadmiernego przyrostu masy cia∏a podczas cià˝y. Jest to czynnik, który ju˝ nie jest mo˝liwy do zmodyfikowania podczas cià˝y [13].

Rycina 2. Przyrost masy cia∏a u kobiet ci´˝arnych z podwy˝szonym BMI w zale˝noÊci od wystàpienia nadciÊnienia.

Rycina 1. Przyrost masy cia∏a u kobiet ci´˝arnych z prawid∏owym BMI w zale˝noÊci od wystàpienia nadciÊnienia. (p >0,05 nieistotne statystycznie).

Rycina 4. Ryzyko wystàpienia nadciÊnienia t´tniczego u ci´˝arnych z prawid∏owym BMI w zale˝noÊci od przyrostu masy cia∏a w cià˝y.

Rycina 3. Ryzyko wystàpienia nadciÊnienia t´tniczego u ci´˝arnych z nadmiernym BMI w zale˝noÊci od masy cia∏a sprzed cià˝y. (p <0,05).

(5)

Dla wystàpienia nadciÊnienia podczas cià˝y wa˝nym czyn- nikiem zwi´kszajàcym ryzyko mo˝e byç podwy˝szone ciÊnie- nie t´tnicze wyst´pujàce w poprzednich cià˝ach oraz wspó∏ist- nienie oty∏oÊci w okresie prekoncepcyjnym [14].

W przeprowadzonych badaniach w grupie kobiet z nadwa- gà sprzed cià˝y stwierdzono wp∏yw przyrostu masy cia∏a pod- czas cià˝y na wzrost cz´stoÊci wyst´powania nadciÊnienia t´t- niczego. W badaniach innych autorów potwierdzono równie˝

zwi´kszonà cz´stoÊç nadmiernego przyrostu masy cia∏a pod- czas cià˝y u kobiet z podwy˝szonym BMI przed cià˝à, co ko- relowa∏o z cz´stszym wyst´powaniem powik∏aƒ cià˝y z nadci- Ênieniem t´tniczym w∏àcznie [15]. U kobiet oty∏ych przed cià-

˝à oraz u kobiet z podwy˝szonymi wartoÊciami ciÊnienia na poczàtku cià˝y stwierdzono podobnà cz´stoÊç wyst´powania stanu przedrzucawkowego, co wskazuje na podobny mecha- nizm postawania zmian, choç czynniki wywo∏ujàce sà inne [16].

Oceniajàc przyrost masy cia∏a w cià˝y u kobiet z prawid∏o- wym BMI przed cià˝à stwierdzono, ˝e jest on istotnie wy˝szy w grupie ci´˝arnych z nadciÊnieniem t´tniczym, w porównaniu z ci´˝arnymi bez nadciÊnienia, co wskazuje na bezpoÊredni wp∏yw tego czynnika na wzrost ryzyka wystàpienia nadciÊnie- nia. JednoczeÊnie w grupie ci´˝arnych z podwy˝szonym BMI sprzed cià˝y nie stwierdzono ró˝nicy w przyroÊcie masy cia∏a podczas cià˝y, mi´dzy ci´˝arnymi z nadciÊnieniem t´tniczym i bez nadciÊnienia. Brak korelacji mi´dzy przyrostem masy cia∏a podczas cià˝y a wystàpieniem nadciÊnienia u kobiet oty-

∏ych przed cià˝à wskazuje na koniecznoÊç wystàpienia innych czynników powodujàcych wzrost ciÊnienia krwi u kobiet oty-

∏ych przed cià˝à, ni˝ tylko nadmierny przyrost masy cia∏a pod- czas cià˝y.

W badaniach Erez-Weiss i wsp. potwierdzono zale˝noÊç mi´dzy BMI, przyrostem masy cia∏a i wiekiem jako niezale˝- nymi czynnikami a wystàpieniem nadciÊnienia t´tniczego.

Zwrócono jednoczeÊnie uwag´ na podwy˝szone BMI sprzed cià˝y jako najwa˝niejszy czynnik ryzyka wystàpienia nadci- Ênienia w cià˝y [17].

Oceniajàc ryzyko wystàpienia nadciÊnienia t´tniczego u ci´˝arnych z prawid∏owà masà cia∏a stwierdzono, ˝e zwi´k- sza si´ ono znamiennie wraz ze wzrostem przyrostu masy cia-

∏a w cià˝y. Istotny wzrost ryzyka zaobserwowano przy wzro- Êcie masy cia∏a powy˝ej 15 kilogramów w stosunku do masy cia∏a sprzed cià˝y.

Oty∏oÊç jest niezale˝nym czynnikiem ryzyka wystàpienia powik∏aƒ podczas cià˝y ÊciÊle zwiàzanym tak˝e z wysokim od- setkiem ci´ç cesarskich [18,19]. Wykazano równie˝ zwiàzek mi´dzy nieprawid∏owymi wartoÊciami MAP a wysokim BMI [20].

Podsumowujàc nale˝y podkreÊliç zwiàzek mi´dzy wystà- pieniem nadciÊnienia u kobiet z prawid∏owà masà cia∏a przed cià˝à a jej nadmiernym przyrostem podczas cià˝y, a tym sa- mym mi´dzy wartoÊcià BMI sprzed cià˝y a jego wzrostem podczas cià˝y. Wykazano równie˝ silnà korelacj´ mi´dzy wy- stàpieniem nadciÊnienia a podwy˝szonà masà cia∏a przed cià-

˝à [21] oraz brak istotnego wp∏ywu przyrostu masy cia∏a w tej grupie ci´˝arnych na cz´stoÊç wyst´powania nadciÊnienia.

Wnioski

1. Czynnikiem ryzyka wystàpienia nadciÊnienia w cià˝y dla kobiet z prawid∏owym BMI przed cià˝à jest nadmierny przyrost masy cia∏a podczas cià˝y.

2. U kobiet oty∏ych przed cià˝à ryzyko wystàpienia nadciÊnie- nia jest wysokie, lecz nie ma korelacji z przyrostem masy cia∏a podczas cià˝y.

PiÊmiennictwo

1. Kadyrov M, Kingdom J, Huppertz B. Divergent trophoblast invasion and apoptosis in placental bed spiral arteries from pregnancies complicated by maternal anemia and early-onset preeclampsia/intrauterine growth restriction. Am J Obstet Gynecol. 2006, 194, 557-563.

2. Madazli R, Benian A, Ilvan S, [et al.]. Placental apoptosis and adhesion molecules expres- sion in the placenta and the maternal placental bed of pregnancies complicated by fetal growth restriction with and without pre-eclampsia. J Obstet Gynaecol. 2006, 26, 5-10.

3. Huppertz B, Hemmings D, Renaud S, [et al.]. Extravillous trophoblast apoptosis-a work- shop report.Placenta. 2005. 26, Suppl A, S46-S48.

4. Burdon C, Mann C, Cindrova-Davies T, [et al.]. Oxidative stress and the induction of cyclooxygenase enzymes and apoptosis in the murine placenta. Placenta. 2007, 11, 16- 18.

5. Tjoa M, Cindrova-Davies T, Spasic-Boskovic O. Trophoblastic oxidative stress and the release of cell-free feto-placental DNA. Am J Pathol. 2006, 169, 400-404.

6. Reister F, Kingdom J, Ruck P, [et al.]. Altered protease expression by periarterial tro- phoblast cells in severe early-onset preeclampsia with IUGR.J Perinat Med. 2006, 34, 272-279.

7. Soleymanlou N, Wu Y, Wang J, [et al.]. A novel Mtd splice isoform is responsible for tro- phoblast cell death in pre-eclampsia. Cell Death Differ. 2005, 12, 441-452.

8. Estemberg D, Kowalska-Koprek U, KuÊ E, [i wsp.]. Ocena st´˝enia leptyny u ci´˝arnych z nadciÊnieniem t´tniczym w zale˝noÊci od masy cia∏a. Przegl Lek. 2005, 62, 157-160.

9. Estemberg D, Kowalska-Koprek U, Szczerba A, [i wsp.]. Ocena st´˝enia Êródb∏onkowo- naczyniowego czynnika wzrostu (VEGF) u kobiet ci´˝arnych z nadciÊnieniem t´tniczym.

Ginekol Pol. 2006, 77, 858-864.

10. Bodnar L, Catov J, Klebanoff M, [et al.]. Prepregnancy body mass index and the occur- rence of severe hypertensive disorders of pregnancy.Epidemiology. 2007, 18, 234-239.

11. Villamor E, Cnattingius S. Interpregnancy weight change and risk of adverse pregnan- cy outcomes: a population-based study. Lancet. 2006, 368, 1164-1170.

12. Doherty D, Magann E, Francis J, [et al.]. Pre-pregnancy body mass index and pregnan- cy outcomes. Int J Gynaecol Obstet. 2006, 95, 242-247.

13. Wells C, Schwalberg R, Noonan G, [et al.]. Factors influencing inadequate and exces- sive weight gain in pregnancy.Matern Child Health J. 2006, 10, 55-62.

14. Ohkuchi A, Iwasaki R, Suzuki H, [et al.]. Normal and high-normal blood pressures, but not body mass index, are risk factors for the subsequent occurrence of both preeclamp- sia and gestational hypertension: a retrospective cohort study. Hypertens Res. 2006, 29, 161-167.

15. Fiala J, Egan J, Lashgari M. The influence of body mass index on pregnancy outcomes.

Conn Med. 2006, 70, 21-23.

16. Lombardi D, Barton J, O'Brien J, [et al.]. Does an obese prepregnancy body mass index influence outcome in pregnancies complicated by mild gestational hypertension remote from term? Am J Obstet Gynecol. 2005, 192, 1472-1474.

17. Erez-Weiss I, Erez O, Shoham-Vardi I, [et al.]. The association between maternal obesi- ty, glucose intolerance and hypertensive disorders of pregnancy in nondiabetic preg- nant women. Hypertens Pregnancy. 2005, 24, 125-136.

18. Weiss J, Malone F, Emig D, [et al.]. Obesity, obstetric complications and cesarean deliv- ery rate--a population-based screening study. Am J Obstet Gynecol. 2004, 190, 1091- 1097.

19. Szymaƒska M, Suchoƒska B, WielgoÊ M, [et al.]. Cià˝a i poród u kobiet oty∏ych. Ginek Pol. 2003, 74, 446-450.

20. Ulman-W∏odarz I, Irzyniec T, Gogol S. Does obesity influence gestational hypertension?

Ginekol Pol. 2000, 71, 794-798.

21. Saftlas A, Wang W, Risch H, [et al.]. Prepregnancy body mass index and gestational weight gain as risk factors for preeclampsia and transient hypertension. Ann Epidemiol.

2000, 10, 475-479.

Cytaty

Powiązane dokumenty

© Copyright by Wyższa Szkoła Turystyki i Języków Obcych, Warszawa 2017 Pewne prawa zastrzeżone.. ISSN 1899-7228 Nakład:

Na drugim miejscu znalazła się Gruzja, gdzie w strukturze PKB udział całkowity turystyki to 20%, pokazuje to, jak ważna w polityce gospodarczej tego kraju jest turystyka i w jak

© Copyright by Wyższa Szkoła Turystyki i Języków Obcych, Warszawa 2016 Pewne prawa zastrzeżone.. ISSN 1899-7228 Nakład:

Warto jednak podkreślić, że motywacje osób, które decydują się na uprawianie tanatoturystyki, mogą być znacznie bardziej złożone, dla wielu również niezrozumiałe, gdyż

Kuchnia molekularna w restauracji z gwiazdką Michelin – „Atelier Amaro” w Warszawie 169 Przewodniki istnieją dla wszystkich regionów Francji oraz dla wielu innych krajów,

Ze względu na uczestnictwo mamy tutaj Czechy z grupy pierwszej – udział obywateli tego kraju przewyższa średni udział mieszkańców Unii w wyjazdach krajowych i zagranicznych,

Redaktor językowy: dr Bożena Iwanowska Redaktor naukowy tomu: Halina Makała.. RADA NAUKOWA

Pierwszym z nich jest „zwrot ku droższym produktom” 13 , który spowodowała rosnąca zamożność ludności i przejawia się nie tylko w przeznaczaniu znacznej części dochodów