Angelika Słowioska
1, Sandra Błędek
1, Aleksandra Kobusiewicz
1, Agnieszka Pawełczyk
2, Tomasz Pawełczyk
2, Jolanta Rabe-Jabłooska
21 - Studenckie Psychiatryczne Koło Naukowe „ImPuls” przy Klinice Zaburzeo Afektywnych i Psychotycznych Katedry Psychiatrii UM w Łodzi
2 - Klinika Zaburzeo Afektywnych i Psychotycznych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, ul. Czechosłowacka 8/10, Kierownik Prof. dr hab. n. med. Jolanta Rabe-Jabłooska
Wprowadzenie
Najnowsze badania z wykorzystywaniem metod neuroobrazowania mózgu wykazały u chorych na depresję zmiany w aktywności neuronalnej w obszarach odpowiedzialnych za sprawność funkcji poznawczych, w tym rozpoznawanie emocji. Osoby z depresją wykazują zmniejszoną odpowiedź neuronalną na bodźce pozytywne i obojętne a zwiększoną na bodźce o negatywnym zabarwieniu emocjonalnym.
Podawanie leków przeciwdepresyjnych moduluje odpowiedź neuronalną na te bodźce, zwiększa się zwłaszcza rozpoznawanie bodźców pozytywnych.
Cel
Celem badania była odpowiedź na pytanie kliniczne o możliwość wczesnej predykcji skuteczności leczenia przeciwdepresyjnego przy pomocy Skali Inteligencji Emocjonalnej SIE-T
Metodologia badania
Do badania kwalifikowano pacjentów z rozpoznaniem epizodu depresyjnego, którzy wymagali włączenia lub zmiany dotychczasowej terapii. Rozpoznanie stawiano według kryteriów ICD-10 po przeprowadzeniu badania psychiatrycznego przez specjalistę psychiatrę. Z badania wykluczono osoby z rozpoznaniem istotnych zaburzeń somatycznych mogących wpływać na wyniki badania.
W badaniu wykorzystano Skalę Inteligencji Emocjonalnej – Twarze (SIE-T).Badanych oceniano za pomocą ww. skali na początku badania, tj. przed zmianą farmakoterapii (t0) oraz w pierwszym (t1) i drugim (t2) tygodniu od jej rozpoczęcia. Nasilenie objawów depresyjnych oceniano za pomocą Inwentarza Depresji Becka przed zmianą farmakoterapii (t0) i w szóstym tygodniu od jej rozpoczęcia (t5). Po zakończeniu badania obliczono procentową zmianę nasilenia objawów depresyjnych w trakcie sześciu tygodni trwania badania (dIDB t5-t0). Jako kryterium uzyskania POPRAWY zastosowano ponad pięćdziesięcioprocentowe zmniejszenie nasilenia objawów depresyjnych. Zmianę zdolności rozpoznawania emocji obliczono odejmując wyniki uzyskane w skali SIE-T przez każdego z badanych w 1 i 2 tygodniu od włączenia farmakoterapii (t1, t2) od wyników początkowych (t0). Zmianę wyrażono następnie w procentach wyjściowej zdolności rozpoznawania emocji (dSIET_T1_Pr; dSIET_T2_Pr). W dalszych analizach wykorzystano te ostatnie wskaźniki traktując je jako zmienne zależne.
W analizach statystycznych wykorzystano metody opisowe i wnioskowania statystycznego. Zgodność rozkładów zmiennych zależnych z rozkładem normalnym oceniano za pomocą testu Shairo-Wilka. Istotność różnic procentowej zmiany zdolności rozpoznawania emocji oceniano za pomocą nieparametrycznego testu Manna-Whitneya. We wszystkich analizach przyjęto poziom istotności alfa=0,05, jako maksymalne dopuszczalne prawdopodobieństwo popełnienia błędu I rodzaju.
• SIE-T
• IDB
• Kwest.
demogr aficzny
t0
• SIE-T• IDB
t1
• SIE-T• IDB
t2
• SIE-T• IDB
t3
• SIE-T• IDB
t4
• SIE-T• IDB
t5
Kryterium poprawy
Poprawa dIDB ≥ 50 %
Brak poprawy dIDB< 50%
5
17
2
11
3
6
0 2 4 6 8 10 12 14 16 18
mężczyźni kobiety
N Poprawa Brak poprawy
Wyniki
Pacjenci, którzy uzyskali > 50% zmniejszenie nasilenia objawów depresyjnych w trakcie terapii LPD (POPRAWA) różnili się istotnie w drugim tygodniu terapii (t2) od pacjentów BEZ POPRAWY procentową zmianą:
• Całkowitej zdolności rozpoznawania emocji
• Rozpoznawania emocji negatywnych
• Nierozpoznawania emocji negatywnych
• Nadrozpoznawania emocji negatywnych
Osoby, u których nie uzyskano poprawy w zakresie objawów depresyjnych na końcu badania (t5) charakteryzowały się w t2 istotnie większą poprawą całkowitej zdolności rozpoznawania emocji, poprawą zdolności rozpoznawiania emocji negatywnych oraz brakiem zmian nadrozpoznawania emocji negatywnych. W tym samym punkcie czasowym (t2) w grupie pacjentów, którzy na końcu badania uzyskali poprawę objawów depresyjnych obserwowano: istotnie niższą zmianę procentową całkowitej zdolności rozpoznawania emocji, obniżenie zdolności rozpoznawania emocji negatywnych i istotnie obniżenie zdolności nadrozpoznawania emocji negatywnych.
Wnioski:
1. Uzyskane wyniki wskazują na możliwość predykcji skuteczności leczenia
przeciwdepresyjnego na podstawie zmian zdolności rozpoznawania emocji przy pomocy Skali Inteligencji Emocjonalnej –Twarze SIE-T już w drugim tygodniu od rozpoczęcia leczenia lekiem przeciwdepresyjnym.
2. Pacjenci, u których leczenie LPD nie okazało się skuteczne w 6 tyg. terapii (BEZ POPRAWY), cechowali się:
a) istotnie wyższym wzrostem całkowitej zdolności rozpoznawania emocji, b) Wyższym wzrostem zdolności rozpoznawania emocji negatywnych oraz c) brakiem zmian nadrozpoznawania emocji negatywnych w drugim
tygodniu leczenia przeciwdepresyjnego.
Skala Inteligencji Emocjonalnej – Twarze (SIE-T) służy do oceny zdolności do rozpoznawania ekspresji emocji na podstawie nie w pełni jednoznacznego wyrazu mimicznego twarzy przedstawiającego pozytywne i negatywne emocje. Materiał testowy stanowi 18 fotografii twarzy (na połowie widnieje mężczyzna, na połowie kobieta). Poszczególnym fotografiom przypisane są zestawy sześciu nazw emocji pozytywnych i negatywnych. Badany ma każdorazowo zdecydowad, czy widoczna na fotografii twarz wyraża wymienione emocje.
Łączna liczba pozycji testowych wynosi 108 (18 fotografii x 6 emocji). Zdolnośd do rozpoznawania emocji na podstawie wyrazu mimicznego stanowi składnik inteligencji emocjonalnej, łączy się z umiejętnością empatycznego angażowania się w przeżycia innych osób oraz znacząco wpływa na efektywnośd funkcjonowania społecznego.
Dodatkowe informacje: angelika.slowinska@gmail.com , sandra.bledek@gmail.com , kobusiewicz.aleksandra@gmail.com
NIE TAK
Poprawa w zakresie nasilenia objawów depresyjnych w 6.
tygodniu terapii LPD 0
5 10 15 20 25 30 35
Procentowa zmiana całkowitej zdolności rozpoznawania emocji w t2-t0
Mediana 25%-75%
NIE TAK
Poprawa w zakresie nasilenia objawów depresyjnych w 6.
tygodniu terapii LPD -20
-10 0 10 20 30 40 50
Procentowa ziana zdolności rozpoznawania emocji negatywnych t 2-t 0
Mediana 25%-75%
NIE TAK
Poprawa w zakresie nasilenia objawów depresyjnych w 6.
tygodniu terapii LPD -60
-40 -20 0 20 40 60
Procentowa zmiana nadrozpoznawania emocji negatywnych t2-t0
Mediana 25%-75%
Tabela 1.
Rozkład procentowej zmiany całkowitej
zdolności rozpoznawania emocji w drugim tygodniu terapii LPD w grupach
wyróżnionych ze względu na poprawę w zakresie objawów depresyjnych
Tabela 2.
Rozkład procentowej zmiany rozpoznawania emocji negatywnych ocenianych za pomocą testu SIE-T w drugim tygodniu terapii LPD w grupach wyróżnionych ze względu na poprawę w zakresie objawów depresyjnych
Tabela 3.
Rozkład procentowej
zmiany nadrozpoznawania emocji negatywnych
ocenianych za pomocą testu SIE-T w drugim tygodniu terapii LPD w grupach wyróżnionych ze względu na poprawę w zakresie objawów
depresyjnych
dT1= t1-to dT2= t2-t1
