Strona 1 z 11
WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH
WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2018/2019
FIZYKA
Informacje dla ucznia
1. Na stronie tytułowej arkusza w wyznaczonym miejscu wpisz swój kod ustalony przez komisję.
2. Sprawdź, czy arkusz konkursowy zawiera 11 stron (zadania 1-23).
3. Czytaj uważnie wszystkie teksty i zadania.
4. Rozwiązania zapisuj długopisem lub piórem. Nie używaj korektora.
5. W zadaniach zamkniętych wybierz tylko jedną odpowiedź i zaznacz ją znakiem „X” bezpośrednio na arkuszu.
6. Staraj się nie popełniać błędów przy zaznaczaniu odpowiedzi, ale jeśli się pomylisz, błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz inną odpowiedź znakiem „X”.
7. Czytaj uważnie instrukcje do wszystkich zadań i rozwiązuj zadania wg podanych poleceń.
8. Rozwiązania zadań otwartych zapisz czytelnie w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreślaj.
9. Przygotowując odpowiedzi na pytania, możesz skorzystać z miejsc opatrzonych napisem Brudnopis. Zapisy w brudnopisie nie będą sprawdzane i oceniane.
10. Przy obliczeniach możesz korzystać z kalkulatora prostego.
KOD UCZNIA
Stopień: szkolny
Czas pracy:
90 minut
WYPEŁNIA KOMISJA KONKURSOWA
Liczba punktów umożliwiająca kwalifikację do kolejnego stopnia: 51 Podpisy członków komisji :
1. Przewodniczący – ………
2. Członek komisji sprawdzający pracę – ………
Nr zadania 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Liczba punktów możliwych do zdobycia
4 2 1 1 3 4 1 1 6 2 1 1 1 3
Liczba punktów uzyskanych
przez uczestnika konkursu
Nr zadania 15 16 17 18 19 20 21 22 23 Razem
Liczba punktów możliwych do zdobycia
1 2 1 3 2 4 6 5 5 60
Liczba punktów uzyskanych
przez uczestnika konkursu
Strona 2 z 11
"Jeśli raz posmakowałeś latania, będziesz już zawsze chodził z oczami utkwionymi w niebo, bo tam byłeś i zawsze będziesz chciał tam wrócić."
/Leonardo Da Vinci/
W jesienne popołudnie grupa uczniów klasy 8c wybrała się
rowerami na wycieczkę na Lotnisko Bielsko-Biała Aleksandrowice w celu zrealizowania projektu z fizyki. Jest to najpiękniej położone
lotnisko w Polsce, baza Aeroklubu oraz miejsce idealne dla amatorów aktywnego spędzania wolnego czasu: spacerowiczów, rowerzystów, rolkarzy.
w
Uwaga! We wszystkich obliczeniach przyjmij wartość przyspieszenia ziemskiego równą 10 . Zadanie 1. (4p) W drodze na lotnisko Wiktoria zauważyła, że liście spadają na ziemię w dłuższym czasie niż żołędzie spadające z tej samej wysokości. Wskaż zdania, które stanowią poprawne wyjaśnienie zaobserwowanego zjawiska zaznaczając właściwe pole w tabeli.
A Siła wypadkowa działająca na liść i żołądź jest różna.
Tak Nie
B Ciężar żołędzia jest większy od ciężaru
liścia. Tak Nie
C Obserwowany spadek ciał nie jest swobodny.
Tak Nie
D Siły oporu powietrza działające na ciała mają taką samą wartość
Tak Nie
Zadanie 2. (2p) W pewnej chwili uczniowie zobaczyli rudą wiewiórkę o masie 600 g, wspinającą się na proste drzewo. W ciągu 5 s zwierzątko wspięło się ruchem jednostajnym prostoliniowym na wysokość 10 m od punktu wyjścia. Oblicz średnią moc mięśni wiewiórki.
Odpowiedź: . . . .
Strona 3 z 11
Zadanie 3. (1p) Kacper z odległości 100 m zobaczył przyjaciół nadjeżdżających ze stałą prędkością 6 i pobiegł im na spotkanie z prędkością 2 . Czas jego ruchu od tego momentu do chwili spotkania był:
A. 3 razy dłuższy niż czas rowerzystów, B. 3 razy krótszy niż czas rowerzystów, C. taki sam jak czas ruchu rowerzystów.
Informacja do zadań 4 -6.
Uczniowie zabrali się do wykonania zadania doświadczalnego polegającego na pomiarze czasu potrzebnego do pokonania pieszo długości rolkostrady biegnącej nieopodal lotniska.
Zadanie 4 (1p) Wskaż przedmioty, które mogą się im przydać do wyznaczenia długości trasy i dokonania pomiaru czasu pokonania tej drogi. Wybierz dwa spośród wymienionych:
A. kompas, B. zegarek,
C. pasek bimetaliczny, D. linijka z podziałką,
E. skalowana mapa z planem lotniska i okolicy.
Zadanie 5 (3p) Paweł przedstawił wyniki swoich trzech kolejnych pomiarów czasu przebycia rolkostrady, jako współrzędne drogi i czasu.
400 800 t[s]
s[m]
200 600 500
1000
100 200 300 400 600 700 800 900
I pomiar
II pomiar III
pomiar
Utwórz zdania prawdziwe, przyporządkowując zdaniom z lewej kolumny wybrane uzupełnienie z kolumny prawej.
1. Z rysunku wynika, że największą wartość ma
A. prędkość średnia pokonania drogi za pierwszym razem
2. Prędkość średnia pokonania trasy w ciągu trzech pomiarów była większa niż
B. prędkość średnia pokonania drogi za drugim razem
3. Średnia arytmetyczna prędkości średnich z trzech kolejnych pomiarów ma wartość taką samą jak
C. prędkość średnia pokonania drogi za trzecim razem
Wybór zaznacz w tabeli poniżej.
1.
2.
3.
Strona 4 z 11
Zadanie 6. (4p) Analizując doświadczenie, uczniowie sformułowali pewne wnioski. Oceń, które z nich mogły zostać sformułowane na podstawie zapisanych wyników. Zaznacz w tabeli odpowiednio Tak lub Nie.
A Prędkość średnia na danym odcinku drogi jest odwrotnie proporcjonalna do czasu trwania ruchu.
Tak Nie
B Pierwsze 150 m drogi uczniowie pokonywali zawsze w tym samym czasie.
Tak Nie
C Prędkość chwilowa uczniów osiągnęła maksymalną wartość podczas trzeciego pomiaru.
Tak Nie
D Prędkość średnia wyznaczona po
pokonaniu połowy drogi może być różna od prędkości średniej pokonania całej drogi.
Tak Nie
Zadanie 7. (1p) Julia spostrzegła, że po powierzchni kałuży pływa korek. Zaznacz odpowiedź, która prawidłowo opisuje przyczynę tego zjawiska.
A. Na korek nie działa żadna siła.
B. Na korek działa siła wyporu mniejsza niż jego ciężar.
C. Gęstość korka jest większa niż gęstość wody w kałuży.
D. Gęstość korka jest mniejsza niż gęstość wody w kałuży.
Zadanie 8. (1p) Kacper zastanawiał się, czy stalowa taśma miernicza wycechowana w temperaturze 200C, wskazuje poprawnie odległość w temperaturze -200C? Zaznacz prawidłową odpowiedź.
A. Tak.
B. Nie, wskazuje wartość za małą.
C. Nie, wskazuje wartość za dużą.
D. Nie, ale nie można powiedzieć, czy wskazuje wartość za małą czy za dużą.
Zadanie 9. (6p) Julia zobaczyła w zeszycie do fizyki, że oprócz zadania projektowego mają zadane przeliczanie jednostek. Uzupełnij puste miejsca:
A. 18 = ………
B. 10
= ………
C. 35 mN = ……… kN D. 23 = ……….…
E. 156 K = ……….0C
F. -1000C = ……… K
Strona 5 z 11
Zadanie 10. (2p) Przyjaciele postanowili pozostać na lotnisku dłużej i rozejrzeć się dokoła.
Obserwowali kołujący samolot „Iskierka” o masie 1400 kg (wraz z pilotem, paliwem i ładunkiem) ciągnięty do przodu przez śmigło z siłą 2000 N. Opory ruchu samolotu wynosiły 1860 N. Oblicz przyspieszenie samolotu.
Odpowiedź: . . .
Zadanie 11. (1p) Uczniowie zastanawiali się jaki rodzaj lub rodzaje energii mechanicznej posiada lecący samolot. Podpowiedz im i zaznacz prawidłową odpowiedź:
A. potencjalną ciężkości, B. potencjalną sprężystości, C. kinetyczną,
D. kinetyczną i potencjalną ciężkości.
Zadanie 12. (1p) Całkowita wartość przemieszczenia samolotu, który najpierw przeleciał 9 km na północ, a następnie 12 km na wschód, wyniosła:
A. 9 km, B. 12 km, C. 15 km, D. 21 km .
Zadanie 13. (1p) Kacper zauważył, że szybowiec nie może wystartować samodzielnie z ziemi, ponieważ nie posiada silnika, jednak gdy już leci, może wzbijać się coraz wyżej. Stwierdził, że szybowiec może do tego celu wykorzystać:
A. własny ciężar, B. zjawisko konwekcji,
C. energię potencjalną grawitacji,
D. wszystkie odpowiedzi A, B, C są prawdziwe.
Zadanie 14. (3p) Na wysokości 200 m nad ziemią, z prędkością o wartości 180 km/h nadleciał helikopter o masie 1,5 tony. Oblicz całkowitą energię mechaniczną helikoptera.
Odpowiedź: . . .
Strona 6 z 11
Zadanie 15. (1p) Przyjaciele zauważyli, że wieża budynku portu lotniczego jest remontowana.
Wiktoria stwierdziła, że warstwę umieszczoną na elewacji zewnętrznej budynku w celu ograniczenia wymiany energii z zewnętrzem, wykonuje się często ze styropianu, ze względu na to, że:
A. jest dobrym przewodnikiem ciepła, B. jest lekki,
C. źle przewodzi ciepło,
D. ze wszystkich tych powodów.
Zaznacz właściwą odpowiedź.
Zadanie 16. (2 p) Na chodniku leżała paczka styropianu w kształcie sześcianu o krawędzi długości 1m. Wiedząc, że wywiera ona na podłoże ciśnienie 120 Pa, oblicz masę paczki.
Odpowiedź: . . . Zadanie 17. (1p) Paweł postanowił usunąć sześcienną paczkę styropianu z chodnika. Przetoczył ją, obracając względem jednej krawędzi. Które z poniższych zdań prawidłowo opisuje sytuację?
A. Paweł wykonał pracę, ponieważ paczka się przemieściła.
B. Paweł wykonał pracę, ponieważ aby przetoczyć paczkę, musiał podnieść jej środek ciężkości.
C. Nie wykonał pracy, ponieważ paczka była symetryczna.
D. Nie wykonał pracy, ponieważ siła z jaką działał była prostopadła do przesunięcia.
Zadanie 18. (3p) Kacper zobaczył w oddali swojego przyjaciela. Wsiadł na rower i ruszył z przyspieszeniem 3 . Jaką drogę pokonał w czasie czwartej sekundy ruchu? Jaka była wartość jego prędkości po 3 sekundach?
Odpowiedź: . . .
Strona 7 z 11
Zadanie 19. (2p) Julia zauważyła, że nad lotniskiem unosi się balon. Oceń prawdziwość podanych zdań.
A Siła wyporu działająca na ciało w powietrzu, podobnie jak siła wyporu w wodzie ma zwrot ku górze.
Prawda Fałsz
B Ogrzane powietrze wewnątrz balonu ma mniejszą gęstość niż powietrze na zewnątrz powłoki balonu.
Prawda Fałsz
Zadanie 20. (4p) Balony mogą unosić się i opadać dzięki wykorzystaniu działających na nie sił:
ciężkości oraz wyporu powietrza.
a) Zaznacz na rysunku siłę ciężkości balonu oraz siłę wyporu powietrza.
b) Wyjaśnij, jaki warunek musi być spełniony, aby balon unosił się w górę ruchem jednostajnie przyspieszonym. Uzasadnij odpowiedź.
c) Podaj, jaki warunek musi być spełniony, aby balon mógł pozostawać w spoczynku na określonej wysokości. Uzasadnij odpowiedź.
d) Ludzie stojący w gondoli balonu wywierają nacisk na jej podłogę. Wyjaśnij, czy gondola balonu oddziałuje na ludzi w niej przebywających. Uzasadnij odpowiedź.
Strona 8 z 11
Zadanie 21. (6p) Paweł poinformował pozostałych uczniów o fakcie, że członkowie sekcji spadochronowej Aeroklubu Bielsko - Bialskiego mają zamiar uczcić 100 lat niepodległości Polski i oddać w 2018 roku 100 skoków spadochronowych na 20 lotniskach w Polsce. Uczniom udało się zaobserwować jeden z tych skoków. Skoczek spadochronowy o masie 70 kg, spadając bez otwarcia spadochronu, w ciągu 7s zwiększył wartość prędkości spadania od 0 do 50 . Po 7 s lotu otworzył spadochron, gwałtownie wyhamował i opadał dalej ruchem jednostajnym z prędkością 4 .
a) Oblicz z jakim przyspieszeniem poruszał się spadochroniarz w czasie pierwszych 7s skoku.
Odpowiedź: . . .
b) Zakładając, że opór powietrza nie zależał od prędkości, oblicz wartość siły oporu powietrza działającej na spadochroniarza spadającego ze złożonym spadochronem.
Odpowiedź: . . .
Strona 9 z 11
c) Oblicz z jakiej wysokości wyskoczył skoczek i ile czasu trwał jego skok, jeśli otwarcie spadochronu nastąpiło na wysokości 400 m.
Odpowiedź: . . .
Zadanie 22. (5p) Wracając z lotniska uczniowie spostrzegli, że w jednym z ogrodów córka z mamą zamierzają huśtać się na trzymetrowej belce, podpartej w środku. Dziewczynka usiadła na końcu huśtawki. Oblicz w jakiej odległości od drugiego końca belki powinna usiąść mama, aby obie mogły się huśtać i ustawić huśtawkę w równowadze. Dziewczynka ma masę 20 kg, a jej mama 60 kg.
Odpowiedź: . . .
Strona 10 z 11
Zadanie 23. (5p) Na poboczu kierowca wymieniał uszkodzone koło. Aby podnieść samochód, wykorzystał podnośnik hydrauliczny. Kacpra bardzo zainteresowała zasada działania tego urządzenia.
Mając do dyspozycji dwie strzykawki o różnych średnicach tłoków, przeźroczysty, plastikowy wężyk oraz zabarwioną wodę, zaprojektuj doświadczenie obrazujące zasadę działania prostego układu hydraulicznego. Postępuj wg poniższego schematu.
a) Zapisz nazwę prawa fizycznego, które wykorzystasz projektując doświadczenie.
. . . b) Zapisz instrukcję (przebieg doświadczenia).
c) Zapisz przewidywany wynik obserwacji.
d) Zapisz wzór opisujący zależność między wielkościami fizycznymi wykorzystaną w doświadczeniu.
Strona 11 z 11 Brudnopis
