REGULACJA WYDZIELANIA HORMONÓW

REGULACJA WYDZIELANIA HORMONÓW

Regulacja nerwowa – wpływ układu wegetatywnego na czynność endokrynną gruczołów wydzielania dokrewnego

wytwarzanie i uwalnianie hormonów z zakończeń neuronów np.wazopresyny lub oxytocyny

Regulacja metaboliczna – bezpośredni wpływ substratów lub produktów metabolicznych

Regulacja hormonalna – układ samoregulujący oparty o sprzężenia zwrotne:

ujemne i dodatnie działanie hormony pobudzające i hamujące / liberyny i statyny/

Czynność układu krążenia

Motoryka przewodu pokarmowego Emocje

Temperatura ciała Głód

Pragnienie

Równowaga wodno-elektrolitowa Rytmy biologiczne

Zachowania seksualne Czynność hormonalna

ROLA PODWZGÓRZA:

PODWZGÓRZE

PRZYSADKA

GRUCZOŁY OBWODOWE

TKANKI DOCELOWE

LIBERYNY

HORMONY TROPOWE

HORMONY GRUCZOŁÓW OBWODOWYCH

A B C

+

A - pętla długa sprzężenia zwrotnego ujemnego B - pętla krótka sprzężenia zwrotnego ujemnego C - sprzężenie zwrotne dodatnie

OŚRODKI PONADPODWZGÓRZOWE

Schemat sprzężeń zwrotnych

PRZYSADKA MÓZGOWA

• cz. gruczołowa ( z kieszonki Rathkego ) 70%

gruczołu

- płat przedni - cz. guzowa - cz. pośrednia

• cz. nerwowa ( z wypuklenia dna III komory)

Hormony gonadotropowe

• FSH - u kobiet pobudza dojrzewanie

pęcherzyka Graffa i wzmaga wydzielanie estrogenów

- u mężczyzn powiększenie cewek nasiennych i pobudzenie spermatogenezy

• LH - u kobiet pobudzenie owulacji i powstanie ciałka żółtego

- u mężczyzn stymulacja kk. Leydiga do wydzielania testosteronu

DZIAŁANIE ESTROGENÓW W OBRĘBIE NARZĄDÓW PŁCIOWYCH:

- KSZTAŁTOWANIE II I III-RZĘDOWYCH CECH PŁCIOWYCH

- NASILENIE MITOZ W ENDOMETRIUM, PRZYROST MASY MACICY, - ZMIANY NABŁONKA POCHWY

- NASILENIE WYDZIELANIA ŚLUZU SZYJKOWEGO - POBUDZENIE WZROSTU NABŁONKA JAJOWODÓW

- ZMIANY PROLIFERACYJNE PĘCHERZYKÓW W OBRĘBIE SUTKA

Efekty ogólnoustrojowe :

- działanie kościotwórcze ( hamują działanie IL-6, nasilają wydzielanie kalcytoniny ) - nasilają biosyntezę białek wątrobowych

- korzystny wpływ na profil lipidowy

- wpływ na układ krążenia za pośrednictwem NO, endotelin, prostaglandyn

Działanie gestagenów

W obrębie narządu rodnego

• Rozrost podścieliska, wydzielanie gruczołów

• Przekrwienie i rozpulchnienie mięśnia macicy

• Gęsty śluz, wzrost napięcia mięśni szyjki

• Zmiany nabłonka pochwy

• Jajowód :wzrost czynności wydzielniczej nabłonka, hamowanie działania prostaglandyn

• Sutek : wzrost pęcherzyków gruczołowych, ograniczenie wzrostu nabłonka przewodów

Działanie ogólnoustrojowe

• Diuretyczne ( blokuje

aldosteron w cewce dalszej)

• stężenia aminokwasów

• Wzrost poziomu glikogenu tkankowego

• Obniżenie napięcia mięśni gładkich ukł, moczowego i pokarmowego

• Wzrost wydalania Ca i P

• Wzrost temperatury ciała

• Skóra : działanie antyandrogenne

+

Regulacja wydzielania gonadotropin u mężczyzn

Gn-RH ^PODWZGÓRZE

LH FSH

PRZEDNI PŁAT PRZYSADKI MÓZGOWEJ

JĄDRO KOMÓRKI

LEYDIGA

TESTOSTERON

KOMÓRKI SERTOLIEGO

+ -

-

- INHIBINA

+

Tyrozyna

Tyroksyna (T4)

Trijodotyronina (T3)

„Odwrotna T3”

(nieaktywna)

ANGIOTENSYNOGEN

ANGIOTENSYNA I

ANGIOTENSYNA II

KORA NADNERCZY APARAT

PRZYKŁĘBUSZKOWY

ALDOSTERON

ZWIĘKSZENIE CIŚNIENIA

W TĘTNICY NERKOWEJ

ZWIĘKSZENIE OBJĘTO- ŚCI PŁYNU ZEWNĄTRZ-

KOMÓRKOWEGO ZMNIEJSZENIE OBJĘTO-

ŚCI PŁYNU ZEWNĄTRZ- KOMÓRKOWEGO

NERKA (zmniejszone wydzielanie sodu i wody)

renina

enzym konwertujący

+

+

+ + +

+

+

Efekty biologiczne i mechanizm regulacji wydzielania aldosteronu

PODWZGÓRZE

PŁAT PRZEDNI PRZYSADKI

CRH

+ +

HAMUJĄCY WPŁYW OUN

URAZ EMOCJE

GENERATOR RYTMU DOBOWEGO

ACTH

+

KORA NADNERCZY

GLUKOKORTYKOSTEROIDY

+

TKANKI I NARZĄDY DOCELOWE Regulacja wydzielania glukokortykosteroidów

KATECHOLAMINY

REGULACJA WYDZIELANIA:

•ACETYLOCHOLINA

•POBUDZENIE UKŁADU WSPÓŁCZULNEGO

•HIPOGLIKEMIA

•STRES, HIPOKSJA, BÓL, GŁÓD

•WSTRZĄS

REGULACJA BIOSYNTEZY I WYDZIELANIA INSULINY

CZYNNIKI METABOLICZNE : GLUKOZA, AMINOKWASY,

PRODUKTY GLIKOLIZY, CIAŁA KETONOWE,

ELEKTROLITY Ca, K, Na

CZYNNIKI HORMONALNE : POBUDZENIE : GLUKAGON, SEKRETYNA, CCK,

OŚ ENTERO-INSULARNA HAMOWANIE :

KATECHOLAMINY, INSULINA, SOMATOSTATYNA

CZYNNIKI NERWOWE : UNERWIENIE ADRENERGICZNE

ALFA - HAMUJE, BETA- POBUDZA

REGULACJA WYDZIELANIA GLUKAGONU

CZYNNIKI METABOLICZNE : POBUDZAJĄ

AMINOKWASY CUKROTWÓRCZE HAMUJĄ

GLUKOZA, KWASY TŁUSZCZOWE, CIAŁA KETONOWE

CZYNNIKI HORMONALNE : - POBUDZAJĄ

CCK, KATECHOLAMINY,

GLIKOKORTYKOSTEROIDY, STH HAMUJĄ

INSULINA, SEKRETYNA, SOMATOSTATYNA

CZYNNIKI NERWOWE: POBUDZAJĄ

RECEPTORY BETA-ADRENERGICZNE HAMUJĄ

RECEPTORY ALFA-ADRENERGICZNE

PULA WAPNIA OSOCZOWEGO

Ca

CaCa Ca Ca Ca Ca

Ca

UWALNIANIE WAPNIA Z KOŚCI

KALCYTONINA PARATHORMON

1,25-(OH)₂D₃

KALCYTONINA PARATHORMON

1,25-(OH)₂D₃

TWORZENIE KOŚCI WYDALANIE

Z MOCZEM

KALCYTONINA

Ca Ca

WCHŁANIANIE Z JELIT

1,25-(OH)₂D₃

+

- +

+ +

Hormonalna kontrola stężenia wapnia w osoczu