Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIII, Ogrodn. 41: 57-61
© Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań 2007 PL ISSN 0137-1738
TOMASZ KLEIBER, ANDRZEJ KOMOSA
PLONOWANIE ANTURIUM (ANTHURIUM CULTORUM SCHOTT)
UPRAWIANEGO W KERAMZYCIE
*Z Katedry Nawożenia Roślin Ogrodniczych
Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu
ABSTRACT. The studies were done in two specialist farms. The most popular varieties of an- thurium (Anthurium cultorum Schott) in Poland were tested. They were: ‘Baron’, ‘Choco’, ‘Midori’,
‘Pistache’, ‘President’ and ‘Tropical’. The plants were grown in expanded clay with drip fertiga- tion system. The yield and influences of cultivar and real solation were analysed. It was found that the lowest yield was from November to January, but highest from May to August. Dynamics of yielding was covered with the curve of the real solation. The highest yield was for ‘Tropical’
and ‘Midori’, lower for ‘Pistache’ and ‘Choco’, and the lowest for ‘President’ and ‘Baron’.
Key words: anthurium, expanded clay, variety, yielding
Wstęp
Do niedawna anturium było uprawiane w Polsce na skalę produkcyjną jedynie w podłożach organicznych, głównie w mieszaninie torfu wysokiego z korą sosnową (Hetman i in. 1992). Dokładne żywienie roślin w tym podłożu było utrudnione, ze względu na właściwości sorpcyjne oraz pogarszające się właściwości fizyczne – zwłaszcza tlenowe. Alternatywą dla podłoży organicznych są podłoża inertne (Komosa i Kleiber 2003). Zapewniają one optymalne warunki powietrzno-wodne, możliwość precyzyjnego żywienia roślin oraz bardziej dokładne regulowanie pH i EC pożywki w strefie korzeniowej (Nowbuth 2001, Olympios 1992). Plonowanie roślin uprawia- nych w tych podłożach jest większe i lepszej jakości niż w podłożach organicznych.
Obecnie dominuje uprawa w podłożach inertnych, zwłaszcza w keramzycie o śred- nicy granul 8-16 mm i w wełnie mineralnej formowanej w granule, kostki lub brykiety (Komosa i Kleiber 2003). Celem badań było określenie plonowania sześciu odmian
*Praca dofinansowana przez Komitet Badań Naukowych, umowa nr 0381/P06/2004/26.
anturium uprawianych w keramzycie oraz wskazanie na związek między usłonecznie- niem rzeczywistym a liczbą kwiatów w trzyletnim okresie badań.
Materiał i metody
Doświadczenia wegetacyjne przeprowadzono w latach 2002-2004 w dwóch specja- listycznych gospodarstwach (nr I i II) w rejonie Poznania. Przedmiotem badań były najpopularniejsze odmiany anturium (Anthurium cultorum Schott): ‘Baron’, ‘Choco’,
‘Midori’, ‘Pistache’, ‘President’ i ‘Tropical’. Sadzonki rosnące w doniczkach z wełny mineralnej (pojemność 75 cm3) posadzono w szklarni do zagonów wypełnionych ke- ramzytem (o średnicy 8-16 mm) w dniach 8-11.08.2000. Badania rozpoczęto 1.01.2002 roku (na dwuletnich roślinach), a zakończono 31.12.2004 roku. Jeden zagon uprawny, o wymiarach 1,2 × 46 m, obejmował 55,2 m2. Na 1 m2 było posadzonych 14 roślin.
Na podstawie analiz chemicznych wód stosowanych w gospodarstwach przygoto- wano pożywki standardowe do fertygacji kroplowej dla anturium uprawianego w pod- łożach inertnych (mg·dm-3): N-NH4 < 14,0, N-NO3 – 105,0, P – 31,0, K – 176,0, Ca – 60,0, Mg – 24,0, S-SO4 – 48,0, Fe – 0,840, Mn – 0,160, Zn – 0,200, B – 0,220, Cu – 0,032, Mo – 0,048, pH – 5,5-5,7, EC – 1,5-1,8 mS·cm-1 (za Komosą 2000). Częstotli- wość i czas nawodnień zależały od pory roku. Około 20% pożywki wyciekało ze śro- dowiska korzeniowego. Zabiegi pielęgnacyjne wykonywano zgodnie z zaleceniami agrotechnicznymi. Dla poprawy wilgotności powietrza i podłoża, uprawę zraszano wodą deszczową za pomocą mikrozraszaczy.
W trakcie badań rejestrowano szczegółowo plonowanie roślin. Dane o usłonecznie- niu rzeczywistym uzyskano z IMiGW w Poznaniu (stacja Ławica). Wielkość promie- niowania słonecznego rejestrowano we własnej stacji meteorologicznej usytuowanej na zewnątrz obiektów szklarniowych. Wyniki opracowano statystycznie, przeprowadzając analizę wariancji dla doświadczeń trójczynnikowych. Wnioskowano przy poziomie istotności α = 0,05.
Wyniki
W pracy dokonano oceny plonowania na podstawie liczby kwiatostanów uzyska- nych z 1 m2 powierzchni uprawnej.
Badane odmiany anturium charakteryzowały się dużym plonem dobrej jakości.
W 2002 roku w obydwu gospodarstwach największy średni plon kwiatostanów uzyska- no z odmiany ‘Tropical’ (66,5 szt.·m-2), a najmniejszy z odmiany ‘President’ (38,6 szt.·m-2; tab. 1). Średni roczny plon ze wszystkich badanych odmian wynosił 50,9 kwia- tostanów⋅m-2. Kolejny rok badań (2003) potwierdził te tendencje. Największy plon uzyskano również z odmiany ‘Tropical’ (67,2 szt.·m-2), a najmniejszy z odmiany ‘Presi- dent’ (32,2 szt.·m-2). Średni roczny plon z wszystkich badanych odmian wynosił 50,7 szt.·m-2. W 2004 roku największy średni plon w obydwu gospodarstwach wydała od- miana ‘Midori’ (65,2 szt.·m-2). Najsłabiej natomiast plonowała odmiana ‘President’
(32,0 szt.·m-2). Średni plon z wszystkich badanych odmian był największy w 2004 roku i wynosił 53,7 szt.·m-2.
Tabela 1 Plon ogólny odmian anturium w latach 2002-2004 (kwiatostanów·m-2·rok-1)
Total yield of anthurium cultivars in 2002-2004 (flowers·m-2·year-1) Rok – Year
(B)
2002 2003 2004
¯x (A)
gospodarstwo – farm (C)
Odmiana Variety
(A)
I II ¯x I II ¯x I II ¯x I II ¯x Tropical
Baron Pistache Choco Midori President
67,6 51,7 46,0 49,7 68,1 43,7
65,4 34,3 47,2 47,0 55,8 33,5
66,5 43,0 46,6 48,4 62,0 38,6
68,1 47,7 49,8 62,6 67,0 37,6
66,3 29,4 49,8 52,9 49,8 26,7
67,2 38,6 49,8 57,8 58,4 32,2
64,4 49,0 58,1 75,3 61,0 37,3
54,6 33,3 67,4 47,7 69,3 26,7
59,5 41,2 62,8 61,5 65,2 32,0
66,7 49,5 51,3 62,5 65,4 39,5
62,1 32,3 54,8 49,2 58,3 29,0
64,4 40,9 53,1 55,9 61,9 34,2
¯x (B) 54,5 47,2 50,9 55,5 45,8 50,7 57,5 49,8 53,7 55,8 47,6 51,7
¯x (C) Gospodarstwo I – Farm I – 55,8 Gospodarstwo II – Farm II – 47,6 Czynniki: A – odmiana, B – rok, C – gospodarstwo, r.n. – różnice nieistotne, NIRα = 0,05 dla A
= 7,9; NIRα = 0,05 dla B – r.n.; NIRα = 0,05 dla C = 4,61; NIRα = 0,05 dla A×B – r.n.; NIRα = 0,05 dla B×C – r.n.; NIRα = 0,05 dla A×B×C – r.n.
Factors: A – variety, B – year, C – farm; n.s. – non-significant; LSDα = 0.05 for A = 7.9; LSDα = 0.05 for B – n.s.; LSDα = 0.05 for C = 4.61; LSDα = 0.05 for A×B – n.s.; LSDα = 0.05 for B×C – n.s.;
LSDα = 0.05 for A×B×C – n.s.
Wykazano istotny wpływ gospodarstwa oraz odmiany na plonowanie. Większy średni plon (55,8 szt.·m-2) wydały rośliny uprawiane w gospodarstwie I, a mniejszy (47,6 szt.·m-2) w gospodarstwie II. Statystycznie największy średni roczny plon wydała odmiana ‘Tropical’ (64,4 szt.·m-2), a najmniejszy odmiana ‘President’ (34,2 szt.·m-2; tab. 1). Na podstawie trzech lat badań w dwóch gospodarstwach można uszeregować plonowanie badanych odmian w następującej kolejności: ‘Tropical’ (64,4 szt.), ‘Midori’
(61,9), ‘Choco’ (55,9), ‘Pistache’ (53,1), ‘Baron’ (40,9), ‘President’ (34,2).
Stwierdzono spadek plonowania wszystkich badanych odmian w okresie jesienno- -zimowym i maksymalne plonowanie w miesiącach wiosenno-letnich. Wykazano pozy- tywny wpływ usłonecznienia rzeczywistego na plonowanie anturium (ryc. 1). Wraz z poprawą warunków świetlnych następowało wzmożone kwitnienie roślin.
Ryc. 1. Zależność między usłonecznieniem rzeczywistym (średnie miesięczne) a ilością wytwo- rzonych kwiatostanów (średnia z sześciu odmian i dwóch gospodarstw) w latach 2002-2004 Fig. 1. Relations between real solation (monthly mean) and flowers quantity (mean from six
varieties and two farms) in 2002-2004
Dyskusja
Prawidłowe plonowanie roślin zależy głównie od nawożenia i nawadniania, zdro- wotności roślin, stanu ich odżywienia, stosowanego podłoża, światła i temperatury (Nowbuth 2001, Dufour i Clairon 1997, Dufour i Guérin 2003). W dotychczasowych badaniach podkreśla się uzyskiwanie większego plonowania roślin i ich lepszej jakości w podłożach inertnych niż w organicznych (Treder 2000).
Badane odmiany anturium plonowały prawidłowo zarówno pod względem ilościo- wym, jak i jakościowym. Mimo że w obydwu gospodarstwach stosowano najnowsze technologie uprawy, plony w gospodarstwie I były większe. Wzrost ten wynosił dla odmiany ‘Tropical’ 6,9%, ‘Midori’ 12,2%, ‘Choco’ 27,0%, ‘President’ 36,2%, a dla od- miany ‘Baron’ 53,3%. Jedynie odmiana ‘Pistache’ plonowała lepiej o 6,8% w gospodar- stwie II. Średni plon kwiatów w gospodarstwie I był o 17,2% większy (55,8 szt.·m-2·rok-1) niż w gospodarstwie II (47,6 szt.·m-2·rok-1). Spadek plonowania był wynikiem gorszej jakości wody stosowanej do przygotowywania pożywek, zwłaszcza zaś skutkiem prze- kroczenia stężeń hydroponicznych wapnia i siarczanów. Przytoczone badania potwier- dzają prezentowany przez wielu autorów pogląd o kluczowym znaczeniu jakości wody dla uprawy anturium, rośliny o małej tolerancji na zasolenie.
Dufour i Guérin (2003) badali plonowanie anturium odmiany ‘Cancan’ uprawianej w podłożu mieszanym, składającym się z przekompostowanych wiórów drzewnych oraz żużla wulkanicznego (1:2 = v/v), w zagęszczeniu 9,5 rośliny·m-2. Średni roczny plon wynosił około 60 kwiatów·m-2. Natomiast Dufour i Clairon (1997) podają, że średnie plonowanie anturium w tym samym podłożu wynosiło 26 szt.·m-2·rok-1. Son- neveld i Voogt (1993) badali plonowanie anturium uprawianego w granulowanej piance polifenolowej, w zagęszczeniu 10 roślin·m-2. Stwierdzili większy roczny plon odmiany
‘Tropical’ (80-88,5 szt.·m-2) niż odmiany ‘Cuba’ (37,0-50,0 szt.·m-2). Różnice odmia- nowe w wytwarzaniu kwiatów podkreślają także Chen i in. (2001). W badaniach wła- snych stwierdzono cykliczność plonowania anturium, potwierdzoną wcześniejszymi badaniami Dufoura i Guérina (2003).
0 20 40 60 80 100 120
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
2002 2003 2004
Termin – Term Usłonecznienie rzeczywiste (h) Real solation (h)
0,00 2,00 4,00 6,00 8,00 10,00
Liczba kwiatów·m-2 Quantity of flowers·m-2
Usłonecznienie rzeczywiste – Real solation Średnie plonowanie – Mean of yielding
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
Wnioski
1. Anturium charakteryzuje się cyklicznością plonowania. Najmniejsze plony kwia- tów uzyskuje się od listopada do stycznia, natomiast największe od maja do sierpnia.
2. Dynamika plonowania anturium pokrywa się z przebiegiem usłonecznienia rze- czywistego.
3. Do grupy odmian najlepiej plonujących należy zaliczyć ‘Tropical’ i ‘Midori’, średnio plonujących ‘Pistache’ i ‘Choco’, a najsłabiej plonujących ‘President’ i ‘Baron’.
Literatura
Chen J., Henny R.J., McConnell D.B., Nell T.A. (2001): Cultivar differences in interior per- formances of acclimatized plants. Acta Hortic. 543: 135-140.
Dufour L., Clairon M. (1997): Advances in fertilization of Anthurium hybrid in Guadeloupe (F.W.I). Acta Hortic. 450: 433-438.
Dufour L., Guérin V. (2003): Growth, developmental features and flower production of An- thurium andreanum Lind. in tropical conditions. Sci. Hortic. 98: 25-35.
Hetman J., Laskowska H., Pudelska K. (1992): Anturium. PWRiL, Warszawa.
Komosa A. (2000): Analiza podłoża i roślin jako wskaźniki odżywiania anturium. W: Mater. z V Konferencji dla Producentów Anturium. ISiK, Skierniewice, 12-13.04.2000: 24-30.
Komosa A., Kleiber T. (2003): Anturium – podłoża i odżywianie. W: VIII Konferencja dla Producentów Anturium. ISiK, Skierniewice, 25-26.03.2003: 5-15.
Nowbuth R. (2001): Alternate substrates for anthurium production. Agricultural Research and Extension Unit, Mauritius.
Olympios C.M. (1992): Soilless media under protected cultivation. Rockwool peat, perlite and other substrates. Acta Hortic. 323: 2: 215-235.
Sonneveld C., Voogt W. (1993): The concentration of nutrients for growing Anthurium andre- anum in substrate. Acta Hortic. 342: 61-67.
Treder W. (2000): Obieg zamknięty pożywki w uprawie anturium. W: Mater. z V Konferencji dla Producentów Anturium. ISiK, Skierniewice, 12-13.IV.2000: 39-43.
YIELDING OF ANTHURIUM (ANTHURIUM CULTORUM SCHOTT) GROWN IN EXPANDED CLAY
S u m m a r y
The studies were carried out since 2002 till 2004. The most popular cultivars of anthurium (Anthurium cultorum Schott) in Poland were tested. Plants were grown in expanded clay with application of fertigation system. The most productive variety was ‘Tropical’ (64.4 flowers·m-2) a next ‘Midori’ (61.9), ‘Choco’ (55.9), ‘Pistache’ (53.1), ‘Baron’ (40.9) and ‘President’ (34.2).
Yearly tendency of anthurium yielding was found. During autumn-winter period (November- -January) there was found a decreasing tendency to flowers number, but in the summer time (May-August) the flower yield reached its maximum. Real solation had an important influence on the level of anthurium blooming.
