373430
FiLKRECjk
W P KRZŻU
STÄCJÄTI7 F-A—RYZ
1—
Biblioteka UMK Toruń
BBSS
mrrmw Tvmrm
■vi firn
'▼▼▼▼▼▼▼ ▼ ▼ ▼ ▼▼▼▼ ▼ ▼ V ▼ ▼▼▼ttTttt”TttTT”” tt ▼ tv
WI f W11 fTTTTWl yyf y ijj** j jyyj WTf iff ffWri HH
Tvrrr
FILARECJA
—’ Korporacja Polskiej MłoJ zieży Akad emickiej —
w PARYŻU
POLSKA STACJA RADKOWA
'^r p1 ■
- W ROKU 1933 -
Od Redakcji.
Niniejsza jednodniówka jest zkolei drugim numerem wydawnictwa Filarecji i składa się z trzech części :
1. Część pierwsza zawiera poezje na cześć Marszałka J. Piłsud
skiego i A. Mickiewicza, ideologję i historję Filarecji.
2. Część druga obejmuje krótkie sprawozdanie z pracy Filarecji za lata 1929 — 32.
3. Część trzecia, ostatnia, najobszerniejsza, zawiera sprawozda
nie z działalności Filarecji w roku akad. 1932/33 i składa się z kroniki Filarecji oraz sprawozdań : z pracy wewnętrznej, emigracyjnej i propa
gandowej.
Praca w roku ostatnim była wyjątkowo utrudniona, bo w tym okresie Filarecja nie miała żadnych pomocy finansowych ani na akcję organizacyjną ani na studja. Oprócz studjów pochłaniały filaretów za
jęcia zarobkowe. W tych warunkach wkładali filareci wiele trudów i ener- gji w pracę dla innych organizacyj społecznych. Działają na terenie 14 organizacyj emigracyjnych w Paryżu.
Nie ulegając ponętom i czarom stolicy świata, doceniamy swoje obowiązki i zadania. -Stoimy tu na straży polskości i interesów vnaszegd Państwa.
Postępujemy według wskazania Pana Prezydenta R. P. Prof. Dr.
Ignacego Mościckiego, który był łaskaw je nadesłać Filarecji przed pięciu laty :
„Praca Wasza i Wasza szlachetność niechaj nauczą obcych szano
wać imię Polaka”.
0
UNIWERSYTECKA
^*rotUN*4^
33-3 *f3o
Odbito w 1015 egzemplarzach numerowanych w tern 15 na oryginalnym holenderskim papierze.
2
oOau203iodg D10A7
MARSZAŁKOWI POLSKI
WSKRZESICIELOWI ARMJI
BUDOWNICZEMU POTĘGI
PAŃSTWA
WYCHOWAWCA NARODU
GENJUSZOWI DUCHA
I
NASZEMU
UKOCHANEMU
WODZOWI JÓZEFOWI
PIŁSUDSKIEMU
PRACE NINIEJSZĄ POŚWIĘCA
„FILARECJA”.
V
krzewicielowi
i Budowniczemu Potęgi Rzeczypospolitej M arsza łkowi J ózefowi Piłsudskiemu
L Z krwawą chorągwią miłości id prawicy, Na której płomieniami wypisano : LUD, Poszedł "bez tarczy — On — i bez przyłbicy W walkę, by spełnił się proroczy cud. —
W którym przez czyny, przez śmierć l przez blizny Prowadzi droga do Wolnej Ojczyzny.
n.
W błędnej niewoli noc przeklętą, czarną Wstał, zbudził Polskę z odrętwiałych snów, I poprowadził na walkę ofiarną
Szarych żołnierzy — legjonistów huf —
Przez śmierć — po laury, przez męki — do męstwa, Przez trud i znoje i krew — do zwycięstwa.
W dziejowych zmagań obłędnej wichurze, Gdy wielkie trony w gruzy się waliły, Gdy wieści z świata jeno grozą wyły,
Wyszedł do walki Wódz w szarym mundurze, Z hasłami świętej wolności na czele,
Z garstką walecznych, z nagą szablą w ręku Szedł w świętą walkę bez trwogi i lęku —
Po nowe życie w ojczyzny kościele.
Hej ! Z krwawej łuny, nocnej łuny, Przez krew, przez śmierć i przez pioruny Poleciał okrzyk w świata dal :
Do broni !
Oto idą dni Wyścigu pięści, mąk i krwi.
Niech wstanie święty czyn, jak stal, Niech wiedzie przez strzelecki rów Do dawnej Polski, wolnej znów !
>v , Wißt/.
picRsy^ciipci» cJkovvi* |>olAi w/knxvieiclowi
-
/r^- i
flfW Su«xtt ' /*» x
V d- thiv^.K.
f*ÙiN^
A~fd^*«K
. tiLiMovv/.
' <» <^...
" ^A'l **-
■Z'V* "X-y.. /1,,^
5 v '^x^oX*-
|SU<L^ ''
■â^X^ ’ "
ur tMdt«.
A> v~..»>t- •■ . -U
jÙJlE-fOIMi * • • 1 ,«
jskłe mu
zebrani . na LiRoezy/ryn?.obeli od z i c je go, imienin w odnbku uezonyeh Pol/
Kiep w rzkole Parinioykiej w* ogryźli
^*7^.. (Z.. <•• > v.
"* ‘ ^8 K ^’*- ^A**4'* " ZZ y , ,
~*XŁ<£ft:r' ■- V. -St/—
~'r7_. R V ‘^Nf5 |g u*--,,,.. r
#
___ . *"'1**' ****y*v'ł
fM -»)
7^*’».- , -*-, 4, A/- /•/_> <is iz*'7*"V^''-/ J. UaJUwt
<2- (iW-fr-.
,f .. _
•K-v A — / .. - ' vr, ♦ ■{•■tki.
A*v«ł -LtfcUVA*; :>.: -' , -y
genjusxwvt •
bgnTji budomexmu pai :>hva :w id kicrpu •wy • cbawwęy narodu .óenju^e\vi • duelia* * •*
i: i . .•
pits
r--- '
go, imienin w odnidku uezońyeh Pol/
Kiel; AV rzkole bafiniol/kiei w* pa Ryż u ij do macea 193*3 r. zoKOcmizcnvuiîym pKzez związek [ilaRełów. i IzoRboRaefc ąkademieką „idąRcHą" /hądkobicReow ideałów hlaRetow wileńskich. pRzc-Mają
«yRCtzy poi dr. i czci za tego bezmićS na ntâfoSé ojczyzny i pełną hotwveec * nia pRaeç dla doKca Rzeezypojpolifej.
, r<* U.
Fotografja adresu hołdowniczego, wysłanego przez Filarecję Marszał
kowi Piłsudskiemu w dniu Jego imienin.
Wśrćd podpisów na adresie widnieją podpisy : p. pułkownika J. Błe
szyńskiego, p. konsula a-ra F. Jankowskiego, państwa K. Jurgielewi
czów i p. porucznika Waryńskiego.
Na bój ! Na bój ? Prowadzi Bóg ! Spadły już wraże pęta z nóg Sennej ojczyzny ! Nowy wschód !
Nad senną Polską nowy wschód I Zmartwychwstania święty cud !
Nie w zlocie, ani w królewskiej purpurze Był Ten, co wskrzesił ojczyznę z mogiły:
On był, jak wieszcze Go myśli wyśniły : On był NIEZŁOMNY, a w szarym mundurze Płomień genjuszów krył i Chrobrych męstwo, Na pola chwały, w bitew huragany —
Z cichą modlitwą do Pana nad Pany
Wiódł swoich chłopców przez śmierć po zwycięstwo.
Przez krwawy bój, przez śmierć i łzy — Prorocze naszych wieszczów sny Ziściły się.
Ziścił się cud —
Wolności wstał przejasny wschód.
Biały orzeł pod nieba wzbił się dumnym lotem, Po wyścigu krwi pracy dzień się nowy zaczął.
Pod niebiosów wiosennych, błękitnym namiotem.
Drży Polska dziś radością, jak kiedyś rozpaczą.
A na straży potęgi, na straży wolności
Swej ojczyzny On stoi — Wódz ,bohater z ducha, I tętno życia Polski z wytężeniem słucha:
... Nie zginęła !....
Nie zginie!...
On stoi na straży Z niezłomnym swym spokojem na kamiennej twarzy.
On tu, co w niwecz zwalił do wolności zator, I mogiłę ojczyzny przez życia trud przerył.
— życie Jego jest czyn, — krew Jego — dawne bohatery.
A imię Jego Zwycięzca — Salvator.
Stanisław KOMAR.
6
Ideologja Filarecji.
Na sztandarze naszej ideologji dwa nazwiska : Mickiewicz, Piłsud
ski oraz cztery hasła : Państwo, Duch, Honor, Nauka.
Nazwisko pierwsze jest dla nas symbolem ideologji Filomatów i Fila
retów wileńskich, których jesteśmy du
chowymi dziedzicami, źródłem szla
chetnych dążeń do ideałów, obrazem bohaterskiej tradycji, z której wyszedł Nasz Wódz — sztandarowy człowiek, za którego oddać jesteśmy gotowi ży
cie i mienie. Ten, który na tych sa
mych nadniemeńskich ziemiach, co Mickiewicz urodzony, na szlachetnych wzorach romantyzmu i ideałach Filo
matów i Filaretów wychowany, posta
wił za jedyny cel swego życia : zdoby
cie Niepodległości Polski, niedości
gnione marzenie Mickiewicza i całego romantyzmu polskiego, który na ołta
rzu miłości Ojczyzny złożył tysiączne ofiary, a owocu ich upragnionego — wolności, osiągnąć nie mógł.
Z tego to Ducha męczenników za wolność, którzy na grobach swych wykuwać rozkazali : Ex oriare aliquis ex ossibus nostris ultor ; Powstań jakiś mścicielu z kości naszych, wyrósł Pierwszy Rycerz Odrodzonej Potoki.
ON-Wódz, On-Bohafer, On-Mściciel i zrealizował mieczem, ofiarą i trudem swego życia i setek tysięcy swych żołnierzy, tęsknotę wieszczów, zapłacił krew i łzy miljonów, co pomarły ze słowem Poiska na ustach.
My 'szczęśliwi, my dumni jesteśmy, że żyjemy z Nim, w Jego epoce i że uważać się możemy za uczniów Jego ideałów.
I pracować chcemy jak On, który jest dla nas wzorem pracy dla Państwa. I od Niego uczyć się chcemy miłości Ojczyzny. I z Niego pragnie
my czerpać przykład do poświęcenia wszystkich naszych interesów osobi
stych, poczynań, trudów, cierpień, wiedzy, zdolności — Dobru Rzeczypo
spolitej. I z NiegOr będziemy czerpać przykłady męstwa, siły woli i nie- złomności charakteru.
Na sztandarze naszym : Państwo. Zda jemy sobie sprawę, co zna
czy posiadanie własnego Państwa ! Pradziadowie nasi je zatracili i prze- frymarczyli, dziadowie krwią winy ojców okupili, ojcowie nasi bezprzy- kładnem męstwem je zdobyli, a my — młode pokolenie nie oddamy prze-
I
nigdy i nikomu. Zwalczać będziemy wrogów wewnętrznych Państwa, tych, co chcieliby wnieść warcholstwo, kłótnie, sfary i prywatę do Państwa, tych, co chcieliby złotej wolności i Targowicy.
Naród Polski musi wprzód osiągnąć dojrzałość polityczną, która zakres wolności rozszerzy.
Nakazem polskiej racji stanu na tysiące lat musi być zasada : Do
bro Rzeczypospolitej Najwyższem Prawem Obywatela i temu Dobru musi każdy Polak podporządkować swe przywileje, prawa, cele, dążenia, postę
powanie oraz całe życie i miejie.
Drugie hasło : Duch. Oznacza Siłę i Moc Ducha, i wszystkich funk- cyj zeń wypływających : woli, charakteru, poświęcenia, miłości Ojczyzny.
Jest gloryfikacją wyższości Ducha nad siłą Materjalną. Dwaj sąsiedzi Pol
ski : Sowiety i Niemcy wprowadzają inną doktrynę : Siły Materji. Państwo Polskie, jeżeli ma się oprzeć tej doktrynie t. j. materjalizmowi, któryby zalać mógł nasze ziemie, zniweczyć naszą tysiącletnią kulturę duchową, musi prze
ciwstawić Sile Materji i Doktrynie Materji ■ Doktrynę Mocy Ducha. I ta wiara w siły duchowe, da nam moc przezwyciężyć wszystko, nie ostoi się przed nią żadna potęga. To jest ta sama wiara, którą kierował się Mickie
wicz mówiąc : Mierz siłę na zamiary, a nie zamiar podług sił, ta sama wia
ra, która, przekuta na stalową lapidarność legjonowych słów, brzmi : Chcieć
— to móc. Chce Polska być potężną, więc nią będzie !
Trzecie hasło : Honor. To symbol etyki naszego postępowania, na
szego życia, — surogat cnoty — powiada Marszałek Piłsudski. To ho nor Żółkiewskich, Czarneckich, Kościuszków, Poniatowskich, Piłsudskich, który nam mówi : Zginąć, a nie ulec. Iść ciągle naprzód i ani kroku w tył się
nie cofnąć. Walczyć aż do skonu !
Czwarte hasło : Nauka. Dawny ideał Filomatów i Filaretów odzie
dziczony tradycją. Pragniemy nauce się oddać, ale nie jako celowi, ale ja
ko środkowi naszej pracy dla Państwa.
Dążyć będziemy, by Nauka Polska zajęła należne jej chlubne miej
sce w rodzinie narodów, by Nauka Polska we wszystkich gałęziach dzierży
ła prym, by każdy naród szanował nasz dorobek w dziedzinie intelektualnej.
Oto nasze ideały ! Ideały odrodzonej Filarecji 1
Wierzymy, że ideały te przenikną do całego Narodu Polskiego i chcemy tym ideałom życie swe poświęcić.
Nie chcemy uznania i zaszczytów, nie chcemy błysku i rozgłosu.
Pragniemy tylko Sławy i Potęgi Rzeczypospolitej.
A jeżeli historja zechce o nas — odrodzonej Filarecji, chociaż tyle zachować, ile zachowała o Filarecji Wileńskiej, jeżeli zdołamy przyłożyć do gmachu Państwowości Polskiej, chociaż jedną cegiełkę, jeżeli za nasz trud nagrodzi nas chociaż jednem słowem Ukochany Dziadek, będzie to dla nas, lub dla naszych przyszłych dziedziców, tytuł do dumy i bodziec do dalszych trudów.
WITOLD KOMAR
7
** *
* X- X **Królowi polskiej lutni Adamowi Mickiewiczowi
Mijają dni i lata, miną wieki całe,
A w świecie brzmi pieśń Twoja i wiecznie brzmieć będzie, I Twoją, Królu pieśni, nieśmiertelną chwałę
Rozniesie przeogromną na świata krawędzie.
I uczucia potęgą mogiły rozkruszy, I złote słońce piękna ludzkości zapali, l serca ludzkie senne z bezwładu poruszy, Aż stary świat się w przepaść bezkońca zawali!
Na gruzach starych światów pieśń powstała nowa, Wskrzeszona Twoją myślą, Królu polskiej liry, I niesie przed tron Boga Twoje twórcze słowa, Których grot w świata kręgu nieśmiertelność wyrył.
Znikła z plączącej ziemi przed przyszłością trwoga, Grom nowej pieśni w serca ospałe uderzył, A myślą Twą wytknięta nowych celów droga Ludzkości w życia trudzie słońcem bohaterzy.
Twa wiara, że ojczyzna hańbiące kajdany Rozkruszy, .. i świt nowy niewoli śmierć zada,
I wskrzesi dzień, by pieśnią kwitnął nieprzerwany, Prowadziła w bój Polskę potęgą Konrada.
Głos Piotra Polsce zbudził myśl nowego boju I w ręce dzieci Piastów kij pielgrzymi włożył, I kazał iść w tułaczkę cierpienia i znoju,
Aż bramy wolnej Polski przez ich trud otworzył.
A dziś Twa pieśń nam w sercach bezmiar hołdu budzi, I święta Twoja postać w oczach naszych stawa, I okrzyk niebosiężny uczuć wszystkich ludzi —
Królowi polskiej lutni — grzmi — „Sława, sława, sława ! ! ! Adamowi Mickiewiczowi w hołdzie,
Stanisław KOMAR.
KOMERSZ FILARECJI na otwarcie roku akademickiego 1932-33.
I
DELEGACJA FILARECJI i KOŁA FILISTRÓW 3-go Maja 1933 roku przed kaplicą ś-go Kazimierza w Paryżu.
HISTORJA FILARECJI
FILARECJA SZCZYCI SIĘ PRAWIE 120-LETNIĄ TRADYCJĄ HISTORYCZNĄ W hlstorji Filarecji można odróżnić cztery okresy : 1) Związku Filaretów Wileńskich (Promienistych) w latach 1820 — 1823, 2) Filareci w Paryżu po roku 1830, 3) Stowarzyszenie Polskiej Młodzieży Postępowo- Niepodległościowej Filarecja w Paryżu w latach 1910 — 1914 i 4) Filarecja
wznowiona w roku 1926 w formie organizacyjnej Korporacji.
Okres pierwszy — wileński pozostawił za sobą chlubną kartę w dziejach. To okres Związku Filomatów i Filaretów (Promieni
stych), których twórcamfbyli: Zan, Jeżowski, Mickiewicz i inni. Liczba Filomatów nie była wielka, zaś Filaretów dosięgła cyfry 200. Idea
ły Filomatów i Filaretów : Ojczyzna, Nauka, Cnota, przetrwały stulecie i my jesteśmy spadkobiercami duchowymi tych ideałów. Fi
lareci przecierpieli męki w słynnym procesie Nowosilcowa. Po roku 1823 Związki Filaretów przestały istnieć.
Drugi okres rozwoju Ideologji Filaretów zaczyna się w roku 1833 w Paryżu, a więc przed 100 laty. Wtedy to wznowiono Związek Filaretów, do którego grona należeli : wieszcz Adam Mickiewicz, historyk Joachim Lelewel 1 wielu innych sławnych ludzi epoki. Filare
ci działali przez kilka lat na terenie Wielkiej Emigracji.
Trzecia faza w dziejach Filarecji rozpoczyna się w roku 1910, kiedy to zostało założone Stowarzyszenie Polskiej Młodzieży Niepodległościowej Filarecja w Paryżu.
Jak nazwa wskazuje głównym celem Stowarzyszenia było odzyskanie Niepodległości Polski. To też kiedy Wojna światowa wybuchła, wszyscy wstąpili w szeregi armji by walczyć o wolność Polski. Jak wielkie były zasługi tej Filarecji świadczy fakt, że dawni członkowie tej organizacji mają prawo ubiegać się o ordery : Polonia Restituta 1 Złoty Krzyż Zasługi.
Członkiem Filarecji i protektorem w tym okresie był Stefan Żeromski.
• •«
Część listy członków Filarecji przedwojennej :
Roman Starzyński — major. Hempel. Ostrowski — rzeźbiarz.
Tadeusz Nalepiński. Kurnatowski. Downarowicz. Władysław Neuman — minister pełnomocny w Oslo. Witold Domański.
• •
Czwarty etap w hlstorji Filarecji rozpoczyna data 1 lutego 1926 roku, kiedy to grupa, złożona z 8 studentów uczelni paryskich wznowiła Filarecję, oparłszy statut na zasadach ideologji Filaretów Wileńskich Byli
śmy szczęśliwi mleć za pierwszego filistra honorowego i opiekuna Filarecji, syna wieszcza, ś. p. Władysława Mickiewicza, który był widomym symbolem
9
nawiązania łączności duchowej wznowionej Filarecji paryskiej z Filarecją Wileńską.
ósmy rok Filareci a działa na terenie Paryża. Położyła zasługi dla emigracji polskiej i dla propagandy polskości we Francji. Wyszły z niej kadry ludzi, którzy dzisiaj są niejednokrotnie na naczelnych stanowi
skach w kraju. Ludzie ci, filistrzy Filarecji, utrzymują z nią łączność du
chową i uważają się ciągle za członków tej samej filareckiej rodziny.
W roku 1933 nabrała Filarecja wyraźnych cech organizacji o ideologji Mar
szałka Piłsudskiego.
Zaczął się więc w tym roku nowy okres w rozwoju naszej orga
nizacji pod hasłem : Wszystko dla Państwa.
Witold KOMAR
ŚWIĘTO MORZA.
Szli w stronę morza Grunwaldu rycerze...
Krwawiące miecze w mocarnej prawicy,
W żelaznych, hełmach — na piersiach puklerze, Na ustach święty hymn „Boga Rodzicy”.
A kiedy wreszcie o "brzeg się oparli
Zatknęli Orła sztandar w złotym piasku, I ślub wieczysty z Bałtykiem zawarli.
A nad rycerstwem Rodzicielka Boża.
Błogosławiła świętu — ŚWIĘTU MORZA.
Szli w stronę morza Legionów rycerze...
W drodze „potrójny” wróg na nich uderzył, Na śmierć radośnie szli, w niezłomnej wierze, że kres ich walki nad Bałtykiem leży.
Doszli i szable z krwi w piasku otarli, A wznosząc okrzyk : „Polska nie zginęła” ! Jak ongiś... znowu ślub z morzem zawarli.
Nad Legjonami, Rodzicielka Boża, Błogosławiła świętu — ŚWIĘTU MORZA.
Wzorem Grunwaldu, Legionów rycerzy, Poległych w walce dla Ojczyzny chwały, Nad polskie morze, ze wszech krańców bieży, W dniu święta Morza — polski naród cały ?
A gdy u brzegu zwartym murem stanie, Wznosząc prawicę w niebo, patrząc w morze Ojczyźnie świętej złoży ślubowanie :
„Będziemy wiernie Rodzicielko Boża, Do krwi ostatniej kronli bronić morza”.
Zdzisław Karr-JAWORSKI.
10
za 1928/29 - 1929/30 - 1930/31 -
działalności „
Sprawozdanie
F
llarecji. 1 •• « okres lat1931/32 -
PRACA FILARECJI W STOW. STUDENTÓW POLSKICH W PARYŻU
Wprowadzony nowy system pracy w Stowarzyszeniu osłabił organizację we
wnętrzną Filarecji, — Zespół Zarządu 8. 8. P. w r: 1927/28 składał się niemal z samych filaretów. Filareci : Jan Dą
browski, Lew Jakimiuk, Jan Skiba, An
drzej Sobieski i Janusz Tłomakowski speł niali najważniejsze funkcje w Zarządzie Stowarzyszenie. Filareta Tadeusz Jago- szewski prowadził Sekretariat Koła Stu
dentów Szkoły Nauk Politycznych. Wy
szkoleni przez Filarecję, ludzie trzyma
li prym nad wszelkiemi organizacjami studenekiemi we Francji. Filareta Jan Skiba, prezes Stowarzyszenia był jedno
cześnie prezesom Związku Stowarzyszeń
AURELJA NAGURSKA
Studentów Polskich we Franojl. — Każ dy bez wyjątku filareta podlegał egza
minowi obowiązkowemu z rycerstwa.
Pomyślny wynik z egzaminu kwalifi
kował filaretę do pracy społecznej. Na czele komisji egzaminacyjnej stał vice- prezes Lew Jakimiuk i prezes Bartolew-
ski.
Prezes Skiba zaabsorbowany pracą wyłącznie dla Stowarzyszenia traktował Filarecję po macoszemu. Zreorganizo
wane Stowarzyszenie stanęło na wyso
kim poziomie administracyjnym rów
nym poziomowi Studenckich Bratnia
ków w kraju i posiadało własny lokal : 55, Quai de la Tournelle, ówczesny fi
lareta poza Uniwersytetem, egzamina
mi i bibljoteką uczęszczał ną kurs szer
mierki i boksu zorganizowany przez Filarecję, a opłacany przez Antoniego Po tockiego ; uczęszczał na kurs języka an
gielskiego w niedzielę przed południem w Stowarzyszeniu i hasał na Sobótkach tanecznycjh w Stowarzyszeniu. (Sobót
ki miały na celu zbliżenie się i utrzy manie stosunków towarzyskich ze stu
dentami obcych państw, jak również pod
trzymywanie i wzmacnianie więzów ser
deczności między młodzieżą polską i Po
lakami z Litwy. Należy tu wyróżnić ko
leżankę Aurelję Nagurską, koresponden
tkę „Iskier Kowieńskich", która darzyła Filarecjó i Stowarzyszenie miłą korespon
dencją, zapoznając z naszą dzałaJnoś- cią Studentów Polaków, na Uniwersy
tecie Kowieńskim.
Szeregi filaretów redukowały się przez kończenie studjów i wyjazd do kraju. Z takich powodów wyjechali : Bartolew- ski, Grabowski, Skiba i inni.
Podczas wakacji stanowisko prezesa Filarecji i Stowarzyszenia objął wice
prezes filareta Lew Jakimiuk. Sekreta- rjat w obydwu organizacjach prowa
dził pełnomocny filareta Lubański.
11
SPRAWOZDANIE FILARECJI ZA OKRES 4-ck LAT
2-gi POWAKACYJNY KONWENT FILARECJI W LISTOPADZIE 1928/29
Konwent zebrał się licznie w sali na Lamandé. Sprawozdanie filarety Lwa Jakimiuka z okresu wakacyjnego zosta
ła przyjęte wraz ze sprawozdaniem z broszury jednodniowej Filarecji, które przedłożył filareta Janusz Tłomakowski.
Ustępującemu Zarządowi w nieobecno
ści prezesa Bartolewskiego konwent u- dzielił votum zaufania. Dalsze losy bro
szury zostały powierzone nowemu pre zesowi Tadeuszowi JagoszewsKiemu, któ ry sprawdził w „Imprimerie Franco- Slave, 32, rue Menilemontant rachunki przedstawione przez filaretę Tłomakow skiego i definitywnie je zlikwidował. — Nowoobrany prezes znalazł się w wyjąt
kowo trudnych kłopotach organiza
cyjnych i materjalnych, bez akt, bez archiwum, bez pieczęci i kancela- rji, nie mógł prowadzić pracy normalnej.
Zaprzepaszczona Kancelaria przez ex- sekretarza Lubańskiego z trudem zo
stała odnaleziona w Nanterre u filarety Jerzego Lipki. Małe zmiany statutu
przedstawione przez prezesa i Wacła
wa Królikowskiego zostały uchwałą kon wentu aprobowane. Ze zmianą statutu zmieniono także uniform filarecki. U- chwałą konwentu zniesiono berety za
mieniając je na granatowe dekle. Barwy pozostały bez zmian. Naokoło dekla na rondzie fuks nosił wiśniową wstążkę, a filareta dodawał do wiśniowej stalową.
Nowego projektu cyrkiel VCFCF! zastą
pił na deklu dawniej noszonego orła na berecie. Zamiast 3-ch koron wpro
wadzony półksiężycowy rytmiczny or
nament i złoty galon. Granatowe dekle u p. Małachowskiej po 35 franków jeden, trwały tylko jeden rok i uległy znisz
czeniu. Dawna tarcza Filarecji zo
stała zastąpiona nową. Kierowni
kiem i wykonawcą artystycznych projektów był filareta Wacław Króli
kowski, którego ciekawe fantazje były akceptowane przez prezesa, a przy jęte na konwencie.
:
SPRAWOZDANIE
Liczba członków : 12 filistrów, 20 fi
laretów, 10 fuksów-kandydatów.
Zebrania odbywały się 2 razy albo 4 razy miesięcznie. Za okres 4-ch lat odbyło się 110 zebrań towarzyskich, 34 konwentów zwyczajnych, C konwentów
WSPOMNIENIA POŚMIERTNE PO ALFREDZIE BUDZYŃSKIM
Alfred Budzyński ostatni dyrektor W zmarłym Filarecja straciła wielkiego Szkoły Batiniolskiej, był członkiem ho- sympatyka i przyjaciela,
norowym Tow. przyjaciół K ! Filarecja.
W4/4/myVUmmk
W CYFRACH
nadzwyczajnych, 4 komersze na zakoń
czenie roku i 4 komersze na otwarcie roku, połączone zwykle z uroczystością kościelną, 4 święta narodowe i 10 u- roczystości różnych.
SPRAWOZDANIE FILARECJI ZA OKRES 4-^ LAT
ODZYSKANIE LOKALU NA LAMANDE
Jednocześnie i automatycznie Fi
larecja i Stowarzyszenie Studen
tów utraciły dach nad głową. Sto
warzyszenie musiało wrócić do sta
rego lokalu: 9, rue Michelet, a Fi
larecja zwróciła się z prośbą o lo
kal na Lamandé do Ministerstwa W.
R- i O. P. i p. dyr. Jurgielewi
cza, którym Filarecja na tern miej
scu składa specjalne podziękowa
nie. Ministerstwo W. R. i O. P: u- dzieliło pozwolenia zainstalowania się Filarecji na Lamandé, gdzie mieści się obecnie Dom Uczonych Polskich. Tam więc od tej chwili Filareci uczą się szermierki, za
niedbanej z braku lokalu, urządza
ją zabawy taneczne, uroczystości państwowe i zwyczajowe, koncerty^
i odczyty
PIĘKNY WIECZÓR DLA PANI AMBASADOROWEJ
HELENY CHŁAPOWSKIEJ
W uznaniu zasług położonych dla młodzieży studjującej we Francji, za sta
łą opiekę i pomoc, którą darzy młodzież Pani Ambasadorowa, korporacja Filarecja miała zaszczyt prosić Panią Ambasadoro- wą o przyjęcie godności opiekunki ho
norowej korporacji. Dlatego też dla dorę
czenia pełnych barw naszych 1 artystycz
nego dyplomu Filarecja urządziła piękny wieczór na oześć Pani Ambasadprowej Chłapowskiej, w lokalu Ogniska dla U- czonych polskich. Wieczór zgromadził licznie zaproszonych gości. Po przemówie
niu i wręczeniu przez prezesa Jagoszew- skiego dyplomu z barwami zapanował przy stole z herbatką miły i serdeczny na
strój. Pan Wójtowicz popisami muzycz- nemi urozmaicił dalszy ciąg wieczoru. W sercach i pamięci filaretów wieczór ten pozostał na zawsze w miłych wspomnie
niach, związanych z osobą Drogiej nam zawsze Pani.
12 13
SPRAWOZDANIE FILARECJI ZA OKRES 4-ch LAT
■mimmmmimie 315
ijnniijiijuiiiniiii
FILARETA, JOACHIM LELEWEL*
Delegacja Filarecji brała udział w uroczystości odsłonięcia pamiątko
wej tablicy dla Joachima Lelewela, wmurowanej nad bramą domu przy Bulwarze St. Germain Nr. 78 w Paryżu, gdzie Lelewel zamieszkiwał. Uro
czystość odbyła się przy udziale władz, delegacji towarzystw i kolonji pol
skiej. Nadmienić należy, że filareta Lelewel wznowił Związek Filaretów w roku 1833, to znaczy upłynęło 100 lat od tej daty.
1*
SPRAWOZDANIE FILARECJI ZA OKRES 4-c» LAT
SIEROSZEWSKI, JAKO UŁAN BELINY.
Za zasługi położone dla polskiej lite
ratury Wacław Sieroszewski był dekoro
wany krzyżem komandorskim francus
kiej Legji Honorowej w wielkim amfi
teatrze Sorbony w Paryżu. Święto to było zorganizowane prze T-wo Przyjaciół Pol
ski. Dekoracji dokonał po przemówieniu prezes T-wa, były minister francuski Louis Marin. Po części oficjalnej kon
certował przed dwoma tysiącami obecnych nasz utalentowany filareta Stanisław Le
wiński.
16
WROKU1914PIŁSUDSKIWZYWAPOLSKIERYCERSTWOPODORĘŻIWALCZYZAWOLNOŚĆILUD!ICHTRUDIODWAGĘPOZWYCIĘSTWOPROWADZIŁWODZASREBRNYRÓG!
16
I
t
SPRAWOZDANIE FILARECJI ZA OKRES 4-cfe LAT
ODSŁONIĘCIE POMNIKA WIESZCZA
Rada Miejska Parysa urządziła uro
czystość odsłonięcia pomnika Mickiewi
cza na placu Alma w Paryżu. Wśród sztandarów emigracyjnych powiewał rów
nież sztandar Filarecji, a pod nim stał u stóp pielgrzyma zwarty szereg filare
tów pod przewodnictwem prez. Jagoszew-
KOMITET POMOCY
Poza pracą towarzyską, wewnętrzno- organzacyjną filareci pracowali na po
lu emigracyjno-społecznem, bądźto z ra mienia Filarecji, bądźto w charakterze członków innych organizacyj emigra
cyjnych. Nie można nie wspomnieć o
skiego. Poraź pierwszy filareci występo
wali w nowych deklach projektu J. Tłoma- kowskiego. Dzięki staraniom prezesa Fila
recja sprawiła na tę uroczystość nowe szable, 3 szarfy dla prezydjum i nowe dekle (wiśniowe).
.BEZROBOTNYM
bezinteresownej pracy filaretów w Ko
mitecie Pomocy Bezrobotnym i należy tu wymienić ich nazwiska : Czarkow
ski, Faliński, Grzegorczuk, Jekiel, Ka
walec, Komar, Musiak, Lubański i Rud- niaki.
łubiany na dogod- Jagoszew- w nowo na kance-
niu towarzyskiemu, które było dla nas ostatniem najserdeczniejszem ze wszyst
kich zebrań w Domu Polskim. Głos za
bierał filareta Witold Komar, który imie
niem Filarecji podkreślił zasługi Komen
danta położone wogóle dla emigracji 1 wzniósł toast na cześć Jego i nadobnej Pani Pułkownikowej. Zebranie to było pożegnaniem Drogiego Pułkownika filis
tra przez Filarecję.
Na ten cel musieliśmy zakupić gra
mofon. Wkrótce po otwarciu lokalu zo
stało urządzone wspólne święcone Fi
larecji ze Strzelcem. Co drugą niedzie
lę popołudniu Filareci kontynuowali za
bawy taneczne, na których oprócz stu
dentów bywali mili goście z Ambasa
dy oraz starsze społeczeństwo. Jedno niedzielne popołudnie było poświęcone poezji Janusza Tłomakowskiego. De
klamowali Jerzy Gabryelski — reżyser filmowy i Pia Lipiecówna ulubiona ak
torka kolonji paryskiej.
Wśród miłych gości byli : p. pułkow
nik Błeszyński z małżonką, pani puł
kownikowa A. Grzybowska i inni.
ZBLIŻENIE FILARECJI ZE STRZELCEM
Komendant Strzelca we Francji, pod
pułkownik Emil Fieldorf bj ł przez filaretów. Ułatwił on nych warunkach prezesowi skiemu wynajęcie pokoju powstałym Domu Polskim
larję Filarecji. Fakt został dokonany, i pomiędzy Strzelcem, a Filarecją nastą
piło zbliżenie. Pod przewodnictwem ko mendanta Fieldorfa Filarecja miała za
szczyt ozdobić salę Domu Polskiego swo- jemi sztandarami i barwami i dokonać przy udziale przedstawicieli władz to
warzyskiego otwarcia lokalu.. Pierwsza zatem zabawa taneczna w Domu Pol
skim należała do Filarecji.
POŻEGNANIE KOMENDANTA FIELDORFA
Krótko trwała współpraca Filarecji z ulubionym komendantem Strzelca we Francji. Z rozkazu M. S. Wojsk, wyjechał podpułkownik Emil Fieldorf na stanowi
sko zastępcy dowódcy 1 p. p. Legjonów do Wilna. Za cenne rady i przyjaźń, któ- reml darzył Filarecję, konwent jedno
głośnie nadał płk. Fieldorfowi swoje barwy i zaliczył go do grona filistrów honoro
wych. W mundurze Filarecji przewodni
czył nasz filister pożegnalnemu jzebra-
HERBATKA DLA OBYWATELKI
W lokalu Domu Polskiego, Filarecja u- rządziła dla znanej działaczki w zakre
sie Wychowartia Fizycznego Kobiet, b.
Oficera Armji Polskiej, Obywatelki Ste- fanji Kudelskiej, herbatkę. Program her
batki obejmował przemówienie prezesa Ja- goszewskiego i komendanta Fieldorfa. Na
stępnie wręczono ob. Kudelskiej barwy 1 dyplom członka honorowego Koła Przy-
STEFANJI KUDELSKIEJ
j&ciół Korporacji Filarecja. Opowiadanie z przeżyć wojennych ob. Kudelskiej z cza
sów twardej i wiernej służby dla Ojczyz
ny i odśpiewanie chórem pieśni legjono- wych zakończyło miłe przyjęcie. Nastrój serdeczny pozostawił niezatarte ślady zaznajomienia się Filarecji z szlachetną postacią Polki-Obywatelki Kudelskiej.
( UNiWEJBYTfiCKA)
17
z działałnosci Filarecji
UWAGI OGÓLNE.
(Sprawozdanie niniejsze obejmuj okres od dnia 18-9-32 do 1-7-33), Nowe Prezydjum Filarecji zostało wybrane na Konwencie dn. 18 listopada 1932 r. w składzie następującym : komiliton Witold N. Komar—pre
zes, kom. Ignacy Czajkowski—wicepr., kom. Jerzy Kawalec—sekr., kom.
Eugenjusz Faliński—olderman (marszałek1). Po ustąpieniu kom. Kawalca fun
kcje sekretarza powierzono od dn. 4 lutego b. r. kom. Rudniakiemu. Zastęp
stwo sekretarza sprawował giermek Adam Skoczowski. Na miejsce wicepre
zesa Czajkowskiego, który z powodu nawału pracy zmuszony był podać pro
śbę o dymisję, został wybrany wipeprezesem w dn. 3 czerwca—kom. Kazi
mierz Grzegorczuk.
Filarecja urządziła w czasie od 18-xI-32 do 1-VII-33 roku : 10 po
siedzeń Konwentu, 10 zebrań towarzyskich, 4 zebrania wykładowe dla gierm
ków, ogółem 24 zebrania, 2 zabawy taneczne, 1 komersz, 1 wieczór wigi
lijny.
Oprócz tego Filarecja zorganizowała 3 uroczyste obchody : 2 lutego b. r. — imieniny Prezydenta Rzeczypospolitej wraz z obchodem 70-tej ro
cznicy Powstania Styczniowego, akademję na cześć Marszałka Piłsudskiego
— dnia 15 marca b. r. oraz akademję Święta Morza wspólnie z innemi or
ganizacjami : dnia 30 kwietnia b. r.
Przedstawiciel Korporacji był obecny na uroczystości odsłonięcia pomnika dla poległych Bajończyków pod La Targette — dnia 21 maja b. r.
Delegacja Filarecji uczestniczyła w tradycyjnym obchodzie kolo- nji paryskiej na cmentarzu polskim w Montmorency dnia 28 maja b. r.
SIEDZIBA FILARECJI I BIURO ADMINISTRACYJNE
Siedziba Główna Filarecji mieści się w dawnej Szkole Batiniolskiej od lat pięciu. W siedzibie tej odbywają się posiedzenia Konwentu Filarecji, zebrania towarzyskie i obchody.
Staraniem Prezydjum zostało założone biuro administracyjne w lo
kalu własnym w Domu Polskim : 31, rue Croulebarbe, Paris 13. Biuro było czynne w poniedziałki od godz- 10 do 13. (tel. Glaciere 25-60).
Nadzór nad biurem sprawował sekretarz Rudniaki i jego zastęp
ca Skoczowski. Zostały zaprowadzone potrzebne teczki i księgi. W lokalu
18
administracyjnym urządzono bibljotekę propagandową,, składającą sdę z 60 książek, podarowanych Filarecji przez Ambasadę R. P. w Paryżu.
ZEBRANIA TOWARZYSKIE.
W zebraniach towarzyskich brali udział oprócz filaretów także mieszkańcy Ogniska dla Uczonych Polskich w Paryżu i sympatycy Korpo
racji ze starszego społeczeństwa. Prawie na każdem zebraniu były wygła
szane referaty, nad któremi toczyła Się zazwyczaj żywa dyskusja.
iWymienimy ważniejsze z tych referatów :
2-II b. r. 15 lat polsko-sowieckiej polityki zagranicznej — prez. Komar.
17-11 b. r. Emigracja polska we Francji — giermek Jaworski.
23-11 b. r. Aktualne zagadnienia gospodarcze : p. Kozłowski.
7-IV b. r. Ustroje polityczne państw na tle dziejów : prezes Komar.
21-IV b. r. O rasach ludzkich wygłosił dr. Zand.
POSIEDZENIA KONWENTU.
Konwenty Filarecji odbywały się raz na miesiąc... Działalność Kon
wentu miała w roku bieżącym raczej charakter uchwałodawczy i kontro
lujący, podczas kiedy Prezydjum załatwiało całokształt administracji i pro
wadziło tok pracy organizacyjnej. W roku bieżącym Konwent uchwalił nowy regulamin dla Prezydjum (prezesa, wiceprezesa, sekretarza, oldermana).
Regulamin ten rozszerzył kompetencję prezesa i jego władzę dyscyplinarną, co było związane z podniesieniem karności w organizacji. Przyjęto również na jednym z Konwentów regulamin Konwentu Sądowego. Regulamin ten przewidział instytucję prokuratora Korporacji. Funkcję tę powierzono kom.
Rudniakiemu. Konwent uchwalił na wniosek prezesa założenie filji Korpo
racji Filarecja w Wilnie i zorganizowanie Koła Przyjaciół Filarecji.
Decyzją Konwentu nadano godność filistrów honorowych : p. Kon
sulowi T. Jankowskiemu i p. Wł. Terlikowskiemu, a godność członka honoro
wego Kola Przyjaciół Filarecji : p. posłance Zofji Moraczewskiej — preze
sowi Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet i p. Reginie Jędrzejewiczowej
— referentowi oświatowemu Ambasady R. P. w Paryżu.
W wykonaniu uchwał Konwentu z lat poprzednich Prezydjum po
wiadomiło p. Ministra Pułaskiego, b. marszałka Rady Stanu Królestwa Pol
skiego, delegata Krakowskiej Akademji Umiejętności o nadaniu mu godno
ści filistra honorowego Filarecji. Prezydjum wręczyło też p. Starowiczowi — znakomitemu reżyserowi i wytwórcy filmowemu — dyplom członka hono
rowego Koła Przyjaciół Filarecji.
wnnhMIWÄMlIltMffMi
DZIAŁALNOŚĆ WYCHOWAWCZA.
Za jeden z najważniejszych obowiązków poczytywało sobie Prezy- djum wychowanie zastępu giermków w duchu karności i dyscypliny, zro- mienia obowiązków obywatelskich wobec Państwa, oddania i poświęcenia dla ideologji państwowej, której symbolem jest Marszałek Piłsudski.
Prezydjum starało się przekazać giermkom drogą wpływu osobi
stego i wykładów ideologję Filaretów Wileńskich i ideologję Korporacji.
Jednostki, które nie mogły się podporządkować nowemu duchowi Korporacji wystąpiły z niej. Prezydjum zorganizowało 4 zebrania wyłącznie, wycho
wawcze dla giermków. Na każdem z tych zebrań wygłaszano po kilka wy
kładów. Oto ich wykaz :
1. Historja i ideologja Filarecji : 2. Prawa i obowiązki członków.
3. Kompetencja Konwentu i Prezydjum. Regulamin Prezydjum.
wygłosił prezes Komar.
4. Wykłady z kodeksu postępowania honorowego Boziewicza.
5. Regulamin Wydziału Sądowego i Regulamin barw, wygłosił filister Jagoszewski.
Giermkowie obowiązani byli złożyć egzamin przed Komisją egza
minacyjną złożoną z osób : filister Jagoszewski, komilitoni : Komar i Kaliń
ski, ze statutu Korporacji i regulaminów, ideologji Filarecji i kodeksu po
stępowania honorowego Boziewicza.
DZIAŁALNOŚĆ EMIGRACYJNA.
Działalność Filarecji na terenie wychodźtwa polskiego rozwijała się w dwóch kierunkach : pracy stałej w innych organizacjach emigracyjnych i współpracy w dziedzinie kulturalno-oświatowej ze Związkiem Towarzystw im. Marszałka Piłsudskiego. Jeżeli chodzi o pracę filaretów w innych or
ganizacjach, to stwierdzić trzeba, że rozprzestrzeniała się ona na 14 orga- nizacyj. Dla poparcia powyższego twierdzenia wymienimy te orga
nizacje :
1. IV Okręg Związku T-w im. Marszałka Piłsudskiego w Paryżu.
2. Stowarzyszenie Studentów Polskich w Paryżu.
3. Komitet Pomocy Bezrobotnym.
4. Komitet Pomocy Bezrobotnej Inteligencji.
5. Opieka Polska nad Więźniami.
6. Komitet Organizacyjny Ligi Obrony Powietrznej Państwa w Paryżu.
7. Związek Techników Polskich w Paryżu.
8. Liga Morska i Kolonjalna.
20
9. Sekcja Lotnicza przy „Privat-Air-Glub’ie” .
10. Jeunesse Patriote (Francuska organizacja akademicka).
11. Koło Filistrów (Rada Starszyzny Filarecji).
12. Koło Przyjaciół Filarecji.
13. Stowarzyszenie Wytwórców Polskich.
14. Towarzystwo Miłośników Sceny Polskiej.
Gdy ma się przed oczyma ten wykaz organizacyj, w których pra
cowali w r. bieżącym lub pracują filareci, jeżeli się zbada rezultaty ich pracy w tych organizacjach, dopiero 'stwierdza się ile energji i sity wkłada Filarecja w pracę społeczną i jak silne jest jej stanowisko na terenie emi
gracji. Jeżeli się zwróci uwagę na fakt, że Filareci zdolni byli rozszerzyć wpływy i działalność na tyle organizacyj, to można wysnuć wniosek, jak zwarta i sprężysta musi być sama organizacja macierzysta i jak poważny zbiornik sił w niej się mieści.
Poczytujemy sobie za zasługę, że staraliśmy się dawać inicjatywę do założenia innych organizacyj (Liga Obrony Powietrznej Państwa, na tere
nie Francji, Koło Przyjaciół Filarecji i Związek Filistrów), że dawaliśmy (przykład do solidarnych wystąpień emigracji polskiej we Francji (protest przeciw wystąpieniom Hitlera), że przyczyniliśmy się do urządzenia takiej manifestacji narodowej jak Święto Morza w Paryżu dnia 30 kwietnia b. r.
A teraz kilka słów o drugim dziale naszej pracy na terenie wy
chodźtwa —- współdziałanie z IV Okręgiem Związku Towarzystw im. Mar
szałka Piłsudskiego w prowadzeniu akcji kulturalno-oświatowej. Ten kie
runek pracy był o tyle ułatwiony, że prezesura Filarecji i kierownictwo re
feratu oświatowego IV Okręgu Związku Towarzystw im. Marszałka Piłsud
skiego były zjednoczone w tych samych rękach.
Współpracę z tym Związkiem zgłosiła Filarecja na początku roku akademickiego po wyborze nowego Prezydjum.
Filareci wygłosili w T-wach im. Marszałka Piłsudskiego ponad 25 odczytów i referatów na tematy : gospodarcze, społeczne, geograficzne, po- (lityczne, lekarskie i aktualne. Filarecja dostarczała również prelegentów
na obchody, urządzane przez T-wa im. Marszałka Piłsudskiego.
Oto skromne wyniki naszej pracy dla wychodźtwa.
Dążyć będziemy do tego, żeby organizacja nasza stała się wzorem dla innych Towarzystw. Starać się będziemy, ile w nas sił, do podniesienia wychodźtwa na wyższy poziom kulturalny.
1 • ;r - I : -r H- r- p E: ’ l
21
DZIAŁALNOŚĆ PROPAGANDOWA
Najważniejsze, z punktu widzenia korzyści dla Państwa Polskiego i największe rezultaty prac osiągnęła Filarecja w dziedzinie propagandy polskości zagranicą. Filareci pracowali i pracują we francuskich organiza
cjach, np. w Jeunesse Patriote, w Private-Air-Club, w Société d’immigra
tion, w Ministerstwie Rolnictwa, w sądownictwie francuskiem, w wydaw
nictwach artystycznych międzynarodowych itd. Sumienna praca filaretów w powyższych instytucjach podnosi imię Polaka, a tern samem szerzy naj
lepszą opinję o Polsce. Każda jednostka zagranicą reprezentuje swoje Pań
stwo.
Filarecja utrzymuje łączność z wielu organizacjami studenckiemi i nauko wemi.
ze Stowarzyszeniem Studentów Instytutu Wyższych Studjów Międzyna
rodowych ;
ze Stowarzyszeniem Studentów Szkoły Nauk Politycznych ; ze Związkiem Inżynierów Cywilnych;
ze Związkiem Urbanistów Instytutu Urbanistycznego na Uniwersytecie paryskim ;
ze Związkiem ,,Jeunesse Jaique", etc.
Delegaci Filarecji uczestniczą na ze
braniach w powyższych Związkach i Stowarzyszeniach, na których są poru
szane tematy o Polsce. W dyskusjach zabierają głos i przeciwstawiają się opi- nji gdy ta może szkodzić naszym spra
wom.
Podtrzymujemy stosunki towarzyskie ze Studentami innych pastw : z Ame
rykanami, Anglikami, Węgrami, Rumu
nami, Jugosłowianami t. d. Paryż, ja
ko stolica świata jest terenem ważnym dla propagandy, gdyż przebywają w niej przedstawiciele wszystkich naro
dów, które wysyłają tylko elitę młodzie ży na studja. Ta młodzież wybrana zaopinjuje polskie imię w ich krajach, gdy po ukończeniu studjów wyjedzie na kierownicze stanowiska do siebie. — Nadesłane broszury z Ambasady umie- jętnie rozpowszechnialiśmy wśród ob
cych propagując polską sztukę, naukę,
kulturę i historję. Środkiem propagan
dy była i jest prasa. Notatki urzędo
we o naszej działalności ukazują się w prasie zagranicznej, która przychylnie odnosi się wogóle do młodzieży studiu
jącej, a specjalnie pamięta o Filarecji i filaretach. Ukazują się artykuły o działalności artystycznej albo naukowej i o członkach naszej organizacji. (Le Petit Parisien — Figaro — Le Petit Jour
nal — Chanteclair — i t. d.).
Z okazji Święta Państwowego 3-go ma
ja, które kolonja polska uroczyście ob
chodziła w Paryżu, prasa francuska za
mieściła fotos grupy filaretów ze sztan
darem przed kościołem z treścią mniej więcej podobną we wszystkich pismach:
Studenci polscy filareci obchodzą uro
czyście Święto 3 Maja w Paryżu. (L’Oeu
vre — Le Quotidien — La Volonté — l’illustration — i inne).
22
PROTEST POLSKICH ORCANIZACYJ EMIGRACYJNYCH WE FRANCJI PRZECIW PROWOKACYJNEMU OŚWIADCZENIU KANCLERZA HITLERA
Na skutek wywiadu w Sudnay-Express, którego udzielił kanclerz Hit
ler (z 17-go lutego) w kwestji polskiego Pomorza, na wniosek Filarecji podpi
ęło protest 10 organizacyj emigracyjnych. Protest znalazł się na łamach pism francuskich : ,,Le Quotidien” i ,yL’Oeuvre”, oraz w całej prasie emi
gracyjnej :
JEDNOLITA POSTAWA SPOŁECZEŃSTWA POLSKIEGO
Polska Akademicka Korporacja Filare- tia w Paryżu na zebraniu w dniu 17 b. miesiąca uchwaliła następującą rezo
lucję przeciw prowokacyjnemu oświad czeniu kanclerza Hitlera w sprawie Pol
skiego Pomorza i postanowiła zaprosić do zaakceptowania tego protestu wszy
stkie polskie organizacje emigracyjne.
Polska Akademicka Korporacja „Fila- retia” w Paryżu wzywa wszystkie pol- kie organizacje emigracyjne we Fran- tji do nadsyłania swych akcesów do pism polskich we Francji.
PROTEST
Emigracja polska we Francji protestuje energicznie przeciw prowoka
cyjnemu wystąpieniu kanclerza Rzdęzy, Hitlera, w wywiadzie, udzielonym przez niego przedstawicielowi ,,Sunday Express”, skierowanym przeciw od
wiecznie polskiemu Pomorzu.
32-miljonowy naród polski i 8-miljonowa emigracja polska we Francji, Niemczech, Belgji, Stajach Zjednoczonych i innych państwach nie pozwoli nigdy, by nastąpiła jakakolwiek zmiana istniejącego status quo, co do pol
skiego Pomorza.
Naród Polski miłuje pokój, ale na wszelką próbę agresji niemieckiej^
odpowie : ,,Spróbujcie przybyć — my jesteśmy gotowi”.
Zaś ku przestrodze Niemców przypominamy : Psie Pole, Płowce i Grun
wald.
Następujące organizacje zaakceptowały powyższy tekst :
Polska Akademicka Korporacja „Fila
recja” w Paryżu, Rada Starszyzny Fi
larecji w Paryżu, Związek Strzelecki we Francji, Związek Tow. im. Marszałka Piłsudskiego we Francji, Ognisko Pa
ryskie Związku Polskiego Nauczyciel
stwa we Francji, Związek Polskich In
walidów Wojennych w Paryżu, Stowarzy szenie Wytwórców Polskich w Paryżu Polska Sekcja Lotnicza przy Francus
kim Privat-Aero-Club’ie w Paryżu.
Taki jest szkic naszej roboty w dziale propagandy polskości zagranicą, która w potrzebie umie pozyskać do pomocy społeczeństwo i reaguje w dzie
dzinie propagandy politycznej, broniąc dobra Państwa.
L’Emigration polonaise en France proteste énergiquement contre les déclarations du chancellier du Reich, Adolf Hitler, publiées dans l’inter
view accordé à ,,Sunday-Express”.
Le peuple polonais, fort de 32 millions, et les 8 millions que forme l’émigration polonaise en France, en Belgique, Allemagne et aux Etats-Unis ne permettront jamais un chagement, si petit soit-il, au statu-quo de la Poméranie, polonaise depuis des siècles.
La Nation Polonaise aime la paix, mais à tout menace d’agression allemande, elle répondra: ,,Essayez de venir!”
23
