• Nie Znaleziono Wyników

Siedem spotkań funeralnych

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Siedem spotkań funeralnych"

Copied!
6
0
0

Pełen tekst

(1)

Jacek Wrzesiński

Siedem spotkań funeralnych

Studia Lednickie 8, 317-319

(2)

S T U D IA L E D N IC K IE V III L ed n ica 2 0 0 5

SIEDEM SPOTKAŃ FUNERALNYCH

W maju 2004 r. na terenie M uzeum Pierwszych Piastów na Lednicy po raz siódmy odbyły się warsztaty archeologiczno-antropologiczne „Funeralia Lednickie” . Inicjatywa tych spotkań wyrosła w toku dy skusj i w poznańskim oddziale Stowarzyszenia Naukowego A rcheologów Polskich1. Bardzo szybko jako współorganizatorzy włączyli się: Polskie Towarzystwo Antropologiczne i Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy. Funeralia to spotkania reprezentantów różnych dziedzin wiedzy zajmujących się badaniami cmentarzysk, orazinteresującychsięproblem atykązw iązanązobrzędow ościąizw yczajam i sepulkralnymi, a także tych, którzy w swych badaniach sięgają zagadnień poruszanych w trakcie naszych spotkań.

Za początki „Funeraliów” należy uznać prezentację badań interdyscyplinarnych pro­ wadzonych na wczesnośredniowiecznym cmentarzysku szkieletowym Dziekanowice, stan. 22. W 1994 roku na terenie MPP przedstawiono rezultaty badań archeologiczno- antropologicznych, oraz wyniki analiz przyrodniczych, fizyko-chemicznych, demo­ graficznych przeprowadzonych na wspomnianym cmentarzysku2. Po pewnej przerwie, a w wyniku wspomnianych dyskusji, w 1999 roku podjęliśmy się zorganizowania spotka­ nia obejmującego szerszą problematykę badań cmentarzysk różnych okresów i obszarów. Pojawiła się wówczas nazwa „Funeralia Lednickie” . Za tematykę tego spotkania przyjęto dyskusję nad pochówkami nietypowymi, odbiegającymi sw ą specyfiką od większości spotykanych na danym cmentarzysku, czy kulturze. Owocem tych warsztatów była publikacja „Czarownice - Funeralia Lednickie 2” (2000). Od tego czasu spotkania fu- neralne odbyw ają się systematycznie, każdorazowo są poświęcone innej problematyce, a materiały prezentowane podczas dyskusji w miarę możliwości są publikowane3. Trze­ cie „Funeralia” dotyczyły demografii. Zaprezentowane wówczas materiały, oraz artyku­ ły wyrosłe na ich bazie zostały opublikowane w siódmym tomie Studiów Lednickich (s. 63-75; 95-141). Kolejne, czwarte „Funeralia” dotyczyły zagadnień związanych

1 Inicjatorem tych dyskusji był dr hab. Wojciech Dzieduszycki.

2 Sprawozdanie z tego spotkania ukazało się w WSA t. 3/1995, s. 253-256. Natomiast rezultaty badań tego cmentarzyska są publikowane m.in. w kolejnych tomach SL i WSA.

3 Do wydania materiałów jak i organizacji „Funeraliów” każdorazowo przyczynia się szereg osób pry­ watnych, instytucji, firm, stowarzyszeń, organizacji i fundacji. Korzystając z okazji pragnę im w tym miejscu serdecznie podziękować.

(3)

318 K R O N IK A

z przemianami obrządku pogrzebowego i sposobów chowania zmarłych, jakie obserwu­ jem y w obrębie ciałopalenia i inhumacji. Wygłoszone wówczas referaty zostały opubli­ kowane w publikacji „Popiół i Kość” (2002). Podczas piątego z kolei spotkania podjęto dyskusję nad różnicami i podobieństwem w obrzędowości związanej z chowaniem kobiet i mężczyzn. W trakcie tych „Funeraliów” omówiono metody pozwalające określić płeć i wiek zmarłych, ich kondycję zdrowotną, czy status społeczny. Poruszano także zagad­ nienia związane z rolą kobiet i mężczyzn w poszczególnych okresach i różnych kręgach kulturowych. M ateriały opublikowano w tomie „Kobieta - Śmierć - M ężczyzna” (2003). Przedostatnie warsztaty dotyczyły pochówków dzieci. W trakcie dyskusji rozważano zagadnienia związane z samymi grobami dzieci (pozornym czy rzeczywistym brakiem grobów dzieci na niektórych cmentarzyskach), ze zwyczajami związanymi z ich chowa­ niem (różnice i podobieństwa z pochówkami dorosłych), a także z postrzeganiem i rolą dzieci w społeczeństwach różnych kultur i okresów. M ateriały zgromadzone w wyniku tego spotkania ukazały się w postaci publikacji „Dusza maluczka a strata ogromna” (2004). Natomiast aktualnie ukazała się publikacja „Do, ut des. Dar - pochówek - trady­ cja” (2005) gromadząca materiały będące efektem ostatnich „Funeraliów” poświęconych darom. Zarówno tym, spotykanym bezpośrednio w grobach, jak i tym, które w kulturze odgrywały w ażną rolę sakralną, zwyczajow ą lub prestiżową.

Przystępując do zorganizowania „Funeraliów” w 1999 roku wiedzieliśmy, że proponowana tematyka wywoła spore zainteresowanie wśród archeologów i antropologów. Zdawaliśmy sobie sprawę, iż wychodzimy naprzeciw wzrastającemu zainteresowaniu zagadnieniami związanymi z badaniami i opracowywaniem cmentarzysk. Ale, chyba jednak nie myśleliśmy o tak licznym uczestnictwie reprezentantów nie tylko tych dwóch wiodących dziedzin. Problematyka cmentarzyskowa to z jednej strony badania terenowe i opracowanie pozyskiwanych materiałów. Z ależą one od dostępności i możliwości pozyskiwania materiału, zasięgu cmentarzyska i liczby pochówków, a także od świadomość możliwości samego badacza, szczegółowość prowadzonej dokumentacji, współpracy z innymi specjalistami w terenie i na etapie opracowania. Ale z drugiej strony podczas pracy w terenie i w trakcie analizy materiałów zaczynają pojawiać się zagadnienia dotyczące szerszych problemów związanych z kulturą, religią, zagadnieniami społecznymi, demograficznymi. Spotkania lednickie ukazały jak potrzebny jest dialog nie tylko pomiędzy archeologiąi antropologią, ale do tego dialogu coraz częściej powinniśmy zapraszać maksymalnie dużą liczbę badaczy - reprezentujących różne dziedziny.

„Funeralia” gromadzą około 120-150 uczestników, przedstawicieli nie tylko dwóch głównych dziedzin - archeologii i antropologii. Coraz częściej pojawiają się antropolodzy kulturowi, historycy, ale także metodolodzy, filolodzy, biolodzy, lekarze. Spotkania nie zawsze polegają na dialogu pomiędzy uczestnikami, bardzo często jest to monolog. Ale coraz częściej do świadomości uczestników dociera potrzeba formułowania prezentowanych zagadnień w sposób zrozumiały dla przedstawicieli innych dyscyplin. Nasze spotkania, w zamierzeniu organizatorów, miały mieć charakter warsztatów. Trudno jednak wypracować jednolitą konwencję przy tak zróżnicowanym charakterze dziedzin. Niemniej jednak coraz częściej podczas naszych spotkań uczestnicy unikają suchej prezentacji rezultatów swoich badań. Coraz częściej prezentowane są materiały problemowe, warsztatowe, a także zagadnienia metodyczne i metodologiczne związane z rozwiązywaniem konkretnych zagadnień związanych z problematyką poszczególnych spotkań.

(4)

K R O N IK A 319

W ygłaszane i publikow ane m ateriały są bardzo zróżnicowane. Niekiedy dotyczą zagadnień bardzo szczegółow ych, innym razem noszą charakter syntetyzujący. Sąprace czysto m ateriałow e, ale są i metodologiczne. Są prace o zaawansowanym poziomie naukowym, ale też w yraźnie początkujące. To wszystko wynika z otwartego charakteru spotkań. Uczestnikam i ich są zarówno naukowcy zaawansowani w badaniach, m ający za sobą znaczny dorobek naukowy, ja k i grono młodych ludzi, dla których publikow ana przez nas praca jes t pierw szą sam odzielną pracą. W śród uczestników spotkań są przedstaw iciele ośrodków naukowych, akademickich, ale także muzeów, służb konserw atorskich, prywatnych przedsiębiorstw, czy osoby pozostające bez stałego m iejsca zatrudnienia. Duże zainteresowanie „Funeraliam i” , a także pozytywna presja, aby kontynuować nasze spotkania chyba dobrze wróży na przyszłość. Mamy nadzieję, że nadal znajdziem y w spółpracow ników i dobrodziejów wspomagających nas w trudnej sytuacji organizacyjnej.

(5)

Ryc. 1. S ió d m e F u n eralia L e d n ick ie - o tw arcie: d r B arbara K w ia tk o w sk a - S e k reta rz G en e ra ln y PTA, m g r A n d rzej K asz u b k ie w ic z - D y re k to r M PP, a u to r - S N A P O /P o zn ań (fot. M . Jóźw ik o w sk a) A bb. 1. 7. F uneralia Lednickie - E röffnung: Dr. B arbara K w iatkow ska - G eneralsekretär von PTA (Polnische A n th ropologische G esellschaft) m g r A ndrzej K aszu b k iew icz - D irek to r von M PP (M useum d er Ersten Plasten),

Verfassser - S N A P O /P o zn ań (W issen sch aftlich er V erband P oln isch er A rch äo lo g en ) (P h o to : M . Jóźw ikow ska)

Ryc. 2. F un eralia L ed n ick ie, 11 m aja 20 0 4 r. - p ro w a d z ą cy d r A ndrzej K o w alsk i i prof. W ojciech B urszta (fo t. M . Jó źw ik o w sk a)

A bb. 2. F u n e ralia L e d n ick ie, 11. M ai 2 0 0 4 - d e r F ü h re n d e Dr. A n d rzej K o w alsk i u n d Prof. W ojciech B urszta (P h oto : M . Jó źw ik o w ska)

(6)

Ryc. 3. F u n eralia L ed n ick ie - p rzerw a w ob rad ach na fo lw ark u w D ziek an o w icach (fot. M . Jó źw ik o w sk a) Abb. 3. Funeralia Lednickie - Pause in der Sitzung a u f dem Vorwerk in D ziekanow ice (Photo: M . Jóźw ikow ska)

Ryc. 4. Funeralia L ed n ick ie - referu je d r Ju dyta R o d z iń sk a-N o w a k (fot. M. Jó źw ik o w sk a) A bb. 4. F u n eralia L edn ick ie - referiert Dr. Judyta R o d z iń sk a-N o w a k (P h o to : M. Jó źw ik o w sk a)

Cytaty

Powiązane dokumenty

21 listopada 2013 r w siedzibie szkoły odbyły się Szkolne Targi 2.0, podczas których nauczyciele wraz z uczniami przygotowali stoiska, na których przedstawili ćwiczenia i

W  ten sposób wypełnił się biblijny nakaz „Gniewajcie się, a nie grzeszcie” (Ef 4,26), gdyż gniew nie jest grzechem pod trzema warunkami: 1) jeśli przyczyna gnie- wu

Na drzewach pojawiają się liście Wracają ptaki, które odleciały na zimę.. A

W

[r]

uzależnień. Pojawiają się prace, które nie tylko poszerzają wiedzę na temat choroby alkoholowej. Pomagają także w przełamywaniu.. stereotypów poznawczych

W niniejszej pracy poddano ocenie jakość wód i stan troficzny (wynikający z tradycyjnych założeń tj. na podstawie stężeń substratów i produktów fotosyntezy) trzech

Koncepcja płatów i korytarzy znana także jako model płat-korytarz-matryca wprowadzona została do badań krajobrazowych przez ekologów (Forman i Godron 1986) , i rozwijana