• Nie Znaleziono Wyników

Przyczynek do znajomości otwornic fliszu karpackiego

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Przyczynek do znajomości otwornic fliszu karpackiego"

Copied!
30
0
0

Pełen tekst

(1)

F. Bieda

Przyczynek do znajomości otwornic fliszu karpackiego

(z tablicami III— IV)

Contribution à la connaissante des Foraminifères du Flysch des Karpates polonaises

(a v e c p lanches III— IV)

Notatka niniejsza oparta jest na materiałach przedstawia­

jących o tyle zainteresowanie dla nauki, że mamy tu do czy­

nienia z łącznym występowaniem dużych i małych otwornic.

Spotykane we fliszu karpackim, w piaskowcach i zlepieńcach, duże otwornice pozwalają nam na przeprowadzenie paraJe- lizacji poszczególnych poziomów stratygraficznych między róż­

nymi grupami fliszu oraz określają wiek tychże poziomów.

Małe otwornice związane ,są natomiast z utworami ilasto- łupkowo-mąrglistymi, w tych odmiennych pod względem fa- cjalnym środowiskach duże otwornice żyć nie mogły.

Znane już są z dotychczasowej literatury utwory fliszowe pochodzenia detrytyczno-organogenicznego, w których znaj­

dują się razem duże i małe otwornice. Na takich materiałach oparte są tak ważne prace jak U h l i g a (31) o mikrofaunie z Woli Łużańskiej i innych odkrywek, oraz G r z y b o w s k i e ­ g o (17) o otwornicach, małżoraczkach i litotamniach z F o ­ lusza pod Duklą. Jedna i druga praca odnoszą się do tego samego poziomu, dzisiaj skłonni jesteśmy (3) określić go do­

kładniej, niż to uczynili wzmiankowani autorzy, mianowicie jako górny eocen.

Badania geologów karpackich w miarę swoich postępów odkrywają nowe dotychczas nieznane skały o podobnym do Woli Łużańskiej i Dukli ^petrograficznym* wykształceniu czyli skały piaskowcowo-wapienno-organogenicznę. Te odkrycia

(2)

— 196 —

geologów wywołują zainteresowania paleontologów, jak to ma miejsce w niniejszym wypadku.

Mikrofauny otwornicowe, których opis jest przedmiotem tej notatki, znalezione zostały na kilka lat przed ostatnią wojną. Pochodzą one z dwóch obszarów. Trzy próbki zostały zebrane przez dr B u r t a n ó w n ę z okolic Wiśniowej w po- łudniowo-wsch. części arkusza Wieliczka. Prof. K s i ą ż k i e - w i c z odkrył podobne piaskowce wzgl. zlepieńce w starych łomach na górze Szydłowiec w Gorzeniu Dolnym na arkuszu Wadowice, na S od tegoż miasta.

Wymienieni Koledzy 1 przekazali mi zebrane przez nich okazy skał, ponadto miałem możność zwiedzić w ich tow a1 rz^stwie odnośne odkrywki. Obszar Wiśniowej zwiedziłem z dr B u r t a n ó w n ą w r. 1945, zbierając w charakterze tymcz.

współpracownika Państw. Instytutu Geologicznego materiały otwornicowe. Podobnie rzecz się miała w wypadku Szydłow­

ca, gdzie byliśmy razem z prof. K s i ą ż k i e w i c z e m w r. 1946.

Niestety tak w jednym jak i w drugim wypadku nie udało się nam zebrać nowych, bogatszych materiałów, treść zatem podana poniżej oparta jest na starych, przedwojennych zbiorach.

Były one szczupłe, ale ze względu na to, że przedsta­

wiają pewien interes dla stratygrafii fliszu Karpat, podaję wy­

niki oznaczeń.

Pokrótce podam dane odnoszące się do stratygrafii i tek^

toniki odkrywek z faunami otwornic. Dane te uzyskałem od wyżej wymienionych geologów.

Próbki skał zebrane przez dr B u r t a n ó w n ę z okolic W i ś n i o w e j pochodzą z dwóch różnych poziomów. Z niższe­

go poziomu pochodzi materiał oznaczony nazwą W i ś - n i o w a Odkrywka znajduje się na drodze wśród lasu mniej więcej w odległości jednego km na W od Księżej Góry, tuż na O za literami Pf napisu: Wiśniowa Pf na mapie austriackiej

1 Uprzejmie dziękuję prof. K s i ą ż k i e w i c z o w i i dr B u r t a n o w n i e za oddanie mi tychże m ateriałów do op raco w an ia o ra z za w sk azów ki d o ­ ty czące budowy geologicznej o b sz a ró w z odkrywkami.

P. prof. E. J a n c z e w s k i e m u wdzięczny jestem zą ła sk a w e p r z e ­ glądnięcie tekstu francuskiego, a m gr S. L i s z c e , asyst. U. J. za wykonanie rysunków o tw o rn ic; ze względu na kiepski naogół stan zach ow an ia s k a ­ mieniałości, nie m ożn a ich było sfotografow ać.

(3)

— 197 —

1:25000. Stratygraficznie być może będzie to odpowiednik n aj­

wyższych warstw inoceramowych. W każdym razie wygląda na to, że stratygraficznie odkrywka mieści się poniżej odkry­

wek następujących t. j. z Czerwina i z Wierzbanowej.

Na S od Wiśniowej znajdują się we wsi W i e r z b a n o ­ we j piaskowce organogeniczne jako wkładka wśród piaskow ­ ców glaukonitowych. Sytuacja stratygraficzna tych piaskow­

ców wygląda jak gdyby znajdowały się one. między czerw o­

nymi łupkami w stropie a warstwami inoceramowymi w spągu.

W potoku C z e r w i n płynącym przez tej samej nazwy przysiółek Wiśniowej znalazła dr B u r t a n ó w n a luźne kaw ał­

ki organogenicznych zlepieńcowatych piaskowców. Pochodzą one przypuszczalnie z piaskowców glaukonitowych, które wi­

dać w brzegach tegoż samego potoka. Piaskowce glaukoni- towe, cienkoławicowe, mają dość gęsto rozsiany glaukonit.

Nad nimi są czerwone łupki.

Występowania wyżej wymienionych poziomów straty­

graficznych, to jest warstw inoceramowych, piaskowców glau- konitowych z wkładkami organogenicznymi i czerwonych łup­

ków, położone są w obrębie okna tektonicznego Wiśniowej, okna należącego według dr B u r t a n ó w n e j do jednostki ge­

ologicznej o wątpliwej przynależności tektonicznej (? parau- tochton).

S z y d ł o w i e c . Prof. K s i ą ż k i e w i c z podaje odnośnie do tego punktu z otwornicami, punktu zaznaczonego na jego (21) mapie geologicznej Wadowic w podziałce 1 : 50000, następu­

jące ustne informacje. Piaskowce organogeniczne, brekcjowate, z wkładkami wapnistych, mikowych piaskowców drobnoziar­

nistych są przykryte piaskowcami glaukonitowymi. Pozycja piaskowców organogenicznych i glaukonitowych jest taka, że leżą one na warstwach krośnieńskich i łupkach menilitowych a zapadają pod łupki cieszyńskie górne nasunięcia płaszczo- winy godulskiej. Tworzą więc one według prof. K s i ą ż k i e - w i c z a niewielką łuskę leżącą na fliszu parautochto- nicznym.

Z powyższych danych zebranych przez kartujących geo­

logów wynika, że próbki z Wiśniowej i z Szydłowca są wie­

kowo starsze od piaskowców glaukonitowych. Jak się poniżej okaże, wyniki badań mikropaleontologicznych przypuszczenia te potwierdzają.

(4)

— 198 —

Dla oznaczenia otwornic trzeba v mieć izolowane okazy według przekrojów, bowiem otwornic gatunkowo rozpoznać się nie da. Ponieważ tkwiły one w twardej, miejscami nawet przekrystalizowanej skale, przeto trzeba je było wypreparo- wywać przy pomocy obcęgów, dłutka i igiełek. Procent wy­

dobytych okazów nadających się do oznaczenia był niewielki.

Najlepsze wyniki można było osiągnąć z materiałem pocho­

dzącym z luźnych bloków z potoka Czerwin. Tym okolicznoś­

ciom należy przypisać z jednej strony ubóstwo fauny a z dru­

giej liczne oznaczenia z pytajnikami.

W i ś n i o w a . Ciemne wapniste piaskowce z większymi ziarnami kwarcu, miki, łupków krystalicznych, wapieni. Z or­

ganizmów występują: litotamnia, gąbki, korale, mszywioły, brachiopody, małże, kolce jeżowców. Szczątki organiczne wy­

stępują w postaci drobnych fragmentów, stanowią one około 4 0 ^ zawartości skały. Otwornice ze względu na znaczną twardość skały trudne do wydobycia. Oznaczono:

Lenticulina

sp. (aff.

megalopolitana

Reuss. sp.)

cristella

Nilss.

Nodosaria

sp. (an

zippei

Reuss)

Lepidorbitoides socialis

Leym. sp. var.

minor

Schlumb.

Występowanie tego ostatniego gatunku, znanego z sze­

regu odkiywek we fliszu karpackim przemawia za tym, że mamy tu do czynienia z m e s t r y c h t e m .

S z y d ł o w i e c . Piaskowiec wapnisty, popielato-szary zawiera większe ziarna kwarcu i łupków chlorytowych. Z or­

ganizmów w postaci drobnego druzgotu widać: litotamnia, k o ­ rale, małże (fragmenty inoceramów?), ślimaki. Zawartość o r ­ ganiczna ok. 2 5 —30

%

skały. Otwornice dosyć częste, prze­

ważnie przekrystalizowane i silnie spojone ze skałą. Ozna­

czono:

Textularia

sp. ind.

Lenticulina r otula ta

Lamk.

„ aff

comptoni

Nills.

„ cf.

orbicularis

d’Orb. sp.

ovalis

Reuss sp.

„ sp. (an

lepida

Reuss)

Nodosaria

sp. (an

zippei

Reuss)

„ „ (an

concinna

Reuss)

Dentalina

sp. (an

fili for mis

Reuss)

(5)

Marginulina

sp. ind.

Vaginulina

sp. ind,

Palmula

sp. ind.

Eponides

sp. (ex gr.

praecinctus’

Karrer)

Cibicides beaumontianus

d’Orb.)

Cibicides

(sp. (ex gr.

aknerianus

d’Orb.)

Planulina

(an

stelligera

Marie)

Siderolites

sp, ind.

Lepidorbitoides

sp. ind.

Simplorbites

sp. (an

gensacicus

Leym. sp.)

Cbecność rodzajów, dużych otwornic:

Simplorbites i Si­

derolites

świadczy o tym, że m i k r o f a u n a z S z y d ł o w c a b ę d z i e r ó w n i e ż w i e k u m e s t r y c h c f t i e g o .

C z e r w i n . Skała przedstawia drobnoziarnisty szary zle- pieniec, w którym wyróżniają się białe i zielonawe plamy.

Ziarna kwarcu, pirytu, łupków chlorytowych, okruchy wapieni.

Zawartość organiczna dosyć bogata, wynosi ona ok. 4 0 ^ skały, jednakowoż wszystko w stanie fragmentarycznym. Najwięcej jest litotamniów, gdyż stanowią one ok.

15%

skały, poza tym znajdują się mszywioły, okruchy jeżowców, małżów (? inoce- ramy), małżoraczki, zęby ryb.

Dosyć pokaźnie przedstawia się zawartość otwornic:

?

Textulariella varians

Glaessner

Lenticulina inornata

d’Orb. sp.

vortex

Fichtel

8t

Moll sp.

semiimpressa

Reuss sp.

pectinata

Grzyb. sp.

depauperata

Reuss sp.

„ sp. (aff.

megalopolitana

Reuss sp.) sp. (aff.

midivayensis

Plummer sp.)

„ sp. ind.

Marginulina

sp. ind.

Nodosaria

sp. ind.

Dentalina pauperata

d’Orb.

Palmula

sp. (an

elliptica

Nilss sp.)

Globulina gibba

d’Orb.

Glandulina

sp. ind.

Discorbis bosqueti

Reuss sp.

discus

Hantken sp.

„ sp. (aff.

vilardeboanus

d’Orb sp.)

— 199 -

(6)

— 200 —

Gyroidina soldanii

d’Orb.

depressa

Alth sp.

Eponides megastoma

Rzehak sp.

Eponides lotus

Schwager sp,

Globigerina triloculinoides

Plummer

Globorotalites multiseptus

Brotzen sp.

Anomalina hantkeni

Rzehak sp.

packardi

Bandy

Cibicides rzehaki

Grzyb. sp.

perlucidus

Nuttall

Discocyclina seunesi

Douv.

W i e r z b a n o w a . Gruboziarniste, szare z odcieniem zielon­

kawym piaskowce. Egzotyki kwarcu i wapieni nie są tak du­

że jak w materiale z Czerwina. Zawartość organiczna wynosi ok.

25%

skały, głównie okładają się na nią litotamnia, poza tym fragmenty robaków, jeżowców, mszywiołów, małżów.

Otwornice rzadkie. Oznaczono:

Lenticulina

cf.

trigonostoma

Reuss sp.

Dentalina

sp. (an

marcki

Reuss)

Valuulineria

sp. (aff.

tumeyensis

Cushman & Simonson.)

Eponidus gratus

Reuss sp.

Anomalina hantkeni

Rzehak sp.

Discocyclina seunesi

Dcuv.

O b e c n o ś ć

Disc, seunesi

w f a u n a c h z C z e r w i n a i W i e r z b a n o w e j o k r e ś l a i ch w i e k na dan — pal e- o c e n . Według D o u v i l l e g o (11) gatunek ten występuje tylko w danie/ostatnio stwierdził jednak A m i (1), że spotyka się go także i w paleocenie.

W poniższej tabeli uwzględnione zostało wiekowe roz­

mieszczenie małych otwornic z Czerwina na podstawie da­

nych z literatury podanej na- końcu. Wzięte zostały pod uwa­

gę tylko formy oznaczone pewnie, przy czym określenie

? Textulariella varians

wzięte jest z G l a e s s n e r a (16).

Z tabeli rozmieszczenia wiekowego otwornic z Czerwina odczytujemy — po odrzuceniu form długowiecznych — że większość tamże występujących otwornic małych znana jest z trzeciorzędu, dwa tylko bowiem gatunki mianowicie

Discor- bis bosqueti i Globorotalites multiseptus

cytowane są dotych­

czas z kredy górnej. Gatunki

Lenticulina pectinata

oraz

Ano­

malina hantkeni

podaje G r z y b o w s k i z piaskowców orga-

(7)

— 201 -

R o z m i e s z c z e n i e w i e k o w e o t w o r n i c z C z e r w i n a

v .

S en o n Dan P aleo cen E o c e n Oli- gocen

? Textulariella varians Lenticulina inornata

vortex

semiimpressa

pectinata

depauperata Dentalina pauperata Globulina gibba Discorbis bosqueti

discus Gyroidina soldanii

depressa Eponides megastoma

lotus

Globigerina triloculinoides Globorotalites multisepius Anomalina hantkeni

packardi Cibicides rzehaki

perlucidus Discocyclina seunesi

______

9

9

nogenicznych z Dukli oraz z czerwonych iłów z Wadowic Dzisiaj (3) faunę otwornicową z Dukli zaliczamy do górnego eocenu, natomiast nie wiemy jaki wiek przypisać faunie z' W a ­ dowic. G r z y b o w s k i (18) uznał ją za oligoceńską, ale już Ż e l e c h o w s k i (32) mówi o niej jako o eoceńskiej, a praw­

dopodobnie sięga ona jeszcze niżej.

Opierając się na powyższych rezultatach należy wyciąg­

nąć wniosek, że z l e p i e ń c e i p i a s k o w c e o r g a n o g e n i c z n e z C z e r w i n a i W i e r z b a n o w e j p r a w d o p o d o b n i e b ę d ą w i e k u p a l e o c e ń s k i e g o .

Opis paleontologiczny niektórych form.

Jak to widać z podanych powyżej list otwornic pocho­

dzących z mestrychtu (Wiśniowa, Szydłowiec) i przypuszczal­

nie paleocenu (Czerwin, Wierzbanowa) mamy tu do czynienia prawie wyłącznie z formami wapiennymi, gdyż z aglutynu- jących występują tylko rodzaje

Textularia i Textulariella (?).

Zjawisko to związane jest z facjesem osadowym; podobnie

(8)

- 202 —

rzecz ma się i z faunami otwornicowymi z Woli Łużańskiej (31) oraz z Dukli (17).

Przeważnie gatunki reprezentowane są przez pojedyncze okazy, a to ze względu na trudności wydobycia całych okazów.

Najlepiej tak co do liczby gatunków jak i co do ilości okazów reprezentowany jest rodzaj

Lenticulina.

Stoi to w związku z jednej strony z większą łatwością wypreparo­

wania tych stosunkowo dużych, o mocnej skorupce otwornic.

Z drugiej jednakowoż strony ta przewaga lentikulin niewąt­

pliwie już pierwotnie istniała, w osadach morza przybrzeż­

nego te formy są wcale częste.

Wyjaśnić winienem użycie nazwy rodzajowej

Lenticulina.

W ostatnich czasach mnożą się głosy wypowiadające się za złączeniem rodzajów

Lenticulina

i

Robulus,

zatem

Lenticu­

lina

odpowiada poprzednio używanej nazwie

Cristellaria.

W naszym wypadku istniał jeszcze i ten powód do złączenia rodzaju

Robulus

z rodzajem

Lenticulina,

a mianowicie ponie­

waż ujście zazwyczaj było zniszczone, a ono ma jak Wiado­

mo tak ważne znaczenie dla rozpoznawania tych rodzajów.

Lenticulina ro tu lata

Lamk.

Lenticulina rotulata,

Ma r i e (22), str. 104, tabl.X, fig. 111-112 S z y d ł o w i e c . Okaz o średnicy 1,8 mm, grubości 0,9 mm, 9 komór.

Ma r i e (2) zawdzięczamy wyjaśnienie i sprostowanie od­

nośnie do tego gatunku. D ’O r b i g n y (23) pod nazwą

rotulata

podał formę, która nie jest zgodna z oryginalną

L. rotulata

podaną przez L a m a r c k a . Stąd też późniejsi autorzy opie­

rając się na d ’ O r b i g n y m oznaczali niewłaściwie, i w litera­

turze spotyka się

L. subalata

będącą w rzeczywistości

L. ro­

tulata

L a m k .

L. rotulata

ma ostry grzbiet, w środku jest guz.

Lenticulina sem iim pressą

R e u s s sp.

Cristellaria semiimpressą

R e u s s (27) str. 143, tabl. III, fig. 13 F r a n k e (14) „ 31 „ „ „ 8 Okaz z Czerwina znacznie lepiej odpowiada opisowi i rycinie u F r a n k e g o niż u R e u s s a . F r a n k e mówi, że forma ta jest nader zmienną.

(9)

— 203 —

W środkowej części boków widać starszy skręt, podob­

nie jak u

L. conuergens

B o r n . tak jak ją przedstawia B r a d y (4), jednakowoż oryginalna rycina u B o r n e m a n n a ma od ­

mienny wygląd.

Lenticulina cristella

Ni l s

Lent. f cristella,

Ma r i e (22) str. 103, tabl. X. fig. 110 W i ś n i o w a , okaz o wymiarach: średnica 0,9 mm, gru­

bość 0,4 mm, komór 8.

Podobnie wygląda

L. marcki

podana przez R e u s s a z kredy westfalskiej, M a r i e uważa ten ostatni gatunek za sy ­ nonim

L. cristella.

Lenticulina

sp. (aff.

m egalopolitana

R e u s s sp.) tabl. IV. ryc. 7a-b

W i ś n i o w a , C z e r wi n , po 1 okazie. Średnica 3 mm.

Lepiej zachowany jest okaz z Czerwina przedstawiony na ryc. 7. Guz środkowy wystaje znacznie i ma charakterys­

tyczną jak gdyby trzewiowatą powierzchnię. Okaz z W iśnio­

wej jest gorzej zachowany, być może należy on do odmien­

nego gatunku. W porównaniu z opisem

Cr. megalopolitana

u R e u s s a (25) nasze okazy mają większe rozmiary i większą liczbę komór.

G i i m b e l (19) podaje

Robulina gutticostata

o średnicy 2,5 mm. Ma ona liczne guzki rozmieszczone symetrycznie, różańcowato na przegrodach a także w środku skorupki. Na naszych okazach guzki na przegrodach są niewyraźne, rzadko rozmieszczone, jakby zatarte, lepiej je widać w pobliżu guza środkowego.

Robulus magnificus

T o u l m i n opisany z eocenu Alabamy (30) dosyć duży, gdyż ma 2,4 mm średnicy, jest formą po­

krewną, nie ma jednak takiego dużego, wystającego guza środkowego. Ten gatunek cytuje także C o o p e r (8) z paleo- cenu Illinois.

Lenticulina

sp. (aff.

m idw ayensis

Plummer sp.) tabl, IV. ryc. 9a-b.

C z e r wi n . Średnica 1,4 mm, grubość 0,9 mm. 10 komór w ostatnim skręcie.

Okaz wykazuje podobieństwo do szeregu gatunków opi­

sanych przez różnych autorów, nie można go jednakowoż zidentyfikować z żadnym ze znanych dotychczas.

(10)

— 204 —

R e u s s (27) opisuje

Crist, osnabrugensis,

która posiada przegrody dosyć silnie wystające w szktałcie jak gdyby żeberek, zbiegają się one w środku skorupy, gdzie znajduje się zgrubienie w postaci pierścienia. F r a n k e (14) podaje ten sam gatunek z paleocenu Danii, ale u tej formy żeberka nie łączą się w środku, tutaj bowiem widać zagłębienie. Dodać trzeba, że F r a n k e łączy

Crist. osnabrugensis

z Cr.

exarata Hag.

Ta zaś forma z górnej kredy, jest gruba, lepiej więc odpowiada n a­

szemu okazowi, ale u niej żeberka dochodzą do samego środka.

T o u lm in podaje (30)

Rob. midwayensis

, ma on te same prawie wymiary co nasz okaz, ale żeberka są dosyć proste.

Ten sam gatunek znalazł C o o p e r (8) w paleocenie, jest on bardzo gruby, gdyż grubość równa jest średnicy. Ze względu jednak na łukowatość przegród tworzących ow e,żeberka okaz z Czerwina nie jest identyczny z

L. midwayensis.

D ental i na pauperata

d ’Orb.

tabl. III. ryc. 3.

Dentalina pauperata,

B r a d y (4) str. 500-501, fig. 14.

C z e r w i n , długość okazu 2 mm, 7 komór.

B r a d y podaje, że gatunek ten występuje od liasu aż do dzisiaj. Okaz z Czerwina najbardziej odpowiada rycinie u B r a d y e g o przedstawiającej formę dzisiejszą. M a r s s o n cytuje ten gatunek z górnej kredy, F r a n k e (13) jest jednak zdania, że kredową formę należy nazwać

Dent, fallax.

D iscorbls bo squ et/

R e u s s sp.

tabl. IV. ryc. 8a-c.

Rosalina Bosqueti,

R e u s s (26) str. 316 tabl. Ill, fig. 1

Discorbina

„ F r a n k e (15) „ 190 „ XVIII fig. 5.

C z e r wi n . Średnica 0,7 mm.

Ostatnia komora jest duża, większa nieco niż na orygi­

nalnej rycinie u R e u s s a . Następna stosunkowo jest niewielka, te dwie ostatnie komory zajmują połowę ostatniego skrętu.

Strona pępkowa niezbyt dobrze widoczna, strona zwojowa trochę wypukła, widać skręty starsze.

(11)

— 205 —

D iscorbis

sp. (aff.

vi/ardeboanus

cTOrb. sp.) tabl. -IV. ryc. 6a-c.

C z e r w i n . Średnica 0,6 mm.

Strona pępkowa źle zachowana; na stronie spiralnej wi­

dać różnicę pomiędzy ostatnim skrętem a starszymi skrętami, które są ściśle zwinięte, nie widać w nich przegród, tworzą rodzaj piramidy spoczywającej na~ szerokiej podstawie, którą stanowi ostatni skręt. Patrząc z boku mamy obraz jak gdyby kapelusza o główce spiczastej, rondem zaś jest szeroki i do­

syć płaski ostatni skręt.

Z dostępnej mi literatury znajduję podobny nieco rysu­

nek

Disc. uilardeboana

u E g g e r a (12), niestety jest on dosyć niewyraźny. B y k o w a (7) podaje

Disc. ferganensis

z paleo- genu Fergany, który również zbliża się nieco do naszego okazu.

Valvu!ineria

sp. (aff.

tu m ey en sis

C u s h m a n & Si mo n s on) tabl. III. ryc. 2a-c.

W i e r z b a n o w a . Średnica 1,3 mm.

Okaz z Wierzbanowej zbliżony jest do

Valv. tumeyensis

opisanej przez C u s h m a n a i S i m o n s o n a (9) z eocenu i oli- gocenu Półn. Ameryki. Różnice jakie widać między tym ga- unkiem a naszym okazem są następujące:

Valv. tumeyensisi

jest znacznie mniejsza, średnica jej wynosi 0,5—0,55 mm, na stronie zwojowej skręty są wyraźne, gdy na naszym okazie nie można ich dobrze wyróżnić.

Valv. tumeyensis

została także stwierdzona przez D e t - l i ng (10), przy czym istnieją różnice w porównaniu z formą oryginalną.

E p o n id es m egastom a

R z e h a k sp.

Puluinulina megastoma

G r z y b o w s k i (18) str. 303 tabl..

XI fig. 9.

Eponides megastoma

G l a e s s n e r (16) str. 377 tabl.

III iig. 25.

Cz e r wi n . 3 okazy o średnicy od 0,45—0,65 mm.

Pomiędzy gatunkiem podanym przez G r z y b o w s k i e g o a gatunkiem kaukaskim są pewne różnice. I tak szerokość

(12)

— 206 -

ostatniego skrętu u formy z Wadowic jest dosyć znaczna, natomiast G l a e s s n e r przedstawia

Ep. megastoma

jako ma­

jący ostatni skręt wąski. Okazy z Czerwina odpowiadają w a­

dowickim. Co do przebiegu przegród na stronie zwojowej, to u G r z y b o w s k i e g o są one niewyraźne, na okazie kaukaskim biegną one ukośnie. Pod tym względem nasze okazy są zgod­

ne z kaukaskimi. Również i co do wielkości zaznacza się zgodność z formą z Kaukazu, ta bowiem ma według G l a e s s - n e r a średnicę 0,58 mm, gdy G r z y b o w s k i podaje większe wymiary: 0.8— 1 mm.

E p o n id es lotus

S c h w a g e r sp.

tabl. III. ryc. la-c.

Puluinulina lotus,

S c h w a g e r (28), str. 132 tabl. XXVIII, fig. 9.

Eponides lotus

G l a e s s n e r (16) str. 379 tabl. III, fig. 26.

C z e r wi n . Średnica: 0,4—0,9 mm.

G l a e s s n e r podaje, że forma z Kaukazu jest zgodna z egipską, jednak S c h w a g e r rysuje stronę zwojową dosyć silnie wypukłą. Okazy z Czerwina odpowiadają pod tym względem okazom z Anapa, obie strony są mniej więcej jed ­ nakowo wypukłe.

E p o n id es g ra tu s

R e u s s sp.

Rotalia grata

R e u s s (27), str. 163, tabl. IV, fig. 17

„ „ G r z y b o w s k i (17), str. 204, tabl. IV, fig. 15.

W i e r z b a n o w a . Średnica 1 mm.

W stosunku do okazów R e u s s a i G r z y b o w s k i e g o nasza forma ma nieco mniejszą grubość.

A nom alina h a n tk en i

R z e h a k sp.

tabl. III. ryc, 4a-c.

Cz e r wi n , W i e r z b a n o w a . Średnica okazów 0,4— 1,2 mm.

Truncatulina hantkeni

G r z y b o w s k i (17) str. 200, tabl.

III fig. 17, 18.

Truncatulina hantkeni

G r z y b o w s k i (18) str. 301, tabl.

XI fig. 15.

G r z y b o w s k i podaje dosyć różne formy. Oznaczał je na podstawie materiałów R z e h a k a z Waschberg i Michels-

(13)

— 207 —

berg, który to autor poprzestał na wymienieniu nowych, ga­

tunków bez podania opisu. G r z y b o w s k i zwraca uwagę, że w jego materiałach są liczne okazy skrzywione, rycinę jednego z nich podaje; w materiałach R z e h a k a z W aschberg takich nieregularnie zwiniętych okazów poza jednym nie było. Także i w materiałach z Czerwina i Wierzbanowej znajdują się okazy symetryczne i asymetryczne. Byc może te ostatnie przed­

stawiają odmianę, zdaje się pospolitą w Karpatach polskich.

Na ryc. 4 przedstawiona jest taka szczególnie asymetryczna odmiana, po jednej stronie starsze skręty tworzą wypukłość.

A nom alina p a ck a rd i

B a n d y .

Anom. packardi,

B a n d y (2) str. 373 tabl. 61 ryc. 7 C z e r w i n , średnica okazów 0,5—0,9 mm.

B a n d y podaje z eocenu z Cape Blanco w stanie Ore- gon formę, którą trzeba uznać za zgodną z okazami z Czer­

wina. Pisze on, że gatunek ten jest zbliżony do

An. grosse- rugosa

Gumt i el , co wydaje się słusznym.

G r z y b o w s k i (18) rysuje

An. complanata

R e u s s , jest ona nieco bardziej płaska od okazów z Czerwina. Jednako­

woż oryginalna forma R e u s s a (24) ma ostry grzbiet, gdy tak okazy G r z y b o w s k i e g o jak i te z Czerwina mają grzbiet zaokrąglony.

Planulina

sp. (an

stel lib era

Ma r i e ) tabl. III. ryc. 5.

S z y d ł o w i e c . Średnica 0,75 mm.

Stan zachowania niezbyt dobry, szczególnie po jednej stronie mało widać. Na lepszej stronie zaznaczają się żeber­

ka wyraźne i mało zgięte. W stosunku do

Plan. stelligera

, z którą najwięcej wykazuje podobieństwa, jest nasz okaz bardziej płaski. Również

Plan. schloenbachi

R e u s s jest for­

mą zbliżoną.

C o o p e r (8) podaje z paleocenu Illinois

Anomalina mid­

wayensis

P l u m m e r , która ma powierzchnię pokrytą podob­

nymi prostymi a grubymi żebrami. Jednakowoż ta

Anomalina

jest jeszcze bardziej gruba od

Plan. stelligera

M a r i e (22).

C ibicides p e rlu cid u s

N ut t al i

Cibicides perlucidus

, B a n d y (2) str.. 375, tabl. 62 ryc. 3.

Cz e r wi n . Średnica od 0,5—0,6 mm.

(14)

— 208 —

Gatunek ten wykazuje podobieństwo do

Cib

.

refulgens

cytowanego przez wielu autorów.

Cib. perlucidus

podaje S u b - b o t i n a (29) jako formę rzadko występującą w danie i w dol­

nym eocenie, częstsza zaś jest w środkowym eocenie.

U dwóch okazów widać, że ostatni skręt jest bardziej szeroki, natomiast grubość skorupki jest mniejsza. Zdaje się, że będzie to odmiana.

C ibicides beaum ontianus

d ’ Orb. sp.

Truncatulina beaumontiana,

d ’O r b i g n y (23), str. 35, tabl. III, ryc. 17— 19.

Cibicides beaumontianus,

B r ot z en (5), str. 188.

S z y d ł o w i e c . Średnica 1,2 mm.

Dosyć różne formy opisywano pod tą nazwą. F r a n k e 15) daje rycinę przedstawiającą okaz o grzbiecie zaokrąglo­

nym, jest to niezgodne z ryciną u d ’O r b i g n y e g o (23).

Z Zakładu Paleontologii U. J. w Krakowie.

Résumé

Dans la présente note sont décrits des Foraminifères provenant de d e u x h o r i z o n s d i f f é r e n t s du Flysch des Kar­

pates polonaises. L ’i n f é r i e u r de ces horizons appartient à l’étage M a ë s t r i c h t i e n , tandis que le s u p é r i e u r représente p r o b a b l e m e n t le P a l é o c è n e .

L’auteur a obtenu quelques échantillons de grès et de conglomérats organogènes contenant des Foraminifères. Les uns proviennent de S z y d ł o w i e c , montagne située au S de la ville de Wadowice dans la localité Gorzeń Dolny (21). D’après M.

K s i ą ż k i e w i c z 1 qui a trouvé cette faune, elle provient du niveau des grès calcaires à mica qui apparaissent à la base de l’horizon des grès glauconieux. Cet horizon de grès conglomératiques et de grès glauconieux r e p r é s e n t e l e F l y s c h p a r a u t o c h t o n e .

1 J ’exprim e m a gratitude à M. le P ro fe sse u r M. K s i ą ż k i e w i c z et à M-lle D octeur B u r t a n qui ont bien voulu m e p rê te r leurs collections pour l’étude. J ’ai au ssi eu le plaisir de visiter les affleurem ents en c o m ­ pagnie de c e s Collègues.

J e rem ercie égalem ent M. le P ro fe sse u r E. J a n c z e w s k i qui a bien voulu co rrig er le texte français et M. Mgr St. L i s z k a qui a e jé c u té les dessins inclus dans cette note.

(15)

— 209 —

On y voit, outre les Foraminifères, aussi d’autres fossiles, notamment des L i t h o t h a m n i u m , des Coralliaires^des Bryozo­

aires, des Mollusques, malheureusement réduits en petits frag­

ments, donc indéterminables. Aussi les Foraminifères renfermés dans cette roche dure n’ont pu être dégagés qu’avec difficulté.

La liste des Foraminifères de S z y d ł o w i e c est la suivante:

Textularia

sp. ind.

Lenticulina rotulata

Lamk.

ovalis

Reuss sp.

„ cf.

orbicularis

d’Orb. sp.

„ aff.

comptoni

Nills.

„ sp. (an

lepida.

Reuss sp.)

Nodosaria

sp. (an

zippei

Reuss)

„ sp! (an

concinna

• Reuss)

Dentalina

sp. (an

filiformis

Reuss)

Marginulina

sp. ind.

Vaginulina

sp. ind.

Palmula

sp. ind.

Eponides

sp. ('ex gr.

praecinctus

Karrer)

Planulina

sp. (an

stelligera

Marie)

Cibicides beaumontianus

d’Orb.

„ sp. (ex gr.

aknerianus

d’Orb.)

Siderolites

sp. ind.

Lepidorbitoides

sp. ind.

SimpIorbiteS'Sp. (an gensacicus Leym. sp.)

La présence des genres de

Siderolites

et

Simplorbites

prouve qu’on a affaire avec le M a ë s t r i c h t i e n .

M-lle B u r t an a ramassé de semblables roches organo- gènes, c’est-à-dire de durs grès conglomératiques, dans les enviro s de la localité de Wiśniowa au S E - d e la ville de M y ś l e n i c e , feuille W i e l i c z k a de la carte topographique

1 : 100000. Ces échantillons proviennent de trois affleurements représentant deux horizons stratigraphiques.

Dans la localité de W i ś n i o w a même s e ' trouvent des conglomérats foncés avec des

Lithothamnium

et des débris de fossiles appartenant aux groupes des Spongiaires, des Coral- liaires, des Bryozoaires, des Brachiopodes, des Lamellibran-

■ ches, des Échinides. Les Foraminifères sont rares; l’auteur a pu déterminer les espèces suivantes:

Lenticulina cristella

Nilss.

„ sp. (aff.

megalopolitana

Reuss sp.)

(16)

— 210 —

Nodosańa

sp. (an

zippei

Reuss)

Lepidorbitoides socialis

Leym. sp. var.

minor

Schlumb.

Cette dernière espèce indique que l ’â g e de c e s c o u ­ c h e s est le même que celui de grès conglomératiques de Szydłowiec, à savoir le M a ë s t r i c h t i e n .

La situation tectonique des couches maëstrichtiennes de Wiśniowa n’est pas encore élucidée d’une façon satisfaisante.

D’après M-lle B u r t a n , à Wiśniowa se montre une série de Flysch constituant u n e f e n ê t r e t e c t o n i q u e d a n s la n a p p e de G o d u l a . II est probable que les couches apparaissant dans cette fenêtre de Wiśniowa r e p r é s e n t e n t le - F l y s c h p a r a u t o c h t o n e .

Les deux aufres affleurements avec de la microfaune, découverte par M-lle B u r t a n , sont C z e r wi n , un t o r r e n t au N de Wiśniowa et W i e r ż b a n o w a , un village au S de Wiśniowa. De même que celui de Wiśniowa, les affleurements de Czerwin et de Wierzbanowa appartiennent aussi au Flysch de la fenêtre de Wiśniowa. L es-grès et les conglomérats or- ganogènes de Czerwin et de Wierzbanowa forment des inter­

calations dans les grès glauconieux, qui de leur part sont placés entre les couches à Inocérames en bas et les schistes rouges en haut. Donc la s i t u a t i o n s t r a t i g r a p h i q u e de l ’h o r i z o n d e s g r è s g l a u c o n i e u x a v e c d e s r o c h e s o r g a - n o g è n e s e s t p l u s é l e v é e q u e l ’a f f l e u r e m e n t d e s c o u ­ c h e s m a ë s t r i c h t i e n n e s de W i ś n i o w a . Nous avons vu qu’à Szydłowiec l'horizon des grès glauconieux se trouve au dessus des couches maëstrichtiennes. Nous verrons que la microfaune provenant des localités de Czerwin et de W ierz­

banowa corrobore les résultats obtenus pendant des levés géologiques.

La roche provenait de C z e r w i n contient outre des frag­

ments indéterminables de divers fossiles (

Lithothamnium

, B ry ­ ozoaires, Lamellibranches (? Inocérames), Échinides, Ostra- codes, dents de poissons), encore une microfaune de compo­

sition suivante:

?

Textulariella varians

Glaessner

Lenticulina inornata

d’Orb. sp.

vortex

Fichtel & Moll sp.

semiimpressa

Reuss sp.

pectinata

Grzyb. sp.

(17)

211 —

Lenticulina depauperata

Reuss sp.

sp. (aff.

megalopolitana

Reuss sp )

sp. (aff.

midwayensis

Plummer sp.)

sp. ind.

Marginulina

sp. ind.

Nodosaria

sp. ind.

Dentalina pauper ata

d’-Orb.

Palmula

sp. (an

elliptica

Nilss. sp.)

Globulina gibba

d’Orb.

Glandulina

sp. ind.

Discorbis bosqueti

Reuss sp.

discus

Hantken sp.

sp. (aff.

vilardeboanus

d’Orb. sp.)

Gyroidina soldanii

d’Orb.

depressa

Alth sp.

Eponides megastoma

Rzehak sp.

lotus

Schwager sp.

Globigerina triloculinoides

Plummer

Globorotalites multiseptus

Brotzen sp.

Anomalina hantkeni

Rzehak sp.

packardi

Bandy

Cibicides rzehaki

Grzyb. sp.

perlucidus

Nuttal

Discocyclina seunesi

Douv.

Le grès de W i e r z b a n o w a n’a fourni qu’un petit nom ­ bre d’espèces, à savoir:

Lenticulina

cf.

trigonostoma

Reuss sp.

Dentalina

sp. (an

marcki

Reuss)

Valvulineria

sp. (aff.

tumeyensis

Cushman & Simonson)

Eponides gratus

Reuss sp.

Anomalina hantkeni

Rzehak sp.

Discocyclina seunesi

Douv.

La présence de l’espèce

Disc, seunesi

Douv. nous fournit un moyen pour préciser l’âge des grès glauconieux avec in­

tercalations des grès et des conglomérats organogènes. D’après D o u v i l l e (11)

Disc, seunesi

caractérise le Danien, tandis que dernièrement A m i (1) a déclaré que cette espèce se trouve aussi dans le Paléocène.*

La table suivante montre d’après les données de la bi­

bliographie la'répartition stratigraphique de 20 espèces de petites Foraminifères.

(18)

— 21 2 —

R é p a r t i t i o n s t r a t f g r a p h i q u e d e s F o r a m i n i f è r e s t r o u v é e s d a n s l e s g r è s c o n g l o m é r a t i q u e s à Cz e r wi n .

1 Séno-

| nien Da nien Paléo­

cène Éocène Oligo­

cène

? TextularLella vavians Lenticulina inornata

vortex

semiimpcessa

pectinata

depauperate Dentalina pauperata Globulina gibba Discorbis bosqueti

discus Gyroidina soldanii

depressa Eponides megastoma

lotus

Globigerina triloculinoides Globorotahtes multiseptus Anomalina hantkeni

,, p a ck a rd i, Cibicides rzehaki

perlucidus Discocyclina seunesi

i

?

i

1

On y voit que la plupart de ces Foraminifères sont d’âge tertiaire, donc il est v r a i s e m b l a b l e q u e l é s a f f l e u ­ r e m e n t s de C z e r w i n et de W i e r z b a n o w a s o n t d ’â g e p a 1 é o c è n e.

Dans Jes localités de Wola Łużańska et de Dukla se trouvent aussi des grès organogènes dont la microfaune fut déterminée par U h l i g (31) et par G r z y b o w s k i (17, 17a).

Mais l’âge de ces dernières faunes est l’Éocène supérieur* (3).

Les Foraminifères trouvés à Szydłowiec et aux environs de Wiśniowa sont représentés par des formes calcaires. S e u ­ lement deux genres" de Foraminifères gréseux, à savoir

Textularia

et

Textulariella

(?) ¿ont rencontrés dans ces ma­

tériaux. Cette composition de la microfaune s ’explique par le milieu dans lequel elle a vécu, car les intercalations de grès et de conglomérats prouvent que le rivage a été tout proche.

Les, matériaux paléontologiques que l’auteur a pu ex­

traire des roches dures sont peu nombreux. A l’ordinaire,

(19)

— 213 —

les espèces ne sont représentées que par un échantillon unique. De plus leur état de conservation n’est pas satis­

faisant, par conséquent leur détermination n’est pas exempte de doutes.

Partie paléontolosique.

L en ticu lin a rotulata

La mk.

Lenticulina rotulata,

Ma r i e (22), p. 104, pl. X, fig 111-112 S z y d ł o w i e c . Diamètre 1,8 mm, épaisseur 0,9 mm, 9 chambres visibles dans le dernier tour.

Jusqu’à l’apparition du mémoire de Ma r i e (22) l’espèce

L. rotulata

a été généralement déterminée par des auteurs d’après la description et les figures données par d ' O r b i g n y (23). M a r i e a expliqué que

L. rotulata

de d ’O r b i g n y est différente du type de L a m a r c k .

L en ticu lin a s em iim p res s a

R e u s s sp.

Cristellaria semiimpressa

R e u s s (27), p. 143, pl. III, fig. 13 F r a n k e (14) „ 31, „ III, „ 8 C z e r wi n . Diamètre 0,8 mm.

Dans la détermination de cette espèce nous suivons F r a n k e (14), quoique la description donnée par cet' auteur diffère un peu de la description de R e u s s (27). F r a n k e trouve que

L. semiimpressa

est une espèce très variable.

Elle a quelque ressemblance avec

L. convergens,

et surtout avec celle reproduite par B r a d y (4).

L en ticu lin a cristella

Ni l s s i

Lent.

cf.

cristella,

Ma r i e (22) p. 103, pl. X, fig. 110.

W i ś n i o w a . Diamètre 0,9 mm, épaisseur 0,4 mm, 8 chambres visibles dans le dernięr tour.

Une semblable espèce est

L. marcki

de la Craie supé­

rieure de Westphalie. M a r i e a réuni, ces deux espèces.

L en ticu lin a

sp. (aff.

m ega lo p o lita n a

R e u s s sp.) pl. IV. fig. 7a-b.

W i ś n i o w a , C z e r w i n . Diamètre 3 mm.

Les échantillons uniques trouvés à Wiśniowa et à Czer­

win ressemblent à l’espèce de R e u s s (25), mais ils sont plus grands et possèdent plus de chambres. L’échantillon de Wiśniowa n’est pas bien conservé, peut-être appartient-il

(20)

- 214

à une autre espèce. Au milieu de chaque côté de la coquille se trouve un bombement très accentué en sorte de noeud.

G ü m b e l (19) a décrit

Robulina gutticostata,

dont le diamètre atteint 2,5 mm, la sculpture est régulière, ce qu’on

ne voit pas sur nos échantillons.

Robulus magnifiais

T o u l m i n de l’Éocène de l'Alabama (30) et du Paléocène de l’Illinois (8), qui a 2,5 mm de dia­

mètre est aussi une espèce voisine de notre forme.

Lenticulina

sp. (aff.

m idw ayensis

Plummer sp.) pl. IV. fig. 9a-b

C z e r wi n . Diamètre 1,4 mm, épaisseur 0,9'mm, 10 cham­

bres visibles dans le dernier tour de spire.

L’échantillon provenant de Czerwin montre quelques ressemblances avec plusieurs espèces connues, mais il n’est pas identique avec aucune d’elles.

On trouve chez R e u s s (27) et chez F r a n k e (14)

Crist osnabrugensis

Münst . qui se caractérise par la présence de forts renflements, mais cette espèce a une assez médiocre épaisseur et une différente structure de la pustule centrale.

Crist. exarata

H a g. est plus épaisse, mais au centre de la coquille là pustule est peu développée. F r a n k e a réuni cette deirnière espèce avec

Crist. osnabrugensis.

Robulus midwayensis

Plummer tel que l’a figuré T o u l ­ mi n (30). a les mêmes dimensions que notre spécimen. La même espèce a été trouvée par C o o p e r (8) dans le Paléo­

cène de l’Illinois. Cependant la forme américaine possède de renflements presque droits ou peu courbés.

D entalina pauperata

d ’Or b.

pl. I. fig. 3

Dentalina pauperata,

B r a d y (4) p. 500—501, fig. 14 Cz e r wi n . Longueur 2 mm, 7 chambres visibles.

Cette espèce, d’après B r a d y (4) se rencontre depuis le Lias jusqu’à nos jours. Notre spécimen ressemble le plus à la figure de B r a d y représentant I n f o r m e vivante. Il est vrai que des auteurs ont décrit de semblables Foraminifères sous d’autres noms, par exemple

D. fallax

F r a n k e (13) de la Craie supérieure.

(21)

— 215 -

D isco rb is b o s q u e t/

R e u s s sp.

pl. IV. fig. 8a-c.

Rosalina bosquefi,

R e u s (26), p. 316, pl. III, fig. 1

Discorbina

„ F r a n k e (15) „ 190, „ XVIII „ 5 C z e r wi n . Diamètre 0,7 mm.

La dernière chambre est plus grande que chez la forme de R e u s s , tandis que l’avant-dernière est moindre. Notre échantillon montre une certaine irrégularité de la coquille. Le côté ombilical est indistinct, le côté spiral est peu élevé, au milieu de celui-ci on voit des tours antérieurs.

D isco rb is

sp. (aff.

v i/a rd eb o a n u s

d ’Or b. sp.)

" pl. IV. fig. 6a-c.

C z e r w i n . Diamètre 0,6 mm.

Le côté ombilical est mal conservé. Sur le côté spiral on est frappé par la différence entre le dernier tour et les tours antérieurs. Ceux-ci forment une piramide qui repose sur une base élargie formée par le dernier tour.

E g g e r (12) a représenté

Disc, vilardeboana

qui a quelque ressemblance avec notre échantillon. Il est voisin aussi de

Disc, ferganensis

décrit par B y k o w a (7).

V a /v u /in eria

sp. (aff.

tu m ey en sis

C u s h m a n & S i m o n s o n ) pl. III. fig. 2a-c.

W i e r z b a n o w a . Diamètre 1,3 mm.

s.

L’échantillon de Wierzbanowa montre quelque ressem ­ blance à A

Valu, tumeyensis

décrite par C u s h m a n & S i m o n s o n de l’Eocène et l’Oligocène de la Californie. (9) Aussi D e t l i n g (10) mentionne l’existence de cette espèce au même niveau dans l’Oregon. Mais la forme américaine est moindre, vu que son diamètre mesure 0,5—0,55 mm, et la spire sur le côté spiral est bien distincte.

E p o n id e s m ega sto m a

R z e h a k sp.

Pulvinulina megastoma

, G r z y b o w s k i (18, 18a) p. 303 pl. XI, fig. 9.

(22)

— 216 —

Eponides megastoma

G l a e s s n e r (16) p. 377 pl. III, fig. 25.

C z e r w i n . 3 êchant. Diamètre de 0,45 à 0,65 mm.

Cette espèce a été figurée par G r z y b o w s k i et par G l a e s s n e r . Nous voyons que la forme des Karpates a le dernier tour assez large, tandis que dans la forme du Caucase ce tour est étroit. Les échantillons de Czerwin correspondent à la forme karpatique quant à la largeur du dernier tour.

Par contre ils ressemblent à l’espèce du Caucase quant à l’inclinaison bien marquée des cloisons visibles du côté spiral. G r z y b o w s k i a reproduit sur ses figures des cloisons qui sont presque indiscernables du côté spiral.

Ep. megastoma

du Caucase est moindre (0,58 mm) tandis que cette de W adowice a une taille plus grande, à savoir 0,8 mm—1 mm.

E p o n id e s lotus

S c h w a g e r sp.

pl. III. fig. la-c.

Puluinulina lotus,

S c h w a g e r (28) p. 132, pl. XXVIII, fig. 9

Eponides

G l a e s s n e r (16) „ 379, „ III, 26 Cz e r wi n . Diamètre de 0,4 -0 ,9 mm.

D’après G l a e s s n e r ,

Ep. lotus

d’Anapa est identique à la forme d’Égypte, mais on voit sur la figure de S c h w a g e r que le côté spiral est très élevé, ce qu’on ne remarque pas sur la figure de l’échantillon du Caucase.-N os spécimens c o r­

respondent à ce dernier, les deux côtés étant à peu près également bombés.

E p o n id e s g ra tu s

R e u s s sp.

Rotalia grata,

R e u s s (27) p. 163, pl. IV. fig. 17

, „ G r z y b o w s k i (17, 17a) „ 204, „ IV. 15 W i e r z b a n o w a . Diamètre 1 mm.

Notre échantillon montre une moindre épaisseur en com ­ paraison avec les figures de R e u s s et de G r z y b ô w s k i .

A nom alina h a n tk e n i

R z e h a k sp.

pl. III. fig. 4a-c.

Truncatulina fiantkeni

G r z y b o w s k i (17, 17a) p. 200, pl. III, fig. 17, 18.

(23)

217

Truncatulina hantkeni,

G r z y b o w s k i (18, 18a) p. 301, pl. XI, fig. 15.

C z e r wi n . W i e r z b a n o w a . Diamètre de 0,4 à 1,2 mm.

Cette espèce a été décrite et figurée par G r z y b o w s k i , qui a eu à sa disposition les échantillons types provenant de Waschberg et de Michelsberg en Autriche. G r z y b o w s k i dit que beaucoup d’échantillons d

'An. hantkeni

du Flysch des Karpates polonaises montrent une remarquable coiirbure de la coquille, ce qui provoque une assez nette asymétrie de la figure vue de la face. Cet auteur souligne que les spécimens de Waschberg ne montrent pas cette asymétrie, à une seule exception près.

Il est donc préférable de regarder les individus symétri­

ques comme type de l'espèce, tandis que les échantillons asy ­ métriques forment peut-être une variété, laquelle se rencontre dans les Karpates polonaises. La fig. 4 nous montre un échantillon asymétrique, sur un côté duquel les tours anté­

rieurs sont visibles et forment un petit tubercule.

A nom alina p a ck a rd i

B a n d y .

Anomalina packardi,

B a n d y (2) p. 373, pl. 61, fig. 7 Cz e r wi n . Diamètre de 0,5 à 0,9 mm.

Cette espèce trouvée par B a n d y dans l’Éocène de Capo Blanco, Oregon, ressemble à

Anom, grosserugosa

Gü mb e l . G r z y b o w s k i a figuré sous le nom

Anom. complanata

une forme voisine à la notre, mais

Anom. complanata

décrite par R e u s s (24) a une périphérie tranchante.

Planulina

sp. (an

stelligera

Mar i e) pl. III, fig. 5

S z y d ł o w i e c . Diamètre 0,75 mm.

Un côté de l’échantillon est mal conservé. Sur l’autre, on voit des côtes bien accentuées et peu courbées. Notre forme est aussi plus plate que

Plan, stelligera

Ma r i e . (22) IL existe une autre espèce voisine, à savoir

Plan, schlônbachi

R e u s s .

C o o p e r (8) a décrit et figuré v

Anomalina midwayensis>

qui a la surface couverte dé côtes semblables à celles qu’on voit sur notre échantillon.

Anom. midwayensis

est encore plus épaisse que

Plan, stelligera.

(24)

— 218 —

C ibicides p erîu cid u s

Nut t a l

Cibicides perîucidus

, B a n d y (2), p. 375, pl. 62, fig. 3.

Cz e r wi n . Diamètre de 0,5 à 0,6 mm. Cette espèce est voisine de

Cib. refulgens

. D'après S u b b o t i n a (29)

Cib.

perîucidus

apparaît au Danien, dans l’Éocène il est assez répandu.

On trouve à Czerwin des échantillons ayant le dernier tour plus large et où l’épaisseur de la coquille est moins accentuée. H est probable qu’on a affaire à une variété.

C ibicides beaum ontianus

d ’Or b. sp.

Truncatulina beaumontiana,

d’ O r b i g n y (23), p. 35, pl.

III, fig. 17— 19.

Cibicides beaumontianus,

B r o t z e n (5), p. 188 S z y d ł o w i e c . Diamètre 1,2 mm.

F r a n k e (15) a figuré sous ce nom une forme à la péri­

phérie arrondie ce qui n’est pas d’accord avec la description, et les figures de d ’Or b i g n y .

Institut de Paléontologie de l’Université des Jagellons à Cracovie.

t I T E R A T U R A - B I B L I O G R A P H I E

1. A m i P. U eb er die Nummuliten und die G lied eru n g des U n te re o ca e n s (Ecl. Geol. Helv. vol. 32, Nr. 1, B a se l 1939)

2. B a n d y 0 . L. E o ce n e For^minifera from Cape B lan co, Oregon»

(Journ. of. Paleontology, vol. 18, Nr. 4, M en ash a 1944)

3. B i e d a F. Stratygrafia fliszu K arpat polskich na p odstaw ie dużych otw ornic — L a stratigraphie du Flysch des K arp ates cen trales polonaises b asée su r les grands F oram inifères. (Roczn ik Pol. Tow. Geol. t. 16, K raków 1946 — Annales de la S o c. Géol. de P o ­ logne, t. 16, Cracovie 1946)

4. B r a d y H. B. R ep ort on the Foram in ifera dredged by H. M. S.

„Challenger“ during the y e a rs 1873— 1876

(R e p o rts of the Scient. Res. of. V oyage of H. M.

S. „Challenger“ IX Zool.) 1884.

5. B r o t z e n F. Foram iniferen aus dem sch w ed isch en untersten S enon von Eriksdal in S ch on en

(25)

— 219 —

(S v erig es Geol. Undersökning, A rsbok 30 (1936) Stockholm 1936

6. B r o t z e n F. Die Foram iniferengattung Gavslinella nov. gen.

und die System atik der Rotaliiformes

(S veriges Geol. Undersökning, Arsbok 36 (1942), Stockholm 1942)

l .t B y k o w a N. The Foram inifera from the Upper C re ta ce o u s and P a leo g en e Deposits of F e rg h a n a

(Trans, of the Geological Oil Institute, Ser. A.

fasc. 121, M oskw a 1939)

8. C o o p e r Ch. L. Sm aller Foram in ifera from the P o rte rs Creek f o r­

mation (Paleocen e) of Illinois

(Jo u rn . of Paleont. vol. 18, Nr. 4, M enasha 1944) 9. C u s h m a n J. A. & S i m o n s o n R. R. Foram inifera from the Turney

formation F r e s n o County, California

(Journ. of Paleont, vol. 18, Nr. 2, M enasha 1944) Foram in ifera of the Coos B a y L o w e r Tertiary, Coos County, Oregon

Journ. of Paleont. vol. 20, Nr. 4, 1946)

Revision d es O rbitoides: 2 partie: Otbito'ides du Danien et de l’E o c e n e

(Bull. S o c. Geol. de F r a n c e t, 4, 1922, P a ris 1922) Foram in iferen und O stra co d e n au s den K re id e ­ mergeln der ob erb ayerisch en Alpen

(Abh. k. bayer. Ak. W iss., 2 CI. Bd. 21, München 1899)

Die Foram in iferen der p o m m ersch en Kreide (Abh. geol.-pal. Inst. Univ. VI Greifswald 1925) Die Foraminiferen und O stracoden des Palaeo- cäns von Rugaard in Jütland und Sundkrogen bei Kopenhagen

(D an m arjs geol. U ndersogelse, II. R a e k k e Nr. 46, Kjobenhavn 1927)

Die Foram iniferen der Oberen Kreide Nord- und Mitteldeutschlands

(Abh. d. p reu ss. Geol. L andesanst. N. F. Heft 111, Berlin 1928)

Studien über Foram iniferen aus der Kreide und dem Tertiär des K aukasus. I. Die Foram iniferen d erä lte ste n T e rtiä rsch ich te n des N ord w estk au k asu s.

(P ro b le m s of P a le o n to lo g y ,vol. II-IlI, M oskw a 1937) Mikrofauna k arp ack iego piask ow ca z pod Dukli.

(Rozp. W ydz. Mat.-przyr. Akad. Um. t. 29, K r a ­ kow 1894)

10. D e t l i n g M. R.

11. D o u v i l l e H.

12. E g g e r J. G.

13. F r a n k e A.

14. F r a n k e A.

15. F r a n k e A.

16. G l a e s s n e r M. F.

17. G r z y b o w s k i J.

(26)

— 220 —

18.

1 8 a

19.

20.

2 1 .

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

17a Foram iniferen aus dem E o cä n der KarpatenT Mi­

krofauna des K arp ath en san dstein s bei Dukla.

(Abh. und Sitzber. Ak. W iss. Bd. 29, K rak ów 1894)

Otwornice czerw on ych iłów z W a d o w ic

(R ozp r. W ydz. m at.-przyr. Akad. Urn. ,t. 30, K r a ­ ków 1896)

Die Mikrofauna der Karpatenbildungen. 1. F oram i- feren der roten Tone von W a d o w ice .

(Anz. d. Akad. W iss. K rak au 1895)

G ü m b e l C. W . B eitrag e zur Foram iniferenfauna der nordalpinen Eocängeßilde

(Abh. d. k. bayer. Ak. W iss. 11. Cl. X Bd., Mün­

chen 1868)

H a n t k e n M. Die F au n a der Clavulina S zab oi-S ch ich ten . I. F o r ­ aminiferen.

(Mitt. a. d. Jahrb. k. ungar. geol. Anst. 4 Bd. B u ­ dapest 1875)

K s i ą ż k i e w i c z M. Mapa geologiczna Polski, arkusz W ad o w ice, podz.

1 : 50000

(G eologische K arte von Polen, Blatt W ad o w ice, M asstab T : 50000 K raków 1941)

M a r i e P. L e s Foram in ifères de la Craie à Belemnitella m u ­ cro n ata du B assin de Paris

(Mém. du Mus. nat. d’Hist. Nat. Nouv. Serie, t.

XII, P a ris 1941)

\

d-’ O r b i g n y A. Mémoire sur les Foram in ifères de la Craie B la n ­ che du B a ssin de Paris

(Mém. de la Soc. Géol. de F r a n c e , t. 4, Paris 1840) R e u s s A. R. Die Foram iniferen und E n to m o stra c e n des K re i­

dem ergels von Lem berg

(Haidingers naturw iss. Abh. Bd. 4, W ien 1850)

Ein B eitrag zur gen au eren Kenntniss der K reid e­

gebilde Meklenburgs

(Zeitschr. deut. geol. Ges. Bd. 7-, Berlin 1855)

P aläon tologisch e B eiträge. II. Die Foram iniferen des Kreidetuffs von Maastricht

(Sitz. - ber. der math.-nat. CI. Ak. W iss. 44 Bd., W ien ,1861)

,, Die Foram iniferen, A nthozoen und B ry o z o e n des deutschen S eptarientones.

(D en k sch r. d. m ath.-nat. CI. Ak. W iss. Bd. 25, W ien 1865)

S c h w a g e r C. Die Foram iniferen aus den E o cän ab lag eru n g en der libyschen W ü ste und Aegyptens.

(P a laeon tog rap h ica t. 30, Stuttgart 1883)

Cytaty

Powiązane dokumenty

Żyły po1i'metaliczne złoża Stara Góra należą do typu prostych żył szcze- linowych.. Towarzyszy im strefa impregnacji skał szer'Okości kilku centy- metrów, w

Są to znane z całego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich warstwy z Lima striata, stanowiące strop dolnego wapienia muszlowego.. Nad warstwami z Lima striata spoczywa

W świeltle n ow szych danych jej syneretyczna geneza zdaje' się .nie budzić w ątpliw ości.... Sur les

Jak wspomniano poprzednio, pozycja stratygraficzna tych soli nie jest całkowicie wyjaśniona. Sól kamienna kryształowa w złożu występuje przeważnie pośród soli

Po pew nym czasie, a jeszcze przed zupełną konsolidacją piaskowca, ławica w całości osiadła na skutek dalszej kom pakcji podścielającego' iłu; podczas

D ’entre les minéraux des roches rencontrés le plus fréquemment dans le Flysch, la glauconie appartient à ceux dont la présence est la plus distinctive pour

Lee... Hornera frondiculata Lamx... Hornera sulcosa Rss... Idnonea carinata Rom... Idn onea compressa Rss... Idmonea délicatula Bk... Idmonea disticha Goldf.

Okazy antraksolitu z okolic Chelmsford, na pierwszy rzut oka przedstawiają się jako utwory drobno brekcjowate często spojone kwarcem... Drugiem poznanem miejscem