Z. Uchnast
"Religious Values in Counseling and
Psychotherapy", Charles A. Curran,
New York 1969 : [recenzja]
Studia Philosophiae Christianae 8/2, 238-240
f a n ia R o g e rsa w is tn ie n ie n a tu r a ln e j p o z y ty w n e j te n d e n c ji k a ż d e j j e d n o s tk i do u tr z y m a n ia i w z b o g a c e n ia sie b ie p rz e z a k tu a liz a c ję sw y c h p o te n c jo n a ln o ś c i z a p e w n ia ją c y c h p e łn y ro z w ó j oso b o w o ści i o rg a n iz a c ję z a c h o w a n ia , k tó r e b y b y ło sk u te c z n e , ra c jo n a ln e i u sp o łeczn io n e. W części V R o g e rs p ro p o n u je k o n k r e tn y p ro g r a m p rz y g o to w a n ia i o d p o w ie d n ie j fo r m a c ji p e rs o n e lu p ed ag o g ic zn eg o o ra z p ro g r a m r e o r g a n i z a c ji a d m in is tr a c ji sz k o ln e j, k tó r a b y z d e c y d o w a ła się p o d ją ć ry z y k o re a liz a c ji je g o p ro p o z y c ji sp ra w d z o n y c h ju ż w w a r u n k a c h e k s p e r y m e n ta ln y c h . C h o d ziło b y z a te m o ry z y k o z a p e w n ie n ia u c z n io w i i w y c h o w a n k o w i k lim a tu w o ln o śc i p sy ch o lo g iczn ej, b y u czy ć go w o ln o śc i o d p o w ie d z ia ln e j z a u tr z y m a n ie i w z b o g a c e n ie sw ego is tn ie n ia p rz e z w łą c z e n ie się tw ó rc z e w p ro c e s n a u c z a n ia i w y c h o w a n ia sam eg o siebie.
Z. U c h n a st
C h a rles A . C u rra n , R e lig io u s V a lu e s in C o u n se lin g a n d P sy c h o th e r a p y ,
S c h e e d a n d W a rd ., In c., N e w Y o rk , 1969, s. 398.
Ch. A. C u rra n , u r. w 1913 r. w F ila d e lfii, U .S.A., k sią d z k a to lic k i i e k s p e r t II S o b o ru W at., je d e n z p ie rw s z y c h u c z n i i w s p ó łp ra c o w n ik ó w C. R o g ersa. C u r r a n p o d ją ł się m . in. p o g łę b ie n ia i u z a s a d n ie n ia ty c h a s p e k tó w te o r ii oso b o w o ści i p s y c h o te ra p ii ro g e r ia ń s k ie j, k tó r e u ła tw i a j ą z ro z u m ie n ie c z ło w ie k a i w a ru n k ó w je g o ro z w o ju o ra z z n a c z e n ie tego,
co w n o si re lig ia w życie c z ło w ie k a i ro zw ó j jeg o osobow ości.
R e la c jo n o w a n a p o n iż e j k s ią ż k a C u r r a n a je s t k o n ty n u a c ją p o d ję te g o p rz e z n ieg o te m a tu w : „ C o u n se lin g a n d P s y c h o th e ra p y : T h e P u r s u it V a lu e s “ (1968). T y m ra z e m C. s ta w ia so b ie z a c e l o p ra c o w a n ie p e w n y c h w a ru n k ó w u ła tw ia ją c y c h m ię d z y lu d z k ą r e la c ję o so b o w o ścio w ą, k tó r a b y p o z w o liła n a o d k ry c ie i o sią g n ię c ie o so b isty c h w a rto ś c i, ja k ie w n o si w życie je d n o s tk i r e lig ia ; w a rto ś c i u ła tw ia ją c y c h in te g ra c ję osobow ości, sk u te c z n o ść p o s tę p o w a n ia i p e łn ą je j d o jrzało ść .
C zęść I. T w ó rc z e p o ra d n ic tw o p sy c h o te ra p e u ty c z n e . W rozdz. I C u r r a n p ra g n ie d o strz e c i w y ja ś n ić d r a m a t c z ło w ie k a p rz e ż y w a ją c e g o s w ą in d y w id u a ln o ś ć i g ra n ic e sw o ic h m o żliw o ści j a k i jeg o d ą ż e n ie do w y jś c ia p o za sie b ie p rz e z p o z n a n ie d ru g ie g o c z ło w ie k a i m iło ść w z g lę d e m n ie go. R ozw ój i w ła ś c iw e u k ie r u n k o w a n ie te j p o trz e b y w p ro c e s ie p s y c h o te r a p ii je s t is to tn y m w a r u n k ie m a k c e p ta c ji i z ro z u m ie n ia d ru g ie g o czło w ie k a (T o tal O th e r). D la c z ło w ie k a re lig ijn e g o m o że te n p ro c e s o k azać się b a rd z o k o rz y s tn y m d la u ś w ia d o m ie n ia so b ie p o trz e b y n a w ią z a n ia ży w ego i o so b ow ościow ego k o n ta k tu z B ogiem , k tó r y „ s ta ł się n a m p o d o b n y z w y ją tk ie m g rz e c h u “.
W ro zd z. II C u r r a n p o d e jm u je r o z w a ż a n ia w s p r a w ie o p ra c o w a n ia m e to d y p o r a d n ic tw a w c zasie s p o tk a ń p ię c io - czy d z ie s ię c io m in u to w y c h d la lu d z i, k tó rz y d o ra ź n ie n a p o ty k a ją p e w n e tru d n o ś c i, p r z e ż y w a ją k o n flik ty itp . M e to d a ta w y d a je się b a rd z o p r z y d a tn a d la celó w p o r a d n ic tw a d u sz p a s te rs k ie g o ja k k o lw ie k n a le ż y z a u w aży ć, iż w y m a g a się w ó w c z a s w sp o só b szczeg ó ln y s p e łn ie n ia o d p o w ie d n ic h w a ru n k ó w d la teg o ż p o ra d n ic tw a .
W ro d z. I I I C u r r a n p ra g n ie w sk a z a ć , co w s p ó łc z e s n a p s y c h o te ra p ia m o że z a o fe ro w a ć sz a fa rz o w i s a k r a m e n tu sp o w ied zi. O tó ż p s y c h o te ra p ia ro - g e ria ń s k a , d z ię k i z w ró c e n iu szczeg ó ln ej u w a g i n a p e rc e p c ję w ła s n y c h p rz e ż y ć o ra z n a d o ta r c ie do z n a c z e ń , ja k ie je d n o s tk a im p rz y p is u je ja k ró w n ie ż n a w ła ś c iw ą p o s ta w ę p s y c h o te ra p e u ty w z g lę d e m k lie n ta , m oże z p e w n o ś c ią u ła tw ić d u s z p a s te rz o w i zd o b y cie u m ie ję tn o ś c i n a w ią z a n ia r e la c ji p e rs o n a ln e j a n ie u rz ę d o w e j. D zięk i te m u s p o w ie d n ik m o że s t a r a ć się d o trz e ć i z ro z u m ie ć w ła ś c iw e ź ró d ło p o c z u c ia w in y , d w u z n a c z ność p rz e ż y c ia ż a lu , czy te ż u s to s u n k o w a n ie się p e n ite n ta do u z y s k a n e go p rz e b a c z e n ia i o d zy sk a n e g o u sy n o w ie n ia , co n ie w ą tp liw ie m a d u ż e z n a c z e n ie w r e a liz a c ji p o s ta n o w ie n ia p o p ra w y .
W rozdz. IV C u r r a n p ro p o n u je m e to d ę p o ra d n ic tw a dłuższego, ja k ie g o np. w y m a g a p rz y p a d e k s k r u p u la n c tw a .
C zęść II p o św ię c o n a je s t a n a liz ie p o ję c ia g rz e c h u i p o c z u c ia w in y , p o ję c ia d o jrz a ło śc i r e lig ijn e j i p o z y ty w n e g o p o c z u c ia n ie p o k o ju o ra z a n a liz ie cech m ęsk o ści i k o b ieco ści w re lig ii.
In te r e s u ją c y m szczeg ó ln ie f a k te m je s t, iż C u r r a n d o k o n u je a n a liz y ty c h z a g a d n ie ń ja k o p s y c h o te r a p e u ta - p r a k ty k . D la C. g rz e c h je s t n ie ty lk o b r a k ie m m iło ści, a le je s t o n w y n ik ie m p e w n e j d e z in te g ra c ji o so bow ości. O so b a p o p e łn ia ją c a g rz e c h w ie, co n a le ż y czy n ić a je d n a k p o s tę p u je in a c z e j. P s y c h o te ra p ia p o d e jm u je się w ła ś n ie r e o r g a n iz a c ji p r o cesu w a rto ś c io w a n ia i in te g r a c ji z a c h o w a n ia z p rz y ję ty m sy s te m e m w a r tości. W z w ią z k u z p o w y ż sz y m i z a g a d n ie n ia m i C u r r a n p o d e jm u je p r o b le m su m ie n ia , s u m ie n ia d o jrz a łe g o i p ro b le m w y c h o w a n ia su m ie n ia .
B io rą c p o d u w a g ę p e w n e c e c h y m ęsk o ści (k ie ro w a n ie , k a rc e n ie , p o u c z a n ie itp .) o ra z cech y k o b ie c o ś c i (z ro z u m ie n ie , w sp ó łczu cie, r e f le k s y j- n o ść itp .), C u r r a n d o strz e g a , iż o b ra z p rz e d s ta w ia ją c y B oga ja k o m ę ż czy zn ę m oże k o ja rz y ć się z p o p u la r n y m i c e c h a m i m ęsk o ści. F a k t te n m o że w y ja ś n ić n ie k tó re tr u d n o ś c i ja k ie n a p o ty k a ją lu d z ie w n a w ią z a n iu p e łn ie js z e g o k o n ta k tu z B ogiem . N a to m ia s t p o la r y z a c ja ty c h d w u r o d z a jó w te n d e n c ji c h a r a k te r y z u je oso b o w o ść tw ó rc z ą , co z k o lei w y d a je się w p ły w a ć k o rz y s tn ie n a r e la c je c z ło w ie k a w z g lę d e m B oga.
C zęść II I. K u teo lo g ii lu d z k ie j p rz y n a le ż n o śc i. C u r r a n d o strz e g a p e w n ą o d p o w ie d z ia ln o ść m ię d z y p ro c e s e m d o jr z e w a n ia o so b o w o ści lu d z k ie j a p ro c e s e m w c ie le n ia i o d k u p ie n ia , k tó r y w c h o d z i ju ż w z a k re s re la c ji
c z ło w ie k a do B oga. P ro c e s w c ie le n ia i o d k u p ie n ia d o strz e g a C u r r a n ta k w p ro c e s ie p o r a d n ic tw a ja k i w w y c h o w a n iu . T u i ta m ch o d zi o w sp ó l n o tę osób, o z ro z u m ie n ie ś w ia ta su b ie k ty w n y c h p rz e ż y ć i w sp ó ln e p o s z u k iw a n ie d ro g i w y z w o le n ia p o te n c ja ln o ś c i o soby lu d z k ie j w c e lu le p szego i sk u te c z n ie jsz e g o p o s tę p o w a n ia o ra z w c e lu u z y s k a n ia now ego, p e łn ie js z e g o życia.
W części IV C u r r a n p ro p o n u je z a sto so w a n ie p o w y ższy ch stw ie rd z e ń w p rz e p o w ia d a n iu S ło w a Bożego.
P o w ia d a n ie to m oże b y ć b o w ie m d o k o n y w a n e sk u te c z n ie j sk o ro n a w z ó r p s y c h o te ra p e u ty p o ra d n ia n e g o d u s z p a s te rz za tro sz c z y się o to, b y je g o sło w a b y ły o d p o w ie d n io d o sto so w a n e do p rz e ż y ć d ru g ie g o czło w ie k a . M ó w ca p o n a d to w in ie n re p re z e n to w a ć i p r z e d s ta w ia ć B oga i r e l i g ijn e w a rto ś c i. D zięk i ta k ie m u d ialo g o w i p rz e p o w ia d a n ie n a d z ie i i p r a w d y o o d k u p ie n iu m oże w p ły n ą ć sk u te c z n ie n a p ro c e s d o jr z e w a n ia r e l i g ijn e g o słu ch aczy . C u r r a n o m a w ia ró w n ie ż p ro b le m tw o rz e n ia g ru p p o ra d n ic tw a re lig ijn e g o d la in d y w id u a ln y c h osób ze w z g lę d u n a ic h s p e c ja ln e cele czy te ż s p e c ja ln e w a ru n k i życiow e.
C zęść V. T w ó rc z a r e la c ja m ię d z y lu d z k a i re lig ia .
S o b ó r W at. II p o ró w n u je często K o śció ł do ro d z in y , d o w sp ó l n o ty , do osoby, a o d d a la k o n c e p c ję „ P a ń s tw a B ożego“ . D zięk i te m u z w ra c a się w K o ściele w ię k sz ą u w a g ę n a p rz e ja w y w sp ó ln o ty osób i n a w a r u n k i je j u tr z y m a n ia i ro z w o ju . W te j w ła ś n ie w sp ó ln o c ie je d n o s tk a m a m o żn o ść k s z ta łto w a ć w ła ś c iw ie s w o ją p o s ta w ę w z g lę d e m sie b ie i w z g lę d e m d ru g ie g o czło w ie k a, p o s ta w ę m iło ści sie b ie i b liźn ieg o , by o sta te c z n ie sta ć się p e łn ą osobą. I w ty m d o s trz e g a C u r r a n je d n o ś ć c e lu p o ra d n ic tw a p sy ch o lo g iczn eg o , p sy c h o te ra p ii i relig ii.
Z. U ch n a st
S z u lc Z., K s z ta łto w a n ie p r z e k o n a ń m o ra ln y c h , W ro c ła w , O sso lin eu m , 1969
N o w y u k ła d sto su n k ó w e k o n o m iczn y ch , sp o łeczn y ch , p o lity c z n y c h i go sp o d a rc z y c h , b u d o w a n ie u s tr o ju so c ja listy c z n e g o w n a sz y m k r a j u — z d a n ie m n ie k tó ry c h p e d ag o g ó w — p o c ią g a z a s o b ą k o n iecz n o ść o p ra c o w a n ia n o w y c h m e to d w y c h o w a n ia m o ra ln e g o . N a ta k im te ż s ta n o w is k u s t a n ą ł S zu lc w sw o je j p ra c y : K s z ta łto w a n ie p rz e k o n a ń m o ra ln y c h , w y d a n e j p rz e z O sso lin e u m w 1969 ro k u . W e w s tę p ie s tw ie rd z a a u to r, że a c z k o lw ie k z a in te re s o w a n ie p ro b le m a ty k ą w y c h o w a n ia je s t o lb rz y m ie , ro s n ą liczn e p u b lik a c je o c h a ra k te rz e n a u k o w y m i p o p u la rn y m , to je d n a k is tn ie ją c a ró ż n o ro d n o ść p o g lą d ó w te o re ty c z n y c h i z a sto so w a ń p ra k ty c z n y c h n ie p rz y n o si o c z e k iw a n y c h r e z u lta tó w w y c h o w a n ia . „ E fe k ty w y c h o w a n ia m o ra ln e g o w u s tr o ju s o c ja
