OBLIGACJE JAKO INSTRUMENT FINANSOWANIA
PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH POLSKICH
SAMORZDÓW
Gabriel Gówka
Szkoa Gówna Handlowa w Warszawie
Streszczenie. Celem opracowania jest zbadanie i ocena roli obligacji komunalnych w
-nansowaniu inwestycji podejmowanych przez jednostki samorzdu terytorialnego. Z prze-prowadzonej w niniejszym opracowaniu analizy wynika, e samorzdy terytorialne do-strzegy szans, jak daje moliwo pozyskania kapitau drog emisji obligacji. W cigu kilkunastu lat funkcjonowania ustawy regulujcej emisj obligacji komunalnych warto dokonywanych w kolejnych latach emisji rosa w szybkim tempie i w 2009 r. bya ona kilkunastokrotnie wysza ni w 1996 r. Jest to szczególnie wane w warunkach konieczno-ci pozyskania przez samorzdy rodków na wspó nansowanie inwestycji realizowanych przy wsparciu ze rodków unijnych.
Sowa kluczowe: obligacja, samorzd terytorialny, inwestycje samorzdowe
WSTP
Z uwagi na to, e jednostki samorzdy terytorialnego zaliczone s do sektora nansów publicznych, zdecydowana wikszo rodków nansowych wykorzystywanych na reali-zacj podejmowanych przez samorzdy inwestycji pochodzi z podatków i opat lokal-nych, a take redystrybucji rodków midzy budetem pa stwa a strukturami lokalnymi. W tym drugim przypadku polskie jednostki samorzdu terytorialnego otrzymuj rodki przez udziay w podatkach pa stwowych oraz dotacje celowe i subwencje ogólne pocho-dzce z budetu pa stwa. W sytuacji niewystarczajcej iloci rodków nansowych, ze wskazanych wyej róde, jednostki samorzdu terytorialnego w Polsce maj moliwo ich pozyskania przy wykorzystaniu dostpnych na rynku nansowym instrumentów ma-jcych charakter komercyjny. Dostp do rodków, otrzymanych równie na zasadach ko-mercyjnych, stwarza warunki do szerszego i bardziej elastycznego nansowania inwe-stycji jednostek samorzdu terytorialnego. Jest to zwizane przede wszystkim z tym, e Adres do korespondencji – Corresponding author: Gabriel Gówka, Szkoa Gówna Handlowa; Kolegium Nauk o Przedsibiorstwie; Katedra Inwestycji i Nieruchomoci, al. Niepodlegoci 164, 02-554 Warszawa, e-mail: gabriel.glowka@gmail.com
stworzona zostaa tym samym moliwo wykorzystania przez samorzdy terytorialne do nansowania projektów inwestycyjnych instrumentów zarówno rynku pieninego, jaki i przede wszystkim rynku kapitaowego.
Celem opracowania jest zbadanie i ocena roli obligacji komunalnych w nansowa-niu inwestycji podejmowanych przez jednostki samorzdu terytorialnego. Podstawowym ródem informacji i danych s akty prawne regulujce zasady emisji i obrotu obliga-cjami komunalnymi w Polsce, literatura przedmiotu oraz dane liczbowe publikowane w raportach i analizach Narodowego Banku Polskiego i agencji ratingowej Fitch Polska S.A. W opracowaniu wykorzystano gównie metod opisow.
OBLIGACJA JAKO INSTRUMENT POZYSKIWANIA RODKÓW INWESTYCYJNYCH
Obligacja jest papierem wartociowym, w którym emitent potwierdza zacigni-cie okrelonej kwoty poyczki i zobowizuje si do jej zwrotu wacizacigni-cielowi obligacji w ustalonym z góry terminie oraz do zapaty odsetek [Bie 1996]. Obligacje mona kla-sy kowa wedug wielu rónych kryteriów [Górski 2007]. Jednym z nich jest rodzaj emitenta. I tak, jeli emitentem tych papierów wartociowych s jednostki samorzdu, wówczas nosz one nazw obligacji komunalnych. Obligacje komunalne s zatem dla jednostek samorzdu terytorialnego instrumentem nansowym, za pomoc którego mog one zaciga poyczk jednoczenie u wielu wierzycieli, czsto na bardzo dugi okres, znacznie przekraczajcy czas, na jaki mog uzyska bankowe kredyty inwestycyjne. Na rozwinitych rynkach nansowych emitowane s zarówno obligacje dugoterminowe z terminem wykupu 30 lat, jak i rednioterminowe 5-letnie, w ostatnich latach najczciej emitowane byy obligacje z terminem wykupu mieszczcym si w przedziale 10–15 lat [Górski 2007]. Std te emisja obligacji moe stanowi, równie w polskich warunkach, bardzo dobre ródo dugoterminowego nansowania projektów inwestycyjnych gmin. Przez emisj obligacji gminy maj szanse zdoby rodki na ten cel od bardzo zróni-cowanej grupy inwestorów, w tym pozyska nawet drobne oszczdnoci gospodarstw domowych. W Polsce zasady emisji obligacji komunalnych, a take obrotu nimi, reguluj przede wszystkim Ustawa o obligacjach z 29.06.1995 r. (Dz.U. z 1995 r. Nr 83, poz. 420) oraz nowelizacja tej ustawy z 29.06.2000 r. (Dz.U. z 2000 r. Nr 60, poz. 702), a take Ustawa o ofercie publiczej i warunkach wprowadzania instrumentów nansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spókach publicznych z 29.07.2005 r. (Dz.U. z 2005 r. Nr 184, poz.1539).
Emisja obligacji komunalnych w Polsce moe mie form subskrypcji publicznej i niepublicznej. Publiczny charakter ma emisja adresowana, zgodnie z ustaw, do wicej ni 100 osób. W przeciwnym przypadku emisja ma charakter niepubliczny i jest czsto okrelana równie jako zamknita [Ustawa 2005].
W ramach emisji publicznej mona wyróni dwa przypadki [Dbski 2007]: emitowane obligacje przeznaczone s do obrotu publicznego,
emitowane obligacje przeznaczone s do obrotu prywatnego.
W sytuacji pierwszej emisja obligacji komunalnych regulowana jest przepisami usta-wy o obligacjach oraz ustausta-wy o ofercie publicznej, która okrela zasady obrotu
obligacja-–
mi, warunki dopuszczenia do obrotu, w tym szczególnie wymogi dotyczce sporzdzania prospektu i publikowania informacji. W tym przypadku jednostka samorzdu terytorial-nego zobowizana jest równie do informowania o Komisji Nadzoru Finansowego danej emisji. Wszystko to oznacza, e ten typ emisji wie si ze stosunkowo wysokimi koszta-mi, ma jednak co najmniej dwie zalety. Po pierwsze, daje moliwo dotarcia emitentowi do bardzo duej i zrónicowanej grupy inwestorów, co ma bardzo istotne znaczenie przy duych emisjach. Po drugie, liczy si tutaj take efekt marketingowy, czyli promocja danej jednostki samorzdowej na rynku publicznym i zdobywanie zaufania inwestorów. Znacznie uatwia to przeprowadzanie kolejnych emisji obligacji. W przypadku, gdy emi-sja obligacji komunalnych ma charakter publiczny, ale obligacje s przeznaczone do ob-rotu prywatnego, jest ona regulowana wycznie przepisami ustawy o obligacjach. Nie maj zastosowania tutaj przepisy ustawy o ofercie publicznej.
Z powyszych rozwaa wynika, e w Polsce gminy mog wykorzystywa, w celu zdobycia rodków na nansowanie projektów inwestycyjnych, wszystkie formy emisji obligacji komunalnych. Wszystko zalee bdzie od wielkoci emisji oraz kosztów, jakie bd one skonne ponie w konkretnym przypadku. Z regulacji prawnych wynika, e zdecydowanie najprostsz i jednoczenie najta sz, a take moliw do przygotowania w najkrótszym czasie form emisji obligacji komunalnych jest emisja niepubliczna, za-mknita, adresowana do 100 i mniej osób.
Atrakcyjno obligacji, podobnie jak innych papierów wartociowych, zaley w du-ym stopniu od poziomu ryzyka zwizanego z ich emitentem. W przypadku obligacji komunalnych, zwaszcza emitowanych przez wiksze i bogatsze gminy, traktuje si je jako bezpieczne papiery wartociowe. Nisze ryzyko przypisuje si tylko obligacjom skarbowym. W zwizku z tym ich oprocentowanie powinno by nieco wysze ni papie-rów skarbowych.
ROZWÓJ I CECHY CHARAKTEYSTYCZNE RYNKU OBLIGACJI KOMUNALNYCH W POLSCE
Historia polskich obligacji siga XVIII wieku. W 1782 roku król Stanisaw August Poniatowski zastawi u bankiera holenderskiego van Horna paac Belweder za 1 mln guldenów, emitujc 1000 sztuk obligacji po 1000 guldenów. Walor ten uwaany jest za pierwsz polsk obligacj [Kakowski 1996].
Obligacje komunalne wykorzystywane byy w znacznym zakresie na ziemiach pol-skich do nansowania inwestycji miejpol-skich ju w dziewitnastym wieku. Emitoway je wiksze miasta we wszystkich trzech zaborach. W okresie II Rzeczypospolitej w latach 1918–1939 dokonano 32 emisji obligacji komunalnych na czn kwot 155 mln ówcze-snych zotych, co stanowio okoo 5% caej emisji papierów wartociowych w naszym kraju. Celem tych poyczek obligacyjnych bya konwersja emisji wczeniejszych z cza-sów zaborów oraz pozyskanie rodków nansowych na budow infrastruktury miejskiej
[Kakowski 1996]. Okres PRL by cakowicie stracony dla rozwoju tego rodzaju papie-rów wartociowych. Mimo e w 1945 roku uchwalono dekret o nansach komunalnych, to przepisy te nigdy nie zostay wykorzystane w praktyce. Mona powiedzie, e dopie-ro reforma samorzdowa z 1990 dopie-roku ponownie otworzya moliwo emitowania tego
rodzaju papierów wartociowych przez polskie wadze samorzdowe, jednak do 1995 roku z moliwoci takiej skorzystao zaledwie kilka gmin. Dopiero uchwalenie Ustawy o obligacjach w 1995 roku stworzyo szanse na pozyskanie kapitau przez polskie samo-rzdy terytorialne t wanie drog, w tym szczególnie na nansowanie rónego rodzaju projektów inwestycyjnych.
Analiza danych dotyczcych rodzajów emisji obligacji komunalnych dokonywanych w Polsce w latach 1997–2009 w Polsce wskazuje, e jednostki samorzdu terytorialne-go wykorzystuj prawie wycznie niepubliczne emisje obligacji komunalnych [Rynek 1999–2008]. Zawieraj one wówczas umowy z bankami, w ramach których przeprowa-dzane s tego rodzaju emisje obligacji kierowane do ograniczonej grupy inwestorów bez tak zwanego underwritingu, czyli bez gwarancji ze strony banku uplasowania takiej emi-sji na rynku. Najczciej w roli tej wystpuj takie banki, jak Bank PKO BP S.A., Bank PEKAO S.A., BGK oraz BO S.A., które zdecydowanie dominuj na tym rynku. Z kolei podmiotami najczciej inwestujcymi w tego rodzaju papiery wartociowe s fundusze inwestycyjne, OFE, towarzystwa ubezpieczeniowe oraz banki komercyjne.
Emitowane w ten sposób obligacje komunalne, przeznaczone na nansowanie projek-tów inwestycyjnych samorzdów, s z reguy papierami wartociowymi dugotermino-wymi o zmiennym oprocentowaniu. Wysoko oprocentowania uzaleniona jest, oprócz biecej sytuacji rynkowej, równie od tego, czy emitowane obligacje maj karencj w spacie kapitau, która moe obejmowa nawet cay okres, na jaki s one emitowane, czy te s to papiery bez takiego odroczenia spaty kapitau. W tym pierwszym przypadku mara dodawana do stawki referencyjnej jest znacznie wysza i wynosi na rynku, przy emisji w PLN, okoo 2%, natomiast w przypadku emisji bez karencji w spacie kapitau mara ta wynosi okoo 1%. Jest to oprocentowanie nisze ni w przypadku kredytów in-westycyjnych oferowanych aktualnie gminom przez banki uniwersalne funkcjonujce na polskim rynku nansowym. Ponadto, z uwagi na to, e jest to emisja niepubliczna, czne koszty pozyskania rodków s z reguy nisze. Kolejn zalet tego sposobu pozyskania rodków przez gminy, w stosunku do kredytów inwestycyjnych, jest to, e s to pieni-dze, które mog by przeznaczone na dowolny projekt inwestycyjny, a procedura ich uzy-skania nie podlega regulacjom o zamówieniach publicznych. Trzeba jednak podkreli, e tego typu emisje niepubliczne s z reguy niepynne i czsto niewielkie, co oznacza, e s one praktycznie pewn odmian kredytu bankowego.
Kolejnym sposobem pozyskania przez gminy rodków na nansowanie projektów inwestycyjnych moe by publiczna emisja obligacji komunalnych. Emisja tego typu, z omówionych powyej powodów, jest bardziej pracochonna i kosztowna oraz podle-ga procedurze przekazywania odpowiednich informacji z ni zwizanych do Komisji Nadzoru Finansowego. Wyemitowane w ten sposób obligacje komunalne s notowane na rynku MTS – CeTO S.A. oraz na uruchomionym 30 wrzenia 2009 roku rynku Ca-talyst prowadzonym na platformach transakcyjnych Giedy Papierów Wartociowych w Warszawie [www.gpwcatalyst.pl]. Jak dotychczas w Polsce tego rodzaju emisji obli-gacji komunalnych jest bardzo mao. Dowiadczenia w tym zakresie wskazuj, e od-powiedni poziom pynnoci moe by zapewniony przy emisji o wartoci zblionej do 1 mld z, a najlepiej byoby, gdyby taka emisja opiewaa na kwot 2–3 mld z. Warto równie doda, e obecnie na wiecie zdecydowana wikszo emisji publicznych, bo okoo 90%, charakteryzuje si sta stop procentow. W przeciwie stwie do
obliga-cji komunalnych emitowanych w oparciu o zmienn stop procentow wan zalet obligacji komunalnych opartych na staej stopie procentowej jest to, e z reguy nie s amortyzowane, co oznacza, e kapita nie musi by spacany proporcjonalnie do czasu ich zapadalnoci. Pomimo powyszych ogranicze emisja tego rodzaju obligacji komu-nalnych w Polsce, w celu pozyskania kapitau na projekty inwestycyjne, jest moliwa, szczególnie w przypadku wikszych jednostek samorzdu terytorialnego. Praktycznym dowodem na to jest publiczna emisja 10-letnich obligacji komunalnych przeprowadzona przez samorzd Warszawy w 2009 roku. Emisja ta bya pierwsz z przyjtego programu emisyjnego tego typu obligacji i jej warto wyniosa 600 mln z. Byy to emisja o staej stopie procentowej na poziomie 6,80%. Jest to nieco wysze oprocentowanie ni przy emisjach o charakterze niepublicznym, a wynika to z tego, e w tym przypadku ryzyko stopy procentowej ponosi inwestor.
Jak dotychczas uwag skupiono gównie na emisjach obligacji komunalnych kiero-wanych na rynek krajowy. Trzeba jednak doda, e jednostki samorzdu terytorialnego w Polsce, w celu zdobycia nansowania projektów inwestycyjnych w obszarze nierucho-moci, mog równie przeprowadza emisje obligacji komunalnych kierowanych take na rynki zagraniczne. Dowiadczenia w tym zakresie wskazuj, e jest to, jak dotychczas, bardzo rzadko wykorzystywana moliwo. wiadczy o tym fakt, e w ostatnich latach dokonano w Polsce tylko trzech tego rodzaju emisji. Pierwsza z nich zostaa przeprowa-dzona przez samorzd Krakowa w 2000 roku i wyniosa 34 mln euro. Procedura przepro-wadzenia drugiej emisji tego rodzaju obligacji zostaa uruchomiona przez mazowiecki samorzd wojewódzki w 2008 roku. Wówczas to sejmik wojewódzki uchwali program emisji obligacji kierowanej na rynki zagraniczne na kwot 360 mln z, ale denominowa-nych w euro. Z uwagi jednak na kryzys na wiatowych rynkach nansowych termin tej emisji przesunito na nastpny rok. Pierwsz transz tych obligacji wyemitowa Urzd Marszakowski Województwa Mazowieckiego w poowie 2009 roku na kwot 50 mln euro. Obie z tych emisji miay charakter niepubliczny i byy adresowane do wybranej grupy prywatnych inwestorów. Trzeci i ostatni, jak dotychczas, tego rodzaju emisj przeprowadzi w drugiej poowie 2009 roku samorzd Warszawy. Bya to publiczna emi-sja 5-letnich obligacji o wartoci 200 mln euro na sta stop procentow. Ich oprocen-towanie wynioso 6,875%, przy oprocentowaniu w tym samym czasie obligacji skarbu pa stwa na poziomie 5,80%. Obligacje te s notowane na giedzie w Luksemburgu. Pod-stawowe ograniczenia emisji tego rodzaju obligacji komunalnych to przede wszystkim brak w samorzdach terytorialnych odpowiednio wykwali kowanych w tym zakresie kadr oraz znacznie wysze koszty emisji. Jest to zwizane gównie z wyszymi marami banków oraz prawie czterokrotnie wyszymi kosztami obsugi prawnej. Warto podkre-li jednak, e Warszawa dokonaa w tym zakresie pewnego otwarcia rynku. Poniesione przez ni nakady powinny przenie widoczne efekty marketingowe i uatwi w przy-szoci emisje tego rodzaju obligacji nie tylko przez samorzd warszawski, ale równie inne polskie jednostki samorzdu terytorialnego z wikszymi gminami wcznie.
Reasumujc, naley stwierdzi, e polski rynek obligacji cigle napotyka wiele barier. Po ponad dwunastu latach dowiadcze , liczc od momentu stworzenia podstaw praw-nych faktycznie umoliwiajcych emisje obligacji komunalpraw-nych, mona powiedzie, e zaoenia czynione w momencie ich przygotowywania nie do ko ca si sprawdziy. Przewidywano bowiem, e zapocztkuje to wykorzystanie na szerok skal tej formy
-nansowania projektów inwestycyjnych podejmowanych przez jednostki samorzdu tery-torialnego. Zakadano, e podobnie jak w okresie midzywojennym tego rodzaju papiery wartociowe samorzdów bd traktowane prawnie na równi z dunymi papierami skar-bowymi i nabywane oprócz inwestorów instytucjonalnych równie przez osoby zycz-ne zamieszkujce na terenie dziaania danych samorzdów. I chocia dzisiejsza sytuacja jest odlega od tych prognoz, to dane statystyczne pokazuj, e polski rynek obligacji komunalnych w wolniejszym tempie ni to zakadano, ale systematycznie rozwija si i zaduenie samorzdów w obligacjach ronie (rys. 1). Szczególnie widoczne jest to po 2000 roku, czyli po zmianie ustawy o obligacjach, która oznaczaa kolejne dostosowanie prawa do potrzeb tego rynku.
Dotychczasowe tempo rozwoju rynku obligacji komunalnych w Polsce wynika z wielu zrónicowanych czynników. Najwaniejsze z nich to dominacja obligacji skarbo-wych ograniczajca rynek dla innych emitentów, a take nadmierna jeszcze do niedawna konkurencja midzy bankami komercyjnymi udzielajcymi samorzdom kredytów, co powodowao, e wikszo zaduenia jednostek terytorialnych stanowiy kredyty ban-kowe. Niektóre z tych czynników bd miay istotne znaczenie równie w najbliszych latach, inne natomiast ulegn osabieniu. Generalnie zakada si jednak, e uwarunkowa-nia funkcjonowauwarunkowa-nia rynku obligacji komunalnych w najbliszej przyszoci bd sprzyja-y jego rozwojowi. Nadziej na to daj równie informacje okrelajce stan tego rynku na koniec trzeciego kwartau ubiegego roku. Na koniec 2009 roku warto obligacji sprze-danych przez polskie samorzdy wyniosa okoo 6,9 mld PLN. Taki stan polskiego ryn-ku obligacji komunalnych by rezultatem bardzo dobrych dla tego rynryn-ku kilryn-ku ostatnich lat. Biorc jednak pod uwag fakt, e warto emisji obligacji w 2009 roku bya prawie 55% wysza ni w roku poprzednim, mona zakada, e rynek obligacji komunalnych bdzie rozwija si coraz szybciej [Rynek 1999–2009]. Da to tym samym szans polskim
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 4500 5000 1996 1998 1999 2000 2001 2002 2004 2007 2008 Rys. 1. Zaduenie z tytuu obligacji komunalnych w latach 1996–2008 [w mln z] Fig. 1. Debt from municipal bonds in 1996 – 2008 period [in mil. PLN]
ródo: Opracowanie wasne na podstawie [Rynek... Podsumowanie 1999–2009]. Source: Own calculation based on [Rynek... Podsumowanie 1999–2009].
samorzdom na pozyskanie rodków na nansowanie rónego rodzaju projektów inwe-stycyjnych. Na tak moliwo wskazuje równie warto przyjtych przez jednostki samorzdu terytorialnego programów emisji obligacji komunalnych na 2010 rok.
Podstaw do takich prognoz jest take to, e obligacje komunalne to dobry sposób na dodatkowe rodki nansowe samorzdów, które mog zosta wykorzystane na -nansowanie podejmowanych projektów inwestycyjnych. Ponadto, trzeba zaznaczy, e pozyskane w ten sposób rodki mog by równie przeznaczone jako wkad w inwe-stycj wspó nansowan ze rodków europejskich czy nawet na spat wczeniejszych zobowiza . Warto równie podkreli, e emisja obligacji jest dla samorzdów bardziej atrakcyjna od komercyjnych kredytów bankowych, i to z kilku powodów. Po pierwsze, wybór organizatora emisji obligacji nie podlega regulacjom ustawy o zamówieniach pu-blicznych, jak to ma miejsce w przypadku banku udzielajcego kredyt. Po drugie, obli-gacje nale do grupy instrumentów nansowych niezabezpieczonych. Jest to wane, bo przy zaciganiu kredytu banki wymagaj czsto wielu prawnych zabezpiecze których, ustanowienie jest kosztowne. Po trzecie, jak dotychczas zdecydowana wikszo obliga-cji komunalnych oparta jest na rentownoci bonów skarbowych, co wpywa na ich cen w porównaniu z kredytami bankowymi [Rozwój... 2002–2008].
PODSUMOWANIE
Na podstawie przeprowadzonych wyej rozwaa , warto zaznaczy, e obligacje s wan alternatyw dla kredytów bankowych. Istotne tu jest to, e katalog takich pro-duktów jak obligacje komunalne jest bardzo zrónicowany. Jednostki samorzdu tery-torialnego maj zatem moliwo samodzielnie decydowa o wyborze konkretnej tego typu formy pozyskania rodków. Z przeprowadzonej w niniejszym opracowaniu analizy wynika, e samorzdy terytorialne dostrzegy szans, jak daje moliwo pozyskania kapitau w wyniku niepublicznych, jak i publicznych emisji obligacji i zdobyy istotne dowiadczenie w posugiwaniu si tym instrumentem nansowym. Od wprowadzenia w ycie ustawy regulujcej emisj obligacji komunalnych w znacznym tempie wzrastaa warto dokonywanych emisji i w 2009 roku bya ona ponaddwudziestokrotnie wysza ni w 1996 roku. Jest to szczególnie wane w warunkach koniecznoci pozyskania przez samorzdy rodków na wspó nansowanie inwestycji realizowanych przy znaczcym wsparciu ze rodków unijnych.
PIMIENNICTWO
Bie W., 1996. Rynek papierów wartociowych wartociowych. Di n. Warszawa.
Dbski W., 2007. Rynek nansowy i jego mechanizmy. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Dusza M., 2008. Rynek kapitaowy. [w:] B. Pietrzak, Z. Pola ski, B. Wonak (red.) System
nan-sowy w Polsce, tom 1. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Górski M., 2007. Rynkowy system nansowy. PWE. Warszawa.
Kakowski L., 1996. Materiay z II Forum Iwestycji Kapitaowych. Twoje Pienidze. Warszawa, 10–12.10.1996 r.
Rozwój rynku nansowego 2002–2003, 2004, 2005, 2006, 2007, Narodowy Bank Polski 2004, 2005, 2006, 2007, 2008.
Rynek pozaskarbowych papierów dunych. Podsumowanie roku. 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, www. tchpolska.com.pl
Ustawa o ofercie publiczej i warunkach wprowadzania instrumentów nansowych do zorganizo-wanego systemu obrotu oraz o spókach publicznych z 29.07.2005 r. (Dz.U. z 2005 r. Nr 184, poz.1539).
www.gpwcatalyst.pl
BONDS AS AN INSTRUMENT OF FINANCING THE INVESTMENT PROJECTS OF LOCAL GOVERNMENTS IN POLAND
Abstract. The aim of the paper is to analyse and evaluate the role of municipal bonds in
nancing the local government’s investments. The investigation shows that local govern-ments entities perceived advantages of gaining investment capital in the way of issues of municipal bonds. During 1996–2009 the value of yearly issues was raising gradually with quite high dynamic. It is especially important in the context of chance of realisation of many municipal investments under different EU support schemes. In such cases the nan-cial means are necessary for co- nancing of municipal investments.
Key words: municipal bond, local government, municipal investment
