DOI: 10.5604/01.3001.0014.8104 POL PRZEGL CHIR 2021: 93 (2): 39-41
artykułoryginalny / originalarticle
39
Porównanie pilnych i planowych operacji nowotworów
jelita grubego – doświadczenie jednego ośrodka
Comparison of emergency and elective colorectal cancer surgery
– a single center experience
Sönmez Ocak
ABCDEF, Ömer Faruk Bük
BDF, Ahmet Burak Çiftci
BCDE, Kürşat Yemez
BDEFDepartment of Surgery, Samsun Education and Research Hospital, Samsun, Turkey
Historia artykułu: Otrzymano: 03.07.2020 Zaakceptowano: 18.03.2021 Opublikowano: 19.03.2021
STRESZCZENIE: Wprowadzenie: Około jedna trzecia operacji nowotworów jelita grubego wykonywana jest w trybie pilnym.
Cel: Celem niniejszego retrospektywnego badania było porównanie operacji nowotworów jelita grubego wykonywanych w trybie pilnym z operacjami planowymi.
Materiał i metody: Dokonano retrospektywnej analizy danych dotyczących 160 pacjentów, u których wykonywano operację raka jelita grubego. Osoby te podzielono na dwie grupy: (1) operacji pilnych (n = 29) i (2) operacji planowych (n = 131). Porównano dane demograficzne i kliniczno-patologiczne dla obu grup.
Wyniki: Nie stwierdzono istotnych różnic między grupami pod względem: wieku, konieczności przetaczania krwi czy konieczności dodatkowej interwencji chirurgicznej. Operacje nagłe wykonywano częściej u pacjentów płci męskiej.
Operacje pilne charakteryzowały się wyższym odsetkiem powikłań, jednak nie zaobserwowano istotnych różnic w długości hospitalizacji. Całkowita liczba wyciętych węzłów chłonnych w obu grupach była podobna, przy czym w grupie operacji pilnych stwierdzano większą liczbę węzłów chłonnych z przerzutami nowotworu.
Wnioski: Możliwe jest wykonywanie pilnych resekcji jelita grubego w związku z rakiem jelita z uwzględnieniem zasad dla zabiegów onkologicznych.
SŁOWA KLUCZOWE: nowotwory jelita grubego, operacja pilna, węzeł chłonny
ABSTRACT: Introduction: Approximately one-third of colorectal cancer surgeries are performed as emergency surgery.
Aim: In this retrospective study we aimed to compare emergency surgery with elective colorectal cancer surgery.
Material and methods: One hundred and sixty patients’ data on colorectal cancer surgery were analyzed retrospectively.
Patients were divided into two groups: emergency surgery group (n = 29) and elective surgery group (n = 131). Demographics and clinicopathological features of the groups were compared.
Results: There were no significant differences between groups in terms of age, blood transfusion requirement, additional surgical intervetion. Emergency surgery was performed more frequently in male patients. Emergency surgery had higher complication rates but no significant difference was observed in the length of hospital stay. Total harvested lymph node number was similar for both groups but in the emergency surgery group the metastatic lymph node number was significantly higher.
Conclusions: Emergency colorectal resections for colorectal cancer can be performed considering the oncological principles.
KEYWORDS: Colorectal cancers, emergency surgery, lypmh node
Wkład autorów:
A – Projekt badań B – Zbieranie danych C – Analiza statystyczna D – Interpretacja danych E – Przygotowanie manuskryptu F – Analiza literatury G – Zbieranie funduszy
WPROWADZENIE
Nowotwory jelita grubego są jednymi z najczęstszych nowotworów na całym świecie; nawet 30% pacjentów przyjmowanych jest na od- działach ratunkowych z ostrymi objawami, takimi jak: niedrożność, krwawienie lub perforacja jelita [1, 2]. U osób tych konieczne było- by podejmowanie interwencji chirurgicznych, jednak według do- tychczasowych doniesień, pilne operacje wiążą się z wyższymi od- setkami powikłań i niekorzystnymi wskaźnikami przeżywalności.
Kwestią sporną jest, czy skrócenie czasu przeżycia stanowi wy- nik nieodpowiedniej operacji, czy też zaawansowanego stadium guza [3, 4].
Celem niniejszego badania retrospektywnego było porównanie pilnych i planowych zabiegów resekcji jelita grubego z perspek- tywy onkologicznej.
PACJENCI I METODY
Do badania włączono 160 pacjentów poddawanych operacji w związ- ku z gruczolakorakiem jelita grubego. Do badania włączono chorych, u których wykonano resekcję jelita grubego, wyłączając przypadki operacji paliatywnych bez resekcji. Dokumentację pacjentów po- zyskano ze szpitalnego systemu informatycznego, gromadząc dane na temat: wieku, płci, lokalizacji guza, klasyfikacji TNM, rodzaju
WWW.PPCH.PL
40
artykułoryginalny / originalarticle
ANALIZA STATYSTYCZNA
Do analizy danych użyto oprogramowania SPSS w wersji 23.0.
Zmienne ciągłe analizowano przy użyciu wartości średnich i od- chyleń standardowych, zaś zmienne kategorialne przy użyciu czę- stotliwości i wartości procentowych. Do porównywania różnic między grupami wykorzystywano, w zależności od potrzeb, test chi-kwadrat lub test Manna-Whitneya, za istotne pod względem statystycznym uznając wartości p < 0,05.
WYNIKI
Do niniejszego badania włączono 160 pacjentów. Operacje plano- we wykonano u 131, zaś pilne u 29 chorych. Dane demograficzne i kliniczne pacjentów podano w Tab. I.
Nie stwierdzono istotnych różnic pod względem: wieku, ko- nieczności przetaczania krwi czy konieczności dodatkowej in- terwencji chirurgicznej w grupach poddawanych zabiegom pilnym i planowym.
Operacje pilne wykonywano częściej u mężczyzn niż u kobiet (p < 0,05). Zgodnie z oczekiwaniami, odsetki powikłań w grupie operacji pilnych były wyższe niż w grupie operacji planowych (p < 0,05). Szczegółową analizę powikłań przedstawiono w Tab. II.
Choć całkowita liczba węzłów chłonnych wycinanych w obu gru- pach była podobna, liczba przerzutów do węzłów chłonnych w gru- pie zabiegów pilnych była znacznie wyższa niż w grupie zabiegów planowych (p < 0,05).
OMÓWIENIE WYNIKÓW
Chirurdzy – zwłaszcza pracujący w obszarach wiejskich – w ramach swojej pracy zawodowej mogą spotkać się z koniecznością wyko- nania pilnej operacji jelita grubego. Głównym celem takiego za- biegu jest opanowanie sytuacji nagłej i uratowanie życia pacjenta.
Czy może to jednak być powodem odejścia od zasad obowiązują- cych w przypadkach zabiegów onkologicznych?
W naszej grupie badawczej ogólny odsetek operacji pilnych wy- niósł 18% i był niższy od aktualnych danych literaturowych [3–5].
Różnicę tę wyjaśniają dwa powody:
•
do badania włączyliśmy jedynie pacjentów, u których dokonywano resekcji, wyłączając z badania osoby z guzami nieoperacyjnymi i poddawane zabiegom chirurgiipaliatywnej,
•
w naszej prowincji realizowany jest skuteczny program badań przesiewowych pod kątem nowotworów jelita grubego, obejmujący badania krwi w stolcu oraz rektosigmoidoskopię lub kolonoskopię, co skutkuje wczesnym wykrywaniem nowotworów.W obu grupach najczęstsze lokalizacje guzów to odbytnica i zgię- cie esiczo-odbytnicze, co było zgodne z wcześniejszymi doniesie- niami [4, 6, 7]. U około połowy naszych pacjentów guzy zlokali- zowane były w rejonie zgięcia esiczo-odbytniczego. Wyjaśniało to niedrożność jelita jako najczęstsze wskazanie dla wykonania operacji w trybie pilnym.
operacji (pilna vs planowa), przetaczania preparatów krwiopochod- nych, całkowitej liczby węzłów chłonnych, liczby przerzutowych węzłów chłonnych, długości hospitalizacji oraz powikłań okołoope- racyjnych. Operacje planowe wykonywano po szczegółowej oce- nie i badaniu przedoperacyjnym. Przypadki wszystkich pacjentów były omawiane przez multidyscyplinarną radę ds. nowotworów. Do wskazań do operacji pilnych należały: niedrożność jelit, niedająca się usunąć metodami niechirurgicznymi i endoskopowymi, niekon- trolowane krwawienie i perforacja jelita. Lokalizację guza opisy- wano jako prawą część jelita w przypadku guzów zlokalizowanych w kątnicy, jelicie wstępującym i zagięciu wątrobowym, poprzecz- nicę, lewą część jelita w przypadku guzów zlokalizowanych w za- gięciach śledzionowych, jelicie zstępującym i esicy oraz odbytnicę w przypadku guzów zlokalizowanych w zgięciu esiczo-odbytniczym i odbytnicy. Od wszystkich pacjentów uzyskano świadomą zgodę z użyciem szczegółowego formularza.
OPERACJA
PLANOWA OPERACJA
PILNA RAZEM Wiek [średnia (SD)] 63,43 (12,6) 64,76 (11,4) 63,67 (12,3) Płeć (n)
Kobiety
Mężczyźni 62
69 8
21 70
90 Lokalizacja guza (n)
Prawa część jelita Lewa część jelita Poprzecznica Esica Odbytnica Lokalizacja mnoga
289 -24 67 3
4 2 1 7 15-
3211 131 82 3 Zabieg (n)
Hemikolektomia prawostronna Hemikolektomia lewostronna Resekcja przednia Resekcja przednia niska Resekcja brzuszno-kroczowa Kolektomia
całkowita/prawie całkowita 26 10 2267 2 4
5 2 117 - 4
31 12 3374 2 8 Stadium (n)
I II III IV
2552 3915
1 9 10 9
2661 4924
POWIKŁANIE OPERACJA PILNA OPERACJA PLANOWA RAZEM WARTOŚĆ P
Zakażenie rany 3 4 7 0,113
Nieszczelność zespolenia 2 5 7 0,611
Powikłania płucne
(zapalenie płuc, PTE, PTx) 3 1 4 <0,05
Krwotok/krwiak 1 2 3 0,453
Niedrożność jelita – 1 1 1,00
Atonia żołądka – 1 1 0,181
Ropień w miednicy – 2 2 1,00
Rozejście się rany – 1 1 1,00
Zawał serca – 1 1 1,00
Razem 9 18 27 <0,05
PTE – zatorowość płucna, PTx – odma opłucnowa Tab. I. Dane demograficzne pacjentów.
Tab. II. Szczegółowa analiza powikłań pooperacyjnych.
41
POL PRZEGL CHIR 2021: 93 (2): 39-41
artykułoryginalny / originalarticle
że pilne operacje jelita grubego powinny być wykonywane zgodnie z zasadami onkologicznymi [15]. Zgadzamy się z tą opinią i sugeru- jemy, że pilny tryb wykonywania operacji nie kłócił się z zasadami prowadzenia zabiegów onkologicznych.
Nasze badanie ma trzy główne ograniczenia, które należy uwzględnić:
•
to badanie retrospektywne, prowadzone na niewielkiej liczbie pacjentów,•
różnica w liczbie przypadków między obiema grupami może prowadzić do potencjalnych odchyleń statystycznych,•
nie przeanalizowano wskaźników przeżywalności pacjentów w związku z brakiem dostępu do pełnego zakresu danych.WNIOSEK
Zgodnie z aktualną literaturą, uzyskane przez nas dane wskazują, że możliwe jest wykonywanie pilnych resekcji jelita grubego w związku z rakiem jelita z uwzględnieniem zasad dla zabiegów onkologicznych.
Powszechnie wiadomo, że pilne zabiegi wykonywane w obrę- bie jelita grubego przez wyspecjalizowanych chirurgów charak- teryzują się niższym odsetkiem powikłań niż zabiegi wykony- wane przez chirurgów ogólnych [8]. Pacjenci w naszym badaniu byli operowani przez chirurga ogólnego i – zgodnie z oczekiwa- niami – odsetek powikłań w grupie zabiegów pilnych był znacz- nie wyższy niż w grupie zabiegów planowych; w obu przypad- kach jednak odsetki te były zbliżone do danych raportowanych w literaturze [3, 4, 8, 9].
Wytyczne kliniczne zalecają wycięcie co najmniej 12 węzłów chłon- nych w celu dokładnego określenia stopnia zaawansowania no- wotworu jelita grubego [10–13]. Mediana liczby pozyskanych węzłów chłonnych wynosiła w grupie zabiegów pilnych i plano- wych odpowiednio 15 i 16, a różnica nie była istotna statystycznie.
Acar i wsp. opublikowali podobne ustalenia, zgodnie z którymi tylko u pacjentów poddawanych pilnej przedniej niskiej resek- cji jelita liczba pobranych węzłów chłonnych była istotnie niższa [14]. W innym badaniu z Włoch Chiarugi i wsp. zasugerowali,
9. Sjo O.H., Larsen S., Lunde O.C., Nesbakken A.: Short term outcome after emer- gency and elective surgery for colon cancer. Colorectal Dis, 2009; 11(7): 733–739.
10. National Institute for Health and Care Excellence. Colorectal cancer: The Dia- gnosis and Management of colorectal cancer. United Kingdom: National Institute for Health and Care Excellence. 2011. https://www.nice.org.uk/guidance/cg131 11. National Health and Medical Research Council. Clinical practice guidelines for the prevention, early detection and management of colorectal cancer. Austra- lia. 2017. https: //wiki.cancer.org.au/australia/Guidelines:Colorectal_cancer 12. Labianca R., Nordlinger B., Beretta G.D. et al.: Early colon cancer: ESMO Cli-
nical Practice Guidelines for diagnosis, treatment and follow-up. Ann Oncol, 2013; 24 (Suppl 6): vi64–vi72.
13. Vogel J.D., Eskicioglu C., Weiser M.R., Feingold D.L., Steele S.R.: The American Society of Colon and Rectal Surgeons Clinical Practice Guidelines for the Tre- atment of Colon Cancer. Dis Colon Rectum, 2017; 60(10): 999–1017.
14. Acar N., Acar T., Kamer E. et al.: Should we still doubt the success of emergency oncologic colorectal surgery?: A retrospective study. Acil onkolojik kolorektal cerrahinin başarısından hala şüphe etmeli miyiz?: Geriye dönük çalışma. Ulus Travma Acil Cerrahi Derg, 2020; 26(1): 55–62.
15. Chiarugi M., Galatioto C., Panicucci S. et al.: Oncologic colon cancer resection in emergency: are we doing enough? Surg Oncol, 2007; 16 (Suppl 1): S73–S77.
PIŚMIENNICTWO
1. Aran V., Victorino A.P., Thuler L.C., Ferreira C.G.: Colorectal Cancer: Epide- miology, Disease Mechanisms and Interventions to Reduce Onset and Morta- lity. Clin Colorectal Cancer, 2016; 15(3): 195–203.
2. Lohsiriwat V., Jitmungngan R.: Enhanced recovery after surgery in emergency colorectal surgery: Review of literature and current practices. World J Gastro- intest Surg, 2019; 11(2): 41–52.
3. Skala K., Gervaz P., Buchs N. et al.: Risk factors for mortality-morbidity after emer- gency-emergency colorectal surgery. Int J Colorectal Dis, 2009; 24(3): 311–316.
4. Bayar B., Yılmaz K.B., Akıncı M., Şahin A., Kulaçoğlu H.: An evaluation of treat- ment results of emergency versus elective surgery in colorectal cancer patients.
Ulus Cerrahi Derg, 2015; 32(1): 11–17.
5. McArdle C.S., Hole D.J.: Emergency presentation of colorectal cancer is associa- ted with poor 5-year survival. Br J Surg, 2004; 91(5): 605–609.
6. Askari A., Malietzis G., Nachiappan S. et al.: Defining characteristics of patients with colorectal cancer requiring emergency surgery. Int J Colorectal Dis, 2015;
30(10): 1329–1336.
7. Oter V., Yalcin M., Oter S.: The results of emergent curative surgery for the co- lorectal cancer; a single center experience of 52 patients. Ann Med Res, 2018;
25(2): 203–206.
8. Biondo S., Kreisler E., Millan M. et al.: Impact of surgical specialization on emer- gency colorectal surgery outcomes. Arch Surg, 2010; 145(1): 79–86.
Liczba słów: 1016 Liczba stron: 3 Tabele: 2 Ryciny: – Piśmiennictwo: 15 10.5604/01.3001.0014.8104 Spis treści: https://ppch.pl/issue/13669
Some right reserved: Fundacja Polski Przegląd Chirurgiczny. Published by Index Copernicus Sp. z o. o.
Autorzy deklarują brak konfliktu interesów.
The content of the journal „Polish Journal of Surgery” is circulated on the basis of the Open Access which means free and limitless access to scientific data.
This material is available under the Creative Commons – Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0).
The full terms of this license are available on: https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/legalcode Sönmez Ocak MD; Department of Surgery, Samsun Education and Research Hospital, Samsun, Turkey;
tel.: + 90 506 531 48 29; e-mail: sonmezdr@gmail.com
Ocak S., Bük O.F., Çiftci A.B., Yemez K.: Comparison of emergency and elective colorectal cancer surgery – a single center experience; Pol Przegl Chir 2021: 93 (2): 39-41
DOI:
Prawa autorskie:
Konflikt interesów:
Autor do korespondencji:
Cytowanie pracy:
