Strategia rozwoju
Miasta Luboń
na lata 2019-2028
Opracowanie
Anna Bernaciak, Rada Gospodarcza Miasta Luboń, Rada Miasta Luboń anna.bernaciak@ue.poznan.pl
Nadzór merytoryczny
Małgorzata Machalska, Burmistrz Miasta Luboń
Mateusz Mikołajczak, Zastępca Burmistrza Miasta Luboń Michał Popławski, Zastępca Burmistrza Miasta Luboń Współpraca
Arnold Bernaciak, Rada Gospodarcza Miasta Luboń Barbara Borusiak, Rada Gospodarcza Miasta Luboń Wiesław Ciechomski, Rada Gospodarcza Miasta Luboń Joanna Humerczyk, UML
Bartosz Wilczek, Młodzieżowa Rada Miasta, UML Małgorzata Matysiak, UML
Konsultacje Rada Miasta Luboń
Rada Gospodarcza Miasta Luboń Lubońska Rada Seniorów Młodzieżowa Rada Miasta
Projekt okładki Joanna Humerczyk
Luboń, luty 2019
Spis treści
WPROWADZENIE ... 5
CZĘŚĆ II PROGRAM STRATEGICZNY ... 7
1. METODYKA I ORGANIZACJA PRACY NAD STRATEGIĄ ROZWOJU MIASTA LUBOŃ 9 1.1.METODYKA PRACY ... 9
1.2.ORGANIZACJA PRACY I PRZEBIEG PROCESU ... 11
1.3.USPOŁECZNIENIE PROCESU ... 19
2. UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE I ZEWNĘTRZNE STRATEGII ROZWOJU MIASTA LUBOŃ ... 20
2.1.UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE STRATEGII ROZWOJU MIASTA LUBOŃ ... 20
2.2.UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE STRATEGII ROZWOJU MIASTA LUBOŃ ... 23
3. MISJA I WIZJA ROZWOJU MIASTA LUBOŃ ... 35
4. PRIORYTETY I CELE STRATEGICZNE ... 38
5. ZADANIA I ŹRÓDŁA ICH FINASOWANIA ... 43
6. MONITORING REALIZACJI STRATEGII ... 65
Wprowadzenie
Dotychczas obowiązująca Strategia rozwoju miasta Luboń została przyjęta uchwałą nr XXXI/190/2013 Rady Miasta Luboń z dnia 25 kwietnia 2013 r. Stanowiła ona aktualizację dokumentu opracowanego i przyjętego w roku 2008 (na mocy uchwały RML nr XXIV/132/2008 z dnia 15 października 2008 r.). Opracowanie to, oprócz rozbudowanej diagnozy sytuacji społeczno-gospodarczej, zawierało analizę dokumentów strategicznych, wyniki sondażu społecznego przeprowadzonego na potrzeby strategii, analizę uwarunkowań rozwoju miasta w postaci analizy SWOT a także misję, wizję, cele, programy i projekty strategiczne oraz system wdrażania strategii i jej monitoring wraz z ewaluacją. Potrzeba aktualizacji dokumentu z 2008 roku wynikała z szeregu istotnych dla miasta zmian, jakie zaszły zarówno w jego makro- jak i mikrootoczeniu.
Przeanalizowano, skorygowano i uzupełniono dotychczas obowiązujący dokument.
Zadecydowano, że kontynuowana będzie, sformułowana w 2008 r. misja Miasta, jaką było
„dążenie do zrównoważenia rozwoju najistotniejszych funkcji – mieszkalnej, gospodarczej oraz związanej z kulturą i wypoczynkiem”. Sformułowano także wizję opartą na trzech filarach: „Luboń – komfort wokół nas”, „Gospodarka od nowa” oraz „Od mieszkańca do obywatela”. Osiągnięciu stanu docelowego, opisanego w wizji służyć miała realizacja zadań wpisanych w trzy cele strategiczne: 1) Rozwój infrastruktury technicznej, 2) Wspieranie rozwoju gospodarczego miasta, 3) Rozwój usług dla mieszkańców.
W trakcie obowiązywania aktualizacji dokumentu z roku 2013, w wyniku wyborów samorządowych w roku 2014 r., w Luboniu doszło do zmiany władz. Funkcję Burmistrza przestał sprawować Dariusz Szmyt, a na stanowisko to została wybrana Małgorzata Machalska. Podjęła ona decyzję o kontynuacji założeń strategii, które w ówczesnych uwarunkowaniach można było uznać za uniwersalne. W roku 2017 dokonano kompleksowej oceny realizacji dotychczasowej strategii, przygotowując dokument pt. „Strategia Rozwoju Miasta Luboń na lata 2008-2017. Ewaluacja 2017”. W toku prac nad nim dokonano szeroko zakrojonego badania społecznego, na wzór wcześniejszych badań prowadzonych w mieście, przygotowujących do opracowania strategii (tak, aby zapewnić porównywalność wyników). Wyniki badania pozwoliły poznać preferencje i opinie mieszkańców miasta w zakresie dotychczasowych działań i inwestycji a także preferowanych dalszych kierunków rozwoju. W opracowanej ewaluacji, oprócz szczegółowej analizy stopnia zaawansowania realizacji poszczególnych zadań, a w efekcie także priorytetów i celów, wskazano kluczowe rekomendacje do dalszych prac nad przygotowaniem nowego dokumentu. Do najważniejszych z nich należały:
opracowanie nowej strategii w celu skutecznego zaprogramowania długookresowej koncepcji rozwoju Miasta, przeprowadzenie badań i debat społecznych w celu pełnego rozpoznania potrzeb społeczności lokalnej, jej oczekiwań wobec władz i preferencji odnośnie do kierunków rozwoju Lubonia, zapewnienie zgodności strategii z innymi programami i strategiami sektorowymi obowiązującymi w Mieście oraz jego otoczeniu (głównie kraj i województwo), zastanowienie się nad możliwością innowacyjnego
podejścia do konstrukcji strategii np. oparcia lub odniesienia jej do schematu Celów zrównoważonego rozwoju ONZ. Podjęto wówczas działania mające na celu przygotowanie materiału do nowego dokumentu strategicznego dla miasta. W okresie od czerwca do sierpnia 2018 r. przeprowadzono szereg konsultacji społecznych z różnymi grupami mieszkańców, mających na celu przygotowanie nowej wizji i misji rozwoju miasta. Wypracowane, wstępne formuły tych elementów, zostały poddane dalszym pracom w gronie eksperckim. Jednocześnie władze miasta podjęły decyzję o ograniczeniu intensywności prac, z uwagi na zbliżające się wybory samorządowe w październiku 2018 r. Uznano, że strategię rozwoju powinny przyjąć nowo wybrane władze miasta. W efekcie wyborów samorządowych z października 2018 r., na stanowisko burmistrza została wybrana ponownie Małgorzata Machalska. Tym samym, w grudniu 2018 r. podjęto dalsze prace nad finalizacją zapisów dokumentu, przystąpiono do opracowania prognozy oddziaływania na środowisko i szeregu dalszych uzgodnień i konsultacji.
Przygotowane opracowanie składa się z dwóch głównych elementów: Część I – Diagnoza stanu miasta Luboń – raport informująca o stanie miasta Luboń za lata 2015- 2018 (pełniąca jednocześnie rolę diagnozy sytuacji społeczno-gospodarczej) oraz zasadniczej części strategii Część II – Program strategiczny obejmujący: uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne realizacji strategii, opis procesu uspołecznienia prac nad dokumentem, misję i wizję rozwoju, cele strategiczne i priorytety, zadania wraz z opisem i źródłami finansowania a także monitoring realizacji strategii.
Niniejszy dokument jest efektem zaangażowania wielu grup mieszkańców, władz miasta oraz grona ekspertów, którzy wspomagali decydentów w całokształcie procesu przygotowania i przyjmowania strategii. Jest wyrazem dążeń i ambicji włodarzy oraz mieszkańców miasta do dalszego, dynamicznego rozwoju Lubonia.
Część II
Program strategiczny
1. Metodyka i organizacja pracy nad strategią rozwoju miasta Luboń
1.1. Metodyka pracy
Przebieg prac nad strategią był wieloetapowy i złożony. Poszczególne etapy procesu strategicznego obejmowały zaangażowanie różnych grup interesariuszy, różne formy partycypacji i różną dynamikę prac. Zgodnie z nowym paradygmatem polityki regionalnej, który podkreśla znaczenie terytorium i jego specyfiki, strategia oparta została przede wszystkim na czynnikach endogenicznych, ze szczególnym uwzględnieniem najważniejszego zasobu endogenicznego miasta jakim jest kapitał ludzki. Pozwoliło to na uwypuklenie charakteru i unikatowości miejsca, skupienie się na lokalnych doświadczeniach i wykorzystanie lokalnych umiejętności. W efekcie, uzyskano bardzo wysoki stopień kontroli i partycypacji społecznej.
Ponadto całokształt prac planowany był w oparciu o podejście postulowane przez J. Brysona, wykorzystywane w planowaniu w instytucjach publicznych i non profit oraz jednostkach samorządu terytorialnego. Opisana w publikacji „Strategic planning for public and nonprofit organizations. A Guide to Strengthening Sustaining Organizational Achievement” metoda opiera się na podejściu procesowym ukierunkowanym na pobudzenie zaangażowania interesariuszy wewnętrznych i zewnętrznych w realizację strategii. W efekcie, tworzenie strategii jest procesem opartym na postulacie ciągłości i zaangażowania. Uwzględnia zarówno elementy cyklu strategicznego jak i cyklu Deminga (rys. 1).
Cykl strategiczny Cykl Deminga
Rysunek 1. Cykl strategiczny i cykl Deminga
Źródło: opracowanie własne.
Przyjęcie strategii
Wdrażanie
Monitoring Wnioskowanie
Aktualizacja
Zaplanuj
Wykonaj
Sprawdź Popraw
Całokształt prac nad przygotowaniem strategii podzielić można na 6 kluczowych etapów, odnoszących się kolejno do: formułowania założeń strategii, opracowania diagnozy strategicznej w formie raportu o stanie miasta, sformułowania misji i wizji rozwoju, określenia celów strategicznych, konsultacji projektu strategii oraz przyjęcia strategii (rys. 2).
Rysunek 2. Etapy prac nad przygotowaniem i przyjęciem Strategii rozwoju miasta Luboń
Źródło: opracowanie własne.
•Powołanie komitetu koordynacyjnego ds. opracowania strategii
•Ewaluacja ex-post Strategii rozwoju miasta Luboń na lata 2008-2017
•Badanie opinii społecznej (ankieta internetowa)
•Debaty eksperckie Założenia strategii
•Analiza danych statystyczych i urzędowych (sinansowych, przestrzennych, społecznych, środowiskowych)
•Analiza uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych realizacji Strategii
•Analiza silnych i słabych stron miasta oraz szans i zagrożeń
•Określenie pozycji strategicznej miasta Diagnoza strategiczna
•Debata publiczna i warsztaty dla interesariuszy mające na celu określenie obszarów, które powinny zostać uwzględnione w wizji i misji
•Sformułowanie misji i wizji rozwoju Sformułowanie misji i wizji rozwoju
•Wyznaczenie celów strategicznych i priorytetów rozwoju miasta
•Określenie zadań i ich specyfikacja
•Powiązanie celów strategicznych, priorytetów i zadań z celami rozwoju zrównoważonego
•Opracowanie zasad wdrażania, monitorowania i ewaluacji Strategii Określenie celów strategicznych
•Poddanie dokumentu konsultacjom społecznym
•Analiza wniosków i uwag do Strategii Konsultacje projektu Strategii
•Zatwierdzenie Strategii przez Radę Miasta Luboń
Przyjęcie Strategii
1.2. Organizacja pracy i przebieg procesu
Osobą bezpośrednio odpowiedzialną za opracowanie strategii jest Burmistrz Miasta Luboń. Pełni nadzór nad jej przygotowaniem i realizacją. Wszystkie zapisy strategii wymagają jej aprobaty. Na potrzeby opracowania strategii powołany został czteroosobowy zespół. W jego skład weszli:
• Joanna Humerczyk, Urząd Miasta Luboń,
• Bartosz Wilczek, Młodzieżowa Rada Miasta, Urząd Miasta Luboń,
• Anna Bernaciak, Rada Gospodarcza Miasta Luboń, Rada Miasta Luboń,
• Arnold Bernaciak, Rada Gospodarcza Miasta Luboń.
Na poszczególnych etapach opracowania strategii, jej elementy i zapisy konsultowane były z:
• zastępcami Burmistrz Miasta Luboń,
• pracownikami jednostek organizacyjnych Urzędu Miasta Luboń,
• przedstawicielami Rady Miasta,
• przedstawicielami rad społecznych: Rady Gospodarczej Miasta Luboń, Lubońskiej Rady Seniorów, Młodzieżowej Rady Miasta,
• zewnętrznymi konsultantami.
Prace analityczne rozpoczęto w roku 2017 z inicjatywy Burmistrz Miasta oraz członków Rady Gospodarczej Miasta Luboń kadencji 2015-2017. Przystąpiono wówczas do zgromadzenia danych pozwalających na ewaluację ex-post Strategii rozwoju Miasta Luboń na lata 2008-2017, która została przyjęta do realizacji w drodze Uchwały nr XXIV/132/2008 Rady Miasta Luboń z dnia 15 października 2008 roku i której weryfikacji i uaktualnienia dokonano w roku 2013. Ewaluacja miała na celu wskazanie stopnia zaawansowania realizacji dotychczasowej strategii, określenie jej dalszej aplikacyjności oraz wskazanie rekomendacji w zakresie dalszych prac nad strategicznymi kierunkami rozwoju miasta. Dane na potrzeby ewaluacji gromadzono przy szerokim udziale kierowników wydziałów Urzędu Miasta Luboń oraz pracowników merytorycznych. Zgromadzone informacje, zostały zebrane i przeanalizowane.
Opracowany w efekcie prac dokument pt. „Strategia rozwoju Miasta Luboń na lata 2008- 2017. Ewaluacja 2017” składał się z czterech części. W pierwszej z nich zaprezentowano strukturę Strategii rozwoju Miasta Luboń na lata 2008-2017. Omówiono hierarchię jej elementów, wskazano cele strategiczne, programy strategiczne i projekty realizacyjne w kontekście podejmowanych w ich zakresie zadań. W części drugiej określono poziom realizacji zadań w ramach poszczególnych celów i programów strategicznych. Omówiono również przyczyny braku realizacji części z przyjętych zadań. Część trzecia stanowiła analizę realizacji dwóch najważniejszych elementów strategii – misji i wizji rozwoju. Na podstawie przeprowadzonych analiz i ocen sformułowano rekomendacje, które zawarto w ostatniej części dokumentu.
Wskaźnik realizacji zadań przyjętych w Strategii rozwoju Miasta Luboń na lata 2008-2017 wyniósł prawie 72%. 71 zadań zostało w pełni lub przynajmniej częściowo zrealizowanych. Podobnie założenia misji i wizji rozwoju zostały osiągnięte jedynie w części. W konkluzji stwierdzono, że Strategia rozwoju Miasta Luboń na lata 2008-2017
wyczerpała swoją aplikacyjność. W zdecydowanej większości zadania zostały wykonane albo odstąpiono od ich dalszej realizacji. Jedynie część z nich, mających charakter zadań ciągłych, wymaga kontynuacji. Na przestrzeni minionych pięciu lat (od momentu aktualizacji) i tym bardziej dziesięciu lat (od momentu uchwalenia) znacznie zmieniły się uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne, w których funkcjonuje Miasto.
Zarekomendowano jednoznacznie przystąpienie do opracowania nowego dokumentu.
W grudniu tego samego roku przystąpiono do badania ankietowego dotyczącego jakości życia w Mieście. Wykorzystano kwestionariusz, według którego przeprowadzono badania ankietowe na potrzeby poprzedniej strategii rozwoju. Wprowadzono w nim jedynie niewielkie zmiany. Wyniki badań analizowane były na dwóch spotkania zespołu roboczego, w którym dodatkowo uczestniczyło troje zaproszonych gości: Małgorzata Matysiak z Urzędu Miasta Luboń oraz profesorowie Barbara Borusiak i Wiesław Ciechomski z Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, członkowie Rady Gospodarczej Miasta Luboń. Spotkania odbyły się w dniach 16 marca i 17 kwietnia 2018 r. Uzyskane wyniki badań i analiz włączono do materiałów diagnostycznych przygotowywanych na potrzeby aktualizowanej strategii rozwoju miasta.
Fotografia 1. Warsztaty poświęcone misji Miasta Luboń, Urząd Miasta Luboń, Sala Sesyjna, 4.06.2018 r.
Autor: A. Bernaciak.
W kolejnym etapie przystąpiono do określenia misji i wizji rozwoju Miasta. Odbyło się to w trakcie dwóch warsztatów zorganizowanych i prowadzonych przez zespół roboczy. Warsztaty odbyły się w dniach 4 i 20 czerwca w Sali Sesyjnej Urzędu Miasta Luboń. W warsztatach wzięli udział: Burmistrz i Zastępca Burmistrza, przedstawiciele Rady Miasta oraz rad społecznych – Rady Gospodarczej Miasta Luboń, Lubońskiej Rady Seniorów oraz Młodzieżowej Rady Miasta. Wypracowane w trakcie spotkania teksty misji i wizji zostały przedstawione do akceptacji Pani Burmistrz.
Prace nad sformułowaniem misji Miasta odbyły się 4 czerwca 2018 r. Prace miały charakter warsztatowy (fot. 1).
Pracując w grupach uczestnicy warsztatów wskazali hierarchię ważności dla Miasta i jego mieszkańców poszczególnych wartości. Każda z grup zaprezentowała przygotowaną hierarchię oraz przedstawiła przemawiające za nią argumenty (rys. 3-6).
Na podstawie wyników prac w grupach i ich prezentacji przeprowadzona została dyskusja.
Rysunek 3. Hierarchia ważności dla Miasta poszczególnych wartości w opinii grupy 1
Źródło: opracowanie własne, na podstawie prac warsztatowych.
Rysunek 4. Hierarchia ważności dla Miasta poszczególnych wartości w opinii grupy 2
Źródło: opracowanie własne, na podstawie prac warsztatowych.
Zaspakajanie potrzeb mieszkańców Ochrona
środowiska
Stabilność Zrównoważony rozwój Bezpieczeństwo
Pomoc społeczna
Edukacja Wypoczynek
Zrównoważony rozwój Ochrona środowiska
Edukacja
Rysunek 5. Hierarchia ważności dla Miasta poszczególnych wartości w opinii grupy 3
Źródło: opracowanie własne, na podstawie prac warsztatowych.
Rysunek 6. Hierarchia ważności dla Miasta poszczególnych wartości w opinii grupy 4
Źródło: opracowanie własne, na podstawie prac warsztatowych.
Zrównoważony rozwój Przestrzeń zamieszkania
Pomoc społeczna
Ochrona środowiska
Włączenie społeczne
Wypoczynek Gospodarka Kultura Edukacja
Zrównoważony rozwój Ochrona środowiska
Edukacja Przestrzeń zamieszkania
Włączenie społeczne
Kultura Wypoczynek
Stabilność Bezpieczeństwo
Gospodarka Pomoc społeczna
Na podstawie zaprezentowanych przez grupy hierarchii ważności poszczególnych wartości oraz przeprowadzonej dyskusji opracowany został projekt misji. Projekt ten został zaprezentowany uczestnikom warsztatów na kolejnym spotkaniu warsztatowym, które odbyło się 20 czerwca 2018 r. Uczestnicy warsztatów zaakceptowali misję w zaproponowanym brzmieniu.
Na tym samym spotkaniu (20.06.2018) przeprowadzone zostały warsztaty dotyczące wizji rozwoju Lubonia. Uczestnicy warsztatów pracowali w czterech zespołach:
radni Rady Miasta Luboń, radni Lubońskiej Rady Seniorów, radni Rady Gospodarczej Miasta Luboń wraz z radnymi Młodzieżowej Rady Miasta oraz członkowie lokalnych stowarzyszeń. Zadaniem każdego z zespołów było nakreślenie oczekiwanego wizerunku Lubonia strategicznej, kilkunastoletniej perspektywie, w takich obszarach, jak:
przestrzeń miasta, gospodarka, środowisko, infrastruktura, edukacja, kultura mieszkańcy, instytucje miejskie oraz innych, nie zdefiniowanych powyżej (tab. 1).
Wypracowane w trakcie warsztatów misja i wizja rozwoju Miasta Luboń zostały przedstawione Pani Burmistrz do akceptacji.
Tabela 1. Elementy wizji rozwoju Miasta Luboń według poszczególnych zespołów warsztatowych
Obszar Zespół 1
Radni Miejscy
Zespół 2
Radni Lubońskiej Rady Seniorów
Zespół 3
Radni Rady Gospodarczej Miasta Luboń oraz Młodzieżowej Rady
Miasta
Zespół 4 Członkowie lokalnych
stowarzyszeń
Przestrzeń Miasta
• Przestrzeń Miasta jest dobrze skomunikowana; jest dostępna dla aut, rowerów, środków komunikacji publicznej i osób z niepełnosprawnościami.
• Miasto charakteryzuje nowoczesna infrastruktura (odwodnienia, utwardzone nawierzchnie, trasy pieszo- rowerowe, chodniki).
• Teren Miasta jest monitorowany i bezpieczny.
• Luboń posiada wielofunkcyjną salę sprzyjającą integracji społeczeństwa.
• Cały Luboń posiada kanalizację sanitarną.
• Obszar Miasta jest zielony i dobrze skomunikowany (koniec z szambami).
• Wolne tereny wykorzystane są na sport i rekreację (koniec z budową marketów).
• Przestrzeń Lubonia jest czysta, bezpieczna, zielona.
• U podstaw rozwoju gospodarczego Miasta leży rozwój usług i małej przedsiębiorczości.
Przestrzeń Miasta, z dużą ilością terenów zielonych, jest wyposażona w nowoczesna infrastrukturę, dobrze skomunikowana komunikacją publiczną wewnętrznie i z sąsiednimi gminami. Mieszkańcy czują się w niej bezpiecznie i przyjmują
współodpowiedzialność za jej stan.
Miasto charakteryzuje się harmonijną, bezpieczną, dobrze zagospodarowaną, wyposażoną w nowoczesną infrastrukturę przestrzenią. Na terenie Miasta znajduje się dużo zieleni i miejsc rekreacji. Jest czyste i zielone, przyjazne dla różnych grup mieszkańców.
Gospodarka
Gospodarka miasta oparta jest na małych firmach, skupiona wokół usług i nieuciążliwej produkcji.
Charakterystyczne cechy gospodarki Lubonia to tradycja i nowoczesność.
Gospodarka oparta na małych firmach i skupiona wokół usług.
Charakteryzuje ją tradycja, nowoczesność i innowacyjność.
Gospodarka miasta jest oparta na usługach, oferująca miejsca pracy w innowacyjnych, lokalnych
przedsiębiorstwach.
Podstawę gospodarki Miasta tworzą małe firmy oparte na tradycji, nowoczesności i innowacyjności.
Środowisko
Środowisko naturalne jest przedmiotem wspólnej troski.
Charakterystyczne cechy środowiska to: czystość powietrza i ograniczenie hałasu. Środowisko przyrodnicze jest chronione, zachowane i dostępne dla mieszkańców.
• Środowisko przyrodnicze Miasta jest czyste, dostępne dla mieszkańców i stanowi przedmiot wspólnej troski.
• Szczególnymi obszarami zainteresowania Władz Miasta są: rzeka Warta, Kocie Doły i Wzgórze Papieskie.
Środowisko Lubonia jest:
• systematycznie monitorowane.
• bezpieczne (oferujące czyste powietrze).
• będące wartością, o którą dbają mieszkańcy, przedsiębiorcy, Władze Miasta.
Środowisko przyrodnicze objęte jest szczególną uwagą Władz Miasta. Jest właściwie monitorowane. Obiektami szczególnego zainteresowania są:
Wzgórze Papieskie, Kocie Doły, brzegi rzeki Warty oraz wszelkie oazy zieleni w Mieście.
Infrastruktu- ra
Działania w zakresie infrastruktury koncentrują się na:
• uregulowaniu gospodarki wodnej,
• budowie i remoncie dróg i chodników,
• Infrastruktura miejska wciąż się rozwija, ma nowoczesny charakter.
• W ciągach komunikacyjnych umieszczone zostały ławeczki.
• Dostępne są toalety miejskie.
Infrastruktura miejska jest:
• systematycznie rozbudowywana i remontowana,
• o wysokich parametrach technicznych,
• obejmująca obszar całego Miasta,
Infrastruktura Miasta jest
systematycznie rozbudowywana. Jest wysokosprawna i wydajna,
obejmująca swoim zasięgiem większość mieszkańców. Obszarem szczególnego zainteresowania Władz
• doprowadzeniu do objęcia całego terenu Lubonia siecią
kanalizacyjno-sanitarną oraz wodociągową.
• kompleksowa (kanalizacja
deszczowa, sanitarna, drogowa). Miasta są działania poprawiające drogi lokalne (utwardzenie i kanalizacja) oraz tworzenie sieci ścieżek rowerowych.
Edukacja
Oferta edukacyjna jest atrakcyjna, dostępna i stale rozbudowywana.
Posiada dobrą bazę lokalową
• Oferta edukacyjna Miasta jest dobrze zarządzana, ze stale rozbudowywaną ofertą i dobrą bazą lokalową.
• Szczególna uwaga zwracana jest na potrzeby edukacyjne ludzi starszych (Uniwersytet III wieku, Klub Emerytów i rencistów i inne organizacje). Miasto stwarza im odpowiednie możliwości i zapewnia bazę lokalową.
Oferta edukacyjna Miasta jest stale rozwijana, oparta o dobrą bazę lokalową (rozbudowa szkół i przedszkoli), dopasowana do potrzeb uczniów i dobrze zarządzana.
Oferta edukacyjna Miasta jest nowoczesna, kształtująca
odpowiednie postawy patriotyczne i życiowe młodzieży. Duża uwaga poświęcana jest seniorom (baza lokalowa dla Uniwersytetu III wieku i organizacji senioralnych).
Kultura
Oferta kulturalna Miasta jest atrakcyjna, dostępna i tania, uwzględniająca potrzeby i zainteresowania mieszkańców.
Centrum kultury stanowi Dom Włodarza.
• Oferta kulturalna Miasta jest bogata, skierowana do różnych grup społecznych i wiekowych.
Charakteryzują ją: dostępność, atrakcyjność, rozwój bazy lokalowej.
• Powstało Centrum Inicjatyw Senioralnych
Oferta kulturalna Miasta Luboń jest ogólnodostępna. Głównymi jednostkami są: biblioteka, ośrodek kultury i LOSiR.
Oferta kulturalna Miasta jest bogata, atrakcyjna i zróżnicowana,
skierowana do różnych grup odbiorców. Głownymi jednostkami działającymi w obszarze kultury są:
Miejski Ośrodek Kultury oraz Biblioteka Miejska. Powstało Centrum Inicjatyw Senioralnych – grupy kabaretowe i teatralne.
Mieszkańcy
Mieszkańcy Lubonia są zintegrowani, aktywni, zaangażowani i uczestniczą w życiu kulturalnym i społecznym Miasta.
• Następuje integracja
społeczeństwa. Organizowane są wspólne spotkania (np. ogniska) mieszkańców Lubonia, Lasku i Żabikowa
• Dzięki licznym działaniom integracyjnym mieszkańcy Lubonia są skorzy do
współpracy, uczestniczą w życiu kulturalnym i społecznym.
Mieszkańcy Lubonia:
• identyfikują się z Miastem,
• uczestniczą w życiu społecznym i kulturalnym,
• są tolerancyjni.
Dzięki licznym działaniom
integracyjnym mieszkańcy Miasta są świadomi, uczestniczący w życiu kulturalnym i społecznym swojego środowiska.
Instytucje miejskie
Instytucje miejskie są dostępne i przyjazne mieszkańców, Władze Miasta są otwarte na inicjatywy mieszkańców.
Władze Miasta cechuje otwartość na
inicjatywy mieszkańców. Administracja Miasta jest:
• przyjazna mieszkańcom,
• otwarta na ich potrzeby i inicjatywy,
• kompetentna, dobrze zarządzana, sprawna.
Administracja Miasta jest dobrze zarządzana, kompetentna i dopasowana do potrzeb mieszkańców.
Inne
Uruchomiona została linia tramwajowa łącząca Dębiec w Poznaniu z Kozim Rynkiem w Luboniu.
Miasto jest coraz bardziej przyjazne starzeniu:
• Seniorzy wsparci są działaniami instytucjonalnymi: opracowana została polityka senioralna Miasta (opieka geriatryczna, rehabilitacja), funkcjonują:
Centrum Inicjatyw Senioralnych, punkt i portal informacyjny dla seniorów, utworzone zostało stanowisko ds. polityki senioralnej i integracji międzypokoleniowej,
• tworzone są warunki do pro- wadzenia przez seniorów jak najdłużej samodzielnego życia w dotychczasowym środowisku społecznym - seniorzy prowadzą aktywność obywatelską i społeczną a ich działania są dofinansowywane.
• seniorzy objęci są ochroną i profilaktyką zdrowotną oraz wsparciem społecznym i usługami opiekuńczymi,
Luboń jest partnerem w rozmowach w Metropolii Poznańskiej, powiecie o województwie. Coraz aktywniej rozwijana jest współpraca międzynarodowa.
• Opracowana została polityka senioralna Miasta.
• Najstarszym mieszkańcom zapewniona jest opieka geriatryczna.
Źródło: opracowanie własne.
Na podstawie:
• ewaluacji strategii miasta Luboń na lata 2008-2017,
• diagnozy stanu miasta,
• wyników badania ankietowego mieszkańców miasta,
• określenia wewnętrznych i zewnętrznych uwarunkowań rozwoju,
• zdefiniowanej misji i wizji rozwoju,
wskazane zostały priorytety rozwoju oraz cele strategiczne. Określono zadania, które mają służyć realizacji postawionych celów. Przygotowane zostały zestawienia i opisy zadań, wskazujące osoby lub jednostki za nie odpowiedzialne oraz przewidywane źródła finansowania. Opracowany został również monitoring realizacji zadań.
1.3. Uspołecznienie procesu
Uspołecznienie procesu przygotowywania Strategii rozwoju miasta Luboń miało wielowymiarowy charakter. W zależności od etapu przygotowań, bądź opracowywanego elementu Strategii posiłkowano się opiniami wszystkich mieszkańców lub pracą wybranych ich przedstawicieli.
Możliwość udziału wszystkich mieszkańców miasta została zapewniona w ramach:
1) prezentacji ewaluacji strategii rozwoju miasta Luboń na lata 2008-2017, 2) badania jakości życia w mieście, 3) konsultacji społecznych w ramach procedury strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Biorąc pod uwagę zakres przeprowadzonych badan ankietowych oraz udział mieszkańców w konsultacjach społecznych liczbę aktywnych osób należy oszacować na poziomie ok. 500.
Przedstawiciele mieszkańców miasta angażowali się w proces przygotowywania Strategii poprzez Radę Gospodarczą Miasta Luboń, Lubońską Radę Seniorów, Młodzieżową Radę Miasta oraz lokalne stowarzyszenia. Członkowie tych jednostek zostali zaproszeni do współpracy przy opracowywaniu kluczowych dla strategii elementów: misji i wizji rozwoju miasta. W pracach nad zdefiniowaniem tych elementów czynnie uczestniczyło ok. 30 osób.
2. Uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne Strategii rozwoju miasta Luboń
Strategia rozwoju jako dokument wyznaczający kluczowe cele i kierunki rozwoju gminy uwarunkowana jest w dużej mierze rozwiązaniami przyjętymi w dokumentach strategicznych oraz planach i programach obowiązujących na szczeblach powiatowym, wojewódzkim, krajowym oraz międzynarodowym. Dodatkowo powinna wykazywać spójność z kluczowymi dokumentami wewnątrzgminnymi, stanowiąc dla nich strategiczne ramy realizacji. Powiązania Strategii rozwoju ze wskazanymi dokumentami sprawiają, iż cechuje ją spójność zarówno zewnętrzna jak i wewnętrzna. W ten sposób tworzona jest zintegrowana polityka rozwoju miasta.
Programy i strategie powiązane ze Strategią rozwoju na szczeblu gminnym, to przede wszystkim:
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Luboń (przyjęte w drodze uchwały nr XXXII/234/2017 Rady Miasta Luboń z dnia 8 maja 2017 r.),
• Gminny Program Rewitalizacji na lata 2017-2027 dla Miasta Luboń (przyjęty uchwałą nr XXXIX/290/2017 Rady Miasta Luboń z 23 listopada 2017 r.).
Natomiast dokumenty tworzące uwarunkowania zewnętrzne Strategii, to:
• Agenda na rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030 (przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 25 września 2015 r.),
• Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu (przyjęta 3 marca 2010 przez Komisję Europejską),
• Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030) (przyjęta przez Radę Ministrów 14 lutego 2017 r.),
• Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (przyjęta przez Radę Ministrów dnia 13 grudnia 2011 r.),
• Wielkopolska 2020 – zaktualizowana strategia rozwoju województwa wielkopolskiego do 2020 roku (załącznik do uchwały nr XXIX/559/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r.),
• Strategia rozwoju powiatu poznańskiego do 2030 r. (przyjęta uchwałą nr XXXIII/479/V/2017 Rady Powiatu w Poznaniu z dnia 25 października 2017 r.).
2.1. Uwarunkowania wewnętrzne Strategii rozwoju miasta Luboń Dwoma najważniejszymi dokumentami, jakich spójność ze strategią rozwoju jest konieczna na szczeblu gminnymi, są studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz gminny program rewitalizacji. Pierwszy z nich pełni rolę strategii rozwoju przestrzennego miasta i wyznacza w tym zakresie ramy
realizacji strategii. Drugi natomiast jest dokumentem wyrażającym szczególne dążenia władz lokalnych do minimalizacji zjawisk kryzysowych występujących na terenie miasta i ich potencjalnego, negatywnego oddziaływania na otoczenie. Oba z tych dokumentów zostały w Luboniu uchwalone niedawno (w roku 2017) i cechują się najwyższym możliwym stopniem aktualności i adekwatności.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Luboń zostało przyjęte w drodze uchwały nr XXXII/234/2017 Rady Miasta Luboń z dnia 8 maja 2017 r. jako cel główny wskazuje „zrównoważenie rozwoju najistotniejszych funkcji miasta – mieszkalnej, gospodarczej oraz związanej z kulturą i wypoczynkiem”. Oczekiwanym efektem będzie osiągniecie właściwego poziomu życia mieszkańców, poprzez zapewnienie wysokich parametrów zagospodarowania przestrzennego i środowiska, zapewnienie równorzędnego dostępu do usług dla wszystkich mieszkańców, zapewnienie dostępu do sieci infrastruktury technicznej i systemu komunikacyjnego.
Jako cele strategiczne, mające przyczynić się do osiągnięcia celu głównego wskazano: cele ochronne, cele przestrzenne, cele społeczne i cele gospodarcze (tab. 2).
Tabela 2. Cele szczegółowe wskazane w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Luboń
Grupa celów Cele
Ochronne
- przywrócenie wartości środowiska przyrodniczo-kulturowego poprzez właściwe gospodarowanie zasobami i walorami, inwestycje infrastrukturalne oraz realizację prawnych form ochrony przyrody,
- bezwzględna ochrona najcenniejszych wartości środowiska przyrodniczo- kulturowego,
- zachowanie i wzmacnianie spójności systemów terenów wskazanych do ochrony na terenie miasta z terenami chronionymi poza granicami gminy, - ochrona oraz poprawa jakości wód i czystości powietrza,
- racjonalizacja gospodarowania odpadami, rekultywacja terenów zdegradowanych.
Przestrzenne
- kształtowanie struktury miasta w sposób zapewniający ciągłość rozwoju i ewolucyjność́ przekształceń,
- doprowadzenie do całości funkcjonalno-przestrzennej miasta poprzez realizację nowego centrum,
- ograniczanie rozwoju zabudowy mieszkaniowej na rzecz rozwoju usług i powiększania powierzchni terenów sportu i rekreacji,
- rewitalizacja i rehabilitacja terenów w celu uzyskania wyższych wartości przestrzeni,
- podniesienie jakości i atrakcyjności przestrzeni publicznych oraz ich powiększanie.
Społeczne
- zwiększenie komfortu warunków mieszkaniowych na terenie gminy poprzez podnoszenie wartości architektonicznej oraz standardu technicznego zespołów zabudowy,
- rozwój usług podstawowych, podniesienie standardów i dostępności do usług w sferze społecznej, zwłaszcza w zakresie usług zdrowia, opieki społecznej, oświaty, kultury, sportu i rekreacji oraz gospodarki komunalnej,
- rozwój systemów komunikacji i infrastruktury.
Gospodarcze
- rozwój różnorodnych form działalności gospodarczej, a w szczególności rozwój rzemiosła i usług, które nie są zaliczone do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu przepisów odrębnych – zaktywizowanie mieszkańców do prowadzenia działalności i pracy na terenie Lubonia,
- tworzenie warunków dla rozwoju głownie funkcji usługowej oraz związanej z kulturą, rekreacją i wypoczynkiem, poprzez modernizację, rozbudowę i budowę bazy sportowej przy szkołach oraz poprzez aktywizowanie obszarów sąsiadujących z zabudową mieszkaniową oraz z Wielkopolskim Parkiem Narodowym i wzdłuż zachodniego brzegu rzeki Warty i jej starorzecza,
- wykorzystanie eksterytorialnego przebiegu autostrady oraz drogi wojewódzkiej i linii kolejowej dla rozwoju aktywizacji gospodarczej, poprzez odpowiednią lokalizację terenów inwestycyjnych,
- wzmocnienie znaczenia produkcji energii odnawialnych.
Źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Luboń, s. 111-112.
Do celów najsilniej powiązanych ze strategią rozwoju zaliczyć należy cele przestrzenne – wyznaczające jej ramy w zakresie rozwoju przestrzennego. Silnie powiązane są z nimi cele ochronne, determinujące charakter zachowań względem zasobów środowiska naturalnego, w tym zasobów przestrzeni. Cele społeczne i gospodarcze natomiast powinny być silnie powiązane z celami strategii rozwoju odpowiednio w obszarach społecznym i gospodarczym.
Gminny Program Rewitalizacji na lata 2017-2027 dla Miasta Luboń został przyjęty uchwałą nr XXXIX/290/2017 Rady Miasta Luboń z 23 listopada 2017 r.
W odpowiedzi na główne problemy oraz potrzeby rewitalizacyjne wskazano dwa podstawowe cele rewitalizacji, w ramach których zaproponowano kierunki działań przyczyniające się do osiągnięcia założonych celów (tab. 3). Konstrukcja koncepcji strategicznej programu oparta została na optymalnym uporządkowaniu celów i kierunków, co pozwala na realizację GPR zgodnie z zasadą przeciwdziałania fragmentacji działań.
Tabela 3. Cele wskazane w Gminnym Programie Rewitalizacji na lata 2017-2027 dla miasta Luboń
Cel Kierunki działań
I. Efektywne wykorzystanie potencjałów rozwojowych na rzecz wzmocnienia spójności społecznej oraz wzrostu jakości kapitału społecznego
- Integracja oraz aktywizacja mieszkańców poprzez wzmacnianie tożsamości lokalnej
- Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu
II. Kreowanie warunków dla zrównoważonego rozwoju opartego na spójności i ładzie przestrzennym
- Zachowanie, ochrona i modernizacja dziedzictwa historycznego i kulturowego obszaru rewitalizacji
- Zapewnienie ładu przestrzennego – równoważenie funkcji mieszkaniowej, usługowej, produkcyjnej i rekreacyjnej - Zapewnienie wysokiej jakości usług publicznych Źródło: Gminny Program Rewitalizacji na lata 2017-2027 dla miasta Luboń, s. 69-71.
Z punktu widzenia Strategii rozwoju oba wskazane w celach rewitalizacji obszary są kluczowe. Filozofia oparcia rozwoju na lokalnych potencjałach rozwojowych oraz
rozwoju zrównoważonego opartego na spójności i ładzie przestrzennym jest szczególnie aktualna w odniesieniu do Lubonia. Jako miasto o ograniczonych zasobach przestrzennych, związanych z tym ograniczonych dochodach własnych, a jednocześnie starające się stwarzać jak najlepsze warunki życia dla swoich mieszkańców, Luboń stoi przed koniecznością oparcia swojego rozwoju na posiadanym potencjale społecznym.
Cele te zatem korespondują z celami strategii rozwoju w obszarze społecznym, gospodarczym i przestrzennym.
2.2. Uwarunkowania zewnętrzne Strategii rozwoju miasta Luboń Uwarunkowania zewnętrzne Strategii rozwoju miasta obejmują zapisy dokumentów strategicznych obowiązujących na poziomie jednostek samorządu wyższego szczebla, a także na poziomie krajowym i międzynarodowym. Z uwagi na wielość tych dokumentów oraz funkcjonujące równolegle z nimi liczne dokumenty sektorowe (w obszarze gospodarowania przestrzenią, ochrony środowiska, rozwoju społecznego itp.), zadecydowano o celowym wyborze źródeł uwarunkowań, do których zaliczono:
• Dokumenty międzynarodowe: 1) Agenda na rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030 (przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 25 września 2015 r.), 2) Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu (przyjęta 3 marca 2010 przez Komisję Europejską),
• Dokumenty ogólnokrajowe: 1) Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030) (przyjęta przez Radę Ministrów 14 lutego 2017 r.), 2) Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (przyjęta przez Radę Ministrów dnia 13 grudnia 2011 r),
• Dokumenty jednostek samorządu wyższego szczebla: 1) Wielkopolska 2020 – zaktualizowana strategia rozwoju województwa wielkopolskiego do 2020 roku (załącznik do uchwały nr XXIX/559/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r.) oraz Strategia rozwoju powiatu poznańskiego do 2030 r. (przyjęta uchwałą nr XXXIII/479/V/2017 Rady Powiatu w Poznaniu z dnia 25 października 2017 r.).
Najważniejszym dokumentem międzynarodowym, przyjętym i sygnowanym przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, jest Agenda na rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030. Jest ogólnoświatowym porozumieniem określającym plan działań na rzecz społeczeństw, środowiska i rozwoju gospodarczego. Ma być wdrażana przez wszystkie kraje i wszystkich interesariuszy, wśród których wymienia się także władze lokalne, w tamach współpracy partnerskiej. Agenda formułuje 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju i 169 powiązanych z nimi zadań, które stanowiąc kontynuację Milenijnych Celów Rozwoju, zapewnić mają równowagę pomiędzy trzema aspektami zrównoważonego rozwoju – gospodarczym, społecznym i środowiskowym (tab. 4). Zgodnie z treścią deklaracji sformułowane cele i zadania weszły w życie z dniem 1 stycznia 2016 r. i wyznaczać mają kierunek decyzji podejmowanych w ciągu najbliższych 15 lat.
Z punktu widzenia Strategii rozwoju miasta Luboń kluczowe zapisy znajdują się w celu 11. w całości poświęconym zrównoważonemu rozwojowi miast. Jego priorytety obejmują takie zagadnienia, jak: dostęp do podstawowych usług, bezpiecznych i przystępnych systemów transportu, terenów zielonych i przestrzeni publicznych, a także dążenie do zapewnienia zrównoważonej urbanizacji, zwiększenie poziomu partycypacji w procesach decyzyjnych dotyczących przestrzeni, dążenie do ochrony dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego oraz dbałość o jakość powietrza, optymalizowanie gospodarowania odpadami i innymi zanieczyszczeniami. Są to obszary z jednej strony pokrywające się w dużej mierze z katalogiem zadań własnych gmin, z drugiej strony natomiast odnoszące się do współczesnych wyzwań stojących przed samorządami lokalnymi w zakresie zrównoważonego rozwoju swojej przestrzeni i zapewnienia optymalnych warunków życia swoim mieszkańcom.
Pozostałe cele Agendy na rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030 odnoszą się do kolejnych, istotnych obszarów działania miasta, jak:
• przeciwdziałanie ubóstwu i wykluczeniu społecznemu (cel 1 i 2),
• eliminacja zagrożeń zdrowotnych (cel 3),
• dostęp do edukacji, w tym kształcenia ustawicznego oraz opieki na poziomie przedszkolnym (cel 4),
• wzmocnienie grup słabszych i narażonych na wykluczenie (cel 1, 2 i 5),
• zapewnienie dostępu do podstawowej infrastruktury sanitarnej oraz wzmocnienie bezpieczeństwa ekologicznego (cel 6),
• ochrona środowiska naturalnego (cel 13, 15),
• wzmocnienie skuteczności działania administracji publicznej i jej dostępności (cel 16).
Tabela 4. Cele Zrównoważonego Rozwoju i przypisane im zadania – wybór
Grafika Cel Zadania istotne z punktu widzenia Strategii rozwoju miasta Luboń
Wyeliminować ubóstwo we wszystkich jego
formach na całym świecie - Do 2030 roku zmniejszyć przynajmniej o połowę odsetek mężczyzn, kobiet i dzieci, cierpiących z powodu ubóstwa, we wszystkich jego wymiarach oraz zgodnie z krajowymi politykami
Wyeliminować głód, osiągnąć bezpieczeństwo żywnościowe i lepsze odżywianie oraz promować zrównoważone
rolnictwo
- Do 2030 roku wyeliminować wszystkie formy niedożywienia. Do 2025 roku zrealizować uzgodnione na szczeblu międzynarodowym zadania dotyczące zaburzeń rozwoju fizycznego wśród dzieci poniżej piątego roku życia.
Zapewnić pożywną żywność dla dorastających dziewcząt, ciężarnych i karmiących kobiet oraz osób starszych.
Zapewnić wszystkim ludziom w każdym wieku zdrowe życie oraz promować
dobrobyt
- Wzmocnić zapobieganie i leczenie uzależnień od środków odurzających, w tym narkotyków oraz szkodliwego spożycia alkoholu.
- Do 2020 roku zmniejszyć o połowę liczbę wszystkich rannych i ofiar śmiertelnych w wypadkach drogowych na świecie
- Do 2030 roku znacząco obniżyć liczbę zgonów i chorób powodowanych przez niebezpieczne substancje chemiczne oraz zanieczyszczenie i skażenie powietrza, wody i gleby
Zapewnić wszystkim edukację wysokiej jakości oraz promować uczenie się przez
całe życie
- Do 2030 roku zapewnić wszystkim dziewczętom i chłopcom dostęp do wysokiej jakości rozwoju we wczesnym dzieciństwie, opieki i edukacji przedszkolnej przygotowującej do rozpoczęcia edukacji na poziomie
podstawowym
- Do 2030 roku wyeliminować nierówność płci w edukacji i zapewnić równy dostęp do edukacji na wszystkich poziomach oraz do szkoleń zawodowych dla najsłabszych grup, w tym dla osób niepełnosprawnych, ludności rdzennej oraz dla dzieci w trudnej sytuacji.
- Tworzyć nowe i poprawić stan istniejących już placówek edukacyjnych, które powinny uwzględniać potrzeby dzieci, osób niepełnosprawnych, zarówno chłopców jak i dziewcząt, a także zapewnić bezpieczne, wolne od przemocy, inkluzywne i produktywne środowisko nauczania dla wszystkich.
Osiągnąć równość płci oraz wzmocnić pozycję kobiet i dziewcząt
- Docenić nieodpłatną opiekę i pracę w domu przez zapewnienie usług publicznych, infrastruktury, ochrony socjalnej oraz przez promowanie wspólnej odpowiedzialności w gospodarstwie domowym i rodzinie, zgodnie z krajowymi uwarunkowaniami.
- Zapewnić kobietom pełny i efektywny udział w procesach decyzyjnych na wszystkich szczeblach w życiu politycznym, ekonomicznym i publicznym oraz równe szanse w pełnieniu funkcji przywódczych.
Zapewnić wszystkim ludziom dostęp do wody i warunków sanitarnych poprzez
zrównoważoną gospodarkę zasobami wodnymi
- Do 2030 roku zapewnić powszechny i sprawiedliwy dostęp do bezpiecznej wody pitnej po przystępnej cenie.
- Do 2030 roku poprawić jakość wody poprzez redukcję zanieczyszczeń, likwidowanie wysypisk śmieci, ograniczenie stosowania szkodliwych substancji chemicznych i innych szkodliwych materiałów.
- Zmniejszyć o połowę ilość nieoczyszczonych ścieków oraz znacząco podnieść poziom recyklingu i bezpiecznego ponownego użytkowania materiałów w skali globalnej.
- Do 2020 roku zapewnić ochronę i odnowić ekosystemy zależne od wody, w tym tereny górskie, lasy, tereny podmokłe, rzeki, jeziora i wody podziemne.
- Wspierać i wzmocnić udział lokalnych społeczności w poprawie gospodarowania zasobami wodnymi i infrastruktury sanitarnej.
Grafika Cel Zadania istotne z punktu widzenia Strategii rozwoju miasta Luboń
Zapewnić wszystkim dostęp do źródeł stabilnej, zrównoważonej i nowoczesnej
energii po przystępnej cenie - Do 2030 roku podwoić wskaźnik wzrostu globalnej efektywności zużycia energii.
Promować stabilny, zrównoważony i inkluzywny wzrost gospodarczy, pełne i
produktywne zatrudnienie oraz godną pracę dla wszystkich ludzi
- Promować polityki rozwojowe wspierające działalność produkcyjną, tworzenie godziwych miejsc pracy, przedsiębiorczość, kreatywność i innowacje. Zachęcać do formalizacji i rozwoju mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, w tym poprzez dostęp do usług finansowych.
- Do 2030 roku opracować i wdrożyć polityki promujące zrównoważoną turystykę, która tworzy miejsca pracy oraz promuje lokalną kulturę i produkty.
Budować stabilną infrastrukturę, promować zrównoważone uprzemysłowienie
oraz wspierać innowacyjność
- Rozwijać niezawodną, zrównoważoną i odporną infrastrukturę dobrej jakości, w tym infrastrukturę regionalną i transgraniczną, wspierającą rozwój gospodarczy i dobrobyt ludzi. Zapewnić wszystkim ludziom równy dostęp do infrastruktury po przystępnej cenie.
Zmniejszyć nierówności w krajach i między krajami
- Do 2030 roku promować i wzmocnić inkluzywność społeczną, gospodarczą i polityczną wszystkich ludzi, bez względu na wiek, płeć, niepełnosprawność, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, religię lub status ekonomiczny bądź inny.
Uczynić miasta i osiedla ludzkie bezpiecznymi, stabilnymi, zrównoważonymi
oraz sprzyjającymi włączeniu społecznemu
- Do 2030 roku zapewnić wszystkim ludziom dostęp do odpowiednich, bezpiecznych i przystępnych cenowo mieszkań oraz podstawowych usług, a także poprawić warunki życia w slumsach.
- Do 2030 roku zapewnić wszystkim ludziom dostęp do bezpiecznych, przystępnych cenowo i trwałych systemów transportu, podnieść poziom bezpieczeństwa na drogach, zwłaszcza poprzez rozwijanie transportu publicznego. Należy zwrócić szczególną uwagę na potrzeby grup wrażliwych, kobiet, dzieci, osób niepełnosprawnych i osób starszych.
- Do 2030 roku zwiększyć stopień inkluzywności, zapewnić zrównoważoną urbanizację i partycypację w zintegrowanym i zrównoważonym planowaniu i gospodarowaniu osiedlami ludzkimi we wszystkich krajach.
- Wzmocnić wysiłki na rzecz ochrony i zabezpieczenia światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego.
- Do 2030 roku znacząco zmniejszyć liczbę zgonów w wyniku katastrof naturalnych, w tym powodzi oraz zmniejszyć liczbę osób nimi dotkniętych; znacząco obniżyć bezpośrednie straty ekonomiczne w stosunku do globalnego PKB, poniesione w wyniku katastrof, skupiając się na ochronie osób ubogich i grup szczególnie wrażliwych.
- Do 2030 roku obniżyć niekorzystny wskaźnik negatywnego oddziaływania miasta na środowisko per capita, zwracając szczególną uwagę na jakość powietrza oraz gospodarowanie odpadami komunalnymi i innymi zanieczyszczeniami.
- Do 2030 roku zapewnić łatwy i powszechny dostęp do bezpiecznych i inkluzywnych terenów zielonych i przestrzeni publicznej, szczególnie kobietom, dzieciom, osobom starszym i osobom
z niepełnosprawnością.
- Wspierać korzystne ekonomicznie, społecznie i środowiskowo połączenia pomiędzy obszarami miejskimi, podmiejskimi i wiejskimi poprzez wzmocnienie krajowego i regionalnego planowania rozwoju.
Grafika Cel Zadania istotne z punktu widzenia Strategii rozwoju miasta Luboń
Zapewnić wzorce zrównoważonej konsumpcji i produkcji
- Do 2030 roku istotnie obniżyć poziom generowania odpadów poprzez prewencję, redukcję, recykling i ponowne użycie.
- Promować praktyki w zakresie zrównoważonych zamówień publicznych, zgodne z polityką i priorytetami krajowymi.
Do 2030 roku zapewnić dostęp do istotnych informacji i podnieść świadomość wszystkich ludzi na całym świecie w zakresie zrównoważonego rozwoju i stylu życia w zgodzie z naturą.
- Rozwijać i wdrażać narzędzia monitorujące wpływ zrównoważonego rozwoju na zrównoważoną turystykę tworzącą miejsca pracy oraz promującą lokalną kulturę i produkty
Podjąć pilne działania w celu przeciwdziałania zmianom klimatu i ich
skutkom
- Zwiększyć poziom edukacji oraz potencjał ludzki i instytucjonalny, podnieść poziom świadomości na temat łagodzenia zmian klimatycznych, adaptacji i skutków zmian klimatycznych oraz systemów wczesnego ostrzegania przed zagrożeniami.
Chronić oceany, morza i zasoby morskie oraz wykorzystywać je w sposób
zrównoważony brak
Chronić, przywrócić oraz promować zrównoważone użytkowanie ekosystemów lądowych, zrównoważone gospodarowanie
lasami, zwalczać pustynnienie, powstrzymywać i odwracać proces degradacji gleby oraz powstrzymać utratę
różnorodności biologicznej
- Do 2020 roku włączyć kwestie bioróżnorodności i ekosystemów do krajowych i lokalnych planów i sprawozdań, strategii redukcji ubóstwa oraz w procesy rozwojowe
Promować pokojowe i inkluzywne społeczeństwa, zapewnić wszystkim
ludziom dostęp do wymiaru sprawiedliwości oraz budować na wszystkich szczeblach skuteczne i odpowiedzialne instytucje, sprzyjające
włączeniu społecznemu
- Rozwijać skuteczne, odpowiedzialne i przejrzyste instytucje na wszystkich szczeblach.
- Zapewnić elastyczny, inkluzywny, partycypacyjny i reprezentacyjny proces podejmowania decyzji na wszystkich szczeblach
- Zapewnić powszechny dostęp do informacji oraz chronić podstawowe wolności, zgodnie z krajową legislacją i międzynarodowymi porozumieniami.
- Promować i egzekwować prawo niedyskryminujące nikogo oraz polityki na rzecz zrównoważonego rozwoju.
Wzmocnić środki wdrażania i ożywić globalne partnerstwo na rzecz
zrównoważonego rozwoju brak Źródło: Agenda na rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030, s. 16-30.
Kolejny, mający znaczenie z punktu widzenia Strategii rozwoju, dokument o znaczeniu międzynarodowym to Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu (przyjęta 3 marca 2010 przez Komisję Europejską). Warto zaznaczyć, że dokument ten opracowywany i przyjmowany był w specyficznym czasie, kiedy to świat mierzł się ze skutkami globalnego kryzysu, stąd całokształt zawartych w Strategii celów i działań odnosił się do osiągnięcia jak najbardziej optymistycznego scenariusza rozwoju. U podstaw Strategii leżą trzy priorytety:
1. Rozwój inteligentny – rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji
2. Rozwój zrównoważony – wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej,
3. Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu – wspieranie gospodarki charakteryzującej się wysokim poziomem zatrudnienia i zapewniającej spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną.
Strategia przypisuje powyższym priorytetom skonkretyzowane i mierzalne cele, których osiągnięcie ma być możliwe do 2020 roku. Odnoszą się one do takich zagadnień jak:
wzrost stopy zatrudnienia, wzrost nakładów na działania badawczo-rozwojowe, ograniczenie emisji dwutlenku węgla wraz ze zwiększeniem udziału energii ze źródeł odnawialnych w mixie energetycznym oraz zwiększeniem efektywności energetycznej, podniesienie poziomu wykształcenia a także ograniczeniem ubóstwa. Z uwagi na zróżnicowany charakter celów, trudno odnieść je bezpośrednio do strategii rozwoju Lubonia, należy jednak wskazać na powiązania obszarowe. Cele środowiskowe odnosić się będą bezpośrednio do celów związanych ze stanem powietrza i sytuacją energetyczną w ramach priorytetu rozwój zrównoważony. Cele społeczne znajdują odniesienia do celów związanych z eliminacją ubóstwa i doskonaleniem kształcenia w priorytecie Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu, podobnie jak cele infrastrukturalne i gospodarcze.
Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030) (przyjęta przez Radę Ministrów 14 lutego 2017 r.), jest kolejnym dokumentem, który wyznacza ramy rozwojowe, tym razem na poziomie krajowym. Formułuje cel główny i cele szczegółowe, które następnie są konkretyzowane w poszczególnych obszarach tematycznych (rys. 7).
Cel główny koncentruje się wokół tworzenia warunków do wzrostu dochodów mieszkańców, przy jednoczesnym wzroście spójności w wymiarze społecznym, środowiskowym i terytorialnym. Cele szczegółowe, które mają prowadzić do jego osiągnięcia odnoszą się do wzrostu gospodarczego, spójności społecznej i zrównoważenia terytorialnego a także skutecznego działania państwa i jego instytucji.
Rysunek 7. Cel główny, cele szczegółowe oraz obszary koncentracji działań
wskazane Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030)
Źródło: Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do 2020 (z perspektywą do 2030), s. 49-58.
W odniesieniu do strategii rozwoju miasta Luboń i jej celów w największym stopniu wpisują się one w cel szczegółowy nr 2 – rozwój społecznie wrażliwy i terytorialnie zrównoważony. Istotne ramy wyznaczają także pewne obszary koncentracji działań z celu szczegółowego nr 3 – skuteczne państwo i instytucje służące wzrostowi oraz włączeniu społecznemu i gospodarczemu. Przede wszystkim należą do nich – efektywność wykorzystania środków UE oraz system zarządzania procesami rozwojowymi, w tym instytucje publiczne.
Z punktu widzenia funkcjonowania strategii rozwoju miasta Luboń niebagatelne znaczenie ma także strategia rozwoju przestrzennego Polski, jaką jest Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (przyjęta przez Radę Ministrów dnia 13 grudnia 2011 r., zwana dalej KPZK). Jest to najważniejszy dokument dotyczący zagospodarowania przestrzennego kraju, w którym oprócz wizji, celów i kierunków polityki w tym obszarze wskazano zasady, według których działalność człowieka powinna być realizowana w przestrzeni. KPZK wskazuje najpilniejsze problemy zagospodarowania polskiej przestrzeni i konkretne działania naprawcze w sześciu obszarach tematycznych dla:
• poprawy konkurencyjności największych miast i powiązań między nimi,
• tworzenia warunków równomiernego rozwoju poza dużymi miastami,
• rozwoju infrastruktury transportowej i telekomunikacyjnej (np. sieci szerokopasmowe),
• poszanowania środowiska naturalnego i walorów krajobrazowych, a także kulturowych,
Cel główny
Tworzenie warunków dla wzrostu dochodów mieszkańców Polski, przy jednoczesnym wzroście spójności w wymiarze społecznym, środowiskowym i terytorialnym
Cel szczegółowy I Trwały wzrost gospodarczy oparty coraz
silniej o wiedzę, dane i doskonałość organizacyjną
Reindustrializacja Rozwój innowacyjnych dirm Małe i średnie przedsiębiorstwa
Kapitał dla rozwoju Ekspansja zagraniczna
Cel szczegółowy II Rozwój społecznie wrażliwy i terytorialnie
zrównoważony
Spójność społeczna Rozwój zrównoważony terytorialnie
Cel szczegółowy III Skuteczne państwo i
instytucje służące wzrostowi oraz włączeniu
społecznemu i gospodarczemu
Prawo w służbie obywatelom i gospodarce System zarządzania procesami rozwojowymi, w tym instytucje
publiczne
E-państwo Finanse publiczne Efektywność wykorzystania środków
UE
