Warunki mieszkaniowe województwa bielskiego w latach 1975-1988

W o jew ó d zki U rzq d

Statystyczny

w Bielsku - Białej F ^ m p ln w B e z p ła t n y

W arunki

, .V ,

mieszkaniowe województwa bielskiego w lalach

. 1975 - 1988

Bielsko - Biała, grudzień 1 9 8 9

V ł , ,

.

■

'

,

.

Warunki

mieszkaniowe województwo bielskiego

w latach

1975 - 1988

SPE TREŚCI

Przedmowa ...

Wprowadzenie ... ...

Pojęcia i definicja charakteryzujące warunki mieszkaniowe . . . Społeczno-gospodarcze i demograficzne uwarunkowania rozwoju mieszkalnictwa i i...

1 ... ; . /

W aruntó m icszkaniowe

...

....

Realizacja potrzeb mieszkaniowych ...

Uwagi'końcowe ...i...

Spis tablic ... ... ...

PRZEDMOWA

, ?■' ' ' • T; v.

Niniejsza publikacji pt. "Warunki mieszkaniowe województwa hłetidego w latach 1975-1988" zawiera charakterystykę warunków mieszkaniowych ludności W retrospekęjt la t oraz czynniki wpływające na kształtowanie się wielkości zaso­

bów mieszkaniowych.

Opracowanie składa się z trzech częśdi

- m e t o d y c z n e j - ujmoJęcej pojęcia i deflnkjs charakteryzojęce wami:;

mieszkaniowe a stosowane w sprawozdawczości statystycznej GUS p

- a n a l i t y c z n e j - w którq) omówiono społeczno-gospodarcze i demograficzne uWarunkoWonla rozwoju mieszkalnictwa, wielkości zasobów i potrzeb mieszkanio­

wych, warUnki mieszkaniowe, gęstość zaludnienia mieszkań, stan wyposażenia mieszkań w Instalację techntczno-sartitamę oraz Inne zagadnienia majęco wpływ na warunki mieszkaniowe ,

- t a b e l a r y c z n e j - ojmąjęcę szczegółową ilustrację liczbową problematyki omawianą) w części opisowo).

Publikacja została opracowane przez zeąiół pracowników W o je w Ó d z k l e g o U r z ę d u S t a t y s t y c z n e g o . \

D Y R E K T O R

WOJEWÓDZKIEGO URZĘDU STATYSTYCŻNEGO W BIELSKU-BIAŁEJ

mgr FLORIAN BOJA u BIELSKO-BIAŁA, GRUDZIEŃ 1989

WPROWADZENIE

Problem mieszkaniowy jest/jednym z ważniejszych zagadnień społecznych, bowiem stały wzrost ludności powoduje konieczność budowy coraz większej Ilości mlasżkań. Problem ten występuj6 w każdym społeczeństwie nawet w najbardziej rozwiniętych krajach, jest on różny 1 uzależniony od wielu czynników m .In. od ustroju danego kroju, układu stosunków społeczno-gospodarczych, warunków geo- graficzno-kUmetycznych, stosunków ludnościowych, przyrostu naturalnego ludnoś-

•

c i, a przede wszystkim od poziomu i tempa rozwoju gospodarczego, kulturalnego 1 społecznego danego społeczeństwa.

‘ .

Mieszkanie w życiu indywidualnym i rodzinnym odgrywa istotną rolę;

•warunkuje ugruntowanie rodziny oraz Jej normalny rozwój, decyduje o warunkpch egzystencji człowieka. Rola ta rośnie wraz z rozwojom gospodarczym, kultural­

nym 1 materialnym danego społeczeństwa.

Rozwój gospodarczy uzależniony jest od zgromadzenia i zapewnienia odpowiedniej siły roboczej w określonym miejscu, co równocześnie stwarza zapotrzebowanie na

V

mieszkania wraź z towarzyszącą infrastrukturą.

r

Potrzeby te stanowię czynnik nąjbardzej dynamiczny w stosunkach ludnościowych, ulegają ciągłym przekształceniom oraz są czynnikiem pobudzającym społeczeństwo do rozwiązania trudności w tym zakresie i stałej poprawy warunków mieszkanio­

wych. Sprawa zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych ma podstawowe znaczenie dla warunków bytu danego społeczeństwa. Im społeczeństwa są bogatsze, tym samym problem ten jest łagodniejszy 1 na odwrót.

W niniejszej publikacji przedstawiono większość czynników mających wpływ na problematykę mieszkaniową w województwie bielskim w latach 197Ś-1988, bazując na materiałach WUS-u.

PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY .WOJEWÓDZTWA

,

z~ V % JrO Ś w iąc iM

Brzeinloev . \ Wieprz

'° °' ^ ^ ^ ^ f A L W A l U A Z.

X ^ S ^ ? « k o r o n .

Porąbka [an d r yi

Mucharz

(C ze rn ich ó w

IZCZYRi

Itryazewa

Z a w o j.

« • • le tn ia

gminy

granica pata twa województwa gm iny

POJĘCIA I DEFINICJE CHARAKTERYZUJĄCE) ' WARUNKI MIESZKANIOWE >

I. I

W publikacji niniejszej posłużono się pojęciami i definicjami stosowanymi w sprawozdawczości statystyczną) GUS.

Za odrębny budynek, jako jednostkę obliczeniową, przyjęto budynek oddzielony od innych wolną przestrzenią, a w przypadku bezpośredniego przylegania do innego budynku /innych budynków w zabudowie zwartej/ budynek oddzielony ścianami szczytpwyml.

Budynki mieszkalne - budynki przeznaczone całkowicie lub w przeważającej części na cele mieszkalne.

Budynki mieszkalno-gospodarcze - budynki zawierające mieszkania oraz po­

mieszczenia gospodarcze /stajnie, obory, stodoły/. Grupowanie w tym. zakre­

sie stosowane są tylko w gospodarce nieuspołecznionej.

. . i . . A l . ' '

Kubatura budynku - objętość budynku mierzona w m* jest podana zgodnie ze ' ' v , ■ "• .1 ■')' ;

stanom faktycznym ,wg aktualnie obowiązujących dokumentacji W budynkach prostych kubaturę obliczono jako iloczyn powierzchni zabudowy 1 wysokości budynku liczonej od podłogi najniższej kondygnacji /w budynkach podpiwniczo­

nych od pocftoflLpiwrdcy/ do pocttogi poddasza.

W przypadku, gdy na poddaszu znajdowały się pomieszczenia użytkowe /np.

mieszkania, pralnie, suszarnie/ kubaturę tych pomieszczeń doliczono do kuba­

tury budynku.

Jako kryterium grupowania informacji zawartych w pracy przyjęto charakter inwestora budownictwa mieszkaniowego, a nie właściciela lub użytkownika.

Informacje o budynkach mieszkalnych /mieszkaniach, izbach i powierzchni użytkowej mieszkań/ podano w grupowaniu na gospodarstwa uspołecznione i nie­

uspołecznione.

Do budownictwa w gospodarce uspołecznionej zaliczono:

- - budownictwo zakładów pracy finansowane przez poszczególne zakłady pracy, urzędy centralne i podległe im jednostki a także przez przedsiębiorstwo.

/ / . . / :

1 jednostki podległe urzędom wojewódzkim.

- budownictwo mieszkaniowe finansowane przez rady narodowe, forma ta istnia­

ła do 1975 r. i po przerwie została wznowiona w 1982 r. jako budownictwo komunalne

- budownictwo spółdzielcze finansowane przez spółdzielnie lokatorskie, lokator­

sko-własnościowe 1 własnościowe zrzeszone w Centralnym Zwięzku Spółdzielni Budownictwa Mieszkaniowego.

Do budownictwa w gospodarce nieuspołecznionej /budownictwa jednorodzinnego/

' V zaliczono:

- budownictwo inwestorów /osób prywatnych/ realizowane z własnych środków, jak również przy pomocy kredytowej państwa,

- jednorodzinne budownictwo spółdzielcze realizowane przez spółdzielcze zrzeszenia budowy domów jednorodzinnych, od 1976 raku począwszy. ’

FORMA WŁASNOŚCI BUDYNKU

Klasylikacji wg formy włanoścl budynku dokonuje się kierując się infor­

macją o właścicielu budynku, tj, nazwą instytucji łub nazwiskiem osoby f i­

zycznie posiadającej tytuł własności do budynku.

Podstawowa klasyfikacja budynków wg formy własności wyróżnia 5-clu głównych dysponentów zasobami mieszkaniowymi:

- terenowe organy administracji państwowej / - spółdzielnie mieszkaniowe

- pozostałe jadnosUd uspołecznione - instytucja kościelne 1 wyznaniowe v .

- osoby fizyczne 1

Mieszkanie - stanowi wyodrębniony w budynku konstrukcyjnie lokal przeznaczony '

do zamieszkiwania składający się z jednej lub więcej Izb, posiadający niezależne wejście z klatki ^chodową), ogólnego korytarza /sieni/,\bądż bezpośrednio z pod­

wórza lub ulicy.

Izba - jest to część składowa mieszkania oddzielona stałymi ścianami, o powierz­

chni co najmniej 4 m* z bezpośrednim oświetleniem dzltinnym, tj- oknem lub .oszklonymi drzwiami w ścianie zewnętrzną) budynku. Za izbę uważa się zarówno

pokój jak 1 kuchnio - jeśli odpowiada warunkom określonym w powyższą) definicji.

" ^

P o w i e r z c h n i a u ż y t k o w a m i e s z k a l i

- - ; • " . .

Przez powierzchnię użytkową mieszkania należy rozumieć sumę powierzchni wszystkich pomieszczeń znajdujących się w obrębie mieszkania /pokoi, kuchni, przedpokoju, łazienki, ustępu, spiżarnię, werandy, ganku itp /.

Powierzchnię werand i ganków wilcza się do powierzchni użytkowej mieszkań wówczas, gdy są otoczone z wszystkich stron ścianami /również szklanymi/, sięgającymi od pocBogi do sufjttu.

I n s t a l a c j o w m i e s z k a n i u

Informacje o wyposażeniu mieszkań w instalację dotyczą urządzeń mieszczących edę w obrębie mieszkania. Obejmują one zarówno instalacje czynne jak i okre­

sowo rdcczynne /np. wskutek uszkodzenia ./, a także te urządzenia, które były już zantstatowane w mieszkaniu ale jeszcze nie podłączono ich do mieszkań.

Nie uwzględnia się instnlejących w mieszkaniu instalacji, jeżeli wskutek znacz-

' , ' l

nego uszkodzenia są one nieczynne dłużej niż rok. 1

Wodbclaa - jako wyposażenie w wodociągi przyjęto mieszkanie w obtęble, którego znąjduje się kran z wodą bieżącą.

Ustęp - uwzględniono tylko ustępy spłukiwane wodą bieżącą /związane z wodo­

ciągiem/.

Ciepła woda bieżąca - za wyposażenie w in sta la cję c ie p łe j wody uznano miesz-

' . ' /

kanie, w którym znajduje się kran z ciepłą wodą bieżącą.

Gaz - rozróżniono mieszkania wyposażone w gaz przewodowy /z sieci/ oraz ta*, kie w których zainstalowany jest gaz z b u lli, przy czym brano pod uwagę butle o wadze 11 kg lub więcej.

Centralne ogrzewanie - każda instalacja odprowadzająca ciepło z centralnego źródła do poszczególnych pomieszczeń w mieszkaniu.

Łazienka - specjalne pomieszczenie przeznaczone do zainstalowania w nim wanny lub prysznica i (wyposażone w instalację odprowadzające wodę na zewnątrz.

LUDNOŚĆ W MIESZKANIACH

Liczba ludności w mieszkaniach obejmuje faktycznych stałych mieszkańców prze­

bywających w jednostkach mieszkalnych uznanych za mieszkania. .

Pojęcie ludności stale zamieszkałej różni się nieco od pojęcia stałego mieszkańca w rozumieniu przepisów ewidencji ludności. Osoby zameldowano w danej mlejsco- wości na pobyt stały, które wyjechały z niej na okres powyżej 2 miesięcy ze ‘ ściśle określonych powodów np:

- nauki - Pracy

- przebywania w domu opieki ' .

nie zastały zaliczone do faktycznych mieszkańców /miejscowości swego stałego zamieszkania lecz do faktycznych mieszkańców stałych w miejscowości aktual­

nego czasowego przebywania.

Powyższa zasada nie dotyczy osób, których okres nieobecności w domu trwał krócej niż 2 miesiące, bez względu na przyczynę te j nieobecności oraz osób nieobecnych powyżej 2 miesięcy, które:

- odbywały zasadniczą służbę wojskową lub inną w systemie skoszarowanym - przebywały w zakładach karnych lub aresztach śledczych

- wyjechały za granicę ,

v

SPOŁECZNO-GOSPODARCZE I DEMOGRAFICZNE' ’ ; UWARUNKOWANIA ROZWOJU MIESZKALNICTWA

Rozwój potrzeb mieszkaniowych jest w wysokim stopniu ukształtowany i określony przez przemiany demograficzne, te z kolei zależą od dwóch czynników:

1/ od wzrostu liczby ludności

• _ • I

2/ od zmian poszczególnych elementów j y struktury

Zmiany s tru ktu ry ludności dotyczą zmian zachodzących w składzie ludności według płci, wieku, w stanie cywilnym, rodzinnym 1 aktywności zawodowej.

Zwiększenie się stanu ludności może być spowodowane przyrostem naturalnym, który zależy od wzajemnej relacji urodzeń i zgonów. Może być również wywołane przypły-

■ ■- • - • m .ij wem wędrówkowym tg. nadwyżką ludności imigrującej nadl ludnością emigrującą z danego obszaru.

Potrzeby mieszkaniowe kształtują się w sposób zróżnicowany w cyklu życiowym czło­

wieka, Dziecko przychodzi na świat, w rodzinie nie powoduje zapotrzebowania na ndwe mieszkanie. Dopiero w okresie dorastania i podejmowania przez młoda pokoleń nie pracy zawodową) zaczynają się pojawiać tendencje do zakładania odrębnego gosn podarslwa domowego i rodziny. Proces ten zaczyna się między 18 a 30 rokiem życia 1 w tym czasie pozostaje potencjalne zapotrzebowanie na odrębne mieszkania.

W niewielkim odsetku zapotrzebowanie to może być zaspokojone przez mieszkania zlikwidowane wskutek starzenia się rodzin i gospodarstw domowych. Jednak proces likwidacji tych gospodarstw postępuje bardzo wolno.

Ili głównej więc masie potrzeb mieszkaniowych młode pokolenie i młode rodziny, ' będę powodować w globalnym bilansie potrzeb, przyrost zapotrzebowania na nowe jednostki mieszkalne.

.1 j

Obok rozwoju demograficznego na powstawanie nowych potrzeb mieszkaniowych

4

mąją procesy urbanizacyjne, powiększające wędrówki ludności, oraz zmieniający się sposób i styl życia ludności.

I /

Te procesy występują w k lik u fo rm a ch , a mianowicie w postach

- przyśpieszenia wzrostu i koncentracji ludności w Istniejących ośrodkach miejskich oraz tworzenie nowych aglomeracji wskutek wędrówek migracyjnych, głównie z mniąjazych miast 1 terenów wiejskich,

- rozrastaniu się istniejących miast kosztem wsi i wytworzeniu się obszarów zur­

banizowanych,

- absorcji części ludności wiejskiej przez miasta jako siły roboczej, zwiększenie dojazdów do pracy z terenów podmiejskich i ze' wsi oraz tworzenie kategorii

I V

t zw. chłopo-robotników,

- przekształcanie sposobu organizacji życia na wsi i zmiany w infrastrukturze wsi wg wzorów miejskich, bez zmian je j rolniczej funkcji.

Klasyczną formą migracji urbanizacyjnych są migracje związane z powstawaniem nowych i rozbudową ośrodków uprzemysłowionych./C echą te j formy jest szybki

' i

wzrost zapotrzebowania na mieszkania w określonych miejscach regionu kraju, spowodowany dopływem siły roboczej dla potrzeb •produkcji i rozszerzenie moż­

liwości wytwórczych. Migracja ta zwiększa liczbę ludności miejskigj i ja j udział w globalnej liczbie ludności kraju; przynosi wzrost liczebności roczników ludności zakładających rodziny lub już je posiadających, tym samym powoduje, iż rytm

*

potrzeb micszkmtowydn jest szybszy,niż wynikało by z bezpośredniego wpływu migracji na globalny przyrost ludności miejskiej. » Wtórny wpływ procesów migracyjnych na kształtowanie się potrzeb mieszkalnych ludności miejskiej następuje głównie dzięki przekształceniu struktury wieku.

Przemieszczanie się ludności głównie wiejskiej do warunków miejskich wynika z możliwości uzyskania własnego mieszkania o wyższym standardzie niż na wsi 1 lepszych warunków egzystencji.

Migracje ludncSci ze wsi do m iast wpływają na zwiększenie zapotrzebowania na

■1 ' '

mieszkanie w miastach, lecz nie wpływają z reguły w sposób bezpośredni na zmniejszenie potrzeb mieszkaniowych na wsi. Powodują jedynie i obniżenie zalud­

nienia mieszkali, tym samym na poprawę warunków mieszkaniowych pozostałych na wsi członków rodzin. Ludność ze wsi, która wyemigrowała do miast nie zrywk wzajemnych kontaktów rodzinnych i jest czynnikiem przyśpieszającym wyrówna­

nie się potrzeb i wymagań ludnośpi miejskiej i wiejskiej w zakresie warunków mieszkaniowych. Wzrost potrzeb mieszkaniowych wiąże się też z procesem urba- nizowania wsi przy zachowaniu ich podstawowego charakteru terenów produkcji rolnej. Urbanizacja wsi znajdpje wyraz w przekształceniu form zabudowy i infra­

struktury w rozwoju funkcji ustugowyćh w stosunku do ludności rolniczej. Skutki wzrostu ludności grupy usługowej na wsi w zakresie potrzeb mieszkaniowych, występują w postaci przyjmowania przez te grupy ludności stylu życia miejskiego

/ '

a przede wszystkim usamodzielnienia się gospodarstw domowych i rozbijania ro-

/ ;

dżin wielopokoleniowych. ^

Migracje wewnętrzne odgrywają ogromną rolę w życiu społecznym i gospodarczym k ra jj oraz pociągają za sobą zmiany w strukturze demograficznej różnych ośrod­

ków ,

Niektóre z omawianych czynników oddziałowywują na potrzeby ilościbwe związane z zapotrzebowaniem na nowe mieszkania, inne na potrzeby jakościowe, niektóre zaś na obto grupy potrzeb łącznię,

WIEKU

M Ę Ż C Z Y Z N !

d

K O B I E T Y

Przedstawienie wpływu tych czynników na warunki mieszkaniowe w województwie bielskim jest intencja autorów niniejszej publikacji.

W problematyce mieszkaniowej okresu la t 1975-1988 skupiono się na czynnikach de­

mograficznych mających wpływ na potrzeby mieszkaniowe, zasoby mieszkaniowe uwzględniając warunki mieszkaniowe oraz realizację potrzeb mieszkaniowych, nakłady inwestycyjne na budownictwo mieszkaniowe, rzeczowe efekty 1 przydziały.

D a n e d e m o g r a f i c z n e

W latach 1975-1980 ludność województwa bielskiego w obecnych granicach wzrosła z 779,3 tys. osób do 889,0 tys. na koniec 1988 r.

Wzrost ten wynosił 14,2 H wobec 10,8 \ w krąju. Szczególny szybki wzrost wystę­

pował w latach 1976-198 kiedy to średnio rocznie przybywało 10,1 tys. mieszkań­

ców.

Ludność miast wzrastała szybciej od ludności ogółem 1 wzrosła z 42,6 * w 1975 r.

do 49,1 H w 1988 r. Wskaźnik-wzrostu liczby ludności przyjmując 1975=100xw mias- /

tach wzrósł do 131,5 \ i był wyższy od wskaźnika wzrostu ogółem ludności, wyno­

szący 114,2 H . Wskaźnik ten z każdym rokiem wzrastał, osiągając 31,5 * wzrostu w stosunku do 1975 r.

Odwrotna sytuacja wystąp iw i wsi 1 tak udział ludności wiejskiej w ogólnej liczbie ludności w roku na rok malał i wynosił 57,4 * w 1975 r. do 50,9 \ w 1988 r.

M Ę Ż C Z Y Z N !

t y i . 9

80 75 70 65

60

55

50

*5 40

35

30

25 20

15

K O B I E T Y

9 tys.

Z ko le i wskaźnik wzrostu lic z b y ludności na wsi od 1976 r . m alał od 100,1 % do 95,5 % w 1977., w la ta ch 1978 - 1988 w zrdstał osiągając poziom 101,3 %

/

w 1988 roku.

Na ta k ie kształtow anie się wskaźników miały wpływ: migracje ludności w ie jskie j do m iast, szczególnie gdy miasto Bielsko stało się ośrodkiem przemyłsu m otoryzacyj­

nego /F S M / i miastem wojewódzkim , przyłączenie części społeczności w ie jskie j wraz z te re n a m i i zabudowaniami do miast /ro k 1977/. Wzrost ludności je s t jsdnym z czyn­

ników powodującym wzrost potrzeb mieszkaniowych.

Szczegółowo dane w tym zakresie przedstawia n iż e j zamieszczona tabela:

L A T A

Ludność ogóle m w tys.

Udział ludności

w % Wskaźnik wzrostu liczby ludności 1975=100

miasto wieś ogółem miasto W :.cś

1975 ... 779,3 42,6 57,4 100,0 100,0 100,0 1976 ... 789,1 43,2 56,8 101,2 102,9 100,1 1977 ... 798,2 46,5 53,5 102,4 111,8 95,5 1978 ... 810,9 47,1 52,9 104,0 115,2 95,0 1979 ... 820,7 47,8 52,2 105,3 117,7 96,1 1900 ... 829,0 40,1 51,9 106,5 120,3 96,2 1901 ... 840,4 40,6 51,4 107,0 122,9 96,6 1902 ... , ... 849,0 40,0 51,2 109,0 124,0 97,4 1983 ... 057,4 40,9 51,1 110,0 126,1 90,1 1904 ... 865,3 40,9 51,1 111,0 127,5 90,8

1985 »*»•■■••• ... 873,6 40,9 51,1 112,1 128,0 99,7

1986 ... .<■ 070,8 49,0 51,0 112,8 129,6 100,2 1907 ... 004,7 49,0 51,0 113,5 130,5 100,9 1900 ... "89,8 49,1 50,9 114,2 131,5 101,3

LUDNOŚĆ WG PŁCI I WIEKU W 1988 R - MIASTA

M ĘŻCZYŹNI

tys. r

KOBIETY 80

75 70

65

60 55

50

40

35 30

25

20

15

10 5

'4 3 2 1 0 0 1 2 3 4 5 tys.

Z ko le i drugim i,czynnikiem wpływającym na potrzeby mieszkaniowe je s t migracja

ludności, a zwłaszcza je j saldo. M igracja ta obejmuje napływ ludności z m iast do

m iast, oraz ze wsi do miast szczególnie do miast uprzem ysłowionych.

Migracje w latach 1975-1988 przedstawia załączona tabela:

L A T A a - ogółem b - miasta c - wieś

Napływ Odpływ

Saldo- migra­

ogó-1 c ji

tern

i

miast ze wsi

z za- granicy

ogó­

łem do miast

na wieś

za­

granicę

1975 ... -a 17463 6830 10588 45 15501 9779 5590 132 1962

' b 11^70 .4557 7082 31 6991 4235 2560 120 5197

c 5793 2273 3506 14 9028 5730 3206 12 -3235

1976 ... . . a 20077 8059 11974 44 18707 11779 6636 92 1370

b 10238 3990i 6214 34 5955 3525 2354 - 76 4283

c 9039 4069- 5760 10 12752 8254 4402 16 2913

,1977 ...a 18319 7005 10473 . 41 17361 11594 5600 167 958

b 11990 5040 6922 28 7108 4614 2338 156 4882

0 6329 2765 3551 13 10253 6980 3262 11 -3924

1978 ... ... a 17496 7625 9830 41 18156 12244 5763 149 -‘660

b 11266 4839 6395 32 7478 4946 2307 145 3788

c 6230 2786 3435 9 10678 7298 3376 4 -4448

1979 ...a 18644 7060 10727 49 10238 11815 6236 187 40Ź

b 11399 4699 6667 33 7193 4476 2536 181 4206

J 7245 5169 4060 16 11045 7339 3700 6 -3800

1900 ...a 10450 7977 10451 22 17861 11575 6081 205 509

b 11461 4760 6689 12 6991 4235 2560 196 4470

c 6989 1 3217 3762 10 10870 7340 3521 9 -3801

/dok. / L A T A

a - ogółem b

-

-

Napływ Odpływ

ogó­

łem z miast

ze wsi

z za­

granicy ogó­

łem do miast

na wieś za­

granicę migra­

c ji

1901 ...a 15473 6997 8437 39 15158 9521 5301 336 315

b 9274 4000 , 5165 29 6573 3771 2293 309 2901

c 6199 2917 3272 1 0 8785 5750 3008 27 -2586

1982 ... a 17268 8037 9210 2 1 16936 9624 6601 711 332

b 9495 4208 5189 1 0 7338 3853 2846 639 2157

c 7773 3749 4021 3 9598 5771 3755 72 -1825

1903 ...a 14046 6442 7575 29 14173 8319 5375 479 , -127

b 7955 3448 4482 25 6042 3258 2327 457 1913

c 6091 2994 3093 4 8131 5061 3048 ^{2 2} -2040

1904 ...a 13110 6153 6903 54 13291 7422 5497 372 -181

b . 7011 3137 3836 30 5776 3012 2437 327 1235

c 6099 3016 3067 16 7515 4410 3060 45 -1416

4905 ... '... a 12509 5617 6932 40 12824 6664 5754 406 -235

b 6604 2792 3775 37 5422 2592 2449 381 1182

0 5985 2825 Ó157 3 7402 4072 3305 25 1417

1906 ...a 11917 5481 6399 37 13182 6539 5460 1183 -1265

b 6169 2023 3321 25 6021 2689 2228 1104 ' 148

c 5740 2658 3078 ^{1 2} 7161

1

.,,. . ,

1907 ...a _{1 1 0 0 1} 5492 6250 59 12140 6393 5095 652 -339

b 6236 2807 3383 46 5417 2634 2174 609 819

c 5565 2605 2867 13 6723 3759 2921 43 -1158

1900 ...a 11015 5159 5789 67 11137 5962 4694 481 - 1 2 2

b 5690 2616 3022 52 4602 2321 1949 3321 1088

c 5325 2543 2767 15 6535 3641 2745 149 - 1 2 1 0

LUDNOŚĆ WG PŁCI I WIEKU W 1988 R WIEŚ

MĘŹCZ/ŃI

r-— h--- 1 r tys. 5 4 3 2

KOBIETY

5 tys.

Napływ ludnością miast był różny w różnych latach, największy był w 1977 r . , 1978 r. 1 1976 r. i zmniejszał się w każdym roku: Napływ ze wsi był większy niż z miast i był największy w 1975 r. i od tego roku uległ zmniejszeniu

z każdym rokiem.

Saldo migracji miast było największe v) 1975 r. 1 z każdym rokiem malało, gdy zad saldo migracji wsi było minusowe większości la t, oznacza to iż do miast napłynęła ludność ze wsi i to w dużych ilościach.

Problemy mieszkaniowe można też ocenić z kilku punktów widzenia a zwłaszcza ze względu na:

- istniejący stopień zagęszczenia mieszkań - liczby osób oczekujących na mieszkanie - rozwój województwa

- liczby osób zameldowanych na pobyt czasowy, głównie w hotelach robotniczych i w pomieszczeniach prywatnych

*

- relacji przyrostu ludności w stosunku do przyrostu mieszkań i izb - relacji przyrostu mieszkań do zawartych małżeństw

Zaneszczcnie mieszkań w 1970 r. wynoMło 1,16 osoby na 1 izbę mieszkalną.

Wskaźnik ten systematycznie z każdym rokiem malał 1 wyniósł w 1988 r. 1,02 Liczba osób na 1 mieszkanie w 1978 r. wyniosła 3,95, a w 1988 r. 3,64 osoby Oznacza to iż zagęszczenie mieszkań zarówno osób na 1 mieszkanie, jak i osób na 1 izbę % każdym rokiem ulegało poprawie.

ZASOBY MIESZKANIOWE W LATACH 1975 - 1988

900000

850000

Ludność 800000

750000 700000

250000

240000

230000

220000 ■

Mieszkania 210000

200000

Lata 1975 1976 1977 1978 1979 1900 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988

Liczba osób oczekujących na mieszkanie określono na podstawie lic z b y członków spółdzielni m ieszkaniowych. Liczba ta z końcem 1975 r , wynosiła 23182 osoby

w tym 11272 kandydatów . W 1908 r . liczby 1e wynosiły 56242 członków oraz

13472 kandydatów na członków spółdzielni.

Z lic z b y te j ponad 11 tys. osób nadal oczekuje na mieszkanie, a 8325 osób ocze­

kuje 7 la t i w ięcej, dkres oczekiwania na mieszkanie spółdzielcze stale rośnie

i Lak w 1980 r. oczekujących na mieszkanie 7 la t i więcej było 2527 czło n kó w ,

/

v a już w 1984 r . ponad dw ukrotnie w ięcej, mimo stałego wzrostu zasobów miesz­

kalnych sp ó łd zie ln i.

Rozwój województwa bielskiego istotnie wpłynął na wzrost zapotrzebowania na

• • \ • •

mieszkania. Wiązał się on z wzrostem przemysłu i innych działów gospodarki na­

rodowej w poszczególnych miastach tego regionu. Wzrostowi rozwoju przemysłu tow arzyszyła zarówno rozbudowa istniejących zakładów przemysłowych jak i pow-

. <1 8 i :

stawanie nowych, nawet o znaczeniu krajowym /przemysł środków transportu, elektromaszynowy, włókienniczy, chemiczny/. Z drugiej zaś strony każdy rozwój

1 ‘

rodzi potrzebę na silę roboczą, która by zabezpieczała prawidłowe funkcjonowanie

" ( I b • " v . : ' ' v '

tego rozwoju.

Niedostateczna llośó miejscowej s iły ,roboczej powoduje przypływ te j siły z innych

,

miast, a głównie ze wsi.

Tok więc rozwój przemysłu przyczyniał się do zwiększenia ludności miast i tym samym .zapotrzebowanie no mieszkanie.

Proces ten miał również odzwierciedlenie w miastach województwa bielskiego, a przede wszystkim w samym mieście wojewódzkim.

W potrzebach mieszkaniowych należy również uwzględnić osoby zameldowane ' na pobyt czasowy /powyżej 2 miesięcy/ a przede wszystkim w hotelach robot­

niczych i robotników mieszkających na kwaterach prywatnych.

• Sę to pracownicy z Innych regionów k rą jj mniej uprzemysłowionych, zasilających brakującą siłę roboczą w miąpcowych zakładach pracy. Osoby te są potencjalnymi kandydatami na mieszkanie. Liczba tych osób w 1976 r. wynosiła 8748 w hote­

lach robotniczych i 9879 na kwaterach prywatnych. W 1986 r. wg NSR liczba ta wyniosła 21581 osób łącznie. .

« ’ 1

- . /

Relacje przyrostu ludności w stosunku do przyrostu mieszkań 1 izb w poszczegól­

nych latach przedstawia niżej zamieszczona tabelo:

' \ ■ • , ; L A T A

Przyrost ogółem Miasta Wieś

w tysiącach

LUDNOŚĆ

1975 9,9 9,0 0,9

1976 9,8 9,5 0,3

1977 9,1 29,6 -20,5

1978 \ • 12,7 1 1 , 2 1,5

1979 9,8 8 , 6

1 , 2

1980 9,1 8,4 0,7

r

/ \

/ cd. /

L A T A

Przyrost ogółem Miasta

w tysiącach

Wieś

LUDNOŚĆ /d o k./

1981 ... 10,6 8,9 1,7

1982 ... 9,4 6,1 3,3

1983 ... 7 ,6 4,2 3,4

1984 ... 7,9 4,8 3,1

1985 ... 8,3 4,3 4,0

1986 ... ... 5 ,2 ^{2 , 8} 2,4

1987 ... 5,9 3,0 2,9

1988 ... 1 5,1 3,1 2 ,0

•

MIESZKANIA . / ■ /

1975 ... 6 ,4 4,7 / . 1,7 '

1976 ... 5,8 4,6 _1,2

1977 ... 6 , 1 4,6 i; s

1978 ... 7,1 4,9 ^{2 , 2}

1979 ... 'v 6,9 4,8 2,1

1900 ... 4,6 3,1 1,5

1981 . . ; ... ... ) : 8 2,5 1,3

1982 ... 3,6 2,4 1.2

1983 ... / 3,8 2,5 .1 ,3

1984 ... 3,4 2,1

1,3

1985 ... 3,2 1,9 1,3

1986 ... 3,2 1,9 1,3

1907 ... 3,2 1,7 1,5

1988 ... 3,6 2,1 1,5

L A T A

Przyrost ogóle n Miasta

w tysiącach

/ d o k . / Wied

IZBY

1975 ... 24,4 17,2 i 7,2

1976 ... ^{2 2 , 0} 16,4 5,6

1977 ... 25,4 18,0 7,4

1970 ... 16,2 9,1 7,1

1979 ..'... ^{2 0 , 6} 18,3 10,3

1980 ... 19,4 11,9 " 7,5

1981 ... 16,5 ^{1 0 , 0} 6,5

1902 ... 16,4 9,6 ^{6 , 8}

1 9 8 3 1,...

1984 ...

16,4 9,6 6 , 8

15,1 8,5 6 , 6

1905 ... 14,4 ^{8 , 0} 6,4

1906 ... 13,0 7,5 6,3

1987 ... 14,8 7,3 7,5

1980 ... 16,2 8,5 1. 7,7

Roczny przyrost ludności ogółem w latach 1975 - 1980 był różny, największy w 1978 roku wynoszący 12,7 tys. osób i spadł do 5,1 tys. w 1980 roku.

Przyrost ten odmiennie kształtował się w miastach i na wsi.

W miastach był on bardzo duży, zaś na wsi mały. Największy przyrost w mias­

tach wystąpił w 1977 r. i 1978 r. i wynosił 29,6 tys. osób w 1977 r. i 11,2 tys.

w 1970 r , , najmniejszy zaś wystąpił w 1987 r . wynoszący 3,0 tys. Na takio ukształtowanie się przyrostu miały wpływ czynniki odpływu ludności wiejskiej do

miast oraz przyłączenie części terenów wiejskich do miast.

Zjawisko to szczególnie wystąpiło w 1977 r . i 1978 r . , gdzie przyrost ludności na wsi w 1977 r. jest minusowy i wynosi -20,5 tys. osób. Z kolei przyrost mieszkań w omawianych latach największy wystąpił w 1978

i 1979 roku, najmniejszy w latach 1985-1907. Przyrost mieszkań również był więlozy, w miastach niż na wsi i największy przypadał na lata 1975-1979, na wsi na lata 1970-1979.

Od 1980 roku przyrost mieszkań zarówno ogółem, jak i w miastach maleje i osiągnął w i 988 r. 3,6 ty s ., w miastach 2,1 tys. Na wsi przyrost ten z kolei od 1978-1982 roku malał, a od 1983-1986 utrzymał się na tym samym poziomie,

w latach 1987 - 1988 odnotowano przyrost mieszkań na wsi.

Podobnie kształtuje się przyrost izb ogółem, w miastach i na wsi.

' ' f "

Z zestawienia powyższego wynika również ,iż przyrost zarówno mieszkań czy izb nie odpowiada przyrostowi ludności tak w mieście jak i na wsi. Przyrost ludności jest stosunkowo dużo większy niż przyrost mieszkań i izb.

kolacje przyrostu mieszkań do zawartych małżeństw

Róczny przyrost mieszkań powinien odpowiadać liczbie zawieranych małżeństw, chociaż nie wszystkie zawarte małżeństwa potrzebowały mieszkanie. Potrzebę taką nopewno miały młode małżeństwa.

P o r ó w n a n i e t y c h d w ó c h w i e l k o ś c i p r z e d s t a w i a s i ę n a s t ę p u j ą c o :

LATA

Zawarte małżeństwa Przyrost mieszkań

ogółem miasto wieś ogółem miasto wieś

1975 ...( . . . . 7014 3070 3944 63923/ 4716 1676 1976 ... 6029 3175 3654 57533, 4584 1169 1977 ... 6928 3274 3654 6103 4503 1520 1978 ... 7457 3491 3966 7093 4920 2173 1979 ... 7389 3555 3034 6080 4023 2057 1980 ... 6908 3308 3600 4581 3079 1502 1981 ... 7134 3317 3017 3807 2529 1270 1982 ... 6884 3263 3621 3633 2418 1215 1985 ... 6952 3296 3656 3842 2499 1343 1904 ... 6542 2978 3564 3453 2118 1335 1985 ... 6101 2790 3311 3237 ' 1911 1326 1986 ... 5995 2685 3310 3220 1945 1275 1987 ... 6118 2789 3329 3223 1738 1485 1988 ... 6060 2818 3250 3596 2061 1535

Jak z powyższego wynika liczba zawieranych małżeństw w poszczególnych latach jest wyższa niż przyrost mieszkań ogółem. Sytuacja ta lepiej przedstawia się

w mieście niż na wsi, gdyż w każdym roku przyrost mieszkań jest tu stosunkowo duży do zawartych małżeństw,

a/Dane ibajmujg zasoby mieszkaniowe zamieszkało 1 niezamieszkałe.

50 ty s .

*5 ty s .

35 tys. człcrkowie spółdziel

25 tys.

m ies^anią/zamiesri<ałe

20

Lata 1975 1976 1977 1978 1 9 7 9 1980 1981 1982 1983 198* 1985 1986 1987 1988

WARUNKI MIESZKANIOWE

W tozdzlrite pfc "Warunki mieszkaniowe" zwrócono uwagę na:

- ogólną charakterystykę zasobów,

- warunki mieszkaniowe,

- stan wyposażenia mieszkań w Instalacja techniczno-sanitamg, *i

- remonty i modernizację mieszkań,

- przydziały mieszkań. '■ /

Charakterystyka zasobów - zasoby mieszkaniowe w województwie bielskim chara­

kteryzuję się dużę różnorodnością budynków. Obok nowoczesnych bloków miesz­

kalnych, znajduje się tu stare wielo mieszkaniowe budownictwo, domy jednorodzin­

ne, wille, drewniane domkl i chaty góralskie.

Mieszkania znajdujące się w budynkach wybudowanych po 1944 roku stale wzrasta­

ją 1 tak w 1970 roku stanowiły 56,2 % ogólnej substancji mieszkaniowej, w 1970 r.

już 63,1 t , a w 1988 r. 69,1 \ /dane NSP za 1970, 1978 i 1988 rok/.

Liczba mieszkań w województwie bielskim w latach 1978-1988 wzrasta z 205101 w 1978 roku do 244594 w 1988 roku, tj. o 39,5 tys.-

{ :

S t a n y m i e s z k a l i w p o s z c z e g ó l n y c h l a t a c h p r z e d s t a w i a ­ ł y s i ę n a s t ę p u j ą c o :

WYSZCZE­

GÓLNIE­

NIE

1978 1979 1980 1901 1982 1903 1984 1985 1986 1987 1988 stan mieszkań ria 31 XE w tysiącach ,

WOJE­

WÓDZ­

TWO. . . . 205,1 212,5 216,6 220,4 224,0 227,9 231,3 234,5 237,8 241,0 244,6 Miasta . . . 105,2 ^{1 1 0 , 6} 113,2 115,7 1 1 0 , 1 1 2 0 , 6 122,7 124,6 126,6 128,3 130,4 Wieś ... 99,9 101,9 103,4 104,7 105,9 107,3 108,6 109,9 ^{1 1 1 , 2} 112,7 114,2 /Dane o zasobach mieszkaniowych podano na podstawie zasobów mieszkaniowych, a dla 1978 r. na podstawie NSP/.

Największy przyrost mieszkań w omawianym dziesięcioleciu przypada na lata 1978-1979 i wynosił 10,9 tys, mieszkań, podczas gdy w latach 1983-1988 przybyto 13,3 tys. mieszkań. Przyrost zatem w poszczególnych latach był różny i Od roku , 1980 maleje.W miastach przyrost ten był większy rdż na wsi. W omawianym dzie­

sięcioleciu w miastach przybyło 25,2 tys. mieszkań, a na wsi 14,3 tys.

I s t n i e j ą c e z a s o b y m i e s z k a n i o w e wg f o r m w ł a s n o ś c i w r o k u 1 9 8 8 p r z e d s t a w i a j ą s l ą n a s t ę p u j ą c o :

WYSZCZEGÓLNIENIE

Ogółem Uspołecznione Nieuspołecznione

> ■■ w tysiącach

OGOL. EM »»••**»•••»•••• 244,6 87,5 157,1

Miasta 130,4 81,3 49,1

WieŚ a a » ą ■ • ■ » » ■ < • • » • * « « • • • • ■ 114,2 6 , 2 108,0

Jak z powyższego zestawienia wynika, substancja mieszkaniowa w większości znąjdujB "się w gestii właścddell prywatnych, w mniejszej zaś gestii jednostek uspo­

łecznionych. Procentowy stosunek ten wynosił w 1988 r. 64,2 \ mieszkań prywat-

' ' '■ ; ■ ■ ■ ■ . .

nych i 35,9 V jednostek gospodarki uspołecznionej. W 1978 r. stosunek ten był odpowiegpl 6 6 * 8 % 1 33,2 \ , czyli w stosunku do roku 1978. nastąpił wzrost na korzyść mieszkań uspołecznionych.

jeżeli chodzi o rozbicie zasobów mieszkaniowych na miasto i wieś, to sytuacja jest odwrotna. W miastach domlniją mieszkania. .jednostek us­

połecznionych 1 wynoszę 62,3 * ogółem mieszkań w miastach i 37,7 ii mieszkań osób prywatnych.

Na wsi zaś 94,6 t to mieszkania właścicieli prywatnych i tylko 5,4 *i jednostek gospodarki uspołecznionej, głównie zakładów pracy.

Zasoby uspołecznione administrowane są przez: spółdzielnie mieszkaniowe, terenowe

” organy administracji, państwowej oraz przez zakłady pracy. Najwięcej mieszkań pozostaje w administracji spółdzielni mieszkaniowych, i j . 47,3 ty s ., 10,0 tys.

to mieszkania zakładów pracy 1 30,2 tys. terenowych organów administracji pań­

stwowej. Zasoby uspołecznione sę większe w miastach i wynoszę 92,9 H ogółem tych zasobów, na wsi 7,1 * zasobów uspołecznionych.

W a r u n k i m i e s z k a n i o w e

Warunki mieszkaniowe określają pewien standart mieszkań w jakich ' społe- czeństwu przyszło mieszkać. W standardzie tym szczególną uwagę odgrywają takie

czynniki jak: x

- gęstość zaludnienia mieszkań

- stan wyposażenia mieszkań w instalację technlczno-sanitamę

- remonty i modernizacje przeprowadzone w tych mieszkaniach A

' - ' : - , . . :

Gęstość zaludnienia mieszkań

-

Miarami ilustrującymi gęstość zaludnienia mieszkań są różne wskaźniki jak: przeciętna liczba izb w mieszkaniu, osób na 1 mieszkanie, osób na 1 izbę, gospodarstw domo-

wych w mieszkaniu, przeciętna powierzchnia użytkowa w mł na mieszkanie 1 na osobę.

Uzupełnieniem tych wskaźników będzie porównanie tych wskaźników w odniesieniu do średnich krajowych.

W s k a ź n i k i t e w w o j e w ó d z t w i e b i e l s k i m p r z e d s t a w i a n i ż e j z a m i e s z c z o n a t a b e l a :

WYSZCZEGÓLNIENIE

Przeciętna liczba

Przeciętna po­

wierzchnia użyt­

kowa w mz

izb w miesz­

kaniu

osób na miesz­

kanie

osób na Izbę

gospo­

darstw domo­

wych w miesz­

kaniu

kania i

Izbę

1978 rok

O G Ó Ł E M ... 3,29 3,83 1,16 1.21 58,7 15,3

Miasta ... 3,21 3,42 1,07 1,1.9 54,1 15,0 WiSt ... 3,37 4,25 1,26 1,23 63,5 14,9

1988 rok

• O G Ó Ł E M ... 3,60 3,84 1,01 1,11 45,2 17,0

Miasta ... ... 3,47 3,29 0,95 1,10 50,4 17,2

W ieś... 3,76 4,04 1,07 1,12 73,0 10,0

Analizując powyższe dane, należy stwierdzić Iż wszystkie wskaźniki Ilustrujące gęs-

' V ' 1 - I.

todć zaludnienia mieszkań w omawianym dziesięcioleciu sukcesywnie ulegały poprawie.

świadczy to zarówno o poprawie warunków mieszkaniowych jak i wyższym standarcle budowanych mieszkań oraz na fa kt, Iż zagęszczenie mieszkań stale maleje. Sytuacja ta jest knzysbląfcffl w miastach niż na wsi, zwłaszcza gdy porównamy takie. wskaźniki jak

przeciętna liczba osób na mieszkanie, gospodarstw domowych w mieszkaniu, osób na

1

1 Izbę.

W miastach są natomiast mieszkania o mniejszej powierzchni użytkowej i mniej przypada powierzchni na ¹ osobę niż na wsi, co ilustruje tabela.

W latach 1978-1980 wzrósł wskaźnik izb w mieszkaniu z 3, 29'w 1978 roku do 3,60 w 1988 roku, tym samym wzrosła powierzchnia użytkowa mieszkań z 58,7 m2

.. do 65,2 m2 w 1988 r. i powierzchnia użytkowa na 1 osobę z 15,3 m2 do 17.8 m2 w 1988 roku. Rezultatem wzrostu tych wskaźników jest zmniejszenie się liczby osób przypadających na 1 izbę z 1,16 w 1978 r. do 1,01 w 1988 r . , przy

'

czym wskaźnik ten w miabtach wyniósł 0,95 osoby na 1 izbę a na wsi 1,07.

Największe zagęszczenie Ssób na 1 izbę w miastach zanotowane) w Suchej Beskidzkiej 1.08 osób, a najmniejsze w Wiśle - 0,81 osób i w Cieszynie - 0,82 osoby. Na wsi natomiast najwięcej osób na 1 izbę przypadało w gminie Stryszawie 1,34 osoby i Radziechowy m Wieprzu 1,33 osoby, najmniejsze zagęszczenie wystąpiło w gminie

Goleszów - 0,82 osoby.

Mimo systematycznej poprawy omawianych wskaźników w kierunku• zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych to w odniesieniu do średnich krajowych, sytuacja ta w woje­

wództwie bielskim kształtuje się poniżej średniej.

Ola prawidłowej oceny tego stanu przedstawia się poniżej Idlka ważniejszych wskaź­

ników; tak przy założeniu Polska = 100 % - liczba mieszkań przypadająca na 1000 ludności kształtuje się na poziomie 96,7 %, liczba izb mieszkalnych 98,0 S,

przeciętna liczba osób na 1 izbę - 1 0 1 , 0 \ mieszkań oddanych do użytku - 8 6 , 0 H, na 1000 zawartych małżeństw - 82,3 \ , na 1000 osób przyrostu naturalnego - 77,6 %.

D a n e t e i l u s t r u j e z a m i e s z c z o n a t a b e l a :

t.' • 1980 1985 1907 1908

WYSZCZEGÓLNIENIE woje­

wódz­

two

Polska

= 1 0 0

woje­

wódz­

two Polska

= 1 0 0

>

woje­

wódz­

two Polska

= 1 0 0

woje­

wódz­

two Polska

= 1 0 0

Mieszkania zamiesz­

kane

249990 272

mieszkania ... .. 216583 2 , 2 234555 2 , 2 2 , 2 244594 >

na 1 0 0 0 ludności. 261 95,2 268 94,0 109,2 275 96,7'

izby mieszkalne

w tys. . . . 722008 2,3 801740

1

2,3 830268 2,3 846514 2,3

na ^{1 0 0 0} ldunoścl. 671 99,5 918 98,6 939 98,0 951 98,0

powierzchnia użyt­

kowa mieszkań

w tys. m . . . 12874 2,4 14320 ■ 2,4 14873 2,4 15190 2,4 przeciętna liczba

osób na 1 izbę .. 1 , 1 1 1 0 0 , 0 1,05 1 0 1 , 0 \ 1,03 1 0 2 , 0 1 , 0 2 1 0 1 , 0

Mieszkania oddane do

użytku -

mieszkania ... ' 4892 5,9

2,3 3375 3,9

1,7 76,5

3586 4,1

1 9 3839

4,3

2 , 0 8 6 , 0

na 1 0 0 0 ludności. 96,7

i , / 80.4 na 1 0 0 0 zawar­

tych małżeństv 708,1 ^{1 0 0 , 2} 588,4 87,0 .586,1 77,0 632,7 82,3 izby mieszkalne 20241 2,4 14/12 1,9 16009 2 , 1 16811 2 , 2

na ^{1 0 0 0} ludności. 24,4 104,7 16,0 82,4 18,1 87,9 18,9 9-,

na 1 0 0 0 osób przyrostu natu­

ralnego !... 2348,6 97,0 2090,5 81,0 2593,0 75,8 2701,9 77,6.

powierzchnia użyt­

kowo mieszkań

w tys. m1 ... 354,8 2 , 6 276,9 2 , 1 314,5 2,3 327,5 2,3 na ^{1 0 0 0} ludności,

w mł ... 0 4 1 0 0 , 0 0,3 75,0 0,4 96,4 ^{n a} OQ 7 ur

/

Stan wyposażenia mieszkań w instalację techniczno-sanitarna

Dane charakteryzujące warunki mieszkaniowe ludności pod względem wyposażenia

budynków i mieszkań w instalacje techniczno-sanitame przedstawia poniżej zamiesz- czona tabelka: ' . ,

WYSZCZEGÓL­

NIENIE

Mieszkanie wyposażone w

wodociąg ustęp ‘ łazienka gaz

sieciowy

centralne ogrzewanie

W

i I

O G Ó Ł E M ..1975 47,8 30,0 31,0

i 7 -9 16,4

1988 8 8 , 0 70,2 74,4 42,5 60,6

m iasta . . 1975 71,9 53,8 52,5 39,2 31,5

1988 9 4 ,2 8 5 ,5 84,5 69,6 71,6

wieś .1975 28,4 10,9 13,7 0,7 4,2

1988 80,8 52,7 62,8 ^{1 1 , 6} 48,0

Wyposażenie mieszkań w podstawowe instalacje od 1975 r. uległo dużej poprawie.

W roku 1975 r. 47,0 % mieszkań było wyposażonych w wodociąg, a na wsi tylko 26,4 \ , to już w 1988 r. w 8 8 , 0 \ mieszkania były podłączone do sieci wodocią­

gowej. Zdecydowanie poprawiła się w tym zakresie sytuacja na wd.,gdzie jjż 00,8% miesz­

kań posiada wodociąg. Wyposażenie mieszkań w pozostałą instalację również uległo dużej poprawie. Najgorzej w tej sytuacji przedstawia się wyposażenie mieszkań w gaz

V i

,-20

■nic 210.

200 190

180

170

160

150

1*0 130

120

110 100

90 80

70

0

MIESZKANIA ZAMIESZKANE WYPOSAŻONE W INSTALACJE

g az s ie c io w y

Q o d c e n tra ln e o g rz e w a n ie.

i

1930 1985 1988

I

sieciowy, bo zaledwie 42,5 % mieszkań jest wyposażonych w gaz. Szczególnie dotyczy to wsi, gdzie zaledwie 11,6'% mieszkań posiada instalację gazową. Zła­

godzeniem tego problemu na wsi jest korzystanie z gazu płynnego.

' / .

Remonty i modernizacje mieszkań

,

Istotnym czynnikiem wpływającym na poprawę warunków mieszkalnych i przedłużenie substancji mieszkaniowej są przeprowadzone remonty i modernizacje bucfyrków mieszkalnych.

Informacje dotyczące remontów i modernizacji budynków mieszkalnych obejmują nakłady terenowych organów administracji państwowej, prywatnych budynków czyn­

szowych pozostających w administracji przedsiębiorstw gospodarki mieszkaniowej, wielobranżowych przedsiębiorstw gospodarki komunalnej i mieszkaniowej, jednostek budżetowych, spółdzielni mieszkaniowych oraz uspołecznionych zakładów pracy. Dane rzeczowe odnoszą się tylko do remontów kapitalnych i modernizacji i obejmują - licz­

bę budynków objętych remontami, liczby mieszkań w tych budynkach, w tym miesz­

kań faktycznie remontowanych i modernizowanych.

Nakłady na remonty i modernizację budynków mieszkalnych poniesione w 1988 r.

wyniosły 4796,8 min zł, z czego 2582,8 niln zł przeznaczono na remonty bieżące, a 1214,0 min zł na remonty kapitalne i modernizację. Największe nakłady poniosły terenowe organy administracji państwowej 1 spółdzielnie mieszkaniowe. Zakłady pracy wydały na ten cel 492,4 min zł, a jednostki gospodarki nieuspołecznionej - 145,1 min zł . W wyniku poniesionych nakładów wyremontowano 205 budynków

i 1362 mieszkań. Spółdzielnie mieszkaniowe wyremontowały 508 mieszkań, terenowe organy administracji państwowej 714, zakłady pracy ^{8 6}, a jednostki gospodarki nie­

uspołecznionej 54 mieszkania.

Liczba mieszkań, w których przeprowadza się remonty kapitalne i. modernizację z rop ku na rok wzrasta, co jest zjawiskiem pozytywny.

Przydział mieszkań

Przydziały mieszkań uzależnione są od ilości' wybudowanych mieszkań i w niewielkim stopniu od przeprowadzonych remontów kapitalnych budynków. W latach 1975-1988

wybudowano 67627 mieszkań, z teflo 36483 przez państwo i spółdzielnie i 31154 przez osoby prywatne. Mieszkania wybudowane w poszczególnych latach 1975-1988 przedsta­

wia poniżej zamieszczona tabela:

L A T A

Mieszkania wybudowane Urlzial mieszkań w ybudo w anych przez

ogółem na 1 0 0 0

mieszkańców

jodnostkl us­

połecznione

osoby Indy­

widualne H

1975 ... 6030 7,7 _{6 6 , 6} ' 3 3 , 4

1976 ... 6456 8 , 2 70,2 29,0

1977 ... 6393 8 , 0 62,3 _f 37,7

1978 ... 724? 9,0 60,9 ■ 39,1.

1979 ... 6726 8 , 2 60,1 39,9

1980 ... 4892 5,9 54,0 40,2

1981 ... 4042 4,8 49,4 50,6

1982 ... 3917 4,6 48,1 51,9

1983 ... 4029 4,7 44,0 / 55,2

1984 ... 3590 4,1 43,2 56,8

L A T A

Mieszkania wybudowane Udział mieszkań . wybudowanych przez

ogółem

•

1

na 1 0 0 0

mieszkańców

jednostki us­

połecznione

osobyndpdy- widualne . k 1 : ' 1985 ...! ... 3375 ' / 3,9 42,5' ; L 57,5

1986 ... 3517 4,0 41,2 ■58,8

1987 . ; ...1... 3506 4,1 54,2 65,8

1988 ...

. i . , . 3839 4,3 38,3 61,7

Jak z powyższego wynika, że najwięcej mieszkań wybudowano w latach 1978 1 1979.

Od 1980 r. w każdym kolejnym roku'spadała .liczba wybudowanych mieszkań, szcze­

gólnie mieszkań budowanych przez jednostki uspołecznione. Główny spadek budow­

nictwa uspołecznionego nastąpił w latach osiemdziesiątych i wyniósł 44,1 % po­

równując rok 1976 do 1,985 i 88,7¾ porównując rok 1978 do 1988 r . Do ważniejszych

,

przyczyn spadku budownictwa mieszkaniowego było między innymi brak uzbrcjoTch terenów, wyspka inflacja, wysoki koszt budowy 1 m1, brak materiałów budowlanych.

Spadek budownictwa mieszkaniowego w latach osiemdziesiątych wpłynął na ogól­

no 3 pogorszenie się sytuacji mieszkaniowej województwa ■ -

Liczba przydzielonych mieszkań w zasobach po raz pierwszy zasiedlonych, nie jest równoznaczna z liczbą mieszkań wybudowanych w danym roku, gdyż obejmuje ona , również mieszkania oddane do użytku w roku poprzednim,. na które wydano dokument

" ■ ' \

o przydziałach dopiero w roku następnym. Informacje, o przydziałach mieszkań oprócz

I . • . 1 . ’

1

, V

kierunków rozdysponowania mieszkań, zawierąją dane o poprzednich warunkach mieszkaniowych osób bądź rodzin otrzymujących mieszkanie.

S t r u k t u r a p r z y d z i a ł ó w wg w a r u n k ó w p o p r z e d n i e g o

z a m i e s z k a n i a w p o s z c z e g ó l n y c h l a t a c h p r z e d s t a w i a

s i ę n a s t ę p u j ą c o !

WARUNKI POPRZED­

NIEGO ZAMIESZKA­

NIA

1960 1981 1982 1983 1904 1905 1986 1987 1908 w % ogółu przydzielonych mieszkań ■

Pomieszczenia niemiesz­

kalne 1 budynki przez­

naczone do rozbiórki. 8,3 10,5 8 , 8 6 , 1 7,9 5,2 ^{0 , 2 6 , 8} 6 , 1

Lokale samodzielne nad­

miernie zagęszczone . 25,3 23,5 ^{2 0 , 0} 23,1 26,1 26,6 22,5 18,3 11,7

Nieposiadanie mieszkania. 55,2 55,0 63,0 60,7 56,0 57,3 53,5 59,0 59,5

Inne warunki ... 1 1 , 2 1 1 , 0 8 , 2 1 0 , 1 1 0 , 0 10,9 15,0 15,9 ^{2 2 , 8}

Jak wynika z powyższych danych najwięcej mieszkań przydziela się osobom nie posła- dającym własnego mieszkania, co jest zrozumiałe z punktu widzenia potrzeb. Naj­

mniej przydziela ślę na pomieszczenia niemieszkalne oraz osobom zamieszkującym bu­

dynki przeznaczone do rozbiórki.

W 1988 roku przydzielono z uspołecznionych zasobów mieszkaniowych 2385 mieszkań w tym 1255 mieszkań pochodzących z odzysku. Większość nowych miesżkań przydzie­

lono młodym małżeństwom.

REALIZACJA POTRZEB MIESZKANIOWYCH

Na realizację potrzeb mieszkaniowych wpływ maję następujące czynniki;

- poniesione nakłady Inwestycyjne w budownictwie na kompleks mieszkaniowy, - średnie ceny kosztorysowe m^,2 powierzchni użytkowej mieszkań,

- uzyskane efekty rzeczowe budownictwa mieszkaniowego ( mieszkania, izby i powierz­

chnia użytkowa mieszkań ) ,

- intensywność efektów rzeczowych w re la c ji do niektórych danych demograficznych .

Nakłady inwestycyjne w budownictwie mieszkaniowym

.. . 1 •

Nakłady w dziale gospodarki narodowej "Budownictwa" w 198B roku wyniosły 1340,4 min zł i stanow iły 0,9 % ogółu nakładów w gospodarce uspołecznionej, a

■udział budownictwa uspołecznionego w nakładach na inwestycje produkcyjne w gospo­

darce uspołecznionej sta n o w ił 1,6 %, natomiast w 1987 r. - 2,0 %■, w 1980 roku - 6,7 Z nakładów ogółem poniesionych w 1988 roku w budow nictw ie uspołecznionym 68,9 '4 przypadało na przedsiębiorstwa budowlano-montażowe, w roku poprzednim udział wymienionych jednostek w nakładach na budownictwo kształtował się na pozio­

mie zbliżonym do 1988 roku /6%7 H / .

Nakłady inwesiaćyjne na gospodarkę mieszkaniową w 1988 roku wyniosły w cenach bieżących 30268,9 min zł w gospodarce narodowej, w tym 12391,3 min zł w gospo­

darce uspołecznionej. W porównaniu' z rokiem poprzednim poniesione nakłady w gospodarce narodowej w 1988 r. były wyższe /w cenach stałych/ o 318,0 min zł, 1j, o 3,2 %, w gospodarce uspołecznionej wyższe o 285,1 min zł, i j . o 6 , 6 h .

N a k ł a d y i n w e s t y c y j n e n a k o m p l e k s m i e s z k a n i o w y /ceny stałe z 1984 r./p r z e d s t a w l a n i ż e j z a m i e s z c z o n a t a b e l a :

WYSZCZEGÓLNIENIE 1985 1987 1988 1985 1987 1980

a - gospodarka narodowa

b - gospodarka uspołeczniona w milionach złotych w odsetkach 1987

= 1 0 0

O G Ó Ł E M ... a 11917,0 13142,5 13740,9 ^{1 0 0 , 0} 1 0 0 , 0 1 0 0 , 0 104,6 b

i’ ¹

6795,0 6948,1 7500,9 1 0 0 , 0 1 0 0 , 0 1 0 0 . 0 108,0

Gospodarka mieszkaniowa oraz niematerialne usługi

. komunalne ... a 8835,8 10266,2 10722,2 74,1 78,1 78,0 104,4 b 3718,0 4091,6 4484,7 54,7 58,6 59,8 109,6

’ . 1 ' .

w tym:

gospodarka miesz­

kaniowa ... a 8637,9 10025,1 10343,7 72,5 76,3; 75,2 103,2 b 3520,1 3850,5 4105,6 51,8 55,4 54,7 106,6 Gospodarka komunalna ___.a 3081,2 2876,3 3026,7 25,9 21,9 2 2 , 0 105,2

\ b 3077,0 2856,5 3016,2 45,3 41,2 40,2 105,6

Średnic ceny kosztorysowe m* powierzchni użytkowej

Uzyskana w 1988 roku średnia cena kosztorysowa bezpośrednia metra kwadratowego powierzchni użytkowej mieszkania w pórdwnanlu z ceną uzyskaną w 1987 roku Jest

wyższa ogółem o 45,1 % / l i c z ą c w cenach bieżących/, a w podziale według form budownictwa wyższa odpowiednio w budownictwie spółdzielczym o 52,8 H, w budow­

nictwie zakładów pracy o 26,9 %.

średnia cena kosztorysowa bezpośrednia metra kwadratowego powierzchni użytkowej mieszkań w budynkach oddanych do użytku w podziale według form budownictwa /ceny bieżące/, przedstawia niżej zamieszczona tabela: —

1984 1985 1906 1 987 1 98 0

W Y bc L L tu UL N i t NIL

w złotych

O G Ó Ł E M w budownictwie

uspołecznionym.,*.,... 2 81 9 7 3 3 5 5 3 3 7 6 4 6 5 1 2 2 3 743 4 1

Spółdzielczym ... . 27703 340 5 0 36614 4 71 1 6 71995

Własnym zakładów pracy . . . 31630 2 78 8 2 4 0 0 9 0 6 58 4 0 835 6 1

Kom upalny m , 24156 3 6245 39075 55112 ^-

W budownictwie spółdzielczym, mimo wyższego niż w budownictwie zakładów pracy wzrostu cen m* powierzchni użytkowej mieszkań w stosunku do poprzedniego roku, bezwgłgdhe ceny tego budownictwa są niższe o 1 1 , 6 tys. zł niż w budownictwie zakładów pracy. Ceny budownctwa spółdzielczego były niższe od średniej ceny dla całości budownictwa mieszkaniowego za 1986, 1987 i 1988 rok.

Średnia cena kosztorysowa bezpośrednia mł powierzchni użytkowej mieszkań w bu-

KSZTAŁTOWANIE SIĘ CENY 1 m? POW IERZCHNI UŻYTKOW EJ MIESZKAŃ NA TLE PRZECIĘTNEGO WYNAGRODZENIA MIESIĘCZNEGO W GOSPODARCE USPOŁECZNIONEJ

Lata

55 t y s . z ł '

50

45

40

35 30

25 20

15

10

5

0 1984 1985 1988

Przeciętne wynagrodzenie

75 tys. zł

— 70

65

— 60

55

— 50

— 45

— 40

35

— 30

— 25

— 20

15

10

— 5 0 Lata 1984 1985 1988

Cena 1 ■ ' powierzchni użytkowej