1
MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH
I NADWYŻKOWYCH
W POWIECIE ALEKSANDROWSKIM
CZĘŚĆ II – PROGNOSTYCZNA
2
Lipiec 2011r.
Spis treści:
Str.I. Wstęp 3
II. Bezrobocie w powiecie aleksandrowskim w I półroczu 2011r. 5 III. Struktura zawodowa osób bezrobotnych w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki w powiecie aleksandrowskim w 2011r. 7
IV. Struktura osób do 12 miesięcy od ukończenia nauki według szkół. 8
V. Prognoza 9
VI. Podsumowanie. 9
3 I. Wstęp
Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych opracowywany jest dwa razy w roku. Raport roczny składa się z dwóch części diagnostycznej i prognostycznej.
Niniejszy raport dotyczy analizy skali i struktury bezrobocia rejestrowanego w powiecie aleksandrowskim wśród absolwentów szkół ponadgimnazjalnych oraz wyższych.
Bezrobocie jest zjawiskiem społecznym, polegające na tym, że część ludzi zdolnych do pracy oraz deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje zatrudnienia.
Istnieje wiele powodów, dla których bezrobotni nie znajdują odpowiedniego zajęcia.
Mogą to być przeszkody ekonomiczne – wynagrodzenie nie adekwatne do wymagań bezrobotnego, lub niedostosowanie poziomu wykształcenia do wymarzonej pracy.
Bywają też sytuacje gdzie między zakończeniem pracy, a jej kolejnym podjęciem mija pewien czas – jest to tzw. bezrobocie frykcyjne, które czasem powoduje bliżej nieokreślony lęk przed podjęciem kolejnej pracy.
Obecnie bezrobocie jest to jednym z największych problemów społecznych, gospodarczych oraz politycznych.
Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych definiowany jest jako proces systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy dotyczących kształtowania popytu na pracę i podaży zasobów pracy w przekroju terytorialno-zawodowym oraz formułowanie na tej podstawie ocen, wniosków i krótkotrwałych prognoz niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania systemów kształcenia zawodowego i szkolenia bezrobotnych1. Tym samym wyraźnie zaakcentowano to, iż monitoring można wykorzystać przy stawianiu prognoz dotyczących zmieniającego się popytu na pracę. Jednakże, co należy podkreślić, prognozy te mogą mieć jedynie charakter prognoz krótkookresowych. Wynika to z dużej dynamiki następujących zmian na rynku pracy – szczególnie w układzie lokalnym.
Podstawowe pojęcia w przyjętej metodologii to: zawód deficytowy, nadwyżkowy i w równowadze.
1 Zalecenia metodyczne do prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych, Warszawa 2003., s. 6.
4 Zawód deficytowy - zawód, na który występuje wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie.
Zawód nadwyżkowy - na rynku pracy występuje mniejsze zapotrzebowanie w stosunku do liczby poszukujących zatrudnienia w tym zawodzie.
Zawód w równowadze - na rynku pracy występuje na niego bardzo zbliżone zapotrzebowanie w stosunku do liczby osób poszukujących pracy w tym zawodzie.
Zgodnie z przyjętymi zaleceniami metodologicznymi, do podstawowych celów realizacji monitorowania rynku pracy przez publiczne służby zatrudnienia w zakresie wyodrębniania zawodów deficytowych i nadwyżkowych można zaliczyć2:
- okre lenie kierunków i natę enia zmian zachodzących w strukturze zawodowo-kwalifikacyjnej na lokalnym, regionalnym i krajowym rynku pracy,
- stworzenie bazy informacyjnej dla opracowania przysz ych struktur zawodowo-kwalifikacyjnych w uk adzie lokalnym, regionalnym i krajowym,
- okre lenie odpowiednich kierunków szkolenia bezrobotnych,
- bie ąca korekta poziomu, struktury, tre ci kszta cenia zawodowego i ustawicznego,
- usprawnienie poradnictwa zawodowego i po rednictwa pracy,
- ułatwienie realizacji programów specjalnych dla aktywizacji osób długotrwale bezrobotnych w celu promowania ich zatrudnienia.
Podstawową do sporządzenia analizy zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest klasyfikacja zawodów i specjalności, wprowadzona do powszechnego użycia Rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 08.12.2004r. (Dz. U. Nr 265, poz.
2644), które zostało zmienione rozporządzeniem z 01.06.2007r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakres jej stosowania (Dz. U. Nr 106, poz. 728), a następnie rozporządzeniem z 27 kwietnia 2010r., ( Dz.U. Nr 82, poz.
537).
Klasyfikacja zawodów jest pięciopoziomowym, hierarchicznie usystematyzowanym zbiorem 2360 zawodów i specjalności. Grupuje poszczególne zawody (specjalności) w coraz bardziej zagregowane grupy oraz ustala ich symbole
2 Por. tamże.
5 i nazwy. Struktura klasyfikacji oparta jest na systemie pojęć, z których najważniejsze to; zawód, specjalność, umiejętności oraz kwalifikacje zawodowe.
W efekcie klasyfikacji obejmuje ona 10 wielkich grup zawodowych (kod 1- cyfrowy), 43 duże grupy zawodowe (kod 2-cyfrowy), 132 grupy średnie (kod 3- cyfrowy), 444 grupy elementarne (kod 4-cyfrowy) i 2360 zawodów i specjalności (kod 6-cyfrowy).
Zawód w klasyfikacji zawodów i specjalności zdefiniowany został jako zbiór zadań (zespół czynności) wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami przez poszczególne osoby i wymagających odpowiednich kwalifikacji (wiedzy i umiejętności), zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu stanowi źródło dochodów.
Zawód może dzielić się na specjalności.
Specjalność jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera części o podobnym charakterze (związanych z wykonywaną funkcją lub przedmiotem pracy), wymagających pogłębionej lub dodatkowej wiedzy i umiejętności, zdobytych w wyniku dodatkowego szkolenia lub praktyki.
Umiejętność z kolei określono jako sprawdzoną możliwość wykonania odpowiedniej klasy zadań w ramach zawodu (specjalności), natomiast przez kwalifikacje zawodowe rozumiane są układy wiedzy i umiejętności wymagane do realizacji składowych zadań zawodowych.
Podstawowym źródłem informacji, które zostały wykorzystane w niniejszym raporcie są: Tablice 4.1 – Absolwenci zarejestrowani w PUP w powiecie aleksandrowskim według szkół i zawodów w roku 2010 oraz przewidywani absolwenci w roku 2011, Tablica 4.2.- Struktura zawodowa absolwentów według poziomu wykształcenia i zawodów w powiecie aleksandrowskim w latach 2010 i 2011. oraz katalog zawodów deficytowych i nadwyżkowych do raportu powiatowego (prognoza) - źródło mz.praca.gov.pl, „Zalecenia metodyczne do prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych” Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Departamentu Rynku Pracy, Warszawa 2003, System Informacji Oświatowej Ministerstwa Edukacji Narodowej (SIO MEN - dane dotyczące uczniów szkół ponadgimnazjalnych), Główny Urząd Statystyczny (GUS - dane dotyczące studentów i absolwentów szkół wyższych), opracowania własne Powiatowego Urzędu Pracy w Aleksandrowie Kujawskim.
II. Bezrobocie w powiecie aleksandrowskim w I półroczu 2010r.
6 Porównując liczbę zarejestrowanych osób na koniec czerwca w stosunku do grudnia 2010r., zauważyć należy, że nastąpił spadek pozostających w rejestrach bezrobotnych z 4242 osób ( stan na koniec grudnia 2010r.), do 3809 osób ( stan na koniec czerwca br.), o 10,2%. Wśród kobiet odnotować można spadek zarejestrowanych z 2072 w grudniu 2010r. do 1996 ( czerwiec 2011r.), o 3,7%. Poprzednio pracujący bezrobotni stanowili 81,7% (3464 osób) zarejestrowanych w grudniu 2010r., natomiast w czerwcu br. w grupie tej odnotowano spadek do 80,7% (3072 osoby) zarejestrowanych.
Osoby zarejestrowane z prawem do zasiłku stanowiły 13% (554) ogółu na koniec grudnia 2010r. W czerwcu br., w rejestrach urzędu znajdowało się 3809 bezrobotnych z czego 12% posiadało prawo do zasiłku.
Wśród bezrobotnych w szczególnej sytuacji na rynku pracy odnotowano spadek zarejestrowanych o 394 osoby (z 3950 zarejestrowanych w grudniu 2010r. Do 3556 w czerwcu br.). Największy spadek bezrobocia odnotowano w grupie bez wykształcenia średniego – o 12,7% oraz wśród osób do 25 roku życia – o 13%. Wśród osób bez kwalifikacji zawodowych liczba zarejestrowanych wzrosła o 57 osób, z 1293 pod koniec 2010r. do 1350 w czerwcu br.
Największą grupę zarejestrowanych wśród osób długotrwale bezrobotnych stanowią kobiety. W tej grupie zarejestrowane były w czerwcu br. 1164 kobiety, stanowiły 55%
zarejestrowanych w kategorii długotrwale bezrobotni i 58% wśród ogółu zarejestrowanych kobiet w czerwcu 2011r.
Wzrosła liczba bezrobotnych zarejestrowanych jako pozostający bez pracy powyżej 24 miesięcy. W grudniu 2010r. zarejestrowanych w tej kategorii w grudniu 2010r. było 386 osób, w czerwcu br. jest o 40 osób więcej.
Analizując kategorię bezrobotnych dotyczącą wieku wyraźnie widać, że najliczniejszą grupą bezrobotnych są osoby pomiędzy 25 a 34 rokiem życia. Stanowią one 29% ogółu zarejestrowanych w czerwcu br.
Stopa bezrobocia, czyli iloraz liczby bezrobotnych w stosunku do aktywnych zawodowo (suma osób pracujących, bezrobotnych, niepełnosprawnych – z możliwością zatrudnienia w niektórych zawodach, bez pracowników wojska, policji, służb ochrony państwa) w grudniu 2010r. , wynosiła 19,2%, w lutym 2011r., osiągnęła najwyższy wynik 20,2% i od tego czasu wykazuje tendencję spadkową. Na koniec czerwca br.
osiągnęła wielkość 17,4%.
7 W I półroczu br. urząd pozyskał 553 oferty pracy, w tym 369 ofert pracy subsydiowanej oraz 4 oferty dla osób niepełnosprawnych. W ramach doposażenia/wyposażenia stanowisk pracy, robót publicznych, zamkniętych ofert pracy oraz dla osób niepełnosprawnych wpłynęło 299 ofert pracy. W ramach staży, prac społecznie użyteczne oraz przygotowania zawodowego wpłynęły 254 oferty pracy.
Pracę w I półroczu 2011r. podjęły 1262 osoby, w tym w ramach pracy subsydiowanej – 121 osób, w ramach staży – 167 osób.
III. Struktura zawodowa osób bezrobotnych w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki
w powiecie aleksandrowskim w 2011r.
Bezrobotni do 12 miesięcy od ukończenia nauki to grupa, która w dniu 31 grudnia 2010r. reprezentowana była w rejestrach urzędu przez 237 osób, co stanowi 5,5% ogółu zarejestrowanych (4242 osoby). Wśród osób do 12 miesięcy od ukończenia nauki kobiety stanowiły 3,1% zarejestrowanych (133 kobiety) wśród ogółu zarejestrowanych oraz 6,4% wśród zarejestrowanych kobiet (2072 kobiety).
Największą grupę zarejestrowanych osób do 12 miesięcy od ukończenia nauki stanowiły osoby bez zawodu (000000) – 45, stanowią oni 19% ogółu zarejestrowanych (237). Kolejne grupy zawodowe zarejestrowanych bezrobotnych osób do 12 miesięcy od ukończenia nauki to;
− Kucharze; 13 osób – 5,5% ogółu zarejestrowanych,
− Specjaliści do spraw rachunkowości; 9 osób – 3,8% ogółu zarejestrowanych;
− Technicy żywienia i gospodarstwa domowego; 9 osób – 3,8%,
− Specjaliści do spraw administracji publicznej; 6 osób – 2,5%,
− Sprzedawcy; 6 osób – 2,5% ,
− Pedagodzy – 5 osób; – 2,1%,
− Nauczyciel wychowania fizycznego; 4 osoby – 1,7%.
Po 1,3%, czyli 3 osoby do 12 miesięcy od ukończenia nauki zarejestrowano w następujących zawodach: Biotechnolog, Inżynier zootechniki, Technik informatyk.
Wskaźnik 0,8 % ogółu zarejestrowanych, czyli 2 osoby, osiągnęły zawody;
Pozostali nauczyciele gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, Specjaliści do spraw stosunków międzynarodowych, Pozostali specjaliści do spraw zarządzania zasobami ludzkimi, Specjaliści do spraw marketingu i handlu, Historycy, Politolodzy, Specjaliści
8 pracy socjalnej, Technicy architektury krajobrazu, Technicy masażyści, Technicy agrobiznesu, Technicy hotelarstwa, Fryzjerzy, Malarze-tapeciarze.
Pojedynczo zarejestrowanych odnotowano w następujących zawodach; Biolog, Inżynier rolnictwa, Inżynier organizacji i planowania produkcji, Inżynier telekomunikacji, Pielęgniarka, Kosmetolog, Nauczyciel historii, Nauczyciel języka angielskiego, Pedagog szkolny, Pozostali specjaliści nauczania gdzie indziej nie sklasyfikowani, Specjalista do spraw finansów, Pozostali specjaliści do spraw zarządzania i organizacji, Specjalista do spraw unii europejskiej, Pozostali specjaliści do spraw administracji i rozwoju, Pozostali specjaliści do spraw rynku nieruchomości, Pozostali specjaliści do spraw rozwoju systemów informatycznych, Radca prawny, Prawnik legislator, Ekonomista, Historyk sztuki, Dziennikarz, Fizjoterapeuta, Technik budownictwa, Technik elektryk, Technik elektronik, Technik mechanizacji rolnictwa, Technik mechanik okrętowy, technik ekonomista, Technik logistyk, Technik administracji, Technik organizacji usług gastronomicznych, Technik prac biurowych, Technik obsługi turystycznej, Technik usług kosmetycznych, Ślusarz, Mechanik pojazdów samochodowych, Monter elektronik-instalacja anten, Piekarz.
Z powyższych danych wynika, że zarejestrowanych osób do 12 miesięcy od ukończenia nauki było 170, czyli 72 % ogółu zarejestrowanych (237). Pozostałe 67 osób ( 28%) było zarejestrowanych jako osoby z wykształceniem podstawowym bądź gimnazjalnym oraz jako osoby które nie dostarczyły dyplomu potwierdzającego uzyskanie kwalifikacji zawodowych w zawodzie. Osób z wykształceniem podstawowym i gimnazjalnym w rejestrach było 3.
Dwoje absolwentów z wykształceniem pomaturalnym/policealnym i średnim zawodowym w zawodach: Technik masażysta i Plastyk nie zostało ujętych w raporcie na stronach ww.mz.prca.gov.pl z powodu braku możliwości odnalezienia szkół, które zostały przez nich ukończone.
IV Struktura osób do 12 miesięcy od ukończenia nauki według szkół Na terenie powiatu aleksandrowskiego funkcjonuje 13 szkół ponadgimnazjalnych w tym: jedna kształci na poziomie policealnym, siedem na poziomie średnim ogólnym, dwie na poziomie średnim zawodowym oraz trzy na poziomie zasadniczym zawodowym. W końcu 2010r. w Powiatowym Urzędzie Pracy zarejestrowane były 63 osoby bezrobotne w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki w szkole ponadgimnazjalnej, co stanowi 21% wszystkich osób kończących szkołę ponadgimnazjalną w 2010r. w powiecie aleksandrowskim.
9 Największą liczbę osób bezrobotnych w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki w szkole ponadgimnazjalnej odnotowano wśród osób, które uzyskały wykształcenie średnie ogólnokształcące. Z ogólnej liczby wyżej wymienianych osób w Powiatowym Urzędzie Pracy zarejestrowało się 27 absolwentów tego rodzaju szkół, co stanowi 42,9% ogólnej liczby zarejestrowanych osób bezrobotnych w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki.
Kolejną liczną grupą zarejestrowanych osób do 12 miesięcy od ukończenia nauki są bezrobotni posiadający wykształcenie zasadnicze zawodowe, w rejestrach urzędu są 22 takie osoby.
Natomiast w przypadku bezrobotnych do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki posiadających wykształcenie policealne i średnie zawodowe odnotowano 14 zarejestrowanych ze szkół powiatu aleksandrowskiego.
Biorąc powyższe pod uwagę najczęściej w Powiatowym Urzędzie Pracy rejestrowały się osoby bezrobotne w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki posiadający wykształcenie na poziomie średnim, zarówno ogólnym – 27 osób, jak również średnim zawodowym – 14 osób. Daje to nam 17,3% ogółu zarejestrowanych (237).
Na terenie powiatu aleksandrowskiego nie funkcjonują szkoły wyższe. Nie mniej jednak 65 osób do 12 miesięcy od ukończenia nauki przedstawiało podczas rejestracji dyplom ukończenia szkoły wyższej. Stanowią oni 27% ogółu zarejestrowanych osób do 12 miesięcy od ukończenia nauki. Można więc przypuszczać, że dużo osób w wieku szkolnym kontynuuje naukę w szkołach wyższych pragnąc podnieść poziom swojego wykształcenia oraz wiedzy, żeby mieć większe możliwości na rynku pracy.
V. Prognoza na 2011r.
W 2011r. przewidywana liczba absolwentów wyniesie 570 osób.
311 osób zdobędzie wykształcenie średnie ogólnokształcące, 136 ukończy szkoły policealne i średnie zawodowe, a 123 zasadnicze szkoły zawodowe.
Najwięcej osób zdobędzie zawód:
− Kucharz małej gastronomii – 34 osoby,
− Sprzedawca – 27 osób,
− Technik agrobiznesu – 26 osób,
− Technik żywienia i gospodarstwa domowego – 20 osób,
− Mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych – 19 osób,
10
− Technik mechanizacji rolnictwa – 16 osób,
− Technik architektury krajobrazu – 15 osób,
− Mechanik pojazdów samochodowych – 14 osób,
− Technik informatyk – 13 osób,
− Technik mechanik – 11 osób.
VI Podsumowanie
Bezrobotni do 12 miesięcy od ukończenia nauki reprezentowani byli w rejestrach urzędu przez 237 osób, co stanowi 5,5% ogółu zarejestrowanych (4242 osoby). Wśród osób do 12 miesięcy od ukończenia nauki kobiety stanowiły 3,1%
zarejestrowanych (133 kobiety) wśród ogółu zarejestrowanych oraz 6,4% wśród zarejestrowanych kobiet (2072 kobiety).
Największą grupę zarejestrowanych osób do 12 miesięcy od ukończenia nauki stanowiły osoby bez zawodu - 19% ogółu zarejestrowanych (237). Kolejne grupy zawodowe zarejestrowanych bezrobotnych osób do 12 miesięcy od ukończenia nauki to; Kucharze, Specjaliści do spraw rachunkowości, Technicy żywienia i gospodarstwa domowego, Specjaliści do spraw administracji publicznej, Sprzedawcy, Pedagodzy, Nauczyciele wychowania fizycznego.
Osób zarejestrowanych do 12 miesięcy od ukończenia nauki, które dostarczyły dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe było 170, czyli 72 % ogółu zarejestrowanych (237). Pozostałe 67 osób ( 28%) były zarejestrowane jako osoby z wykształceniem podstawowym, bądź gimnazjalnym oraz jako osoby bez zawodu, z powodu nie dostarczenia dyplomu potwierdzającego uzyskanie kwalifikacji zawodowych.
Największą liczbę osób bezrobotnych w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki w szkole ponadgimnazjalnej odnotowano wśród osób, które uzyskały wykształcenie średnie ogólnokształcące - 27 absolwentów tego rodzaju szkół. Kolejną liczną grupą zarejestrowanych osób do 12 miesięcy od ukończenia nauki są bezrobotni posiadający wykształcenie zasadnicze zawodowe - 22 osoby. Szkoły policealne i średnie zawodowe ukończyło 14 zarejestrowanych.
Szkoły wyższe ukończyło 65 osób do 12 miesięcy od ukończenia nauki.
Najczęściej w Powiatowym Urzędzie Pracy rejestrowały się osoby bezrobotne w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki posiadające wykształcenie na poziomie średnim, zarówno ogólnym – 27 osób, jak również średnim zawodowym – 14 osób.
11 Przewiduje się, że w 2011r. szkoły ponadgimnazjalne ukończy 570 osób, z czego najwięcej zdobędzie wykształcenie średnie ogólnokształcące - 311 osób, 136 ukończy szkoły policealne i średnie zawodowe, a 123 zasadnicze szkoły zawodowe.
Najwięcej osób zdobędzie zawód: Kucharz małej gastronomii, Sprzedawca, Technik agrobiznesu, Technik żywienia i gospodarstwa domowego, Mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych, Technik mechanizacji rolnictwa, Technik architektury krajobrazu, Mechanik pojazdów samochodowych, Technik informatyk oraz Technik mechanik.
Sporządziła; Magdalena Marek
