Badania cmentarzyska kultury wołyńsko-lubelskiej ceramiki malowanej na stanowisku 26 w Strzyżowie, woj. zamojskie

Archeologia Polski Środkowowschodniej, t. II, 1997

B

a d a n i a t e r e n o w e w

1996

r o k u Ba d a n i a c m e n t a r z y s k a k u l t u r y w o ł y ń s k o-l u b e l s k i e j c e r a m i k i m a l o w a n e j n a s t a n o w i s k u 2 6 w St r z y ż o w i e, w o j. z a m o j s k i e A n n a Za k o ś c i e l n a W m in io n y m se z o n ie z b a d a n o 657 n r p o w ie rz c h n i stan o w isk a k o n ce n tru jąc p ra c e n a p o sz erza n iu w e w sz y st­ k ic h k ie ru n k a c h o b sz a ru sp e n e tro w a n e g o w p o p rz e d n ic h la ta c h 1. P o z a z w a rty m z a s ię g ie m sia tk i aro w ej w y k o n a ­ n o ró w n ie ż s o n d a ż e w p a rtii w sc h o d n ie j i p o łu d n io w o - w sch o d n iej cy p la. O d k ry to p o z o s ta ło śc i je d n e g o g ro b u K W -L C M (n r 7 /1 9 9 6 ), z a c h o w a n e g o w p o sta c i s z c z ą t­ k o w ej. Z a re je stro w a n o k o le jn e o d c in k i n ie m ie c k ic h r o ­ w ó w strz e le c k ic h z 1941 r. W górn ej p a rtii p o łu d n io w e ­ go sto k u c y p la o d sło n ię to fra g m e n ty m e a n d ry c z n ie p rz e ­ b ie g a ją c e g o p ły tk ie g o ro w k a o p ro sto k ą tn y m p rz e k ro ju i je d n o lity m c ie m n o s z a ry m w y p e łn is k u p o z b a w io n y m ja k ie g o k o lw ie k m a te ria łu (ryc. 1). C h a ra k te r w y p e łn isk a i stra ty g ra fia o b y d w u ro w ó w z a re je stro w a n a n a p r z e c ię ­ c iu ć w ia r te k C i D a ru 14, p o z w a la ją je d n o z n a c z n ie stw ie rd z ić , że j e s t o n sta rs z y o d n ie m ie c k ic h u m o c n ie ń o fe n sy w n y c h z c z a s ó w in w a z ji n a Z w ią z e k S o w ieck i. B ra k n a to m ia st p o d s ta w d o je g o d ato w a n ia .

G ró b n r 7 /1 9 9 6 o d k ry ty z o s ta ł w ć w ia rtc e C a ru 33. Ju ż n a g łę b o k o śc i 10 cm , w e w s p ó łc z e sn y m h u m u sie natrafio n o n a z n a c z n ą k o n c e n tra c ję fra g m e n tó w ce ram ik i K W -L C M i z n isz c z o n y c h k o śc i ludzkich. W w arstw ie tej o d k ry to ta k ż e tró jk ą tn y g ro c ik z k rz e m ie n ia w o ły ń s k ie ­ go. T u ż p o n iż e j s p ą g u h u m u s u o d s ło n ię to n ie w ie lk ie sk u p isk o k o śc i lu d z k ic h , w k tó ry m w y ró ż n io n o : g ó rn ą cz ęść trz o n u w ra z z b liż s z ą n a s a d ą p raw ej k o śc i p is z ­ cz e lo w e j, n a s a d ę b liż s z ą z fra g m e n te m trz o n u p ra w e j ko ści strza łk o w ej, d w ie rz e p k i i n a s a d ę d a ls z ą p raw ej k o ­ śc i u d o w e j. Z a c h o w a n e k o ś c i (w ra z z p o c h o d z ą c y m i z h u m u su n a d g ro b e m ) n a le ż ą do o so b n ik a w w ie k u M a-

tu ru s ( 3 0 -3 5 la t) , n a j p r a w d o p o d o b n ie j m ę ż c z y z n y

(w s tę p n a a n a liz a p. d r W. K o z a k -Z y c h m a n , k tó rej w ty m m ie jsc u se rd e c z n ie d z ię k u ję ). S zc z ą tk o m lu d z k im to w a ­ rz y sz y ły trz y sk u p is k a fra g m e n tó w ce ram ik i. W tra k c ie e k s p lo ra c ji o k a z a ło się , iż w sk u p is k u n r 1 z n a jd u ją s ię 2 n ac zy n ia: z a c h o w a n a w c a ło śc i c z a rk a z e śla d am i m a lo ­ w a n ia b ia łą f a r b ą (ry c. 2: b ) w s ta w io n a do le żą ce g o n a ­ cz y n ia e s o w a te g o z d w o m a p o z io m o p rz e k łu ty m i u s z k a ­ m i i d w o m a g u z k a m i ro z m ie s z c z o n y m i s y m e try c z n ie w górnej p artii b rz u ś c a (ryc. 2: c). Z fra g m e n tó w c e ra ­ m ik i o z n a c z o n y c h ja k o sk u p isk o 2 zre k o n stru o w a n o n a ­ cz y n ie o d w u sto ż k o w a ty m b rz u śc u i m o c n o w y ch y lo n y m w y lew ie (ryc. 2: e), sk u p isk o trze cie z a w ierało fra g m en ty

k ie lic h o w a te g o p u c h a rk a (ryc. 2: d). W sk ła d w y p o s a ż e ­ n ia g ro b o w e g o w c h o d z ił te ż z a p e w n e g ro c ik k rz e m ie n ­ n y ty p u A 7.1 (ryc. 2: a) (A . Z a k o śc ie ln a 1996, s. 67- 69). G ró b 7 /1 9 9 6 z a c h o w a n y je s t, ja k w sp o m n ia n o , w p o ­ staci sz cz ą tk o w e j co b a rd z o u tru d n ia p ró b ę o d tw o rz e n ia p o z y c ji zm a rłe g o . Is tn ie ją je d n a k ż e p e w n e p rz e sła n k i, z a ró w n o n a tu ry b e z p o śre d n ie j, j a k i p o śre d n ie j, p o z w a ­ la ją c e sąd zić, iż sz c z ą tk i z ło ż o n o w p o z y c ji sk u rcz o n ej n a p ra w y m b o k u , g ło w ą n a p o łu d n ie . N a dn ie ja m y g ro ­ b o w ej z a c h o w a ł s ię k o la n o w y o d c in e k p raw ej k o ń c z y ­ ny, te n k tó ry p rz y le g a ł b e z p o śre d n io d o ziem i. S to k c y ­ p la z a c z y n a w ty m m ie js c u d o ść in te n s y w n ie o p a d a ć w k ie ru n k u z a ch o d n im . O rk a i ero z ja sto k o w a zn iszc zy ły w sz y s tk o co zn a cz n ie j w y sta w a ło p o n a d dno g ro b u (sy ­ tu a c ję ta k ą z a o b se rw o w a n o ró w n ie ż w g ro b a c h 3 /1 9 9 4 i 4 /1 9 9 5 ). N a c z y n ia z a c h o w a ły się w e fra g m e n ta c h lub d zięk i tem u , że b y ły n isk ie (cz a rk a ), b ą d ź le ża ły (n a c z y ­ n ie eso w a te ). P rz e s ła n k ą p o ś re d n ią j e s t z a o b se rw o w a n a n ie ty lk o n a ty m c m e n ta rz y sk u , z a sa d a sk ła d a n ia m ę ż ­ c z y zn n a p ra w y m b o k u g ło w ą n a p o łu d n ie . P rz y z a ło ż e ­ n iu, ż e ta k a re k o n stru k c ja p o z y c ji z m a rłe g o w o p isy w a ­ n y m g ro b ie o d p o w ia d a ła rz e c z y w is to ś c i, to n a c z y n ia u sta w io n o n a w y so k o śc i k o la n (c z a rk a w n a c z y n iu eso- w a ty m ) i p rz e d k o ść m i p o d u d z ia (n a c z y n ie d w u sto ż k o - w a te i p u c h a re k k ie lic h o w a ty ).

P o ło że n ie g ro b u n r 7 /1 9 9 6 w y zn a cz a za ch o d n i zasięg cm en tarzy sk a. N a p o zo stałej zbad an ej w m in io n y m se zo ­ nie p o w ierz ch n i n ie o d kryto k o le jn y ch gro b ó w K W -L C M , natrafian o je d y n ie n a n ie lic zn e fra g m en ty ceram iki i d ro b ­ n e u ła m k i k o ści lu d z k ich w w a rstw ie hum u su .

Zakończenie badań n a stanow isku zobow iązuje do krót­ kiego p o d su m o w a n ia w yników . W czasie trzech sezonów w ykopalisk o w y ch zbadano obszar o p o w ierzchni ca 1500 m 2 odkryw ając p ozostałości siedm iu gro b ó w K W -L C M , fragm ent płoszcza z k rzem ien ia w ołyńskiego, które łączyć trzeba z w cz esn y m o kresem epoki brązu, g rób szkieletow y z p rzeło m u II i III w n .e., relikty n iedatow anego ro w k a na

1 Badania finansował Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lu­ blinie w ramach ćw iczeń terenowych studentów I roku archeologii. Wsparcie finansowe otrzymaliśmy również od Zarządu Polsko-Francu­ skiej Fundacji W spółpracy i Przyjaźni im. Stefana i Krystyny du Chate- au w Hrubieszowie. Pomocy organizacyjnej udzieliła tradycyjnie Szko­ ła Podstawowa w Strzyżowie i Cukrownia „STRZYŻÓW ” SA.

R

yc

.

1.

S

tr

zy

żó

w

,

sta

n

26

.

Pl

an

sy

tu

ac

yj

ny

sta

no

w

isk

a.

1 2 An n a Źa k o ś c ie ł n a

Ba d a n iac m e n t a r z y s k a.. . n as t a n o w is k u 2 6 w St r z y ż o w i e, w o j. z a m o j s k i e 13

14 An n a Za k o ś c ie l n a

stoku p o łudniow ym i system niem ieck ich um ocnień o fen ­ syw nych z 1941 r. N a skutek erozji pokryw y lessowej, której stopień ocenić trzeb a n a 120-130 cm , w szystkie obiekty grobow e K W -L C M w ystąpiły bardzo płytko, tuż po d w spó­ łczesnym h u m u sem (15-35 cm ), co uniem ożliw iło zach o ­ w an ie się zarysów ja m grobow ych.

S p o śró d c z te re c h o b ie k tó w , w k tó ry c h sto su n k o w o d o b rz e z a c h o w a ły s ię sz k ielety , d w a to g ro b y p o je d y n ­ cze (1/1 9 9 4 , 4 /1 9 9 5 ), je d e n p o d w ó jn y (3 /1 9 9 4 ) i je d e n z a w ie ra ją c y p o c h ó w k i trz e c h o s o b n ik ó w (2/1 9 9 4 ). P o ­ c h o w a n o w n ic h d w ie k o b iety , c z te re c h m ę żc zy z n i j e d ­ n o d z ie c k o . S z c z ą tk i m ę ż c z y z n y k r y ł ró w n ie ż g ró b 7 /1 9 9 6 , a p o n a d to w s p ó łc z e s n y w k o p o z n a c z o n y ja k o „ g ró b ” 6 /1 9 9 5 z a w ie ra ł fra g m e n ty sz k ie le tó w d w ó c h d o ro sły c h oso b n ik ó w . W g ro b a c h p o je d y n c z y c h p o c h o ­ w a n o m ę ż c z y z n . S z c z ą tk i k o b ie ty z a w ie ra ł p o c h ó w e k w g ro b ie p o d w ó jn y m (3 /1 9 9 4 - z m ę ż c z y z n ą ) i p o tró j­ n y m (2 /1994 - z m ę ż c z y z n ą i d ziec k iem ). W iek zm arły ch w a h a się o d o k o ło 15 lat (d z ie c k o , b y ć m o ż e d z ie w c z y n ­ k a z g ro b u 2 /1 9 9 4 ), p rz e z 2 0 -2 5 la t (m ę ż c z y z n a z g ro b u 4 /1995 i o b y d w ie k o b ie ty ) d o 5 0 -6 0 lat (m ężczy źn i z g ro ­ b ó w 2 i 3/1 9 9 4 ). Z a z n a c z y ć trz e b a , że o b y d w ie m ło d e k o b ie ty p o ch o w a n o z m ę ż c z y z n a m i w w ie k u M aturus (5 0 -6 0 lat).

G e n e ra ln ie z m a rły c h sk ła d a n o w p o z y c ji sk u rczo n ej g ło w ą n a p o łu d n ie , k o b ie ty n a b o k u le w y m , m ę ż c z y z n n a p raw y m . O d tej re g u ły o d b ie g a p o c h ó w e k m ę ż c z y ­ z n y z g ro b u 1/1994 - p o z y c ja w y p ro s to w a n a n a p le c a c h i m ę ż c z y z n y z g ro b u 3 /1 9 9 4 - p o z y c ja sk u rc z o n a n a le ­ w y m b o k u , g ło w ą n a p ó łn o c . M ę ż c z y z n a te n z ło ż o n y z o s ta ł d o g ro b u w u k ła d z ie „ w a le to w y m ” z k o b ie tą le ­ ż ą c ą ró w n ież n a b o k u le w y m g ło w ą n a p ołudnie. S zczątki d z ie c k a w g ro b ie 2 /1 9 9 4 re p re z e n tu ją n ie k o m p le tn y p o ­ ch ó w e k p o k a w a łk o w a n y c h z w ło k w n aw ią z a n iu do u k ła ­ d u a n a to m icz n eg o . Je g o p o z o ry o d d a je u ło ż e n ie czaszk i i m ie d n ic y m ię d z y k tó ry m i z n a jd o w a ły się k o ści d łu g ie k o ń c z y n d o ln y c h i g ó rn y c h o ra z fra g m e n ty k la tk i p ie r ­ sio w e j. D zie ck o to w a rz y sz y p o c h ó w k o w i k o b ie ty i m ę ż ­ cz y z n y zło ż o n y m tw a rz a m i do sie b ie z g o d n ie z p a n u ją ­ c ą n a c m e n ta r z y s k u r e g u łą . P o c h o w a n e z o s ta ło n a p rz e d łu ż e n iu sz k ie le tu m ę sk ie g o , k tó re m u siln ie p o d k u r­ c z o n o kończyny. W sz y stk ie g ro b y z a w ie ra ły b o g a te i ró ż n o ro d n e w y ­ p o sa że n ie. P o d sta w o w y z e sta w tw o rz y ły n a c z y n ia (o d 4 do 8), n arz ę d z ia k rze m ien n e , k o śc ian e i rogow e. W w ię k ­ sz o ści g ro b ó w o d k ry to ró w n ie ż p rz e d m io ty w y k o n a n e z m ie d z i lub śla d y ic h o b e c n o śc i n a k o śc iac h . K o b ie to m to w a rz y s z y ły sk rę ty z d ru tu m ie d z ia n e g o z n a jd o w a n e w o k o lic ac h cz aszk i. N ie z w y k le w a ż n y m o d k ry c ie m je s t m ie d z ia n y sz ty le t p r z e ro b io n y n a w isio r, k tó ry le ża ł n a k rę g a c h sz y jn y c h m ę ż c z y z n y w g ro b ie 1/1994 (A . Z a ­ k o śc ie ln a , J. G u rb a 1995, s. 6). W ie lk o ś ć o d s ło n ię te j p o w ie rz c h n i s ta n o w is k a p o ­ z w a la m ie ć p e w n o ś ć , ż e is tn ie ją c e tu n ie w ie lk ie c m e n ­ ta rz y sk o , z ło ż o n e m a k s y m a ln ie z o śm iu grobów , z b a ­ d an e z o stało w c a ło śc i. Z a jm o w a ło c e n tra ln ą i p o łu d n io ­

w o -w s c h o d n ią c z ę ś ć c y p la . P rz y ta k n ie w ie lk ie j lic zb ie g ro b ó w tru d n o re k o n s tru o w a ć r e g u ły rz ą d z ą c e u k ła d e m c m e n ta rz y s k a . W y d a je się , ż e tw o r z y ło o n o p ro s to k ą t (m o ż e tra p e z ) o w y m ia ra c h 28 x 16 m , w k tó re g o n a ­ ro ż n ik a c h p a ra m i ro z m ie s z c z o n e b y ły g ro b y (ry c . 1). U k ła d ta k i z a re je s tro w a n o w trz e c h p rz y p a d k a c h : g ro ­ b y 1 i 2 /1 9 9 4 (n a ro ż n ik S W ), 4 /1 9 9 5 i 7 /1 9 9 6 ( n a ro ż ­ n ik N W ) o ra z 3 /1 9 9 4 i 5 /1 9 9 5 (n a r o ż n ik N E ). O sta tn i n a r o ż n ik (S E ) w y z n a c z a je d y n ie o b ie k t n r 6 /1 9 9 5 - w s p ó łc z e s n y w k o p , w k tó ry m z n a jd o w a ły się k o śc i d łu ­ g ie d w ó c h o so b n ik ó w , f ra g m e n t c z a s z k i i u ła m k i c e r a ­ m ik i K W -L C M . W n ie w ie lk ie j o d le g ło ś c i p rz e b ie g a ją k r z y ż u ją c e s i ę ro w y s t r z e l e c k i e z 1941 r. (ry c . 1). W sp ra w o z d a n iu z se z o n u 1995 z a s ta n a w ia liś m y się czy z n is z c z o n y z o s ta ł je d e n g ró b z p o d w ó jn y m p o c h ó w ­ k ie m , c z y te ż d w a g ro b y (A . Z a k o śc ie ln a , J. G u rb a 1996, s. 10). Je śli p ró b a re k o n s tru k c ji u k ła d u c m e n ta rz y sk a n a p o d s ta w ie o p is a n y c h w y ż e j re la c ji m ię d z y o b ie k ta ­ m i 1-2, 4 -7 , 3-5 j e s t s łu s z n a , to n a le ż a ło b y p rz y ją ć , że w n a r o ż n ik u S E ró w n ie ż z n a jd o w a ły s ię d w a groby. W e w n ątrz c m e n ta rz y sk a n ie o d k ry to g ro b ó w K W -L C M . R ó w n ie ż o b s e rw a c ja w y p e łn is k a r o w u s trz e le c k ie g o p r z e b ie g a ją c e g o u k o ś n ie z N E n a S W n ie b u d z i p o d e j­ rz e ń , iż m ó g ł o n z n is z c z y ć tu ja k ie ś o b ie k ty g ro b o w e . P rz y ją ć z a te m n ależ y , ż e w e w n ą trz p o w ie rz c h n i o to ­ c z o n e j g ro b a m i z n a jd o w a ł s ię p u s ty p la c , k tó re g o c e n ­ tru m m o g ło tw o rz y ć ro d z a j św ię te g o m ie js c a o z n a c z o ­ n e g o np. k o p c e m z ie m n y m , n a k tó ry m o d p ra w ia n o o b ­ rz ę d y p o g rz e b o w e i z a d u s z n e . N ie w y k lu c z o n e , iż is t­ n ie n ie ta k ie g o k o p c a m o g ło b y ć p o w o d e m , d la k tó re g o lu d n o ś ć g ru p y m a s ło m ę c k ie j p o c h o w a ła tu s w e g o z m a ­ rłe g o n a p rz e ło m ie II i III w. n .e . (ry c . 1). R o z w a ż a n ia te m u s z ą p o z o s ta ć w s fe rz e h ip o te z d o c z a s u z b a d a n ia w c a ło ś c i k o le jn y c h c m e n ta rz y s k K W -L C M . A n a lo g ie z b a d a n y c h w c z e śn ie j n e k ro p o li, k tó re d o sta rc z y ły z b li­ ż o n e j lic z b y p o c h ó w k ó w (ż a d n a z n ic h n ie z o s ta ła j e d ­ n a k p o z n a n a w c a ło śc i), p o tw ie rd z a ją je d y n ie o b s e rw a ­ c ję , iż w k u ltu rz e tej p a n o w a ł z w y c z a j r o z m ie s z c z a n ia g ro b ó w n a c m e n ta rz y s k a c h w z n a c z n y c h o d le g ło śc ia c h o d sie b ie (S trz y ż ó w , sta n . 2 A - A . K u ty ło w s k i 1969; G ró d e k , sta n . 1C - A . K o k o w s k i 1 9 9 5 , ry c. 1). Je śli c h o d z i o u k ła d g ro b ó w , c m e n ta rz y s k a te w ż a d e n sp o ­ só b n ie n a w ią z u ją do z a r e je s tr o w a n e g o n a sta n . 26 w S trz y ż o w ie . O b s e rw a c je p o c z y n io n e n a ty m sta n o ­ w is k u z d a ją s ię w ja k im ś sto p n iu ro z s trz y g a ć p ro b le m w ie lk o ś c i c m e n ta rz y s k K W -L C M . D o ty c h c z a s z a g a d ­ n ie n ie to p o z o s ta w a ło o tw a rte n a s k u te k te g o , iż ż a d n e z w c z e śn ie j b a d a n y c h c m e n ta rz y s k , z ró ż n y c h w z g lę ­ dów , n ie z o s ta ło ro z k o p a n e w c a ło śc i. D ziś m o ż n a p r z y ­ ją ć , ż e b y ły to ra c z e j n ie w ie lk ie m ie js c a g rz e b a ln e , z u ­ p e łn ie n ie n a w ią z u ją c e d o r o z le g ły c h n e k ro p o li, k tó re w ty m s a m y m c z a s ie f u n k c jo n o w a ły w p ó ź n e j k u ltu rz e tis z a p o lg a rs k ie j, c z y b o d ro g k e re s z tu r s k ie j (por. I. B o - g n a r-K u tz ia n 1963).

B a d a n ia n a d o b rz ą d k ie m p o g rz e b o w y m K W -L C M b ę d ą k o n ty n u o w a n e n a in n y c h c m e n ta rz y sk a c h h o ro d

el-B a d a n i a c m e n t a r z y s k a . . . n a s t a n o w i s k u 2 6 w S t r z y ż o w i e , w o j . z a m o j s k i e 15

skiego rejonu osadniczego. Jak ju ż podkreślano istnie­

jące tu na niewielkim terenie skupienia kilku cmenta­

rzysk wokół jednej osady (np. Strzyżów, Rogalin - osa­

da i towarzyszące jej 4 znane cmentarzyska), w różnych

związkach z geom orfologią obszaru, stwarza szczegól­

nie dogodne warunki zarówno dla badań osadniczych,

jak i nad chronologią i periodyzacją tej kultury (A. Za-

kościelna, J. Gurba 1995, s. 7).

Li t e r a t u r a

B o g n a r - K u t z i a n I.

1963 The Copper Age Cemetery o f

Tiszapolgar-Ba-satanya. B udapest.

K o k o w s k i A.

1995 S traty fik o w an y o b iek t k u ltu ry pucharów lejk o ­ w atych w G ródku nad B ugiem , w oj. zam ojskie, Spr. A rch., t. 47, s. 137-156.

K u t y ł o w s k i A.

1969 Cmentarzysko kultury wstęgowej ceramiki ma­

lowanej w Strzyżowie, m ps m gr Lublin.

Z a k o ś c i e l n a A.

1996 Krzemieniarstwo kultury wolyńsko-lubelskiej

ceramiki malowanej, L ublin.

Z a k o ś c i e l n a A. , G u r b a J.

1995 B ad an ia cm en tarzy sk kultury w ołyńsko-lubel­ skiej ceram iki m alow anej na G rzędzie H orodel- skiej, Spr. U M C S , 1994, s. 3-7.

1996 B ad an ia cm entarzysk kultury w ołyńsko-lubel- skiej ceram iki m alow anej na G rzędzie H orodel- skiej, A PS, t. 1, s. 9-16.

An n a Za k o ś c i e l n a

Th e Ex c a v a t io n o fa Ce m e t e r y f r o mt h e Vo l h y n i a n- Lu b l in Pa i n t e d Po t t e r y Cu l t u r e: Sit e 2 6 a t St r z y ż ó w, Za m o ś ć Vo iv o d s h ip

In th e past field season an area o f 657 sq. m w as ex am i­ ned. R em ains o f one grave from the V olhynian-Lublin Painted P o ttery culture w ere found. T he grave w as preserved in the form o f a sm all concentration o f hum an bones (m ature m ale) accom panied by 4 vessels. T here are reasons to believe th a t the m an w as buried on his rig h t side in a crouching position, w ith the head to the south. T he vessels w ere positioned n ex t to the knees and in front o f the shinbones. T he grave furnishing included: a bow l w ith traces o f w hite paint w hich w as placed in an S -shaped v essel, a vessel w ith a biconical belly and an strongly everted rim , a cup-shaped beaker, and (probably) a triangular arrow point m ade o f V olhynian flint w hich w as fo ­ und in a hum us layer o v er the grave (Fig. 2).

A s a result o f three excavation seasons an area o f approxi­ m ately 1500 sq. m w as exam ined, w here a sm all cem etery o f

the V olhynian-Lublin P ain ted P o ttery culture w as discovered. T he cem etery consisted o f m axim um 8 burials. This sm all num ­ ber, as w ell as insufficient d ata concerning fully explored ce­ m eteries o f this culture m ake it difficult to venture any d efin i­ tive conclusions ab o u t the arran g em en t o f the graves at this cem etery. O ne o f the observ atio n s th at can be m ade is the sys­ tem atic placing o f the graves in substantial distance from one another. T he arrangem ent o f g rav es N os. 1 and 2/1994, 3/1994 and 5/1995 as w ell as 4/1995 and 7/1996 suggests th at the bu­ rial ground w as o f a rectan g u lar or trapezial shape, w ith the graves placed tw o in each com er. In the case o f the south-eastern corner, only a recen t ditch w as found w hich contained the re­ m ains o f tw o m ature individuals and som e potsherds o f the V olhynian-Lublin P ainted P ottery culture. T hese rem ains com e from graves destroyed by the n earb y m ilitary trenches (Fig. 1).